|
2000
|
|
|
Beraz, autorregulazioa organismoaren funtzio naturala da eta funtzio haueragozten denean, nahaste psikologikoak gertatzen dira. Nahaste neurotikoguztiak, gizabanakoak
|
bere
burua eta inguruaren arteko orekari eusteko etaaurkitzeko gaitasun ezagatik gertatzen dira. Neurosiaren bidez gizabanakoak bereburua mundu erasotzailetik babesten du, eta hori da egoerari aurre egiteko hartzenduen biderik onena.
|
|
|
Seguruak.
|
Bere
buruez eta besteez duten irudia positiboa da. Intimitatearekineta autonomiarekin ongi sentitzen dira.
|
|
|
Eiderrek bere mutilari inoiz aipatuko ez zion arrazoi baten erruz. Eta ez zion aipatu, ez beldur edo lotsagatik, ezpada Londresko city komertzialean eztanda egin zuen lehergailuak
|
bere
buru eta begietan ere danbada izugarria jo zuelako, eta beraz konbentzitu egin zelako esperientzia berezi hura berea eta ez beste inorena zela. 1993ko apirilak lortu zuen munduko azalpen guztiek lortuko ez zutena, alegia, Irlanda promesaz betetako gauetan ia inertziaz zerrendatutako herrialdeetako bat izatetik, Eiderren buruan aurki zitekeen herrialde bakarra izatera pasatzea.
|
|
|
Mattin harroina zen, eta ni etxean edo etxeko zoko batean galdu haizea, eta hargatik mintzatzen zen aita Mattinekin antsiatsu eta arduratsu, eta enekin epelki eta laxoki. Eta, nola aitak Mattinenean ikusten baitzituen
|
bere
burua eta etxearen etorkizuna, hala maitatzen zuen Mattin bere burua bezainbat. Eta Mattinendako zituen hitzak eta Mattinendako begiak; eta Mattinendako zituen irriak eskumenka, enetzat bihika, eta ni jelosiak joa egoiten nintzen.
|
|
|
Urkabean, ordea, erortzen da burua, eta itzaltzen da buruko barren argia. Bai, onartzen dut nik ere ezen argi iraungi horretarik bertze mila piztu, eta argi berretua mundurat heda daitekeela eta barreia, heroi eta martirien etsenpluaren bidetik, nahiz eta batzuetan, osaba Joanikotek erraiten zuen bezala, ahantziak ere izan daitezkeen; eta onartzen dut, halaber, ezen haien odola emankorra eta ezin naroagoa izan daitekeela... baina nik nahiago ditut
|
bere
buruaz eta buruko gogoetez eta pentsuez baliatzen eta aitzinatzen diren pertsonak ezen ez bertzeen odoletik xurgaka eta hurrupaka dabiltzanak, nola izainak eta parasitoak. Eta ez ote dugu guztiok ere izainetarik eta parasitoetarik zerbait, noiz eta martiriak miresten baititugu, jaun André...?
|
|
|
Zeren, baldin egia bazen ere ezen pertsona haserreak aski izan dezakeela halakoetan
|
bere
buruaren eta bere bisaia itsusiaren ikustea berriro ez haserretzeko, ez nengoen, ez, ni, puntu hartan, mirail baten aitzinean paratzeko trenpean, Platonen dizipuluetarik bat banintz bezala, ez horixe... hain bainengoen neure pena hartan dolorezki penaturik, eta hain bainengoen, halaber, neure gorputzeko parte eta endrezera guztietan gogorturik eta gozakaizturik, ez anaiarekin baketzeko asmotan et... Zeren deusek ere ezin atera bainintzakeen neure tentutik eta pazientziatik, nola anaiak Elbira modu itsusi hartan kentzeak, eta zeren hark neuri eginaren ordaina bihurtu nahi bainion, eta doblea bihurtu nahi nion, ahal izanez geroz!
|
|
|
...aitzen, halako moldez, non noiznahi den erraiten baitzigun ezen, alargundu ondoren, hiru gizonek eskatu ziotela eskua, baina haiek guztiak gibelat bihurtu zitzaizkiola, noiz eta jakin baitzuten ezen etxea eta etxeko errentak miserikordietako obrentzat zituela, zeren hura izan baitzen haren senarraren —zeinari jaun Ricardo Meneses baitzeritzan— azken nahia, eta berak zin egin baitzion bai
|
bere
buruari eta bai bere senar izan zenari ere ezen bete eginen zuela haren hitza. Eta gero, txantxetan eta irria ezpainetan, solasaldi haietan biltzen ginenoi beha, erraiten zigun:
|
|
2001
|
|
|
Edozein enpresak ez du baserri berrien aktiborik. Kaleko bizimodua aldatzen ez den neurrian baserriak egokitu du
|
bere
burua eta enpresa gisa etekinak lortzera jo. Horra errealitatea.
|
|
|
Ezkerra lehenengo izan behar da kritikoa
|
bere
buruarekin eta denarekin, baina azkenean helburu bat izan behar du, gizarte hau aldatzea. Alderdi komunista tradizionaletan alderdiak esaten zuena bete behar zen eta kito, eta hori jaungoikoan sinestea baino zailagoa da.
|
|
|
Jendea borroka ikustera zihoan. Kobrak, burua txut, hortzaka egiten zion kriskitin sugeari; honek, berriz, ahal zuen bezala begiratzen zuen
|
bere
burua eta buztanaz erasotzen zion. Oinezkoak, bidaiariak, poliziak, denak bi sugeei begira, ikusminak harturik.
|
|
|
alde egiteko, ez zuen emazteak irtenbiderik. Bere bi urteko alabatxoa hartu eta
|
bere
burua eta haurra erre zituen.
|
|
|
Nortzuk ote dira bere nobelarako,
|
bere
burua eta bere itxitegiaren gela ezabatzeko asmatu dituen pertsonaia dramatikoak?
|
|
|
Historia luze baten kate-begi izaki, adanismoaren batere arrastorik gabeko talaia batetik begiratzen du bai atzera eta bai aurrera, jasotako talentuak bere hastean eta garbian atxiki ordez, ugaritu eta geroari eskaini nahi baitizkio. Horregatik guztiagatik, ez da nitanoz jardun zale, ez du segundorik galtzen bere nia puzten, higuin ditu
|
bere
burua eta txaloak erantzukizunaren gainetik jartzeko gai diren intelektual ustekoak: niaren gainetik gu jartzea gustatzen zitzaion intelektuala dugu Mitxelena.
|
|
|
Honako hau, ordea, Laborantzako liburu hau, ez da bestetarik hartua, handik eta hemendikako maileguak izango dituen arren, zalantzarik gabe. Gisa horretako liburuak ez baititu inork oso osoan
|
bere
burutik eta baitarik ateratzen, ezta gaia norberak asmatua duenean ere. Eta Duvoisin kapitaina, aditu baino adituago bihurtu zelarik sail horretan, nekez zen nekazaria eta inondik ere ez nekazaritzaren sortzailea.
|
|
|
badirudi, alafede, hitzek eta hiztegiek badutela ikuskizunik hizkuntzalaritzarekin âeuskal etimologiaren aldetik, bai, behintzatâ eta ni arlo honetan âongi, gaizki, nahiz erdipurdiâ saiatua naiz batik bat, ematen duenez. Gainerakoan ere, hortik landara eta bigarrenik, begiak lausotuxe ditudalako edo ez dut ikusten aldamenean, ezta urrutixeago ere, Â hartzekodunei zor zaizkien erresalbu eta salbuespenak salbu, halako jakite, jakinduri eta jakiunde espantagarririk, nor
|
bere
buruari eta bere buruarengandikakoei begira bestelako ustetan badabil ere sarri asko. Erraldoiak izan omen dira lurraren gainean:
|
|
|
Harrigarria bada ere, aurrera ere ez du batere egin eta, beraz, bere eraikuntza bukatua dagoela dirudi. Logikak pentsamendu ororen erregela formalak aurkezten ditu, Logikan adimena
|
bere
buruaz eta bere formaz soilik arduratzen da. Hori egitean objektu oroz abstrakzioa egiten du.
|
|
|
Adimenez ezjakintsu edo nahimenez makal den maitagogoak askotan du benetan maiteago
|
bere
burua eta beste maitagogoa, gizaki jakintsuenak baino. Hau da, jakintsu ez den maitagogoak beteago burutzen du sarritan bere gogoko dena —benetan gogoko, adibidez beste maitagogoak—, maitagogo jakintsuak baino:
|
|
|
Horrek ez du ukatzen ‘lege’ izenez kanpotik datozkion adibideek, erakustaldiek, ez dutela giza gogoa argitzeko ahalmenik. Baina, azkenean, laguntza eta argitasun guztiak gogoan dituela, maitatuz osatuko du gizakiak
|
bere
burua eta gizartea ere gaur eta historian, denok osatzen dugun eta denon gogoko eratuta nahi dugun gizartea. Eta, batez ere, gizakiaren amaiera Jaungoikoa maitatzea da, begiz begi Maitasuna ikustea eta Maitasunaren seme izatea emango dionean; hau da, Jaungoikoa ezagutzea, bere altzoan murgildurik ezagutzea emango dionean.
|
|
2002
|
|
|
Baina bere ideia eta jarrera politikoek erakarri dute arreta gehiena bere ibilbidean. Faxista, antisemita eta antikristautzat zuen
|
bere
burua eta bere garaiko joera literario eta politiko guztiekin polemizatu zuen. Autorearen ikuspegiaren adierazle da 1962an Txomin Peillenekin batera fundatu zuen aldizkariaren izena bera, Igela.
|
|
|
Par. Hortaz bada,
|
bere
buruaz eta bertze gauzetaz berdin eta berdinga ere, izanen da, bata hori.
|
|
|
Pertseok arma altxatu zuen
|
bere
buruaren gainetik eta Medusa hiltzeko prestatu zen.
|
|
|
Baina gaiari buruzko txostenetan, bat datoz asebetetze maila handiagoa aurkitzearekin gizarte onarpen maila jakin bat duten interes pertsonalei eragiten dieten jardueretan, hala nola erretiratuen kooperatiba taldeetan egiten diren jardueretan, talde horiek beren trebetasunen aprobetxamenduan oinarritutako proiektuei ekiten baitiete, eta, bereziki, pertsona gazteenen irakaskuntza eta aholkularitzara bideratzen badira. Pertsona heldu orok, batzuetan jakin gabe, bizi ezagutza handia garraiatzen du, eta horrek onura handia ekar diezaioke
|
bere
buruari eta besteei. Pixkanakako trantsizioa Batzuetan, erretiratuentzako gizarte ongizateko politikek gehiegizko paternalismoa dute, eta horrek areagotu egiten du ustezko onuradunen alferrikako sentipena.
|
|
|
Honekin esan nahi dut Sarak hasieran harrera ona egin zidala, eta ez nintzela ezertaz ohartu. Aurpegia, gainera, pintatua zuen, ohi zuen baino nabariago –nabarmenxko ene gusturako–, baina nahiago nuen etxean
|
bere
buruaz eta bere itxuraz arduratzen zen emakume bat ikustea emakume utzi bat baino. Ordea, galdetu nionean zer moduz joan zitzaion amarekin, negarrez hasi zitzaidan.
|
|
|
Eta Eguzki Aitak clowna sortu zuen, eta bidali egin zien; hala azaltzen dute jemeztarrek tribuko pailazoaren agerpena. Ikus daitekeen bezala, istorioak berak ironia handia dauka, jainkoak ez dielako manarik (edo mantarik) bidaltzen, guztiez(
|
bere
buruaz eta tribuko gainerakoez) trufatuko den pertsonaia baizik; ipuinak frogatuko luke, bestalde, zein garrantzitsua den, unerik beltzenetan, umorearen erabilera; umore hori fina, ironikoa, trufatia edo are beltza delarik ere: clowna ez da azaltzen gauzak ondo doazenean, dena perfektua denean, gorriak pasatzen ari direnean baizik.
|
|
|
Kemalen turkiar ereduari jarraituz, 1925ean Reza Khan buruzagi kosakoak Persiako Sha izendatu zuen
|
bere
burua eta mendebaldar kutsuko erreformen egitasmo zabal bati ekin zion.
|
|
2003
|
|
|
Gutariko bakotxak berak daki
|
bere
buruaren eta bizimoduaren barri eta, horregaitik, bakotxak eskubide osoa dauka, San Antonioren bitartez Jaungoikoari otoitzean bere preminak agertzeko. Guk geuk be, guztiok bat eginda, alkarren alde otoitz egingo dogu eleizkizun honetan.
|
|
|
Ala, pertzepzio subjektiboen, edo iritzien, edo gauzak ulertzeko nolabaiteko modu etiko zein estetiko baten aurkako erantzun gisa,
|
bere
buruaren eta gainontzekoen aurreko jarrera aukeratu du bide hori, nahita?
|
|
|
Geltokira heldu ginenean, bi pertsona besterik ez genituen topatu:
|
bertako
burua eta bidaiari galdu bat. Lehenengoari ostia batean parte emateko agindu zion Kepak eta  bestea, ez zerurako ez lurrerako, itxarongelan babestu zen (parentesi artean, nik lasaitua hartu nuen:
|
|
|
1805, Osaba baten instruccinuac bere iloba ezcondu eta necazari batentzat bere eta bere familiaren gobiernu oneraco Jaungoicoaren legue santubagaz conforme: Manuel Umerez(), Oñatiko apaiz benefiziodunaren testua, gaur egun artean argitaragabea21 Osaba apaiza mintzo zaio ilobari, eta, era guztietako aholkuak eskainiz, Jainkoarekiko,
|
bere
buruarekiko eta lagun hurkoarekiko dituen eginbeharrak gogoratzen dizkio. Garai horretan bizi duten fede galtzearen arriskua azpimarratzen du behin eta berriz.
|
|
|
Antzina antzinakoa omen litzatekeen lege horrek agintzen du eta agindu behar du: mendeetan zehar euskal jendeak, identitate kolektibo historiko bat garatu izan duen beste edozein giza taldek bezala?,
|
bere
buruari eta besteei nortzuk diren kontatzeko, agintaritza eztabaidaezin horretara joko du; narrazio horiek emango diete errealitatea baloratu eta, ondorioz, behar bezala jokatzeko araubidea.
|
|
|
Entzun san Antonino Florencia coac dacarren yazoera bildurgarri au. Dama ondo yaio batec eguin evan
|
bere
buruagaz eta bere bacarrian escuagazco zantarkeria loi bear etzan bat. Eguinda laster sartu yacon eguin evalaco damu gogorra, cegaitic ece etzan bera beste asco leguezcoa, bein, birritan, eta ascotan eguinda beré, euren bake onean bici direanac.
|
|
|
Baina, adibidez, arriskutsuagoa da neurriz gorako ur dosia hartzea, kopa bat koñak edatea baino. Hara, dirua, fama eta, argi dago, boterea ere onak dira, soilik gizabanakoak
|
bere
burua eta besteena administratzen dakien neurrian, morrontzarik gabe. Gauza bera gertatzen da taldeen kasuan.
|
|
|
Erlijio legeak dira, gizakiaren jokabidea lehenengo bi legeen espirituaren arabera arautzen dutenak, barne xedapenen bitartez; xedapenok direla bide, gizakiak Jainkoari,
|
bere
buruari eta gainerakoei begira dituen eginbehar guztiak beteko ditu, dela bere aldetik, dela ordena publikoari dagokionez. Talde horretan, fedearen eta ohituren inguruko erregelak ez ezik, Jainkoa gurtzeko kanpo gaiak eta diziplina eklesiastikoari lotutakoak ere sartzen dira.
|
|
|
Ondo gorderik gera dadin gaueko arrastoa. Armairu eder bateko ispiluan islatu zaio
|
bere
burua eta, ustekabean, eder du ikusi. Atzo baino ederrago.
|
|
2004
|
|
|
Mohammedek
|
bere
buruaz eta familiaz kezkatuta egoteko motibo franko bazuen presondegi urrun hartan, baina suizidatzeko ahaleginetan une jakin batean hasi zen: inolako esplikaziorik gabe erabateko isolamenduko gela batera eraman zutenean hilabeterako.
|
|
|
Osasunaren mundua ere ez da joera orokor horretatik aparte bizi. Jendeak jakin nahi du, izugarrizko informazio egarria du, galderak etengabe egiten dizkio, bai
|
bere
buruari eta baita, noski, medikuari ere: zergatik gertatzen da gaitz hau?
|
|
|
Haren aukeraketak zuzentzen ahalegintzeak berak
|
bere
buruarekin eta bere bizitzarekin duen ardura ezestea adieraziko luke.
|
|
|
Munduan gaindi ibili ondoren, hobe dut ama lurraren gainean oinak pausatzea, Xabier Kintanaren sentipenek zer dioten jakiteko. Erantzun nekezeko galdera dakar idazle bizkaitarrak, ahots gora,
|
bere
buruari eta irakurleari egin diona: –Gure Herria, gure kultur balioak, gure hizkuntza eta gure jendea horrela tratatzen dutenekin segitzeko, zertarako atxikimendu askeko statusik proposatu?
|
|
|
Itzaltzen ari den laborarien euskal herri zaharra, arbasoen herria.
|
Bere
burura eta barnera jaisten denean, Gandiagak herri hori entzuten dizu bere barruan. Horiekin dabil beti bere gogoeta bideetan –" oi zenbat alferriko maitasun!" – hauxe da bere" erromantizismoa".
|
|
|
" Maite dut bizitza,/ maite dut,/ eta bizipoza opa diot/ bizitzari", idatzi du heriotzaren atarian. Makalaren makalez eta oinaze latzez, bide bazterrean eserita bere pasieratxoan,
|
bere
buruari eta munduari absente bezala egoten da maiz, edozein belartxotan edo moxorroren lantxoetan biziaren indarrari adi:
|
|
|
Dena dela, bere asmoak asmo, ezin esan bera ere hain trebea izan zenik medikuntza praktikoaren inguruan egin zituen ahalegin batzuetan. Ez zuen eragozpen handirik izan osasun kontuan diagnostikoak egiteko eta aholkuak eta sendabideak emateko, eta ausartak gainera, bai
|
bere
buruari eta baita bere ezagunei ere; baina hauek, neurri handi batean, berak gutxiesten zituen aholkuak bezain sineskeriatsuak izango ziren. Honen adibide modura Elizabeth printzesarekin izan zuen harremana gogora dezakegu.
|
|
|
Baina badirudi aurretik burututako frogapenek ez dutela Descartes nahikoa asetzen maila honetan, ez direlako egokiak izango mundu sentigarriarekin lotura bermatzeko. Alde batetik, frogapen horien helburua zelako Jainkoaren beraren existentzia frogatzea, ez hura gainerako izakien iturri bezala bururatzea; eta, bestalde, Descartesek
|
bere
buruaren eta, hobe esanda, errealitate materialaren izaera akastunean oinarritu dituelako orain arte eman dituen frogapenak. Hau da, izaki akastun batetik heltzen ginen Jainkoaren existitu beharrera, baina honek arrazoimenaren prozedura izaki akastunaren menpeko egiten du bere ezagutza," nire pentsamenduaren menpeko".
|
|
|
Moralismo, prezeptibismo edota erlatibismo (hots, indiferentismo) batean eroriko ez bagara, behar beharrezkoa da giza jokabide eta portaeren bideragarritasun errealizatzailea metodikoki eta era fidagarri batez aztertzea. " Errealizatzaile" epitetoarekin zera adierazi nahi dugu, alegia gizakiak
|
bere
burua eta bere hurkoena errealizatzeko eta errealizatzen laguntzeko, hurrenez hurren, bere berezko duen premia eta izaera. Errealizazio eta errealizatu terminoak" erreal (itate)" hitzari estuki lotuak daude, etimologikoki ez ezik, semantikoki ere.
|
|
|
Baina horretarako naturak ez dio bat bateko eta behin betiko erantzunbiderik eskaintzen. Oinarrizko ahalmen batzuk eskaintzen dizkio naturak era inkoatibo batean baina gizakiaren (eta gizartearen) ardura da errealitatearen esangura(
|
bere
buruarena eta inguratzen duten gauzena eta beste pertsonena) atzematea eta horren arabera jokatzea. Gizakiaren dimentsio edo berezkotasun honi" hondogabetasuna" deritzogu, aipatu anbibalentziaren sustraia delarik.32
|
|
|
Bere muga eta ahalekin, gizakiak zer izan behar duen hautatu egin behar du, nola jokatu behar duen hautatu beharrean aurkitzen den halaxe. Eta hautaketa hori
|
bere
buruaz eta bizitzaz duen edo lortuz doan kontzeptzioaren argitan egin behar du halabeharrez, bere hautuetan tronpa daitekeela jakitun izanik. Hautatu beharrak eta hautatzeak berak dakarren indeterminazioak (zer hauta ezin jakin eta asmatuko ote duen ezin igarri) dentsitate berezia demaiote gizakiaren praxiari:
|
|
|
Gizakiaren izate etikoa ez da balio" erantsi" bat, ezta ezaugarri bat besteren artean ere, gizakiaren berezko izatea ongien eta sakonen adierazten duen dimentsioa baizik. Gizakia ez baita izate faktiko huts bat, ez eta ere izaki efiziente soil bat, baizik eta autokontzientzia duen izakia,
|
bere
buruaz eta ingurumenaz jabetzeko eta bere existentzia autoproiektu errealizatzaile baten arabera bideratzeko gaitasuna duena, mugak eta errakuntzak gorabehera.
|
|
|
Kontzientzia etikoak gizakia munduaren, beste gizakideen eta bere buruaren aurrean jartzen du, mundua, beste gizakideak eta bere burua bere ardura bailiran. Kontzientzia etikoak gizakia arduradun eta erantzule egiten du munduaren,
|
bere
buruaren eta beste gizakideen aurrean. Kontzientzia etikoari eskerrak, gizakia ez da banako soil bat, are gutxiago izaki automata trukagarri bat, hainbat gizarte eta subkulturatan (sektetan eta gisakoetan, esaterako) pertsonak automatak bailiran tratatzen badituzte ere; baizik eta kontzientziari esker munduaz eta bere buruaz kontzientzia eta ardura duen subjektu bat bezala dakusagu gizakia, hots, pertsona bezala.
|
|
|
Hizketan hasi dira, baina Harakinek bozgorailuetatik zetozkion biolin karrankariak baino ezin zituen aditu. Berehala paratu zituen
|
bere
burua eta Mirenena pantailako gizona eta emakumearen lekuan.
|
|
|
Kuleroak janzten, gona igotzen ikusi zuen Jexus Marik, hontz kumearen azturak ahantzirik. Esperoan bezala gelditu zen gero,
|
bere
burua eta iluntasuna itzultzen zizkion kristalari begira.
|
|
2005
|
|
|
Seme alabarentzat heziketa edo kirol jarduera hautatzean funtsezkoa da hark bere adostasuna agertzea; bestela, handik gutxira motibaziorik gabe ikusiko du
|
bere
burua eta jarduera hori gorrotatu egingo du atzenean.
|
|
|
Eta hori egitea genero batetik bestera jauzia egitea da, eta berak ere hori gutxietsi egiten du, arrazoi guztiarekin gainera. Gainera, norbaitek berari dagokiona baino gutxiago hartzen badu, hori nolabaiteko eta aldian aldiko biziotzat har daiteke, norbera
|
bere
buruaren eta berarenak direnen zorduna delako, inguruabar jakin batzuetan. Alabaina, hori ezin da inola ere justiziaren aurkakoa izan, justizia ez baita besterik inorenean ez sartzea baino.
|
|
|
" Erreala dena posible denarekin behar da izan konparatua, honela antzeman ahal izateko nola hurbildu gaitezkeen beharrezkoa denera" 45 Konparazioaren metodoa, bigarrenik, ezinbestekoa da hainbat gizabanakoren artean diferentziak eta antzekotasunak aurkitzeko eta, hemen oinarrituz, gizabanako horiek izaera ezberdinen arabera taldekatzeko. Humboldten esanetan, hain zuzen, saihestu beharreko" akatsa" da" klase bakar bat ezagutu" edota" banako isolatu bakoitza klase partikular batean bihurtu" nahi izatea46 Pertsona bakoitzak bere nortasuna baldin badu ere, gizadiaren parte den heinean, beste pertsonekiko loturan ezagutu eta ulertu behar du
|
bere
burua eta, gainera, hauekin batera bakarrik eraman ahal izango du bere formazio prozesua aurrera. Esan beharra dago, beti ere, erkaketa ezberdinen bitartez lortutako giza-karaktereen multzokaketa behin behineko taldekatze erlatiboa dela, eta ez behin betiko klasifikazio absolutua, ze, azken batean, giza-ikerketan dena da gutxi gorabeherakoa.
|
|
|
Karta honetan" hizkuntza" antropologikoki kontsideratzen da: " aldi berean gizakiaren obra eta munduaren espresioa" den zerbait bezala," gizakiak
|
bere
burua eta baita mundua ere osatzeko erabiltzen duen bitarteko" bezala eta, gainera," gizakiari munduarekiko bere distantziaz kontziente izaten" laguntzen dion tresna bezala59 Bere hizkuntzarekiko interesa, hala ere, ez da beronen kontsiderazio orokor batetik abiatzen ezta horrelako batera zuzentzen ere; alderantziz, hizkuntzaren dibertsitatearen eta aniztasunaren onarpenean oinarri...
|
|
|
Ze lastima, burua hirurehun eta hirurogei gradutan ezin biratu izana, pentsatzen nuen halakoetan, nire begien ahalmen urria laburretsita. Eta nik nirea ezkerrera jiratu orduko, berak, kalean behera zetorrenak, eskuinera bere lepoa, parean fortunatzen zitzaiona Kotkowskiren okindegi, Minkiewiczen sonbrailu denda edo zena zelakoa izanik ere, erakusleiho hartan
|
bere
burua eta nire isla ez, baizik eta sonbrailuak eta opilak begiratuko balitu bezala. Nik hori sinestea nahi, gajo hark.
|
|
2006
|
|
|
Oso estimu handitan ditut filosofoak. Gizakiak
|
bere
buruaz eta munduaz egiten dituen galdera funtsezko eta sakonen erantzun bila bizitza osoa dabiltzan jakinduria zale horiek askoz gorago ditut rankingean galtza motzetan baloiaren atzetik lasterka dabiltzanak baino, zangoen kotizazioa gorabehera. Neurri handi batean, filosofoen ideiek mugiarazten dute mundua, baita zientzia eta teknologia bera ere.
|
|
|
euskararen azken garaiko historia, zenbait kronotoporen agerpenen menpe egon dela, kronotopo horiek euskararen eta hizkuntzaren inguruko esperientziaren ukapenari lotuta egon direlarik. Horrela bada, euskarak jasan duen atzerakada hein handi batean euskarari eta hizkuntzaren inguruko unibertso kulturalari begira
|
bere
burua eta bere nortasuna definitzeko eskubiderik gabe hazitako gizaldi oso baten esperientziari lotuta legokeela esan daiteke. Ukapen horrek euskarari buruzko haragitan oinarritutako oroimen ezari eragiten dio.
|
|
|
Tabakismo pasiboari (erretzen den tokietan bizi ohi diren pertsonek nozitzen dutena, alegia) biriketako minbizia, asma eta arnasketa aparatuko gaitzak pairatzeko arriskua areagotzea leporatu izan zionez, erretzeari uzten dionak edo beste pertsona batzuk diren tokietan erretzen ez duenak,
|
bere
buruaren eta gainerakoen osasunaren mesedetan dihardu.
|
|
|
Youtube.com eko moda berria: urtebetez, egunero argazki bat edo gehiago egiten dio jendeak
|
bere
buruari eta, azkenean, foto muntaia batean elkartzen ditu, epe horretan pertsonak nozitu duen bilakaera fisikoa ikusteko.
|
|
|
Delitua egin bada idazki edo estanpa bakanak argitaratzearen ondorioz, aurreko artikuluan aipatutako adierazpena hartuko zaie inprimaketa edo estanpazioa zein establezimendutan egin eta
|
bertako
buruari eta mendekoei.
|
|
|
Intsektuen artean, liztorrik beldurgarrienak ere zuhurtzia handia behar du
|
bere
burua eta kumeak babesteko.
|
|
|
Jainkoaren eta Logosaren (arrazoia) babesa desagertuta, indibiduoa indar dominatzaileek gura duten bezala moldatutako plastilina zatia bailitzan agertzen zaigu. Jainkoa, arrazoia, historia eta bestelako printzipio metasozialak desagertu izanak ez du esan nahi indibiduoa ezin denik izan bere Egoaren Subjektu kreatzailea,
|
bere
buruarekin eta besteekin ezarritako harreman molde anitzen bidez. Touraine ren iritzian, frankfurtiarren ezkortasun sakon hori Alemania naziaren esperientzia tragikotik uler daiteke soilik, eta esperientzia mingarri horrek eragin zuen esperantza galeratik; izan ere, bestelako gizarte eta kultura ereduen aldeko aktore sozialak desagertu ziren, edo perbertsiobidean sartu....
|
|
|
Are gehiago, honako hau gehitu dute: “azterlanaren egileekin lankidetzan aritzeko erabakia, lan jakin batzuk egiteko eskatu zitzaionean, asmo argia da, eta, zalantzarik gabe,
|
bere
buruaz eta inguruan zuenaz kontziente zela berresten du”.
|
|
|
Egia da, nire aita zen bera. Gogoratzen dut, nolatan nire amak esan zion arriskuan jarriko zuela
|
bere
burua eta ez etxetik ateratzeko.
|
|
|
Arraza andaluza ez da indoeuroparra, haren jarrera bizitzan" ideal vegetativo" hutsa da: " la famosa holgazanería del andaluz es precisamente la fórmula de su cultura" 562;" el andaluz tiene un sentido vegetal de la existencia" 563 Ahalegin ahalik txikienarekin bizi, gutxi lan egin, gaizki jan564, eta
|
bere
buruaz eta zorteaz kontent bizi565. " El bien y el mal tienen ante todo un valor cutáneo:
|
|
|
Ospitalean egun osoa igaro ondoren, etxera heldu eta han ere ez da gelditzen. Une batez, izekoren laguntzarik gabe nola moldatuko litzatekeen galdetu dio
|
bere
buruari eta, irudi hori lehenbailehen desagerrarazteko, indarrez mugitu du burua alde batetik bestera. Aurpegian pausatutako eulia gainetik kendu nahiko balu bezala.
|
|
|
Pertsona zuzena zen, eta zorrotza.
|
Bere
buruarekin eta besteekin. Bizitza osoa lan eta lan emandakoa, agintzen ohitutakoa, eta ezer egin gabe egoten ez zekiena.
|
|
|
Olimpio eta Marzio aipatu zituen Beatricek hilketaren egile zuzen gisa, baina
|
bere
burua eta familiarena zipriztinduta geratu ziren Francescoren odol isuriarekin.
|
|
|
Egurketari zaharrak ezin dio eutsi hortz haginen hotzikarari, eta eguraldi txarreko egunetan
|
bere
burua eta bere ontzia babesteko txalupariak eraiki duen txabola zaharrera sartzea proposatzen dio gazteari. Iparraldeko haizeak bisuts izoztua dakar goialdetik; eguna argitzeak ez du, agidanean, izotz beltzaren mamua uxatuko.
|
|
|
Txikitatik istorio horiek entzun ondoren, Albanian turkiarren aurkako altxamenduak hasi zirenean, Juan Pedro Aladro Pérez de Velascok –horrela zuen izena gure gizonak, ez berak eskuz esku banatzen zituen postal antzeko argazkietan jarri ohi zuen Don Juan Pedro Aladro Kastrioti de Pérez y Velasco– Gjergj Kastriotiren leinukotzat hartu zuen
|
bere
burua eta Aladro eta Pérezen artean Kastrioti bat tartekatu zuen. Egia esan behar bada, ez zen bakarra izan.
|
|
|
Gutxirekin asko esaten du
|
bere
buruaz eta besteez, inguruaz eta ofizioaz.
|
|
2007
|
|
|
egoera horretan pertsona edo talde batek beste pertsona baten kontra epe luze batean muturrerainoko biolentzia psikologikoa sistematikoa egiten dute lantegian.Mobbinghorretan erasotzailea biktimaren gainetik agertzen da beti enpresako eskala hierarkikoan.Jazarpena era askotan ager daitekegutxietsi edo aintzat ez hartzea eta, hortaz, lanik ez agintzea.Enplegatuak eginiko lanak sistematikoki erdeinatzea.Lankideak isolatzea, beraien arteko komunikazioa galaraziz.Itxura, sinesmen edo arrazan oin harturik, pertsona horri gutxiespenezko iruzkinak egitea.Langilea lankideen aurrean barregarri uztea.Ezkutu zein ageriko iradokizun edo probokazio sexualak egitea.Enplegatuei oihuka edo irainka aritzea.Hitzez mehatxatzea.Lankideen artean enplegatuaz gezurrak hedaraztea.Enplegatuaren lana sistematikoki auzitan jartzea.Enplegatuak nozitzen dituen jazarpen horren ondorioakNagusi patologikoen ondoreak pairatzen dituzten pertsonek kalbario latza bizi ohi dute; biktima ez ezik, inguruko pertsonek ere jasaten duten sufrikario hori hainbat eratan agertzen da.Sintoma psikosomatikoakFisikoak: zefalea tentsionalak, insomnioa, alterazio kardiobaskularrak, loaren trastornoak, digestioaren trastornoak... Psikikoak: sumingarritasuna, antsietatea, paniko krisiak, depresioak, arreta zuzentzeko eta kontzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan, pertsonak bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek pertsonengan ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien ondoriozko deskuiduak maizago gertatzen dira eta, beraz, istripuen arriskua areagotzen da.Famili giroan du eragina.Frustrazioek pertsona gehiago harrapatzen dituzte.Norbaitek bizitzaren herena edo gehiago nagusien neurrigabeko presiopean ematen duenean, presio horrek eragiten dion antsietatea horretan errurik bat ere ez dutenei pasarazten die azkenean: senitartekoei, ezkontideari, seme alabei.Azkenean hauek ere nozitzen dituztemobbingarenondorioak.Nola defendatu. Eraginiko pertsonak bere defentsak sortu ditu,
|
bere
buruaren eta senitartekoen osasun mentala zaintzeko: Bere buruaren nortasuna indartuz.Asertibitatea (tinko izateko eta ezezkoa ematen ikasteko trebezia) landuzAntsietatea eta estresari aurre egiteko teknikak baliatuzBere buruaren alderdi positiboak ahalik eta gehien garatuz.Bai antsietate maila apaltzeko, bai era guztietako egoera kaltegarriei buru egiten ikasteko ere, profesional baten laguntza ...
|
|
|
|
Bere
buruaz eta heriotzaz mintzo denean ere, ez du Russellek leunkiago erantzuten: –Ni hiltzean usteldu egingo naiz, eta nire nitasunaren azken arrastoak berak suntsituko dira.
|
|
|
modernoak). Atenas-ko kultu inportanteenetakoa, Panatenea jokoekin eta, Atenarena zen; eta Atena jainkosaren kultuan, hiriak
|
bere
burua eta zoria gurtzen zuen, bere izpiritua. Volksgeistaren teoriak baino hagitz lehenago haren errepresentazio artistikoak eta gurtza erlijiosoa daude.
|
|
|
baldintza horiek dira, batetik birundatzen duen natura (klima, lurraren emankortasuna, etab.), bestetik, gizakiaren natura bera, hots, arraza, etab.? 746 (Gero arrazaren karakterea bera, haren alfer edo langiletasuna? klimak eta ingurune geografikoak baldintzatua suposatzen da) 747 Andre gizon langileak?
|
bere
buruaren eta bere arrazaren mantenurako beharrezko bizigaiak ekoizteko, lan egiten du, irakurtzen dugu, pixka bat harrituta arraza horrekin748 Beti zientifiko positibo eta materialista estrikto agertzeko enpeinuan, Marx-i metafora eta konparazioetan ere historia ekonomikoa historia naturalarekin à la Darwin antzeratzea gustatzen zaio.
|
|
|
Ipurdi azpian takoidun zapatak dauzka eta gainean berokiak, soinekoak eta galtzak. Neguko beroki batekin estali du
|
bere
burua eta armairu ertzean kiribildu da.
|
|
|
galdetu dionean argi geratu da Monikari ere kosta egin zaiola Arantza ezagutzea. Bera ere azken urteetan hainbeste aldatu den galdetu dio
|
bere
buruari eta bat batean itsusi sentitu da. Monikaren ezpain mamitsu gorriei begira, konturatu da ezpainak zurbil eta siku dituela berak, eta mingaina pasatu du haien gainetik.
|
|
|
deitu zituen: nork nahi duena izatekodaukan eskubidea dute abiapuntu; nork
|
bere
buruaz eta bere inguruazarduratzeko eta jabetzeko eskubidea gauzatu nahi dute, edo, eskubide horidutelakoan, horretaz ezer ez egiteko eskumena nahi dute.
|
|
|
Euskal Herrian, askotan aipatu den bezala, reseñorizacion hori foru erakundeen baitan garatu zen. Jakina, ez zen erabatekoa, erresistentziak eta matxinadak etengabekoak izan ziren, eta berauetan ereherriak
|
bere
buruaz eta botereaz asko ikasi zuen.
|
|
|
batetik, adieraahula? daukagu, identitatea identifikazioa baino ez da, hau da, beste inorekin edo ezerekin zer edozertan berdinak garela pentsatzea; baina badu adiera gogor bat, kasu honetan identitatea nor izatekoera berezia da, nor
|
bere
buruaren eta besteen aurrean modu jakin batean izateko gaitasuna (nortasuna: nor bera izateko gaitasuna). Biak nahastu egiten dira, nortasunaren alderdi bat, besteekikoberdintasuna?
|
|
|
Kritika nagusiarenarabera, ikuspegi horrek ideia hau du oinarrian: jaioberriak hasieran ezin ditubereizi
|
bere
buruarengandik eta ingurunetik datozkion estimuluak (Gergely, 2002). Alabaina, berriki egin diren zenbait ikerketen arabera, jaioberriek badute biestimulu mota horiek bereizteko gaitasuna (ikus Gergely, 2002 eta Rochat, 2001). Rochat ek eta Hespos ek (1997 in Carpendale eta Lewis, 2006), adibidez, hauxeegiaztatu zuten: 4 asteko haurrek ezberdin erantzuten zutela beren eskuak kokotsaukitzen zienean eta beste pertsona batek ukitzen zienean.
|
|
|
genero etiketa jartzea, generoarenegonkortasuna, motiboa eta generoaren iraunkortasuna. Genero etiketa jartzea dagizabanakoak
|
bere
burua eta beste pertsonak emakumezkotzat edo gizonezkotzathartzea. Generoaren egonkortasuna, berriz, sexua denboran zehar irauten duenezaugarria dela jakitea da.
|
|
|
Nonbait, haurtxoa
|
bere
buruaz eta besteez kontzientzia hartzen hasia da, bereizketa oso argia ez bada ere, baina bestea norberagandik bereizten hasten da.Orobat, tristura aurpegia jartzeak eta mainak egiteak emozioak kontrolatzen hasiadela adieraz dezake.
|
|
|
eta jaiotza pribilegiatua adierazten duen odolaren urdinarekin, bermatzen duena: aristokrazia, nobleak, jaiotzak berak besteak ez bezalako esfera sozial batean kokatzen duen jendea?, eta «natio» deitzen diona
|
bere
buruari eta estamentuari, haientzako jaiotzaren gertakaria biologikoak (esp.: –nacer/ nación?) beste hilkorrentzat ez bezalako balio esentziala baitu.
|
|
|
Hizkuntzak «gure pentsamenduaren zati batzuk («Portionen unsres Denkens») batasunetan» biltzen dituelako ideia (1795) hitzez hitz agertzen da berriro188 Hizkuntza pentsamenduaren bitartekoa da halaber («Mittel») 189 Beharbada, testuinguruak eraginda, horizonte berriak apur bat iragartzen dira, hizkuntzaren kontsiderazioa poesiarekin lotzeak, eta pintura eta musikarekin konparatzeak190, bide ematen baitute haren sormen modu baten ideia iradokitzeko: hala, bitarteko sentigarri bat baino ez izan arren hizkuntza, «horren bitartez du gizakiak berdenboran
|
bere
burua eta mundua irudikatzen («bildet»), edo hobe, beregandik mundu bat apartatzen duelakoaren bitartez, kontziente bilakatzen da bere buruaz»191.
|
|
|
zientzia eta kulturaz. Nola erlijioa hala zientzia eta kultura, batez ere Modernian, biak dira gizakiaren
|
bere
burua eta bere burutik erredimitzeko ahaleginak. Zientziak kanpoko natura menperatu behar zuen; kulturak gizakiaren barnekoa.
|
|
|
Itxura guztien arabera, ez du arazorik Autoestimua kontsumitzaile gisa: hutsetik eta inorengandik baino gehiago,
|
bere
buruaz eta ingurukoez fio da elikagaiekin zerikusia duten erabakiak hartzeko orduan, nahiz eta osasun zerbitzuetan eta kontsumitzaileen elkarteetan konfiantza izan. Jarrera horretan, seguru dago kontsumitzaile gisa dituen interesak hobekien defendatzen dituena bera dela eta baliozko beste erreferentzia bakarra kontsumitzaile elkarteak direla, eta kontsumo gaiei buruzko informazio iturri garrantzitsuena ez direla komunikabideak, enpresak edo agintari publikoak, baizik eta haien senideak eta lagunak, denda eta kontsumitzaile elkarteen mende jarraitzen dutenak.
|
|
|
" Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen. Esate baterako," hizkuntza errepresiboa —mehatxuan edo gaitzespenean, kalumnian edo bidegabeko epaian agertzen dena— hitz egiteko modu emantzipatzailearen kontrakoa da" 125 Era horretan, bada, gizakiak —eta bereziki hezitzaileak— zaindu egin behar du bere hizketa, alegia, norbaitek
|
bere
buruaren eta besteen askapenaren alde egin nahi badu, egiaz," arau emantzipatzaile" batzuk bete behar ditu hitz egiteko orduan. Gure autoreak, arau horiek direla-eta, zera eskatzen dio adibidez hizketa egokiari:
|
|
|
Eskua luzaturik, automobiletik jaitsi gabe, Cómo le fue, mi hermano erran zion Newtonek adeitsu eta, segidan, bertze aldeko atea ireki zion sar zedin. Aitzineko jarlekuan egokitu eta infernu hartan laketu ezinik, labean erretzen dagoen axuri gizajoa iruditu zitzaion
|
bere
burua eta, ibilian haize freskoagoa hartuko zuelakoan, kirtenari eragin zion leihatilako kristala beheitiraino eraman arte. Argiak, indar biziz, ez zion deus ikusten uzten, eta eskuineko ispilu txipian iltzatutako izpi distiragarri batek min ematen zion begietan.
|
|
|
Ezaguerak egitea komeni zitzaion zer gerta ere, eta aukera ezin aproposagoa zeukan eskumenean. Zorionak eman zizkion
|
bere
buruari eta hozkailutik bitter bat atera zuen ustekabea behar bezala ospatzeko.
|
|
2008
|
|
|
Gutxigatik ez nuen aurretik eraman. Arriskuan jarri zuen
|
bere
burua eta gero nirea.Zaleek errepidea estutzen dutenean ez al da arriskutsua zuentzat. Hobe da hori errepidea hutsik ikustea baino. Vuelta a Murcian, adibidez ez duzu inor ikusten.
|
|
|
Nazkagarria izan zen.
|
Bere
buruari eta inguruan zituenei arazoak sortzeko abilidadea zuen Charles zaharrak. Oka eragiten dit emakumeekin zuen jarrerak.
|
|
|
Arretaz begiratu behar da norberak zer esaten duen
|
bere
buruaz eta bere ekintzez, horrela ikusten baita noiz adierazten den autokontzeptu txarra.
|
|
|
Guk, hala ere, gutxieneko batzuk eskatu behar dizkiogu kritikariari: ongi prestatuta egon dadila; zorrotza izan dadila
|
bere
buruarekin eta idazten duenarekin; didaktikoa izan dadila, ez dezala idatzi kritikarientzat soilik, eta irakurtzen duenak irakurtzen duela ere, ikas dezala zinema zer den eta nola ikusi behar duen.
|
|
|
Edo, beharbada, haiek ez ziren Fortunato López de Legazpi benetakoaren benetako hitzak, baizik eta Rufinok berak bere burmuinetan osatutako lagunaren irudiarenak, eta Rufinoren konstrukzio mental bat, azken batean, bekaitz sentimendu batek piztutako eta bizitzan zehar sendotutako susmo baten inguruan eraikia, Fortunatok
|
bere
burua eta bere leinua Rufinorenak baino maila goragokoak ikusten ote zituen?
|
|
|
Galdera hori egiten dio Alberto Ansolak
|
bere
buruari eta, bidenabar, guztioi. Baina galdera ez ezik erantzunik ere badu gordeta.
|
|
|
Kostata esnatu zen Barbosa larunbatean; ia egunero legez, berandu eta biharamunaz. Baina egun hartarako ezinbesteko zeregina ezarria zion
|
bere
buruari eta horretan pentsatzeak adorea eman zion, nagikerian luzatu beharrean, ohetik jaiki eta kalera irteteko.
|
|
|
Bere izena euskaratu du eta isilpean, gau eskolako koaderno ertzetan, abizena ere euskaraturik idazten ikusi dute. Muga zeharkatu du bizpahiru aldiz,
|
bere
burua eta alderdikideena alfer alferrik arriskuan jarriz, Zuberoa ezagutzeko. Euria ari duelako norbait kexatzen bada, haserretu egiten da, bere nortasunaren kontrako irain bat entzungo balu bezala?
|
|
|
Scardenallik giza moral arruntak debekatzen duen oro gauzatuko du Ziutatearen gailurrera iristeko. Zapaldua eta periferikoa izatetik libratzeko dakusan bide bakarra zapaltzaile eta zentral bihurtzea baita,
|
bere
buruaren eta hurbilekoen ukaziora badarama ere aukera honek: « Hemendik aurrera, kontuz nirekin lagun zaharrak, kontuz ama, kontuz Inexa, kontuz, kontuz
|
|
|
Bozetan kazetaren hautagai zen Berdolyren diskurtsoak moderazioa azpi marratzen zuen. 1893koetan,
|
bere
burua eta pentsatzeko manera agertzean, dio: errepublikano fermua, zaharra dela (ez ralliés> heldu berri horietarikoa) eta moderazioaren aldekoa; erlijioari buruzko lege guztien eta kontzientziako libertatearen aldekoa; lanaren libertate eta jabetza pribatuaren aldekoa eta sozialismo iraultzailearen kontrakoa; lurraren gaineko zergak kentzea galde
|
|
|
Arlo batetik bestera ibiltze honen zentzua Azkueren garaikide eta hein handiz ideko batek adierazi zuen ongien. Hola zioen Menéndez Pidalek
|
bere
buruaz eta bere jarduera propioaz ari zela:
|