|
2010
|
|
|
Berpizkunde kultural honetan sakon parte hartu eban euskal nazionalismoak; eta ekintza kulturala eta sozio-politikoa alkarri lotuta egozan, eta alkarren beharrizanean aurkitzen ziran. Augustinek ikuspuntu biak
|
eukazan
bere begi bihotzetan. Beretzat kultura eta politika euskeraren zerbitzuan egozan, eta gehiago, euskera zan kulturaren eta nazionalismoaren arima edo sustraia.
|
|
|
Augustinen etxean ez zen sekula egunkaririk falta, ez eta gertuko albisterik ere: aitak beti
|
zeukan
zer kontatua, zela egunkari edo aldizkarietan irakurritakoa, zela aroztegian gertatutako bitxikeria edota batzokian entzundako jakingarririk. [?] Etxean ikasi zuen, beraz, Augustinek, ohiturak ezagutu, maitatu eta gordetzen; kontuei adi egon eta entzuten; handik eta hemendik jasotako gertaerei gorputza ematen; eta hurbileko errealitatea interpretatzen eta maitatzen.
|
|
|
Baina gaur egungo bidea danok dakigu zein dan eta bide hori aldatu be egin leitekela. Momentuz
|
daukagun
bidea erabili izan da Donostiako gotzain barria aukeratzeko orduan. Bide berbera erabili izan da orain arteko gotzainak aukeratzeko be, esaterako, Jose Mª Setien edo Juan Mª Uriarte eta baita beste mendebaldeko Eliza Katolikoaren gotzain guztiak aukeratzeko be.
|
|
|
Egunotan entzun eta esan diran gauzakaitik, ez
|
daukagu
ba zetan eskuak burura eroan. Beti be eliztarrok kontuan hartzekoak ditugu San Agustinen berbak:
|
|
|
jasan dituzten gizon emakumeak ere, eta ez sinestekoa da Harengandik eta haiengandik, jaso? nuen barne indarra (denok barruan
|
daukaguna
, hesiez inguraturik, norbaitek askatzen lagundu arte!) eta bakea. Hitz gutxitara laburbildu banu esperientzia honek utzitako arrasto nagusia, hauxe izango litzateke:
|
|
|
Txarrena: ni beti zutik
|
eduki
nindutela eta eskuburdinak jarrita, eta eskuak sorbalda aldean. Bukaeran gela utzi eta bainura sartzeko baimena eskatu nuen, handia eta txikia?
|
|
|
Eta neuk: . Neronek bizi izandakoa egiaz kontatzeagatik hau edo bestea sufritu behar badut, onartua eta nireganatua
|
daukat
. Zuk indarrez zerbait esatera behartzen banauzu, esan egingo dizut zuk entzun nahi duzuna, ez egia baina?.
|
|
|
Goiko pasiloetara igo eta betikoa: gorputza tenteago jarri eta begiak irekitzeko baimena, noizean behin bidean beste atxiloturen batekin topo eginez geratu eta buru makur eta begiak itxita
|
edukitzen
nindutelarik segundo batzuetan. Azkenean, forentsearen aurrean:
|
|
|
berak, adibidez, trafikoa zuzenduz, pateretako jendea bizirik jasoz e.a. Galdera bakarra egin nion: . Guri hor behean bizitzea tokatu zaigun guztiak zerikusirik
|
badauka
pertsonei laguntzearekin??, eta bere ihardespena: –Todo esto es una locura, es un problema económico:
|
|
|
Larunbat iluntzean edo gauean? Ez
|
daukat
gehiago argitzerik!
|
|
|
Agian aurten kalera dezakete. Aukera ona
|
dauka
bere bizitza aldatu eta beste norabidean jartzeko: senideen babesa eta bere neska lagunarena ere baitauzka.
|
|
|
Aukera ona dauka bere bizitza aldatu eta beste norabidean jartzeko: senideen babesa eta bere neska lagunarena ere
|
baitauzka
. Jainkoak bedeinka ditzala bi lagun hauek!
|
|
|
horretaraino. Transkribatzeko orduan
|
eduki
dudan beste aukera bat bigarren pertsonakoa izan da: ninxeiçun.Aditz beraren sinonimoa, enetu?
|
|
|
Irakaskuntzan ari zaretenok dakizuenez, ikasleengan ereindako haziak askoz ere hazi gehiago ematen dituzten zuhaitzak bilaka daitezke. Horregatik, landare hazidunak aukeratu genituen Arboretumean landatzeko, haziek
|
daukaten
sinbologia hori gogoan harturik. Euskal lerroko lehenengo irakasle eta ikasleen artean hamahiru zuhaitz hazidun landatu zituzten oroigarri gisa Leioako campuseko Arboretumean eraiki den monolito txiki baten ondoan.
|
|
|
Irizpide batzuen arabera aukeratu ditugu zuhaitzok. Lehena eta oinarrizkoena izan da, landatuak izango diren zuhaitzek hemengo ohiko negua jasateko ahalmena
|
edukitzea
. Dakikezuenez, landare batzuek ez dute izozterik jasaten eta bizirauteko tenperatura minimo aski altuak dituzte.
|
|
|
Eta historiaren filosofia hau bururatzean nik ez dut ahazten ezen hasi naizela hipotesis batekin, eta hori garatu dut. Nahikoa simplea da nire hipotesia, baina garbi
|
daukat
ezen ez nagoela historia universala erabat esplikatzeko moduan. Baina argi piska bat badut eman.
|
|
|
Baina argi piska bat badut eman. Eta
|
daukat
ezen hipotesien bitartez historiaren filosofia ezberdinak egiten ahal direla, eta ez bada ahazten oinarriak suposamenak direla, ez gaude falazian eroriak, eta bai egiazko bideetatik.
|
|
|
Historiaren filosofia da niretzat zientzia politikora igarotzeko balio duen propedeutika bat. Eta hola, zientzia politikoan, nire historiaren filosofia horretatik, nik proposatuko nuke arrazakeria konbatitzeko joera aristokratikoa
|
edukitzea
, beti hoberenak, bakoitza bere zereginean, aukeratzeko joera (demokrazian ere hori bilatzen da). Guztiz onuragarria da, nahiz eta beti ez den asmatzen.
|
|
|
Nik, seminarioan egon nintzenean, gaizki ez banaiz akordatzen, lehenbizi esan behar dut vokazioagatik izan zela (nire lehen vokazioa, bigarrena izan zen fisiko nuklearra izatea eta azkenik psikoanalista izatea deliberatu nuen, eta horregatik egin nuen medizina lehenbizi), ez ninduten eroan beste motivoetatik, eta bertan
|
daukat
ezen ikasi nuela ezen Jesusen ostean jada ez dagoela profetarik. Apocalipsia denbora txarretarako liburua da.
|
|
|
Apocalipsia denbora txarretarako liburua da.
|
Eduki
nuen comboniano batekin eztabaida bat horretaz eta harek esaten zidan doai profetikoa Jesusen ostean ez dela konprenitzen Haren aurretik konprenitzen zen moduan. Nik seminariotik, hori dut memorian, ikasia dut Jesusen ostean jada ez dagoela profetarik.
|
|
|
Hori diot nik. Eta
|
daukat
ezen zientzia fikzioa egiazki zientzia bat izan daitekeela, eskubide osoz gainera, estudiatzeko gertatu daitezkeen problemak eta nola kompontzen diratekeen.
|
|
|
Beraz, hiru privazio mota hartu ditut hipotesitzat, adibide bezala, lehena ekonomikoa (eta marxismotik haratago joan naiz nire argumentazioan, eta
|
daukat
ezen hobeto esplikatzen dudala historia, batez ere formazio klasisten historiaren jatorria ipiniz basamortuetako kulturetan), bigarrena, alferkeria (eta hor sakondu nahi duenak badu historiaren filosofo musulman bat, Ibn Jaldun), eta hirugarrena harrokeria (lehen bekatua dena, eta esplikatzen duena fenomeno universal bat, hierarkiak egiteko joera, batzuetan, askotan ere, arrazismoraino ere joan d... eta horiek suposatuz direla historiaren eragileak nire historiaren filosofiak, oso simpleak, burutu ditut, larregi zabaldu gabe nire hizpìdea, eta ikasten dut ezen badagoela zertan lan egin horiek eta beste guztiak, kombatitzeko, nahiz eta privazio jatorrizko bat dugun, eta horregatik utopiarik ezinezkoa den, baina bai, bada posible aurreratzea, eta posible baldin bada orduan obligazioa ere bada.
|
|
|
Une batetik bestera uretan aurkitzen zara eta uger egin behar dozu, bizitzan sarri jazoten dan lez. Dana dala, nik naziono arteko esperientzi apur bat
|
baneukan
, gure Euskal Herriko Probintzia Ameriketan, Indian eta Afrikan hedatua izan danez, eta mundu guztiko batzarren batzuetan parte hartua nintzanez.
|
|
|
Karmel-ek: Hainbat jakingarriren jabe egiteko erea izan dozu, edozein turistak ez
|
dauka
horrenbeste.
|
|
|
Urte baten Gabon egunak Bagdag en ospatu nituen, inbasino ostean, dana gudalostez hartuta, bonben leherkuntzak entzuten zirala. Hango karmeldarrak ikara handia
|
euken
gure arduraz, zeozer gertatu ez ekigun, sekuestroa, esaterako. Horregaitik,, jeneral?
|
|
|
Ez dabe kristauen kontrako biolentzia, erailketak barne, ahaztuazoten. Izan be, gizadiak gaur, beste arazoen artean, kultura batzuen arteko tenka eta alkar jotea
|
dauka
egite askoren azpian. Hain zuzen, anekdota hareek beste erlazino batzuk izan daitekezala erakusten dabe.
|
|
|
Kultura aipatu eta begirunez hartzea ez da lehengoa bere haretan aldatzeke mantentzea. Giza kulturak, benetakoak, beragan
|
euki
behar dau giza duintasunerako dinamismoa. Giza izateak berea dau gizatasunerantz mugidu eta abiatzea.
|
|
|
Luis Arostegi-k: Erantzun osorik ez dot uste inork
|
daukanik
, estrategia lakoa izango litzaken erantzunik ez dago. Baina bitartean, eguneroko ekintzak betetzen jarraitzen dogula, pentsa egin behar dogu sakon, bakean, garraztasun barik, pentsatu.
|
|
|
–Gaur edo biar, egungo urbiltasuna igarotakoan, eta gauzak atzenduxe zaizkigunean, orduan lagungarri ona gertatuko da gure erriaren kondaira bizia azpi azpitik ezagutu nai dutenentzat. Batez ere aragi bizitan datoz Arrasatek ogeigarren gizaldiko azken laurdenean
|
eduki
dituen kinka eta azimi, ak, krisialdiak, gizonak, erakundeak, kirolariak eta abar. Eta denboraren joanean, beste dokumentuekin batera, iturritxo bat izan daitezke, erri xeeak bizi izan zuen aldartea ezagutzeko, batez ere mondragoitarren giza aldarteaz jabetzeko?.
|
|
|
Aldizkari honetako irakurle bertsozaleak ondo dakienez, iaz, urte hasierarekin batera utzi gintuen Aita Antonio Zavala bertso biltzaile eta kultur ekintzaile nekaezinak. Urtarrilak bi
|
zeuzkalarik
, Xabierreko kanpaien hots metalikoak neguko hotza ere dardarazi zuen, bertakotuta zegoen tolosarraren heriotza adieraztean.
|
|
|
3 Xabier kantari, kanta egile eta bertsolari:. Musika da maite duen beste zaletasun artistikoetako bat. Txistularia da, txalapartaria, kitarraz lagundurik kantatzen du, eta gainera sentimendu handiko abestien egilea
|
daukagu
. Bere olerki aunitz musikatuak ditu, hirurogei bat osora.
|
|
|
Berak tabernako bertsolaritzat jotzen du bere burua. Donibaneko eta inguruko beste zenbait herritako ostatuetan eta festetan ohiko bertsolaria
|
daukagu
.
|
|
|
Euskara eta sorkuntza dira arlo honetan jorratzen dituen alorrak. Gazteekiko harremana eta konpromisoa sakon erroturik
|
dauzka
bere baitan. Baionako barnetegian emandako urteetan garatutako bakardade sentimenduak zerikusi handia du gazte berezi edota baztertuekiko erakusten duen atxikimenduan.
|
|
|
8. Frantziako hautes legearen gehiengo sistemaren arabera, bakarrik %50 dutenek hitza
|
daukate
.
|
|
|
1 Xabier margolari:. Duela hogeita hamabost bat urte tindatzen hasi zen Baztanen eta Arizkunen duen Sasterneaizeneko etxean bere estudioa finkatu zuen. Bertan
|
dauka
bere margolanen erakusketa iraunkorra. Prozesu luzea ukan duen arren, gaurko estiloa espresionismora hurbiltzen da.
|
|
|
Bere luma, aski azkarra eta ironikoa da, umore handikoa, anabasa itxura duen mezu ongitxo egituratua
|
daukana
, bai olerkigintzan eta bai prosan. Niri, bere garaian izugarri miretsi nuen beste lapurtar baten estiloa dakarkit burura, Mark Legasserena, hain zuzen ere.
|
|
|
Idatziarekin erkaturik, gainera, abantailak ere badira, entzulea aurrean
|
daukagulako
, ulertu ez dena itaun daitekeelako.
|
|
|
Denboraren presiopean, hiztunak ez du askotan komunikatu gura duena zehatz azaltzen, baina horretarako
|
badauka
esandakoa zuzentzeko edo biribiltzeko aukera, baliabide batzuk erabiliz: autozuzenketa, errepika, parafrasia eta abar.
|
|
|
Hiztunak komunikatzaile ona ere izan behar du, eta komunikazio horretan eragin handia
|
daukate
: rutinek eta negoziazio trebetasunek.
|
|
|
Hiztunak, aldatu egiten du bere mezua, arazorik ez izateko; edo isildu egiten da ideia bat azaltzeko hiztegirik ez
|
daukanean
. Azken baten, mezua murriztuta edo oker ematen du.
|
|
|
Efektu berbera lortzen dute perpausa ondo kateatuek. Idazteko edo klasea emateko nahitaezko lehen premisa kontzeptuak
|
edukitzea
da. Hori hola izanik ere, baina azalpenerako trebetasuna, ordenatzearena, bata bestearen atzean jartzea eta kontzeptuak elkarrekin lotzea, estudio bidez eta ariketen bitartez lortzen da.
|
|
|
Jakina, testua idatzia nahiz ahozkoa izan liteke. Elkarrizketa bat, ikasgaia, konferentzia, telefono deia, hitz bakana, testu izan litezke, batasuna eta osotasuna
|
badaukate
.
|
|
|
Guk ematen dugun klasean, edo solasaldi baten hari jakina
|
dauka
diskurtsoak, eta berbaz jardunik, hari hori galtzen dugunean, bai klasean nahiz solasaldian, sortzen ari ginen testuaren ordez, esaldi inkoherenteak esaten jarraitzen dugu. Testuak berak batasuna eskatzen du.
|
|
|
Historiako liburuada, berak etxean sintesia egiteko. Miren harenadiskideak ere
|
badauka
liburu hori, baina azpimarraturik eta daukalako ez dio laga.
|
|
|
Historiako liburuada, berak etxean sintesia egiteko. Miren harenadiskideak ere badauka liburu hori, baina azpimarraturik eta
|
daukalako
ez dio laga.
|
|
|
Semeak betaurrekoak aldendu ditu. Gure etxeko gastuek ez
|
daukate
bukaerarik.
|
|
|
XXI. mendeko gizartean ere, esku telefonoko mezuak molde finkoko letraz igortzen ditugun arren, ezin ahantzi dugu berbak hegodunak direla, haize beti aldakorrek edonora leramatzaketenak, ahoko mihiak
|
eduki
ere ez dauka hezurrik eta.
|
|
|
XXI. mendeko gizartean ere, esku telefonoko mezuak molde finkoko letraz igortzen ditugun arren, ezin ahantzi dugu berbak hegodunak direla, haize beti aldakorrek edonora leramatzaketenak, ahoko mihiak eduki ere ez
|
dauka
hezurrik eta.
|
|
|
Bizi garen Europa aurreratuan, informatikari dagokionean batik bat konferentzietarako areto askotan dira finko ezarririk ordenagailua, kanoia eta gainerako trebejeriak. Hala eta guzti, jendaurrean arrakasta
|
eduki
gura duen hizlariak, ezinbesteko du berbaldi lekura aurretik hurreratzea, ezen, baliteke sakelan eramaneko ziria. Pen Drivea konputagailuak ez ezagutzea eta hasierako unerik adierazgarrienean, hainbeste orduko prestaketa hondatzea. Jesus Mari Txurrukak Leioako Campusean barraskiloen eta bareen artzain denak txintxo bezain fin garraiatu zuen arbela, hartan ere metroan Bilboko Batzar Nagusietako aretoraino.
|
|
|
Bestalde, ikasleei begira, nori edo hari begietara so egiten diozunean, elkarrizketa laburra
|
daukazu
berarekin. Alde horretatik, irakasleak eta ikasleak elkar ez ikustea deserosoa da.
|
|
|
Horrek segurtasunik eza dakarkio. Horregatik, garrantzitsuagoa da mezua presente
|
edukitzea
, azaldu beharreko gaia txukun prestaturik izatea, betebeharreko arauak zerrendatzea baino. Ez dugu esan gura, kasurako, samatik gorakoa kontrolatuz, eskuak erdi galdurik jokatzea ondo dagoenik, ezen gorputzak ere seinaleak igortzen baititu.
|
|
|
Fernando Alkorta psikologiako profesoreak, ostera, hatz erakusle motxoa zeukan, ez dakit zeren ondorioz zatia galdurik. Eta joera
|
zeukan
atzamar erdikin hori sudurrera hurreratzekoa. Ikasleon zurrumurruak hura sudurrera gerturatzean.
|
|
|
Finean eta buruan, autokonfidantza handia behar dugu izan irakasle zein hizlariok, entzule, parte hartzaileen aitzinean, jakinik, andre gizonok pianoaren 88 tekla
|
dauzkagula
, baina praktikan gure melodiak erdiko oktabara murrizten ditugula; beraz, dakiguna baino askoz gehiago eta gorago jotzeko gaitasuna duguna.
|
|
|
Interaktibotasunaren barruan sartzen dugu gaiaren pertsonalizazioa; anekdota kasurako, ezen ezin konta daiteke anekdotarik gaia pertsonalizatu barik. Irakasgaiak berak ere horrelaxe irabaziko du izen ona, ikasleak ohartzen direnean gai horrek zuretzat, irakaslearentzat zer balio
|
daukan
; inplikatu egin zarenean, pertsonalizatu duzunean. komunikatzaile onarentzat garrantzi handiko da jarrera; zure poztasuna, zure entusiasmoa eskertu egiten du entzuleak.
|
|
|
Askotan, nik neurez dakit Eusebio Martija irakasleari entzunak gogotik ez baitzaizkit joan gaiak berak ihes egin arren, pasadizo jakin batekin oroitu egiten gara. Fernando Alkorta psikologiako profesoreak, ostera, hatz erakusle motxoa
|
zeukan
, ez dakit zeren ondorioz zatia galdurik. Eta joera zeukan atzamar erdikin hori sudurrera hurreratzekoa.
|
|
|
Bertsozko gudua prestatzeko, Lizardi, Jautarkol, A. M. Labaien, Erauskin bertsolaria eta Aitzolek batzar bat egin zuten Alegia herrian. Bileran, aurreko bertsolari lehiaketetan esperientzia luzea
|
zeukan
Iñaki Uranga izan zuten lagun. Hurrengo txapelketen hasikintzat har daitekeen jaialdi gudu hori Donostiako. Centro Católico?
|
|
|
Hasieratik bete betean asmatu dau Basarrik. Aitzoleknahi zukeen bertsolari eredugarri hura begien aurrean
|
zeukan
:
|
|
|
Izan ere, gainezka egin zion lege zaharreko bertsolari beteranoari bere ironia finak. Aurrean gazte bat
|
zeukan
gorbata jantzita; euskara jasoa zerabilen gazte hark; gaztearen aipamen kulturalak eta urrun ere urrun sentituko zituzkeen Txirrita zaharrak... Beraz, epaimahaian zegoen Aitzol abadea seinalatuz, bere egoeraren berri maisuki eman zien Poxpolin antzokira batutako bertsozaleei16:
|
|
|
Bide beretik, hirugarrenean: . Irakasleak bezela
|
daukat
/ nik ere aitortu naia,/ au esanikan yoan zitzaigun/ Arana Goiri aundia: / Il naiago det ikusi baiño/ Aberriaren amaia!?.
|
|
|
16?. Bertso onek algara ederrak egin azi zituan. Izan ere bukaeran buru eskuakin Ariztimuño apaiza erakutsiaz, maixutzat bera aukeratua
|
zeukala
adierazten zuan.? (Bertsolari Guduak, 40 or.).
|
|
|
–Boza ederrarekin kantatu ere egingo zituan, da asko saltzen zituan?. Eskuetako elbarritasuna zergatik
|
zeukan
ez zekien Uztapidek, ez zelako inoiz hori itauntzen ausartu: –Galdetzeko etzan gauza egokia ere, ta ortan gelditu ginan?.
|
|
|
Urte asko ziran nik ikusi ez nuala, ta ez da arritzekoa neri zartua iruditzea, onera Oiartzunera etorri eta geroko kontuak dira ta. Emen ez dakit senideren bat edo zer
|
eukiko
zuan Errenterin. Nik ala pentsatu nuan.
|
|
|
Edozelan ere, badirudi, Auñamendi entziklopediak dakarren informazioak Aita Zavalak bere Bosquejo de Historia del Bersolarismoliburuan eskaintzen digun hurrengo testigantza honetan
|
daukala
oinarri; izan ere, Tolosako jesuitak bertatik bertara ikusi zuen Abarrategi Bilbon:
|
|
|
Esanda
|
daukagunez
, ez zaigu Abarrategiren bat bateko bertsorik heldu. Ez 1935eko txapelketakorik, ez ostantzekorik.
|
|
|
Izan ere, gerra aurreko urteetan, Euzkadi() eta El Día() egunkarietan Soraluzetik Abarrategitar batek bidalitako kronikatxoak eta bertsoak agertzen dira38 Datu gehiago izan artean, aztertzeke itxiko dugu kontua. Edozelan be, esan genezake kutsu garbizaleagoa eta kultuagoa
|
daukatela
Soraluzetik bidalitako bertsoek eta, Prudentzio Abarrategiren bertso jarriek baino.
|
|
|
–Beasañ en L. Zunzunegi' ren etxean 1928 an?. Bertsopaperak, atzealdean, argazki handi bat
|
dauka
, eta bertan. Paulino ta bere ama, agertzen dira.
|
|
|
–Poxpolin Jauregian?, in Bertso minez [Euzko Deya,], Alberdania, Irun, 2002, 42). Liburuak honako azpititulu hau
|
dauka
: –Idazle baten gerla eta bertso oroitzapenak?, eta bertan koldo Izagirrek J. Zubimendik() 1939ko otsailaren 5etik irailaren 10era Euzko Deyaaldizkarian argitaratutako artikuluak batzen ditu.
|
|
|
Joseba Zubimendik kontatzen digunez3, Lehenengo Bertsolari Eguna ospatzeko ideiak jazoera bitxi baten
|
dauka
oinarria. Udazkena zen, eta Donostiako Eusko Gaztediko areto berrian jai giroa zen nagusi.
|
|
|
Gaiei dagokienez,
|
daukagun
corpustxikia kontuan harturik, ikusten dena da, Abarrategik gai zabal eta orduko jendearen gustukoak erabiltzen zituela: neskatxak (janzkera, ezkontza kontuak...), boxeoa, herri kirolak...
|
|
|
Arratiako bertsolaritzaren historian aparteko leku bat
|
daukan
bertsolari hau Dima herriko Bikarregi auzoko Iturbe baserrian jaio zen 1894an. Hogeita bost urte zituela Isabel Generosa Ortizegaz ezkondu, eta bost seme alaba izan zituzten.
|
|
|
Esteban Uriarte gaztetxotan hasi zen bertsotan, eta gaztea zela hasi zen idazten, 1920an kirikiñori Dimatik bidalitako bertso sortan ikus daitekeenez47 Hogeita sei bat urte
|
dauzkan
bertsolari idazle gaztea euskaltzale eta abertzale sutsu dagerkigu bertsootan; eta, baserritarra den aldetik, lugin nekazaleenganako elkartasuna beren beregi azpimarratuko du. Era berean, orduko idazleen taiua eta garbizaletasun ukitua bereganatuta dauzka. Arratiako txori txikiak? 48:
|
|
|
Esteban Uriarte gaztetxotan hasi zen bertsotan, eta gaztea zela hasi zen idazten, 1920an kirikiñori Dimatik bidalitako bertso sortan ikus daitekeenez47 Hogeita sei bat urte dauzkan bertsolari idazle gaztea euskaltzale eta abertzale sutsu dagerkigu bertsootan; eta, baserritarra den aldetik, lugin nekazaleenganako elkartasuna beren beregi azpimarratuko du. Era berean, orduko idazleen taiua eta garbizaletasun ukitua bereganatuta
|
dauzka
–Arratiako txori txikiak? 48:
|
|
|
Gerran sartuta, abertzaletasun kutsua areagotu egingo da dimoztarraren bertso sortetan. Dakigunez, hiru bertso sorta argitaratu zituen gerran bertan jaio zen Egunaegunkarian50 Hirugarren sorta da, hain zuzen be, Joseba Tapiak bere. Agur Intxorta Maite? 51CDko. Laban
|
daukagun
opille, abestia52egitekoerabili zuena.
|
|
|
Gora euskotar abertzaliak, gudari ta euzko langille; i, or ez dua geu ez bageragutzat gauzonaren bille.Begiak argi, adi, a garbi, min gai, a ixil ixille, garaian gagoz erakustekozein dan eiztari abille.Zutik guztiok i, ok jan bariklaban
|
daukagun
opille.
|
|
|
Bertso sorta ugari (Euzkadi, Eguna...) eta zenbait bertsopaper argitaratu zituen arren, Utarre ren bat bateko bertsogintzaren lekukotasun gutxi
|
daukagu
. X. Amuzirak dioskunez:
|
|
|
–Uriarteren beste bat bateko bertso bat be gordetzen da, berea dela guztiz ziurra ez da baina. Behin, tabernan, ordaintzeko modurik ez edo gogorik ez
|
zeukan
mutilzahar bati honako hauxe kantatu ei eutsan: Mutilzaharren bizitza/ beti doa penaz/ bentaja gitxi dauko/ etxetik urtenaz.
|
|
|
Behin, tabernan, ordaintzeko modurik ez edo gogorik ez zeukan mutilzahar bati honako hauxe kantatu ei eutsan: Mutilzaharren bizitza/ beti doa penaz/ bentaja gitxi
|
dauko
/ etxetik urtenaz. / Nik diru gitxi eta/ hik bapez apenas/ neuk gonbidatuko haut/ poltsan daukotenaz?
|
|
|
Basarri (9), Txapel (6), Kortatxo (6), Zepai (5), Txirrita (4), Alkain (3), Matxin (2), Sarasola Lexo (2), zortzi bertsolari (euren artean Uriarte) (1). Lau bertsolarik ez
|
daukate
bertsorik Joseba Zubimendik aukeraturiko sortan.
|
|
|
Nolako saioa egin zuen dimoztarrak Donostiako txapelketan? Abel Muniategik bosgarren edo geratu zelakoa
|
dauka
: –1935eko urtarrilaren 20an Donostiako kursaal en egin zen Euskal Herri guztiko Txapelketara azaldu zen.
|
|
|
–1935eko urtarrilaren 20an Donostiako kursaal en egin zen Euskal Herri guztiko Txapelketara azaldu zen. Baziren hogei bat bertsolari eta Uriartek bostgarren saria jaso omen zuen? 65 Esanda
|
daukagunez
, lau sari baino ez zituen banatu epaimahaiak; baina Jose de Artetxe idazleak ere aurretxoan ikusi zuen dimoztarra sari zerrenda posible horretan: –Lástima grande que la escasez de medios(...) impidiera que mayor número de bertsolaris pudieran ser destacados en la calificación.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, aipatuta
|
daukagu
Uriarteren joera garbizalea; batez ere, Euzkadiegunkarira bidalitako kolaborazioetan agertzen dena. Egunaegunkarian argitaratutako bertso sortetan leunduta agertzen da joera hori.
|
|
|
|
Daukagunetik
baino ez daukagunetik ematea da errazago.
|
|
|
Daukagunetik baino ez
|
daukagunetik
ematea da errazago.
|
|
|
Amonak beti
|
dauka
amak baino janari goxoagoa. Ez ordukoa.
|
|
|
Baina soilik oparotasunean konpontzen ahal da zekenkeriaren arazo etiko politikoa, izanik oparatusuna bilatzen duen sozialismoa horren soluzioa. Sozialismo horrek ez badu ere zertan jabego pribatuaren inguruko legedia ezereztatu, eta permititu ere dezake jabego pribatua, merkatu ekonomia, ezten bezalako bat baitaitezke legearen barruan lan egiteko gogoa
|
edukitzeko
(etorkizun batean, joera birbanatzailearen bidean bagoaz, jakina, kontzeptu horiek aberastuak izan daitezke definizio zehatzagoekin, baina etorkizun dena ez dakigu zein izango den, beraz, gero gerokoa). Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean oso zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu.
|
|
|
3 komentarioak hamaika egiten ahal dira guzti horretaz, eta bat egingo dut amaitzeko. Sozialismo moderatua proposatu dut (sendotasunez erreformak bultzatzen dituena, eta hori da niretzat bide egokiena zeren bakean garatzen ahal baita, demokrazian adibidez, eta ejerzitoek errespetatuz demokrazia), baina jada jakituriazko liburuetan bada esaten nola gobernu gaiztoek amaiera ez desiatuak
|
edukitzen
dituztela usuenean, eta bata izan daiteke iraultza, zeinaren posibilitatea nik ez baitut ukatzen. Beraz, nik, gaur egun, nire teoriak ontzat hartzen dituen sozialismo erreformistarekin bat egiten dut, baina, haiek esaten dutenaren kontrara, ezin dut ukatu, logika garbian, iraultzaren posibilitatea ere.
|
|
|
Beraz, ezin esan daiteke lanik ez dagoela. Izan ere, behar beharrezkoa da aurrera egiteko lanaren kultura bat
|
edukitzea
(zeren soilik oparotasunean posible baita joera redistributivoa nagusitzea, eta oparotasuna lanak dakar).
|
|
|
Soilik erranen dut gauzatxo bat zientzia politikoaz. Etorkizun dena indeterminatua zaigu, ezin dugu jakin (soilik dakigu zerbait etorkizunaz eskrituretan arakatuz, beraz, abadeak beharrezkoak dira faroa gal ez dezagun, eta ikas dezagun beti Jainkoaren beldur sano bat
|
edukitzen
, ez patologikoa), eta horregatik da zientzia politikoa zientzia praktikoa. Baina etorkizun denaz, zientzia politikoaren barruan, egon daiteke beste zientzia bat, eta eskubide guztiekin izan daiteke zientzia, eta nik zientzia horri deitzen diot zientzia fikzioa.
|
|
|
Orientean gertatzen zena, adibidez, eta horrekin indikatzen dut soluzioa, etorkizun denaz ez badakit arren zer gertatuko den). Jakitun naiz ezen marxismoak garrantzi handia
|
eduki
duela sortu zenetik, hainbeste ezen teologia ere kutsatu duen, baina ni ez nago teoria politiko bat teologian sartzearen alde, eta ez nago askapen teologiaren alde, izan daiteke bat betiko teologia monoteistaren aldekoa, gu kristatuasunetik, eta gero politikan ezkerrekoa, sozialismoaren aldekoa, teologia ikutu gabe. Eta nik, politika egiterakoan, lokalizatzen dut usuraren hastea, klase formazioen hastea, joera akumulativoaren hastea, privazio ekonomikoa larria den zonaldeetan; batez ere historian ikasten dugu basamortuen inguruetan direla halako kulturak garatu.
|
|
|
Eta horrek erakusten du, gure hipotesiari jarraiki, ezen badela posible, oparotasunezko kondizioetan, baketsua den zivilizazioa garatu. Beraz, nik oparotasuna bilatzea
|
daukat
eginbehar inportantetzat (jakinik orain arte ez garela gure historian ekonomiaren gorabeheren jostailu baizik izan, gobernari izan beharrean). Sozialismoa (joera birbanatzailearen nagusitzea, joera eskuzabalaren nagusitzea), gizarte baketsua, soilik halako baldintzetan garatzen ahal da nire teoriaren arabera.
|
|
|
Etxean, kalean eta eskolan, gure unibertso gaztean, erdera jaun ta jabe genduaneta euskera bihotzean. Agertu zan orduan maisu bat, hartu gintun babespean, bihotzean
|
geneukan
altxorra jarri euskun mingainean.
|
|
|
Zorionak, ba, Patxi Uribarren, zure egun handi honetan, Santutxuko gazte koadrila harek zaitu estimu handitan.Gorriak pasa bagenduzan be, zurekin bai batzuetan, zuri eskerrak beti
|
daukagu
Euskera dantzan min puntan.
|
|
|
Bertsolaritzaren historia kanonikoetan Matxinek leku mugatua, txikiegia ez esatearren?
|
edukiagatik
, esan behar da bere garaian senpertarra maisutzat hartua izaten zela, eta haren entzutea, gaur pentsa daitekeen baino handiagoa zela41 Izan ere, bere garaiko ospakizun nagusi askotan izan genuen kantari Matxin Irabola:
|
|
|
Holako hizlari eli bati atarikoa egitea, eta hainbeste pertsonaren aurrean kantatzea, duda barik, ohore handia izango zen Matxinentzat. Era berean, holako entzulego baten aurrean jarduteak argi uzten du Matxinek Hegoaldean
|
zeukan
izena eta itzala.
|
|
|
Ikusten dugunez, leku bitan kantatu zuen Matxinek egun berean. Horrek argi erakusten du Matxinek garai hartan
|
zeukan
sona eta ezagutza. Bide beretik, esan beharra dago, Txirritak, Iparraldera bertsotan joaten zenean, gehienetan?, Matxin izaten zuela kantu lagun.
|
|
|
–Begi aitzinean
|
daukat
[Matxin], Larralde luhusoar adiskidearekin bat eginik, aretoan sartu ziren garaia. Hura txalo hotsa lapurtar bertsolariei!
|
|
|
Ez
|
daukagu
datu askorik Matxinek eginiko saioari buruz; bertsoak ere bi baino ez. Badaude, hala ere, lekukotasun batzuk argi apur bat eman diezaguketenak.
|
|
|
–Aita, emen gauza bat ikusten det: lendabiziko bertso ori ez
|
daukazu
nere ustez ongi. Onela egingo degu:
|
|
|
Au da buru austekolana
|
daukatena
... Orrek ematen digubiotzean pena.Zu buru austetan daegarriak dena, nik nai nuke orain yoanzurekin barrena62.
|
|
|
Basarri, txapelduna (9), Txapel (6), Kortatxo (6), Zepai, hirugarren sailkatua (5), Txirrita (4), Alkain, laugarren sailkatua (3), Matxin, txapeldunordea (2), Sarasola Lexo (2), zortzi bertsolari (1). Lau bertsolarik ez
|
daukate
bertsorik Joseba Zubimendik aukeraturiko sortan.
|