|
2009
|
|
|
Gero, eguerdian eta arratsaldean dozena erdi bat aldiz hitz egin genuen; eta, azkenean, arratseko zortzi eta erdiak pasatxo zirela, Antonio hil da!, esan zidan. Badakigu horrelakoak etorri egiten direla, baina hankaz gora bota ninduen, ez nekien
|
zer
esan eta zer egin. Bakar bakarrik, Andres Urrutia euskaltzainburuari, KM ko Landatxe jaunari, Joakin Berasategi, Felix Maraña eta Antonioren beste lagun minei hots egiten besterik ez nuen asmatu, nire samina norbaitekin banatu beharrez.
|
|
|
Gero, eguerdian eta arratsaldean dozena erdi bat aldiz hitz egin genuen; eta, azkenean, arratseko zortzi eta erdiak pasatxo zirela, Antonio hil da!, esan zidan. Badakigu horrelakoak etorri egiten direla, baina hankaz gora bota ninduen, ez nekien zer esan eta
|
zer
egin. Bakar bakarrik, Andres Urrutia euskaltzainburuari, KM ko Landatxe jaunari, Joakin Berasategi, Felix Maraña eta Antonioren beste lagun minei hots egiten besterik ez nuen asmatu, nire samina norbaitekin banatu beharrez.
|
|
|
Nortasunez ondo jantzitako lurraldeak oiek ere. Erriaren aotik erromantze ederrik entzun nuan;
|
zer
esanik ez jota bizi ta indartsurik.
|
|
|
Hain zuzen, horrexegatik sortuko zaio zalantza,
|
zer
biltzen hasi: erdal herri poesia ala euskal herri poesia.
|
|
|
Besterik gabe, erderaz regla de tres esaten dana egin nuan: baserri batean au baldin bada, Euskal Erri guzian
|
zer
izango ote da?
|
|
|
Handik bi urtera, 1956ko irailean, gerraondoan jendaurrean egingo den lehen biltzarra antolatuko du Euskaltzaindiak Arantzazun. Eta hantxe egingo du Antoniok bere hitzaldi programatikoa, azalduz zertan ari den eta
|
zer
asmo dituen gerorako. Bere bizitzako egitasmoa.
|
|
|
Edozein lekutako euskaldunok konturatu ginateke
|
zer
garrantzitsua den Euskal Autonomia Erkidegoko hiriburuaren toponimiaren ikerketaren uzta aberatsaren argitalpena prestatzea, hiritarren gozamenerako eta administrazio desberdinen erabilerako. Gozamenerako, diot, zeren eta ikerketaren emaitzetatik argi eta garbi ikusten baita gure hiriburuaren toponomastikaren gehiengo nabarmena euskarazkoa edo euskal jatorrizkoa dela, horrek duen balio kulturala eransten duelarik.
|
|
|
Gure inguruko erdarek sistema hori erabiltzen ez badute, nazioartekoa eta ofiziala izanik ere, euskaraz ere ez dugu erabiliko, ez dugu bide zaila hartuko. Beraz,
|
zer
egin. Egin dezagun gure ingurukoek egiten dutena: 1 Non gertatu da orain arteko istripu nuklearrik handiena, es:
|
|
|
Arauan, taula baten bidez, alfabeto zirilikoaren letra bakoitzak edo letra multzo bakoitzak euskaraz
|
zer
ordain duen erakusten da, eta, horrekin batera, adibideak ematen dira. Kasu bakoitzean, gaztelaniaren, frantsesaren, ingelesaren, alemanaren eta katalanaren transkripzio praktikoa erakusten da, baita ISO 9 arauaren araberako transliterazioa ere.
|
|
|
Kasu bakoitzean, gaztelaniaren, frantsesaren, ingelesaren, alemanaren eta katalanaren transkripzio praktikoa erakusten da, baita ISO 9 arauaren araberako transliterazioa ere. Hala, gaztelaniazko, frantsesezko edo ingelesezko testu bat aurrean izanik, nahiz eta alfabeto zirilikoan idatzitako jatorrizko hitza eskura ez izan, erraza da euskararako transkripzio praktikoaren arabera
|
zer
grafia dagokion jakitea.
|
|
|
Oraingo joera ikusi azaltzen du eta euskaldunek literatura idazleak izan ezik hitzen sortzeko eskubidea galdu dute eta nazioarteko izateko aitzakian gaztelaniazko termino zarrasta bat sartu digute. Oroitzen naiz UZEI erakundeari, orduan haiekin lanean abiatu nintzelako, protesta egin niola, haien garairaino erabiltzen genuen jakintza bazterturik hitz horren ordez, gaztelaniazko zientzia inposatu zigutela eta galdetu nien
|
zer
iritzi izango zuten Iparraldekoak frantsesetik hartuz zianza idazten hasi bagina, baina ordukoz euskaniolaren atea irekia zegoen eta internazionalak gara.
|
|
|
Euskalgintzan
|
zer
egin duen Mikelek ez dut hemen azaltzeko lekurik, uste dut bere biobibliografian argi nabari dela. Euskal kazetaritzan, euskarazkoan, alegia, gorengo maila eman duela, batez ere Zeruko Argia eta Deiako bere emaitza oparoan.
|
|
|
Batzorde, egitasmo eta lantaldeen berri ere ematen da liburuan. Atal hau Imanol Muruak landu du eta, berak azaldu duenez, Euskaltzaindiak
|
zer
egin duen, eta zer egiten ari den orain, azaldu dugu. Batzorde, egitasmo eta lantaldeetako arduradunei hitza emateko ahalegin berezia egin dugu, beraien ahotik azal zezaten lan guztien nondik norakoa.
|
|
|
Batzorde, egitasmo eta lantaldeen berri ere ematen da liburuan. Atal hau Imanol Muruak landu du eta, berak azaldu duenez, Euskaltzaindiak zer egin duen, eta
|
zer
egiten ari den orain, azaldu dugu. Batzorde, egitasmo eta lantaldeetako arduradunei hitza emateko ahalegin berezia egin dugu, beraien ahotik azal zezaten lan guztien nondik norakoa.
|
|
|
Ez da ikerketa bat, ezta Euskaltzaindiaren historia ofiziala ere. Liburua hainbat galderari erantzuteko ahaleginaren emaitza da zer da Euskaltzaindia, zer egin duen orain arte, zer egiten ari da orain eta
|
zer
egiteko asmoa du hemendik aurrera eta horretarako egileek garai era toki desberdinetan harrapatu dugu Euskaltzaindia, eta horrela kokatu dugu historian, euskararen historian eta bere historia propioan.Kazetarien lana, eta ez historialariena. Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere.
|
|
|
Ez da ikerketa bat, ezta Euskaltzaindiaren historia ofiziala ere. Liburua hainbat galderari erantzuteko ahaleginaren emaitza da
|
zer
da Euskaltzaindia, zer egin duen orain arte, zer egiten ari da orain eta zer egiteko asmoa du hemendik aurrera eta horretarako egileek garai era toki desberdinetan harrapatu dugu Euskaltzaindia, eta horrela kokatu dugu historian, euskararen historian eta bere historia propioan.Kazetarien lana, eta ez historialariena. Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere.
|
|
|
Ez da ikerketa bat, ezta Euskaltzaindiaren historia ofiziala ere. Liburua hainbat galderari erantzuteko ahaleginaren emaitza da zer da Euskaltzaindia,
|
zer
egin duen orain arte, zer egiten ari da orain eta zer egiteko asmoa du hemendik aurrera eta horretarako egileek garai era toki desberdinetan harrapatu dugu Euskaltzaindia, eta horrela kokatu dugu historian, euskararen historian eta bere historia propioan.Kazetarien lana, eta ez historialariena. Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere.
|
|
|
Ez da ikerketa bat, ezta Euskaltzaindiaren historia ofiziala ere. Liburua hainbat galderari erantzuteko ahaleginaren emaitza da zer da Euskaltzaindia, zer egin duen orain arte,
|
zer
egiten ari da orain eta zer egiteko asmoa du hemendik aurrera eta horretarako egileek garai era toki desberdinetan harrapatu dugu Euskaltzaindia, eta horrela kokatu dugu historian, euskararen historian eta bere historia propioan.Kazetarien lana, eta ez historialariena. Torrealdaik eta Uriak informazio ugari ematen dute liburuan, bai testuen bidez, baita ilustrazio eta dokumentuen bitartez ere.
|
|
|
Sortu zenetik bertatik euskararen corpusaz, euskara erabilera eremu berrietarako eguneratzeaz arduratzeaz gain, euskararen gizarte erabileraz arduratu da Euskaltzaindia. Izan ere,
|
zer
da hizkuntza bat hiztunik eta erabilera eremurik gabe. Nolatan gaurkotu liteke hizkuntza bat nonahi baliatzeko, hiztunen gaurko zein bihar eta etziko hizkuntza beharrak asebetetzeko hizkuntzaren gizarte erabileraz kezka eta ardura erakutsi gabe. Horiek horrela, hizkuntzaren erabileran eragina duten gizartearen alde guztiak, bai eta hiztunek bizi dituzten kultura arauak, itxaropenak eta testuingurua ere biltzeko zein haietan eragiteko eratu zuen Euskaltzaindiak Jagon Saila.
|
|
|
Immigrazioaren fenomenoa ezagutzeko, honen inguruan hausnartzeko, gogoeta egiteko, zenbait herritako esperientziak biltzeko eta baloratzeko garaia dugula iritzi diogu Euskaltzaindian. Honek erakutsiko digu
|
zer
bide jarraitu genukeen etorkinak ezagutzeko eta hauen integrazioa errazteko, beti ere beraiek dakarten hizkuntzarekiko begirune osoz.
|
|
2010
|
|
|
fonologia, morfologia eta sintaxia. Dialektologia. Bertan Burundako hizkeran
|
zer
sortu den, zer gorde den, eta besteetatik zer hartu den aztertu du egileak.
|
|
|
fonologia, morfologia eta sintaxia. Dialektologia. Bertan Burundako hizkeran zer sortu den,
|
zer
gorde den, eta besteetatik zer hartu den aztertu du egileak.
|
|
|
fonologia, morfologia eta sintaxia. Dialektologia. Bertan Burundako hizkeran zer sortu den, zer gorde den, eta besteetatik
|
zer
hartu den aztertu du egileak.
|
|
|
Porriñoko granito arrosa ikusgarria da benetan eta atsegina da bera bakarrik dagoenean eta konposizio askotan ere bai. Gernikako arbola
|
zer
esanik ez; mundu osoan bere frutua eman eta zabaltzeko prest izan da beti eta kasu honetan, Arabako hiriburu erdian egoteko pozikan poz izango zen gure zuhaitza. Platanoetaz zer esango dugu ba?
|
|
|
Gernikako arbola zer esanik ez; mundu osoan bere frutua eman eta zabaltzeko prest izan da beti eta kasu honetan, Arabako hiriburu erdian egoteko pozikan poz izango zen gure zuhaitza. Platanoetaz
|
zer
esango dugu ba. Sorreraz hemengoak izan ez arren, Platonen garaietatik hona platanoen gerizapean ibiltzeko usadioa gorputz eta adimenarentzat onuragarri izan zaigu aspaldi.
|
|
|
Jarraian, Joshua Fishmanek azaldu zuen, bere partetik, euskaldunekin eta euskararekin izan dituen harremanek (The Basques in My Life) bere bizitzan
|
zer
suposatu duten. Ekitaldian, Zalbidek euskaltzain diploma eta euskaltzainburuaren zorion gutuna eman zizkion Fishmani.
|
|
2011
|
|
|
Liburuaren hitzaurrean, Jose Luis Lizundiak ere hitz egiten du honetaz: Gasteizko Ubarrundiaren toponimia aztertukeran dio ohartu gara
|
zer
toponimia aberatsa duen, zeharo euskalduna XIX mendearen erdialde arte. Zergatik jartzen dut data hau?
|
|
|
III.liburukian
|
zer
jaso den azaldu du jarraian: Beste hizkuntza batzuetako Dialektologia Atlasetan egin ohi den bezala, tradizioko bizimodu eta ingurumenaren ingurukoak dira galdetu diren gai edo kontzeptuak, eta berdin III. liburuki honetakoak.
|
|
|
Aisialdia baliabide ahaltsua da hizkuntza normalkuntzarako. Izan ere, haur eta gazteek aisialdian hizkuntzekin
|
zer
nolako harremana duten eragingarria izango da beren motibazioetan, jarreretan, baita hizkuntza gaitasunean ere. Proiektu honen bidez aisialdian aritzen diren entitateetan eragitea izan da helburua.
|
|
2012
|
|
|
Lehenik eta behin, kartografia modernoen laguntzaz, ibai nagusien hautespen lana egin behar izan da eta jarraian historian zehar izan dituzten izenak eta gaur egungo erabileran ematen zaizkienak ere aztertu eta finkatu dira. Euskaraz
|
zer
nolako erabilera izan behar duten erabakitzea da Euskaltzaindiaren egitekoa, ahaztu gabe azken xedea araututako izen horiek mapetan, aldizkarietan, liburuetan eta hedabide guztietan apurka apurka islatzearekin batera, izenen eredu jasoak gizarteratzea dela.
|
|
|
Goizalde Ugartek esan duenez, horrela, liburu honek ezagutu ditugun ibai, baserri edo auzoen jatorrizko izenak zeintzuk diren erakutsiko digu, eta ustez ontzat ditugunean oinarrian
|
zer
dagoen. Adibide batzuk eskaini ditu:
|
|
|
Taldea saiatu da idazlan altxor hori non dagoen erakusten ere, zein bibliotekatan dagoen jakinarazten, Euskal Herrian nahiz erbestean (Madril, Paris). Intxaustiren esanetan,, bere mugak ditu, noski, informazio bibliografiko horrek, baina hasierako laguntza praktikoa izan daiteke ikertzaileentzat, eta
|
zer
esanik ez eremu honetan hasi berri diren gazteentzat. Atal honetarako sarbidea ondoko azpi atal hauetatik aurkituko du bisitariak:
|
|
|
Gaurko aurkezpenean adierazi dutenez,, esku artean
|
zer
daukagun laburki esateko, komeni da idazlanen zerrendako fitxa bibliografiko bakoitzak bere baitan zer duen jakitea, bere laburrean aski esanguratsua baita hori. Fitxak hiru informazio mota ditu:
|
|
|
Gaurko aurkezpenean adierazi dutenez,, esku artean zer daukagun laburki esateko, komeni da idazlanen zerrendako fitxa bibliografiko bakoitzak bere baitan
|
zer
duen jakitea, bere laburrean aski esanguratsua baita hori. Fitxak hiru informazio mota ditu:
|
|
|
Bestalde, azpimarratzekoa da atariaren elkarreragiletasunaren maila: bisitariari eskaintzen zaizkion sarrera ezberdinek hainbat bilaketa bide elkarren osagarri iradokitzen dituzte, eta
|
zer
esanik ez hor barnean aurki daitezkeen esteka ugariek, dena elkarrekin gurutzatuz (liburuak, idazleak, gaiak, etab.).. Nabarmendu behar ditugu, gainera, liburutegiekin izandako harremanak: hemen, bakoitzaren atarirako aukera ematen dugu, eta guk gurerako bakoitzetik egin dugun argitalpenen hautapen zerrenda?.
|
|
|
Pilar Vicente, ikastolako zuzendaria Exea eta ikastola elkarlanean: zeinek
|
zer
haurrak euskaldun hazteko bidean: Paula Kasares, euskaltzain urgazlea eta NUPeko irakaslea
|
|
|
Fakturan argi zehaztuko da, produktua Paypal bidez ordaindua dagoela. Jarraian Erosi PayPal bidez atalera joan du, eta bertan
|
zer
kontzeptu fakturatzen den adieraziko zaio, ordainketa gauzatzeko bi aukera emanez: PayPal en erregistratu eta kontu bat sortuz; edo, erregistratu gabe eta gonbidatu gisa, bere kreditu txartelarekin, ordaintzea.
|
|
2013
|
|
|
Fakturan argi zehaztuko da, produktua Paypal bidez ordaindua dagoela. Jarraian Erosi PayPal bidez atalera joan du, eta bertan
|
zer
kontzeptu fakturatzen den adieraziko zaio, ordainketa gauzatzeko bi aukera emanez: PayPal en erregistratu eta kontu bat sortuz; edo, erregistratu gabe eta gonbidatu gisa, bere kreditu txartelarekin, ordaintzea.
|
|
|
Tesiaren zuzendaria den Elixabete Pérez Gaztelu irakasle eta euskaltzain urgazlearen aburuz, Agurtzane Azpeitiak egindako lana berritzailea da. Mitxelenaren beraren diskurtsoa aztertzeak interesa badu esan du eta diskurtso hori eteten duten osagarri horiek
|
zer
diren, nolakoak diren, zertarako erabiltzen dituen aztertzea interesagarria iruditzen zait; eta gai berria da, gainera.
|
|
|
Opari moduan, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak modu ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri gerta dakizkiekeelako. . Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan beren kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek
|
zer
nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz. Gu pozik geundeke, ahal dugun neurri apalean, geure etsenpluaz eta animuaz, beren jatorrizko hizkuntza nazionalak suspertzen, indartzen eta berreskuratzen lagundu ahal bagenie?
|
|
|
Hizkuntzazko datuez gainera, ibarren inguruko beste jakingarri batzuk ere baliatu ditu bere ikerketan, hala nola datu demografikoak, ekonomikoak, historikoak eta geografikoak. Garrantzi berezia eman die harreman sozioekonomikoei, lau ibarretako herritarrek azken mendean
|
zer
harreman izan dituzten ikertu baitu, eragile horiek hizkuntza datuekin uztartzeko asmoz.
|
|
|
Alberto Barandiaran kazetari eta idazlea Nafarkaria ren lehen koordinatzailea izan zen. Plazaberri rentzat idatzi du Nafarkaria
|
zer
izan zen artikulua.
|
|
|
Alberto Barandiaran: Nafarkaria
|
zer
izan zen (PDF, 43,31 KB)
|
|
|
Honela zioen: . Zer esan, eta neurri zabal batean
|
zer
esaten den, azaldu nahi litzateke, bada, hemen, eta ez zer esan behar litzatekeen. Irakurleari eman nahi zaizkio aukera egiteko behar lituzkeen lanabesak, hautaketan hasi behar badu?.
|
|
|
Honela zioen: . Zer esan, eta neurri zabal batean zer esaten den, azaldu nahi litzateke, bada, hemen, eta ez
|
zer
esan behar litzatekeen. Irakurleari eman nahi zaizkio aukera egiteko behar lituzkeen lanabesak, hautaketan hasi behar badu?.
|
|
|
Eta ez omen da bidezkoa, haren bokazio literarioak eta idazlanek baliotze jasoago bat eskatzen dutelako. Badago
|
zer
jorratua, beraz, zer ikasia, zer hausnartua.
|
|
|
Eta ez omen da bidezkoa, haren bokazio literarioak eta idazlanek baliotze jasoago bat eskatzen dutelako. Badago zer jorratua, beraz,
|
zer
ikasia, zer hausnartua.
|
|
|
Eta ez omen da bidezkoa, haren bokazio literarioak eta idazlanek baliotze jasoago bat eskatzen dutelako. Badago zer jorratua, beraz, zer ikasia,
|
zer
hausnartua.
|
|
|
Duela berrogei urte Euskaltzaindiak beste omenaldi bat egin zion Lekeition bertan eta, hantxe, beste idazle lekeitiar batek, Eusebio Erkiaga() euskaltzainak hitzaldi luze bat irakurri zuen haren bizitza eta lanak goratuz. Hain zuzen ere Erkiagaren sarrera hitzaldia izan zen hori gaur egun ere dokumentu guztiz aipagarria da, atsegina eta
|
zer
pentsatu handia ematen duena; gure erakundearen webgunean irakurri daiteke, hemen, handik hartu dugularik ondoko albiste laburra.
|
|
|
Eta berriz ere lanean hasi da Deiadarra taldea, hurrengo urterako
|
zer
zuzendu eta konpon daitekeen aztertuz. Oso hotz portatu den prentsa eta hedabideekiko harremana landu da, laguntzaile berriak erakarri taldera?
|
|
|
Azaroaren 15ean, ostiralean, Akademiaren Sustapen batzordeak antolatuak, XVIII. Jagon Jardunaldiak egingo ditu Euskaltzaindiak, Iruñean, Kondestablearen Jauregian, Euskara Nafarroatik izenburupean. Sagrario Aleman Sustapen batzordeko buruak esan bezala,. Nafarroan zertan ari garen, nora joan nahi dugun eta Nafarroatik
|
zer
ekarpen egiten ari garen eta egin dezakegun euskararen normalizazioan aztertu nahiko genuke bertan?.
|
|
|
Jarraian, egitaraua eskuan hartu eta azaroaren 15ean
|
zer
eskainiko den azaldu du.
|
|
|
Solasaldi eta eztabaida horietan jorratu ziren oraindik ere bizi bizi diren kezka historiografikoak:
|
zer
irizpide erabili euskal literaturaren aldiak zedarritzeko. Nola uztartu historia orokorraren aldiak eta literaturaren ibilbidearen aldiak?
|
|
2014
|
|
|
Ikus hemen
|
zer
egin behar den, eskuko telefonotik kontsultatu ahal izateko (PDF, 469,5 KB)
|
|
|
Adierak eta adibideak Batzorde Ahaldundua lanean hasi orduko, egitasmoaren zuzendariak adierazi zuen hiztegi mota horretan ez zela egokia horrelako markak erabiltzea, ohiko praktika lexikografikoaren arabera, eta proposatu zuen marka horiek zituzten hitz guztiak banan banan aztertu eta bakoitzari tratamendu egokia ematea, Euskaltzaindiak eskura dituen corpusetan agertzen zuten erabilera kontuan hartuz. Halaxe egin zuen erredakzio taldeak eta bakoitzari
|
zer
tratamendu eman proposatu zuen. Proposamen horiek banan banan aztertu zituen Batzorde Ahaldunduak eta erabaki proposamenak Osoko Bilkurari aurkeztu zizkion.
|
|
|
–Akademiak gaineratu du Urrutiak badaki
|
zer
den lan hori eta berori barruratu nahi du, aukera emanez belaunaldi berriei, parte har dezaten Euskaltzaindiaren zereginetan. Euskaltzaindiak euskaltzain urgazleak aintzat hartu, lanean jarri eta baliatu behar ditu.
|
|
|
Ondoren, Xabier Aierdik honako hau jarri du mahai gainean: . Euskarak gizarte mugak ditu eta horren ondorioz badugu
|
zer
aztertua eta baita estrategiak berrikusi eta berritu beharra ere?.
|
|
|
Hortik aurrera, hirietan
|
zer
egin?, galdetu dio bere buruari Xabier Aierdik: –Pazientzia, belaunaldi pare bat, nahikotasuna ziurtatu eta euskara praktikagarri egin eta, oro har, premiaz desagertzen doazen belaunaldi euskaldunen ordezkoak bilatu/ bilakatu?.
|
|
|
Nafarroako historia hurbilean (azken lau hamarkadetan, 1970etik 2012ra) euskararen belaunez belauneko jarraipena nola gauzatu den eta egungo haur nafarrak
|
zer
egoeratan bilakatzen diren euskaldun argitzea. Horixe du xede Paula Kasaresen Euskaldun hazi Nafarroan.
|
|
|
Zortzigarren kapituluan, literaturaz aparteko testuetan euskararen testigantza idatzia
|
zer
nolakoa izana den jasotzen saiatzen da autorea. Horren barruan sartzen dira, adibidez, euskaraz idatzitako gutunak batetik, erdaraz idatzitako gutunetan euskaraz agertzen diren esaldiak eta esamoldeak, bestetik.
|
|
|
Nafarroako historia hurbilean (azken lau hamarkadetan, 1970etik 2012ra) euskararen belaunez belauneko jarraipena nola gauzatu den eta egungo haur nafarrak
|
zer
egoeratan bilakatzen diren euskaldun argitzea. Horixe du xede Paula Kasaresen Euskaldun hazi Nafarroan.
|
|
|
Europan, Bruselan, badago
|
zer
eginik, Izaskun Bilbaok esan duenez. Eurodiputatu gehienek esan du uste dute euskara moduko hizkuntzak europar aberastasunaren oinarrizko parte direla.
|
|
2015
|
|
|
XX. mendeko hizkuntza plangintza, Sabino Aranaren 1901eko saioaren argitanMikel Zalbidek lau galdera konkreturi erantzun nahi izan die gaurkoan: a) Zer da hizkuntza plangintza?; b)
|
zer
plangintza saio egin zen 1901ean, eta zer planteatu zuen bertan Sabino Aranak, c) zer ekinbide eta zer saio izan du gure arteko hizkuntza plangintzak, XX. mendean zehar, eta d) nola defini litezke ekintza saio horiek Sabino Aranaren 1901eko paradigmaren argitan. Lehenengo galderari dagokionez,. Hizkuntza batek (hots, hizkuntza horrezaz baliatzen diren edo baliatu nahi luketen hiztunek) gizarte mailan ditu (zt) en arazo kolektiboei irtenbide adostua bilatzen saiatzen da, aditu baten esanean, hizkuntza plangintza.
|
|
|
XX. mendeko hizkuntza plangintza, Sabino Aranaren 1901eko saioaren argitanMikel Zalbidek lau galdera konkreturi erantzun nahi izan die gaurkoan: a) Zer da hizkuntza plangintza?; b) zer plangintza saio egin zen 1901ean, eta
|
zer
planteatu zuen bertan Sabino Aranak, c) zer ekinbide eta zer saio izan du gure arteko hizkuntza plangintzak, XX. mendean zehar, eta d) nola defini litezke ekintza saio horiek Sabino Aranaren 1901eko paradigmaren argitan. Lehenengo galderari dagokionez,. Hizkuntza batek (hots, hizkuntza horrezaz baliatzen diren edo baliatu nahi luketen hiztunek) gizarte mailan ditu (zt) en arazo kolektiboei irtenbide adostua bilatzen saiatzen da, aditu baten esanean, hizkuntza plangintza.
|
|
|
a) Zer da hizkuntza plangintza?; b) zer plangintza saio egin zen 1901ean, eta zer planteatu zuen bertan Sabino Aranak? c)
|
zer
ekinbide eta zer saio izan du gure arteko hizkuntza plangintzak, XX. mendean zehar, eta d) nola defini litezke ekintza saio horiek Sabino Aranaren 1901eko paradigmaren argitan. Lehenengo galderari dagokionez,. Hizkuntza batek (hots, hizkuntza horrezaz baliatzen diren edo baliatu nahi luketen hiztunek) gizarte mailan ditu (zt) en arazo kolektiboei irtenbide adostua bilatzen saiatzen da, aditu bate... 1969tik aurrera gaineratu du Heinz Kloss en eskutik, bitan banatu izan da hizkuntza plangintza:
|
|
|
a) Zer da hizkuntza plangintza?; b) zer plangintza saio egin zen 1901ean, eta zer planteatu zuen bertan Sabino Aranak? c) zer ekinbide eta
|
zer
saio izan du gure arteko hizkuntza plangintzak, XX. mendean zehar, eta d) nola defini litezke ekintza saio horiek Sabino Aranaren 1901eko paradigmaren argitan. Lehenengo galderari dagokionez,. Hizkuntza batek (hots, hizkuntza horrezaz baliatzen diren edo baliatu nahi luketen hiztunek) gizarte mailan ditu (zt) en arazo kolektiboei irtenbide adostua bilatzen saiatzen da, aditu baten esanean, hizkun... 1969tik aurrera gaineratu du Heinz Kloss en eskutik, bitan banatu izan da hizkuntza plangintza:
|
|
|
Euskararen Herri Hizkeren Atlasa
|
zer
eta zertan den azaltzen du erakusketak. Besteak beste, Atlasa osatzen duten mapak ikusgai daude, eta horiek lantzeko erabili eta erabiltzen den prozesuaren berri ematen da.
|
|
|
IGN k badu leku izenak biltzen dituen Toponimia batzordea, izen bakoitzak zein forma izan behar duen erabakitzen duena. Hori dela eta, euskarazko toponimian IGNk badu
|
zer
esanik, eta Euskaltzaindiarekin lankidetzan aritzea garrantzitsua da. Izan ere, euskarazko toponimoei dagokienez, Akademiak egiten ditu zerrendak eta proposamenak eta IGN k kontsultatzen ditu Ipar Euskal Herriko leku bakoitzari eman behar zaion forma erabaki aitzin.
|
|
|
JAGONETek jasotako galderen
|
zer
nolakoa dela eta, aipagarria da aldaketa (txo) bat gertatu dela: hiztegiaren alorreko galdera gehiago iristen da orain JAGONETera, eta orain arte gramatikaren alorreko zalantzak ziren ugarienak.
|
|
|
–Gure etxerako egokia den irtenbide zuhurrena bilatu, zehaztu, adostu eta aplikatu beharrean gertatu gara horregatik, behin eta berriro, XX. mendean. Eztabaida iturri luze, sarritan mikatz eta ia beti unagarria bihurturik dugu, horrexegatik,, euskara nola indarberritu??, eta, bere gizarte indarra
|
zer
neurritaraino jaso?, galdera parea?.
|
|
|
Errenteriako hizkuntzalariaren hitz batzuk esan ditu: Hizkuntza ez da hor goian bi hegalez airean dabilen izpiritu mehea... baizik eta hemen behean, gizatalde batean, oinak landaturik dituen
|
zer
bizi eta sendo bat: gizartean bizi da, hiztunengan; hiztunak ditu jasaile, hiztunek bizi dute.
|
|
2016
|
|
|
Hor dira, bestalde, euskararekin batera, generorik izaten ez duten hizkuntza eransle ugariak (txinera, japoniera, kitxua, aimara, nawatl eta amerindiar gehienak), baina horrek esan nahi al du horien hiztunak horregatik berdinzaleagoak eta hain matxista ez direnik? Izan ere, hizkuntzaren molde eta esapideak gora behera, hara hor
|
zer
nolako ezberdintasunak egoten diren, gizarteetan bertakoen kultura, erlijio mota, ideologia eta legeria aurrerazale edota atzerakoiaren arabera, emakumeekiko tratu, eskubide eta berdintasun mailari dagokionez. Gainera, denbora ere ezin ahantzizko faktorea da.
|
|
|
Aldarrikapen honen nondik norakoak argitu ditu Sagrario Aleman euskaltzainak, gaur, Euskal Herriko hainbat hedabideen aurrean. . Jagon sailaren barruan dagoen Sustapen batzordearen egitekoa da euskara bera zaindu eta hizkuntzaren erabileraren eremuan
|
zer
gertatzen den aztertzea, eta hor kokatzen da Jagon Jardunaldia. Horretarako, landu nahi dugun gai horretako hainbat aditu gonbidatzen ditugu, eta horien gogoetak baliatzen ditugu guk ere geure gogoetak egiteko.
|
|
|
Ale biribil honetan badira elkarrizketak (esaterako, Ander Lipusi Agus Perezek egin diona; edo Klara Badiola antzerkilariari eta Jean Louis Davant euskaltzainari Miel A. Elustondok eginikoak); badira antzerki piezak (Patxo Telleria eta Aizpea Goenagarenak); badira poema eta erretratu ugari... Badago, beraz,
|
zer
irakurri, zer aztertu eta zer hausnartu 128 orrialdetan barrena. Atxagak ere horrela uste du:
|
|
|
Ale biribil honetan badira elkarrizketak (esaterako, Ander Lipusi Agus Perezek egin diona; edo Klara Badiola antzerkilariari eta Jean Louis Davant euskaltzainari Miel A. Elustondok eginikoak); badira antzerki piezak (Patxo Telleria eta Aizpea Goenagarenak); badira poema eta erretratu ugari... Badago, beraz, zer irakurri,
|
zer
aztertu eta zer hausnartu 128 orrialdetan barrena. Atxagak ere horrela uste du:
|
|
|
Ale biribil honetan badira elkarrizketak (esaterako, Ander Lipusi Agus Perezek egin diona; edo Klara Badiola antzerkilariari eta Jean Louis Davant euskaltzainari Miel A. Elustondok eginikoak); badira antzerki piezak (Patxo Telleria eta Aizpea Goenagarenak); badira poema eta erretratu ugari... Badago, beraz, zer irakurri, zer aztertu eta
|
zer
hausnartu 128 orrialdetan barrena. Atxagak ere horrela uste du:
|
|
|
Guk ale bakoitzaren zentzua bideratzen dugu, zerbait berezia eta zabala izan dadin. Adibidez, begira zenbaki honetan
|
zer
gertatu den: Agus Perezi esan genion Ander Lipusi elkarrizketa egiteko, eta jakin genuen txakurra hil zitzaiola Lipusi, bere bihotzeko Batu.
|
|
|
Beste adibide bat: sortzaileari bere poesia eskatu beharrean, gustatu zaigun poema bat hautatu eta jakin nahi dugu
|
zer
dagoen horren atzean. Horretaz idazteko eskatzen diogu idazleari.
|
|
|
Esaterako, Patxo Telleria eta Mikel Martinez... bikote horrekin egin daiteke beste aldizkari oso bat! Oso biziak dira, errealitatean ondo iltzatuta daude, badakite kalea
|
zer
den... Eta hori antzeman egin da ale honetan.
|
|
2017
|
|
|
Besteak beste, euskara estandarraren etorkizunari buruz hitz egin du: Batua berriz asmatu baino, egokitu eta aitzina eraman behar da, premia berriak batuaren bidez adierazi ahal izateko?. Autokritika ere egin du euskaltzainburuak, aitortuz badagoela
|
zer
hobetu eta zertaz arduratu: Onartu beharra dago oraindik arazoak ditugula egiten ditugun egitasmoak edo hartzen ditugun erabakiak behar den bezalaxe gizarteratzeko.. Euskalkietatik batua aberasteko katea berriz asmatu behar da.
|
|
|
hilero hilero, 300.000 bistaratze inguru izaten ditu gure plataforma digitalak; 80.000 bisita, guztira. Horrek
|
zer
edo zer esan nahi du, baina zerbitzu gehiago ematen ahaleginduko gara etorkizunean, azaldu ditudan hauek ez baitira nahikoak. (Euskaltzaindiaren Hiztegia ondu duen lan-taldea) Euskaltzaindia ez da erakunde hertsia; nekez aurkituko duzu Akademia hau baino erakunde gardenagorik
|
|
|
hilero hilero, 300.000 bistaratze inguru izaten ditu gure plataforma digitalak; 80.000 bisita, guztira. Horrek zer edo
|
zer
esan nahi du, baina zerbitzu gehiago ematen ahaleginduko gara etorkizunean, azaldu ditudan hauek ez baitira nahikoak. (Euskaltzaindiaren Hiztegia ondu duen lan-taldea) Euskaltzaindia ez da erakunde hertsia; nekez aurkituko duzu Akademia hau baino erakunde gardenagorik
|
|
|
Euskaltzaindia erakunde hertsi, ilun eta zaharkitua dela. Horrela dela uste duenari,
|
zer
esango zenioke. Beharbada topiko bihurtu da euskararen Akademia erakunde hertsia eta iluna dela esatea. Edonola ere, begien bistakoa da hori ez dela gertatzen.
|
|
|
Koordinazio hitza da gakoa eta ez inolako ezarpen goitik beherakoa, gaur egun hori ez baita egingarri. Baina koordinazioa egunero egin behar da, egunerokotasunean irabazi behar da horretarako ahalmena eta hor Euskaltzaindiak badu
|
zer
hobetu eta zer garatu.Euskara ez dugu ideologia bakar batera lerratu behar. Euskarak behar ditu hizkuntza politika adostua eta halakoa egiteko foroak.
|
|
|
Koordinazio hitza da gakoa eta ez inolako ezarpen goitik beherakoa, gaur egun hori ez baita egingarri. Baina koordinazioa egunero egin behar da, egunerokotasunean irabazi behar da horretarako ahalmena eta hor Euskaltzaindiak badu zer hobetu eta
|
zer
garatu.Euskara ez dugu ideologia bakar batera lerratu behar. Euskarak behar ditu hizkuntza politika adostua eta halakoa egiteko foroak.
|
|
|
Batetik, euskara hutsean egindako lehen egunkariari gorazarre egitea; bestetik, 1937ko eta 1986ko egitasmoen berri ematea; eta, azkenik, euskaraz egiten duten hedabideen geroaz hausnartzea.Egitasmoaren sarreran, Juan Mari Aburto Bilboko alkateak 1937ko EGUNA egin zutenen ausardia nabarmendu nahi izan du, eta, bide batez, gogoratu du gauzak asko aldatu direla euskal hedabideei eta euskarari berari dagokionez. Bilbo adibidetzat jarriz, Aburtok esan du aurrerapauso handiak egin direla euskararen alorrean, baina onartu du oraindik badagoela
|
zer
egin. Agindu du, hori bai, aurrerantzean ere zeregin horretan tematuko dela bere lantaldea.Andres Urrutia euskaltzainburuak harrera egin die gonbidatu guztiei, eta bere sarreratxoan nabarmendu du 1937ko EGUNA egin zutenen kemena, hain zuzen, lana garai zailetan egin zutelako,, une gogor haien testigantza jasoz.Azkenik, Juan Mari Atutxa Sabino Arana Fundazioko presidenteak hitz egin du.
|
|
|
Kontsentsu bat bilatzen dugu hedabideen sektoreak behar dituen beharrei aurre egiteko. Gero, zailena izango da adostea zehazki
|
zer
behar den, baina, horren aurretik, uste dugu aitortza bat behar duela sektoreak.
|
|
|
Lau urte daramatzagu beste testuinguru bat bilatu nahian; lobby bezala funtzionatu nahi dugu, zentzu onean, hau da, ahots bateratu bezala funtzionatu nahi dugu administrazioaren aurrean, euskal hedabiderik gehienak oso txikiak direlako.Eta
|
zer
eskatuko diozue administrazio berriari?
|
|
|
Itun hori derrigorrezkoa da, lehenbailehen lortu beharreko zerbait. Bai, baina ituna planteatzen dugunean ez dugu bakarrik diru gehiago eskatzen, ez. Nahi duguna da begiratu kontsumoak nolakoak diren, jendeak
|
zer
eskatzen duen eta abar, igual egiten gabiltzan proiektuak ez direlako jendeak nahi dituenak. Edo bai, baina beste ikuspuntu batetik egin behar dira.
|
|
|
Jendeari begira egoteak baditu bere arriskuak, batez ere kazetaritza serioa edo duina egin nahi bada.Bai, baina entzun nahi dugu jendeak
|
zer
eskatzen duen, eta administrazioak esan nahi diguna jaso. Horren ostean ikusiko dugu zein bide jarraitu, zein produktu egin.
|
|
|
Zuk esparru berriari buruz hitz egingo duzu 22ko hitzaldian.Bai, sektorearen osagarritasuna kokatzen ahaleginduko naiz, hau da, saiatuko naiz ikusten ea arlo publikoak, arlo pribatuak eta herri ekimeneko hedabideak ekosistema bat osatzen duten elkarrekin. Eta aztertu dira hor dauden problemak eta historikoki zein arazo egon diren, eta gero ikusi
|
zer
egin daitekeen. Nire aurretik hitz egingo dutenek gaia kokatuko dute, nolako hedabideak ditugun, zer nolako ereduak dauden...
|
|
|
Eta aztertu dira hor dauden problemak eta historikoki zein arazo egon diren, eta gero ikusi zer egin daitekeen. Nire aurretik hitz egingo dutenek gaia kokatuko dute, nolako hedabideak ditugun,
|
zer
nolako ereduak dauden... Eta gero saiatuko gara eredu bat irudikatzen, edo, gutxienez, eredu horretaz hitz egiten.
|
|
|
Urrutiak nabarmendu du lan honen merituetako bat dela batasunarena,, hiztegi honek erakusten baitu, pluralitatea errespetatuz eta uniformetasunean erori gabe, euskara bat dela, bere kolore eta soinu desberdinekin, bere errealitate sozial eta geografiko diferenteekin?. . Bide berri zabala ireki da oraingo honetan liburuaren zein teknologia berrien bidez gogoratu du Urrutiak, hala ere, bada
|
zer
jorratu, segida eman behar baitzaio honi, guztion laguntzarekin. Euskaltzaindia prest dago horretarako.
|
|
|
–Batasunari buruz, euskaltzale guziei erabaki hauek betetzen hasteko eskatzen diegu, eta bereziki Euskaltzaindiari egiten diogu dei bat, bere aipamen guziaz gure erabaki hauek aztertu ondoren onar ditzan?. Euskararen batasunean Euskaltzaindiak
|
zer
paper erabakigarria izan lezakeen bazekiten. Eta hau da 1968an gertatu zena.
|
|
|
Lapurdira joan nintzenekoa izan zen. Oroitzen naiz, nola hartu gintuen,
|
zer
abegiz tratatu gintuen Koldo Altzibar nire auzotar eta adiskide minak. Hegoaldeko batentzat, diktadurapean geundenentzat, beste mundu bat zen.
|
|
|
Ohorea berarentzat baina ohore bera, ezbairik gabe, erakundearentzat. Lan emankorra opa diegu Euskal Herri honetatik bi biei, akademiko berriari eta erakundeari, eta,
|
zer
esanik ez, hortxe dago, euren esku, gure laguntza eta adiskidetasuna, azpimarratu du Urrutiak.
|
|
|
Gogoan zuen tradizioa? Bere lanak
|
zer
jaso zuen iraganeko euskal antzerkitik. Ikerlaria zen, euskal antzerki tradizionalaz asko zekien, hau ikertzen aritu zen eta horretan oinarritu zen sorkuntza berriak eskaintzeko. Pastorala ere idatzi zuen baina forma berria proposatuz.
|
|
|
Bere lanak
|
zer
nolako eragina izan du Ipar Euskal Herriko antzerkigintzan. Gaurko idazleak garai horretako ondorengoak dira, bakoitzak bere berezitasuna sortuz, noski. Idazleen kopurua emendatu da, kalitate handiko idazleak dira.
|
|
|
Lehenengo atalean, munduko dinastien izenak euskaraz izendatzeko irizpideak zehazten dira. Horretarako, kontuan hartzen da
|
zer
dagoen dinastiaren jatorrian: pertsona izen bat, leku izen bat edo izen arrunt bat.
|
|
|
Baina alde positiboa ere badu, alegia, Iruñeko aniztasuna ordezkatua dagoela gobernuan. Oposizioak gogor egin dizue bi urte hauetan, baina, kalean,
|
zer
esaten dizu jendeak. Kritikatzen zaituzte?
|