|
2001
|
|
|
Gu ere, ez inguruan dugun mundua bakarrik, aldatuz goaz: atertu gabe darion urak
|
garamatza
. Nik, sakelak arakatu ondoan, ez dut gehiegizko ondasunik aurkitu.
|
|
|
ni, lege zaharrekoa izanik, harako San Tomas nahiz Quine ren" ez (P eta ez P)" hari natxekio. Salto horrek, nolabait esan, otxandiarraren" Ama Euskeriari azken agurrak" etik honat harik eta tolosarraren" Eusko bidaztiarena" raino
|
garamatza
edo gakartza4.
|
|
|
Alderik alde eta bazterrik bazter ibili beharrean, aspaldi honetan gabiltzan bezala, hobe genuke Hegelek irakasten zuen Aufhebung hura zer den ikastea. Ezer ukatzeak ez
|
garamatza
inora: goragoko maila batean idoro daiteke liskarbideen atsedena.
|
|
|
Ulertu, arrazoiaren bidez baizik ez da ulertzen(...). Irrazionaltasunera, edo okerrera,
|
garamatza
egungo sistema honek.
|
|
2006
|
|
|
Berendiaren galdera horrek, bada, bigarren atal honetara
|
garamatza
: ZER DIRA filologoak?
|
|
|
gure hizkuntza gaitasuna, eta ez euskararena? higatu egin du, eta nahasmenera
|
garamatza
. Hiztun idealak hizkuntza ekoizpen ideala egiteko testuinguru ideala behar du.
|
|
|
Metodologia bikaina da. Helburuetan eta lorpenetan aurrera egin beharrean, justu justu kontrako norabidean
|
garamatza
: helburuak apalduz joan, eta agudo aski denok pozik egonen gara, espero genuenaren% 100 lortuta.
|
|
2008
|
|
|
Zer deritzozu esan dugunari buruz, edo beste modu batera galdetzeko... uste duzu izpiritu tragikoa oraindik bizirik dagoela zuek Euskal Herria deitzen duzuen lurralde horretan... edo beste modu batera esateko, hemendik aurrera irakurriko dituzuen tragedia grekoen antzeko istorioak gerta daitezke zuen herri nahasi honetan? Galderak tragediaren teoria eta praktikaren arteko dialektikara
|
garamatza
, edo, beste modu batera esateko, arte lanetatik kanpo, mundu fenomenikoan, ba ote tragediarik. Ildo honetatik jarraituz eta 4..
|
|
|
Jainkoaren begia, kartzela panoptikoa, ikuspegi aurreikuslea, bideozaintza," San FermÃn que todo lo ve"... Goitik behea ikusi ez, ikuskatu egiten da, eta ikuskapen panoptiko horrexek
|
garamatza
deus ikusten ez den ezin zulo batera.
|
|
|
Arrazoi edukiak boterea. Ezin ebaki eta ezin eduki litekeen arrazoiak harrimen eder batean etzatera
|
garamatza
.
|
|
2009
|
|
|
Honek guztionek zuzenean
|
garamatza
diglosiari lotzera gure gogoeta, eta diglosiari lotzeak, berriz, euskara nagusi izango luketen gune eta eremuak begiz jotzera behartzen gaitu. Gure artean diglosiaren kontzeptua hizkuntza ahularentzako heriotza bide moduan interpretatu izan da askotan, exajerazioraino sinplifikatuz eta itxuraldatuz kontzeptuaren aita pontekoak [30] hitz horri emandako esanahia.
|
|
|
" Atxikimendu moduaz" jardun ondoren, atxikimenduaren" nahikotasunaz" gogoeta egitera
|
garamatza
Mikel Atxagaren pasarteak. Zer egin gero eta herritar gehiago euskarara erakartzeko eta eguneroko bizitzan euskara erabil dezaten?
|
|
|
Hizkuntzen arteko oreka aldarrikatzeak hizkuntzen arteko batuketa hobestera
|
garamatza
nahitaez, eta hizkuntzen arteko kenketa eta liskarrak erabat arbuiatzera. Mundu globalizatuan komunikazio globalaren premia du gizakiak, bistan da hori; baina pertsona eta herrien arteko komunikazio global hori guztiz bateragarria da pertsona eta herri horien hizkuntza aniztasuna gorde eta garatzearekin.
|
|
|
Atxikimendu hori izan ezean nekez iraungo zukeen, batez ere kontuan hartzen badugu duela 25 urte arte ez dituela alde izan faktore politiko eta instituzionalak. Baieztapen horrek, ordea, hizkuntzarekiko atxikimendua aho biko ezpata dela onartzera
|
garamatza
nahitaez. Aho biko ezpata diogu, esan nahi dugulako atxikimenduari esker iraun duen bezalatsu, aldi berean, ahuldu, atxikimendu eskasaren ondorioz edo atxikimendurik ezak berarekin dakarren axolagabekeriaren eraginez ere ahuldu egin dela; ez horregatik bakarrik, baina baita horregatik ere.
|
|
|
Utopiarik ez da amesten, lehenari buruzko nostalgiarik gabe. Paradisu galduaren sentipenak
|
garamatza
utopiara. Lehenarekin bakea egin duenak, lehenarekin kontuak kitatu dituenak, ez du utopiaren beharrik.
|
|
|
Krimen perfektua espresioak krimenen eta enigma kriminalen literaturara
|
garamatza
. Gorrotatzen duzun edo deserosoa zaizun hori nola paretik kendu arrastorik utzi gabe, obsesio hori izaten dute generoko liburu onenek motore eta giltza.
|
|
|
Orain arte ikusi dugunez, kantagintzak demos propio baten mitoa eraikitzeko lehengaiari egindako ekarpenak desberdinak izan dira herrialde batean eta bestean, hala kuantitatiboki nola kualitatiboki. Horrek zera pentsatzera
|
garamatza
: alegia, bi herrialdeok historian zehar aurrera eraman duten borrokaren espazio politikoak duintzeko ahalegina, hala plano kolektiboan zein banakakoan?
|
|
|
gutarrak, batetik, kanpotarrak, bestetik. Horrek espazio fisiko jakin batean finkatutako izakiaren ikusmoldera
|
garamatza
: espazioak identitate bat ematen dio izakiari, gero hark atribuziozko praktika sozialen bidez errito bihurtuko duena.
|
|
|
Raimonen kanta batek VÃctor Jararen batenak adina balio izatea, balioa antolatzeko orduan abiapuntutzat hartzen diren kategoriak modu zehatz batean ordenatzera
|
garamatza
. Balio hori ez da berez, ez naturala, ez berezkoa ezein arte adierazpenetan.
|
|
|
–Horrek gizarte masaren nolakotasunaz hitz egitera
|
garamatza
.
|
|
|
–Bai horixe. Izan ere, zailtasun horrek sinbolo horren muinera
|
garamatza
. Ba al dakizu bi hego horiek zeren sinboloa diren?
|
|
|
Pentsatzeko era bikoitz hori benetako filosofoen ezaugarria da, filosofiaren bihotzera
|
garamatza
eta; filosofiaren funtsezko helburura, hain zuzen. Nondik datorkigu ahalmena giza komunitatea sortu eta eratzeko?
|
|
|
Nazionalismoaren eta ezker iraultzailearen dogma. Dogma horrek, alabaina, porrotera
|
garamatza
; desagertzera. Unibertso sinboliko berria sortu beharra dugu; komunitate berria, diruzalekeriari aurre egiteko gai, eratu eta gorpuztera behartuta gaude.
|
|
2010
|
|
|
Eta, hain zuzen ere, hain obra laburra izateak Lotsatiren olerkieraren gaineko ezaugarriak ematerakoan kontuz ibiltzera
|
garamatza
. Hala ere, Lotsatiren olerkien gaineko iritzietan bada bat niri zinez oso interesgarria egiten zaidana, Itsasondokoaren olerkigintzaren nondik norakoak ondoen ulertzeko gakoa ematen digulako, Koldo Izagirrek berak olerkiotan antzeman zuen bilakaeraren ideia, alegia.
|
|
|
ezerezera
|
garamatza
,
|
|
|
Eta hutsuneak barrunberik gabe deusezera
|
garamatza
.
|
|
|
barrunbera
|
garamatza
.
|
|
|
Eta horrek Estatutuko Xedapen Gehigarri Bakarrera
|
garamatza
.
|
|
|
Fededunek arimak daudela diotenean, arimak unibertsoan existitzen direla esan nahi dute. Bigarren galderak, ordea, balioen eremura
|
garamatza
: nolakoa izan behar du munduak?
|
|
|
Batetik, Bellarminok ez digu azaldu bere jokabide arbitrarioa, eta hori, gure ustean, bere erantzunaren gabezia garrantzitsua da. Bestetik, erantzun horrek geroago aztertuko dugun beste auzi batera
|
garamatza
, erlatibismoaren auzira, hain zuzen ere: nork bere bidea egin dezala, eta ez dago bide horien artean erabakitzerik.
|
|
2011
|
|
|
Dekadentziaren ilusioak
|
garamatza
utopietan sinistera.
|
|
|
Kontrakora bultzatzen gaituen korronte handi batek
|
garamatza
. (...) Zein da, baina, korronte hori?
|
|
|
Baina badago posizio interesgarririk identitate kolektibo baten gaitasun sinbolikoa aktibatzearen eta esentzialismoan erortzearen artean. Zenbait aspektu neurriz gora aipatzeak esentzialismoaren arriskura
|
garamatza
; neurriz behera, ordea, konplexuarekin egiten dugu topo, geure autoirudia mozteko joerarekin, biziraupenerako beharrezkoa den identitate garapena blokeatzeko bulkadarekin.
|
|
|
Zeintzuk dira bere ezaugarririk esanguratsuenak? Nora
|
garamatza
–Kontu garrantzitsuon bueltan badugu bete beharreko zulo kognitiborik.
|
|
2018
|
|
|
Hala izan da beti, oroimena heltzen den eguna baino lehenagotik ere. Kanpora
|
garamatza
; etxeratu egiten gaitu. Beren artaldeekin bide hura egitera behartzen diren artzainen kanta antzinakoek diotenez, munta handiagoa du nongoa naiz... galderari erantzuteak, hemen nago lasai usteaz gelditzeak baino.
|
|
2019
|
|
|
Usadioz, abusuz, fikzio hitza irakurtze eta entzute hutsak narraziora
|
garamatza
ia salbuespenik gabe, baina poesia ere, errealitate fisikoaren lotura eta sostengu gutxien duen generoa, fikzioaren adar bat da. Genero guztiek, bakoitzak bere galgatik, errealitatea eta haren ifrentzu ugariak dituzte aurrean eta, haietatik abiaturik, estruktura enigmatikoak sortzen dituzte material ideologiko eta historikoekin, estetikarekin, hitzen musikarekin.
|
|
|
" Berak dira posible egiten dutenak gu bizitzea munduko literaturaren espazio supranazionalean". Espazio supranazionalaren aipamenak Walter Benjaminengana
|
garamatza
, literatur obra baten" funts ulertezin, sekretu, poetikora". Espazio horretan, hizkun  tza da guztia; hizkuntzak dira orotariko eraikuntzen habe; hizkuntzak dira, halaber, eraikuntza bera, beren emaitza gorenarekin:
|
|
|
Iparrak, udazkena aurrera doanean, agudo
|
garamatza
armariotik arropak prestatzera: Iparra dagonean, jakea soiñean.
|
|
2020
|
|
|
Beraz, horrek oso depresio serio baten eremura
|
garamatza
, esaten du emakumeak. Uste duzu bat datorrela zure esperientziarekin?
|
|
|
Asperdura, hain zuzen ere, liluraren ifrentzua da: egoera bat kanpotik, eta ez barrutik, bizitzearen menpeko dira biak, eta gainera, batak bestera
|
garamatza
. Arbusek esan moduan, asperduraren bidez iristen da lilurara.
|
|
|
Gizartearen balantza ez da inoiz orekan geldituko, baina zibilizazio deritzogunak eroki mutur batetik bestera
|
garamatza
, edo sexu debeku eta bekatu, edo dena sexu askatasuna omen dena.
|
|
|
Beharbada, poemaren zirkulartasunak hobeto egiten du bat poemaren ideia nagusiarekin: hartuko gaituen lur horretatik landare berriak sortuko dira, forma guztien sortokira itzuliko gara, izaki guztien aldakuntza etengabea da, atsedenik gabeko mugimenduak
|
garamatza
...
|
|
|
Bata, ez dakigu nondik sortu den, ongi ez dakigu nola, izpiritua. Izpirituak
|
garamatza
Jainkoarengana, poesiara; izpirituak garamatza ongi ezin esplika daitezkeen gauza askotara. Eta gero dugu materia, eta gu azken finean materia horren eboluzio baten ondorenak gara.
|
|
|
Bata, ez dakigu nondik sortu den, ongi ez dakigu nola, izpiritua. Izpirituak garamatza Jainkoarengana, poesiara; izpirituak
|
garamatza
ongi ezin esplika daitezkeen gauza askotara. Eta gero dugu materia, eta gu azken finean materia horren eboluzio baten ondorenak gara.
|
|
|
Azalpen hori ikusita, ematen du Lete poeman ageri diren ildo bien oinarria soluzionatzen saiatzen ari dela: izpirituak Jainkoagana
|
garamatza
; materiak, borroka sozialera. Uztardura bitxi horrek errotik ukitzen ditu teilhardismoaren eta, oro har, Askapenaren Teologiaren korrontean sortu ziren ideiak.
|
|
|
Lehen izenak Herrialde Katalanetara
|
garamatza
. Salvador Espriu poetak Sofoklesen Antigona tragedia ezagunaren berridazketa bat egin zuen.
|
|
|
" Egunak eta gauak" hasierak asko esan dezake, baina hirugarren ahapaldiko vita flumen irudiak sakontzen du ideia. Edonork gogora ditzake Jorge Manriqueren Kopla ezagunak; baina errekak, haietara ez ezik, Letek berak euskaraz moldatu zuen Pio Barojaren Final poemara
|
garamatza
: " Soy como el agua del rÃo, que como nunca se para, no deja mà ¡ s que rumores por los sitios donde pasa".
|
|
|
Poema honek lotura egiten du Egunetik egunera orduen gurpilean liburuko beste poema batekin. Hango bigarren zatiko xv. poemak ere Bidasoa aldera
|
garamatza
. Hona lehen ahapaldia, segidan emana:
|
|
2021
|
|
|
Halaxe da zalantzarik gabe. Baina zoriontsu edo zorigaiztoko izateak modu batean edo bestean idaztera
|
garamatza
. Zoriontsu garenean indar gehiago du gure fantasiak; zorigaiztoko garenean, berriz, biziago jarduten du gure oroimenak.
|
|
|
–Horrek paperetan ageri ez den Nantxo Lopidanarengana
|
garamatza
berriz ere.
|
|
|
Elurrari buruz esandako guztiak gauza bitxi bat irudikatzera
|
garamatza
: Bibliako mana hura basamortuan sekula ikusi gabeko elurra izango ote zen?
|
|
2022
|
|
|
Arcanek deskribatzen duen unibertsoa distopikoa da, banaketa honen sistemaren emaitza sistema desorekatu bat baita, asoziazio sinbolikoen arbitrariotasunean eta sexu bakoitzari esleitzen diogun balioetan oinarritua, non emakumearen gorputza hutsegite gisa itzultzen den beragana. Sistema horrek zorigaitz tragiko batera
|
garamatza
–horixe gogorarazten digute egunero egunkarietako lerroburuek emakumeen bortxaketen eta hilketen berri ematean?, eta distopia hori ez dugu halakotzat hartzen, John Stuart Millek idatzi zuenez: " Ohikoa den guztiak naturala dirudi".
|
|
|
Hitzaren esanahiarekin jarraituz, gaztelaniazko" guarderÃa" hitza bera ere ez zait inondik inora egokia iruditzen, umeak gordetzeko leku bat al da ba? Umeak gordetzea ekin  tza arbuiagarria da bere horretan, izan ere, behar ez dugun gauzekin edo erabiltzen ez ditugun bitxiekin egiten den modu berean, unean bistara traba egiten digun edozein objektu izango bailiran, nonbait (dela tiradera, dela gela bat) gorde egiten ditugula pentsatzera
|
garamatza
. Euskaraz" gordeleku" hitza erabili genuke itzulpen zuzen edo literala egingo bagenu.
|
|
|
Zientzia aurrera eta aurrera egiten ari bada, arrazoi humanistengatik omen, baina sarritan ondorio deshumanizatu posibleei gehiegi erreparatu gabe: bizia luzatzeko ahaleginak giza duintasunaz galdetzera
|
garamatza
gero eta sarriago.
|
|
|
Idealisten printzipioak, mendebaldeko zibilizazio kristaua azaltzeko unean, paradoxa honetara
|
garamatza
: prozesu askatzaile eta aurreratzailearen motor eragilea kristautasuna litzateke.
|
|
|
Idealisten jarrera teorikoak kontraesan batera
|
garamatza
. Faltsua izan behar du, beraz.
|
|
|
Horren arabera, ideologia genetikoa hirugarren totalitarismoaren nahiz ideologia patriarkalaren oinarri biologikoa litzateke. Alabaina, horrek kontraesan batera
|
garamatza
. Izan ere, hirugarren totalitarismoaren ikurra emakumeen askatze eta berdintasunaren alde borrokatzea da.
|
|
|
Prozesu hori argitzeko, bi erronka teoriko gainditu behar ditugu. Lehenik, nola edo zeren bidez gorpuzten den irudimenaren ahalmena; bigarrenik, nola erlazionatzen den bi eskuekin, hau da, nola gauzatzen den ahalmen hori bi eskuen bidez. Bi erronken irtenbideak, zorionez, leku berera
|
garamatza
, idazkeraren ehundegira, hain zuzen ere.
|
|
|
Hipotesi horrek sapiens gizaki haiek idazten ikasi zutela onartzera
|
garamatza
. Gehiegi dirudi gizaki primitibo haiek halako lorpena lortu izanak.
|
|
|
Eta urte askok igaro behar izan zuten asmakizun hori erdiesteko. Hipotesi horrek, bada, kontraesan batera
|
garamatza
.
|
|
|
Zibilizatuen dogma, gainera, ez da nolanahiko dogma, herri eta nazio zibilizatuen ardatz nagusia baita. Hala bada, esan bezala, hipotesi horrek kontraesan batera
|
garamatza
eta, gainera, zibilizatuen kontra altxatzen da. Faltsua izateaz gain, subertsiboa da.
|
|
|
Bizimodu erosoagoa ekarri digute, dudarik gabe. Baina txakur makilatuak gara, eta opari goxo horien atzetik dagoen makilari tentuz begiratzera
|
garamatza
gure eskarmentuak. Horregatik gure erantzuna zuhurragoa izango da.
|
|
|
Zuzen eta argi esanda: osasun zientzia mekanizista horrek gorputzaren esklabotzara
|
garamatza
. Gure gorputza ez da gure eskuetan egongo, osasun sistemaren eskuetan baizik.
|
|
|
Nonbait, lehenago mundua ziurragoa bide zen. Mega afera covidiarraren bigarren urtean gaude, eta hark sortutako nahasmenduak
|
garamatza
, dirudienez, noizbaiteko ziurtasun galduaz oroitzera.
|
|
|
Lorpenaren lainezak galerara eraman gaitzake. Ez
|
garamatza
erremedio gabe, baina eraman gaitzake. (Galera bihotzekoa larruan.
|
|
|
Hasteko dio ez dagoela inora ez daraman biderik âMiguel SÃ ¡ nchez Ostizek gehituko luke besterik dela zuk ba ote dakizun bide horrek nora daramanâ. Hain zuzen, bide batek behar du nora joan hori, eta Garenneko honek, justuki, denboran atzera
|
garamatza
: iragaten da gurasoena izan zen etxetik, iragaten da ezagun andana hartzen duen hilerritik ânon egileak ehortzia izan nahiko lukeen, bide batezâ, iragaten da aita hil zitzaion, besoetan hil ere, parajetik.
|
|
|
Hori egitean, garrantzitsua da testu konstituzionaletara bakarrik ez mugatzea. Jokabide horrek, James Tullyk 1982ko Kanadako Konstituzioari buruz argi eta garbi adierazi zuen bezala," menderakuntza egitura" bat ezartzera
|
garamatza
(Tully, 1999a: 35), gutxiengo nazionalak eta nazio minoritarioak ahulduko lituzkeena.
|
|
|
Horren adibide batek kafetxora
|
garamatza
bueltan. Erabilera bakarreko edari beroen katiluak jasangarritasun arazo esanguratsua dira.
|
|
2023
|
|
|
Gauza jakina da ezer ez dela dohainik enpresaren munduan. Beraz, galdera horiek guztiek beste honetara
|
garamatza
, ezinbestean: diruarekin ordaintzen ez badugu, zerekin ari gara ordaintzen?
|
|
|
Era horretako aplikazioetan, bideoak eta argazkiak dira interakzio bide ohikoenak. Eta horrek honakora
|
garamatza
: gure fisikoa eta bizitza ikusgai jartzea ehunka zein milaka iritziren aurrean.
|
|
|
Izan ere, jarraian ikusiko dugun bezala, nerabezaroan da hain zuzen testuinguruak inoiz baino garrantzi handiagoa hartzen duen etapa, balioen eta etikaren, autoestimuaren eta identitatearen eraikierari dagokionez. Eta horrek galdera honetara
|
garamatza
: Zergatik?
|
|
|
Kontzeptuak berriro definitzera
|
garamatza
errealitate horrek, ezinbestean. Orain arte kontzeptu batzuk orokortu eta homogeneizatu ditugu, adibidez zoriontasunaren kontzeptua, maitasunarena, txintxoa eta gaiztoa, ona eta txarra, indartsua, bizkorra... izatea.
|
|
|
210 Askatasuna, jakintzarik gabe, ilusio trikimailu bat baino ez da. Mugikor adimendunak ez-jakintasunetik abiatuta" askatasunez" erabiltzearen ondorioz, ezagutzatik sortutako benetako askatasunez hautatuko ez genituzkeen egoeretara
|
garamatza
: nahi baino denbora gehiago bertan igaro  tzera, teknologia enpresen produktu izatera edota gure osasun mentala eta autoestimua haien erabilerara lotzea adibidez.
|