2000
|
|
Nazionalismo eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura ez da nahitaezkoa, eta badakigu hizkuntz arazoari emandako, irtenbideek? –Irlandaren edo Eskoziaren kasuan, adibidez?
|
2001
|
|
Bat datoz honetan iritzi emaile gehienak, hizkuntza periferikoez ari direnean behintzat. Baina esaldi beretik abiatuta ere, adiera bat baino gehiagotan ulertzen da gizabanakoaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura edo harremanhori.
|
2002
|
|
Gizakiak sortu du hizkuntza bere beharren arabera, eta hizkuntza horrek, berak ere, moldatzen du sortzailearen pentsamendua. Sinbiosi moduko zerbait da gizakiaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana.
|
2003
|
|
dioena. Hortik ere gaurko antropologo guztiek azpimarratzen duten kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura hertsia. Sapir-en arabera,. Hizkuntza da-eta, gizarte egiazkoaren argi zuzena eta kulturaren beraren gidari sinbolikoa?.
|
|
Gizarte eta
|
hizkuntzaren arteko
joko korapilatsuaren gainean zegoen ezagutzarik eza larri horren ondorioz, gizarteak bere buruari ezarri zion hizkuntz jomuga ere okerra zen: norberak ikasteko edo umeek ikas zezaten ahaleginak bai, baina gehiagorik ez zen behar.
|
|
Horrenzergatia, elkartasun arrazoia ez ezik, soziolinguistika arloko lagunak izatean datza. Izan ere, soziolinguistikareneremu zientifikoak gizarte eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina du aztergai eta, dudarik gabe, Euskaldunon Egunkari aren izaeran eta auzian gizartea eta hizkuntza ezin hobeto uztartzen dira.
|
2004
|
|
" Hizkuntzaz aldatuz gero, kosmosaren gure pertzepzioa ere alda daiteke". Mekanikoki galbahetuz eta hipotesi zientifikoa bertzerik ez zena dogma politiko bihurtuz, ideologia politiko eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura askaezina ondoriozta dezake Pegenaute bezalako baten burmuin obsesiboak. Edo bertze ideia bat, Wittgensteinena orain:
|
|
Hitzaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura planteatu digu Koldo Izagirrek oraindik orain. Euskaldunaren hitza euskarak jaso dezakeena bakarrik baldin bada, hitz horri euskarak ezartzen badizkio bere mugarriak, euskal errealitatearen baitako funtsezko osagaia izango genuke euskara.
|
|
Hori horrela izateko, ordea, euskarak orain oro har eginkizun ez dituen betekizunak zeuzkan euskal hiztunaren komunikazio-jardunean. Gauza jakina da, geroago ikusi ahal izango dugun gisa, hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreraginean, hiztunaren sormenak mintzairaren mugarriak dituela barruti.
|
|
Aitor dut: barne-grina suhar batek narama boterearen eta
|
hizkuntzaren arteko
labirintoan barrena. Bestalde, independentziaren edo euskal Estatu propio baten beharkizuna edo asmakizuna botere-auziaren terminoetan gorpuzten da.
|
|
Ipar Euskal Herrian aspalditik dabiltza, amore eman gabe, Departamendua erdiesteko borroka-ahaleginetan. Gai horren karietara, lurraldetasunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
dialektika zirriborratu zigun Baxokek. Jakingarria da, nola ez, euskal identitatearen sistema osatzen dutenen arteko elkarreragina irudikatzea.338 Azken buruan, egunen batean botere-ahalmenak eskutik baldin baditugu, dialektika horixe bihurtuko baita nazioaren euskaltasuna erabakiko duen giltza.
|
|
Lurraldetasunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
loturari begirada bat eman diogu. Hala ere, gai honekikoak egin aurretik, Mikel Bujandaren gogoeta bat aldatu nahi nuke hona.
|
|
Herri xehearen mintzabide, modernizazioa kudeatu zuten Nazio-estatuen hondakin. Historiaren eta
|
hizkuntzaren arteko
doikuntza-arazo horiek mintzairaren barne-garapena eragotzi dutenez, munduko ele gehienak tamalez corpus askirik gabekoak ditugu egun.
|
|
536 Kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura hori era honetara azaltzen digu Andres Urrutiak lege-mundua gai hartuta: –Interpreteak euskararen mundua ezagutzen badu, interpretazioak ere beste parametro batzuetan egingo ditu.
|
|
Horregatik, Arana poJitikari abertzaJe az, euskaltzaJeaz eta euskaJariaz jardutean, Jau maiJa bederen bereizi beharra dago, hots: a) euskaltzaJetasunaren eta abertzaJetasunaren-zein nazionaJismo aren-arteko harremana, b) nazioaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana, e) hizkuntzari-euskarari-ematen zaion trataera autonomoaren norainokoa, eta d) euskaJariaren gizarte-inpJikazioa, SozioJinguistikak argitzen duena.
|
|
PoJitikaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremanaz, orobat, bada zer eztabai daturik. Izan ere, euskararena despoJitizatu beharra dagoeJa esan eta esanka ari zaizkigu, ez deJa inor susmopean hartu behar arrazoi ideoJogikoengatik.
|
|
Boterearen eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura etenezina den neurri berean da alboraezina euskalariaren inplikazio soziopolitikoa, hiztunok ez baikara neu troak hizkuntzen aurrean. Hizkuntz ordezkapenaren errealitatea hor dago, gi zarte-gatazka baten ondorio gisa.
|
|
Errealitatearen eta
|
hizkuntzaren arteko
isomorfismoa
|
|
Errealitatearekin amankomunean duen forman, diosku Wittgensteinek. Errealitatearen eta
|
hizkuntzaren arteko
isomorfismoan datza, hain zuzen ere, hizkuntzaren ahalmen eta izaera irudikatzailea. Isomorfismo hori ez balego, errealitatea ezingo litzateke inolaz ere irudikatu eta, horrenbestez, ezingo litzateke ezagutu; hartara, mundua ez litzateke mundu izango, ez eta gizakia gizaki.
|
|
Errealitatearen eta
|
hizkuntzaren arteko
|
2005
|
|
Sims-Williams-ek (1998) bere lanean adibide desberdinak baliatuz genetika eta linguistikaren arteko elkarrekikotasuna oraindik ez dagoela frogatuta erakusten du. Genetikan aurrerapenak egon diren arren, hizkuntza jakin bateko etnia, gene eta
|
hizkuntzaren arteko
koerlazio erregularrak aurkitzea oraindik ez baita lortu. Gainera azkenaldian genetistek hizkuntza eta geneen arteko harremana aztertzeko, fidagarritasun gutxiko lanetara jo dute, munduko hizkuntzen arteko genealogia fantasiosoenak proposatu dituztenengana (adib.
|
|
Erreflexio hauek, beti ere, pedagogia linguistikoaren eta hizkuntzen ikas-irakaskuntzaren oinarrizko esanahia eta azken zentzua argitzen digute. Autore honen obrari esker, azken finean, gizakiaren eta
|
hizkuntzaren arteko
barne-lotura eta, honekin, baita hezkuntzaren eta hizkuntzaren arteko elkarreragina ere hobeto ulertzeko moduan gaude.
|
|
Erreflexio hauek, beti ere, pedagogia linguistikoaren eta hizkuntzen ikas-irakaskuntzaren oinarrizko esanahia eta azken zentzua argitzen digute. Autore honen obrari esker, azken finean, gizakiaren eta hizkuntzaren arteko barne-lotura eta, honekin, baita hezkuntzaren eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina ere hobeto ulertzeko moduan gaude.
|
|
Pentsamendu eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarmenpekotasunak argi eta garbi uzten du hizkuntzak bitartekoak direla, baina ez hainbeste jada ezagututako egia aurkezteko baizik eta batez ere lehen ezezaguna zen egia aurkitzeko.94
|
2006
|
|
Aurrerago, kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
loturaz, berriz, honela dio:
|
2007
|
|
XIX. mendearen hasieretan, linguistika konparatiboa garatu zen urteetan, hizkuntza klasiko zahar batzuen eta moderno batzuen artean parekotasun handiak zeudela frogatu zuten hizkuntzalariek, eta hortik hasi ziren galdetzen ea jatorri berekoak izango ez ote ziren. Batez ere Indian egiten zen sanskrito zaharra aztertzen hasi zirenean konturatu ziren zenbait
|
hizkuntzaren arteko
antzekotasunez; batez ere Europako hizkuntza klasikoekin (grekoa eta latina).
|
|
Kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremanaren auzia etengabeko auzia daeuskal identitatearen teorizazioan. Euskal identitatearen sistema orokorra osatzenduten osagarrien artean elementu batzuk euskaldun ditugulako, eta beste batzuk, berriz, Euskal Herrikoak.
|
|
Humboldt-ek baino lehen, hala ere, iraulketa fundamental hori hein batean abiatua zuen Etienne Bonnot de Condillac ezagutzaren teoriko sentsualistak (batzuek nahiago dute sentsazionista edo sentsista esan) 106 Condillac-ek (Locke-ren jarraikuna bera) pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
«zeharo ezinbesteko» batasuna garbi apuntatu du jada bere Logikan; hitzak ditugu «absolument nécessaire pour nous faire des idées de toutes espèces; et nous verrons bientôt que les idées abstraites et générales ne sont que des dénominations. Tout confirmera donc que nous ne pensons qu, avec le secours des mots»107.
|
|
Piaget-i kritikoki jarraiki1386, Vygotsky-k pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
loturaren baialaezko planteamendu estatiko hori prozesuen azterketarekin ekiditen du. Pentsamendua, ez nahitaez hizkuntzari lotua dago, eta ez beti harengandik aske.
|
|
Zeinu soilaren tradizio aristotelikoaren aldean, aurka?, praktikan Humboldt-ek bere ikerketa antropologiko-linguistikoetan ikasi duena, pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura estu-estua da. Arrazoiz, berak lotura hori nabarmendu ohi du, maiz tonu polemikoan.
|
2008
|
|
Garuna erabat baztertu gabe, baina osasun -gaiak alde batera utzita, garunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarrekintzan murgiltzen da aurtengo azken saria, aipamen berezia.
|
|
Zilegi bekit politikagintzaren eta
|
hizkuntzaren arteko
hartu-emanez zehaztasun batzuk egitea. Militante politiko abertzalearen buruan hizkuntza gutxietsi eta politika handiesteko joera baldin badago, eta egon badagoela uste dut nik ere Garziak bezalaxe, ez ote genioke halakoari oharren bat edo beste helarazi beharko?
|
|
Herri euskaldunetako hizkera bultzatzeak beste helburu bat ere badu. Hizkuntza bat familian eta lagunartean erabiltzen denean, orduan lortzen da hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura, orduan lortzen da hiztunaren eta hizkuntzaren arteko jolasa, eta hizkuntzarekin jolas egiten denean, berez sortzen dira hitz eta esapide berriak, eta, denok dakigunez, hizkuntzak iraungo badu, sortuaz eta sortuaz joan behar du etengabe. Hain zuzen, euskalkien arabera, hitz egin, berba egin, elestatu, mintzatu esan ohi dena, Nafarroako alderdi batzuetan jolas egin esaten da, eta horixe da, nafarrek ez ezik, gainerako euskaldun guztiok ere egiten ikasi behar duguna:
|
|
Herri euskaldunetako hizkera bultzatzeak beste helburu bat ere badu. Hizkuntza bat familian eta lagunartean erabiltzen denean, orduan lortzen da hiztunaren eta hizkuntzaren arteko lotura, orduan lortzen da hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
jolasa, eta hizkuntzarekin jolas egiten denean, berez sortzen dira hitz eta esapide berriak, eta, denok dakigunez, hizkuntzak iraungo badu, sortuaz eta sortuaz joan behar du etengabe. Hain zuzen, euskalkien arabera, hitz egin, berba egin, elestatu, mintzatu esan ohi dena, Nafarroako alderdi batzuetan jolas egin esaten da, eta horixe da, nafarrek ez ezik, gainerako euskaldun guztiok ere egiten ikasi behar duguna:
|
|
Hizkuntzalaritzaren historian egon da hizkuntza egitura eta gizarte egituraren artean loturarik ez dagoela defendatu duenik; alegia, elkarrengandik askeak direla bi hauek. Gaur, ordea, kontrakoa da nagusitua den joera, eta onartutzat ematen da gizartearen eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina. Hizkuntzaren eta gizartearen arteko harremanak aztertzen dituen hizkuntzalaritzaren adar gisa erabiliko dut Soziolinguistika hitza, zenbait hizkuntzalarik definitu duten bidetik3 Soziolinguistikak gizarteko arazo, gatazka eta baliabideek hizkuntza erabilera une eta leku jakin batean nola zeharkatzen eta gurutzatzen duten aztertzen du (Boix 2000:
|
|
Gizabanakoen hizkuntzak baino ez dira existitzen eta gure kasuan, gu gara, euskaldunak, euskaldun komunitatea. Hizkuntza da komunitatea sortzen duena, eta gure herriaren izenean argi dago herria eta
|
hizkuntzaren arteko
sinbiosi hori: Euskal (euskaradun) Herria.
|
2009
|
|
Hiz, kuntz.aren abstrakzioa kontzeptua hizkuntza-kategorien eredutik dator (Semin eta Fiedler, 1988, 1991). Hurbilpen horretatik, pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
erlazioa norabide bikoa da, hau da, hizkuntza jarduera soziokognitiboaren emaitza da, eta, aldi berean, prozesu soziokognitibo horien kausa erebada. Hizkuntza-kategorien ereduak hitzen esanahiaren azpian dauden dimentsioakaztertzen ditu.
|
|
Desberdintasun horiek zailtasun nabarmenak eragin ohi dizkiete itzultzaileei, sorburu-hizkuntzaren estilo erretorikoa xede-hizkuntzarenera egokitzean aldaketa edo egokitzapen batzuk egin beharrean aurkitzen baitira. Orain arte egindako ikerketek erakutsi dutenez, tipologikoki desberdinak diren bi
|
hizkuntzaren arteko
itzulpenetan gertatzen diren egokitzapen nagusiak, mugimenduzko ekintzei dagokienez, Bideari nahiz Moduari buruzko informazioa galtzea edo gehitzea dira. Lan honetan, tipologikoki desberdinak diren bi hizkuntza alderatuko ditugu, ingelesa eta euskara, eta S. T. Coleridge-ren The Rime of the Ancient Mariner poema (1798) eta Joseba Sarrionandiak egindako euskarazko itzulpena (Marinel zaharraren balada, 1995, Pamiela) aztertuz, mugimenduzko ekintzen itzulpenean gertatzen diren aldaketak definituko ditugu.
|
|
Justo Bolekia Boleka-k bi identitate bereizten ditu gai horretan. Hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
hartu-emanetan sor litezkeen bi eratako atxikimenduak. Bati endoglosiko esaten dio eta besteari exoglosikoa (El futuro de las lenguas, 2008).
|
|
Baita hainbat grabazio ere, aspaldikoak zein gaur egungoak. Atal batean, txalapartaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana jorratu dute.
|
|
Ez da harritzekoa kontuan hartzen badugu mendeak direla kultura katalana erlijioaren eraginpean bizi dela. Torras i Bages izan zen lehena nazio baten pentsamenduaren eta haren
|
hizkuntzaren arteko
harreman bereizezina seinalatzen. Lanak eztabaida handia piztu zuen zirkulu konfesionaletan, eta bertako Elizaren postulatu katalanisten hasiera izan zen.
|
|
Izan ere, berak adierazten du hizkuntzak maila kontzeptuala baino beheragoko gauzak izendatzeko eta adierazteko sortuak izan zirela. Modu horretan, hizkuntza eta pentsamendua ezberdintzen ditu Sapirrek, eta argi dago pentsamendu eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana ez dela uniboko eta hertsia. Alegia, hitz baten esanahia ahaztu ahal zaigu, edo buruan dugun kontzeptu bat izendatzeko hitza ez ezagutzea posible da.
|
2010
|
|
Komunitate forma guztien artean, baina, hizkuntza-komunitatea da borondatearen eraginetik gehien urruntzen dena. Hizkuntzakomunitatea ezin da ez ezarri ez derrigortu, eta, egiaz, hizkuntzen arteko borrokek askotariko adibideak eskaintzen dituzte, hain zuzen, boterearen eta
|
hizkuntzaren arteko
konfrontazioak nolakoak diren ikusteko. Baina partaideen barne-borondateak ere, bitxia izan arren, ezer gutxi eragin dezake:
|
|
Eta zama honen pisuak lekuan berean iltzatzen gaitu, estatiko eginez. Zenbatetan ez ote ditugu ikusi gure izate eta
|
hizkuntzaren arteko
korapiloak maitasun beraz gorroto, baikor orduan ezkor, opets-ka etengabean heldu zaizkigun sentimenduen artean ihalozka, nehoiz trenkatzeko bidean, mugimenduan ezin jarriz. Estatiko, errauts anitz airatu arren.
|
2011
|
|
Espazioa, estetika eta
|
hizkuntzaren arteko
hiruki honetan sakondu asmoz, ekarri dezagun espazio urraketarako beste hirukotea: posizio soziala, apropiazio ezegokiak eta anonimaturako eskubidea.
|
|
Espazioa, estetika eta
|
hizkuntzaren arteko
hiruki honetan sakondu asmoz, ekarri dezagun espazio urraketarako beste hirukotea: posizio soziala, apropiazio ez-egokiak eta anonimaturako eskubidea.
|
|
Lurraldearen eta
|
hizkuntzaren arteko
hartu-emanak modu hertsi honetan harilkatzen bide dira: –Hizkuntz aniztasunaren historiak erakusten du hizkuntza-lurraldea loturan gertatzen diren aldaketak funtsezkoak direla hizkuntzen bizitzan:
|
|
Zertan funtsatzen gara ingurumenaren eta
|
hizkuntzaren arteko
dialektika tankera horretan irudikatzeko. Ingurunea definitzeko eta ezaugarritzeko eginkizuna, besteak beste, ingurumen horri berorri izena ematean datza:
|
|
Liburuak zulueraz argitaratzen dituzte, irratiak ere badauzkagu hainbat programa-motatan, eta ez soil-soilik BBC garai batean bezala. Noraezekoa da kulturaren, hedabideen eta
|
hizkuntzaren arteko
ehundura harilkatzea. Gobernuak batzorde berezi bat sortu du hizkuntz eskubideak zaintzeko eta babesteko, inori halakorik gertatuko balitzaio.
|
|
Boterearen eta
|
hizkuntzaren arteko
loturak badu bere historia: –Aspaldikoa da hizkuntzaren eta botereraren arteko lotura.
|
|
–Hizketaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura estua baliagarria da hizkuntza bizientzat, baina horrek ez dakar ondoriotzat hitz egiten ez den hizkuntza existitzen ez denik. Bizirik egotea eta existitzea bi nozio eta egoera dira eta ez genituzke nahasi behar.
|
2012
|
|
Hizkuntzak erdiguneko papera du komertzializazio internazionalean, kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura estuaren eraginez erabakigarria baita. Ezin da kultura bat ulertu herri horrek hitz egiten duen hizkuntza ulertzen ez bada.
|
|
1.2.2.3 Itzulpena, bi
|
hizkuntzaren arteko
–translazioa?
|
|
1.2.2.3 Itzulpena, bi
|
hizkuntzaren arteko
–translazioa?. ..... 24
|
|
Robinsonek zentzua irekia, aldakorra eta aurreikusgaitza dela aldarrikatzen badu, ez da harritzekoa izango proposatzen duen itzulpenaren poetika ere itzultzailearen subjektibitate eta ahalmen eraldatzailean oinarritzea. Itzulpena bi
|
hizkuntzaren arteko
zubitzat eta itzultzailea bitartekari neutro eta inpertsonaltzat jotzen dituen pentsamolde humanistaren aurka, Robinsonek tropoetan oinarritutako poetika edo erretorika bat proposatzen du, eredu, dialogiko, bat, itzultzailea sorburu-hizkuntzako testuarekiko harreman dialogiko batean ezarriko duen itzulpen-jarduera:
|
|
Hemen ere diskurtso modernoaren ideiak errepikatzen dira: itzultzailea bi
|
hizkuntzaren arteko
bitartekari hutsa da, eta ez du testuan esku hartzeko inolako eskubiderik, batez ere doktrinak itzultzean (hemen dugu berriz ere jatorrizko testu ukiezin, benetako eta puruaren lehentasunaren ideia). Beste behin ere, agerian geratzen dira diskurtso modernoaren kontraesanak:
|
|
intralinguala (hizkuntza batean esandako gauza bat hizkuntza berean beste hitz batzuekin esatea), interlinguala (oro har, itzulpen? hitzarekin ulertzen dena, bi
|
hizkuntzaren arteko
itzulpena, alegia) eta intersemiotikoa (zeinu berbalak zeinu-sistema ez-berbalen zeinuekin interpretatzea). Ondoren, artikulu berean esanahi-baliokidetza aztertzen du.
|
|
Baliokidetza hori zer den zehaztu nahian, baliokidetza testuala eta korrespondentzia formala bereizten ditu. Baliokidetza testuala sorburu-hizkuntzako testu baten (edo testu-zati baten) eta xede-hizkuntzako beste testu baten (edo beste testu-zati baten) arteko baliokidetza litzateke, eta korrespondentzia formala, berriz, bi
|
hizkuntzaren arteko
harremanean oinarritutako kontzeptu orokorragoa. Bi kontzeptu horiek bat ez datozenean, itzulpen-aldaketak() gertatzen dira, hots,, departures from formal correspondence in the process of going from the SL to the TL?
|
|
itzulpena transformazio, berridazketa edo errebisio gisa ulertzen duen ikuspegiarekin, alegia. Teoria modernoek bi
|
hizkuntzaren arteko
–translazio, bezala definitzen zuten itzulpena, jatorrizko testuaren funtsa dekodetu, beste hizkuntza batera pasatu eta hizkuntza horretan birkodetzean zetzana.
|
|
oinordetutako euskararen indarra, alde batetik, eta berreskuratutako (berriz aurkitutako) euskararen indarra, bestetik. Euskaldun berrien eta euskaldun zaharren proportzioen azterketak oinordetutako hizkuntzaren eta berreskuratutako
|
hizkuntzaren arteko
indarrak nola banatzen diren jakiteko laguntzen du. 1991n, elebidun gehien-gehienak euskaldun zaharrak ziren; gaur egun, aldiz, euskaldun berrien eta zaharren arteko proportzioa berdindu egin da eta adin talde gazteenetan euskaldun berriak nagusi dira.
|
2013
|
|
Iñaki Mart�-nez de Luna, Estibaliz Amorrortu, Maria-Jose Azurmendi, Jean-Baptiste Coyos, Jone Miren Hernández, Lionel Joly, Inma Muñoa, Pablo Sotés eta Belen Uranga – Azken urteetako euskal ikerkuntza soziolinguistikoaren azterketa deskribatzailea ikerlanen planteamenduek euskara ala gizartea azpimarratzen duten. Horregatik, konponbide gabeko auzia saihestuz, hemen soziolinguistikaren adierarik zabalena baliatuko dugu, Soziolinguistika Eskuliburuak zedarritzen duen eremuari jarraiki; alegia," gizartearen eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina aztertzen" duten lanak dira gure jomuga. Adiera zabal horrek lagunduta, euskara/ gizartea kontzeptu-bikotean sartzen diren aukera guztiak hartzen dira aintzat eta, horrela eginez, eremuaren ikuspegia zabaltzen da eta bildutako 175 ikerlan guztiek badute lekua.
|
|
Soziolinguistika: gizartearen eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina aztertzen du. ikuspunturi errepara dakieke: jakintza arlo horretaz arduratzen diren diziplinetakoari eta arlo horretan jorratzen diren ikergaiei.
|
|
Soziolinguistika: gizartearen eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina aztertzen du. Bi soziolinguistika ezberdin bereiz daitezke:
|
|
Alegia, badago alde aipagarria soziolinguistikaren bi definizio horien artean, izan ere, diziplinaren aztergaitzat lehenengoak hizkuntza bere testuinguru sozialean jotzen badu, bigarrenak, aldiz, gizarte eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarreragina hartzen du aintzat.
|
|
botere zentralistek eskola eta irudikapenak zituzten alde, baina egoera soziolinguistikoak kontra. Tokiko hizkuntzen eta estatu zentralistek bultzatzen zuten
|
hizkuntzaren arteko
lehia, inertzia historikoz eta soziolinguistikoz gehienbat, tokiko hizkuntzen alde izan zen mendeetan zehar. Hizkuntza minorizatuaren desplazamendua gizartearen eskalan goian zeuden pertsonen artean gertatzen zen, alde batetik, eta geografikoki toki batzuetan pixkanaka estatuaren hizkuntza sartzen zen, bestetik; baina ez zegoen iraultza kualitatiborik hizkuntzen iraupenari dagokionez.
|
|
Hortaz, desadostasunak baldin badaude bizitza mota desberdinen artekoa, ez dago modurik desadostasun horiek desegiteko, alegia, ez dago modurik esateko bata zuzen eta bestea oker dagoela, zuzentasuna eta okertasuna hizkuntza-joko bakoitzaren barruan baino ezin baita finkatu. Hizkuntz erlatibismoaren deskribapen hori egokia bada, orduan, nire ustez, eta Prinzen beraren baieztapenei helduz, Prinzek marrazten digun eszenatokia oso urrun dago hizkuntz erlatibismotik, aniztasuna eta pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
eragin trukea onartuta ere.
|
|
Uste dut natura/ kultura eztabaida, hizkuntzari dagokionez, ez dagoela inola ere itxita. Nik, printzipioz, begi onez ikusten dut pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
bereizketa, hau da, uste dut hizkuntzarik gabeko pentsamendua posible dela (nahiz eta baieztapen hori behar bezala ulertzeko," pentsamendu" hitzaren esanahia behar bezala zehaztu behar den). Uste dut hizkuntza, besteak beste, pentsamendu horren adierazpidea dela; baina hizkuntzak ere, nolabait esatearren, gauzak egiten ditu, besteak beste, pentsamenduaren baitan eragin dezake.
|
|
Prinzek egiten duen deskribapenean, chomskyarrek hizkuntza-sena giza naturaren osagai gisa ulertzen dute. Gainera, sortzetiko hizkuntza-sen hori isolaturik dago pentsamendua eratzen duten gainerako baliabide psikologikoetatik (180 or.). Horrek zailtzen du pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
interakzioaren aukera. Pinkerren arabera, giza gogamena sortzetiko mekanismo espezializatuen multzo bat da, eta eboluzioak zorrotz mugatu edo zehaztu ditu mekanismo horiek (190 or.). Horregatik, jendeak pentsatzen duen moduen edo pentsaeren artean ez dago alde handirik.
|
|
Pinkerrek beste arrazoi bat ematen digu pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
nolabaiteko distantzia ezartzeko. Kasu honetan arrazoia intuizio sakon batean oinarritzen da:
|
|
Beraz, aurrera egiteko asmotan, onar dezagun hizkuntzarik gabe badagoela pentsatzea, edo pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
bereizketa egitea badagoela.
|
|
Baina zein da pentsamenduaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana?
|
2014
|
|
Hirigintza eta euskara: marko orokorra – Unai Fernandez de Betoño harreko galderak ditugu, lurralde-antolakuntzaren eta
|
hizkuntzaren arteko
erlazioa benetan kontuan hartuko badugu. Esaterako, ez da kasualitatea azken 30 urteotan 4 gune soziolinguistikotik 3 gunera jaitsitako Gatika, Maruri-Jatabe eta Meñaka udalerriak Mungialdekoak izatea, alegia, Bilbo (alde) ren presio urbanistikorik handiena jasaten ari den eskualdekoak.
|
|
Eta badirudi, asko samar dela. Harentzat arraza baten espirituaren eta
|
hizkuntzaren arteko
batasun estu-estuaz ez baitago zalantzarik. Batak bestea egiten dute.
|
|
Robin Lakoff-ek (1981: 85) hizkuntza sexista ikergai zue la, kortesia, emakumeengaineko hizkuntza, eta emakumeen
|
hizkuntzaren arteko
harremanez jardun zuen. Etaberak zioen hizkuntza irakasteko garaian, fonologiaz, sintaxiaz eta semantikaz gain, hizkuntzaren alderdi soziala irakatsi behar zela.
|
|
Azken atal honetan hizkuntzak bere garrantzia azaltzendu, herritarren arteko komunikazioak eta gune kulturalen garapena baldintzatzen dituelako. Eusko Jaurlaritzakoraindik ez du onartu behin betiko plana arlo honi buruz, baina izapidetzen ari da proiektua eta horretan lurraldeeta
|
hizkuntzaren arteko
loturak eta elkarrekintza agerian utzi behar dute herri erakunde guztiek. Lurraldeantolamenduaren artezpideetan gertatzen ez den bezala, Administrazioak hartu behar duen neurri zehatzak jasobehar dira Plan Sektorial horretan, gure hizkuntza sustatu, kontserbatu eta garatzeko asmoz.
|
|
Arestian esan dugu diskurtso aldaketa eta jauzi kualitatiboa euskararen erabilera sexistari buruzko gogoeta hedatzen den sasoian egin zuela Euskaltzaindiak. Esango nuke ez dela kasualitate edo kointzidentzia hutsa, baizik eta, nolabait, generoaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremanen inguruan sortutako eztabaida horrek bultzatu zuela diskurtso aldaketa hori. Euskaltzaindia ez baita erakunde itxi eta gotorra; aitzitik, jendartearekin harremanetan bizi da, eta plaza zabal horretan dabilena iristen zaio, generoaren inguruko eztabaida barne.
|
2015
|
|
Ezinbestekoa da herri euskaldunetako hizkerak babestea eta indartzea, baina, gainera, herri hizkera horietan oinarritu eta elikatu behar da idazle, kazetari, irakasle eta hizkuntza lan tresna duen jendea. Hori horrela den heinean gauzatuko da hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
batasuna, eta horren araberakoa izango da hizkuntzaren bizitasuna eta osasuna. Hizkuntzalari izan gabe ere, argiro jabetu zen horretaz Xalbador (1989:
|
|
...az (euskararen antzeko tipologia eranskarikoa, 5 milioi hiztun), nederlanderaz (Holandako eta Belgikakoa, 23 milioi hiztun), georgieraz (Kaukasoko hizkuntza mintzatuena eta V. mendetik literatura idatzi ugaria daukana, tipologian euskararen egitura eranskari berekoa, 4,5 milioi hiztun) eta errusieraz (eslaviar hizkuntzarik mintzatuena, 278 milioi hiztun), hizkuntza horien eta euskal kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
sarrera/ azalpen bat bidelagun dutela. Xabier Kintana euskaltzainak eta edizio arduradunak paratua?. Era berean, Frantziako Biblioteka Nazionalean gorderik dagoen B. Etxepareren faksimilea eta euskarazko gaurko grafiara ekarririko testuak ere jaso dira.
|
|
Ekitaldian Etxepareren idatziak eskainiko dira polonieraz, hebreeraz, finlandieraz, nederlanderaz, georgieraz eta errusieraz, hizkuntza horien eta euskal kulturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
sarrera/ azalpen bat bidelagun dutela. Xabier Kintana euskaltzainak eta edizio arduradunak paratua?. Era berean, Frantziako Biblioteka Nazionalean gorderik dagoen Bernart Etxepareren faksimilea eta euskarazko gaurko grafiara ekarririko testuak ere jaso dira.
|
|
Hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana sortzez ezarririk ez badago, hiztunak mintzairarekin duen lotura egunerokoan eratzen eta berreratzen ahal badu eta bere mintzaira gaitasuna, atxikimendua, ideiak eta hautuak bizitza aurrera joan ahala motibazio, harreman sare, gizarte aukera nahiz bertze aldagairen baten aldaketarekin batera alda badaitezke, orduan ama hizkuntza kontzeptuak, euskal soziolinguistikaren harroinetako bat i...
|
2016
|
|
" Txori batek, adibidez, sei izen ditu Hernanin", azaldu digu Agirrek. Naturaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura nabarmena da, filologoaren ustez: Naturarekiko harreman hurbilagoa duenak, ezagutza handiagoa duenak, hiztegi aberatsa du ikusten duen hori adierazteko.
|
|
Angela Davis: Oso interesgarria iruditzen zait zuek analisi produktibo bat garatu izana eta arrazaren eta
|
hizkuntzaren arteko
loturak ezarri izana. Horren harira, hauxe esan beharra daukat:
|
|
Lan honetan ikasleen iritzia ezagutu nahi izan da, hizkuntzaren arabera bereizketa eginez eta lortutako emaitzen arabera, euskaraz ikasten duten ikasleek beldur, ziurgabetasun eta erreparo handiagoak erakutsi dituzte, aldea oso handia izan ez arren. Hau da, aztertutako zazpi aldagaien esanguraren azterketatik hirutan soilik agertu dira AOI metodologiaren eta ikasketen
|
hizkuntzaren arteko
ezberdintasun nabariak:
|
2017
|
|
...duntzen ari dira. bide horretan identifikazio biziki azkarrak sortzen dira, haurren hizkuntza sozializazioa prestatu edo berrindartzen dutenak. guraso erdaldun gisa definitu dugun kategoria honek ñabardura franko ditu. gure xede taldean badira hizkuntza gaitasun maila ezberdinak, bakarren bat aski ongi moldatzen da euskaraz eta batzuk euskararen ikasketa prozesuan murgilduta daude. hiztunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harreman konplexua da. hizkuntzaren jabekuntza prozesu bizi eta dinamikoa da, eta, azken batean, hizkuntza gaitasuna continuum afera da. honek" hiztun berriez" gogoeta egitera garamatza. hiztun talde horrek berebiziko garrantzia dauka eta izanen du aurrerantzean hizkuntzaren biziberritze prozesuan eta ikergai bezala arreta berezia eskatzen du (ortega et al., 2015).
|
|
...ofizialen arteko hierarkiaren mamia. izan ere, konstituzioak artikulu horretan esplizituki lurralde-hierarkia baino ez du ezartzen (hierarkia horizontala, nolabait esateko); hau da, gaztelania dela ofiziala espainiako lurralde osoan, eta beste hizkuntzak ofizialak direla dagokien autonomialurraldeetan bakarrik. berez ez du jasotzen autonomia-lurralde horietan gaztelaniaren eta" beste"
|
hizkuntzaren arteko
ofizialtasun-maila ezberdina izan behar denik (hierarkia bertikala, nolabait esateko). dena dela, bestelako legeek eta auzitegien jurisprudentziak hierarkia bertikalaren bide hori aukeratu dute aurrerago ikusiko dugun bezala. nolabait esan dezakegu espainiako hizkuntzen arteko hierarkizazioa ematen dela, bi ofizialtasun-maila ezarriz. alde batetik, gaztelaniarena, eta bestaldetik, espainiako be...
|
|
...ren identitatea bestearekiko konparaketaren arabera egiten da (Joly eta uranga, 2010). identitatearen definizioan dialektika bat sortzen da. izan ere, nork bere buruaren identifikaziorako bestearen begien bitartez egiten du. prozesu horretan, komunikazioak, eta zehatzago, hizkuntzak, leku zentrala hartzen du (Joly eta uranga, 2010). ibai iztueta (2016) euskal herrian sortzen den identitatearen eta
|
hizkuntzaren arteko
gatazkaz aritu da. adituaren hitzetan, identitatea ez da hizkuntza baino garrantzitsuagoa eta hizkuntza eta identitatearen
|
|
Saussure-k postulatutako hizkuntz sistemen izaera diferentzialari heltzen dio Derridak. ...Hasteko, Saussure-k dioenez," [p] sikologikoki, gure pentsamendua, hitzen bidezko adieraztea alde batera utziz gero, masa formagabe eta bereizgabea baizik ez da." 13 Zentzu horretan, dio Saussure-k," [e] z dago aldez aurretik finkaturiko ideiarik, eta ezer ez zen bereizgarria, hizkuntza azaldu baino lehen." 14 Baieztapen honek berak erabateko erronka egiten dio errealitatea eta
|
hizkuntzaren arteko
harremana azaltzeko modu metafisiko tradizionalari. Ondoren, Saussure-k iradokitzen du hizkuntza gure pentsamenduaren masa formagabean ebakitako elkarren ondoko xafletan egituratuta irudika daitekeela.
|
|
Nongoak eta zer garen jakiteko identitate-printzak erakusten dizkigute. Euskara baldin bada nire hizkuntza, demagun, euskarak bidera nazake naziotasunaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremanak aztertzera. Baina, ezaugarri objektibo horiek ez dute berez eta besterik gabe bulkadarik eragingo nigan nazioaren kontzeptuaz arduratzeko? 93, Walker Connor-en ustez.
|
|
Komunikabideen eta
|
hizkuntzaren arteko
korrelazioari dagokionez, probintzia bakoitzean hiztunen eta hedabideen portzentajeen artean desberdintasun nabariak daude. Gipuzkoan euskarazko hedabideen% 54 kokatzen dira, eta bertan hiztunen% 40 bizi dira; 14 puntuko diferentzia positiboa, beraz.
|
|
Humboldten lekukotza, horrenbestez, argigarria izan daiteke guretzat: batetik, ez Estatuan-edo Estatuetan-, baizik eta Herrian bertan oinarritzen den nazio kulturaletik abiatzen delako; eta, bestetik, Euskal Herrira etortzerakoan jabetzen delako, hain zuzen, nazioaren eta
|
hizkuntzaren arteko
sakoneko loturaz. Gogora ekartzekoa da, gainera, Humboldt duela justu 250 urte jaio zela, zehazki, 1767ko ekainaren 22an, Potsdamen.
|
|
Horregatik, horietaz aritzerakoan nahitaez kontsideratu beharko dira horien dimentsio historiko, kultural, politiko eta abarrekoak ere. Euskal Herrira etorrita, beraz, Humboldt nazioaren eta
|
hizkuntzaren arteko
berezko loturaz jabetzen da, alegia, nolabaiteko betikotasun bat erakusten duen loturaz; horrenbestez, ez da harritzekoa Azurmendik gogora ekartzen digun K. a. V. mendeko Herodoto ere aktuala izatea. •
|
|
hizkuntza guztiz atxikita dago gabetze politikoarekin, eta lanabes inklusibo bakarra da pairatzen ditugun diskriminazio ezberdinak errotik gainditzeko. Lanabes inklusiboaz hitz egiten dut hemen, beste leku batzuetan garatutako diskurtso ‘nazionalekin’ alderatuta, Galizian berezkoa den nazio identitatearen eta
|
hizkuntzaren arteko
loturak eragiten baitu beste osagai batzuk (erlijioa, arraza edo jaiolekua) bigarren mailara pasatzea. Beste osagai horiek ez bezala, hizkuntza ikas daiteke, eta beraren bitartez identitate mota guztiak adieraz daitezke.
|
|
Pertsonaren eta
|
hizkuntzaren arteko
hartu-emana estua da oso. Ezin bereizizkoa da eta, ikusi dugunaren arabera, honako legeetan laburbil dezakegu:
|
2018
|
|
Testu hau sinatzen dugunok, hizkuntza antropologian eta antropologia feministan murgiltzen garen neurrian, autokritika egin beharrean gaudelakoan gara. Izan ere, beste testuinguru batzuetan gizarte antropologia eta
|
hizkuntzaren arteko
elkarlanaren onurak erraz ikusi dituzten bitartean, gurean ez da horrelakorik gertatu, eta egun oraindik hizkuntza antropologia eta antropologia feministaren arteko zubia egiteke dago. Erronka horri heltzeko beharraz jabetzeko, Elise Kramer-rek bi ikerketa lerro horiek eman dezaketeenaren inguruan aipatzen duena ekarri nahi izan dugu honera:
|
|
Lanaren eta
|
hizkuntzaren arteko
harremanez ari garenez, zilegi bekit harreman horren ikuspegi filosofikoaz hitz erdi bat hemen landatzea. " Lanaren eskutik eta lanaren bidez sortu zen hizkuntza (Marx eta Engelsen ustea zen hau), eta auzi horri buruz dagoen azalpen zuzen bakarra horixe da.
|
|
Ez dut topatu datu horien eta
|
hizkuntzaren arteko
ikerketarik. Interesgarria litzateke euskarak jokatzen duen papera ere aztertzea, ezta?
|
2020
|
|
Maddi Sarasua bertsolari gazteak Euskara klase perspektibatik izenburua duen hitzaldia eskainiko du. Soziolinguistika Klusterrak egindako ikerketen emaitzetan, errentaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura egiten du Sarasuak. Gaurko hitzaldiaren inguruan udalak adierazi duenez, datuei begira," euskararekin lotuen dagoen giza taldea klase ertaina" dela ondoriozta daiteke.
|
|
Bere saioari" Euskara klase perspektibatik" ipini dio izenburua. Izan ere, Sooziolinguistika Klusterrak egindako ikerketen emaitzetan, errentaren eta
|
hizkuntzaren arteko
lotura agertzen da. Datuei begira, euskararekin lotuen dagoen giza taldea klase ertaina dela ondoriozta liteke.
|
|
Katalan presidente guztiak ere ez dira Torra bezalakoak izan-Maragall, Montilla...-, katalan editore eta idazle, baina aitortu beharko dugu katalanen aldean nano kulturalak garela, goitik hasita, geure hizkuntzan bereziki (orain arte izandako lehendakari guztiek joko dute gaztelania beren hizkuntzatzat; zalantzan dagoen bakarra euskararena da; birentzat behintzat ez da beren hizkuntza (izan)). Horrek ez gaitu adoregabetu behar; aitzitik, politika eta kultura eta gure
|
hizkuntzaren arteko
loturak aintzatago hartzera eta gehiago balioztatzera eraman behar gintuzke, premia alimalekoa bai baitugu euskara eta politika lotzeko, ez alderdi politika, baizik eta politika eta kultura euskalduna. Ados?
|
|
Nazioaren eta
|
hizkuntzaren arteko
estekak errealitate egoskor bat irudikatzen du. Nazioaren adiera guztietan, Herodotoren garaitik gaur arte, hizkuntzaren ezaugarritzea (beraz kulturarena) oinarri-oinarrian aurkitzen da.
|