|
2000
|
|
|
Ahal bezala berreskuratu nuen sosegua; itsuari erreparatu nion, bere amarekin maitagarri horien ipuin bat irakurtzen zuen umeari, eta bikote gazteari; surik antigualenak asebetetzen zituzten haiek, ahalkerik gabe, oihanetako piztien gisa, gordelekuan edota herioaren sastrakan begiak elkar aurkitzeko beldurrik gabe. Neskak esa  ten zion" hartu nire ezpainak, jan nire ezpainak", horrelaxe, panpina batek esaldi txepel bat errepikatuko lukeen moduan, emoziorik gabe, eta mutila, zeina ni baino gazteagoa baitzen eta era berean ederki burusoildua, gogor saiatzen zen maiteñoaren eskakizunak betetzen, jubilatu urrezko txarteldun
|
talde
bati zeharka begiratzen zien bitartean; haiek, era berean, zeharka begiratzen zioten mutilari, eta pentsatzen zuten beraiek askoz ere ederkiago beteko zuketela neskatoaren erregua, mutil ezjakin hark baino; ezen, ordurako, mutila beste ezpain batzuk ari baitzen jaten, nahastuta, beste ezpain gozo eta petalo irekien antzeko batzuk. Eta halaxe, bada, Schubert bukatu zen, eta kanpora begiratzeari utzi nion, nire baitara begiratzeko; bakarrik nengoen eta ene buruari zuhurtasun osoz azaldu behar nion zergatik ahoskatu nuen konplot hitza, zergatik kanporatu nuen izen beldurgarri hura, esku anonimo batek idatzia zirudiena eta, hala ere, hain ankerra eta hurbila egiten zitzaidana.
|
|
|
Emakume
|
talde
baten aldamenean zeuden Edurne eta marinel bat bezala jantzitako mutila, eserita. Zitekeena, mutil hura arran  tzaleren bat izatea, baina haren aurpegi zuriak ez zuen eguzkiaren edo itsas haizearen seinale agerikorik.
|
|
|
Atzetik genituen andreak. Haien negarrak genituen atzetik,
|
talde
hark heriotzaren itzal zabalagoa zuen eta, bizitzarena baino.
|
|
|
Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka lan egingo dugunez, lau
|
talde
egin ditugu, eta talde horietako batek gaurko afariaz arduratu du. Hale hop!
|
|
|
Supermerkatu horretan bazkarirako eta klinapa egiteko gauzak erosiko ditugu. Hemendik aurrera, kanpinetan taldeka lan egingo dugunez, lau talde egin ditugu, eta
|
talde
horietako batek gaurko afariaz arduratu du. Hale hop!
|
|
|
Orduan denok
|
talde
ttikietan sakabanatu gara eta, komunera joan naizenean, bidailagun batzuk abokatu defendatzailea (I) zoriontzen topatu ditut; nonbait, Amelia Hilton delakoa IMAX en ezagutu zuen neska katalan bat da, gure kanpinean bertan egun batzuk pasatzen ari dena; eta harekin hizketan burutazio hori izan, ez bat eta ez bi proposatu, hark onartu, eta halaxe sortu da gure epaiketaren lekukotasunik eraginkorren... Nik neuk ere, sekula ez nuen imajinatuko Adelaren bizitza ezagutzeko gogoa sortuko zitzaidanik, baina, guztiarekin, aldiren batean edo bestean oso gogorra izango zela pentsatu dut.
|
|
|
Jendea gose zen eta, agentziara deitu aurretik, Dani jatetxe batera eraman gaitzala exijitu diote. Berriro ere furgonetan sartu behar izan dugu, eta ni berriro ere Karmelo eta Rubenen alboan egokitu naiz, atzealdean, eta hirurok aparteko
|
talde
bat osatu dugula iruditu zait, axolagabe samarra batez ere espantuka eta zalapartaka ari zirenen aldean.
|
|
|
Luze gabe eguna argitzen hasi du eta ibiltariok, goizeko freskurarekin, arin bai arin abiatu gara bidexka sigi sagatsuan behera. Luze gabe ere, batek argazkia atera nahi zuela, besteak frakak jaitsi behar zituela,
|
talde
ttikiak osatu, eta, kasik ohartu gabe, Ruben eta biok elkarren alboan egokitu gara. Goizgiro ezin hobea egiten zuen, eta artean apenas zuten zentzurik bide ertzean ikus zitezkeen HEAT KILLS seinaleek.
|
|
|
Atzokoaren ondoren, gure gorputzek eta arimek atseden beharrizan handia zuten arren, gaurkoan ere goizean goiz jaiki, eta aireportura jo dugu Gran Canyon gigantosoaren ikuskizuna zerutik dastatzeko. Billeteak erosi aurretik, ordea, denok denon aurrean pisatu behar izan dugu abionetetarako
|
talde
orekatuak lortze aldera, eta begien bistan geratu da azken asteotan argaldu egin naizela: 46,5 kilo; oso oker ez banago, Bostonen baino bi kilo gutxiago (nire gorputz masaren indizeak honezkero oso behean egon behar du).
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina ezezko haren ondotik, atzo gauean Ruben eta biok elkarrengandik aski urrun ibili ginen. Afaltzeko bi
|
talde
osatu zirenean (ordu horietan guztiz ezinezkoa zen denontzako jatetxe egokia aur  kitzea), talde banatan abiatu ginen eta gero, Blue Chicago pub ean ere, berriro elkarrengandik aparte samarrean eseri ginen. Handik berandu erretiratu ginen eta, Adela eta Estherrek donuts ei ekin bitartean gelan tar tar tar jarraitu zutenez, atzo ezin izan nuen ezer idatzi (zer edo zer argi baldin badut, horixe da:
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina ezezko haren ondotik, atzo gauean Ruben eta biok elkarrengandik aski urrun ibili ginen. Afaltzeko bi talde osatu zirenean (ordu horietan guztiz ezinezkoa zen denontzako jatetxe egokia aur  kitzea),
|
talde
banatan abiatu ginen eta gero, Blue Chicago pub ean ere, berriro elkarrengandik aparte samarrean eseri ginen. Handik berandu erretiratu ginen eta, Adela eta Estherrek donuts ei ekin bitartean gelan tar tar tar jarraitu zutenez, atzo ezin izan nuen ezer idatzi (zer edo zer argi baldin badut, horixe da:
|
|
|
Baina bref jardun beharra daukat hi  tzordura berandu iritsi gura ez badut. Bakar bakarrik esan ahal dizut atzo jolas parke izugarri batean egon ginela eta, jakin ahal izan dudanez, Rakel eta Ruben, hasieran
|
talde
nagusiarekin joan baziren ere, gero biak elkarrekin desagertu ziren. Ez txarto hartu, baina giro honetan halakoak sortzea ez da harritzekoa.
|
|
|
Guztiarekin, denek txaloka hartu dute emaitza harrigarri hori eta nik argitu behar izan diet, buruketen ondoren, denok zenbaki berarekin jokatu dugula, eta erantzun horietara iristea zela normalena. Taldekoak gustura ibili dira, eta gero puska batean igarkizunka segitu dute (ni harritu egin naiz neure buruarekin,
|
talde
animatzaile izateko gaitasuna berreskuratu eskuratu dudala ikustean). Amaitutakoan, nor bere dendara erretiratu gara eta, denda barnean girorik ez bazegoen ere, azkenean tarte bat hartu dut hanketako ilea dekoloratzeko.
|
|
|
b) Goiz osoan
|
talde
osoa Dan gidariarekin ibili gara eta bazkaldu ere bidailagun guztiek batera bazkaldu nahi izan dute. Arratsalde osoan ere talde osoarekin ibili nahi ote zuten beldurrez, nola edo hala desenkusatu naiz (ez nago ni itxurakeriak egiten hasteko moduan):
|
|
|
b) Goiz osoan talde osoa Dan gidariarekin ibili gara eta bazkaldu ere bidailagun guztiek batera bazkaldu nahi izan dute. Arratsalde osoan ere
|
talde
osoarekin ibili nahi ote zuten beldurrez, nola edo hala desenkusatu naiz (ez nago ni itxurakeriak egiten hasteko moduan): " Hemen bizi den lagun batekin geratua nago".
|
|
2001
|
|
|
Ene gorputz desatalduaren aurrean, barre dagi soldatzaile
|
talde
batek.
|
|
|
Ez daukagu gitarrarik, baina apur bat ikasi arte utzi egingo  dizkigute. Ikasten dugunean,
|
talde
bat osatuko dugu eta auzoz auzo eta herriz herri ibiliko gara abesten... Adabakiez beteriko praka zaharrak eta erretako fideoz egindako iduneko multzoa, lepotik zintzilika, erabiliko ditugu uniformetzat.
|
|
|
" Ortarako... Euskaltzale bazkunaren barrenean, zuek, Euskel Idazleok,
|
talde
berezi bat osatu bear dezute, zuen Bazkintz Artezkari bereziaz: ori izan daiteke Euskel Idazle Batza, erderaz Federación de Escritores Euskéricos".
|
|
|
(Gure artean erdaldun euskaraz ez dakienari esaten zaio, oker ez banago; esan dezagun, beraz, erdaldun ordez euskaldun berri, lehen erdaraz zekiena eta erdaldun berri lehen euskaraz zekiena). Beraz hiru
|
talde
baziren. Iztuetari, esate baterako, sinetsi behar baldin badiogu, eta ez da aspaldiko kontua, duela ehun eta hogeita bost urteko kontuak dira, Gipuzkoan seitatik bostek ez zekien euskara besterik.
|
|
|
Baita ere nola gero, hemengoaz ari naiz, bat batean aldatu zen giroa eta bestelako eguraldia sortu. Arana Goiri eta Azkue ez ziren
|
talde
berekoak euskarari buruz, baina bat etorri ziren, nor baino nor amorratuago, Larramendiren kontra, eta bi horien inguruan bazen noski jende gehiago, lehen mordoskaka eta gero samaldaka. Zerbaitek, orain ukituko ez dudan zerbaitek, ekarri zuen bestetan etsai edo zirenen erabateko ukamen hori.
|
|
|
Alderdiek, taldeek eta taldetxoek, mordoek eta mordoxkek, hobeki esan, alderdi,
|
talde
, taldetxo, mordo eta mordoxken buruzagi nahiko eta ustekoek, bide erraza aurkitu dute gure artean.
|
|
|
Baina, era berean, eragin hori kontestatu, deuseztatu edo indartu (baina betiere kutsatu) egiten da beste faktore batzuengatik: sineste sistemak eta norberaren aldez aurreko jarrerak, pertsonen arteko sareen bitartez bideratzen diren
|
talde
praktikak edo esperientziak (familian, txokoan, lantokian, ikastetxean...), gizartea" iritzi erreferentzia" gisa zeharkatzen duten elkarte eta instituzio sareak (eliza, alderdiak, sindikatuak, mugimenduak, klubak edo bertsolarien mundua bera, euskal gatazkaren arlo honetan eragin sare gisa diharduena).
|
|
|
1960) izeneko teoriek hartu zuten aurrekoaren ordea Bigarren Mundu Gerraren ondoan. Ukatu egin zuen Klapperrek hedabideek, kasu berezi batzuk alde batera utzita, berehalako eragin zuzena izan lezaketenik, eta eragin hura pertsonen aurrejarreren eta haien
|
talde
edo gizarte harremanen" agente laguntzailea" baino ez zela adierazi zuen; haren ustez, aurrez dauzkagun iritziak eta jarrerak" sendotzen" dituzte hedabideek eta horixe da, besterik gabe, betetzen duten funtzioa. 1970eko urteak arte nagusi jardun zuen teoria funtzionalista enpiriko honek hedabideei buruzko ikerketa alorrean.
|
|
|
Adibideak ongi erakusten digunez, guztiz mugatzen du hedabideen eragina gizarteak informazio gaiarekin duen zuzeneko erlazioak. Zuzenean ezagutzen ez ditugun arazoen edo geure pertsona eta
|
talde
harremanetan ohiko mintzagai ez diren auzien kasuan, oso handia izan liteke hedabideek gertaeren eta ondoko jarreren ezagutzan eduki lezaketen eragina. Baina norberaren eta gizartearen esperientzia zuzen zuzenekoa den gai baten kasuan (eta esperientzia horren osagarri bereziak ditugu gizarteko erreferentzia politikoak eta sozialak:
|
|
|
Kazetari
|
talde
txiki askok ekin zion kazeta berrien abenturari, eta, aldi berean, Estatuko Gizarte Hedabideen ezdeuste latzak, merkealdietako prezioan eman zitzaizkien enpresa eskaintza hoberenari, UCD alderdiaren gobernuaren garaian lehenik, PSOErenean ondoren, aniztasuna zabaltzeko aukera zapuztu zuen.
|
|
|
Kultura horren modelazioan, jakina, ideologia horren ezagumenduan, paper berezia jokatzen dute kazetari" ospetsuenek", staffa osatzen dutenek, eta horiek, beren gizarte eta ekonomia mailagatik, beren bizimodu eta beren
|
talde
balioengatik, politiko profesionalak kokatzen diren gizarte geruzan egokitzen dira gaiz eta gogoz. Gainera, erredakzio barneko promozioa guztiz lotua dago profesional onaren ezaugarri horiekin.
|
|
|
10 Antoni Batistak berak (1997: 80) aipatzen ditu Juan Maria Atutxa, Eusko Jaurlaritzako orduko Barne Sailburuaren deklarazio batzuk (La Vanguardia); kasu honetan, Atutxa ez da kale borroka antolatuari buruz ere ari," kale istiluak" bultzatzeaz salatzen dituen gazte
|
talde
batzuei buruz baizik: " Estrategia baten araberako zerbait da hau guztia eta estratega horiei maskara kendu behar zaie, eta beharbada zerbait egin da haien manifestazioak, haien esloganak, gutxienez terrorismoaren apologiatzat hartuak izan daitezen.
|
|
2002
|
|
|
Eta une hartan zera etorri zitzaidan gogora: alegia, behargin haiek nire egoeran suertatuz gero ni eskola ume
|
talde
handi baten erdian, eta haiek bakarrik, alegia ea erreparatuko ote zioten gure tropel builosoari. Bestela esanda, bakarrik geratutako behargin bat harritu egingo ote zen eskola umeon joanaldi zalapartaria ikustean.
|
|
|
Goizero egunkaria zabaltzean, beti dago oroitzapenaren giltzari emango dion berriren bat. Atentatu bat ez bada, biktimaren bati egindako elkarrizketa, edo
|
talde
baten desartikulazioa... Egin izan ditut egunkaririk gabeko boladak ere, baina aski da semea kartzelan duen ama bat ikustea kalean, edo paskin bat, oroitzapenaren errota abiarazteko.
|
|
|
dituen haur
|
talde
bati ahoa ixten.
|
|
|
Horregatik, ez dakit ongi egin dituen kontuak eta gehiketak. Nik ere nire burua
|
talde
horretan sartu nahi dut, eta horretaz uste dut ez garela 100.000, baina 100.001 realeuskaldun. Ez da sobera, egia aitortzen badut.
|
|
|
Errazena litzateke honen ardura zuzendaritzari leporatzea, baina ardura denona da, hogeita lau euskaltzainena, guk guztiok, gure botoa erabiltzen dugun aldi bakoitzean eramaten baitugu Euskaltzaindia bide batetik edo bestetik. Zoritxarrez, Euskaltzaindian ez daude barnean gauden zenbaitek (nik ere nire burua sartzen dut
|
talde
horretan dudarik gabe) ditugun baino anitzez ere meritu frogatuagoak dituztenak, batez ere idazle, hizkuntza ikertzaile, kazetari edo irakasleak. Akademiak aztertu luke ez ote litzatekeen komenigarria bide berriak irekitzea holako jendea ere sare zabalago batean biltzeko, beste akademia batzuek ere egin izan duten gisa.
|
|
|
[11] Badakit badirela hirietan gazte
|
talde
mota gehiago. Eta munduan askoz ere gehiago, ikusi bestela hau:
|
|
|
Horregatik ezin deitu haragijale. Hori da erabiltzen den argumentazioa, nahiz, egia aitortu behar baldin badizut, nik ez dudan argi ikusten argumentazioaren funtsa, niretzat karniboro ere haragia jaten duen zerbait baita, berez,
|
talde
horretan zientzialariek hala esanik panda hartzen sartzeko inolako eragozpenik ez badut ere. Hori, eta etxean urteetan zehar ikusi izan ditudan behi guztiak ere, ez baitakit ongi aski ematen zitzaien pentsuan bazen haragi puskarik, beste herrialde batzuetan gertatu den gisa.
|
|
|
Baina nolakoa da anitzetan unibertsitatean aterpe bila dabilen euskal erakustun hori? Unibertsitatean euskaraz irakasten ari den irakasleak maiz ez du
|
talde
handia, nahiz hau ere aldatzen ari den urteen poderioz, orain erdaldunen eta euskaldunen ikasle kopuruak aldatzen ari direlako. Kontuan izan behar da, esate baterako, 2001 urtean sarrera azterketa euskaraz egin zutenen kopurua %45 izan zela.
|
|
|
Eta Bilboko festen azken egunean hauxe irakurri ahal izan genuen orrialde bateko iragarkian egunkarian: " Babesle,
|
talde
partaide, bisitari, bilbotarrei, musika, antzerki, dantza taldeei e.a.ei ESKERIK ASKO mendearen lehenengo Aste Nagusia erabateko arrakasta itzalia posible egiteagatik".
|
|
|
Ez baita euskaltzaletasuna mugatzen ikusten den hartarik hona. Euskararen kontuak anitzetan eta usuegi
|
talde
eta sektore jakin batzuekin lotuak dira eta beste anitzetan, zoritxarrez, herri honetako biztanle gehienok gaitzesten dugun ideologia jakin batekin. Euskararekin hori gertatzea kaltea ekarri digu denoi.
|
|
|
Atxagak Chicagoko [20] beltzekin konparatu gaitu euskaldunok, gure inguruan" sinpatikoak" eta" antipatikoak" ditugula eta hala gabiltza batzuetan euskaldunak, zu ere ibiliko zara
|
talde
batean elkartu eta zazpi lagunetatik batek bakarrik ez jakinki euskara gainerako guztiek haren erdarazko esanetara moldatu behar duzuenean. Sinpatikoek nahi dute batzuetan gure tokia hartu, baina ez diegu utzi behar hori egiten, horixe dio Atxagak, horixe edo holako zerbait.
|
|
|
Zenbait disko aukeratu ostean, aholkua eskatu nion dendako morroiari: Kaliforniako
|
talde
berri eta ezezagunen artean interesgarrienak zeintzuk ziren jakin gura nuen. Laster konturatu nintzen mostradorearen beste aldean zegoen tipoa ni bezalako eri bat zela:
|
|
|
Gau hartan bertan Viper Room izeneko aretora joan ginen, USAko punk
|
talde
klasiko bat ikustera: the Dickies, jaialdiaren hasieran beraiek esan zuten bezala" mundu puta honetan bizirik dirauen punk rock talderik zaharrena", heroinaren atzaparretatik berreskuratuak.
|
|
|
Ikuskizunari hasiera ematen zion taldea Supernova zen, oso
|
talde
dibertigarria. Euren zientzi fikziozko parafernaliak Rezillos, edo Man or Astroman?, gogorarazten zidan, eta musikalki ere Rezillos, Ramones edo Toy Dollsen koordenada berdinetan mugitzen da hirukotea.
|
|
|
Nire etxera etorri behar duk. Tijuanan jo duten
|
talde
guztiek nire etxean egin ditek lo: Black Flag, Dead Kennedeys, Negu Gorriak...
|
|
|
Smashing Pump  kins taldeak bi egunetan jotzen zuen Madison Square Garden ezagunean, Garbage rekin batera. Smashing Pumpkins ez da inoiz nire
|
talde
kutuna izan, kanta interesgarriak badituzte ere, euren soinua komertzialegia eta hantusteegia iruditu zait beti, baina, besterik ezean, ez da New Yorken gaua pasatzeko aukera txarra.
|
|
|
New Yorken egin behar genuen azken gauean, Macin  toshek antolaturiko egitarauaren kontzertu batera joan ginen. Mercury Lounge izeneko aretoan jo zuten lehenengo
|
talde
biak ez nituen ezagutzen: alde batetik Sonora Pine, neska bi eta mutil bi, gitarrez eta biolinaz oso giro bereziak lortzen dituen laukotea, kanta ederrak bezain tristeak lan  tzen dituena, bortitzak eta intentsitate handikoak; beste aldetik, Spent taldea, melodia ederrekin eta gitarra zarata  tsuekin apainduriko pop minimalista jorratzen duena, Pixies (baxua jotzen zuen neskaren ahotsarengatik agian) edo Pavement gomutara ekarriz.
|
|
2003
|
|
|
Eta Rosario etxean egonez gero, eta kasik beti egoten zen han, gero eta etxezuloago, nik kantinara jotzen nuen. Hiru jolas makina zeuden bertan, eta futbolin bat(
|
talde
batekoak Real Madrileko koloreekin eta besteak Bartzelonakoekin), azken atentatuaren ondotik Gobernadore Zibilak opari emandakoa. " Hainbeste kezka ez zaitezten", Gervasioren hitzetan.
|
|
|
Ohi bezala. Baina beharbada gogor sakatu behar genuelako, batzuek Zaldibiarako eta Beasaingo irteeretara jo zuten, eta bi
|
talde
ttikik kanposantu aldera eta Itsasondorako irteerara.
|
|
|
Pailazo serioa, Jon; eta pailazo tonto betipoza, Idoia. Txarangaren atzetik pailazo gehiago doaz, saltoka, taliban koadrilla bat, hiru poxpolin bizardun eta marine
|
talde
batekin batera. Zenbait aita ama ere bai, ume txikitxoak bizkarrean.
|
|
|
Ezen gerlak, edozein izanik, gerlari emana dena, mundutik isolatzen du. Eta jende
|
talde
baten barnean, isolazioa baino latzagoa den gerlarekiko kontsentsu bat osatzen du, jende bakuna, taldearen partaide izan arren, ez baita heltzen bere ikusmoldearen hitzez agertzera. Halako beldur bat hedatzen da, solaskideak zer pentsatuko duen, nola hartuko duen atentatu bati buruzko haren gaitzespena, eta azkenean, dena higatuz hizkuntza mututasunera bideratzearen lotsaz borrokatzen direnak beren anaiek nahiz semeek eragin izugarrikeriekiko isil isil daude.
|
|
|
Baina, kasu honetan, urteak pasatu eta, egoeraren latzaz konturatzen gara: hondarrean,
|
talde
armatuek, euskara eta euskal herria zepo ilunetik atera aitzakiaz, euskaldunak erabaki eskubideaz eta jende errespontsabilitateaz biluzi zituzten. Gure ahots propioak, eztabaidak eta gure juja ahalmenak, indarrik ez balute bezala, erabateko inpotentzian barna amildu ziren.
|
|
|
Halaz, injustua da borrokalari bat hainbat urtez preso atxikitzea; iheslariak, idazle ospetsuak barne, gordean ibil  tzera behartuak izatea; injustua da, hondarrean, hainbeste sufri  tzen duen populu baten gudari
|
talde
aurrerakoienak gaztigatzea. Adibidez, estradizio baten salatzeko gazte batek banku bat erasotzen du eta haren arrastatzearen deitoratzeko bezain inpunitatearen eskatzeko manifestazioak antolatzen dira.
|
|
|
âLan
|
talde
bat muntatu dugu Herriaren kontzientziaren esnatzeko eta askatzeko. Aski zapalkuntza orain!
|
|
|
Bankuak jautz, posta bulegoak zarta, zerga etxeak pum, sosa har eta ospa, zerbait botere zeukaten etsai zikinen" belaunkatzea" tatataka, ATErekilako elkar lana, azkenean ongi, Eusko Armadak nahasmenduaren medioz errefuxiatuen aldeko geriza ekintzak atxikitzen zituen: Eusko Armadaren laguntzaile sareko kideen etxeetan gorde zitezkeen TKA
|
talde
antiterroristak hil mugatzat zeuzkan ATEko gudariak. Iparraldeko edo Hegoaldeko gisa, bereiz plantatzen ziren alderdi abertzaleek bake moduko zerbait sinatu zuten TKAren mehatxu bakunaren aitzinean" Etxe bat, errefuxiatu bat" kanpaina komunean eramanez.
|
|
|
Tzarko eta bere
|
talde
politikoaren ardurapean zegoen gizarte sozialaren gorputzaren kilikatzeko betekizuna. Alderdi politiko eta elkarteetan eztabaidak bideratzen zituzten, edo premia larrietan umekian itotzen eta urkatzen.
|
|
|
Galdera baloratzaile guztietan bezala, honi ere modu deskribatzailean erantzuten zaionean(" euskaldun ona izatea hau eta hau da"), azpian inplizitua du modu arau-emailea(" euskaldun onak honelakoa eta honelakoa izan behar du"). Horrela,
|
talde
identitateak sortzera zuzenduta dauden diskurtso eta praktika guztiek gutasun baten narrazioa egin behar dute lehenik eta behin; elkarte berezi bat irudikatu, eta besteei kontrajartzen zaien talde ezberdin horren ezaugarriak eta historia harilkatu, egokitu, eta narrazio trama zentzu emaile baten barruan kokatu behar dute. Hemen eta leku guztietan, talde identitate sendoak osatzeko erretorika modu eraginkorrena identitate horren jatortasuna, naturaltasuna, berezkotasuna, antzinatasuna edota jainkotiartasuna azpimarratzea izan da.
|
|
|
Galdera baloratzaile guztietan bezala, honi ere modu deskribatzailean erantzuten zaionean(" euskaldun ona izatea hau eta hau da"), azpian inplizitua du modu arau-emailea(" euskaldun onak honelakoa eta honelakoa izan behar du"). Horrela, talde identitateak sortzera zuzenduta dauden diskurtso eta praktika guztiek gutasun baten narrazioa egin behar dute lehenik eta behin; elkarte berezi bat irudikatu, eta besteei kontrajartzen zaien
|
talde
ezberdin horren ezaugarriak eta historia harilkatu, egokitu, eta narrazio trama zentzu emaile baten barruan kokatu behar dute. Hemen eta leku guztietan, talde identitate sendoak osatzeko erretorika modu eraginkorrena identitate horren jatortasuna, naturaltasuna, berezkotasuna, antzinatasuna edota jainkotiartasuna azpimarratzea izan da.
|
|
|
Horrela, talde identitateak sortzera zuzenduta dauden diskurtso eta praktika guztiek gutasun baten narrazioa egin behar dute lehenik eta behin; elkarte berezi bat irudikatu, eta besteei kontrajartzen zaien talde ezberdin horren ezaugarriak eta historia harilkatu, egokitu, eta narrazio trama zentzu emaile baten barruan kokatu behar dute. Hemen eta leku guztietan,
|
talde
identitate sendoak osatzeko erretorika modu eraginkorrena identitate horren jatortasuna, naturaltasuna, berezkotasuna, antzinatasuna edota jainkotiartasuna azpimarratzea izan da. Horrek zeharo legitimatuko luke bizimodu hori.
|
|
|
teologia mistikoaz astelehenetan, eta teologia moralaz gainerako egun gehienetan, larunbatetan izan ezik, Itun Zaharraz zein Berriaz jarduten baita orduan. Gainerako
|
talde
jardunak ohi bezala egiten dira, goizeko lauretan hasiz Maitinekin. Karitatea praktikatzeaz ere ez dira inoiz ahazten, eta beraientzat askorik ez izan arren, eskaleen premia larriak asetzeko prest daude beti, garaiko dokumentu batek dioen bezala:
|
|
|
Aipatutako konspirazio hirukoitzaren mitoak 1800eko lehenengo hamarkadan joko du gailurra, Hervás edota Barruelen obrekin, batez ere. Ideiok irakurleen
|
talde
txikitik herriarengana nola iristen ziren ere pentsa daiteke (Fernández Sebastián, 1991: 155). Zenbait gotzainek, horien artean Iruñekoak?, 1813an, Cadizeko gertakarien aurka, zabaldu zuen Instrukzio pastorala ikustea besterik ez dago.
|
|
|
Aldi berean, Bilboko apaiz asko frantsesen kontrako matxinatuen buru bihurtu ziren. Ordena erlijiosoek klero sekularrak baino protagonismo handiagoa izan zuten horretan, agian sekularrek
|
talde
izaera hain markatua ez dutelako, edota, baita, beren gotzaina, Francisco Mateo Aguiriano Gómez, hasieran frantsesen alde agertu zelako, nahiz eta berehalaxe? 1808ko abuztuan, haien etsairik amorratuena bilakatu.
|
|
|
Alegia, nola uztartu lehen zatian ikusi ditugun laudorioak eta bigarrengoan aztertu dugun gogorkeria? Euskaldunen gorazarre etniko erlijioso linguistikoak
|
talde
autoestima handitzen du; bekatariaren izaera ikaragarria etengabe gogoratzen duen pastoralak, aldiz, norbere harrotasuna apaltzen du. Lehenengoak, diskurtso ideologikoaren planta hartzen duelarik, besteak eta gu kontrajarri, eta galzorian ikusten hasten den euskal Urrezko Aroaren etsaitasuna kanpoan aurkitzen du; bigarrengoak, erruduna barruan, norbere kontzientzian bilatzeko agintzen du.
|
|
|
Hala, ia berrehun urtean euskal jendearen elizkoitasuna eta moraltasun zorrotza bere
|
talde
identitatearen ezaugarri  tzat  jo izan dira. Azken lau hamarkadetan, ordea, zeharo behea jo du identifikazio ardatz horrek, eta beste berezitasun batzuek hartu dute orain haren pisua diskurtso abertzalean.
|
|
|
Azken lau hamarkadetan, ordea, zeharo behea jo du identifikazio ardatz horrek, eta beste berezitasun batzuek hartu dute orain haren pisua diskurtso abertzalean. Izan ere, etnia bat osatzeko funtsezkoena ez da giza talde bat eta beste giza talde bat kontrajartzen dituen kultur ezberdintasun" objektiboen" multzoa, baizik eta
|
talde
baten autokontzientzia eta desberdintzeko borondatea. Borondate hori dutenek aise egokituko dituzte talde desberdintasun batzuk edo besteak beren asmoetara, eta dikotomia mekanismoa  berriz ere martxan jarriko dute.
|
|
|
Izan ere, etnia bat osatzeko funtsezkoena ez da giza talde bat eta beste giza talde bat kontrajartzen dituen kultur ezberdintasun" objektiboen" multzoa, baizik eta talde baten autokontzientzia eta desberdintzeko borondatea. Borondate hori dutenek aise egokituko dituzte
|
talde
desberdintasun batzuk edo besteak beren asmoetara, eta dikotomia mekanismoa  berriz ere martxan jarriko dute.
|
|
|
Landa-guneetako noble txikiaren eta behe kleroaren egoerak ere txarrera jo zuen. Hiru
|
talde
sozial horien hurbiltasuna ekarriko zuen horrek, gerora aintzat edukitzekoa noski.
|
|
|
komunitatea, kultura, hiz  kuntza eta zenbakiak. Baina baldin balizko komunitate bakarrean partaide batzuek ezin badute berdintasunezko harremanik garatu besteekin, badirudi ezen
|
talde
edo klase nahiz kasta desberdinak egon daitezkeela gizarte horretan. Euskaldun batzuei halako zerbait gertatzen zaie erdaldunarekin giza eta gizarte harremanak garatzerakoan, zeren harekiko harremanak garatu nahi baldin badituzte beren ezaugarrietako bat edo batzuk baztertu eta bestearenak hartu behar baitituzte eskuetan; egia esan, bestearen hizkuntza ere badakite eta horregatik ez zaie hain bortitza egiten erdaraz min  tzatzea.
|
|
|
Elkarbizitza linguistikoaren izenean aldizkariak eta egunkariak agertzen hasi ziren; alderdi eta
|
talde
bakoitzak bere berea sortzeari ekin zion. Euskal Herriak prentsa berriaren beharra zeukan, eta gogo hori asetzen saiatu zen; hizkuntza beharrak elebitasunak bideratuko zituelakoan, Euskal Herriak eltze berean nahastu zituen hizkun  tza desberdinak, zopa onik ez.
|
|
|
Besteak beste, naziogintzaren indartzeak
|
talde
nortasunaren  kudeaketa aztertu behar du arretaz. EHUko Nor Ikerketa taldeak adierazia duenez, gure inguru hurbilean hiru nortasun ari omen dira lehian:
|
|
|
Gainera, jakina da ezen kulturak oinarri objektibo sendoa eskain lezakeela erakundetze politikoetarako, erakundetze politikoa bera justifikatzeko nahiz era eta testura guztietako eskari politikoetarako. Kultura bera,
|
talde
nortasuna eta hizkuntza bera jakina, mugimendu politiko garrantzitsuen abiapuntu izan ohi dira: " kontuan eduki behar da Estatu nazioak sortu zirenean modernitatearen eta aurrerapenaren izenean sortu  zirela, eta horren izenean ukatu zitzaiela beste hizkuntzei bizi  tza17".
|
|
|
Hizkuntzetan, batzuk aintzatetsi eta besteak baztertu egin dira gure ingurumarian. Gure artean,
|
talde
nortasunaren kudeaketaren ertz honetan, ardatza hizkuntza da: euskara.
|
|
|
Argi dago, beraz: euskara da kulturaren ardatz nagusia eta
|
talde
nortasuna hobekien gida eta defini lezakeena; hala ere, ez dute gure arteko begi zoli guztiek horrela ikusten. Talde nortasuna definitzerakoan, askorentzat maila berekoak dira hizkuntzaz aparteko bestelako faktu sozio-kulturalak, historikoak, ohitura arlokoak eta folklorikoak... etxea, gizarte antolaketa, giza harremanak garatzeko irizpideak, kirol zaletasunak...; eta arrazoia badute, baina parte batean bakarrik.
|
|
|
Legea diskutigarria omen da:
|
talde
bakoitzak berea omen dauka. Hizkuntzaren ezarpena, ostera, bestela ikusi ohi da:
|
|
|
Talde bati ezagututako eskubideek eurek bakarrik babes dezakete
|
talde
hori beste talde baten erasotik. Euskaldunen aurkako erasoak badira, ezagunak dira, izen propioa dute.
|
|
|
Talde bati ezagututako eskubideek eurek bakarrik babes dezakete talde hori beste
|
talde
baten erasotik. Euskaldunen aurkako erasoak badira, ezagunak dira, izen propioa dute.
|
|
|
Izugarria iruditzen zait baieztapen hori. Izugarria zeren,
|
talde
txiki batek bereari eutsi nahi dionean, gehiengoari egiten omen dio eraso, eta bidenabar, eusten ez dionean, bere buruari. Txiki izateak konponbide gaitza du nonbait:
|
|
|
erdaldunak oztopo existentziala jartzen digu (ezin dugu euskaraz baliatu bere aurrean eta geure existentzia linguistikoa ukatzen dugu); euskaldun pasiboak entzuteko moduan dauzka belarriak, euskaraz erantzungo ez duen arren egiten uzten digu; kasu horretan, ukapena praxiari dagokio eta ez existentziari. Gure artean, euskaldunak nahiz erdaldunak daude; den denak ez garenez euskaldun erdaldunak
|
talde
bi badaude egon, eta taldeek beren buruaren hautematean eta auto erakundetzean aurrera egiten duten heinean, komunitate desberdinak sor  tzen dira, sortu dira dagoeneko nik uste. Hemen eta gaur, komunitate linguistiko bien arteko balizko batasuna ez da laztu guk nahi izan ez dugulako, euskaldunok nahi izan ez dugulako.
|
|
|
Eta, kasu honetan, inoiz baino beharrezkoagoa da euskal pentsalarien konkurrentzia. Intelektual hauek beren egin lukete gizarte
|
talde
zabalen eskaria, horiei forma eman eta, aitzindari papera bereganatuz, proiekzio bideragarriak egin; zeren" intelektualek ageri  agerian eta hasieratik parte hartu dute kultura industrialaren eraketan, kultura berriak dituen eskakizun tekniko eta kontsumozkoen aurrean ondare kulturalaren egokitzapena bultzatuz89". Euskal kontsumo mediatuak berma dezake herri honen biziraupenaren ardatz bat, nagusietakoa, nik uste.
|
|
2005
|
|
|
Han, burdinazko biradera handi bat zegoen, gerra aurrekoa, urari ateak zabaltzeko edo ixteko; ez zen, baina, erabiltzen, erabat gogorturik baitzegoen. Behin edo behin haur
|
talde
bat joan, eta birarazten saiatu ginen, baina ez genuen milimetro bat ere mugiaraztea lortu.
|
|
|
Borrokaldi hartan, bi armadak, azkenean, besoz beso borrokatu ziren, eta berebiziko sarraskia bilakatu zen hura. Atzean geratzen saiatu zen aita, ohi zuen bezala tiro eginez, baina aurrera egiteko agindu zioten, baioneta ipinita; gider kolpeka kendu zituen paretik lehen arerioak, baina piztia
|
talde
baten erdian ikusi zuen bere burua, elkarri gupidarik gabe sastaka eta tiroka. Aurrez aurre egin zizkioten bi tirok ez zuten jo, mirariz, denek itsututa botatzen bai  tzuten, bizirik irauteko grinak gaiztoturik, herio larrian.
|
|
|
OICko idiskoaz oroitu nintzen;
|
talde
hura demokraziak suntsitu zuen (POUM faxistek bortxaren eta sarraskiaren bidez bezala); ekintzaileak EMKra pasatu ziren, ahal zuten moduan irautera. ORTkoak ere oroitu nituen, han eta hemen sakabanaturik.
|
|
|
Inork ez zekien nondik nora ibilia zen ihes egin zuenetik. Batzuek ETAn aritua zela zioten; mugaz bestaldera joana zela, eta
|
talde
armatuaren mandatari jarduna zela. Usteak eta aieruak besterik ez ziren, ordea.
|
|
|
Haren etorrerak bizi berri bat eman zion auzoari. Dantzari
|
talde
bat osatu zen, berebat koru txiki bat, zine forum bat helduentzat eta haurrentzako zinea," super" kamera zahar bat lortua bai  tzuen gotzaindegitik.
|
|
|
Batzarretara, beste
|
talde
txiki bezain ondo antolatu bat ere agertu ohi zen, lantegietan Biltzar Antikapitalistak antolatzen zituen taldea, OIC alderdikoa. Alderdi hura gerra aurreko POUM ezker muturreko alderdiaren oinordeko edo zen, ideologia aldetik behintzat; ikuspegi gogor eta hautsizalea zuten, eta bibotedun mardul bat agertzen zen haien buru, Ixko deitzen zioten bat.
|
|
|
Egia da inoiz baino bakartiago ibili nintzela, ia misantropo bihurturik, ez nintzela asteburuetan lagunekin irteten, edozein tarte libre edo opor baliatzen nuela irakurtzeko eta ikasteko. Hala eta guztiz ere, hilean behin edo, beheko auzoko mendizale
|
talde
batekin joaten nintzen ibilaldiak egitera. Neure herren eta guzti, argal eta zaildua bainengoen ordea, besteen pausoan aise ibiltzen nintzen mendian, basahuntzaren pare.
|
|
|
Gure arteko harremana oso xaloa zen artean, ez ginen-eta ausartzen elkarri eskua emanda ibiltzera baino. Aurrerantzean, are gutxiago egoten nintzen Adelarekin; hark batxilergoko ikasleentzat arratsaldero ematen zituen eskolak bertan behera utziak zituen, ikerketa eta berrikuntza pedagogikoan buru belarri sartzeko, Kataluniako Rosa Sensat taldekoekin zeuzkan harremanen bidez; Donostian, Adarra
|
talde
pedagogikoan ere ibiltzen zen, eta orobat irakasleen sindikatuetan; hara eta hona, ez zen geratu ere egiten: arratsaldeko bostak aldera bere 2 CVan irteten zen auzotik, eta ordu txikietan itzultzen zen maiz, Donostiatik, edo Iruñetik, edo Bilbotik...
|
|
|
Eguerdi batean, hondartza eder batean bainatzen ari ginen, neska
|
talde
baten ondoan; baloiarekin jolasean zebiltzan haiek olatu artean. Idoia uretatik irten zen, hondartzan etzatera, eta nik bainatzen jarraitu nuen.
|
|
|
25 Adierazpen honetan jasotako eskubide eta betekizunei indarra ematean, arreta berezia eskainiko zaie pertsona eta
|
talde
zaurgarriei.
|
|
|
1970ean, munduko gizartearentzako mehatxu diren faktoreei buruzko azterketa bat egiteko agindu zuen Erromako Klubak, jakintsuen guneak?. Azterketa egiteko lana MIT (Massachussets Institute of Technology) ikerkuntza institutuko
|
talde
bati eman zioten; lanaren zuzendariak Meadows senar emazteak izango ziren. Lantalde haren lanaren emaitza gisa, 1972an Meadows Txostena atera zen argitara," Hazkundearen mugak" izenburu adierazgarriaz, mezu garbia baitzuen, Txostenaren aurretiko azken 20 urteetan zehar gertatzen ari zen hazkunde ekonomiko kontrol gabearentzako muga fisikoak badirela alegia.
|
|
|
Dokumentu horrek 40 kapitulu ditu, eta bertan ukitu gabeko oso gai gutxi dago. Garapenaren gizarte eta ekonomi dimentsioei heltzen die, izadiaren kontserbaziorako hainbat neurri jasotzen ditu, garapen iraunkorra posible izan dadin gizarte
|
talde
guztien eginkizuna sendotzea aztertzen du, eta azkenik zati bat eskaintzen die hori guztia gauzatzeko baliabideei. Agenda mundu mailako adostasuna eta konpromiso politikoa islatzen du, garapenari eta ingurumenari buruzko arazo globalen konponbiderako lankidetzaren inguruan.
|
|
|
Baina programa horren faktore erabakigarrietako bat zera izan da, gobernuko zein gobernuz kanpoko eragileen, enpresari, GKE, herri indigena, zientzialari eta abarren? arteko eztabaida, garapen iraunkorrari buruzkoa, instituzionalizatu izana, ezen posible egin du gizarte
|
talde
eta erakundeen ezinbesteko partaidetza garapen iraunkorrera begira. Goi bilera hartan protagonista ofizialak parte hartzen ari ziren herrietako gobernuak baziren ere, gizarte talde berberek osatutako Foro Global paraleloa berauentzako zilegitasun eta sendotze bide bat izan zen; eta Foro Global horrexek hoziaraziko zuen Johannesburgeko hurrengo goi bileran benetako protagonista izango zen Gizarte Foroa.
|
|
|
arteko eztabaida, garapen iraunkorrari buruzkoa, instituzionalizatu izana, ezen posible egin du gizarte talde eta erakundeen ezinbesteko partaidetza garapen iraunkorrera begira. Goi bilera hartan protagonista ofizialak parte hartzen ari ziren herrietako gobernuak baziren ere, gizarte
|
talde
berberek osatutako Foro Global paraleloa berauentzako zilegitasun eta sendotze bide bat izan zen; eta Foro Global horrexek hoziaraziko zuen Johannesburgeko hurrengo goi bileran benetako protagonista izango zen Gizarte Foroa.
|
|
|
langile sindikatuak, GKEak, herri indigenak, nekazarien sindikatuak eta multinazionalak. Eta
|
talde
sozialek, gainera, ulertu zuten bere inplikazioaren bidez gizarte kontrako prozesu bati zilegitasuna eman nahi izan ziotela. Gizarte mugimenduak Goi Bilerari zilegitasuna emateko ahalegin horrek ez zuen inolako aurrekaririk.
|
|
|
Hegoa, berriz, beste herrialde guztiak dira, biztanleriaren %80, baliabideetatik %20 besterik kontsumitzen ez duena. Alabaina, herrialde aberatsetan pobrezia poltsa handi handiak daude eta, herrialde pobreetan, badira elite politiko eta ekonomikoetako
|
talde
boteretsuak, Iparreko jarrera kontsumista, xahutzaile eta elkartasunik gabeko bera erreproduzitzen dutenak. Pobreziak ez baitu mugarik.
|
|
|
Normalean, aipatu kolektibo horiexek izaten dira marjinaltasun, langabezia eta pobreziaren gune nagusia. Hau, oso urrun joan beharrik gabe, egunero gertatzen da gure hirietan bertan âwoorkin poor class bat sortzen ari da, hau da, lana egin arren bere burua pobretzat duen
|
talde
bat, duintasunez bizi izateko adina sarrerarik ez daukalakoâ. Arazo hori konpontzeko modu bakarra sorburuan demokratikoak diren eta kultur aniztasuna eta aniztasun etnikoa integratzeko gai diren esku hartzeak dira.
|
|
|
Horrenbestez, akziodun eta interes horiek dira erredaktore eta produktoreei bere irizpideak ezar  tzen dizkietenak. Informazioa,
|
talde
mediatiko handien kasuan, merkantzia bihurtzen da, prentsa askatasunak, ikerkuntzak eta kazetaritzako ikuspegi aniztasunak zentzua galtzen duten bitartean, are albiste berak behin eta berriz ematera iristen direla. Kontrolik ezaz, artikulurik hutsalenak maila gorenetara iristen dira, ikerkuntza erreportajeen eta nazioarteko albisteen kaltean.
|
|
2006
|
|
|
Kontatu didate nola behin Nevadako ghost town edo mamu herri horietako batean western bat egitera joan zen Hollywoode  ko
|
talde
bat. Badakizu, John Houstonen The Misfits ere Renon filmatu zuten, ezta?
|
|
|
Leon, Blanche, Renee eta laurok aparkalekura joan ginen. Alderrai genbiltzan, parrandan ibilitako mozkor
|
talde
bat bezala. Greyhounden xarlangoaren irudi grisak keinu bat egin zigun argi motel baten pean.
|
|
|
Taberna betetzen hasia zen. Rock
|
talde
bat ekitaldia antolatzen ari zen aretoaren atzealdean. Musikarien danbor hotsak eta gitarraren distortsioak tarteka biltzen zitzaizkien Charlieren hitzei.
|
|
|
Gero, kartak hartu eta tapiz berdean zabaldu zituen. Lagun
|
talde
bakarra zeukan ordu haietan kasinoan.
|
|
|
Pil pilean zegoen giroa: musika
|
talde
bat lanean, saloi nagusia jendeztaturik. Animalia disekatuek ere lozorrotik esnatuta ziruditen, hegoak astintzen eta.
|
|
|
–Zer espero zenuen, bertsolariak eta dantzari
|
talde
bat etortzea?
|