|
2009
|
|
|
Ez. Konkurtsoan eskultura kokatzeko puntu zehatza finkaturik
|
zegoen
jada. Guri azalera erabilgarri bat proposatzea bururatu zitzaigun, eskultura kiosko moduan ere funtziona zezan.
|
|
|
Ekialde Hurbilean jasotako tentsioen ondorioz, gizarte industrialaren erroak eratzen zituzten petrolio upelen emaria arriskupean ikusi zen, II. Mundu Gerratik estreinakoz. Amerikako Estatu Batuen kasuan, ondorioak etortzeko
|
zegoen
hirigintzaren gaitzen atarikoak bihurtu ziren; munduko populazioaren% 6ren jabe izanik, munduan kontsumitzen zen energiaren% 33 erabiltzen zuen, munduko industrien laurdena bereganatuz. Ondorioz, AEBko industria munduko beste edozein industria baino lau bider produktiboagoa bazen ere, batez bestekoak baino bost bider energia gehiago kontsumitzen zuen.
|
|
|
70eko hamarkadak mundu osoko bazterrak harrotu zituen, politikoki, kulturalki eta, batez ere, ekonomikoki. Bigarren Industria Aroa iristear
|
zegoen
, ordenagailuen hedapenarekin. Urte horietan pairatutako desoreka geopolitikoaren oihartzunak gaur egun entzun daitezke mundu osoko gatazka politiko eta militarretan.
|
|
|
1979an,, progre? terminoa hitzetik hortzera
|
zegoen
, eta Italiatik zetorren Tendenzak arkitekturaren irudi iraultzailea berreskuratu zuen. 70 eta 80ko hamarkaden pasarte horretan, tipologia, genius loci eta gerora ahaztu egin ziren esamoldeak erabiliko ziren eskuarki.
|
|
|
Proiektuen eskala (paper eta dokumentu kantitateetan) oso urria zen. Alde batetik ez
|
zegoen
horrenbesteko beharrik, beharginek aski esperientzia eta jakituria baitzeukaten, bizitza oso bateko lan eskarmentua eta gero. Beste alde batetik, eraikuntza sistemek ez zuten egun exijitzen zaizkien kalitateen beharrik izaten (oro har zekartzan ondorioekin, gaur eguneko birgaitzean ageriak direnak).
|
|
|
César Caicoya (Oviedo, 1950) Guggenheim museoaren proiektuan ezagutu zuen Gehry, Idomek arkitekto estatubatuarraren erronka jaso zuenean hain zuzen ere. Tartean, bien arteko zubia gauzatuz, Caicoya bera
|
zegoen
, eraikitzeko bi mundu ezberdinak bateratu nahian. Arkitekturarentzat mugarri izugarria suposatu zuen museoaren eraikuntzak; alde batetik, Gehryk arkitekturaren lengoaia beste behin ere irauli egin zuen, eskura zituen lanabesa teknologikoez baliatuz.
|
|
|
Ekainaren 4ko irekiera ekitaldian, Felix Arranz erakusketaren komisarioak hitzaldia eman zuen, adieraziz bera gaztea zenean nolako egoera
|
zegoen
eta bere esperientzia zein izan ziren. Ondoren, Gipuzkoako 5 arkitekto estudio, hasiberriekin?
|
|
|
1970ean, arkitekto gaztea, esperientziadun arkitekto batekin lan egin ondoren, bere estudioa habiaraztera egokitua
|
zegoen
. Bezeroak, gutxi edo asko, izateko aukera bazegoen.
|
|
|
gaiez bereziki interesaturik zegoenak estatuko hiriburu handietako eskola apurretan bakarrik zuen irakaskuntzarako bidea, eta mugikortasuna urriagoa zenez, hiri horien inguruetan bizitzea baino ez
|
zegoen
, lanbide profesionalarekin uztartzea nahi bazen behintzat. Arkitekturari dagokion ikerketa ordea, beka bat jasotzeko zortea zuenari bakarrik zegokion.
|
|
|
Halere, ordurako industrializatutako herrialdeetan nabaria zen azelerazio galera motel bat prestatzen zegoela: Amerikako Estatu Batuetako (AEB) ekonomia (mundu osoko BPGren% 20,1 hartzen duena) 2006 urtean% 2,9 hazi zen, hau da, lehen baino astiroago hazten
|
zegoen
, nahiz eta hori ondo konpentsatzen zuten, Txina, India edo Brasilen hazkuntza kartsuek. Urte horretan Europar Batasunean BPG% 3,2 igotzea ere lortu zen.
|
|
|
Horrek, noski, arriskua areagotzea zekarren, baina egoera mantendu heinean, onar zitekeen arriskua. Izatez, munduko finantza sistema likidezia itsaso batean murgilduta
|
zegoen
, azaldu bezala (hedakuntzako moneta politikak, inflazio baxua, arriskua kudeatzeko teknologia berrien garapena, etab.). Egoera horrek berak zorpetze merke horretan oinarritutako ondasun higiezinen eskari handia eragin zuen gurean, ez bakarrik beharra zutenen aldetik, ezpada etengabe,, berme handiz, eta oso azkar hedatzen zen arloa zenez, inbertitu nahi zutenen aldetik ere, eta horrek prezioen gorakadari eusten zion, sorgin gurpil batean berez betetzen zen profezia bailitzan.
|
|
|
Egoitzaren sarrera gunea, zeinak kaleko mailatik duen atzipena, hutsik
|
zegoen
, ARQUIA bankuak bulegoa tokiz aldatu zuelako atzean 120 m2 ko espazioa, erabilera gabe lagata.
|
|
|
Interbentzio MINIMOA, zoruan jarrita
|
zegoen
materiala (travertino harria) mantenduz eta horma banatzaileek utziko zituzten ildo edo zuloak morteroz beteta, interbentzio arkeologiko baten antzera.
|
|
2010
|
|
|
orduan. Nahiz eta Europan garatuta
|
zegoen
sistema bat izan, hemen ez zen erabiltzen. –Zaila zen orduko eraikitzaileei beren, betiko?
|
|
|
Orduan, etxebizitza publikoak egiterakoan, dirua zertan gastatu erabakia, arkitektoaren esku
|
zegoen
hein handi batean. –Bazenekien etxebizitza bat eraikitzeko metro karratuak zenbat balio zuen.
|
|
|
–Bazenekien etxebizitza bat eraikitzeko metro karratuak zenbat balio zuen. Zure esku
|
zegoen
diru kopuru horren banaketa?, diote. Horregatik, fatxada aireztatua erabiltzearen erabakia, eta hortaz, fatxadan diru portzentaje handia gastatzearena, ondo hausnartutako erabakia zen.
|
|
|
urte eginak zituen berun eta burdinen peko bakeak, eta ederki trebatua
|
zegoen
erregimena gisako ekitaldiak bere loriaren alde baliatzeko.
|
|
|
/ DUULDOGL HJRHUDUHQ DXUUHDQ KHUULWDU JRVHWLDN HW [HEL] LW] H] ÀWH hornitu beharra
|
zegoen
, Alemanian, batez ere. Baby Boom dela ko jaiotza tasaren eztandak ez zuen zereginotan lagunduko.
|
|
|
Irtenbidea: 170 etxebizitzeko aurreikuspena
|
zegoen
|
|
|
Estatis tika hutsa hartzen badugu, espainiar bakoitzari 2 etxebizitza dagozkio jabegoan! Bi Alemaniak batzearen ostean, Alemanian etxebizitza sozialaren eskari txikia
|
zegoen
eraikitako etxebi zitza kopuruarekin konparatuta, eta etxebizitza publiko horren mantentze kostua hain zen handia, eta alokairu prezioak hain baxuak, berauek suntsitzea izan zela irtenbidea. Agian, prozesu hori Espainiako zenbait lekutara etor daiteke.
|
|
2012
|
|
|
espazio horren errealitate gordinarekin topo egitean sortzen da. Alegia, ustez bereganatua
|
zegoen
espazioaren jabeekin aurrez aurre topatu zirenean. Orduan sortuko ziren kirola praktikatzeko gune berezituak eta haiek produzitzen zituzten dinamika komertzialak, hain zuzen ere skateparkak eta arrapalak edo guk ezagutzen ditugun. U, ak.
|
|
|
Momentu horietatik bildutako datuekin, 3 ezaugarri azpimarratu ziren: iturri publikoak, upategiak eta tradizioak Herriaren bereizgarri izan dira urte luzez eta egun galzorian daude, hortaz, herritarrak beraiekin berriro harremanetan jarri beharra
|
zegoen
. Horrez gain, R sinbolo bat amatu zen berreskuratu beharreko elementuak adierazteko.
|
|
|
aurrez aipaturiko prozesu horretan herriko plaza nagusira heltzen zen kalexka bat hesi horma batean bukatzen zela erreparatu zen. «La Colaguina de la Fuente Oscura» omen zen, kale hartan
|
zegoen
iturriagatik. Iturria ondoko eraikinaren azpian zegoen eta bertara iristeko hainbat eskailera maila jaitsi behar ziren.
|
|
|
«La Colaguina de la Fuente Oscura» omen zen, kale hartan zegoen iturriagatik. Iturria ondoko eraikinaren azpian
|
zegoen
eta bertara iristeko hainbat eskailera maila jaitsi behar ziren. Duela berrogei bat urte bizilagunek iturria baliogabetzeko eskaera egitean, garaiko alkateak baldintza bezala plazara ematen zuen kale hura tapatzea eskatu zuen, plaza edertzeko.
|
|
|
Bi auzo horietan gertatu dena espiritu berdearen eta hirigintzaren arteko kontraesan, inkoherentzia eta talkaren adibiderik garbiena da. Auzo horietan auzotarren bizi kalitatea lehenesten omen zuen diseinu «modernoa» aukeratu zuten, jakina hiriko politikari eta arkitektoentzat «modan»
|
zegoen
eredu funtzionalista zen aukera modernoena. Hau da, zabalera handia, kale zabalak, berdegune ugari, etxe blokeen arteko tarte zabalak.
|
|
|
Arrisku handiena udalerriaren hegoaldean dago. Adurtza eta Mendizabala auzo mugetatik hasi eta Gasteizko Mendiak izeneko eremuraino urbanizazioz josteko asmoa
|
zegoen
, ditxosozko krisiak gelditu ditu oraingoz, eta Lasarteko legar hobietan aurreikusita zegoen operazio espekulatzailea, berriz, epaitegiek atzera bota.
|
|
|
Arrisku handiena udalerriaren hegoaldean dago. Adurtza eta Mendizabala auzo mugetatik hasi eta Gasteizko Mendiak izeneko eremuraino urbanizazioz josteko asmoa zegoen, ditxosozko krisiak gelditu ditu oraingoz, eta Lasarteko legar hobietan aurreikusita
|
zegoen
operazio espekulatzailea, berriz, epaitegiek atzera bota.
|
|
2013
|
|
|
Haren ustez, sukalde tradizionalak bazituen produktibitate aldetik gabezia batzuk. Helburua argi
|
zegoen
: sukaldeko zereginen optimizazioa.
|
|
|
40ko hamarkadara arte, apenas
|
zegoen
dozena erdi etxe hondartza parean eraikita, oraindik ere basatia zen hondartzan zehar. 1957 urtean suma zitekeen hondartzatik gertu herrigune txiki bat, etxe sakabanatu batzuek eratutakoa, barrualdeko betiko herrigunearen alternatiba moduan.
|
|
|
Horrekin batera, arkitektoen belaunaldi berri bat iritsi zen, horien artean Aretxabaletako bainuetxea (1842) eraiki zuen Martín Saracibar arkitekto arabarra dugu. XX. mendearen hasieran turismo termala Euskal Herri osoan hedatuta
|
zegoen
. Garai hartan trenbide sareak hobetu ziren hiri nagusiak eta bainuetxeak zituzten herriak lotuz.
|
|
|
Galeria bainuetxe osoa egituratzen zuen elementua zen eta normalean eraikina zentzu longitudinalean zeharkatzen zuen. Galeria bat edo gehiago egon zitezkeen bainuetxean eta kasu batzuetan galeriak isolatuta
|
zegoen
beste eraikin bat lotzeko erabiltzen zen zubi moduan. Galeria horiek argitasun handia jasotzen zuten alboetan kokatzen ziren leiho handien bitartez, horrela bainuetxearen barne distribuzioa antolatzeaz gain, paseatzeko eta bisitarien topaleku bilakatu ziren.
|
|
|
Eremu horren kudeatzaileak hasi direlako pentsatzen gizakiaren eta naturaren arteko erlazioak izan ditzakeen mugetan, eta erlazio hori bateragarria izateko nolabaiteko neurriak ere hartu dituztelako. Arestian, antza, ez
|
zegoen
kontrolik eta autoak non nahi eta kontrolik gabe ibiltzen omen ziren. Nire ustez, kasu honetan galderak dira:
|
|
|
Pazko uharteko biztanleek egurra erabiltzen zuten kilometrotako bideak eraiki, «moai» erraldoiak haien gainean garraitu eta behar zuten lekuan tente jartzeko. Baina nola zen hori posible enbor sendodun zuhaitz bakar bat ere ez
|
zegoen
uharte batean. Erantzun bakarra du galdera horrek:
|
|
|
XIX. mendearen erdian, gaur egun Poblenou izenarekin ezagutzen dugun auzoa Bartzelonako hiri harresituaren mugaz kanpo
|
zegoen
, Sant Martí de Provençals herri burujabean. Herri horrek Bartzelonako hiri eta portuarekin zituen komunikazio onak, ubide oparotasunak (XIX. mendeko lehen eraikin industrialetan ura ezinbestekoa zen lurrun makinak mugitzeko) eta lursailen salneurri merkeak industriaren garapena erraztu zuten.
|
|
|
Pixkanaka nekazaritzasoro haiek ubideen arabera antolatu ziren eta nekazaritzapartzelazio konplexu bat sortu. Nicolas Visscher kartografo nederlandarraren planoan ikusi daitekeen moduan, partzelazio hori XVIII. mendean dagoeneko nahiko garatuta
|
zegoen
.
|
|
|
500 ha-ko hedapena duen Bartzelonako auzo bat da Poblenou. Cerdá k diseinatutako lauki sarean 200 bat etxadi okupatzen ditu; Mataró-tik Bartzelonara zihoan bidearen inguruan sortu zenean, hiriaren kanpoaldean finkatutako baratzez okupatuta
|
zegoen
. XIX. mendean jada, eremuaren industrializazioa hasten da nekazaritza lurren banaketa kontuan hartuta.
|
|
|
22@ udal enpresak, industriagunearen geldialdi eta polaritateagatik zoruan dauden interes ekonomikoek bultzatuta, auzoaren birmoldaketa osoa egiteko proiektuari ekin zion. Kokapen ezin hobean
|
zegoen
azalera handiko eta gutxi erabilitako zoru hura informazio eta komunikazioaren teknologietara (TIC) eta jarduera ekonomiko berrietara dedikatzea erabaki zen, 22a deituriko Bartzelonako industriagunea «22@» proiektua bihurtuz.
|
|
|
Teknologia parkeen sorrera testuinguru zehatzean kokatu behar dugu. 1980ko hamarkadaren hasieran ohiko industria gainbeheran
|
zegoen
, altzairutegi eta ontziola ugari itxi zituzten eta tximinia beltzak itzali. Paisaia mingarri horren aurrean eta berrindustrializazioa bultzatzeko asmoz, erakunde publikoek lehenengo teknologia parkeak sustatu zituzten landa ingurune zainduetan, zehazki Zamudion eta Bidarten.
|
|
|
moduan (8). Baina hiriaren paisaian gailentzen den kokaleku honen balioa historian onartuta
|
zegoen
lehendik ere; izan ere, 1962ko Donostiako Hiri Antolamendurako Plan Nagusian hilerri berria kokatzeko potentziala aipatzen baitzen. Plan horren arabera, Ametzagaña mendiaren hegoaldeko hegi horretarako kokaleku ezin hobea zen, bai eta bertan zeuden zuhaitzak eta bertako topografia errespetatu behar zirela ere; horrekin batera,, horma hilobiak, kolunbarioak, panteoiak eta edonolako lurperatzeak behin betiko lursailaren arrasaren (mailaren) gainean eraikitzeak debekatuta?
|
|
|
Hala ere, deialdiaren epea gaindituta, jarreren ondorioz bi erantzun sortu ziren. Lehen maketa (V1) arkitekturaren ikuspegitik begiratuta egina
|
zegoen
eta erreferentzia diziplinar zehatzez beteriko eraikin programa bati jarraitzen zion. Bigarrenak (V2), aldiz, erreferentzia horiek saihesten zituen eta ikur monumentala kondentsatzen zuen baina propileo arkitektonikoari eutsita.
|
|
|
Epaimahai honen konformismoa arbuiagarria da, ezin baitzuten alde batera utzi oinarrien ergelkerietan oinarrituta hiriaren zerbitzura jardutera behartuta zeudela?. Minduta
|
zegoen
kulturaren eta politikaren alderdietan; lan handiko hilabeteak izan ziren eta lehiaketaren denbora instituzionala eta mediatikoa sormen biziko denborarekin uztartzen zen, Fullaondo eta bere taldearen ondoan. Eta, berriz ere, hirirako artearen ideiaren saiakerak egin gabe agurtzeko idatzi zuen.
|
|
|
hartan (21) Fullaondok eskutitz bidez jakinarazi zion lehiaketaren irabazlea zein zen eta eskerrak eman zizkion bere ondoan egoten utzi ziolako, baina eskultoreak bazekien Donostiarentzat hortxe amaitzen zela, atzera bueltarik gabe, paisaia berria berrasmatzeko unea. Jada ez
|
zegoen
denborarik. Kulturatzat hartuta, ikusgarritasuna Espazioan eta Hirian (modernoan) txertatzen zituen iraultza postmodernoa gauzatuta zegoen ordurako.
|
|
|
Nazioarteko Lehiaketaren epaimahaia 1985/11/29an bildu zen lehen aldiz eta aurkeztu ziren aurreproiektuek, baldintza formal guztiak? betetzen zituztela eta onartzeko modukoak zirela erabaki zuten; baldintza horietan, debekatuta
|
zegoen
–maketak, pers pektibak eta plano koloreztatuak aurkeztea? (13).
|
|
|
Aukera guztiak maketen hiru bertsioetan jasota geratu baziren, aurkeztu zuten Memoria bakarrean eskultorearen eta arkitektoen proposamen bereiziak ere jaso ziren. Aurkibidea hiru ataletan egituratuta
|
zegoen
: lehena. Proiektuaren ideiak eta helburuak?
|
|
|
Zioenez,, haserre?
|
zegoen
, minduta, behar adina eta gehiago sentitzeagatik, bere herrian ez zegoelako kultura politikarik eta bertako agintariak, ehorzleak, zirelako; bere hitzetan:
|
|
|
(?); Ametzagaña nuen buruan, tokirik zirraragarriena eta egokiena, benetakoa zela pentsatzen nuen, erlijio monumentaltasunaren saiakuntza egiteko, ia zerutiarra, Montevideoko proposamenarekin?. Hiri haren 1958ko oroitzapena zen; izan ere, Montevideon ere, itsasoaren parez pare
|
zegoen
muino batean eta Puig arkitektoarekin lankidetzan,, ikur monumentala, sortu baitzuen.
|
|
|
Jada ez zegoen denborarik. Kulturatzat hartuta, ikusgarritasuna Espazioan eta Hirian (modernoan) txertatzen zituen iraultza postmodernoa gauzatuta
|
zegoen
ordurako. Ander Altunak itzulia.
|
|
|
Kausa ez zen izan pandemia biriko bortitz bat, ezta inbasio estralurtar bat ere; beharbada hori baino boteretsuagoa izan litekeen kausa bat, ekonomia. Irla guztia ikatz esplotazio baten inguruan
|
zegoen
eraikita eta 1970ean ikatza merkatuan debaluatzean petrolioaren igoera dela-eta, enpresak itxi eta irla guztia abandonatua izan zen.
|
|
|
Izan ere, egun oraindik ere penintsula dugun eremu hori 50eko hamarkadan hasitako lanak amaitu ez zirelako da hala. Deustuko ibarretik banantzeko egitasmoa 20ko hamarkadako planoetan jasota
|
zegoen
jada, 30 urte beranduago arte ideia hori errealitate bihurtzeko lanak hasi ez ziren arren.
|
|
|
Bi parkeak lotzeko, itsasadarren trazatu berriaren gainean zubi bat aurreikusten zuten. Bestalde, Kobeta mendia parke publiko bihurtzeko ideia berreskuratu zuten, Rikardo Bastida arkitektoak 1923 urtean planteatu zuena, eta Zorrotzaurreko parketik Kobetara iristeko igogailu publiko bat proiektatzen zuten, zubi berriaren ardatzean, bat etorriko litzatekeena tokirako aurreikusita
|
zegoen
metroko geltokiarekin. Hiru parkeak egituratuz Bilbo ingurunerako hiri eta eskualde mailako espazio berdeen sistema orokor garrantzitsu bat osatzea lortzen zuten, hiri eskalako zuzkidura handi baten metropoli plangintzaren adierazgarri.
|
|
2014
|
|
|
1416an Poggio Bracciolinok Marco Vitrubio arkitekto erromatarrak K.a. 84 urtean idatzitako liburua topatzen du San Gallen.Testu hutsa da, irudirik gabekoa, baina horrek, hain zuzen ere, berebiziko garrantzia izango du hurrengo mendeetan, Humanismoaren baitan
|
zegoen
neoplatonismoaren errora joko baitu, hau da, ideien gailentzea formaren gainetik. Fra Giovanni Giocondo da Verona izango da, 1511n, testuari irudiak erantsiko dizkiona, beste behin ere modu eskematikoan adieraziz hainbat arkitektura ebazpen estandarizatu.
|
|
|
Marrazkiaren estandarizazioak, hortaz, garrantzi handia izan zuen, hortaz, arkitektoaren eta proiektuaren eraketan bertan; Palladioren I quatro libri dell, architettura tratatuan proiekto osoak plantan, altxaeran eta ebaketan sortzen dira. Humanismoz zipriztinduta
|
zegoen
Errenazimentuan arkitektoak, jada, obratik aldentzen hasi ziren, modu teorikoan bederen. Albertik hasi zuen aldaketa hori, eta Palladiok eman
|
|
|
Marrazki horiek garatuz joan ziren, berezko gorpuzkera izatera heldu arte; are gehiago, egikaritzarik gabeko proiektuak sortu egin ziren, ideien espresabide hutsalen tankeran. Teknologia berriek, «hodei» digitalean sortzen direnek, mendeetan zehar guztiz estandarizatuta
|
zegoen
proiektu formal hori iraultzeko aukera ematen dute, interpretazioa jokoz kanpo utzita. Mario Carporen esanetan, «fitxategi digital bat, modu idealean, ez interpretatzen ez interpolatzen ez duen edukiontzi mekaniko batentzat dago egina» eta, hortaz, programatuta dagoenerako bakarrik fabrika dezake marrazkia.
|
|
|
XVII. mendearen erdialdera arte, bide biak egun Santiago karrikatzat ezagutzen dugun ingurura ailegatzen ziren; huraxe zen herriaren erdigunea. Bertan
|
zegoen
eliza, erromesentzako ospitalea, kontzeju etxea eta etxadi koskorra. Inguru bizi hartan eraiki zen, eliza amaitu eta laster, sakristia errenazentista.
|
|
|
– kokatuta
|
zegoen
Tacoma Narrows zubiaren obrak bukatu ziren. Zubia ireki eta lasterrera, haizeak zubiarekiko zeharka eragiten zuenean zubiak bertikalki asko bibratzen zuela ohartu ziren.
|
|
|
Master amaierako lan honetan gangaren modeloa piezatan banatu zen. Eraikuntza originalak 77 dobelaz osatuta
|
zegoen
, baina makinaren ezaugarrien ondorioz zenbait pieza bi edota hiru zatitan banatu behar izan ziren, guztira 146 mekanizatuz. Fresatzeko makina erabiltzen erakutsi zigun pertsonaren aholkuari jarraituz pagoa aukeratu genuen maketa egiteko; egur hori biguna da eta mekanizaziorako oso egokia, erretxinarik ez duelako.
|
|
|
Behin betiko maketaren definitiboaren tamaina 1x1x0, 6 m izan zen. Mekanizazio aldi bakoitzean hamar pieza inguru lortzen ziren, aldi bakoitzaren iraupena 6 bat ordukoa izanda; gainera, makinak lan egiten zuen bitartean agindu sorta berri bat prestatzeko denbora
|
zegoen
. Bi prozesuen arteko gainjartze horrek automatizazioaren eraginkortasuna areagotu zuen.
|
|
|
hainbat eta hainbat lan egin ziren bertan. Fundizio lanetan ez omen
|
zegoen
parekorik.
|
|
|
Gogora dezagun arkitekto tituludunak edo akademikoak ez direla parte hartzen hasten eraikinen proiektuen arduran XVIII. mendearen azken hamarkada eta XIX. mendearen hasiera arte. Testuinguru jakin batera egokitzen ziren eraikinak altxatzen zituzten lekuan lekuko espezializatu gabeko eraikitzaileek eta ez
|
zegoen
konposizio zein forma landurik bilatzeko asmorik (Iturralde, 2011: 14).
|
|
|
Urte asko itxaron behar izan zituzten, beren burua" salbu" eta legearen barruan ikusi zuten arte. Nahiz eta, gaur diotenez, eraispenaren mehatxuari sekula sinesgarritasun handirik eman ez zioten, ezinegona, zalantza, hor
|
zegoen
.
|
|
|
Langileak harrobira lanera etortzen ziren, edo Bilbo inguruko beste enpresa edo lantegi handietara. Lantegietan, bertako langileei, beraien jatorrizko herrietatik senitartekoak, lagunak edo ezagunak ekartzea eskatzen zitzaien,
|
zegoen
lan eskaera asetzeko. Baten bat Galiziako jaioterrira bisitan joaten zenean, berarekin ekartzen zuen lagun edo senitartekoren bat, lanera.
|
|
|
Etxe arteko bidexka estuak egiten joan ziren, maldan gora eta behera, batetik bestera mugitu ahal izateko. Urik ere ez
|
zegoen
. Hasieran euri urak batzen zituzten.
|
|
2015
|
|
|
Ez. Proiektu ofiziala egin beharra
|
zegoen
, nahi eta nahi ez. Zuzendariari eta epaimahaiari dagokienez ere, ez zegoen aukeratzerik.
|
|
|
Proiektu ofiziala egin beharra zegoen, nahi eta nahi ez. Zuzendariari eta epaimahaiari dagokienez ere, ez
|
zegoen
aukeratzerik. Luis Peña Gantxegi zen ikasle guztien zuzendari (kontuan hartu behar da dozena bat ikasle baino gutxiago ginela), eta, epaimahaian, Peñaz gain, Alberto Ustarroz, Juanjo Ugarte, Luis Arizmendi eta Xabier Unzurrunzaga egokitu zitzaizkidan (kideak aldatu egiten zituzten deialdi bakoitzean, beti ere epaimahai bakarra osatuz).
|
|
|
Ordenagailua proiektua pentsatzeko eta diseinatzeko ere erabili zenuen, ala oraindik ez
|
zegoen
ikuspegi berri hori barneratuta?
|
|
|
Gainera, nahiko modu inpertsonalean marrazten zen hasiera hartan, oro har. Ni saiatu nintzen nire KAPean ez zedin nabaritu zer
|
zegoen
eskuz marraztuta eta zer ordenagailuz.
|
|
|
Debekuak espazio publikoaren erabilera ordu batzuetan mugatzen bazuen ere (eliza orduetan), pilota jokoak espazio publikoa konkistatu zuela garbi dago, horrek sortzen zituen arazoen aztarnak ikusita. Gareseko 1574ko gatazka batek dioenez, pilota jokoa kokatuta
|
zegoen
eserleku edo tablero y tablado izenez ezagutzen ziren babesa eta eserlekuak, bere artile lantegiari egiten zizkioten kalteak ekiditeko, Gareseko Udalari eta pilota jokalariei jarritako demanda3 XVIII. mendean, Ordiziako Udaleko Ordenantzan pleka jokoaren debekua aipatzen da, eliza inguruko paretetan sortzen duen iskanbilagatik. Joko mota berbera da, Irlandako irish handball alley4 (esku pilota lekuak) jokatzen direnak.
|
|
|
XIX. mendean oraindik pilota jokoa espazio publikoarekin erlazionatuta
|
zegoen
. Lizarrako Kale Nagusiaren izaera publikoagatik sorturiko epaiketan7 nabaria da gatazkak sor zitezkeela pribatuen eskubideak urratzen zirenean, espazio publikoaren erabilera jokoan jartzen zenean.
|
|
|
Donostiako pilotalekua harresian kokatuta
|
zegoen
. 1864an Donostiako harresia eraitsi zutelarik, bertan kokaturik zegoen pilota plaza desagertutakoan, joko horrek sortzen zuen interesa eta arrakasta ikusita, Donostiako enpresa gizon batzuek 1880 urtean Jai Alai izenez bataiatuko zuten lehen pilotaleku industriala eraiki zuten Ategorrieta auzoan (Peña y Goñi, 1892).
|
|
|
Donostiako pilotalekua harresian kokatuta zegoen. 1864an Donostiako harresia eraitsi zutelarik, bertan kokaturik
|
zegoen
pilota plaza desagertutakoan, joko horrek sortzen zuen interesa eta arrakasta ikusita, Donostiako enpresa gizon batzuek 1880 urtean Jai Alai izenez bataiatuko zuten lehen pilotaleku industriala eraiki zuten Ategorrieta auzoan (Peña y Goñi, 1892). Asmoa hau zen:
|
|
|
XIX. mendearen amaieratik XX. mendera bitartean, batik bat Hegoaldeko herri gehientsuenetan, kasurik gehienetan herriko erdialdean kokaturik zeuden pilotalekuen berrikuntzak garatu ziren, pilota joko berri honetara egokitzeko. Kasu askotan, pilota jokoa ezarrita
|
zegoen
plazak galdu zituen pilota jokoaren aztarnak (botarria, errebote pareta, etab.) eta pilotaleku berria eraiki zen, oraingoan joko berrirako egokituta eta neurriz mugatuagoa, luzeko jokoetara moldatzeko.
|
|
|
Espazio hutsak denboraren% 90ean espazio pribatuak, iraganean espazio publikoak antolatzen zituzten erara antolatuak baina jokaleku eta eserleku finkoekin. Espazio publikoak% 90ean erabilera publikoa izaten zuen, kirol ikuskizuna
|
zegoen
% 10ean, jokorako espazio erreserbatua izaten zelarik. Gaur egungo argumentu ohikoena, herriko pilotalekua estali nahi dugunean.
|
|
|
Bide horretan, Donostiako Alderdi Ederreko espazio publikoan Donostia San Sebastian hiriaren sutearen eta suntsiketaren bi mende ospatzeko eginiko ekitaldien artean, hirian ezagutzen ziren kirolen adierazpena egin zen. Bertan «laxoa» eta «bote luzea» erakustaldiak eskaini zirelarik, harresian pilota plaza
|
zegoen
tokitik metro gutxitara. Espazio publikoa den 60 metro luze eta 12 metro zabaleko gune bat, 3 ordutan pilota plaza bihurtu zen eta 48 ordutan zehar publikoari itxita egon zen.
|
|
|
Logika horrek ez du funtzionatzen paisaiaren arloan, gaur egun egiten dugunak gaurkotasuna izan behar du. Beste ikuspuntu batetik aztertu da integrazioa eta nola lotzen den paisaian aurretik
|
zegoen
guztiarekin, eta alde horretatik behar ditugu arkitektoen ekarpenak.
|
|
|
Hitzarmena egiten hasi zenean, paisaiaren inguruko araudia bazegoen, Erresuma Batuan, Alemanian eta beste hainbat herrialdetan. Kasu bakoitzean, joera ezberdina
|
zegoen
, paisaia lantzeko lidergoa hartzen zuen administrazioko sailaren arabera. Horrek paisaiak berez duen ikuspegi zabalaren itxiera zekarren, hots, paisaia naturaren edota kulturaren balioen arabera soilik ulertzea.
|
|
|
aurkeztuz, denboran espazioan kapitalismo modernoaren muga antolatzileak oraindik ezartzear zeudela gizarte arlo ezberdinetan frogatuz. Napoli hiriko arkitekturari so, ezin zen erabaki eraikuntza prozesuan
|
zegoen
ala gainbeherako hondamendian, espazialki porotsua baitzen, Publikoa eta Pribatua korapilatuz: kalea eta etxea, eguna eta gaua, dena elkar zipriztindua?
|
|
2016
|
|
|
Guztira berrogei bat lagun batu ziren, hogeita zazpi talde ordezkatzen. Argi
|
zegoen
jendeak honen gaineko interesa izan bazuela, eta gero eta gehiago zirela honen inguruan lanean zebiltzanak. Aurten berrehun lagunetik gora bildu ginen, hainbat talde eta elkarteren izenean eta estatuko txoko guztietatik gerturatuta.
|
|
|
Arkitekturaren esparrua etengabe aldatzen den honetan nostalgiari kasu egin beharrean, egoera berriak ematen dizkigun aukerei erreparatu diegu. Aspalditik iragarria
|
zegoen
arkitekturaren «jokalekua» ez dela jada berdina1, eta horretaz ez bagara konturatzen gureak egin du.
|
|
2017
|
|
|
Hirugarren bisita, irailaren azken aldean, oraindik egun bero beroa zen.Aintziraren ura bizi bizia zen eta atzealdetik entzuten nuen uhinen soinua lagun izan nuen bidean zehar. Azken bisitan, urriko egun hotz eta euritsuan, erdiuhartea bare bare
|
zegoen
eta, ura, aldiz, guztiz zakar.
|
|
|
Profita dezagun urteurren hau denboran atzera salto bat egiteko, eta pintzelkada batzuetan, gogora ekar dezagun gure Lur planeta hura nola
|
zegoen
diseinaturik gure amona adoretsuek atzean utzi eta gaur egun gure etxea den Trappist 1F (eminista) planetara mugitu aurretik.
|
|
|
Lur planetako «tradizioak» zaintza lanak generoz banatzeko erabiltzen ziren, eta legeak berriz inbisibilizatzeko: hiri askotako ordenantzetan, hala nola Babes Ofizialeko Etxeen araudian, arropa bistara eskegitzea debekatua
|
zegoen
.
|
|
|
Estetika irizpide zalantzagarri horien atzean zera
|
zegoen
: emakumearen gain erortzen zen lan hori ezkutatzea.
|
|
|
Horretarako, lehenik eta behin, ikastetxeetako kanpo espazioaren analisi deskriptiboa egin zen. Kanpo espazioko jolastokien diseinua batez ere gehiengoaren kiroletara bideratua
|
zegoen
eta futbol eta saskibaloiko zelaiak(% 68) nabarmentzen ziren. Batez ere mutilek, futbolean jolasean ari zirenean, sarri jolastokiaren zatirik handiena erabiltzen zuten gainerako haurrei erakargarritasun gutxiago zuten eremuetan jolastera behartuz, jolas ezberdinetarako baliabide eta aukera eskasekin.
|
|
|
Eragile horien artean erabiltzaileak zeuden. Erabiltzaileek beren etxebizitzak diseinatzeko parada izan zuten Sato PlusHome plataforma digitalean txertaturik
|
zegoen
softwarearen bitartez. Bertan aldagai ezberdinak kudeatzeko aukera zuten:
|
|
2018
|
|
|
Laburpena: Hemeretzigarren mendean, gudua
|
zegoen
arkitekturaren eremuan: alde batetik, Antzinako Erregimenetik zirauten gremio zaharkituak; bestetik, San Fernandoko Ar te Ederren Errege Akademia, zeinak ez zuen etsiko estilo neoklasikoa behin betiko ezarri ar te.
|
|
|
Udal, kontzeju edo elizbarruti bakar batek ere ez zuen arkitektura lanik eraikiko Madrileko erakundearen onespenik gabe. Gudu bat
|
zegoen
arkitekturaren eremuan: alde batetik, Antzinako Erregimenetik zirauten ofiziale elkarteen egitura tradizional zaharkituak; bestetik, San Fernandoko Akademia, zeinak ez zuen etsiko harik eta Ilustrazioari zegokion estilo neoklasikoa ezarri arte, arkitektura, kutsu barroko orotik behin betiko askaturik (Bedat, 1974).
|
|
|
Edonola ere, 1930eko hamarkadan hasiko zen trenbideak garraio sistema bezala zuen nagusitasunaren zein oparoaldiaren koloka. 1950eko hamarkadarako, burdinbideak mende eta erdiz izan zuen lurreko garraioaren gailentasuna galdua zuen eta gainbehera nabarmenean
|
zegoen
Europako herrialde garatuenen artean. 1963an Britainia Handian adibidez,
|
|
|
Horrek etxebizitza eskaera handia sortu zuen, eta seriean eraikitako aurrefabrikaturiko etxebizitza monotonoz ase zen. Etxebizitza bloke inpertsonal eta hotz haietan diseinu prozesutik at erabat
|
zegoen
erabiltzaileari ostatu ematea praktika antidemokratikotzat jotzen zuen Habrakenek (Habraken & Ramón, 1975). Egoera horren aurrean, etxebizitzak egiteko modu alternatibo bat proposatu zuen, zeinak zenbait urte geroago Open Building izena jasoko zuen.
|
|
2019
|
|
|
Arkitektoak iraganari erreparatu zion materiala hautatzeko orduan. Tokian, normandoek XI. mendean eraikitako kareharrizko moja etxe bat
|
zegoen
. Antza, normandoak kareharria lantzen adituak ziren eta teknika berriak ekarri zituzten Britainia Handira.
|
|
|
Arrastariko bizilagun guztiei irekia
|
zegoen
parte hartze saio bat egin zen gero, eta bi bloketan banatu zen. Lehenengo zatian, diagnostikoa egiteko prozesuaren aurkezpena egin zen, eta bigarrenean, parte hartzaileak interes taldeka banatu ziren.
|
|
|
Hernaniko Hirigune Historikoa Erdi Aroko etapetan artikulatu zen, eta hiri fundazioaren azalera 1,8 Ha ingurukoa zen. Harresiak zedarrituta
|
zegoen
, eta, bertan, sarrerako bost ateak kokatzen ziren. Hernani hiri bidea tipologiari zegokion (Linazasoro, 1978), eta Errege Bideak zeharkatzen zuen, Kale Nagusiarekin nahasten zena, hiribilduaren barruan.
|
|
|
Horri paralelo, trazaduraren zatirik handienean, Andrekale dago. Bere sorreran hiria zirkulazio guneez eta espazio zabalago batez osatua
|
zegoen
. Gune zabal hori hego mendebaldera kokatua zegoen, aipatutako bi kaleen
|
|
|
Bere sorreran hiria zirkulazio guneez eta espazio zabalago batez osatua zegoen. Gune zabal hori hego mendebaldera kokatua
|
zegoen
, aipatutako bi kaleen
|
|
|
Eliza eraikin exentu gisa eraiki zen, eta espazio zabal batekin haren aurrean. Kontzeju etxearen eraikina hiribilduaren SWko harresia okupatuta
|
zegoen
orubean eraiki zen, Errege Biderako irteerako atea integratuz. Horrela, plaza trapezoidal handi bat mugatuta geratu zen, 1.800 m2 ingurukoa.
|
|
|
Erdiko ardatz honetan eta estalkiaren gainean, mantsarda zabal bat
|
zegoen
, gaur egun azken solairuko egituran txertatuta dagoena; bere fatxadan erloju bat dago, erdi zutabe korintoarrak dituena; eta erdi frontoi kurbo batek errematatua. Frontoi hori herriko armarriak koroatzen du, eta, halaber, beste frontoi makur bat ere badu.
|
|
|
Urtegiaren kota maximoa da. J k behin esan zidan heriotzaren eta bizitzaren arteko muga zela 592 kota, hortik behera
|
zegoen
guztia hiltzera zigortuta zegoela. Film bat errodatu dut zonaldean eta urtegiaren planoak barboz beteta daude.
|
|
|
Lurraldearen topografia imajinatu dezakegu uraren azpian: hor
|
zegoen
ibaia, hor zubia, hor herria. Eta eskuarekin ura seinalatzen dugu.
|
|
|
Eta eskuarekin ura seinalatzen dugu. Makal baten punta uretan begiztatzean bizilagunaren soroan
|
zegoen
makala zela antzematen dugu edo Elke mendia erreferentzia moduan hartzen dugu distantzia kalkulatzeko. Artozki 550 metroko kotan zegoen, Itoitz 523 metrotan.
|
|
|
Makal baten punta uretan begiztatzean bizilagunaren soroan zegoen makala zela antzematen dugu edo Elke mendia erreferentzia moduan hartzen dugu distantzia kalkulatzeko. Artozki 550 metroko kotan
|
zegoen
, Itoitz 523 metrotan. 42 edo 69 metro ur, metrotan neurtzen dugu leku horietatik banatzen gaituen distantzia.
|
|
|
Hegan zihoan arrano baten moduan Gazteluko arroilatik. Bere azpian dena lehen bezala
|
zegoen
: Artozki herria, ibaia, zelaiak, Usozko presa txikia, ur jauzia, «peñón» deitzen genion harkaitza, zubi zintzilikaria, errepidea, Itoitz herria. Geroago besteen ametsak etorri ziren:
|