|
2000
|
|
|
Izan ere, Habermas ekjorratutako, eremu publikoa? kontzeptua5 erabiliz, honela
|
azaltzen
du Calhoun ekauzia: alde batetik bizitzaren mundua edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek berek eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita.
|
|
|
Eremu publikoa ulertzeko modu honek, aldi berean, hizkuntzak nazio nortasunean duen garrantzia
|
azaltzeko
bidea ematen digu. Edozein talde etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza.
|
|
|
Zentzu honetan eremu publikoaz dugun ulerkera Habermas ek
|
azaltzen
duenaren ezberdina da.Irakurleak ikusiko duenez, hemen komunikatu aditzak, harremanetan jarri, esan nahi du, eta ez. Habermas en lanetan bezala?
|
|
|
Gure asmoa ez da ordea euskalnortasunaren egoeraren analisi sakona egitea, ezta urrunetik ere, nortasun horrek oinarri ezberdinakdituela erakustea baizik. Beti ere orain arte
|
azaldutako
hipotesien arabera.
|
|
|
Errespetua eta euskaldun izatearen sentimendua, frantses kontzientzia etasentimenduaren igorpen eta erreprodukzioarekin bateratzen jakin behar izan du Sud Ouestek, Frantzian eskualdeko eguneroko prentsak tradizioz betetako funtzioa izandena17, argitalpen guztietan
|
azaltzen
den orrialde multzoari esker (nazioartekoak, estatukoak, eskualdekoak...).
|
|
|
izenpean eta frantsesez aurkeztua. Gainera, frantsesera itzuligabe dauden jakinarazpenak eta euskarari buruzko artikulu gutxi batzuk izan ezik, egunkari honetan euskara ez da inondik inora
|
azaltzen
. Aldiz, Sud Ouestek, edozehatzago esanda, Jean Batiste Dirassar kazetariak, duela zenbait urtetatik hona,. Bidez Bide?
|
|
|
eredua, erkidego historiko edota intereskomunak eta giza homogeneotasunaren nozioak kontuan hartuz. 1981eko uztailaren23an, Radio Franceko administrazio kontseiluak ehun bat estazio ezartzeko zenbaiturtetako egitasmoa
|
azaldu
zuen.
|
|
|
hauen adibide batzuk AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira. Tokian tokikoaz, mugaz gaindikoaz etaEuropaz
|
azaltzen
den interes berri hori, 1992 urteko gertakizun batzuen elkarketakazal ditzake: Frantziako eskualdeetako bigarren hauteskundeek, 1992ko martxoan, garrantzi berria hartu zuten, Europak eta eredu federalistek gero eta gehiago markatzenduten paisaia politikoan, subiranotasunaren printzipioan oinarrituta.
|
|
|
France 3 Euskal Herrik, asteko egun guztietan, sei minutuko bertako albistegi bateskaintzen du 19: 54etan. Albistegi honek euskaraz
|
azaldutako
gai batzuk izaten ditu.Euskaraz egindako erreportaiak, taldeko kazetari elebidun bakarrak, Allende Boutin ekazaltzen ditu. Aipa dezagun France 3 Euskal Herrik bederatzi langile dituela, hauenartean idazkari elebidun bat egonik.
|
|
|
Lapurdi Irratiarenberezitasun nagusi bat osoki elebiduna izatea da: . Bertan elebitasuna erabat euskarazeta frantsesez diren emankizunak, ia iraupen berekoak, txandakatu eta elkarbizitzeada.? 32 Berezitasun hau da agian, oraindik ere benetan zaila da Frantzian emankizunelebidunen bitartez entzuleria fidel bihurtzea?, igorpen zailtasunekin batera LapurdiIrratiaren entzuleriaren higadura
|
azaltzen
duena, 1994ko %0, 8ko entzuleriatik 1998ko%0, 2ra joanez.
|
|
|
Liburuaren sarreran
|
azaldu
den legez, Euskal Herriko hedabideek euskal nazio nortasunean nola eragiten duten aztertzea da gure helburu orokorra, bai eta norabidebaterantz edo besterantz jotzeko ager daitezkeen eragileen inguruko gogoeta egitea ere.Galdera hauei erantzuten hasteko, hedabideek islatzen eta, aldi berean, birsortzen dituzten erreferentzia eremuak ditugu jopuntuan. Prentsa idatziaren eta bertoko telebistaren (ETBren) edukien analisien bitartez horixe azaleratu nahi genuke (alde batera utzidugu irratia, irrati emisoreen aniztasunak izugarri handituko bailuke azterketa enpirikoa).
|
|
|
Lehenean, albisteetan aipatzen dituzten gaiak eta pertsonaiakzelakoak diren begiratuko da. Bigarrenean, esparru tematikoak eta deskribatzen dirennotizien agenteak
|
azaldu
direnez, hauen arteko joko arauak, harremanak, eremugeopolitikoak eta abar landuko dira. Hirugarren estratuan, informazioaren aurkezpen ereduak, informazioaren tratamendua eta euskarri tekniko adierazleen erabileranzentratzea da kontua.
|
|
|
Azpiatal honen hasieran
|
azaldu
dugu albistegien aukeraketa egitean Iparraldearen Orena saioa kanpoan utzi dugula, bai eta horretarako arrazoiak eman ere. Honainoiritsita, hauxe argudia lezake norbaitek:
|
|
|
Bestetik, argudio horrek baliorik izatekotan, euskarazko kanalerako balioko luke, ez gaztelaniazko kanalerako, azken honetan Iparralderako albistegirikeskaintzen ez dela kontuan izanda. Honi, gainera, lehenago
|
azaldutako
zerbait gehitubehar diogu: euskarazko albistegiak, 1999ko udaberrian, gehienbat gaztelaniazkoenitzulpena ziren.
|
|
|
Baliabide irrati elektrikoaren erabilerak Estatuaren jabari publikoaren okupazio pribatiboarenkontsiderazioa jasotzen du, hortik horren mugatu beharra
|
azalduz
. Sistema publikoak ere baliabide urrihorren erabilera egiten du.
|
|
|
Galizan ere Ikus entzunezko Legea ezarri da57, eta Madrilen, berriz, telebistakoedukiak erregulatu nahi dituen araua ezartzeko asmoa
|
azaldu
dute.
|
|
|
2/ 2000 Legea, Kataluniako Parlamentuarena, maiatzaren 4koa. Europan ezartzen ari diren etaFrantziako kasuan
|
azaldu
den CSAren tankerako erregulazio erakundea izan nahi du CACek. Ordea, aholkularitzarako funtzioak baino ez ditu oraindik.
|
|
|
Erakunde arauemaileen garapena, horiek Gobernu eta kudeatzaileekikoindependenteak izan liratekeela
|
azalduz
.
|
|
|
Halaber, beharrezkoa izango zaie beti euskara agertzea. Euskarakgutxienez izan duen agerraldia zehazteko, EUSTAT Erakundeak urtero argitaratzen duen EuskalEstatistika Urtekariaren azken alean udalez udal jakinarazten diren datuak erabiliko dira, euskararengutxieneko erabilera portzentajea, bertan
|
azaldutako
multzo euskaradun jakin guztien portzentajeenbatuketaren araberakoa izanik. Halaber, aipatutako euskararen gutxieneko presentziaz gain, gazteeneizuzendutako irratsaioetan, euskararen presentziak EUSTATen datuetan ageri den adin talde horreneuskara ezagutzaren mailaren parekoa izan du gutxienez (138/ 1994 Dekretua, martxoaren 22koa).
|
|
|
Hurrengo urrats batean, monitorean ikusitako argazkiak etxeko telebista pantaila oso osoa hartzen du: Espainia, Europako mendebaldea eta Afrika iparraldea erakusten dira.Eguraldi fronteen nondik eta norakoak
|
azaltzen
ditu esatariak irudi horretaz baliaturik.
|
|
|
Bigarren urratsean, berriemaileak Mendebaldeko Europa irudikatzen duen erliebe moduzko mapa geografiko baten aurrean jarduten du fronteen nondik norakoak moduorokorrean
|
azaltzeko
.
|
|
|
Deskonexio horretan, modudesberdinez dihardu Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan. Lehenean (EAEn) albistegi berezitueta autonomikoa eskaintzen du; bitartean, bigarrenean (Nafarroan), ordu berean, telesail bat eskaintzen du.Gainera, EAEren eguraldi mapa horretan, Espainia eta Frantziako estatuek beren administrazioen menpedituzten lurraldeak kolore diferentez
|
azaltzen
dira.
|
|
|
Eta berdin askatasunarekin.Sekula askatasunik izan gabe, ez behintzat aitortua edo egitura instituzionalekoa, mundu berrian askatasuna ilusio hutsa dela eta gaur egun joeraren muina interdependentzia dela esaten zaigu. Hori da egoera, aldrebes samarrean
|
azalduta
beharbada. Eta egoera horrek baditu bere ondorioak, zeren identitatea eta askatasuna kolokan kausitzen direnean, burujabetzaren aurrebaldintzak ere kolokan baitira.Horrela, abertzaletasunaren sorrera ekarri zuten askatasun eta identitate kontzeptuak birpentsatu behar direla dirudi.
|
|
|
Burujabetasuna aldarrikapen bat bada, aldarrikapen horren gauzapenpolitikoa alor juridikoan konstituzio baten bitartez eman behar da. Modu horretan, Soto k Euskal Estatuaren bideragarritasun juridiko politikoa
|
azaldu
nahi izan du.
|
|
|
Ondoren, diruaren eta burujabetza nazionalen auzian sakondu du HenrikeGalarza NUPeko irakasleak. Burujabetza nazionala eta moneta abstraktua erlazionaturik daudela
|
azaltzen
saiatu da. Horretarako, erresuma feudaletatik hasita, aromodernoko estatuen sorrera eta prozesu horri dagokion burujabetasunaren garapena arakatu ditu.
|
|
|
Horretarako, erresuma feudaletatik hasita, aromodernoko estatuen sorrera eta prozesu horri dagokion burujabetasunaren garapena arakatu ditu. Ondorio moduan, eragiketa ekonomikoak moneta ordainketenbitartez egitearen hainbat ondorio formal eta praktiko
|
azaldu
ditu. Horrela, monetazentralizatua beharrezkoa da, Galarza-ren arabera, biztanleria jakin baten baliabideekonomiko ezberdinak formalki alderagarriak eta batugarriak izan daitezen; eta areoinarrizkoagoa, baliabide horien esleipena kudeatu ahal izateko.
|
|
|
sarritan sinonimo moduan erabili ohi diren hainbat kontzeptu (hiritartasuna, herritartasuna, naziotasuna eta nazionalitatea besteak beste) ez dira beti elkarren baliokide. Eta bereizketa erreal horiek, Leizaola-k
|
azalduko
duen moduan, gatazka iturri gerta daitezke, DNI edo Carte d, identite ren ordez ENA sortzeko erabakia kasu.
|
|
|
Ba, guri harrigarria egitenbazaigu ere, horrelako kasuak gertatu dira munduan. Txillardegi-k
|
azaldu
duenez, norvegiarrek horrela lortu zuten beren burujabetza 1905 urtean. Gutun baten bidez, erantzunaren zai egon gabe.
|
|
|
Gutun baten bidez, erantzunaren zai egon gabe. Txillardegi-k Larraona ikastetxean eskaini zuen hitzaldiaz egin duen laburpenean, ohikoa duen argitasun eta maisutasunez, distantziakdistantzia, norvegiarrek beren burujabetza politikoa nola lortu zuten
|
azaldu
digu.Hala ere, zaila izango da Txillardegi zuzenean entzuteak eragin zigun atsegina testuidatziaren xumetasunak sorraraztea.
|
|
|
Momentu historiko horienartean nolabaiteko kontrajarritasuna agerian egon arren, frantses iraultzan eta Kubako askatasun gudan erabilitako argudiaketa nazionalistek antzekotasun handiagoak dauzkate desberdintasunak baino. Zabalo-k honela
|
azaldu
du arazoa: –Europakometropoliek munduan zehar hedatzeko erabili zuten nazionalismoa:
|
|
|
Lan akademikoaren funtzioetako bat gauzak sinplifikatzea omen da, bainabien bitartean, akademiak dikotomikoki banatzen dituen errealitate asko dualtasunez beteta
|
azaltzen
zaizkigu praktikan, hau da, banaketa horiek gainditzen dituenkonplexutasunaz jantzita. Nazionalismoari berezkoa zaion konplexutasun eta dualtasun horrek garrantzi handia edukiko du gure azterketan.
|
|
|
(i) Gaur egungo filosofia politikoan hausnarketa oro ikuspegi horrek kutsatuta
|
azaltzen
da. Modu horretan, etika, ekonomia nahiz politika berenzentzu zabalean aztergai dituen pentsamendu filosofikoa argudiaketa, oinarritzapen eta bibliografia juridikoaz blai azaltzen da4.
|
|
|
(i) Gaur egungo filosofia politikoan hausnarketa oro ikuspegi horrek kutsatuta azaltzen da. Modu horretan, etika, ekonomia nahiz politika berenzentzu zabalean aztergai dituen pentsamendu filosofikoa argudiaketa, oinarritzapen eta bibliografia juridikoaz blai
|
azaltzen
da4.
|
|
|
Nire iritziz, jite horrek aukera ematen digu, filosofikoki (baina ez nahitaezpolitikoki) gure alternatiba soziopolitikoaren eztabaida eternalari indar berria emateko. Beraz, hurrengo puntuetan, gure herriak dituen behar eta gogoetatik abiatuta, konstituzionalismoaren ereduak eskaintzen dizkigun aukerak
|
azaltzen
saiatukogara. Horretarako, ezinbestean, askatasunaren kuestioa eta politikagintzaren kontzepzio konkretua zehaztu behar ditugu.
|
|
|
Nazionalismoari egotzi zaizkion basakerietako batzuk direla medio (arrazakeria, genozidioak...) autozentsura maila bat ezarri da, demokraziak nekez konpondezakeen arazoetako baten gainean. Nolabait
|
azaltzearren
, botere erlazioetan eraginzuzena duten injustizien konponezina (horien artean, batzuk aipatzearren, historikoak, belikoak, kulturalak, ekonomikoak...). Horien barne nazionalismoak eragindakoak, noski.
|
|
|
Honen adibide izan daiteke Venezuelan Hugo Chavez-en eskutik ematen ariden prozesua, gurearen zeharo bestelakoa den errealitate geopolitiko, ekonomiko, sozial eta historikoan, beraz. Berak honela
|
azaldu
du: –Una revolucion politica atraves del proceso contituyente.
|
|
|
Honekin ez diot Monzon-i arrazoirik kendu nahi, zerbaitek ekartzekotan, borrokak ekarriko baitio herri honi askatasuna; eta, borrokatzeko, utopikoa izanbehar du pertsonak. Alternatiba politiko bat bideratzeko orduan, ordea, ez da nahikoa mundu hobea nahi dugula esatea7 Politika, ekimen hori epe eta marko mugatubatean egin ahal izateko formula
|
azaltzean
datza. Horregatik, orain pairatzen ditugun, konstrukto?
|
|
|
Puntu honetan mitoen, identitatearen, elementu subjektiboen eta, azken batean, kulturaren gaineko eztabaida sartu da. Honez gain, razionaltasun/ irrazionaltasunaren dialektikaren markoan kokatu izan dute batzuk eztabaida eremua, hori guztiaulertzeko modu bitxiak ere
|
azaltzen
direlarik9 Nazionalismoari irrazionaltasunaegozten dioten diskurtsoek kontzeptu hori argiki definitzeko gaitasuna agertu behardute, filosofian jokabide eta izaera desberdinak dituzten razionaltasun modu desberdinak daudela gauza onartua baita. Zabalo-k Breuilly ri jarraitzen dio puntuhonetan10:
|
|
|
Garai hartakoek arrazoian etaberdintasunean oinarritu nahi izan zuten demokraziak, gehiengoaren legea ardatzhartu, eta, ondorio historiko gisa, gutxiengoen zanpaketa erdietsi zuen. Horrela, gurea bezalako estaturik gabeko nazioei beren aldarrikapenak
|
azaltzerakoan
, ezinbestekoa suertatu zitzaien arrazoiaz, estatuaz nahiz demokraziaz irakurketa berrieiekitea. Euskaldunok horretan dihardugu oraindik ere.
|
|
|
– Teknologia arazo guztien soluzio magiko bailitzen
|
azaltzen
da. Adibidez, Internet ek langabezia, diskriminazioa, azpigarapena... eta gerrak ere(!) desagerraraziko ditu.
|
|
|
– Teknologia eztabaidaezina da, adituek bakarrik eman baitezakete iritzia.Teknologia horren aurka dauden adituak
|
azaltzen
badira, itzulinahi duten erreakzionarioak eta atzerakoiak besterik ez dira.
|
|
|
Teknologia eztabaidagarrien inguruan aditu, ofizial? ugari
|
azaltzen
da, etakomunikazio hedabide guztiak haien esanetara daude.
|
|
|
Horrez gain, liburuak oso eranskin interesgarria dauka. Eranskina sindikatuetako ordezkariaren boto partikularra da, eta bertan kritikoki
|
azaltzen
da, Internet eklanean, langileen eskubideetan, gizartean, eta abarretan duen eragina. Hona hemenzertan datzan idazki honen interesa:
|
|
|
Alain His-ek biltzaile modura argitaraturiko Communication and multimedia for people liburuak, informazio autobidearen bidezko jendearen indartzea du helburu. Bertan, joera guztietako dokumentuak
|
azaltzen
dira (Bangemann en txostenetik Dandjinou bantu liderraren testigantzara) [His].
|
|
|
Kapitulu honek teknologia informatikoaren kontrola teknozientziaren eta gizartearen arteko harremanen markoan kokatzea du helburu. Horrela kontrol mekanismo demokratikoak ezarri beharra arrazoituko dugu, eta, era berean, zein politikateknozientifiko den posible eta bideragarri erabakitzeko, eztabaidaren premia
|
azalduko
dugu. Beraz, datozen paragrafoetan informatizazioaren aurrean jarrera kritikoa arrazoitzen eta arazoa ingurune teknozientifikoan jartzen saiatuko gara, hausnarketa ahalbidetzeko.
|
|
|
Ikerketa akademikoaren interes falta salatzearekin batera, egoera horren zergatia
|
azalduko
luketen bi argudio aurreratzen ditu egile horrek: batetik, eta soziologia politikoari dagokionez, gizarte nazional jakin bat aintzakotzat hartu izana.Kritika beste kontzeptu eta disziplina eremuetara zabal daiteke, ordea.
|
|
|
Legeak uzten dituen zirrikituak inoiz ez dira alferrik galduak izaten. Hala erakustendigu behin eta berriro nazionalitate bikoitza duten pertsonen jarduerak, bai EuskalHerrian, eta bai, beste testuinguru batzuetan, inmigrazioaren inguruko ikerketa lanek ere
|
azaltzen
dutenez. Instrumentalizazioa, ordea, ez da beti begi onez ikusten.
|
|
|
Gure asmoa ez da orotariko eta sakoneko azterketa egitea. Burujabetasunnazionala eta moneta abstraktua erlazionaturik daudela
|
azaltzen
saiatuko gara.Horretarako, errege burujabetzatik hasita, Aro Modernoko Estatuaren sorrera etahorri dagokion burujabetasunaren garapena ikuskatuko ditugu. Ondoren, eragiketaekonomikoak moneta ordainketen bitartez egitearen bi ondorio formal eta praktikoazalduko ditugu.
|
|
|
eta nazioaren, unitate kulturaltzat hartuta? artekoloturarik ez zuen halabeharrez egon behar; bi elementu horien konbinazioa kontzepziobakar batean
|
azaltzea
, estatu nazioaren historiako ondorengo etaparen ezaugarri esanguratsuena izan zen.
|
|
|
(Frantziako) Pentsamendu iraultzaile politikoaren lorpen erraldoia (onerako edo txarrerako) gobernua borondate demokratikoaren agerpentzat
|
azaltzea
izan zen, etapopuluaren eta estatuaren, subiranoa zen aldetik, arteko identifikazioa.
|
|
|
Orain
|
azaldutakoa
laburbilduz eta errepikatuz, monetaren funtzio homogeneizatzailearen bi ondorio burujabetza nazionalarekin daude loturik. Eszenatoki sozialgisa, espazio ekonomiko nazionala ezin da soilki produkzio eta kontsumo ekintzapribatuetatik sortu.
|
|
|
.... mundualizazio ekonomikoa
|
azaltzeko
erabiltzen dugun moduak erabateko berraztertzea behar du. Munduko ekonomiak ez du kanpoan dagoen (off shore) leku bateanjarduten, estatu nazioek emandako ingurumari politikoan baizik.
|
|
|
Hori guztia, jakina, gai hauen inguruan funtsezkoak direnezbaien bila aritzen joateko. Goazen, bada, Sartre-k askatasunari buruz eginikogogoetak
|
azaltzera
.
|
|
|
Askatasunari buruzko pentsamendu filosofikoak, ordea, norbanakoaren etagiza taldearen arteko ustezko kontraesanak aztertzeko balio du; eta, era berean, baita autodeterminazioan oinarrituko den askatasun politikoa garatzeko ere. Beraz, ikuspegi horretatik herri askatasuna erdiesteko politikagintzan zer nolako aldaketakgauzatu liratekeen
|
azaltzen
saiatu naiz hurrengo lerroetan.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (Estatu Batuak luke esan, bertan nazioakez baitira boterearen jabeak, estatuak baizik) autodeterminazioaren herri eskubideabere hastapenetan onartzen badu ere (Oinarrizko Kartaren lehenengo artikuluarenbigarren paragrafotik eta, bereziki, 55 eta 73.b eta 76.b artikuluetan), kolonizaturikizan diren herrien alde soilik
|
azaldu
ohi da (1514, 2625 eta 3328 ebazpenetan, adibidez). Beraz, edo eskubidea ez zaio herri guztiei aitortzen, edo kolonizatuak izandiren herriak bakarrik omen dira benetako herri, nazioarteko zuzenbidearen iturriaden NBE delakoaren ikuspuntuaren arabera7.
|
|
|
ii) Integrazioa, norbere kultur taldeko identitateari eutsiz eta gizarte zabalagoaren partea izateko nahia
|
azalduz
.
|
|
|
iii) Bereizte, separazio edo independentzia, norbere kultur taldeko identitateari eutsiz gizarte zabalagoaren kide nahi izan gabe; hau da, gizarte zabalagotik bereiziz, izate independientea izateko nahia
|
azalduz
.
|
|
|
batzuk estatuarekinindentifikatzen dira eta beste batzuk estatutik bereizten dira, honela, taldeen kokapen horiek beren talde identitatearen autoestimarako funtsezko funtzioak betetzendituztelarik. Bigarrenean, aldiz, Berry-ren identifikazio estrategiak ikusten saiatukogara, horren ondorioz
|
azalduz
ezen berezko hizkuntza duten gutxiengo egoerandauden taldeek identitate estrategiatarako funtsezko tokia beteko dutela gatazka egoeretan, hain zuzen ere, norbere eta beste taldearekiko identifikazio eta estereotipoetan.
|
|
|
Gauza ezaguna da, adibidez,. Storthing, ak berak, 1905 urtearen inguruan, diru-laguntza gaitzak eman zizkielatiro elkarteei. Eta helburua argiro
|
azaldu
zuen Euskal Herriko prentsak:
|
|
|
Baina Abertzaleen Batasuna autodeterminazioaren ingurukobarne eztabaidaren erdi erdian aurkitu genuen! Xabier Larralde, gure mintzakidea, ABko bozeramailea da, baina garbi gera bedi ez diola EZBAIKAren deiari erantzunAB edo erakunde horretako inor ordezkatzeko asmoarekin, eta guri
|
azaldutako
guztia bere iritzi pertsonala baino ez dela.
|
|
|
Hori bai, hiru alderdi politiko horien txostenetan puntu gehiago aztertzen dira, baina, segur aski, euskal herritarrek nik baino askoz ere hobeto ezagutuko dituzte, eta ez du merezi nik horiei buruz ezer esatea. Dena den, badago
|
azaldu
nahiko nukeen puntu bat: kontuan izanik prozesua oso korapilatsua dela eta alderdien artekozenbait desberdintasunek konponezinak diruditela, hori guztia ez ote da ondasunakbanatzeko saiakera hutsal bat?
|
|
|
Jarraian, mahai inguruan aipatutako gaien laburpen modura, hizlariek
|
azaldutako
ideia nagusiak era eskematikoan aipatuko ditugu.
|
|
|
Baina, aurrerantzean, beste bi motatako pauso kualitatiboak emanbeharra dago, egituratze instituzional berri bati begira. Alde batetik, bai historiakEuskal Herrian zehar izan dituen ondorioengatik, bai herrialde ezberdinen izaeragatik, hala nola une honetan ematen diren egoera ezberdinengatik, errealitate gordina da, herrialdeek pisu espezifiko eta berezia dutela Euskal Herrian, eta, beraz, euskal gizartearen aurrean oso ondo
|
azaldu
genuke, eraiki nahi dugunEuskal Herria herrialde ezberdinen izaera propioa errespetatu eta kontuan hartukoduen Euskal Herria dela. Zentzu horretan, bigarren mailako urrats bat eman beharra aurreikusten du EHk, non herrialde ezberdinetako ordezkariak batu beharkogenituzkeen eta herrialde ezberdinen pentsamoldea, proposamenak, iritziak etaekarpenak jaso, eraiki nahi dugun Euskal Herria horri begira.
|
|
|
Guri dagokigunean, arteari lotuta dagoenari eutsi nahi diogu. Artean bezala, jarduerak errepikaezinak diren neurrian, estandarizatu ezin diren neurrian, beraienberri eman nahi bada, beren hastapenetatik
|
azaltzea
iruditu zaigu modurikegokiena. Eta horretarako, gaur egun edozein hiritan aurki daitezkeen eta teoriamailan ere bereizten diren teknika eta jarduera ezagunenen berri eman nahi izandugu, bertan aritzen diren profesional eta espezialistei beren gaia aztertzea eskatuz.Sakontasunez, teknika bakoitzaren atzetik zein oinarri teoriko dauden eta gizakiaeta patologiaren zein ulermen dagoen adieraztea izan da gure nahia.
|
|
|
Baina gutxitan aipatzen da psikoanalisiaren ikuspuntutik zein den honen etabeste psikoterapien arteko ezberdintasun erabakiorra; honetarako, J.A. Miller ekidatzitako artikulu labur baina pisuzkoa itzuli dugu. Berez, honen arabera sailkadaitezke liburu honetan
|
azaltzen
diren artikuluak: bai inkontzientea kontuanhartzen dutenak eta bai besteak.
|
|
|
Existentzia oso hori eta bere problematika ametsetan aurki ditzakegu, horietan gure existentziako mezu garrantzitsuak agertzen direlako. Ametsetan, egoera gatazkatsuen mezuak, hutsuneak, beharrak, betegabeko egoerak etanortasunaren zati desintegratuak
|
azaltzen
dira. Esalen en zegoenean Perls ekametsekin lan egitea nahiago zuela esaten zuen, beraietan gure bizitzan faltandagoenaren, egin ez dugunaren eta bizitzan ekiditen dugunaren mezu existentzialaagertzen baita.
|
|
|
Ondorioz, bezeroak bere burua oraineanonar, eralda eta mortifika dezake. Ametsen tratamenduan jokamoldeak edo rolakerrepresentatzearen onura honela
|
azaldu
digu Perls ek: –ametsetan munstro batgure atzetik badator eta gu munstro hori bihurtzen bagara, amets gaiztoa desegingoda.
|
|
|
–Irudia hondoa?. Arestian
|
azaldu
dugun kontzeptu honek, aurrekoarekinharreman zuzena du. Inguruko egoeraz jabetzen ez bagara, gure irudia ez daaberatsa izango, nahasia baizik.
|
|
|
erabiltzen ditugu, Gestaltak ulertzen dituen moduan, noski. Teoriahau Zinker ek landu zuen, prozesuaren bidea honela
|
azalduz
:
|
|
|
Ikuspuntu gestaltikoak ez du erabiltzen babes mekanismoa delako terminoa (nahiz eta freudiar kontzeptu beretik datorren), kontaktuekiko erresistentziakbaizik. Jarraian horien deskribapen eta funtzioak
|
azalduko
ditugu.
|
|
|
egiten duguingurua, era pasiboan eta erabat. Familia aginduak izan daitezke(, langilea izanbehar duzu?), familiaren inguruko kultura
|
azaltzen
duten arau edo esaerak, munduarekiko ikuspuntu baten aldeko direnak, edo beste balore edo eredupertsonalak, besteen identitatea sortzeko balio digutenak (beharrezko barnerapenedo asimilaziorik gabe, mailegatuta hartu zelako). Freud-ek, erabateko introiekzioa (edo introiekzio patologikoa), zatikako introiekzioa, eta introiekzio osasuntsuabereizi zituen; azken hau osasuntsuagoa da, egoa eraikitzen deneko, adreiluak, eskaintzen dituelako.
|
|
|
Bere lan guztietan prozesuen garrantzia
|
azaldu
nahiz, organismo etaingurugiroaren arteko harremana azpimarratu zuen. Smuts en ideia hau, K. Lewinen Kanpo Teorian eta Von Bertanfly ren sistemen teoria orokorrean aurki dezakegu.
|
|
|
Friedlaender ek honako teoria
|
azaldu
zigun. Indiferentzia Sortzailea, liburuan: –edozein gertakizunek zero puntu batekin du harremana.
|
|
|
West ek eta Shedon Keller ek (1994)
|
azaltzen
duten ereduan, bitartekokognitibo eta afektiboak erabiltzen dira subjektuen atxikimendu errepresentazioakulertzeko eta aldatzeko, psikoterapia laburraren inguruan. Autore hauen ustez, orokorrean korronte psikodinamikoen barruan kokatzen diren Objetu HarremanenTeoriaren eta Atxikimenduaren Teoriaren arteko ezberdintasun nagusia, terapiaridagokionez, hauxe da:
|
|
|
Orokorrean, subjektuek segurtasuna ala segurtasun eza adierazten dute atxikimendu irudiei buruz. Biak adaptatiboak badira ere, haurraren ingurunearenezaugarri bereziei emandako erantzuna baita atxikimendu mota?, segurtasun ezakgeroago
|
azalduko
ditugun desabantaila batzuk ditu gizakiaren ongizatea izateko.
|
|
|
Elkarrizketan kontatutakoaren transkripzioen bidez, hiru antolamendu eredunagusi
|
azaldu
ziren:
|
|
|
Suitzar Eskola deitua, gerora Familia Terapiaren garapena izango denarenkorolario gisa
|
azaldu
zen: orientazio ezberdinen alde positiboak harturik, eklektizismoa deiturikoaren barnean gorputz teoriko bat eratu zuen.
|
|
|
Ackerman ek hizkuntza psikoanalitikoa erabiltzen zuen bere teoriak garatzeko, etagizabanakoari egiten zion so bereziki. Baina eredu terapeutiko oso pertsonala garatuzuen, non terapeuta oso aktibo
|
azaltzen
zen, probokatzaile zenbaitetan, egile batzuenustez estrukturalismoaren ikuspuntu aitzindaria zena (Gurin, 1976; Hoffman, 1981).
|
|
|
Oinarri teorikoa, 1967an Filadelfia-n izandako familia terapeuten batzar bateanBowen ek (Bowen, 1989) eginiko aurkezpen, anonimo? batean aurki dezakegu.Bertan hainbat urtetan zehar eginiko lana
|
azaldu
zuen, bere teoriak bere familiariaplikatuz eta bere jatorrizko familiaren sistema emozionalak irentsia ez izatensaiatuz. Elkarloturik dauden sei funtsezko kontzeptutan oinarritu zen:
|
|
|
Familia nuklearreangertatzen da kementsuen bereizi gabeko ni kolektibo familiarra, zeinak osatzendute gizabanakoen selfaren zati handiagoa edo txikiagoa zurga baitezake. ...ndu autonomoa, eta familiaren proiekzio prozesuek baldintzatzendute hori; prozesu horien bidez, gurasoek beren heldugabetasuna seme alababatengana edo gehiagorengana proiektatzen dute, prozesua belaunaldi batzuetanzehar errepika daitekeelarik (Hill-en ereduaren garapena, zeinaren araberagutxienez proiekzio eta heldugabetasunaren transmisioko hiru belaunaldi beharbaitira, familian eskizofreniko bat
|
azaltzeko
).
|
|
|
Batez ere naturalista zen, eta inguratzen zuenguztiaren behatzailea izan zen. Modu honetan fenomenoak hobeto
|
azaltzen
etaulertzen laguntzen zioten datu ugari bildu zituen. Sexualitatearen aurreanaurreiritzi teorikoak eta moralak saihesten saiatu zen.
|
|
|
Honek guztiak badu garrantzirik eszenaratzerakoan, fantasiak egoerazkoakbailiren definitu direlako, hau da, fantasietan subjektu objektu harremana, angustiaeta defentsa adierazten dira. Hau da, fantasiak, subjektuaren pertsonaiak adierazteazgain, subjektuak pertsonaiekin duen lotura ere
|
azaltzen
du. Honek ondokoa esannahi du:
|
|
|
Psikodrama psikoanalitikoan eman dugun ikuspegi hau,. Talde psikoterapiaanalitikoaren zenbait hastapen teoriko? izeneko lanean (liburu monografikohonetan bertan)
|
azaltzen
diren teorizazioen jarraipen modura uler daiteke. Hainzuzen ere, aipatutako autore gehienek iturri berdinetatik hornitu baitituzte berenprestakuntza eta jarduerak, hots, Freud eta Klein-en ondorengo teorietan.
|
|
|
Aipatu dugu, halaber, subjektu baten historian bezala, taldean ere bere barne munduaren errepikapenerako joera inkontzienteen eraginez bere arazo eta hauenzergatiak
|
azalduz
joango direla; eta hala gertatzen denean irekiko da bere arazoenulermenerako atea, aldaketarako bidean jarriz, terapeuta eta kideen partaidetzarenbitartez.
|
|
|
Terapeutarekiko eta taldeko gainerako kideekiko transferentziari dagokionez, nahikoa
|
azaldu
da lehenago, eta zehaztutakoaren arabera, subjektuaren historiarenelementu estereotipatuekin osatuta dago.
|
|
|
Batetik, egoera berrien aldarrikapenakordura arteko kontsentsuan sortzen duen disentsuaren eta etenaren baliagarritasuna, etahorrekin batera sistemari eusten dioten erakundeetatik aldarrikatzailearentzat datorrenbazterketa sistematikoaren ordaina. Bestetik, bide urratzaile orok
|
azaltzen
duenetorkizunaren aurrerapena agertzeagatiko mirespena, euskalgintzaren arlo berrietarakobideak ireki izanaren garrantzia azpimarratuz. Egilearen ustez, alderdi horietan bietanTxillardegi kasu paradigmatikotzat har daiteke, eta horiengatik hain justu, giltzarria izanda Euskal Herriak XX. mendearen bigarren erdian kulturalki bizi izan duen berpizteaneta politikoki abiatu den eraikuntzan.
|
|
|
Mundu berria sortzen ahalegindu da gure adiskidea eta horrek etena ekarri du.Etena, ez iraganarekin berarekin, iraganeko kontsentsu suntsitzailearekin baizik.Txillardegik behin eta berriro salatu du orain arteko kontsentsu integratzaile horrenarriskua eta behin eta berriro
|
azaldu
ditu disentsuko jarrerak, gure kontzientzien barnean ezarri nahi zen kontsentsu hori bere artikulu latzekin arrakalatuz eta sasi irtenbideen sendotasun itxurazkoa pitzatuz. Hitz batez, etena ekarri du, eta aurreko egoerarekiko etena aldarrikatu du, eten horretan parte hartzera deituz.
|
|
|
Diglosia hizkuntza inposatzaile baten kontsentsu sutila baino ez dela erakutsiz, hortik gure hizkuntzaren heriotzarako bidea zein laburra izan daitekeen irakatsizigun. Eta giza taldearen edozein tamainatan egoera diglosikoak duen eragina argi etagarbi ulertu genuen, berak argi
|
azaldu ondoren
ezen, konbinatoriaren legeen araberadena galtzeko genuela, eta aldats beheran gindoazela, kontsentsu sutil hura apurtuezean. Egia esanda, lehenagotik ere intuitzen genuen egoeraren asimetria, baina intuitzen genuena forma matematikoan ikusi genuen orduan, eta horrek asko areagotu zuengure jarrera aldaketa.
|
|
|
–Euskaldun berri, ekin euskaraz?. Xabier Kintana eta Joseba Tobar en hitzaurrebaten ostean, bertan
|
azaltzen
ziren, euskaldun berriak izanik, ordurako nolabaitekoonarpen publikoa bereganaturik zuten pertsonaiak, eta beraiek kontatzen zuten nolahasi ziren euskara ikasten, zein metodorekin, zergatik, zerk bultzatuta, zer nolakohasiera traketsak izan zituzten eta, azkenik, nola heldu ziren hizkuntza arrotz hura (etaaldi berean hizkuntza berezkoena, maitatuena) bereganatzera.
|
|
|
Han ikusi nuen lehenengoz Txillardegi eta, egia esan behar badut, bileretanhitz egiten zenaren erdiaren erdia ere ez nuen ulertzen. Alde batetik, nire euskara mailahausnarketa sakonetan murgiltzeko modukoa ez zelako; beste aldetik, erreferentziapolitiko eta kultural asko falta zitzaizkidalako, eta ez nekien nortaz edo zertaz ariziren; eta, azkenik, zenbait gauza hitz erdiaz edo klabez esaten zirelako, gauzakzehatz mehatz
|
azaldu gabe
. Horiek ziren klandes tinitatearen morrontzak, eta nireeuskarak oraindik ez zuen hura guztia ulertu ahal izateko finezia nahikorik.
|
|
|
Noizean behin, eztabaida xelebre bat
|
azaltzen
da gure artean: ea kondaira mitikoakikus daitezkeen errealitatean errotuak diren ala ez.
|
|
|
Adibide zehatzei heldu aitzin, lanean zehar
|
azalduko
diren kontzeptu eta premisa zenbait aipatzeko dira: 1) edasti mitikoen bertsioen aniztasuna, 2) mitoen berraragitzea, 3) mitoen denbora.
|
|
|
Horiek hola, mito berraragituen bi mota
|
azalduko
ditut hemen, bi maneraz eginaketa inplikazio desberdinekoak. Lehen multzokoak aspaldian gertatuak dira, ez hala eredenboren hasieran, arbaso hurbilen garaian baizik.
|
|
|
Hirurogei urte geroago egindako inkesta batean
|
azaldu
zitzaidan esaera berdintsua, Bidarraiko Harpeko Saindiari (beste Saindu bat!) buruzko galdeketan (Arana1986, 18). Saindu hori mendiko haitzulo batean dago, izenak adierazten duen bezala, eta jende itxurako harri batean itxuratua.
|
|
|
horrela galdu zuen besoa; gero, ezin hilez ereegon zen, bere sorgingoa beste norbaiti eman ahal zion arte, hori baita parte txarrekoakdituztenen akats nagusia. Beherago
|
azalduko
den istorio ezagun batek dio pertsona batkolpatua izan zela gauez abere itxuraz zebilelarik, eta nola biharamunean zauriakfrogatu zuen sorgina zela.
|
|
|
sinbolizazio beharraren pean moldaketak egin daitezkeelaerakusten dutelako. Are interesgarriagoak dira, prozedura berdinak beste edozeineraldaketetan erabiltzen ahal direla
|
azaltzen
baldin badute adibidez, elementu arrotzakmailegatu eta bertsio berriak sortzen direnean.
|
|
|
Araneko gizonaren ezaugarriak eta bitxikeriak ondo ulertzeko, Eulalik esan barikutzi zituen zehaztasun asko jakin behar dira. Hasteko, tradizioko sorgin katuen ibilmoldeak
|
azalduko
ditugu, bai Euskal Herrian bai besteetan.
|
|
|
Bi artikuluak dira mamitsuak. Bestetan
|
azaldu
ohi ez diren kezkak eta susmoak agertzen diralotsarik gabe. Eta hau guztia oso mesedegarria izan daiteke alor honetan?
|
|
|
Jakin aldizkariak bere 114 zenbaki monografikoa (1999, iraila urrikoa) eskainia dio Txillardegiri; horren ataletako bat. Txillardegi hizkuntzalari? izenekoa da, non Pilartxo Etxeberriak, Rosa Gandariaseketa Jose Luis Ormaetxeak
|
azaldu
baitute gure hizkuntzalariak euskararen ikerketa eta normalkuntzarieginiko hainbat ekarpen. Bestalde, EHUko Filologi Fakultateak eskainiko dion omenezko obrakolektiboan uste izatekoa da askoz zabalago agertuko direla ekarpen horiek.
|
|
|
Bestetik, ezdu norabide zehatza adierazten. Itxuraz eta hipotesi gisa,
|
azaldu
den herrietan inkestapuntuaren eta herri-gunearen arteko harremanetan kokatuko nuke. Nagusiki Bizkaianerabiltzen da (19tan).
|