|
2000
|
|
|
..., zuganat deusek ere lotzen ez ninduelako... eta hala bururatu zitzaidan orduan ezen salatu egin behar zintudala, baldin, igurikitzen nuen bezala, luthertarra zinela demostratzen banuen; eta bururatu zitzaidan, ondotik, ezen Jainkoa bere garaziaz eta ontasunaz baliatu zela, ene bizitzan bertze okasino baten ipintzeko —bigarrena—, Jainkoaren eta gizonen arteko hautuan Jainkoaren alde egin
|
nezan
amoreakatik; eta bururatu zitzaidan, azkenik, ezen segada bat prestatu eta segadan hartu eta atrapatu behar zintudala, Jainkoaren tribunalen aitzinerat eramaiteko.
|
|
|
Nehork ez! —eta, nola ez bainekien, artean, kataroen historia harrigarria, ez haien sakrifizioarena, osabak historia haren gorabehera printzipalak kontatu zizkidan, ez xehero baina laburzkiro, historia haren aroma usaintzeko modua izan
|
nezan
; eta gero erran zidan—: Galileok, aldiz, erdibide bat bilatu zian:
|
|
|
Izan ere, osaba ez bezala, guztiz gogara nengoen ni. Eta gogara nengoen, zeren napolitarraren solasaldia ikasbide ezin hobea bainuen Italiako lengoaian abantza nendin eta aitzina egin
|
nezan
; eta gogara nengoen, halaber, zeren mutil hura atsegin bainuen, traza ona hartzen niolako eta iduritzen zitzaidalako ezen zinez eta minez ari zela, eta ez zutela haren begiek gezurrik erraiten. Eta, nola gainerat desegokitzat eta bidegabekotzat jo bainuen osabaren partehartze hura, gonbidatuari zor zion errespetuari eta begiruneari faltatzeagatik, hala, hargatik edo, erran nion:
|
|
|
Osabak, beraz, gogoeta egin
|
nezan
nahi zuen... eta bazuen hartarako gai nagusi bat: libertatea.
|
|
|
Jaun Marcelek mahai baten inguruan emaiten zuen eskola, eta bera alde batean paratzen zen, ni bertzean; eta nahi izaiten zuen, bertzalde, nik hitz egitea eta ene zalantzen azaltzea eta guztian parte hartzea, kasik berdinetik berdinerat ariko bagina bezala; eta zuka mintzatzen ginen, eta ez zuen boza goratzeko ohiturarik. Aita Bartolomek, ordea, lehen egunetik beretik, ene mahaiaren aitzinean, bere mahai partikularra ipinarazi zuen, oholtza baten gainean —oholtza baten gainean, bai, jaun André! —, ene behakoa beheiti goitikoa izan zedin beti ere, eta jakin
|
nezan
nor zen nor, eta hargatik eginarazten zidan, amaren kontsentimenduarekin, berorika ere, gela hartan geunden bitartean; eta bera zen, bertzalde, eskola haietan kasik beti mintzatzen zena, ozentki, halako tailuz non neke eta gaitz baitzen jakitea enekin ari zenetz, edo bere buruari aditzen ari zitzaionetz.
|
|
|
Izan ere, Rosaren faltan, nork eskainiko zizkidan haren hitzak, eta nork eskainiko hark errezitatzen zizkidan poemak, bere boz partikular harekin? Nork eskainiko zizkidan, handik harat, bere besoak, eta nork bere magala, nik haietan atseden har
|
nezan
, haur batek bezala.... Nork jarriko zizkidan, Rosaren faltan, azuzenak, eta nork jarriko arrosak eta orkideak beirazko ontzian, alabastrozko mahaiaren gainean, loreak, halatan, gure sentimenduez mintza zitezen?
|
|
|
Lanak prestakuntza saioetara agertzea eragotzi zidanez, jarraibideak idatzita zeuzkan orri batean. Hainbat aldiz irakurtarazia zidan, une bakoitzean zer egin behar nuen jakin
|
nezan
. Lehen sintoma sumatu orduko" Zentrokoak" jakinaren gainean jarri behar nituen eta gaztigatu, orobat," Taldeko" lagunei, ikuskizunaren lekuko izan zitezen.
|
|
|
Neure irudimenari jaurtitako mailua zen mailegua. Gonbidapen kitzikatzaile bat, bikote baten arteko perfektutasunaren eremu zabalaz hausnarketa egin
|
nezan
.
|
|
|
Ederki eginak zituen kontuak: orrialde bat atsoaren ugaldearen aferari jarraipena emateko; bertze bat egin
|
nezan
autobideko lapurketekin; eta hirugarrena gertakari" arruntendako" zakua. Alegia deus ez.
|
|
|
Nik erantzun orduko hirugarren katilu batek lagun egin zien mahai gainean zeuden bertze biei. Aulkia ere ekarri zidan eta mahaia berak mugitu zuen, nik ere lekua izan
|
nezan
. Zenbait hitz trukatu genuen asteburuaz.
|
|
|
Unai inguruan nuen beti, zirika eta kitzika, berarekin jostetan segi
|
nezan
, eta ez zen erraza haurrari eta amari batera kasu egitea. Beheko txirrina jo zuten, eta umeak ate aldera jo zuen lasterka.
|
|
2001
|
|
|
Sostengu hauez gainera Euskal Herriko Unibertsitatea aipatu behar nuke hemen, amaitzeko, 136/ 99 dirulaguntza izendatu zuelako ikerketa hau egin eta molda
|
nezan
.
|
|
|
Bana bertan sendi
|
nezan
|
|
|
Ura eskasten ari zuan eta inguruan ez zegoan laguntza non eskaturik. Maldizioka jardun zian luze nire kontra izugarriak esaka, ni haserrarazi eta bera bertan utzita alde egin
|
nezan
. Neu, berriz, ezetzean tematu nintzaioan.
|
|
|
– Gure Jokin... Ikusi behar huen hilzorian zegoela nola, geratzen zitzaizkion indar apurrak bilduta, amorruz oldartu zitzaidaan behingoz bere ondotik hanka egin
|
nezan
. Etsipenaren etsipenez eta hitzak ahiturik, aurpegira txistua botatzen ere ahalegintzen zuan; ondo alferrik ordea:
|
|
|
Pablo berriz ere urduritzen hasi zen. Hankak ikaran zituen eta lotsagabeki guri begira zegoen morroi flakoxkarengan atentzio jar
|
nezan
keinu egin zidan buruaz. Eskua bere eskuaren gainean paratu nuen lasaitze aldera eta jarraitzeko eskatu nion.
|
|
2002
|
|
|
Eta berak," ni mozkortuta etorri naiz larunbatero hona bost urtean. Eta nik nahi nuen zuek haserretzea, sutan jartzea, nik eduki
|
nezan
aitzakia ona esateko: ' Putaseme batzuek zarete!
|
|
|
Handik egun batzuetara karta labur eta lakarra jaso nuen. Pentsa
|
nezan
, aste beteko epea iragarten zidan.
|
|
|
eta soldata bere kanpamenduan irabaz
|
nezan
agindu zidan.
|
|
|
Bai agurea norantz zihoan begi eman ere. Bidetik pixka baztertu nintzen ikus ez
|
nezan
... Baina... erne!, hor dator berriz eta.
|
|
|
Arnari deitu nion. Berehala etorri eta kezkatuta, atoan dutxara joateko agindu zidan, inor kutsatu ez
|
nezan
. Gainera, orduan, nire arreba mari sorgiña sartu zen etxean, eta era guztietakoak entzun behar izan nituen:
|
|
|
Eta baserri barruan banengoen, beti nire zangoen artean. Askotan besoarekin izterra igurzten zidan, nik bera balaka
|
nezan
.
|
|
|
Lore sorta ezkerreko eskuan zeraman, eta eskuinekoaren hatz erakuslea ezpainetan jarri zidan, esaldia buka ez
|
nezan
edo. Jarraian, esan zuen:
|
|
|
Ezetz esan nion, ez zuela zertan alferrik nekatzen ibili. Baina berak baietz, egia handi bat esan nahi zidala, zalantzarik izan ez
|
nezan
. Ez zuela sekretu hura berarekin eraman nahi.
|
|
|
Hala ere, etsitzea beste erremediorik ez nuen. Egia esateko, nire harrikadak eta punk rockarekiko zaletasun zoro neurrigabea jasateko eraman handia erakutsia zuten nire bidaideek aurreko asteetan, eta, beraz, guztiz ulertzekoa zen hurrengo egunetan nik amore eman
|
nezan
, izugarri aspertuko nintzela ziurtzat ematen banuen ere.
|
|
|
izkiria
|
nezan
zure ausentzia.
|
|
2003
|
|
|
Begira, mesanotxeko lanparako bonbilla kendu egiten zidan amak, ordu gehiegi sar ez
|
nezan
.
|
|
|
Era berezian aipatu beharreko lau pertsona ere badira, beraien bultzada ezinbestekoa izan baita, liburu hau aurrera atera zedin. Xabier Isasi UEUko zuzendariak azaldu zuen lanaren premia, eta behin eta berriz eskatu zidan eginkizunaren ardura har
|
nezan
. Badakit bere hasierako nahia ez dudala bete, berak UEUren historia osoa aztertzea nahi zuelako, baina urrats garrantzitsua eman dugulakoan nago; eta bere zuzendari garaia arakatzen duenak, lortutako beste gauza askoren artean, gure erakundearen historiaren azterketa sakona bultzatu zuela nabarmenduko du.
|
|
|
–Beste nonbait beste norbait izaten hasi nahi zuen, bera izaten beharbada. Eta horretarako heriotza bat asmatu behar zuen, bakean utz zezaten, bakean utz zenezaten, bakean utz
|
nezan
. Baina ez zen nitaz fidatzen.
|
|
|
" Hurrengo edizio batean neu ere sartu behar nindukezu", esan ohi zuen bere bularrak hanpatu, eskuak aldaketan jarri eta gerriari lizunki eraginez. Nik Barthesen pare bat liburu sartu nituen, besterik ez bada goizetan, Monika ispiluaren aurrean zegoenean edo zer arropa jantzi erabaki ezinik maletak desegin eta bere burua torturatzen zuen bitartean, denbora zertan pasatua izan
|
nezan
, eta, bidenabar, aitzakia horrekin Baionan idazlearen amaren etxea bisitatu nahi nuen, edozer gauza nahiago, aurreko bidaian egin genuen bezala Bonnat museoan orduak egitea baino. Ziburuko faroan geratu behar izan genuen, ni gogoratzen ez nintzen arren, hiru urte lehenago han erabaki zuelako Monikak nire etxera bizitzera etortzea, edo Arranbideren jatetxean izango zen, ez dut oso ondo gogoan.
|
|
|
Niri ere oso gogorra egingo zitzaidala pentsatu nuen, baina ez dakit esatera iritsi nintzen, gauza horiek ez baititugu gizonok modu agerian inoiz esaten, hitz totelka baizik. " Niri ere", esango nuen beharbada, eta Monikak eskuarekin ezpainak estaliko zizkidan, askotan egiten zidan moduan, ahalegin gogorregirik egin ez
|
nezan
, edo esatera nindoan esaldia musu batekin itoko zidan. Ez naiz gogoratzen.
|
|
|
Friedrich Wolff aleman protestanteari entzun bazion, nola ez zidan, bada, niri entzunen, katolikoa izanik! Bai, Jainkoak lau profesio ezabatu, eta bakarra utziko zidaan, haren borondatearen berri jakin
|
nezan
! Jainkoaren borondatea bete nahi bainuen nik ere, zinez!
|
|
|
Hartaz luzeago jardun
|
nezan
eskatzeko moduan zegoela ohartu nintzen. Gaia beste baterako uztea erabaki nuen, ostera.
|
|
|
–Eta? –aurrera egin
|
nezan
galdetu zidan.
|
|
2004
|
|
|
Total, seme gazteenarekin joan nintzen Madrilgo epaitegira, espetxera joateko boltsa prestatuta. Epaileak konbentzitu nahi ninduen ordain
|
nezan
: " Ez badakazu milioi erdi bat, jaistea posible da.
|
|
|
Nik 1975ean FRAPeko baten defentsa nuen nire gain. Aurretik, Juan Paredes Manot" Txiki" defendi
|
nezan
eskatzera etorri zitzaizkidan bere amarekin. Guk uste genuen Txikiri lehen epaiketa hemen egingo ziotela, Intxaurrondoko guardia zibil baten hilketaz akusatzen zutelako, Bartzelonan leporatu zioten hilketa polizien eta ETAko kide batzuen arteko tiroketa batean gertatu baitzen.
|
|
|
Gogoan dut, gure etxean beti horren adierazgarriak izan diren gabonetan, mahaian geurekin zinenean, zure alaitasunaz geure barnea poz uholdez betetzen zenuenean. Gogoan dut, norbaitekin haserretzean, arrazoiak galdetzen nizkizunean, besotan hartu eta leihora hurbiltzen ninduzunean, zerura begira
|
nezan
, eta eguraldiagatik zela esaten zenidanean. Gogoan dut, anaia maitea, asko maite ninduzula.
|
|
|
Etxetik atera aitzin, aitak SSetako bere txoferraren uniformearen jaka grisa eman zidan, jantzi
|
nezan
. Beharrik, gidariak beti ordezko jaka bat eramaten bide zuen autoan, bestea zikinduz gero aldatu ahal izateko.
|
|
|
Egoskorra nintzen eta, umetan, nahi nuena lortzen nuen. Aitak ez entzun egiten zidan, lan egiten ez zuenean egunkariren bat irakurtzen aritzen baitzen; eta, inoiz aspertzen banuen, amari edo amona Sinforosari egiten zion dei, sinetsia baitzegoen, bestalde, haurren heziketa emakumezkoen kontua zela; edo belarrondoko bat ematen zidan, motiborik eta arrazoirik gabe, bakean utz
|
nezan
; aurrerago, bai, ohartu zenean edo igarri zuenean futbol izar bat izango nintzela –bederatzi hamar urte nituenean, beraz–, nire alde irauli zituen bere indarrak eta kemenak, askotan ateratzen ninduela baloiarekin hara eta hona, lanari tartetxoren bat eginez.
|
|
|
Bai, banuen delikadeziazko ukitutxo eme hori, gero futbol zelaietan batere igartzen ez zitzaidana –edo agian bai, bai baitzirudien, baloia ongi kontrolatzen nuenean esate baterako, zetazko eskularru batez ferekatzen nuela, baita ferekatu orduko lotaratzen ere, kirol kazetariek esaten zutenez–, baina jenio eta nerbio handia nuen, aldi berean... bai bainintzen oldarkorra ere, funtsezko une erabakigarrietan batik bat. Eta zalantza izpirik ere izan ez
|
nezan
, nire hitzak zeuden, aitari garai hartan jaurtiak, errabia handiz eta konbentzimendu osoz –errabiak bideratutako eta baldintzatutako konbentzimenduz, beharbada, aitor dut–, amarekin hizketan ezkutuan harrapatu nuen hartan: " Marikoia, zu!
|
|
|
Aldamenetik D. nabaritu nuen, ukondoz jotzen ninduela, burua gal ez
|
nezan
esaten arituko balitzait bezala. Ni, ordea, inoiz ez bezala nintzen neure buruaren jabe.
|
|
|
Esku artatsuz eta amodioz eginiko zenbait aldizkaritan ikusi zuten argia nire lehen poemek, eta Andolin izan zen ardurenean besterik ez nuen ezagutzen eta zuzenketa gramatikalak, lexikalak eta estiloari zegozkionak egiten zizkidana, deskalabruak egiten bainituen euskararekin. Egun haietan ekarri zidan Zamarriparena, maite zuen hizkuntzak ni ere txolindu nintzan, erroak non diren eta zertarako diren atzendu ez
|
nezan
, ezagut nitzan euskararen luze laburrak, arima eta nukleoa.
|
|
2005
|
|
|
Hauetako batek, Aralarren topatua ninduen joandako San Migel egunean eta, berak eskatuta, semearentzako autografoa eman nion, txistu ikaslea baita. Hura buruan eta esker onez, grabazioa amaituta, haurra ekarri zuen eszenatokira ezagut
|
nezan
eta erregalia ekarri zidan: berak zuzentzen duen Nafarroako elkarte bateko Halakozaleen elkartea buletina.
|
|
|
Ikuskizunak aho zabalik utzi zituen erakustaldia ikustera bildutako ehunka lagunak. Saioa amaitzean, harrizulatzaileetako batek liburu bat eman zidan, blogaren bidez ezagutu genuen lagunak oparitutakoa, eskaintza batekin, bere herria eta era berean baita nirea ere hobeto ezagutu
|
nezan
.
|
|
|
Erantzun egin zidaten, 902 hasierako telefono batera dei
|
nezan
, baina nik hori ez nuen beharrezkotzat jo.
|
|
|
Liskarrak baretzeko hitz egokia tartekatzen maiz asmatzen zuen. Alabaina, beldur nintzen yoga ikastaro bat egin
|
nezan
aholkatuko ote zidan, edo haragia beharrean tofu jateko, kalaka haiekin baitzebilen orduan.
|
|
|
nire aberia, Kixmiren haurdunaldia... Dena zuriz estaliko zen, orri zuri bat, bertan letra dotorez istorio berri bat idatz
|
nezan
.
|
|
|
Koipetik, koipetan itotzetik salbatu ninduela, garbitu, eta aireratu, hegan libre egin
|
nezan
. Eta hori bera egin zuela beste haurrekin ere, gutxi asko.
|
|
|
Aldi hartan, iraultza kontuak alde batera utzi nituen, Adelari buruzko zurrumurru gaizto gehiagorik entzuteko gogorik ez neukalako, eta, batez ere, Marisarekin hasi nintzelako; auzoan bizi zen, eta institutura joaten zen, ni egiten ari nintzen ikasturte bera egitera; arratsaldetan, liburuak eta ariketak uzten ziz  kidan, hobeto ikas
|
nezan
. Adelak eskatuta hasi zen etortzen, nire maistra beldur baitzen arazoak izango ote nituen gai batzuetan.
|
|
|
patu teseikoa
|
nezan
gezurta.
|
|
|
Aldatu egin nuen norabidea alienigena hura neronekeraman ahal izan
|
nezan
. Ez naiz oroitzen nora.
|
|
|
Hamaika urte arte eskolara joan nintzen, zenbatzen eta leitzen ikasteko. Herri hartako errientak eta apezak nahi zuten kolegioan jarrai
|
nezan
, baina Prudentziok ez zuen sosik aski eta eskualdeko arotz baten lantegira igorri ninduen, mutil. Jakin ezazue zaldi ferratzen ez dudala parerik!
|
|
|
– Ezer ez! Utz
|
nezan
bakean Agata!
|
|
|
Eliz atarian jartzen zen senarra, makulu batekin, zango baten faltan hankapalua bailuen, diru eske. Diru pizarren bat erdietsi bezain azkar ardo botila erostera joaten zen, aurrez hankapalua eta makulua niri utzirik noski, bera botilarekin bueltatu artean hankapalua neronek jantz
|
nezan
. Zer deritzozu?
|
|
|
Desgogora atera zigun Eiffel dorrearen kartoizko hondo faltsuaren gainean potreta. Nik irribarre egin
|
nezan
saiatu zen argazkilaria hasieran, baina berehala etsi zuen.
|
|
|
Tomas danbolindariari esaten hasi naiz, Senpek izokin harrigarri bat eman zidala azter
|
nezan
, metalez kargatutako izokin ezinezko bat. Berari ez horrelakorik aipatzeko erantzun dit.
|
|
|
Gudan absurdoak gertatzen, eta gudaosteraino luzatzen. Esan liteke Werner Hartmann nire aiduru zegoela kafetetxe hartan, beharbada egunero egoten zen mahai hartan ni noiz azalduko, adiskide soinujolearen azkena jakin
|
nezan
: badatoz hegalontziak urdina betean, hirurehun itsaspeko hegan, Londongo zerua Gernikakoa halako hamar, hogei, berrogei, sirenen txistua baino mingarriagoa arranoen amiltze astuna, oinaztuaren garraren aitzin bere tarrata, zelako edertasuna eraikinak lur jotzen bazterrak sutan karrikak lehertzen, eta durunda handiaren gainetik, beste uhin luzera batean, euskaldun liluratuaren oihua hondakin guztietan oihartzun London osoan, Ingland osoan barreiatzen...
|
|
2006
|
|
|
Duela bi urte telefono mugikorra erosi nuelarik, beste enpresa batekin asegura
|
nezan
aholkatu zidaten.
|
|
|
Polizak indarrean urtebetea eginikoan, berrizta
|
nezan
aholkatzeko deia jaso nuen; nik, ez zitzaidala interesatzen eta, baja eman ziezadaten eskatu nien.
|
|
|
Ene editorialak ordenagailua erabil
|
nezan
nahi zuenez, horrelako bat ezarri zidan eta pertsona aditu bat igorri zidan, erabiltzen irakats ziezadan.
|
|
|
«Zein dek benetako autorea?», galdetu nion, eta berak langile arruntbat zela esan zidan, eta ez zela gezurretan ari. Argitaratu baino lehen irakurtzekoekarri zidan, eta hartaz artikulu gehiago idatzi ez
|
nezan
eskatzeko. Pentsatzennuena esateko nire aukera izan nuela eta alferrik zela polemika luzatzea.
|
|
|
Bost azukre kozkor hondoratu nituen kafetan, eguna gozo gozo has
|
nezan
. Eta kruasan zatiak bertan bustita jan ondoren, goilaraz igerian geratutako hondarrak bildu nituen.
|
|
|
Sekula ez dut beldur handiagorik izan. Berak ahoa zanpatu zidan eskuaz, oihu egin ez
|
nezan
. Belarrira hitz egin zidan.
|
|
|
Gure artekoak sexutik ez zuen deus, alde bateko desira eta sublimazioa izatekotan, baina egia da bazela menderakuntza joko bat: neuk inor menpean hartzerik bilatu ez banuen ere, zeuk ematen zenidan zeure burua opari, piztia otzandu baten gisan, nahieran joka
|
nezan
. Joko hori ez nuen maite ordea; alferrikako umiliatze bat iruditzen zitzaidan zure aldetik; zer lortu nahi zenuen zeure burua horrela zigortuta?
|
|
|
Oroit: hik ez huen heuretarrik akabatu bizirik segi
|
nezan
. Nabarrenkoxe ondokoa erreformatua zuan.
|
|
|
Edo genuen, erran behar nuke, ailegatu eta biharamunean berean sartu baininduten ikasle taldean. Hori baino lehenago, nire protestei batere kasurik egin gabe, udaberriko ardia bezala, ilea motx motx utzi zidan Gabriela zaharrak," ostia milikatzaile kalpar handi bat" eman ez
|
nezan
.
|
|
|
Txanpon bat eskuratu zidan Bernatek, zeozer eros
|
nezan
, denbora batean aukerarik ez genuela izango eta. Zipriano eta Carvallorekin sartu nintzen kale estuetan.
|
|
|
Likona dorreko otsein berbera, Pankrazia ikusi dut aurrean, ilea urre koloreko, gerria zabal, bularraldea oparo. Gaixoaldiaren azken egunetan, Pankraziak berak eskatu zidan alaba gazteena etxean har
|
nezan
, langile ona eta neska fina izango duzu. Eta hala erakutsi dit gurekin dagoenetik.
|
|
|
puxtarria bota zidan Benantxiok nasarako bidean, eta horrek zerbait esan nahi zuen. Akaso etxetik alde egin
|
nezan
nahi zuen amak. Akaso Egurrola hura etorriko zen gurera aitaren ordezkotza betetzera?
|
|
|
Ordurako erabakia hartua nuen. Amak ere argizaria piztuta utzi zuen gau guztian, erabaki hura har
|
nezan
.
|
|
|
Baita trebezia handiz piztu ere, baimenik eskatu gabe. Gero, paketea eskaini zidan, bat aukera
|
nezan
.
|
|
|
Aitak ez zuen ezer esaten, ezta kontrakorik egiten ere. Nire besoei oratuta segitzen zuen, nik ez egitekoren bat egin ez
|
nezan
seguru asko. Bultza egin nion gorputz osoaren kolpe batez.
|
|
|
nik aberria izan
|
nezan
.
|
|
|
Baina egonaldi berezi xamarra izan zen. Etxean ere saiatu ziren soldadutza erraza izan
|
nezan
. Bazituzten beren kontaktuak, nonbait.
|
|
|
Txikitan afizio horixe nuen. Bestalde, etxekoak ere saiatzen ziren nik irakur
|
nezan
, ea nire kontzientzia zuzentzen zen pixka bat. Asisko Frantziskoren bizitza eta.
|
|
|
Kentzen gaitza, arrazoi zehatzik gabekoa denez gero. Baina ni baitan bazen arrazoi bat larridura senti
|
nezan
. Taburen bat urratu izanaren erruak sakon sakonetik dakarren larridura zen nirea.
|
|
|
Aipamena gogoan gorde
|
nezan
edo, oharra egin zidan:
|
|
2007
|
|
|
Baina gutxika gutxika espainiera eta euskara kendu zizkiguten, eta biak galdu genituen. 15 urte neuzkala, Ufa hirira eraman ninduten, abiazio teknikaria izateko ikas
|
nezan
. Baina ez nuen hura gustuko.
|
|
|
Objektu guztiak kendu zizkidaten: ordularia, ez
|
nezan
denbora neurtu; arkatza, ez izkiriatzeko; aiztoa, zainak irekitzea erabat ezinezkoa izateko. (?) Hamabost egunean ikusi nuen aurpegi bakarra zaindariarena izan zen, zeinak debekatua zuen hitz egitea eta nire galderei erantzutea.
|
|
|
Gizon gazteari amodioaren dardoak zitzaiz  kion orduan berean bihotzean sartu. Eta andereari gazteluan gauaren iragateko baimena eskain  tzen zion bitartean, bere baitarako pentsa  tzen zuen," mirail bat nik ahal banu hala luien donoa, neure gogoa nerakutson sekretuki han barna, han berean nakusen harena ere nigana, hutsik ezin egin
|
nezan
behin ere hargana".
|
|
|
Izarrak eta zeru guztiak kontra nituen sortze beretik, eta sei hilabete eskaseko haurra nintzela pasatu ninduten gurasoek mugan bestaldera, maletatxo baten barruan ezkutatuta, panpina baten antzera. Eta negarrik egin ez
|
nezan
, kopakada bat anis eta bi irentsarazi omen zizkidaten, eta han joan nintzen, erdi hila, arropa artean bilduta, osaba izeba batzuen etxera, bizitzen hasi baino lehenago, ihes nola egin behar den ikasita. Zein atarramentu deabru behar nuen nik eduki geroan?
|
|
|
Eta sentitu nuen koba zulo beltz bat hazten nire barrenean, munduak ez beste inork baitzeukan gertatutakoaren errua, eta usu gertatzen den bezala, errua hainbesteren artean partitzen denean, ezin da askatu hartutako minetik edo, nahiago baduzu, luzeago irauten du saminak. Inorekin mendekatu ezinak agortu egiten du esperantza eta su eman nien gero paper zati haiei guztiei eroaldiaren erdian, inoiz ez
|
nezan
osatzeko tentaziorik ukan.
|
|
|
Haritz sendoaren enborrean zizelkatutako zuzulutik idokitzea ez zela erraza konturatzen nintzen nihaur, arras lesbiana nintzela ahoskatzea tokatzen zitzaidan apurretan. Carmenek erneki zagitaz ziztatu ninduen, erran eta errepika
|
nezan
normaltasun osoz: jalgihadi bat nintzen ene aldian, aspaldiko euskara bezala.
|
|
|
Katutxo ezin asearen pare, ene kontra kukubilkatzen zen Carmen. Nahi zuen atsolutoki ene izaera lesbiana onartu eta deiadarka
|
nezan
. Baina ez nintzen oraindik atrebitzen ekintzak hitzekin brodatzera.
|
|
|
... egia duk, hamabost egunez bakarrik denak ongi joan dituk... lotsa nindian alta, zerbaitetan edo nunbeit huts bat egin
|
nezan
... ez, deus ere... egin beharra egin diat... zaudete gustuan, gazteak... denak zuzen... to, joan aintzin eman dirua ere hor duzue, gastatu gabean... konduekin karnetxoa utzi dauzuet... zuek egiten duzuen bezala...
|
|
2008
|
|
|
Bi urte nituela eraman ninduten eskolara, nahiz eta garai hartan hiru urterekin hasten ziren umeak. Gurasoek baimena eskatu zuten, etxean entzuten ez nuena eskolan entzun
|
nezan
, belarria egin eta hitz egiten ondo ikas nezan… Berandu hasi nintzen hitz egiten, ondo hitz egiten behintzat. Hasieran gurasoek bezala hitz egiten nuen, ondo ahoskatu gabe eta.
|
|
|
Inoiz testu bat osatzen asmatzen banuen, onomatopeia usu baliatzen dudanez, trastetzar hark hura gaizki idatzia zegoela ihardesten zidan, zuzen
|
nezan
; nik Isilik egon hadi, babo hori! eta hark, kasurik ez.
|
|
|
Egun batzuetan, nire bulegotik dagoen kanpusaren ikuspegiari begira, edo, nire gelako besaulkian eserita, bista Pepysen Egunerokoatik altxatzen nuenean, Anchoragen zer demontre egiten ari nintzen galdetzen nion neure buruari, eta kostatzen zitzaidan erantzun zuzena aurkitzea. Sorterriarekiko mina ez zen oraindik nahikoa indartsua ni posta elektronikoa zabaltzera bultzatzeko, ezta Berriaren edizio elektronikoa edo Sustatu albistegia kontsultatzen hasteko ahalegina egin
|
nezan
ere. Baina argiki sumatu nuen hazten nire baitan, oraindik ere egiten ari den bezala.
|
|
|
Eta hala ere, etor nadin tematu da aita ia Euskal Filologia egin beharrean Ingeles Filologia egin
|
nezan
bezainbat. Orduko hartan, milaka argudio erabili zituen, dela ingelesaren garrantzia azpimarratzea, dela euskararen ihartasuna eta etorkizun zalantzazkoa, dela ingelesekoan ikaskideak askoz interesgarriagoak izanen zirelakoa; amore eman nuen azkenean, benetako arrazoiak beste batzuk zirela susmaturik.
|
|
|
Adixkideak, horra gu nola gabiltzan Ainitxkori mintzatuz ahal dugun gisan Izanagatik beti pobrezia moltsan Bada altxagarria gure jite surtsan Nik, gaurko agertzan Luzaz mintza
|
nezan
|
|
|
Hainbat oroitzapenek burua betetzen zidaten non, duela guti, orduko argitalpeneko liburu bat berraurkiturik, itzulpen baten saiatzera menturatu nintzen, eta hona Maiatz argitaletxeari esker, zuei eskaintzeko parada izaten dudan. Hona beraz" Gorrail azeriaren ibilerak", itzuli dudan liburua eta hari buruz oharpen zenbait: Haste hastetik erran behar dut, izen guziak euskarara itzuli ditudala, ibilerak Euskal Herrian pasatu balira bezala, kasu eginez halere erdi aroko izenen zentzua ez
|
nezan
alda, eta hori, hautu bat izan da ene partetik. Liburuaren bukaeran aurkituko dituzue bi hizkuntzetako elkarrekikotasunak. Bestalde, jakin behar da ibilera horiek XII. eta XIII. mendeko idazkiak direla eta nehork ez badaki ere xuxen nork idatziak izan diren, orduko giro eta unea aipatzen dutela.
|
|
2009
|
|
|
Hiru urterekin eskola publikora joan nintzen nire garaian ez zen elebidun. Amatxik eta euskara bazekiten, eta nire aitak nahi zuen euskaraz ikas
|
nezan
, horregatik, eskola egin eta Kanboko kolegioan, astean oren bat ematen genuen euskaraz. Bertan, hilabeteen euskarazko izenak, urtaroak, eta antzeko gauzak ikusten genituen, baina ez genuen komunikatzen ikasten.
|
|
|
Amak nahi zuen pianoa ikas
|
nezan
Do Mi Mi Do Mi Mi Ré Mi Ré Do. Ez dut batere maitatu eta ez dut segitu.
|
|
|
Manuelekin jarraitzen nuen, txanda berean eta auto berean. Istripu bat izan zuela esan zidaten halako batean, eta hura lanera itzultzeko gai izan arte ordutegia zertxobait laburtu zidaten, trenez joateko denbora izan
|
nezan
. Gero, larunbat goizetan joan beharra nuen, ordu haiek berreskuratzeko.
|
|
|
Txaberren itzala logelatik atera eta zuzenean bainugelan sartu zen, nire bihotz taupadak azkartuz. Trukean, logelako atea zabalik utzi zuen, nire inspekzioa behar bezala buka
|
nezan
. Pertsianak jaitsi gabe zituenez, farolen argi laranjaz gutxi gorabehera barruko dena ikus zitekeen.
|
|
|
Herri hau bezain txikia eta polita zara zu esaten zidan esnezaleak astoa atarian lotuta. Horren nintzen txikia, ez bainintzen dendako mostradoretik begiak ateratzera iristen, eta egurrezko aulkitxo bat izaten genuen txoko batean, han gainera igota esan
|
nezan
egun on, Maria eta zer jarriko dizut, benetako emakumea banintz bezala.
|
|
|
Bertzerik zen Rabelaisekin. Zeruak ez zuen nahi izan nik hura ezagut
|
nezan
, hainbat urte hilik baitzituen nire eskuetara etorri zelarik haren Grandes et inévitables chroniques de l? énorme géant Gargantua. Traba egin zidan hitz batek edo bertzek, baina onik ez nuen izan hura bururen buru irakurri artean. Amadisen balentriek txunditu ninduten lau urte lehenago.
|
|
|
Orobat, gogorik batere ez nuen nire gelakide Armagnac-en begietan ezartzeko. Zur merkez eginiko kutxa eman zidaten jauregian, neure gauzak non sartu izan
|
nezan
. Haren hondora joan ziren liburuak, nire, zarpek?
|
|
|
Liluratuta gelditu zen. Gerra ondoren egunero joaten zen askotan, eta gero ere, ni gogoratzen naiz, 80ko hamarkadan edo 70ko hamarkadan, taberna batetik bestera eramaten ninduen hango kuadrillen hizketa entzun
|
nezan
. Gizonak ziren gehienak, itsas gizonak,?
|
|
|
Zer egin zuen, ordea, gaixoak? Bat batean etortzen zitzaidan, arrenka, sendatzeko eskatuz, obsesioetatik eta amets gaiztoetatik aska
|
nezan
. Handik denbora batera, hiruzpalau aste gehienez, aitzakiak jartzen hasi zen, negozioak zirela, zuk nirekiko zenituen eragozpenak zirela, eta han desagertzen zen berriro, urtebetez edo denbora gehiagoz.
|