|
2013
|
|
|
nor ote da nire truke kidea? Irakasleak
|
emango
dizu horren berri, baina, horretarako, aurretik mezu bat, mail bat, idatzi diozu.
|
|
|
Horrez gain, elkarri galderak egiten dizkiogu etengabe. Galderak, gainera, ez dira gauza solteak izaten normalean; galdera batek erantzuna dakar, sarri haren ondoren beste galdera bat dator& eta horrela jarrai daiteke, elkarri galderak eginez, adreilu bat beste baten gainean jarriz bezala, elkarren zeregin komunikatiboa amaitutzat
|
ematen
den arte. Jakina, solaskideek trukatzen dituzten galdera erantzunen artean, lotura eta ordena logikoa egon behar da.
|
|
|
Nola berrantolatuko zenuke elkarrizketa, koherentea izan dadin?
|
Eman
segida bi gazteen solasaldiari, eskuineko galderak eta erantzunak ordena egokian kokatuz.
|
|
|
Aitarekin kotxean zindoazela, istripua izan duzue. Autoko aseguru agentziakoak beste norbaitekin kontrastatu nahi du aitak
|
emandako
informazioa.
|
|
|
a. Mesedez,
|
emango
al didazu istripuaren lekukoren baten izena?
|
|
|
1 Sailkatu
|
ematen
dizkizugun galderak honako informazio behar hauen arabera:
|
|
|
7 Zein da, konposatu dituzun diskoen artean, zuretzat garrantzitsuena edo kuttunena? Ongi segi eta jarraitu egurra
|
ematen
. Eppur si mouve!!!!!
|
|
|
b) Entzuleari gertakizun bati buruzko informazioa
|
ematea
.
|
|
|
c) Pertsonaia jakin bat eta harekin zerikusia duten gertakizunak ezagutzera
|
ematea
entzuleari.
|
|
|
d) Pertsonaia jakin baten nortasuna, izaera, interesak eta iritziak ezagutzera
|
ematea
.
|
|
|
Bizkaiko txapeldun izandako guztiak, niretzat, oso errespetagarriak dira, kalitate handiko pertsonak. Eta, bat batean, esatea gradu hori niri
|
eman
didatela edota nik irabazi dudala... Urtetan egindako lanaren emaitza da, baina ez nik egindakoarena bakarrik; nigatik egin dutena eskertzeko modua ere bada.
|
|
|
Bai, duda barik. Bertso udalekuek aukera
|
eman
didate bertsolaritza oso modu informalean bizitzeko eta gozatzeko. Bertsolaritza ez da gaia, aitzakia da.
|
|
|
Askotan ibili naiz bertsoak itzultzen. Eta horrek oso ikuspegi zabala
|
eman
dit: komunikazio legez ikusteko, inprobisazio legez...
|
|
|
Hemen azpian duzuna lagun berriak ezagutzeko edo bikotekide posibleak ezagutzeko erabiltzen diren galdetegien antzekoa da. Baina galdetzaileak falta dira, eta, ordainetan, bi pertsonek
|
emandako
erantzunak ematen dira. Erantzunetako bat, ordea, ez da egokia; ez dio galderari erantzuten.
|
|
|
Hemen azpian duzuna lagun berriak ezagutzeko edo bikotekide posibleak ezagutzeko erabiltzen diren galdetegien antzekoa da. Baina galdetzaileak falta dira, eta, ordainetan, bi pertsonek emandako erantzunak
|
ematen
dira. Erantzunetako bat, ordea, ez da egokia; ez dio galderari erantzuten.
|
|
|
b) Bakar bat esatekotan, aitonak, esango nuke. Isilean, eredu bikainak
|
eman
zizkigun inguruko guztioi.
|
|
|
b) Adibidez, nire datu pertsonalak, telefonoa, helbidea& eskatzen didan ezezagun baten galderei ez nieke erantzungo, badaezpada. Edo iraingarria den galdera bati, edo mina
|
emateko
borondatea duela iruditzen zaidanari
|
|
|
1 Binaka elkarturik, ordenatu
|
ematen
zaizkizun hitzak, eta osatu erantzuna modu egokian. Zeregin hori azkar eta ondo burutzeko, bi pista emango dizkizugu:
|
|
|
1 Binaka elkarturik, ordenatu ematen zaizkizun hitzak, eta osatu erantzuna modu egokian. Zeregin hori azkar eta ondo burutzeko, bi pista
|
emango
dizkizugu: (1) Ezer baino lehen, irakurri galdera, eta borobildu galdetzailea.
|
|
|
Bai galderak egitean, bai erantzunak
|
ematean
, esaldi zentzudunak eta zuzenak erabili dituzu. Beraz, horretan trebatzen jarraituko duzu jarduera honetan.
|
|
|
1
|
Ematen
dizkizugun aukeretatik, egokia hautatu. Esaldi zuzena osatzeko aukera bakarra dago:
|
|
|
2 Osatu honako galdera erantzun hauek, bakoitzerako
|
ematen
dizkizugun bi aukeretatik zuzena hautatuz:
|
|
|
dut: agurtuz; nor naizen adieraziz; euskalkia badu, hizkera horretako hitzak zein esamoldeak erabiliz; eskerrak
|
emanez
; eta, bukaeran, berriz agurtuz.
|
|
|
Heldu zara" Nolako galdera, halako erantzuna" osagaiaren amaierara. Lehenengo osagai honetan, informazioa eskatzeko eta
|
emateko
galdera erantzun zuzenak eta egokiak formulatzen ikasten aritu zara. Baina, aurrera egin baino lehen, egin ezazu eten bat bidean, eta azter ezazu zure ikasketa prozesua.
|
|
|
nformazioa trukatzea ez da galderak egitera mugatzen. Galderei erantzutean, informazioa
|
eman
ere egin behar da. Galderen erantzunak oso laburrak izan daitezke (bai, ez&), esaldi bakarrekoak& Beste batzuetan, berriz, galderak azalpen luze bateko erantzuna eskatzen du:
|
|
|
2 Euskal mitologiako pertsonaia baten berri
|
ematea
.
|
|
|
3 Pertsonaren curriculuma ezagutzera
|
ematea
.
|
|
|
galderei dagozkien erantzunak
|
eman
badizkiet.
|
|
|
erantzun osoak eta argiak
|
eman
baditut.
|
|
|
Bi informazio mota erabil dezakegu pertsona baten deskribapena egiten dugunean: batetik, ikusi duzun bezala, ezaugarri fisikoen eta izaeraren deskribapena egin daiteke; bestetik, haren ekintzen eta jokamoldearen berri
|
eman
daiteke.
|
|
|
a) Zaila da zuri aurre egitea; izan ere, ideiak garbi dituzunean, ez duzu erraz amore
|
ematen
, zeureari eusten diozu etengabe.
|
|
|
Jokamoldearen berri
|
emateko
adjektiboak erabiltzeaz gainera, hainbat esamolde daude, gure hizkuntzan, pertsona baten nolakotasuna eta izaera deskribatzeko. Ikus ditzagun horietako batzuk.
|
|
|
kedarrik ere ez luke
|
emango
|
|
|
2 Talde txikietan elkartu, eta partekatu zure kideekin zerk eraman zaituen hautaketa hori egitera. Beti bezala, begirunez entzun zure kideen hautaketa, eta begirunez
|
eman
zure iritzia.
|
|
|
deskribatzen den pertsonaren ezaugarriak testuan identifikatzen, eta
|
emandako
kategorien artetik ezaugarri horiei dagozkienak hautatzen?
|
|
|
....
|
emandako
ezaugarriak dagozkien adjektiboekin edo esamoldeekin erlazionatzen?
|
|
|
adjektiboak eta esamoldeak
|
emandako
deskribapen kategorien baitan sailkatzen?
|
|
|
pertsona deskribapenean eskatutako kategorien baitako informazioa
|
ematen
–
|
|
|
2 Pertsonen arteko harremanetan hartu eta
|
eman
egiten denez, orain, zuri dagokizu ematea. Zure truke kideak sortu duen eta bidali dizun taula osatu duzu.
|
|
|
2 Pertsonen arteko harremanetan hartu eta eman egiten denez, orain, zuri dagokizu
|
ematea
. Zure truke kideak sortu duen eta bidali dizun taula osatu duzu.
|
|
|
Trukea benetan gauzatzen baduzue, horien tankerako galderak bururatuko zaizkizu. Trukaketa informazioa partekatzera mugatzen bada ere, jakin nahiko duzu nolakoa den kidearen ikastetxea, etxea, herria& Hortaz, atal honetan, halako informazioa
|
ematen
trebatuko zara, alegia, leku deskribapenak egiten.
|
|
|
Leku deskribapenak espazio bat nolakoa den azaltzen du, leku horretako elementuak izendatuz eta horien berri
|
emanez
. Baina nola izendatu behar dira elementu horiek?
|
|
|
Orokorretik xehera: ikuspegi orokorra
|
eman
aurrena, eta xehetasunetaraino iritsi.
|
|
|
Unitatearen ibilbidean zehar, atalez atal, hainbat gauza ikasi dituzu: galdera egoki eta zuzenak egiten, pertsonak deskribatzen, lekuak deskribatzen& Kantak abestu dituzu gelakideekin, euskalki batean eta bestean agurtzen eta eskerrak
|
ematen
ikasi duzu, grabaketak egin dituzu, galderak eta deskribapenak elkartrukatu dituzu posta elektronikoaren bidez, jolasak ere egin dituzu (Nor da nor?, Altxorraren bila) & Sekulako abentura da ikastea! Ez al zaizu iruditzen?
|
|
|
Eskatutako kategorien baitako informazioa
|
eman
dut.
|
|
|
jendartean zabaldu ala ez, albaiteroari laguntza eskatu, basozainarengana jo& Zuen etxea ez da betikoa txakurrik gabe, eta, zuek bakarrik, laguntzarik gabe, ez duzue aurkituko. Hortaz, ahalik eta jende gehienari
|
emango
diozue txakurraren galeraren berri: batetik, kartelak egingo dituzue txakurraren deskribapen zehatzarekin, eta, bestetik, galdutako eremuaren deskribapena prestatuko duzue basozainak bilaketa antola dezan.
|
|
|
egunero 380 g txakur janari. Ez diogu hezurrik
|
ematen
.
|
|
|
Ez du lepokorik; arkakusoen tratamendua
|
emateko
kenduta dauka.
|
|
|
Txakur galduaren bilaketa arrakastatsua gerta dadin, ahalik eta zabalkunderik handiena
|
ematea
pentsatu duzu. Albaiteroarengana hurbildu zara laguntza bila, eta hark aholku bat eman dizu:
|
|
|
Txakur galduaren bilaketa arrakastatsua gerta dadin, ahalik eta zabalkunderik handiena ematea pentsatu duzu. Albaiteroarengana hurbildu zara laguntza bila, eta hark aholku bat
|
eman
dizu: kartelak jartzeaz gainera, basozainarekin hitz egin behar zenuke.
|
|
|
1 Egin ezazu Xei galdu zeneko ingurunearen deskribapena. Horretarako, kontuan hartu egoeraren hasieran
|
ematen
zaizun informazioa, eta zonaldearen honako mapa hau:
|
|
|
2 Binaka jarrita, txakurraren jabearen eta aurkitu duen pertsonaren arteko elkarrizketa egingo duzue, aurrez prestatu dituzuen galderei jarraituz. Erabaki nork
|
emango
dion hasiera elkarrizketari, eta nola; adostu esango duzuen guztia eta esateko modua.
|
|
|
eskatutako kategorien baitako informazioa
|
eman
badut.
|
|
|
b) Zertarako izan zaie baliagarria elkartruke esperientzia Altsasuko gazteei? Saia zaitez identifikatzen elkartruke esperientziaren balioari buruz
|
eman
dituzten iritziak.
|
|
|
c) Orain, talde txikitan elkartuta, irakurri irakasleak
|
emango
dizuen erreportajea, eta osatu lehen hasi duzuen txantiloia. Zerrenda osatzeko, taldekide bakoitzak ekarpen bat egingo du, gutxienez.
|
|
|
Jaio zen kaleari izen desberdina
|
eman
izan zaio garai bakoitzean: Calle del Mirador izan zen lehenengo, gero, Calvo Sotelo kalea, eta, orain, Ipar kalea da.
|
|
|
1 Mireiari
|
eman
behar diozun azalpena antolatzeko, jaso itzazu taula batean zein diren planteatu zaizuen egoeraren eskakizunak:
|
|
|
Justiziaren jainkosa da, zintzotasunaren defendatzaile, eta zorrotz jokatzen du injustizien aurrean. Gezurra, lapurreta,
|
emandako
hitza ez betetzea, pertsonenganako errespetu eza eta harrokeria arbuiatzen ditu; aldiz, besteenganako laguntasuna saritzen du.
|
|
|
Norbait haren bizilekura sartuz gero, zigortu egiten du; eta, haren baimenarekin norbait hurbiltzen bazaio, beti hika hitz egin behar dio, ez da inoiz eseri behar haren aurrean, eta ez zaio inoiz bizkarra
|
eman
behar. Bestela
|
|
|
Horrela bada, osatu erantzunak, eta heldu adostasun batera. Horretarako, badakizu, kideek egindakoa entzun, onartu, eta iritziak begirunez
|
eman
behar dituzu.
|
|
|
9 Informazioa errespetuz
|
emango
dugu. Kritikak ez dira suntsigarriak izango, hezigarriak baizik.
|
|
|
" Balego eta balitz, elkarren atzetik dabiltz" dio esaera zaharrak; aurreko urratsean taldean egindakoa ez da nahikoa Mireiak eskatutakoari erantzuteko. Jarrai ezazue hiruko taldeetan, eta, hautatu, honako zerrenda honetatik, zer egingo duzuen lehen identifikatu ditugun informazioak eskatzeko eta
|
emateko
.
|
|
|
Hainbat gairen inguruko iritziak
|
eman
|
|
|
a) Mireiari azalpen egokiak
|
emateko
, zuen oharrak jasoko dituzue taula batean:
|
|
|
Zer urrats
|
eman
behar dituzu eskakizunak gauzatzeko? 1
|
|
|
ESKAKIZUNA K GAUZATZEKO
|
EMAN
BEHARREKO URRATSAK EDO EGIN BEHARREKO ZEREGINAK
|
|
|
Amodioa
|
eman
, maitasuna jaso, hozkil naun, besarka nazan.
|
|
|
4 Eraldatu lehenengo poema, honako baldintza hau bete dezan: poetak, besarkada eskatu beharrean, berak
|
emango
dio besarkada. Horretarako, hautatu honako hitz hauetatik egokiak:
|
|
|
Amodioa
|
eman
, maitasuna jaso hozkil besarkatuko.
|
|
|
Irakurri aditzari buruzko informazioa
|
ematen
duen testua, eta erantzun honako galdera hauei:
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio
|
ematen
du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan.
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago
|
ematen
du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak
|
ematen
duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Aditzak, molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora& Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa
|
emateko
, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk:
|
|
|
Aditzak, molde jokatugabean, berriz, ez du ez pertsonaren, ez denboraren, ez bestelakoren informaziorik
|
ematen
: esnatu, egitea, irabazi, ikustea, hartu, etortzea
|
|
|
1 Irakurri berri duzun poemaren bertso lerroen tartean berri batzuk idazteko ahalegina egingo duzu,
|
ematen
dizkizugun ereduei jarraituz. Izenak aldatu egin dira, eta, horien baitan, aditzetan ere aldaketak egin dira.
|
|
|
1 Zerrenda itzazu Jon Martinek erabili dituen hitzak sentimendu horren berri
|
emateko
.
|
|
|
3 Erreparatu dagokion eraldatzearen hasierari; hasiera horrek
|
ematen
du hitzak egoki hautatzeko lehen pista.
|
|
|
5 Bukatzeko, dagoeneko identifikatuta duzuen sentimendu horren berri
|
emateko
, aukeratu gainerako hitz aproposak, eta kokatu dagokien hutsunean.
|
|
|
Nik farola eta eguzkia lotu ditut: farola, eguzkia bezala, gure buru gainean dagoelako, eta hor goitik argia
|
ematen
duelako, eguzkiak bezala.
|
|
|
|
emandako
testuetan sentimendua adierazten duten hitzak, hitz multzoak, lokuzioak& identifikatzen?
|
|
|
|
emandako
zein eraldatutako testuetan adierazten diren sentimenduak
|
|
|
|
emandako
testuak darabilen literatura baliabidea (konparazioa ala metafora) identifikatzen?
|
|
|
|
emandako
testu poetikoetako metaforei esanahia ematen?
|
|
|
emandako testu poetikoetako metaforei esanahia
|
ematen
–
|
|
|
Jarraitu, binaka, probak egiten. Entzun arretaz hiru audioak, eta
|
eman
segida bakoitzean hasitako poemaren irakurketa adierazkorrari.
|
|
|
Herorri bare ederra, hi & atzo izorrai jo eta orain hemen & lata eta zikina jarrita &
|
eman
ezak bakea, motel, bakea eman ezak
|
|
|
Herorri bare ederra, hi & atzo izorrai jo eta orain hemen & lata eta zikina jarrita & eman ezak bakea, motel, bakea
|
eman
ezak
|
|
|
Ea zer moduz moldatzen zareten! Horretarako, irakasleak elkarrizketa osoa
|
emango
dizue. Ez ezazue ahantzi telefono solasaldia dela bikotearen artekoa, eta, beraz, zuen pertsonaiak sentitzen duena adierazteko ahalegina egin duzuela.
|
|
|
1 Zer iradokitzen dute Oteitzak
|
ematen
dituen mailu kolpeen hotsek. Bizitasuna eta esperantza, ala tristura eta etsipena?
|
|
|
Hona hemen taldean irakurtzeko beste poema bat. Osatu, zentzua
|
eman
, eta, eztarria eta gorputza berotuta, ea nola taularatzen duzuen!
|
|
|
2 Hara hemen bi taldek zer esanahi
|
eman
dioten poemari:
|
|
|
Eta zuk, zer esanahi
|
ematen
diozu?
|
|
|
Irakurketa bakoitzaren bukaeran, esan elkarri zer moduz egin duzuen. Gogoratu erabiltzea iritziak
|
emateko
landu dituzuen formulak: iruditzen zait, esango nuke, nire ustez
|
|
|
Egonarriz eramaten ditut egunak, aitak
|
emandako
etxeari eutsiz etsi naiz oharkabean.
|
|
|
Ea egunsentia arte irauten duen! Zer ez ote nukeen
|
emango
Naima orain ikusteko. Berdin zait gosariarekin ala gabe etortzen den.
|
|
|
Poemak ezagutu dituzu, batzuk irakurri, beste batzuk antzeztu& Iritsi da unea, beraz, zure lana ezagutzera
|
emateko
. Izan ere, irakasleak honela esan dizue:
|
|
|
Sentimenduen inbentariotik, bihotzeko hitzetatik abiatuta,
|
eman
ahotsa eta keinua bihotzari!
|
|
|
Bestalde, gogoratu iritziak
|
emateko
landutako formulak erabiltzea: iruditzen zait, esango nuke, nire ustez
|
|
|
Errekuperatu orduan osatu zenuen lehenengo fitxa 1 urratsari dagokiona. Memento honetan, orduan
|
emandako
erantzun berberak emango al zenizkieke galderei. Norentzat
|