|
2000
|
|
|
txapelketok ofizialki Bizkaikotik kanpo daude sailkatzeko balio badu ere, hura udagoienean hasten da hogeita hamar bertsolarirekin, eta eskualderik eskualde bertako bertsolari eta bertsozaleen esku dago antolakuntza. Lehia giroa ez da finalean egon litekeena, baina hurbiltasunaren pizgarria
|
dauka
bertsolari eta zaletuarentzat. Hori bai, epaimahaiak berdina izan behar du txapelketa guztietan.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere emakumea taula gainean txarto ikusten zuenik ere bazen: «Entzunda
|
daukat
bertsolariren batek edo bestek ez zuela nirekin kantatu gura, feminista nintzelako». 1980ko hamarkada hasiera horretan bera izan zen emakumezko bertsolari bakarra.
|
|
2008
|
|
|
Neure buruari askotan galdetu diot zer zentzu ote
|
daukan
bertsolarien arteko txapelketak egiteak. Ez dut uste, gainera, halako galderak kolkoan izan dituen bakarra naizenik.
|
|
|
Joana emazteki mehatx eta behako eztikoa, zer graziarekin zeraman arats hortako sukaldaritza, etsenplu ederra emanez gazteagoeri. Bertsulari bat ere bazen, dio katixak, Lutxianok galdetu zion aldeko mendi horri, Jara mendi deituari bi bertsu emaitea. Beti gogoan
|
dauzkat
bertsulariak eman bi bertsuak, bertan kantatzen dizkizuet:
|
|
2009
|
|
|
Bestetik, ofiziotan erantzuten ez dutenei puntu asko eman zaizkiela iradoki du zenbaitek. Konforme, baina horrek ez
|
dauka
bertsolarien mailarekin zerikusirik.
|
|
2010
|
|
|
Arratiako bertsolaritzaren historian aparteko leku bat
|
daukan
bertsolari hau Dima herriko Bikarregi auzoko Iturbe baserrian jaio zen 1894an. Hogeita bost urte zituela Isabel Generosa Ortizegaz ezkondu, eta bost seme alaba izan zituzten.
|
|
|
Esteban Uriarte gaztetxotan hasi zen bertsotan, eta gaztea zela hasi zen idazten, 1920an kirikiñori Dimatik bidalitako bertso sortan ikus daitekeenez47 Hogeita sei bat urte
|
dauzkan
bertsolari idazle gaztea euskaltzale eta abertzale sutsu dagerkigu bertsootan; eta, baserritarra den aldetik, lugin nekazaleenganako elkartasuna beren beregi azpimarratuko du. Era berean, orduko idazleen taiua eta garbizaletasun ukitua bereganatuta dauzka. Arratiako txori txikiak? 48:
|
|
2011
|
|
|
Ia arratsalde erdia egin genduan alkarregaz Etxetxuko Rosaritogaz ezkontzeko zan Bittor Lejarazu abadinotarrak eta biok. Gustora, aho zabalik, hartu barri
|
neukan
bertsolarien zintea entzuten. Ez zan edozer gauza orduko denporan.
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, kopla txapelketak badauka apur bat zorotik edo ganberrotik. Antolatzaileen esanetan, irabazteak baino, garrantzi handiagoa
|
dauka
bertsolariek eta entzuleek ondo pasatzeak. Bertsolariek hiru minutu eman dute kantuan geratu barik, eta, neurri laburra izanda, bizi bizi egingo dituzte ariketak.
|
|
2015
|
|
|
“Nik uste euskaldunok badaukagula elkartzeko eta gu sentitzeko premia. Kolektibo horrek daukan kezka azaleratzen denean, uste dut erantzukizun handia
|
daukala
bertsolariak; erantzukizuna baino karga”. Gutasun hori lortzea “zoragarria eta jeniala” Barrosorentzat:
|
|
2016
|
|
|
Adibidez, Errepublika federalaren aldekoa zela Elosegiren hitzetan, postura horren aldekoak ziren ezkertiarrenak alderdian; baita 1931n EAJk abiatutako Autonomia Estatutuaren aldeko kanpainarekin kritiko agertu zela ere. Ordurako 56 urte
|
dauzkan
bertsolariak ez du begi onez ikusiko jeltzaleen eta tradizionalisten elkar hartzea, ezta proiektuak hartuko duen kutsu elizkoia ere. Gainera, Errepublika zein ahula den jabetzen da, aurrena hura sendotu behar dela sinetsita dago.
|
|
2017
|
|
|
Hori ez daukazunean simulatu egin behar duzu ezta, sentipenak simulatu, arrazoiak simulatu, eh hori da nik pixka bat amesten dudan bertsolaritza. Benetan literaturan bezala amestu dudan literatura, eta amesten dudan kantagintza, hau da bizitza esperientzia bat transmititzeko daukaten eta transmititzeko gaitasun bat eta artea
|
daukaten
bertsolariak. Hori da.
|
|
|
Bakarrik 10 bertsolarik betetzen dute baldintza hau, 9 gizonek eta emakume 1ek. Hala ere, materialgutxiago
|
daukaten
bertsolariak ahots kantatuaren ereduak erabiliz egokitu dira etorkizunean.
|
|
|
Egia esateko, euskaldun bertsolariak, edo itxasaldekoak edo baserrikoak dira. Tamalez, ez
|
daukaguz
bertsolari langilleak. Zelan erabilli leikez iñok, bizi ez dituan prolemak, naiz eta orretarako borondate ona izan?
|
|
2018
|
|
|
Pentsa nola aldatu diren gauzak: gaur egun plazan ari diren bertsolariak bertso eskoletatik igarotakoak dira, neska ugari ari dira plazan ikaragarrizko mailan, eta guraso erdaldunak
|
dauzkaten
bertsolariak asko dira. Mundu honetarako sarbidea asko erraztu da, eta hazkundea, beharbada, hortik etorri da.
|
|
2019
|
|
|
Txarto sentitu naizen aldiak gertu daude denboran; ez dakit besteak inkontzienteki memoriatik ezabatu ditudan edo lehen kontzientziarik ez nuelako ez zidaten hainbeste eragiten. Eta
|
badauzkat
bertsolari batzuekin bizipen desatseginak".
|
|
2020
|
|
|
Ematen zuten lehen arrazoia zen ez zeudela sartuta bertsolari gazte guztiak, alegia, ‘denak ala inor ez’ Baina hori ezinezkoa zen guretzat, handiegia esku artean geneukan liga formatuan egiteko. Bestalde, bestelako formatu batekin ezinezkoa zitzaigun entzuleen bozketak bideratzea, azpiegiturarik ere ez
|
geneukan
bertsolari askoren arteko saio asko antolatzeko… Bigarren arrazoi bat ere gaineratu zuten orduan: ‘Gure herria borrokan ari den bitartean, bizi den egoera politiko eta sozialarekin, horrelako lehiaketa batean parte hartzea fribolitate bat da’ Orixe saria, Añorgan; Osinalde Saria, Gabirian, Murua eta Igartzabalek antolatua… horiek ere garai hartan martxan zeuden, baina ez zitzaizkien fribolitate iruditzen.
|
|
2021
|
|
|
Ematen zuten lehen arrazoia zen ez zeudela sartuta bertsolari gazte guztiak, alegia, ‘denak ala inor ez’ Baina hori ezinezkoa zen guretzat, handiegia esku artean geneukan liga formatuan egiteko. Bestalde, bestelako formatu batekin ezinezkoa zitzaigun entzuleen bozketak bideratzea, azpiegiturarik ere ez
|
geneukan
bertsolari askoren arteko saio asko antolatzeko... (J.M. Iriondo, elkarrizketa pertsonala, 2017/VII/18)
|
|
|
Maisu Juan, medikua, kaletar ikasiaren paradigma, txunditurik
|
dauka
bertsolariaren etorriak. Liluratik haserrerik sutuenera pasatzen da, ordea, pixkanaka:
|
|
|
Ahots hezkuntzari dagokionez, uste du bertsolariek jakin egin behar dutela doinua zer nolako tesituran kantatu behar duten, eta hori da antzematen duen behar bakarra bertsolariengan ahots hezkuntzari dagokionez. Argi
|
dauka
bertsolarien eta musikarien beharrak ez direla berdinak eta, ondorioz, haren ustez ez lituzkete alderdi berdinak landu behar. Azken ideia hori elkarrizketatu guztiek partekatzen dute.
|
|
|
Barrura begirako txapelketa bat izango da. Plazak berreskuratzeko gogo hori
|
daukan
bertsolariari plaza bat eskaini nahi diogu, eta gauza bera entzuleari ere. Gainera, kultur ekitaldiak antolatzeko dauden mugak bateragarriak dira, neurri batean, bertso saioekin.
|
|
2023
|
|
|
Orain arte, oroitzapenik onena duen plaza Bizkaiko Bertsolari Emakumeen Topaketetan egindako saio bat dela dio: “Bizkaiko bertsogintzan erreferente moduan
|
dauzkadan
bertsolari asko elkartu ginen bertan, eta bidaiakide ditudan emakume askorekin partekatu ahal izan nuen oholtza. Entzuleei begira ere, espazio oso segurua sortu zen; sekula ez naiz han bezain babestuta sentitu oholtza batean, eta oholtza batetik hain gustura jaitsi ere ez”.
|