|
2015
|
|
|
bertsotan puntuka. Eta
|
bai
, horretan denbora ez da pasatu. Poto eta poto artean eman nuen errima ezinezkoekin.
|
|
|
Baina gure espedizioa ez zen parranda egitera joan, eta horregatik prestatu genuen mimoz Boiseko Ikastolan(
|
bai
, ondo entzun duzu. Euskal Herrian badago euskara ezdeusa dela pentsatzen duenik, eta AEBetan erabilgarria denik ere) eskainiko genuen emanaldia.
|
|
|
Eduki dugun publikorik euskaldunena izan da dudarik gabe New Yorkekoa, eta lotura horrek askatasun izugarria ematen du gaiak eman, bertsoak kantatu edota musika helarazteko momentuan. Magia polita sortu zen,
|
bai
, New Yorkeko arrats gau hartan.
|
|
|
Pentsatzen dut ez ziola grazia handirik egingo sushi puska erraldoietan txikitutako arbolari, baina… Gaixoak ahalik eta kexa gutxien izan zezan, saiatu nintzen ahalik eta ondoen kantatzen Iparragirreren bertsoa.
|
Bai
, niri tokatu zitzaidan ereserkia kantatzea: ez abizen euskaldun, ez euskaldun zahar… eta nik jarri nion ahotsa bertaratutakoen laurdenak kantatu zuenari.
|
|
|
Hedapena ez dute kazetariek bakarrik egiten, herritar oro izan daiteke Xenpelar Dokumentazio Zentroko erabiltzaile. Bada norbaiti opari bat egin nahian bertso baten eske joaten denik; hezkuntza arlotik ere eskaera handia izaten dute,
|
bai
testu liburutan, bai argitalpen ezberdinetan, bertsoak nahiz argazkiak sartzeko; herri eragileek ere, euren bertso saioak iragartzeko eskatu ohi dituzte argazkiak…
|
|
|
Hedapena ez dute kazetariek bakarrik egiten, herritar oro izan daiteke Xenpelar Dokumentazio Zentroko erabiltzaile. Bada norbaiti opari bat egin nahian bertso baten eske joaten denik; hezkuntza arlotik ere eskaera handia izaten dute, bai testu liburutan,
|
bai
argitalpen ezberdinetan, bertsoak nahiz argazkiak sartzeko; herri eragileek ere, euren bertso saioak iragartzeko eskatu ohi dituzte argazkiak…
|
|
|
“Hasi nintzenean saioak audioz grabatzen genituen walkman batekin, eta argazkiak atera. Ondoren 2006an edo bideo kamera digital bat erosi genuen eta argazki kamera hobexeagoa ere
|
bai
. Gaur egun beste bideo kamera bat daukagu.
|
|
|
2008an Xorroxin Irratian lanean hasi eta 2010ean bertako Bertsoinka saioa gidatzeko ardura hartu nuen. Aitzaki horrekin saioak grabatzen hasi nintzen,
|
bai
saiorako eta baita bertzela ere, grabagailua beti eskura izaten dudala baliatuz”. Baina bere lana Xorroxin irratitik harago doa:
|
|
|
“Pozaren kontra inor ez da borrokatzen. Beldurraren kontra, haserrearen kontra eta tristuraren kontra
|
bai
, ordea, eta pentsatzen dugu gainditu egingo ditugula horrela. Emozio bat bakarrik surfeatu egin liteke:
|
|
|
“Publikoa identifikatzen denean gu bat sortzen duzu, eta gu horrek indar bat ematen dio zure bertsoari. Publikoak nahi du ikusi bere zerbait zugan, eta zure zerbait ere
|
bai
noski. Ematen badiozu jadanik dakien guztia, ez duzu harrituko, baina emozioetan ari garenean egia da gu baten beharra badela, eta denek jotzen dugu gu-ra nira baino gehiago”.
|
|
|
Agirre saiatzen da lantzen, baina ez du lan erraza. Barroso ere
|
bai
, baina Barrosorentzat ere oso eremu delikatua da: “Haurrak ere 20 dituzu, hogei mundu dituzu, hogei emozio memento berean… Kudeatzen aski zaila egiten zait, baina indar handia egiten dut nik emozioak lantzen”.
|
|
2016
|
|
|
Erreferentzia horietatik guztietatik paralelismo bat egiten du Ximunek: Nazismoak auzia izan du,
|
bai
Jerusalemen eta bai Nurenbergen. Frankismoak ez, eta gure zauriek eta gure traumek hor jarraitzen dute.
|
|
|
Erreferentzia horietatik guztietatik paralelismo bat egiten du Ximunek: Nazismoak auzia izan du, bai Jerusalemen eta
|
bai
Nurenbergen. Frankismoak ez, eta gure zauriek eta gure traumek hor jarraitzen dute.
|
|
|
Antzezlanak bietatik dauka, baina bigarrenerantza jo dugu gehiago. Beharbada ez hainbeste traman, baina
|
bai
antzezlaneko gai moduan, proposatu beharreko galdera moduan.
|
|
|
Unai Iturriaga:
|
Bai
, zalantzarik gabe. Hori ezinbestekoa izan da isiltasun hau mantentzeko, motibo asko direla eta; konplizitatez, beldurrez, lotsaz… antzerkian agertzen dira horietako batzuk.
|
|
|
Gure bertso jarduna oso tokian tokikoa eta unean unekoa da. Beharbada, kasu batzuetan larregi komunikabideek ipinitako agendaren mendeko ere
|
bai
. Horrek ere baditu bere makurrak.
|
|
|
Unai Iturriaga: Akaso
|
bai
. Baina taula gaineko jardun gehienekin esan daiteke hori, nahiz eta beste batzuetan espektakulura jotzen den, eta entretenimendura.
|
|
|
“”Aktore ona zen!
|
Bai
zera, txarra! ”. Denetik entzun dut, baina ukaezina da antzerkirako zeukan grina.
|
|
|
|
bai
nire amonak.
|
|
|
ta, gero, berriz,
|
bai
, afaltzera
|
|
|
Gainera, ziur norbaitek zerbait prestatu eta landu duela gaien inguruan, baina justu gurekin hitz egin duenak ez zekien. Ziur baietz, bertsozale elkartean denerako dago lantalderen bat eta gure gaiak lantzen laguntzeko ere egongo da,
|
bai
horixe. Erraza izango da, eta gidoia eginda emango digute, beharbada.
|
|
|
Ordu laurden baten buruan irten ziren berriz oholtza erdira, bat batean idatzitakoa eskaintzera. Bat batean idatzitakoa,
|
bai
; izan ere, nork dio zein den bat batekotasunaren denbora muga…
|
|
|
Lelo errazetik alde egitea da, batetik; eta, bestetik, diskurtso aldetik gordina izatea. Umorez ez dakit, baina ironia handiz
|
bai
, behintzat. Harrigarria izan da zein ondo hartu izan diren zenbait letra.
|
|
|
A.B.: Gure artean, inguruko musikan edo bertsolaritzan ere
|
bai
, beti gorrotatu izan dugu mezu erraza, guk kantatu izan dugunean eta besteei entzun izan diegunean. Errazegi hunkitzeko edo betiko kontsignen barruko hitz horiek ez ditugu inoiz ongi hartu, eta horien kontra joaten saiatu gara beti.
|
|
|
Errazegi hunkitzeko edo betiko kontsignen barruko hitz horiek ez ditugu inoiz ongi hartu, eta horien kontra joaten saiatu gara beti. Saiatzen gara hitzak zaplazteko bat izaten, geure buruentzako lehenengo, baina, gizarte honen parte garenez, gizarte honentzako ere
|
bai
. Horrek zerbait mugitzea eragin badezake, gutxi izanda ere, bada garaipen txiki bat, eta orokor samar ikusten ditugun hitz eta lelo horietatik aparteko zerbait.
|
|
|
Gure familiak bertsozale (batzuen ustetan bertsolari ere
|
bai
) izatearen fama izan du herrian eta inguruan. Baina nik uste eszena berdintsuak toki askotan errepikatuko zirela Euskal Herrian zehar.
|
|
|
Baina nik uste eszena berdintsuak toki askotan errepikatuko zirela Euskal Herrian zehar. Ohikoa zen komodako kajoian, koltxoi azpietan eta abarretan bertsopaper ugari gordetzea, gero handik atera, buruz ikasi eta okasioa zen guztian kantatzeko,
|
bai
etxean bertan eta bai lagunarteko otorduen mahaiondoko moduan.
|
|
|
Baina nik uste eszena berdintsuak toki askotan errepikatuko zirela Euskal Herrian zehar. Ohikoa zen komodako kajoian, koltxoi azpietan eta abarretan bertsopaper ugari gordetzea, gero handik atera, buruz ikasi eta okasioa zen guztian kantatzeko, bai etxean bertan eta
|
bai
lagunarteko otorduen mahaiondoko moduan.
|
|
|
Esan daiteke bertsoa guztiz funtzionala zela: Gabonetako kantak bertsoak ziren, elizako kanta asko ere
|
bai
, herri kanta ugari bertsoak ziren, sehaska kantak zer esanik ez… Horrez gain, aski da Auspoako Ezkontza galdukotako bertsoak gogoratzea, edo bertsotan egindako hainbeste kronika; askotan kronika beltzak. Edo esanguratsua zen esaldi hau ere:
|
|
|
Lehen ziklo osoa betetzen zuen bertsoak, hau da, bertsoa entzun edo irakurri, herriak gogoan hartu eta kantatu. Inori ez zaio burutik pasatzen bertsolariek kantaturiko bertso guztiak gogoan hartzen zirenik; ez horixe; baina, han eta hemen, batzuek eta besteek, sorta politak
|
bai
. Gainera, beste kontu bat ere bazen:
|
|
|
Ez dut esango, Patziku Perurenak bezala, ‘bertsolaritza Txirritarekin amaitu zela’;
|
bai
, ordea, lasai asko, bertsolaritzaren aro bat eta bertsolaritza molde bat (bertsolaritza ez orientatua) harekin amaitu zela. Horren harira, amaitzeko, Bernardo Atxagaren hitz batzuk gogoratuko ditugu:
|
|
|
Erreportaje asko egin nituen, urteetan, Joxean Agirreren aginduetara. Pista ematen zidan, eta agindu zehatzik ez; ematen zidanean ere, ez nion oso ongi ulertzen, baina
|
bai
sumatzen zer nahi zuen. Nik uste, nire gisan, bertsoak, berez, ez zitzaizkiola gehiegi interesatzen, baina bai bertsolariak, kasik fenomeno antropologiko gisan.
|
|
|
Pista ematen zidan, eta agindu zehatzik ez; ematen zidanean ere, ez nion oso ongi ulertzen, baina bai sumatzen zer nahi zuen. Nik uste, nire gisan, bertsoak, berez, ez zitzaizkiola gehiegi interesatzen, baina
|
bai
bertsolariak, kasik fenomeno antropologiko gisan. Gauza bat aitortu behar baitut, inoiz inori esan ez diodana (luzea da Euskal Herrian esan ezin litekeen gauzen zerrenda), orain lanposturik jokoan ez dudala:
|
|
|
Sebastian Lizasori hizketan ulertzea lortu nuen; Andoni Egañari titularra atera nion 33 urte zituelarik, 40tik aurrera ez zuela bere burua bertsotan ikusten; Mañukortak popatik hartzera bidali ninduen Joxeanen ideia kimeriko hura adierazi nionean, egun osoa elkarrekin pasatzeko, ´Zu nire atzetik polizia bat bezala? Ezta pentsatu ere! ´ esanez, ordurako
|
bai
bainekien Landetan afaltzen zuela askotan, gero Larreko baserrian ostatu hartzeko.
|
|
|
Zarauzko Telesforonean maizenik, inoiz edo behin sagardotegiren batean edo beste nonbait. Hori
|
bai
, horren truke geure ekarpentxoa egin behar izaten genuen afal ostean: hurrengo urteko aleetan gure ustez zer gai jorra zitezkeen erreportajeetan, zein pertsonaia elkarrizketatu, zer berrikuntza egin aldizkarian…
|
|
|
Eskatu ere ez zaigu horrelakorik eskatu, egia esan, eta irakurleak hobe du hasiera hasieratik jakitea nire hau behintzat erabat subjektiboa dela: zintzoa, hori
|
bai
, baina baita beharbada okerra ere.
|
|
|
Haien akuilupean aritzen ginenon artean, Laxaro Azkune, Kristina Mardaras, Andoni Egaña, Koldo Tapia eta ni neu ginen, nire akorduan, gune guneko planetak, nahiz beste satelite batzuk ere izaten ziren tartean, sartu irtenean. Talde horrek zehazki noiz arte iraun zuen, horixe ez dakit garbi, baina
|
bai
dozena bat urte baino gehiago aritu ginela; dezentez gehiago, seguruenik.
|
|
|
Donostiako Zapatarinean bazkaltzera (nola ez?) elkartu ginen bolada batean astero: Joxemi eta Joan Mari han ziren beti, eta batzuetan Martin Ugalde ere
|
bai
, eta baliteke beste norbait ere tarteko izatea inoiz. Presioak presio, azkenean kargua ez hartzea erabaki nuen (orduan ez nekien, baina erabaki horri esker ez ninduten 2003ko otsailean “hiltzaile bat bezala” Madrila eraman).
|
|
|
Aldizkari bat bertsoak ekarriko zituena, eta aldi berean bertsolaritzaren eta bertsogintzaren inguruko gaiak, noiz modu arinean noiz sakonean, tratatuko zituena. Eta, hori
|
bai
, ongi egindako argazkiz josia.
|
|
|
Ez nago ziur nori egin ziguten dei Euromarrera. Ni neu han nintzen; Jon Sarasua ere
|
bai
. Kristina Mardaras bilera hartan zela, egingo nuke.
|
|
2017
|
|
|
|
Bai
batak eta bai besteak 1968ko otsailaren 4an eta 11n Piensos Onenaren babesletzarekin egin zen Onena Sariketa seinalatzen dute. Gero, horren antolakuntzan ibili zirenak, Oñatibiatarrak aipatzen ditu Etxezarretak, izan omen ziren 67koari kritika gehien egin ziotenak:
|
|
|
Bai batak eta
|
bai
besteak 1968ko otsailaren 4an eta 11n Piensos Onenaren babesletzarekin egin zen Onena Sariketa seinalatzen dute. Gero, horren antolakuntzan ibili zirenak, Oñatibiatarrak aipatzen ditu Etxezarretak, izan omen ziren 67koari kritika gehien egin ziotenak:
|
|
|
Oso kirolzalea sentitzen nintzen, gainera, ez kirola jarraitzen nuelako soilik, kirolean ere dexente ibilia nintzelako baizik. Trebezia handiegia ez beharbada, baina saiatua
|
bai
.
|
|
|
Egañak, berriz, plazaz plazako jardunean egina zuen bere aldarria (1986 eta 1989ko txapelketetan ere bertsoaldi gogoangarriak eginak zituen baina). Aurreko bi txapelketetan ez zegoen faborito garbirik, 1993koan
|
bai
. Lagun batek esan zidan istripu latza zuela txapel hura Andonik ez ateratzeko.
|
|
|
Eta,
|
bai
, gogoan daukat final hura. 1991ko Gipuzkoako finalak eragin handia izan zuen nigan, intentsitatez eta gertutik jarraitu nuen lehenengoa izan zelako, ziurrenik.
|
|
|
Ea, has nadin ganbaratik jaitsi eta txukuntze lanetan. Pentsatzen nuen,
|
bai
, emakumezkoen parte hartzea ez zela handia izango, eta halaxe izan. 1993ko txapelketarako txartela Estitxu Arozenak eta Amaia Telletxeak soilik lortu zuten.
|
|
|
Oilarrak han ez zuen arrautzarik jarri, baina egun hartan gandorraren ordez txapela eraman zuen oilategiko azeriak, Egañak, ia denak jarri zituen.
|
Bai
behintzat soina eta soinekoa.
|
|
|
2005eko eta 2009ko txapelketetako finalerdi eta finaletan dezente gozatu eta sufritu nuen(
|
bai
, sufritu ere bai). Eta, memoriari tiraka hasi naizenean, jabetu naiz ia oharkabean neure belaunaldiko bertsolariei bultzaka ibili izan naizela entzule egon naizen azken txapelketetan.
|
|
|
2005eko eta 2009ko txapelketetako finalerdi eta finaletan dezente gozatu eta sufritu nuen (bai, sufritu ere
|
bai
). Eta, memoriari tiraka hasi naizenean, jabetu naiz ia oharkabean neure belaunaldiko bertsolariei bultzaka ibili izan naizela entzule egon naizen azken txapelketetan.
|
|
|
Maialenen hasierako agur dotorea, BECera egindako aldaketa eta konplexurik eza aipatuz (gu ez gera hau, denda txikiak/ saio txikiak gara gu/ (…) baina hona etorri ta betetzeko/ konplejurik ez daukagu), Andoniren aulkiarena (baina ezetz txikirik/ behiak jezteko), eta buruz burukoa ditut gogoan. Azken honetan, bikain jardun zutelako gomuta daukat,
|
bai
Maritxu eta Bartoloren ofiziokakoan bai kartzelakoan, euskara irakasleen paperean.
|
|
|
Maialenen hasierako agur dotorea, BECera egindako aldaketa eta konplexurik eza aipatuz (gu ez gera hau, denda txikiak/ saio txikiak gara gu/ (…) baina hona etorri ta betetzeko/ konplejurik ez daukagu), Andoniren aulkiarena (baina ezetz txikirik/ behiak jezteko), eta buruz burukoa ditut gogoan. Azken honetan, bikain jardun zutelako gomuta daukat, bai Maritxu eta Bartoloren ofiziokakoan
|
bai
kartzelakoan, euskara irakasleen paperean.
|
|
|
Ala, 2001eko finalerdian izan zen hori?
|
Bai
, bueno, tranpatxoa egin dut; 2001ekoa baita bertsoaldi hori. Baina, une hartan sentitu nuena sentituta, sartu beharra neukan, derrigor.
|
|
|
Lujanbiok Mendiluzerekin ENA eta NAN txartelen artean egindako zirti zarta; edo bota zituen lau puntu erantzunak (“baina noizbait daukagu hitz egin beharra”; “pertsonak lagun eta herri bat garena” bukaerak gogoratzen?). Egañak “Sentimenduen ardagai” doinua eta bertso tzarrak jaulki zituen, eta makina bat jendek biharamunean buruz ikasi ere
|
bai
. Perretxiko hori bazenik ere hor jakin genuen ez gutxik.
|
|
|
Iturriagak urtebetetzetan inork deitzen ez zuelako lehenik gizajo eta ondoren miserable agertutako pertsonaiak hesteak barrez lehertzea ekarri zigun. Buruz buru Arzallus eta Lujanbio aritu ziren, eta sua hitzari botatako bertsoak,
|
bai
batak eta bai besteak, koadroan sutondoaren gainean jartzekoak dira. Beste behin sentitu genuen bi txapeldunen unea, batak zein besteak jantzi, amaiera ona zela, eta beraz, puntu batean, injustua.
|
|
|
Iturriagak urtebetetzetan inork deitzen ez zuelako lehenik gizajo eta ondoren miserable agertutako pertsonaiak hesteak barrez lehertzea ekarri zigun. Buruz buru Arzallus eta Lujanbio aritu ziren, eta sua hitzari botatako bertsoak, bai batak eta
|
bai
besteak, koadroan sutondoaren gainean jartzekoak dira. Beste behin sentitu genuen bi txapeldunen unea, batak zein besteak jantzi, amaiera ona zela, eta beraz, puntu batean, injustua.
|
|
|
Baina
|
bai
horizonte
|
|
|
gehienak eta korrika ere
|
bai
, inguruko auzoetan jokatu zituen eta bere bertso
|
|
|
Jon, Aritz eta Arkaitz. “Zaharrena, Jon, bizikletan ibiltzen da, afizionatuetan, baina maila onean; bigarrena Zumaiko bertso eskolan dabil, eta pilotan ere
|
bai
, eta gazteena ere kirolzale amorratua da, aita bezala; bidenabar esanda, gure anaiak Euskadi eta Espainiako txapelak irabazi baititu rallyetan. Orain bizikletan ibiltzeari eman dio eta iaz Quebrantahuesos proba egin zuen”, diote bi arrebek.
|
|
|
Asentsio, gazteena, Azpeitiko kaleko Maite Ansolarekin ezkondu zen eta izen bereko alaba dute, Maite, gurasoen esanetan, Joxe Agirreren emaztearen antz izugarria duena.
|
Bai
Asentsio eta bai Bixente bertsozale eta trikitizale amorratuak dira. Orduak eman daitezke haiekin inguruko eta urruti samarreko erromeria eta trikitilariei buruz hizketan.
|
|
|
Asentsio, gazteena, Azpeitiko kaleko Maite Ansolarekin ezkondu zen eta izen bereko alaba dute, Maite, gurasoen esanetan, Joxe Agirreren emaztearen antz izugarria duena. Bai Asentsio eta
|
bai
Bixente bertsozale eta trikitizale amorratuak dira. Orduak eman daitezke haiekin inguruko eta urruti samarreko erromeria eta trikitilariei buruz hizketan.
|
|
|
Hemezortzi urterekin hasi nintzen plazak egiten eta inolako harrokeriarik gabe esan dezaket, berak ere askotan aitortu izan duelako, erosoena nirekin sentitzen zela, eta nik beste hainbeste esan dezaket berari buruz. Hasiera hartan, entzuleei genien beldurra edo errespetuagatik, oso berriak ginelako ere
|
bai
, une gozoekin batean mingotsak ere asko igaro genituen, eta horrek ere uste dut lotura bat sorrarazten duela. Konfiantza handia genuen.
|
|
|
Konfiantza handia genuen. Beste inori kontatzen ez zizkion gauzak kontatzen zizkidan niri eta nik ere
|
bai
berari.
|
|
|
“Munduko kantu inprobisatuaren inguruko dokumental bat egin behar dugu”. Dokumental bat
|
bai
, baina, zertarako. Hitzetik Hortzera eta Bertsoa.eus proiektuetan buru belarri ari den lan-taldea zergatik murgildu zen halako abentura batean?
|
|
|
Aurtengo Bertsokatun objektua aizkora bat izan da, eta amaieran neska bati ilea moztu diote.
|
Bai
, aizkorarekin.
|
|
|
|
bai
eta ere Gasteiz aldera
|
|
|
Argi dio ez daukala payadore fabrikarik, “ezin da etorri eta bihurtu; zuk zerbait ekarri behar duzu zeurekin. Gero
|
bai
, zubi honetatik pasatzean hartuko dituzu eta landuko dituzu gaitasun batzuk hau lanbide bihurtzeko, nahi baduzu”.
|
|
|
Dantza ikasten nuen bezain era naturalean hasi nintzen aukera sortu zenean. Hizkuntza ez zitzaidan ezezaguna, hori
|
bai
. Gure amonarekin oso harreman berezia nuen eta hari ikasi nizkion euskarazko lehen hitzak:
|
|
|
“milaka lagun isiltasun osoz” zeudela bertsolariei adi. Muturreko errespetu horrek asko hunkitu ninduen, arreta mailak ere
|
bai
. Futbolarekin ohituta gaude, baina inoiz ez nuen ikusi kultur ekitaldi batekin horrelako jarraipena.
|
|
|
Gero, eguneroko harremanek asko egiten dute, nik Euskal Herrian irakasten nuenean ondo ulertzen nuen hori: ikasleek euren inguruko harreman guztiak gazteleraz eraiki zituzten, ohiturak ere
|
bai
. Hizkuntzaz aldatzea oso zaila da behin harremana gazteleraz sortu denean; horregatik esaten nien lagun berri pare bat egiteko erabat euskaraz egingo zutenak eurekin.
|
|
|
Nik euskara aukeratu egin dut, eta Euskal Herrian nik bezalaxe jende askok egunero aukeratzen du zer hizkuntzatan egin nahi dituen harremanak eta bizitza; ez da edozein herritan gertatzen. Euskara
|
bai
Argentinan eta bai Euskal Herrian hautu kontziente bat da, eta horrek sekulako indarra eta nortasuna ematen dio eta sentiarazi egiten dizu. Horixe azpimarratuko nuke, nortasuna.
|
|
|
Nik euskara aukeratu egin dut, eta Euskal Herrian nik bezalaxe jende askok egunero aukeratzen du zer hizkuntzatan egin nahi dituen harremanak eta bizitza; ez da edozein herritan gertatzen. Euskara bai Argentinan eta
|
bai
Euskal Herrian hautu kontziente bat da, eta horrek sekulako indarra eta nortasuna ematen dio eta sentiarazi egiten dizu. Horixe azpimarratuko nuke, nortasuna.
|
|
|
Ur azalean ikusi orduko irten omen ziren zarauztarrak txalupatan haren atzetik. Getariatik ere irten ziren txaluparen batzuk, eta Oriotik ere
|
bai
. Hortik aurrerakoak, bakoitzak bere komenentzira kontatzen ditu oraindik ere.
|
|
|
Eta orduan hasi ziren xextrak. Batzuek berea zela eta besteek ere
|
bai
. Eta epaitegietara jo zuten.
|
|
|
Txikito ta Lazkano ere
|
bai
/ eta Basarri´re berdin
|
|
|
|
Bai
baitatza eria
|
|
|
|
Bai
, Madalena kaleko etxe horretan hil zen baztangarekin. 1869ko urrian hasi eta 1870eko urtarrila bitartean, 30 bat lagun hil ziren herrian izurritearen ondorioz, tartean Xenpelar eta haren arreba Maria Luisa.
|
|
|
|
Bai
, bai. Uztapidek, esate baterako, enparantza bat du Oiartzungo Ergoien auzoan, oroitarri eder batekin.
|
|
|
Bai,
|
bai
. Uztapidek, esate baterako, enparantza bat du Oiartzungo Ergoien auzoan, oroitarri eder batekin.
|
|
|
Ni neu Epele auzoan jaioa naiz, Ereñotzutik gertu, eta badakit hango berri. Hamahiru urte zituela Errenteriako Txirrita baserrira etorri zen eta baserri horrek,
|
bai
, zutik jarraitzen du. Gazteluenek ere zutik jarraitzen du Altzan, azken urteak eman zituen baserriak alegia.
|
|
|
Aitor eta Aloña. Orereta Ikastolako Batzordean ibili nintzen, eta eskualdeko ordezkari ere
|
bai
, Gipuzkoako Ikastolen Elkartean.
|
|
|
Ondarroan egin ziren Topaketa Feministetan Egizabalen aktuazioa du gogoan Labakak: “Inprobisazioa
|
bai
, baina oso umoretik egin zuen; oso kontziente, eragiten ari zela. (…) Entzun izan dudanetan horrek eman dit inbidia, oso kontziente izateak.
|
|
|
Elkarrekin sortzeko gogo handia
|
bai
, baina bi inprobisazio mota uztartzea ez da lan erraza. Lasarten urtero formatu berezian egiten den bertso saioak eman zien gerora jaio zitekeenaren lehenengo pista.
|
|
|
Bertsolaritzari buruzko bideo bat egitea zen nire helburua.
|
Bai
Poloniako eta bai Donostiako hiriburutzek kritika zorrotzak jaso dituzte, eta horri buruz idatzi izan dut nire blogean. Kultura sistema kapitalistaren mesedetan jartzea arriskutsua iruditzen zait.
|
|
|
Bertsolaritzari buruzko bideo bat egitea zen nire helburua. Bai Poloniako eta
|
bai
Donostiako hiriburutzek kritika zorrotzak jaso dituzte, eta horri buruz idatzi izan dut nire blogean. Kultura sistema kapitalistaren mesedetan jartzea arriskutsua iruditzen zait.
|
|
|
Ez naiz munduko argazkilari trebatuena. Argazkia hartzeko botoia sakatzear nagoenean, ez nago ziur argazkia nola aterako den, baina badakit zer esan nahi dudan argazki horren bidez. Argazki baten edertasuna bilatu dezaket,
|
bai
; baina, kasu horretan, jakin nuke zergatik bilatzen dudan edertasun hori. Seriotasuna bilatu nahi badut, jakin behar dut zertarako, eta orduan sortuko dut atmosfera serio bat.
|
|
|
Baserri gaztetan ibiliko zen Zarautz inguruan, baina gerora ia batere ez. Uztapide asko ibili zen eta Lasarte ere
|
bai
. Adituta nago behin Lasarte Urdaneta aldeko kuadrilla batekin atera zela eta biharamun goizaldera, kantuan aspertuta eta nekatuta, kopla hau kantatu zuela:
|
|
|
Gordinkeriarik
|
bai
–
|
|
|
‘Gurean Zepaik ez zian asmatu’, esan zezakeen batek. Besteak ‘gurean
|
bai
, alabari edo aitonari esan zizkioan ederrak’, erantzun ziezaiokeen, eta horrela ibiltzen ziren. Ni mutikoa nintzenetik mundu hori izugarri landu zen inguru hauetan.
|
|
|
–Bertsotan beharbada
|
bai
, baina koplatan oso eduki historiko gutxi dagoela esan daiteke. Jotan, aldiz, gertakari historikoen presentzia handia dago.
|
|
|
J.M.E.:
|
Bai
. Hala da.
|
|
|
1936az gero bukatu ziren jota heretikoak. Hori
|
bai
, gerrak iraun zuen artean Errepublikaren kontrako jotak kantatzen ziren. Hona adibide pare bat:
|
|
|
Berruezako emakumeek bularreko mina sendatzeko eskatzen zioten Santa Agedari eta senarraren ahuldadeak sendatzeko ere
|
bai
bidenabar:
|
|
|
udako edo neguko solstizioetan, sanjoanetan, Gabon Zaharretan, Eguberrietan. Errege bezperan ere
|
bai
Nafarroan, eta Santa Ageda bezperan, egutegi zaharrean Kandelariotik Santa Ageda bitartean, negua ahuldu edo indartu egiten zela uste zutelako; iragarpenak egiteko une giltzarria zela, alegia.
|
|
|
EITB kontseiluko kide ere izan nintzen lau urtetan. Galdetzen nien nire kideei eta grabazioa
|
bai
, egongo zela erantzuten zidaten, baina irudirik ez zela egongo. Filmotekan ere asko ibiltzen nintzen eta Pellori (Aldazabal) esaten nion Madrilen gestio batzuk egin behar zituzkeela.
|
|
|
Bilduma ikusi dutenak harrituta gelditu dira. Iñaki Azkuneren laguntza izan dut eta Euskadi Irratiko Nikolas Aldairena ere
|
bai
. Eta, aldi berean, azken 25 urteotan Zestoan kantatu diren Santa eskeko koplak grabatu eta jaso ditut, 12.000 kopla inguru dira.
|
|
|
Ama Larrainekoa zuen eta aita Ligikoa, biak hiriburura lanera joan eta elkar han ezagutuak. Beren artean euskaraz hitz egiten zuten beti, amak bi semeekin ere
|
bai
, baina aitak frantsesa erabiltzen zuen. Euskara galdu egin zuen, baina Lehen Gerra zela-eta, ia hiru urte eman zituen Zuberoan, Larraine eta Ligiren arteko mugan zegoen baserri batean, Andoze ibarrean, eta han berreskuratu zuen euskara.
|
|
|
Manexian ere bada umorea, baina ezkutuan. Aldiz, Zuberoan maskaradetan oso nabarmena da umorea, eta pastoraletan ere
|
bai
, satanak ateratzen direnean, edo zirenean bederen, edozer gauza esaten zuten, eta badakit Lafittek protestak egiten zituela hori dela-eta. Esaten zuen sataneriak kendu behar zirela, gauza ausartegiak esaten zituztelako.
|
|
|
Sexuaren inguruko gorabeherak dira, edo kontu eskatologikoak. Fontes Linguae Vasconum aldizkarian argitaratu nuen multzo bat, Cuadernos de Etnologíaren separata batean ere
|
bai
, eta Igela aldizkarian ere bai, azkenik. Joxe Martin Elexpuruk Euskal lizunkeriaren antologian ere sartu zituen batzuk.
|
|
|
Sexuaren inguruko gorabeherak dira, edo kontu eskatologikoak. Fontes Linguae Vasconum aldizkarian argitaratu nuen multzo bat, Cuadernos de Etnologíaren separata batean ere bai, eta Igela aldizkarian ere
|
bai
, azkenik. Joxe Martin Elexpuruk Euskal lizunkeriaren antologian ere sartu zituen batzuk.
|
|
|
Arratsa iritxi* zenerako, ailegatuak izanen ziren guttienez bostehun bertsolari. Han ikusi nituen Neolitiko garaietako batzuk,* Erdi Harokoak (eta, hauen tartean, Santxo VII. Bortitzari* hainbeste gustatzen zitzaion Etxarriko Beltza), Errenteriako Xenpelar, Musarro, Saiburu eta abar, Asteasuko Pello Errota eta Zakarra, zazpigarren mendeko Motxondo eta Usurbilgo Udarregi;
|
bai
eta ere Etxahun, Bordel eta iparreko beste zenbait bertsolari. Ez zen falta Muskariako* Iruain, Fernando Katolikoak 1512 urte goibelean gartzelatu zuena, ez eta ere oraintsu joan zaizkigun Txirrita, Urretxindorra, Zepai eta beste anitz.*
|