|
2000
|
|
|
|
Demagun
kripta bat
|
|
|
|
Demagun
kripta bat. Demagun kripta horretan bi liburu aurkezten direla, bi idazle sonaturen liburu bana:
|
|
|
Demagun kripta bat.
|
Demagun
kripta horretan bi liburu aurkezten direla, bi idazle sonaturen liburu bana: bata J. K. Molineroren poema liburua, eta bestea K. L. idazle gaztearen ipuin bilduma.
|
|
|
K. L. idazle gazteari
|
ematen
diote hitza lehenik. Aukera primerakoa duela eta, sekulako hitzaldia prestatu du liburu berria aurkezteko.
|
|
|
Eta, ziztu bizian, folioak irakurtzeari ekiten dio etengabe. Diskurtso dotore eta ezinago hobe harilkatuan, liburuaren nondik norako, helburu eta tekniken berri
|
ematen
du. Noizbehinka jaiki, eta, atzean duen arbelan, hitz batzuk idazten ditu, nolabait liburuaren ezaugarri nagusi edo izan litezkeenak.
|
|
|
Batzuek, egoeraren aurrean, irribarre egiten dute ezkutuan, egoera, ongi pentsatuta, irrigarria baita zeharo; baina hasieran laguntzeko gogoa handiagoa da irribarrerakoa baino. Atezainak ez ditu orroak eta oihuak aditzen, ez ateari
|
ematen
zaizkion kolpeak eta ostikadak ere. " Klaro, noski!
|
|
|
Albisteak. Eta gero, esatari ahots sudurkariak iragarki hainbaten berri
|
ematen
du. Ezinbestean, eguraldia du hizpide jarraian.
|
|
|
Niregana erakarri nuen bortizki, kemenez, soil soilik lo zegoela pentsatu nahian, eta konturatu nintzen, nire ezusterako, bagoiaren zoru grisean zetzan gorpu hura ez zela gizon bat, trapuzko panpina bat baizik, izugarri ongi egina, hori bai, baina zainetan odol arrastorik ere ez zuena. Trapu eta zerrauts besterik ez, oro gezur, eta min
|
eman
zidan arimak eta irainak.
|
|
|
Ezagunak zaizkidan keinuz etsipen urduriz, esango nuke, nire buruari azalpen bat
|
ematera
nindoan, eta orduantxe Schubert entzun nuen. Laster batean ezagutu nuen; samin sakon hornidura gabeko batek jakinarazi zidan bakarrik nengoela.
|
|
|
Apurka apurka gogora
|
emanik
, haria biltzen joan nintzen: laino artean, nireak ez zirela uste izan nuen ametsen artean azaldu zitzaizkidan behialako irudiak, erabateko argitasunez ikusten nituen orain; gorputz hartu, eta begirada zauritzen zuen erraldoi baten antzekoak egin ziren.
|
|
|
Ordokia suzko eguzki baten pean ur  tzeko zorian zela zirudien. Bero sapa ikaragarria zen, eta inor ez zegoen izerditan;
|
ematen
zuen inor ez zela ohartu zein tranpatan eroriak ginen, edo akaso ohartuta zeuden, eta lasai ederrean itxaroten zuten erreskate indarren etorrera. Nolanahi ere, ikuskizuna zirraragarria zen:
|
|
|
Eta hala ondorioztatu nuen itsu hark nik baino hobeto ikusten zuela, eta lelo hura kontrazeinu garrantzitsu bat zela ezbairik gabe. Poztu egin nintzen hura errepikatu izanaz, hark bide
|
ematen
baitzidan atzera gerrikoa kendu eta itsua ederki astintzeko, amorruz eta irmoki oraingoan, buruan nahiz soin adarretan. Baina, ai!
|
|
|
Baina, ai! txiki bat ere egin gabe joan zitzaidan, eta konplotaren arrazoi makiabelikoak azaldu gabe; eskuetatik joan zitzaidan, betiko hil nuen, eta nire baitan alaitasun sakona sentitu nuen, aztarna ezezagunekiko bakea, aurrean arerio bat gutxiago daukazula jakiteak
|
ematen
duen lasaitasuna. Garaipen hark, gainera, indartsu egin ninduen ni, eta ahul egin zituen gainerako arerioak:
|
|
|
Neure buruarekiko konfiantza sendotu ahala, konplexuak ere astinduz. Jende aurrean naturaltasun osoz igeri eginez, plazan, abenidetan, hipermerkatuan; noiz crawlez, noiz biz  karrez edo bularrez; beti gizalegez eta inor hartxintxarrez edo lauza txikiz edo belar izpiz zipriztindu gabe; umeen aurrean, buruz behera inoiz jauzirik egin gabe; Udalak (baina ez soilik Udalak)
|
eman
zizkidan aginduak (xelebreak gehitzekotan ibili naiz, baina eutsi diot tentaldiari) estu estu betez; alegia, nire garraiomodu ez ezik bizimodu ere bilakatu dena ahalik eta erarik arruntenean aurrera eramanez, inon enbarazurik edo ezustekorik sortu gabe, eskatzen zaizkidan erakustaldiei gogotsu erantzunez, baina muga jakin ba  tzuk sekula gainditu gabe; beti oharkabean eta isilik.
|
|
|
Zergatik datorkidan orain oroimenera haretxekin izan nuen mintzaldia kapritxo bati zor zaio, eta ez nuke nahi azaldu. Besterik gabe
|
emango
dut, hortaz, aditzera ikasle harekin izan nuen harremana, hitz bat bera ere aldatu gabe:
|
|
|
Zergatik esaten zuen orduan berdeak ikusten zitzaizkiola begiak? Arrazoi asko leudeke itaun horri taxuzko erantzun bat
|
emateko
, baina nork berak aurki beza gustukuen lukeena, nik ez dut-eta sekretu hori argituko. Gehiago interesatzen zait zeruaren amildegia; izan ere, norentzat da zerua amildegi bat, paraxutista batentzat ez bada?
|
|
|
Barre egiten zuen umeak. Larrialdiaren berri
|
eman
nuen harrera gelan, ahalik eta erarik zuzenenean. Gero, autoa hartu, eta, semeari gustatzen zaion burrundaran, klinikatik jaitsi ginen, bost urteko errebisioa egin gabe.
|
|
|
jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman... ...ira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago esateko, xabalinak burua erauzi zionaz; hain garbi, hain zorrozki erauzi ere, non propio egin zuela pentsa  tzeko bide
|
eman
baitzien adituei nola forentseei; alegia, ez zela istripu bat izan, ongi eta luzaroan saiaturiko jaurtiketa bat baizik. Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez.
|
|
|
Hala, bulegora deitzeko prest, telefonoa eskuan hartuta neukala leiho alboan zutik, atentzioa
|
eman
zidan taxi zuri batek. Zalaparta ezohikoz, balaztei karraska eginaraziz, neure etxe pareko ezkaratzean gelditu zen, ama eta arreba bizi ziren etxean, hain zuzen.
|
|
|
Ez. Bihotzekoak
|
emango
lioke. Eta bertara joatea?
|
|
|
Ez, ez dut ezagutzen. Eta honexek
|
ematen
dit, bada, bide pentsatzeko niri gertaturikoa berria dela zeruaren pean, iraganean izan ez den gertakari bat.
|
|
|
Hantxe azaldu ziren, pantailan, ederrenaren izen abizen eta gainerako xehetasunak. Eta halaxe nabil atzoz geroztik,
|
eman
ez zaidan agindu bat betetzea beste zereginik ez dudala, ero baten moduan, pistola beltz ezezagun hau hatzetan hain irmo itsatsia.
|
|
|
Zeure espirituak
|
ematen
diona, besterik ez.
|
|
|
Bizkar
|
eman
izan diozu beti arrazoiari, John. Horixe da zure arazo nagusia.
|
|
|
Lester txikia zen, John, arima garbia, kerubin inmakulatu bat... Eta gure aitak kanpaia jotzen zuen, guri bizkarra
|
emanda
, zure amaren suspirio espasmodikoen kontura.
|
|
|
Umorea da, Towsend jauna, Jaunak
|
eman
zigun babes eta arma bakarra.
|
|
|
Lurrak
|
ematen
dio, ordea, bizia. Lurrik gabe ez da ezer.
|
|
|
Lurrak
|
ematen
dio bizia eta kentzen dio askatasuna.
|
|
|
Sartu bezain pronto, puxikak eta goxokiak
|
eman
zizkiguten, nahi adina, ibili gabe, eta azafata irtirinek beren gorputz lerdenak eskaini zizkiguten opari gisa, zernahi  tarako, igurtzirako edo, hizketarako edo, zernahitarako; ez geunden gu, ordea, (psikologikoki) hartarakoxe, eta arroxakoloreko ezpain haiei begiratze hutsarekin konformatu ginen gonbidatu (gizonezko) guztiok, halabeharrez; ezen sasoiko egotera, dios!, jango baikenizkien neska...
|
|
|
...ikologikoki) hartarakoxe, eta arroxakoloreko ezpain haiei begiratze hutsarekin konformatu ginen gonbidatu (gizonezko) guztiok, halabeharrez; ezen sasoiko egotera, dios!, jango baikenizkien neskato putapertxent paregabe haiei begiak eta ezpainak eta gaztaina beroak ere hala esan baledi; horren ordez, azafatek atzera soineko urdin ilunak eta buruko txuri beltzak jantzi zituztelarik, bost milioi bana
|
eman
zizkiguten aurrez telefonoz agindu bezala, bost kilo garbi, aginduko zi  tzaiguna betetzeagatik.
|
|
|
Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera, gure begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta, esan liteke, bada buruan lau kolpe latz lehor
|
eman
genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe. Gero, errespetuz, begi itsuak itxi genizkion eta brageta lotu.
|
|
|
Ez zitzaion zentzuzkoa iruditu Caterpilar andreari nire lehen gogoeta eta begiratu gaiztoz bezala so egin zidan. Lanak
|
emango
nizkion, ez ninduen hain erraz toreatuko. Alboan nuen gizasemea ere ez zetorren esaten ziguten orori men egiteko jarreran; sartu aurretik, aitortu zidan hark behartuta ekarri zutela, esate batera, programara; eta azkenean, biziko bazen, baiezkoa eman behar izan zuela, etorriko zela bost milioi ditxosozko haien truke.
|
|
|
Lanak emango nizkion, ez ninduen hain erraz toreatuko. Alboan nuen gizasemea ere ez zetorren esaten ziguten orori men egiteko jarreran; sartu aurretik, aitortu zidan hark behartuta ekarri zutela, esate batera, programara; eta azkenean, biziko bazen, baiezkoa
|
eman
behar izan zuela, etorriko zela bost milioi ditxosozko haien truke. Nik ere aitorpen bera egin nuen.
|
|
|
Zorigaiztoen zerrenda ez zuen berehalakoan amaitu. Lekukotza gordinak
|
eman
zituen aditzera, aurreiritzirik gabe. Haragi zati hura zen beti, derrigor, protagonista nagusia.
|
|
|
Baina Abdulek dotoreziaz saihestu zuen trufa zakarra. Ez zion erantzunik
|
eman
. Han goitik, enbor lerdena eskuetan zut, esan zuen:
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. ...ko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera
|
eman
nahi den kontakizunari.
|
|
|
Beti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion esan azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion hitzik ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz esaten jakingo baina badakizu baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino;
|
eman
dezagun, hortaz, hilabete. Apiril osoa.
|
|
|
Erabateko itxuraldaketa esan dugu, oker ez bagaude, baina ez dugu orain kolpetik adieraziko zertan zetzan aldaketa bitxia; epeka
|
emango
dugu horren berri, apurka apurka, hitz lasterraren harmoniara egokiturik, ez horrenbeste intrigari eustearren izan ere, kontakizun honetan, intriga ez baitago itxu  raldaketaren zernolakotasunean, beste zerbaitetan baizik, ezpada kontaeraren arnasa bere gradazio egokian ematearren. Beraz, eta on  tzat jo dugun apiril euritsuaren buruan, lehen aldaketa hatz txikietako azazkalena izan zen.
|
|
|
...o itxuraldaketa esan dugu, oker ez bagaude, baina ez dugu orain kolpetik adieraziko zertan zetzan aldaketa bitxia; epeka emango dugu horren berri, apurka apurka, hitz lasterraren harmoniara egokiturik, ez horrenbeste intrigari eustearren izan ere, kontakizun honetan, intriga ez baitago itxu  raldaketaren zernolakotasunean, beste zerbaitetan baizik, ezpada kontaeraren arnasa bere gradazio egokian
|
ematearren
. Beraz, eta on  tzat jo dugun apiril euritsuaren buruan, lehen aldaketa hatz txikietako azazkalena izan zen.
|
|
|
Bi azazkal txikiren aldaketak ez du, egia esan, ezer gaiztorik susmatzeko biderik eskaintzen, akaso, bere txikian, jabetu ere ez ginatekeelako egingo mudantzaz; eta, jabetuta ere, inork ez lioke aurkikuntzari aparteko garrantzirik
|
emango
, eta axaleko arrazoiren batekin lasaituko luke norberak bere burua segur aski; Brown jaunari, ordea, hamarrak aldatu zitzaizkion egun batetik bestera, edo, hobeto esateko, hogeiak: hatzetakoak zein behatzetakoak.
|
|
|
Luzaz gelditu zen eskuetako azazkalei begira, sorgorturik, ikusten zuenari arrazoiren bat aurkitu nahian, eskuei jira eta buelta eraginez, hatzak gora eta behera mugituz, orain astiro, bizkor geroxea  go, esku desitxuratu haiek begien onespena jaso zezaten zain. Behaketa luzearen ondoren, irribarre sineskaitz bat sortu zen Brown jaunaren ezpainetan, eta afaria prestatzearekin batera erabaki zuen aurkikuntzaren berri inori ez
|
ematea
, batik bat uste osoa zuelako loaldi goxo batekin dena bere onera etorriko zela. Ohera sartzerakoan, behatzen aldaketaren berri izan zuen:
|
|
|
Zer egiten zuen hark, azken finean, bulegoan ere? Hitzez
|
ematen
zitzaizkion poemak eta aforismoak eta aginduak marrazkien bidez desegin, deseraiki. Beraz, etxeak behea jo zezanean, lurrarekin bat egin eta bere habeak hondakin bihur zitezenean, Brown jaunak pentsatuta zeukan botila bat xanpaina zarataz irekitzea frantsesa jakina, eta mozkortzea ere bai akaso, aspaldiko partez.
|
|
|
Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago. Eta ikusmenak
|
eman
zion Brown jaunari lanik handiena, beste laurek baino hagitzez gehiago, konturatzerako joan egiten baitzitzaizkion begiak, lotsagabeki eta jendetasun arrastorik gabe, edozein lekutara edo egoeratara, eta batez ere emakumeen bularretara zenbat eta beteago, orduan eta lotsagabeago, eta neskatoen titietara; gizonezkoei ere kontu handiz erreparatzen zien, baina ez guztiei, soslai jakin batera atxikit...
|
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari
|
eman
zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
aurreko astean ez bezala, astelehen buruzuri euri  tsu sortu berrixean aldaketa fisikoak agertu ziren berriz ere Brown jaunarengan, kanpoko aldaketak esan nahi da, anatomiari zegozkionak. Pixa eginean ari zela gertatu zen, eta ez zion ukimenak
|
eman
azken mudantzaren berri, ezta entzumenak ere; ikusmenari esker jabetu zen zintzilik ageri zen haragi zati burumakurra ez zela bere betiko bihotzeko maitea, berea ez zelako erdaindua eta ez zelako horren beltza eta horren lodia eta horren luzea, estilizatuagoa baizik, harmoniatsuagoa. Orduantxe, eta estreinakoz, porrotaren zapore garratza sentitu zuen ezpainetan, eta erokeria bat egiteko aukera dantzatu zuen garunetan, konprenitzekoa da.
|
|
|
Hala ere, nondik edo handik indarrak bildu ez legoke soberan orain esatea Cola Cao katilukada bete betea gosaldu zuela, eta lanera joatea erabaki zuen, txoritxoa inori erakutsi beharrik izango ez zuela eta. Bulegora iritsi ahala, komunera bideratu zuten oin sendo gihartsuek; ispilu aurrean jarri, eta, haur aplikatuen gisa mihia hortzartean zuela, galtzak jaitsi, eta ordurako leher zorian zuen zakil izugarriari sekulako astinduak
|
eman
zizkion, berrogeita hamazazpi hain zuzen ere, eta, esnetzean, intziri luzeetan eta dardar hordigarrietan ito zen. Gozamen une berdingabeak arindu zion pixka bat murrina, eta txistua jotzen harrapatu zuen zuzendariak komunetik irteterakoan.
|
|
|
Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez baitzuen azkenerako gauza bat ondo egiten, ez baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek. Inor ez zen, ordea, azken aste hartako deskalabroez ohartu, neurri handi batean Brown jaunak aurrez eginda zeuzkan lanak mahairatu zituelako, artelan benetan dotoreak, eta haien aurrean makurtu eta plantak egiten jardun zuelako, eta estrategia hari esker libratu zen azalpen zailak eta mingarriak
|
eman
behar izatetik. Baina orain galdetuko du norbaitek, mekaguensandios, plantak eginagatik, nahikoa al da hori horrenbeste aldaketaz inor ez ohartzeko?
|
|
|
Zinez, ez al ziren jabetu bulegoko lankideak Brown jaunak nozitu zituen aldakuntza ugariez eta ikusgarriez? Lehen bi asteetan gertaturikoak oharkabean joan zirela ontzat
|
emanik
ere, posible al da inortxo ere ez konturatzea hirugarren astean gertatu zitzaizkionetaz. Inor ez al zen ohartu asteartean Brown jauna beste belarri batzuekin azaldu zela lanera?
|
|
|
Alferrekoak izan zituen uzkurtze deseroso haien kontrako sorgin neurri guztiak, baita bestelakoak ere; eta, jada guztiz etsita zegoenean, desesperantzaren urak gainezka egiteko zorian zeudenean, Brown jaunak pentsatu zuen ez zegoela hala jarraitzerik, nahikoa mixeria nozitu zuela eta nahikoa zorigaitz, eta irain hura guztia bakardadean eraman beharra zama astunegia zela gizaseme batentzat, are gehiago zotin bortitz harekin, eta ez zegoela gehiago sofritzeko prest; eta gehiago ez sofritzeko, lehen urratsa zotina bera akabatzea zen; ez zekien, ordea, harekin nola amaitu, eta horrexegatik zegoen etsiak jota; eta etsipen hark ekarri zion, hain zuzen ere, bakardade eta zama sentimendu mingots hura, eta hura zela-eta pentsatu zuen bazela garaia zoritxar hondorik gabea norbaitekin partekatzekoa; baina nori barrenak hustu? Nori
|
eman
bere mixerien berri. Zein xedez?
|
|
|
Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo zegoela esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota. Halaxe bota zuen aitzakia han eta hemen, eta eragozpenik gabe izan zen berriz ere sinetsia (amak aholku ugari
|
eman
zizkion telefonoz, baina ez zegoen semearen etxean azalduko zen kuidadorik: elbarria zen); hortik aurrerakoak Brown jaunaren guztiz gogoz kontrara gertatu ziren, barne indarrak kontrolatu balitu bezala:
|
|
|
Ba al nuen hura nahikoa berme?
|
Ematen
al zidan sari hark nahikoa zuhurtzia. Guztiz eta betiko isilarazi ote zituen orduan aireratu ziren ahots kexati mingotsak?
|
|
|
Negar hark onura ekarri zuen gonbidatuon bihotzera, eta niri, gainera, errezelo gaiztoak uxatzeko balio izan zidan. Lagunak nituela jakinik, hurbil hurbil genituen arriskuen berri
|
ematera
deliberatu nintzen, ilunpea nagusi zela aprobetxatuz. Baina orduantxe, ehiztariak horrenbeste ordu untxiaren zain egin ondoren, eskopeta prestatzen duen irrika amorruzkoarekin bezalaxe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula ikusi dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik.
|
|
|
Baina orduantxe, ehiztariak horrenbeste ordu untxiaren zain egin ondoren, eskopeta prestatzen duen irrika amorruzkoarekin bezalaxe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula ikusi dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera
|
emango
; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino. Mila froga eman nitzakeen gizakion arteko komunikazio ezintasunari buruz; horietatik bat aukeratzekotan, nire izate guztia aspaldidanik zauritzen duen adibidea aukeratuko nuke zalantzarik gabe, ezinago argi adierazten zuelako nire teoriaren funtsa batetik, eta, bestetik, ni neurrigabeki eta desesperatuki mintzen ninduelako.
|
|
|
Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino. Mila froga
|
eman
nitzakeen gizakion arteko komunikazio ezintasunari buruz; horietatik bat aukeratzekotan, nire izate guztia aspaldidanik zauritzen duen adibidea aukeratuko nuke zalantzarik gabe, ezinago argi adierazten zuelako nire teoriaren funtsa batetik, eta, bestetik, ni neurrigabeki eta desesperatuki mintzen ninduelako. Zenbat gutun bidali nizkion nik neure maite kuttun bihotzekoari, gaxte gaxtetatik hasi eta gaurko neure zahartzaro ubel honetaraino?
|
|
|
" Nire estasi bakarra onanismoa da". Eta keinu egin zidan ezker begiaz, keinu berezi bat, keinu bat zeinaren bidez eta gauzak bere onetik gehiegitxo ateratzen saiatu gabe adierazi nahi baitzidan ederki ezagutzen zuela nire iragana, alegia nire iragan onanista, eta ez ibiltzeko orain larritasunekin eta are gutxiago oraindik hura ezkutatu nahian; eta bekainak okertzeko modu ezohiko harengatik eta gero, ukabila itxi eta eskuari
|
eman
zizkion astindu azkar eta, batik bat, bortitzengatik, iruditu zitzaidan barre egin nahian zebilkidala gizagaixo suharra, bi arrazoi zirela medio: bat, neure iragana ezkutatu nahi izateagatik; bi, bizimodu hura utzi izanagatik.
|
|
|
" Zer esan dut nik, bada, zure gainean, jakin badaiteke?", bota zidan txoro txoro. Eta jarraian, hitza hartzeko betarik ere
|
eman gabe
: " Egin dudan gauza bakarra nire zorigaitzaren berri ematea izan da.
|
|
|
Eta jarraian, hitza hartzeko betarik ere eman gabe: " Egin dudan gauza bakarra nire zorigaitzaren berri
|
ematea
izan da. Eta ez noski nire gogoz, zeuk hala eskaturik baizik".
|
|
|
Zeharo abailduta ikusi nuen. Eta niri, orain, bat batean, ez zidan besaulki hark traza onik
|
ematen
. Non ikusi nituen nik halako aulkiak?
|
|
|
" Bada, telekinesiaren bidez". Erantzunak hotz utzi zituen guztiak, eta Otsotzarmendi jaunak xehetasun gehiago
|
eman
zezala eskatu zion. " Telekinesiaren bidez nire pertsonalitatea beste gizaki batengan txerta dezaket ukimenaren bidez; hau da, nik behar nukeena da...".
|
|
|
Jendeak barre egin zuen gogotik berdekeriarekin, eta Otsotzarmendi jaunak baietz bezala egin zuen buruaz, barre txikiak esku ahurrez ezin ostendurik. Sosegurik galdu gabe jarraitu zuen Ana Morenak azalpenak
|
ematen
, beti ere Caterpilar andreari begira: " Telekinesia fenomeno metapsikiko bat da, zeinaren bidez objetuak leku batetik bestera eraman ahal baitaitezke...".
|
|
|
Ana Morenak ez zuen garrasi zizkolatsu bat isiltzerik izan; ez zuen, hala ere, arbel elektronikoa eskuetatik askatu. Bihotzekoak jota hil zela esan ziguten arduradunek gero, baina nik badakit Ana Morenari ez ziola bihotzekorik
|
eman
. Bihotzekoak ez baitu dardarizo hori sortzen; are gutxiago oraindik, haragi erre kirats sarkor oro blaitzen duen hori.
|
|
|
Nola gainditu senitartekoen heriotzak uzten duen zauri sendaezina? Ez nuke, hala ere, hemen eromenaren laudoriorik egin nahi batik bat, laudorio hori aspaldian egina zelako, idazle holandar batek eta dotore asko gainera; soil soilik eskatu nahi nizuke, irakurle maitea, adinak
|
ematen
dituen pribilejioez balia  tzeko baimena, modurik arrazoizkoenean betiere, gehiegikeriarik gabe. Zer axola dizu, egiaz, nire lizentzia txikiak?
|
|
|
Deereren behementziaz nahikoa nazkaturik, Otsotzarmendi jaunak hartu nahi izan zuen hitza, itaunketari ukitu gizakorrago bat
|
eman
nahian, baina Deerek ez zuen men egiteko inolako intentziorik. " Jakin behar du jendeak, jakin behar du etxeko teleikusle errespetagarriak, gizaseme dohakabe itxurako hau, gizaseme onanista zikin hau zer den, zer izan den, gizarteak berriz inoiz halakorik pairatu beharrik izan ez dezan".
|
|
|
Huraxe edan, eta, kamerari zuzen zuzen begira, aurre hartu zion nolabait Deereri. Edurtxo Caterpilarrek eskua
|
eman
zion, eta Armando Bonilla zutitu egin zen.
|
|
|
Otsotzarmendi jaunari hortzeria berria ipini zioten, saioa hasi aurretik zendu zen Borge jaunarena, hain zuzen ere, nahiz eta ahoa guztiz desitxuratzen zion. Postontzi bat
|
ematen
zuela oihukatu zuen publiko artetik norbaitek, eta tipo zirtolari hura fusilatua izan zen begiramen handirik gabe. " Horrelaxe!
|
|
|
Eta, horren segidan, adierazi zuen bera ez zela bizi izan, ez zelako bere buruaz oroitu nahi. " Zer oroigarri izan dezaket neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen lehen aipatu dizkizuedan astakerien berri
|
emateko
. " Zer oroit dezaket nire iraganaz?
|
|
|
Nola ekarriak izan ginen, zer jukutria eta azpijoko erabili zituzten, aspaldian utzi nituen esanda. ...uaren akuiluz, etorriko zenik ere izango zen apika; ez naiz ni horien artean zenbatzekoa, Jainkoak ongi daki hori edo jakingo luke, aspaldian hila ez balitz; era berean, dagoeneko ohartuta egongo da irakurlea Oinazeak orduak luze ditu programa ez zela programa arrunt bat; zerbait izatez gerotan, gehiago zela epai bat, non gonbidatuak eta irakurleak jakin behar luke gonbidatu hitz horri zein zentzu
|
eman
ez baitzuen defentsarako aukerarik txikiena ere, nire aurretik joan ziren gizagaixo guztien paraderoak ezinago argi erakusten duen moduan. Baina epai bat zenik ere ez nuen bete betean uste; beste errezelo batzuk egiteko ere ikusten bainituen han hemenka arrazoiak, oraindik adierazi ezin dizkizudanak bestalde, baina denboraren joanak egia bihurtu zituenak nire begien argitan.
|
|
|
Nirekin zer egin zuten, laster batean jakingo duzu. Eta ene lekukotza irakurri ondoren, ez dut batere zalantzarik egiten, irakurle, oraintxe bertan azaldu ditudan ezbaiei eta galderei erantzun zuzena
|
ematen
jakingo duzula.
|
|
|
Zergatik? Bada, oso urduri nengoelako, batetik; eta bestetik, hiru aurkezleek niregan eragin zuten presioak ez zidalako xehetasunei erreparatzeko paradarik
|
eman
. Azken atal honetan, hortaz, fondoaz arituko naiz, ez hainbeste formaz.
|
|
|
Eta dagoena errezeloaren erresuman uzteko zuhurtzia baldin badut, eta era berean, zenduena zeina, gehiegikerietan erori gabe, genozidiotzat kalifikatuko bailuke edozein irrati edo telebistako berri esatarik eta haien salketarena, ez da nahikoa froga eta ebidentzia ez dudalako, baizik eta niretzat ere, Euripides jakintsuak idatzita utzi zuena aintzakotzat hartuz, zuhurtzia delako benetako balorea. Baina nire uste izugarri hauek ez direla eldarnioak erakustearren, eta orain ere beti bidaialagun aldaezin izan dudan zuhurtziari eskua
|
emanik
, hitz bi soil soilik: bazkaritarako haragia saltsan ekarri ziguten halako batean Armando Bonilla eta biok bakarrik gelditu ginen egunean, hain zuzen, bada, ari nintzen platerean zegoena gogo biziz jaten, batere errezelorik gabe, harik eta gogortasun batekin topo egin nuen arte.
|
|
|
damutu egin behar zen damuaz. Beraz, aurpegia
|
eman
beste erremediorik ez zegoen! Nahikoa ongi errekuperatu zen Caterpilar anderea lehen kolpetik:
|
|
|
Eta arestian esan bezala, azken atal honetako xehetasunez edota apaingarriez ez dudanez oroimen garbirik, bada ahapaldi hau hasteko esan dezaket une hartantxe euri langarra ari zuela patioa toldo hori erraldoi batez estalita zegoen, hori gorri marrakiko batez hain zuzen ere, zirku baten itxura bete betea
|
ematen
ziona, eta abendua zela, adibidez, eta ikusleriaren ehuneko hogeita hamarra ordurako gezurretazkoa zela, hau da, artelana edo jostailu huts hutsa. Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka.
|
|
|
Uste dut esana dagoela eta esana ez badago, birritan esana uztea ez da kalterako izango ni T. ko liburuzaina naizela, eta horrez gain baina betiere bigarren mailako jardun gisa, hainbat liburu argitaratzeko ausardia lotsagabea izan dudala, horrek, noski, nire buruari idazle izendatzeko eskubidea
|
ematen
ez didala badakidan arren. Banitatearen izana arintzearren, bat edo bat aipatzeari egoki deritzot:
|
|
|
Agian esango duzu, irakurle, zertara datorren azken hegaldi hau, eta agian pentsatuko duzu berriz ere bidenabarretan galdu naizela, eta ea zer arraiotara joan naizen Ubedako muinoetaraino. Eta hori pentsatu baduzu, irakurle, oraingoan esango dizut ez duzula arrazoi pitorik ere, eta ez naizela Ubedako muinoetara ezertara joan ez naizela inoiz joan, joateko gogo handiak ditudan arren, esan didatenez ikuspegi paregabeaz goza baitaiteke bertatik; eta, behin errieta
|
ematen
hasita, esango dizut, gainera, bide guztiek ez ezik bidenabar guztiek ere Erromara daramatzatela, eta pertsiarrek esaten duten legez, pazientzia sustrai mikatza duen arbola dela, baina fruitu ezinago goxoak ematen dituena. Eta, horixe:
|
|
|
Agian esango duzu, irakurle, zertara datorren azken hegaldi hau, eta agian pentsatuko duzu berriz ere bidenabarretan galdu naizela, eta ea zer arraiotara joan naizen Ubedako muinoetaraino. ...eta ez naizela Ubedako muinoetara ezertara joan ez naizela inoiz joan, joateko gogo handiak ditudan arren, esan didatenez ikuspegi paregabeaz goza baitaiteke bertatik; eta, behin errieta ematen hasita, esango dizut, gainera, bide guztiek ez ezik bidenabar guztiek ere Erromara daramatzatela, eta pertsiarrek esaten duten legez, pazientzia sustrai mikatza duen arbola dela, baina fruitu ezinago goxoak
|
ematen
dituena. Eta, horixe:
|
|
|
Inolaz ere noski. Orain, aldiz, dagoeneko nor naizen eta zer naizen badakizularik, errazago ulertuko dituzu nire arrazoibideen aztarnak eta ñabardurak eta zantzuak, eta ulermen horrek, pertsiarren jakinduriak ongi erakutsi bezala, fruitu ezinago goxoak dastazeko aukera
|
emango
dizu.
|
|
|
Irain gratuito andana, pertsonalizatua, batere kontrasterik gabea. Platoko ikusleek panpinak, eskulturak, txotxongiloak barne ezinago gustura egin zuten barre karkara, lehertu arte barre egin ere, eta leherketa eztandatsu haiek plus koloretsu bat
|
eman
zioten programaren taxuari, errealizatzaileei eta oso artistikoa iruditu zitzaiena. Eztanda gehien sortarazi zuena, noski, nire zazpi andregai birjinen kontua izan zen.
|
|
|
Zazpi emakume haiek ez ziren haragizkoak, Parnasoko zazpi musak baizik, idazleon aingerutxo salbagarriak. Nola idatzi haiek
|
ematen
diguten ibaian busti ezean. Emakumea da gizonak duen zerarik onena, idatzi zuen Lope de Vega handiak, eta arrazoi zuen.
|
|
|
Emakumea da gizonon musa, geriza, talaia, arnasa, argia, jomuga eta galmendia; emakumea da biziaren sortzailea, fruitu arbola, lorea eta haizea, begiez ikus dezakeguna oro. Eta diren horretantxe errespetatu ditut nik beti,
|
eman
didatena esker onez jasoz, gehiago eskatu gabe, ezer eskatu gabe. Jasoak liburu bihurtu ditut, hitz egin dira nire esku tximeletatsuetan; eta hi  tzak, musu.
|
|
|
Jasoak liburu bihurtu ditut, hitz egin dira nire esku tximeletatsuetan; eta hi  tzak, musu. Bizitza, ordea,
|
eman
duzuna da, ez jaso duzuna; eta hau ez dakite gizasemeek. Neuk, hori jakin nuen egunez geroztik, ez dut nire bizitza osoan besterik egin; nire biografia sekretua horixe besterik ez da:
|
|
|
Edurtxo izan zen lehena mozorroak eta eranzten; gero, Patxi zutitu zen; azkenik, beti bezala, Julen. Eskua
|
emanik
, soraio, poliki poliki, nigana hurbildu ziren. Kapitulina, Melezio eta Flumenzio, nire anai arrebak.
|
|
|
Itxurak itxura, Otsotzarmendi jaunari ez zion gertaerak mesederik egin, eta, izkirimiriek lehen une arriskutsu hura nolabait saihesten lagundu bazioten ere, sakon sakonean halako erredura ozpin bat jasan zuen aurkezle sasijainkotuaren banitateak, aldartea zeharo gaiztotuko ziona. Ez zion astirik
|
eman
bere haserreari bare zedin; sekulako garrasien artean, bere onetik kanpo, errudun errukarriaren burua eskatu zuen. Deere jauna ez zen otzanago ibili; hark ere errudunaren burua eskatu zuen, baina bere lankideak baino esplizitoago, alegia labana esku artean nabarmen erakusten zuela.
|
|
|
Baina, tira, salbuespenak salbuespen, jendea ongi portatu zela esan behar, eta ez da horixe meritu eskasa ikusi ziren gordinkeriak ikusi eta gero. ..., eta min handia eragin zidaten ikusitako hainbat basakeriek; eta emanaldiak iraun zuen tarte amaigabean, atzera ene haurtzaroarekin akordatu nintzen, eta talko hautsekin; eta pentsatu nuen emakume haien ezpainak ikustearekin batera, izakia makurra zela oso, ez genuela, askotan, ere merezi, eta munduaren kontra idatzitako hitzak oro alferrikakoak zirela, galdu egiten zirela egunen nekean, eta beti
|
ematear
ziren urra  tsetan; eta ezpain haiek nola irekitzen ziren, nola egiten zioten irribarre argi ilun hauskara azkengabeari ikusi behar izan nuenean, munduaren azken muga irudikatu nuen ene baitan, muga hori non ez baitago ezeren kontzientziarik, non izua eta haserrea soilik existitzen baitira. Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista.
|
|
|
Ana Morena gaixoa, argi erraldoi haien pean, nola hala saiatu zen Deereren itaun gaiztoei erantzuten; arbel txikian idatzi zituen erantzun guztiak, bere laburrean, eskas suertatu ziren, ezgai, eta orduan Julen Deereren errezeloek gorputz hartu zuten ikusle odolberoengan, eta neskatxa iruzurgile lotsagabe baten gisa ikusi zuten ia guztiek. Edurtxo Caterpilarrek, ordea, egoerak har zezakeen traza gaiztoaz jabeturik, hitz hartu zuen segituan, eta adierazi zuen Ana Morena andreari ez zitzaiola nahikoa beta
|
eman
bere gor mututasunaren nondik norakoak azaltzeko, eta legezkoa zela aukera hura eskaintzea. Halaxe jakin genuen guztia.
|
|
|
Jolas huts gisa ulertu genuen hura guztia, xalo arriskurik gabea. Baina ene baitako mintzoak atezu jarri ninduen; eta, ahots txikiak
|
emandako
argibideak zuhurki jarraitzera deliberatu nintzen; bide hark erakutsiko zidan, estreinako ondorio gisa, aldaketa saio hura ez zela, inondik ere, xalo txoro bat; hura guztia estrategia ezinago ongi taxutu bati zegokion. Ez nien noski gainerako gonbidatuei ene beldurren berri eman.
|
|
|
Baina ene baitako mintzoak atezu jarri ninduen; eta, ahots txikiak emandako argibideak zuhurki jarraitzera deliberatu nintzen; bide hark erakutsiko zidan, estreinako ondorio gisa, aldaketa saio hura ez zela, inondik ere, xalo txoro bat; hura guztia estrategia ezinago ongi taxutu bati zegokion. Ez nien noski gainerako gonbidatuei ene beldurren berri
|
eman
. Zer esan behar nien, gainera?
|
|
|
Xespir. Eta horrek
|
ematen
dit niri askatasuna. Eta behin horretaz gero, derradan, eta suturik, horixe dela, hain zuzen ere, kartzelako gai posible bakarra:
|
|
|
Keinu gaizto bat egin zidan Migelek. Gero, sarrailari jira bat
|
eman
, eta zuzendariaren aurrean eserita nengoela gogoratzen naiz. Mahai handi bat, liburu mordoaren aurrean zuzendariaren zapelaitz aurpegia, Migelen eta nire arnasa.
|
|
|
Gertatutakoaren berri
|
eman
nien. Anton izeneko kankailutako batek goazen esan, eta moila aldera abiatu ginen.
|
|
|
Hasieran, neure barrena lasaitu nahi nuen, eta Migelen errua zela pentsatu nahi nuen. Jakina, neuk
|
eman
nion Kandidoren berri. Besterik ez.
|
|
|
Aurrera bakarrik. Ez nuen nolanahi hautsiko ongi portatzeko aitak
|
eman
zidan agindua, eta gainera, zer demontre!, nire lagunek ere ikusi ninduten, eta oso aukera gutxi nuen haien aurrean norbait nintzela agertzeko. Astiro edan behar nituen egun hark ekarri zizkidan aurrerapenak.
|
|
|
Edurne ernegarazteko amorru bizia nuen. Hamar urteek
|
eman
lezaketen gaiztakeria osoz mintzatu nintzaion.
|
|
|
Masaileko bat
|
eman
zidan. Ez nuen minik sentitu.
|
|
|
Begira, begira, nola
|
ematen
duen muxu gure Edurnek... Jendea guri begira genuen, Edurnek jo ninduela ikusi ondoren.
|
|
|
Erretorea gizon txiki zintzoa zen. Eliza bera bezain garbi zegoen haren etxea, eta gosaria
|
ematen
zidan jai handietan. Pazko egunez eta San Pedro egunez.
|
|
|
Musu
|
eman
zidan ezpainetan, eta suge baten gorputz leunak bezala estutu ninduen.
|
|
|
Liburutegira joan zen. Liburu bat hartu, lehendabiziko orria zabaldu, eta" nire lagun Anjeli" idatzi zuen; gero, eskura
|
eman
zidan. Apóstol de almas.
|
|
|
erantzun nion ahal nuen leunen. Egia al da, ama, Itsasgaineko ura edanez gero, eskatutako guztia
|
ematen
duela Ama Birjinak?
|
|
|
Sutondoan jarraitzen zuen Migelek. Banekien irtenbidearen bila zebilela, baina ez zuen aurpegirik
|
eman
nahi. Aspaldian zegoen esnea irakiten.
|
|
|
Nazka
|
ematen
zidan; gainera, bere aldean isurtzen zen esnerik gehiena. Ama ez zen nonbait Migelen erruaz konturatzen, eta bioi esa  ten zigun Migeli esan beharrekoa:
|