|
2000
|
|
|
Unai Iturriagak, esaterako, bost hitzetik sei horrelakoak erabiltzen ditu elkarrizketa arrunt batean. Bere azkeneko liburuan ahalegin bat egin behar izan du denok gutxi gorabehera ulertzen ditugun
|
hitzetara
jotzeko. Efektu asko galduko zuen seguruenik.
|
|
|
Baieztapena, hala ere, oihuka ari nintzela alegia, hain zen funtsik gabea, ez baitzitekeen eldarnio bat baizik, bizi ninduen lokamutsaren atal berantiar bat, errealitatearekin inolako estekarik ez zuena. Nire horretan, errealitea bi
|
hitzetara
bihurtzen zen: mina eta egarria.
|
|
|
Konpetentziak nola, guk alderantziz jokatu beharrez, izenburu motz zorrotzak egitera beharturik gaude. Horren erruz, itsuskeria bat baino gehiagorekin zipriztindu izan ditugu geure lanen goi buruak, albiste baten zoko moko guztiak neketan ekartzen ahal baitira lau
|
hitzetara
. Oraingoa, idatzizko kazetaritzaren historian lekurik emanen ez bazioten ere, borobiltzat jo nuen:
|
|
2001
|
|
|
«Baina UEU ondo egoteak bere helburua urrun dagoela esan nahi du, ez horren ondo beraz». Jakina, nire
|
hitzetara
ekarri dut aspaldiko UEUko zuzendari ohiaren esana, baina, ulertu nion ideia, funtsean, hori zen; alegia UEU zenbat eta indartsuagoa izan «Euskal Unibertsitatea» lortzetik orduan eta urrunago geundela.
|
|
|
Zaila izango zen begiradetatik
|
hitzetara
, hitzetatik eskuetara, eskuetatik aho jokoetara, ahokoetatik gerri jokoetara pasatzea. Larru zereginak ia debekatuta zeuden oraindik eta hamalau hamabost urteko mutiko haiek ezin ziren neskekin harrokeria handitan ibili gainera, gorputzak nahiko xamurrak eta baldarrak baitzituzten oraindik.
|
|
2003
|
|
|
Lorategietara sartu dira ertzainak eta eten egin dute han gertatzen ari zena. Gonbidatu guztiak, xanpaina koktela eskuetan, denak zeuden adi Aranbarriren
|
hitzetara
. Aranbarri mikrofono batetik ari zen gaurkoaren egun handia azpimarratzen, aita bati pena ematen diola bere alaba beste gizonezko baten besoetan uzteak esaten, zer esanik ez alaba hori bakarra bada, baina bizi legea dela eta zoriona baizik ez diela opa gaur ezkondu direnei, bere alaba Mirari eta Javier Casadevante suhiari, alegia.
|
|
2004
|
|
|
Irudi guztiak alde batera utzirik, ametsaren, hautematearen, oroimenaren oinarrian egitura logiko bat aurkituko genuke giza adimenezko ekintza ororen zuztarretan egongo litzatekeena, ezinbestekoa ametsean ere bera ulergarria izan ahal izateko. Har dezagun inoiz izan dugun ametsik xelebreena, zentzugabekoena; hala ere, bera kontatu ahal izango dugu, gure
|
hitzetara
itzuli ahal izango dugu, dugu amestu kontatu dugun historia, egitura logikoa izango ez duena. Horrela, bada, egia matematikoa iratzarrita gaudeneko bizipen guztien nola ametsaren aurrebaldintza izango da.
|
|
2005
|
|
|
Eta egia ote zen, halaber, amonak beste behin esan ziona: gazteen hiztegia bospasei
|
hitzetara
murriztu zela, positiboa, negatiboa, superguai, hipergaizki??, eta hiztegi haren zeru mugatuan ez zegoela ostadarrik pizterik, berak, amonak?
|
|
2006
|
|
|
Biluzik jarri beharra zegoela? Oraindik ere horretaz pentsatzen dut, batez ere parkeko emakumearen
|
hitzetara
itzultzean: «Bai, gizonezkoak gehiago ziren, nabarmen gehiago» esan zuen berak.
|
|
|
Arteak ez du bizitza kopiatu behar. Bizitza kutsatu egin behar du arteak, berriz ere, Joseph Brodskyren
|
hitzetara
joz.
|
|
2007
|
|
|
Nahiz eta hori beti poliki poliki eraketa aitzinakorrean nabariago garatu ohi den, alabaina horretarako hazia estreinako taxuan jada ezikusezinezko elkarloturan ohi datza, eta hotsaren erak berak haren marka darama. ...ren, zenbat argi eta gardentasun gehiago jarri hizkuntzaren sentsuak zerki sentigarrien aurkezpenean, eta zenbat garbiago eta gorpuzbakoago zedarrituriko zehaztasuna galdatu adigai izpiritualetan, hainbat zoliagoak agertzen dira, guk gogoetarekin banatzen duguna, arimako baitan banatugabeki bat baita?, boz artikulatuak ere, eta hainbat doinubeteagokoak hurrenez hurrentzen dira silabak bata bestean
|
hitzetara
. Diferentzia hau, objektibitate garbiago eta tinkoago eta sakonago zurgaturiko subjektibotasun gehiagorena, da grekoaren eta alemanaren konparazio arretatsu batean»393.
|
|
|
Tresna anbiguoa: hitzek (arrazoiketa hauetan praktikan hizkuntza ia
|
hitzetara
soil murriztu ohi da), ezagutza erraztu bezalaxe egiten baitute gogamena limurtu eta ezagutza okertu.
|
|
|
Zientzia naturaletakoen mentsa dugu, artean. Goazen, Sagarnaren
|
hitzetara
.
|
|
2008
|
|
|
Izeba Ursulak ez zion Bixenteri erantzun, hitzez ez bederen, nahiz eta burua ezker eskuin mugitu eta ezpainetan irri bat marraztu zuen, mugimendu bikoitz hautemangaitz batean; esan nahi baita keinuz erantzun ziola,
|
hitzetara
itzulia horrelakoa izan zitekeèn erantzunean: –Ezetz, Bixente!
|
|
|
honen begi mugimenduen jarraipena egiten zuèn balizko kamera batek berehala antzemango zion nola, anaien parean gelditzen zen bakoitzean, zeharka begiratzen zien haiei, zerbaiten esperoan balego bezala. Beste kamera batek, berriz, berdin antzemango zion nola bi anaiek saihesten zituzten Beñardoren begirada nahita jaurtiak, biak ere isiltasunari eta mututasunari lotuta, beren artean keinu konplizeak trukatzen bazituzten ere aldika,
|
hitzetara
itzuliak esanahi jakin bat izan zezaketenak: ez zutela Beñardoren bezperako arrakastaz hitz egin nahi; nola, bada, Beñardo hutsaren hurrengotzat bazuten, eta arrakastaren gailurretik itzal egin baziezaiekeen??
|
|
|
Eskuak zabaldu eta zutitzeko keinuarekin amaierako
|
hitzetara
jo zuen don Martinek. Azken errespontsoa luze egin zitzaion Markoxi.
|
|
|
Eredu konstruktibistak aldarrikatzen du hizkuntzaren jabekuntza prozesu jarraitua (keinuetatik
|
hitzetara
eta hitzetatik esaldietara) eta mailakatua (morfologia ezaugarri batzuk beste batzuk baino goizago erabiltzea, bereziki 22tik 30 hilabete bitartean) dela, eta, beraz, eredu teoriko horretatik eratorriak dira aipatutako hiru iker lerroak. Azpimarratzekoa da zerrenda hauek duten ikuspuntu funtzionala.
|
|
|
– Komunikazio eta hizkuntza garapenean dagoen jarraipen etengabea adierazi du, keinuetatik
|
hitzetara
eta hitzetatik gramatikara dagoen lotura erakutsiz.
|
|
|
Datu horiek haurren batez bestekoak islatzen dituzte. Taula horretan ikus daitekeen legez, 16 hilabeteko haurren ekoizpena 28 hitzekoa da batez beste; 20 hilabetekoenak, ostera, 100 hitzeko kopurua gainditzen du; 27 hilabetekoenak 300, eta 30 hilabeteko haurren ekoizpena 400
|
hitzetara
iristen da.
|
|
|
edozein hitzen esanahia munduko egoera bat dela sinestea. Kontrako usteak dioenez, esanahiaren atzean ez dago munduaren edo errealitate objektiboaren ezer, esanahia ez da, hor kanpoan?, hitzetatik harago, den ezer, esanahia hitzetatik
|
hitzetara
doa.
|
|
|
Harrituta zegoen Karmele Aranburu Berrikerketa tertuliako gidaria Herri Irratian, herenegun: nola da posible euren adierazpenetan hiztegiko 30
|
hitzetara
iristen ez diren jokalariek halako idatzi sakona plazaratu izana! Funtsik baduen gogoeta hori albo batera utzita, pasada ederra eman zien Aranburuk kiroletako bere lankideei.
|
|
|
Izeba Ursulak ez zion Bixenteri erantzun, hitzez ez bederen, nahiz eta burua ezker eskuin mugitu eta ezpainetan irri bat marraztu zuen, mugimendu bikoitz hautemangaitz batean; esan nahi baita keinuz erantzun ziola,
|
hitzetara
itzulia horrelakoa izan zitekeèn erantzunean: " Ezetz, Bixente!
|
|
|
honen begi mugimenduen jarraipena egiten zuèn balizko kamera batek berehala antzemango zion nola, anaien parean gelditzen zen bakoitzean, zeharka begiratzen zien haiei, zerbaiten esperoan balego bezala. Beste kamera batek, berriz, berdin antzemango zion nola bi anaiek saihesten zituzten Beñardoren begirada nahita jaurtiak, biak ere isiltasunari eta mututasunari lotuta, beren artean keinu konplizeak trukatzen bazituzten ere aldika,
|
hitzetara
itzuliak esanahi jakin bat izan zezaketenak: ez zutela Beñardoren bezperako arrakastaz hitz egin nahi; nola, bada, Beñardo hutsaren hurrengotzat bazuten, eta arrakastaren gailurretik itzal egin baziezaiekeen...?
|
|
|
Ezdakitnoren metodoa ametsen nondik norakoari antzemateko: egindako ametsa dozena erdi bat
|
hitzetara
bildu, leku eta pertsona izenik atera gabe behin ere. Balekoa dela diote batzuek, ez dakit.
|
|
|
[Terapia somato filologikoa.] Ni ez naizen sendatzailearentzat, inongoa ez den min, ondoez edo ezinbizia nonbaitekoa bihurtzea da" somatizazioa", edo sendatzeko aurreneko pausoa. Ni naizen filologoarentzat, esan ezin bat behar du gaitzak zuztarrean, eta ez dakit hobe den ezin hori eginahalean
|
hitzetara
ekartzea edo bere horretan uztea, bere horretan urtzea. (Sendatzeko bigarren pausoa herrenka emana gelditzen da).
|
|
2009
|
|
|
Aurretik, girus angularisa hitzen soinuetara eta esanahira jo baino lehen garunak
|
hitzetara
jotzeko modua zela uste zen. Gaur egun, berriz, irakurketa prozesuan parte hartzen duela jakin da, hitzaren esanahia jakinda hizkiak aurreratuz.
|
|
|
Uharkaren atea zabalik, ero moduan zebilen errota nire gogoa ehotuz. Hitzek, ezinbestean,
|
hitzetara
eramaten ninduten. Zer esan zuen Ugartek?
|
|
|
–Egia da sugeak Eba engainatu zuela, baina egia da, halaber, Ama Birjinak deabruaren burua zapaldu zuenetik, guztiz aldatu zirela gauzak, halako eran, non, geroztik, Ama Birjinak ilargi puska distiratsu bat baitu zutoin eta idulki, emakumearen emetasunaren sinboloa ere badena, zeren emakume guztiak baitzarete Jainkoaren ilargi izateko deituak, milaka eta milaka ilargi betek egin dezaten denboraren gauean dir dir??. Horregatik, beharbada, egon zen izeba Ernestina hiruzpalau segundotan nora ezean, harik eta, don Ireneoren hitzetatik frai Millanen
|
hitzetara
egiten zuela, baita betartean errukiaren eta pozaren arteko irri zabala nagusitu ere ondorioz, halaxe esan zuen arte:
|
|
|
Fanellik baino gutxiago iraungo huke, hago ziur!?; kontua, baina, huraxe zen: militar itxurakoak zuela arma, eta berak ez; eta orduan, bizi senak gidatuta edo, borondatearen mugimendu batez militar ustezkoaren
|
hitzetara
makurtuta, esan zuen:
|
|
|
Gure bilaketa esparrua
|
hitzetara
mugatu nahiko bagenu, zehatzagoa litzateke adierazpen erregular hau erabiltzea: / \b ([a zA Z]) ([a zA Z]) \2\1\b/
|
|
|
Lagunaren
|
hitzetara
itzultzen naiz behin eta berriro, taberna batean, Bartzelonan geunden. Gogorrak eta esanahiz beteak iruditu zitzaizkidan.
|
|
|
Ekitaldi osoa gazteleraz izan zen, nahiz eta erakunde publiko batek antolaturik izan, nahiz eta udalaren bi hizkuntz ofizialetara irekita egon. Euskarazko gutun sarituak irakurrita izan zirelako esker, bestela agur, txalo bero bat eta hurrengo urtera arte
|
hitzetara
mugatua izango zen euskararen presentzia.
|
|
|
Berrehun eta mila hitz artekoak daude ondoren, eta horiek, berriz, oso ipuin laburrak dira. Hitz bakar batetik berrehun
|
hitzetara
joan daitezkeenak daude azkenik. Mikroipuinak dira horiek?.
|
|
|
Agostinho Neto Moskun hil zela 20 urte bete dira aste honetan. Batzuek Angolako lehen presidente gisa gogoratuko duten arren, herri gogoa
|
hitzetara
eramateagatik estimatzen dugu zenbaitek.
|
|
|
Fanellik baino gutxiago iraungo huke, hago ziur!"; kontua, baina, huraxe zen: militar itxurakoak zuela arma, eta berak ez; eta orduan, bizi senak gidatuta edo, borondatearen mugimendu batez militar ustezkoaren
|
hitzetara
makurtuta, esan zuen:
|
|
|
" Egia da sugeak Eba engainatu zuela, baina egia da, halaber, Ama Birjinak deabruaren burua zapaldu zuenetik, guztiz aldatu zirela gauzak, halako eran, non, geroztik, Ama Birjinak ilargi puska distiratsu bat baitu zutoin eta idulki, emakumearen emetasunaren sinboloa ere badena, zeren emakume guztiak baitzarete Jainkoaren ilargi izateko deituak, milaka eta milaka ilargi betek egin dezaten denboraren gauean dir dir...". Horregatik, beharbada, egon zen izeba Ernestina hiruzpalau segundotan nora ezean, harik eta, don Ireneoren hitzetatik frai Millanen
|
hitzetara
egiten zuela, baita betartean errukiaren eta pozaren arteko irri zabala nagusitu ere ondorioz, halaxe esan zuen arte:
|
|
2010
|
|
|
Esku hartzea komeni izaten da eta arazoa
|
hitzetara
ekartzea.
|
|
|
nola esango nion, baina, ezetz, garagardoa (pitxer bati beste bat zerraion) bihotz altxagarri banuen une hartan! Eta orduan, nonbaitetik atera behar eta, behin erakutsi zion gonbidatuak gonbidatzaileari bere esker ona keinu ezdeus batekin, eta zer gutxiago berriro erakustea baino, modu ganorazkoago batean baina, keinutik
|
hitzetara
jauzi eginda?!?, halaxe esan nion: –Bada, zure begiak ere??, hura esan ahala hanka sartu nuela ohartzen nintzela.
|
|
|
bi sentimendu kontrajartzen zitzaizkidan halakoetan: batetik, anaia antzarak ferratzera bidaltzekoa, iruditzen baitzitzaidan haren jarrera, aitonarena bezala, adimenari egindako burla bat zela, azken batean; bestetik, baina, ohoratua sentitzen nintzen, hain erraz makurtzen gara alabantzazko
|
hitzetara
–
|
|
|
baita errealagoa ere? ikustekoa baita nola asmatzen duen San Mateok arbasoen zerrenda. San Lukasenarekin ia zeirikusirik ez duena, derradan bide batez!?, Liburu Santuaren
|
hitzetara
egokitzeko, Jesusek Dabid erregearen leinukoa behar baitzuen, azken batean. Nik, aldiz, ez dut ezer asmatzen, ez baitago dudarik gure herenaitonak birraitona sortu zuela, birraitonak aitona, aitonak aita, eta aitak ni?
|
|
|
Masen ordua heldu zen horrela inperioaren
|
hitzetara
. Literatura epiko eta heroiko honetan inperio kristau eta totalitarioa altxatzen zen.
|
|
|
Bide batez, Espainiako apezpikuek egokiera izan zuten Euskal Herriko apaizen salaketak gogor kritikatzeko. Dokumentuaren bukaeran Aita Santuaren
|
hitzetara
jotzera ausartu ziren, paragrafo batean euskaldunen miseriak eta hondamenak zurituz:
|
|
|
Hasieran ez bata ez bestea ez ziren gai izan gaia
|
hitzetara
ekartzeko. Gero, Norak bakarrik ahoskatu zuen kontrolik gabe:
|
|
|
Irakurtzen dugunaren bidez aberastu, hori nahi dugu beste ezer baino gehiago: Francis Baconen
|
hitzetara
itzuliz, mastekatu eta digeritu daitezkeen liburuak irakurri nahi ditugu.
|
|
|
a) Lokuzio ekintza (locutionary> da zerbait ESATEA, ahoskatzea. Ekintza lokutiboa, Austinen
|
hitzetara
ekarrita zera da (1962: 153):
|
|
|
Egokieraren norantza: mundutik
|
hitzetara
; jarrera eta ekintzetatik, hizkuntzara.
|
|
|
Horrela, erlazio hori irudikapen mundukoa izanik eta periferikoa, tarte zabala uzten zaio manipulazioari. Esataria ez da inoiz besteen
|
hitzetara
alienatzen, A barrutian gertatzen ez den bezala.
|
|
|
Esan berri dizut nire ebanjelioa sinpleagoa eta laburragoa dela: baita errealagoa ere... ikustekoa baita nola asmatzen duen San Mateok arbasoen zerrenda —San Lukasenarekin ia zeirikusirik ez duena, derradan bide batez! —, Liburu Santuaren
|
hitzetara
egokitzeko, Jesusek Dabid erregearen leinukoa behar baitzuen, azken batean. Nik, aldiz, ez dut ezer asmatzen, ez baitago dudarik gure herenaitonak birraitona sortu zuela, birraitonak aitona, aitonak aita, eta aitak ni... baldin eta kate horretan izan ez bada adar konturik —arbasoak ni bezalakoak baldin baziren, nekez! —, orbetarron garbitasunaren ohorea zalantzan jar dezakeenik...
|
|
|
nola esango nion, baina, ezetz, garagardoa (pitxer bati beste bat zerraion) bihotz altxagarri banuen une hartan! Eta orduan, nonbaitetik atera behar eta —behin erakutsi zion gonbidatuak gonbidatzaileari bere esker ona keinu ezdeus batekin, eta zer gutxiago berriro erakustea baino, modu ganorazkoago batean baina, keinutik
|
hitzetara
jauzi eginda...! —, halaxe esan nion: ‘Bada, zure begiak ere... ’, hura esan ahala hanka sartu nuela ohartzen nintzela.
|
|
|
bi sentimendu kontrajartzen zitzaizkidan halakoetan: batetik, anaia antzarak ferratzera bidaltzekoa, iruditzen baitzitzaidan haren jarrera, aitonarena bezala, adimenari egindako burla bat zela, azken batean; bestetik, baina, ohoratua sentitzen nintzen, hain erraz makurtzen gara alabantzazko
|
hitzetara
...
|
|
|
Goizeko ordu bi eta erdiak ziren azken
|
hitzetara
iritsi nintzenean. Antsok lo zirauen.
|
|
2011
|
|
|
Misterio kutsu horri ere zortea esaten diote bazterretan. Azalpenik ez duten gauzak azaltzeko ere, betiko
|
hitzetara
jotzen delako futbolean.
|
|
|
" a fighting term". gorago esan dugunez, kontua ez da" man on the street" esparrukoa bakarrik. Fishman-en
|
hitzetara
itzuliz," diglossia is(...) a ‘fighting term’ in real life. It is not only a concept in sociolinguistic discourse; it is a concept in political discourse as well". egia da hori, erabat, hemengo azken mende laurdeneko ibileran. zenbait arduradun edo bozemaile politikok oso argi, leialtasun osoz, aitortu izan du berea ez dela diskurtso intelektual hutsean txertatzen den gogoeta, elebitasun sozialaz (hots, diglosiaz) ari delarik, diskurtso politiko partidista baizik. horrela ulertu behar da, esate baterako, Joxe Agustin Arrietak 1991ean idatzitakoa37 guztiek ez dute hain argi aitortzen, noiz ari diren jakintza lanketan eta noiz planteamendu politikoen zabalkunde lanean. zailagoa da, kasu horietan, diskurtso baten eta bestearen arteko bana lerroa ezartzea. gatozen beraz, muinera.
|
|
|
Eta don Salustiok, segidan,
|
hitzetara
aldatu zuen zure isiltasunak adierazia:
|
|
|
gehi Sanchoren purua, jakina. Lagun zaharrak, beraz, mahaitik altxatu eta kanpora egiteko moduan daudeke, baina handik ez da inor mugitzen, hain daude Leon erraten ari denari adi, gorputz arimak haren
|
hitzetara
irauliak:
|
|
|
–Eta hemendik urruntzekoa, erran zuen Mikelek, pentsatzen zuena
|
hitzetara
ekarriz.
|
|
|
Lacan-en ustez, hitzek ez dute beren esanahia garbi adierazten. Hitzek beste
|
hitzetara
garamatzate, eta esanahiek beste esanahietara, baina adierazlearen eta adieraziaren arteko gardentasunik ez dago. Gardentasuna baino gehiago hesia dago.
|
|
|
Hori da poesia. Poesia da bizitzaren esperientzia batzuk bere argi, iluntasun, gozo, garraztasun guztiekin laburbiltzen saiatzea,
|
hitzetara
eramatea, eta hori modu ahalik eta dotoreenean literarioki esatea. Askotan gertatu izan zait normalki hizketan ari naizela esateko kapaz ez naizen gauzak, bestela sekula ere esango ez nituzkeenak, ez zaizkidalako ateratzen?
|
|
2012
|
|
|
Akaso ez, akaso gizona ez doa bestek beregan utzitako zikina hustu eta lasaitua hartzera bakarrik, akaso ez dio inori atzetik eman nahi, zakar hartu, indarrez sartu, akaso ez du bilatzen maitasun amiñi bat besterik, diru truke bada ere, hitz goxo batzuk, diru truke bada ere, muxu bat, besarkada bat, eta han bihurtu minak
|
hitzetara
, bakarrik nago esan, bakarrik nago, ez dakit zenbat iraungo ote nukeen zuregatik ez balitz, ez diot zentzurik aurkitzen munduari esan ohe ertzean eserita zapata lokarriei begira, automata baten ilusioarekin egiten ditut lanak, ohetik jaiki eta fabrikara joaten naiz, katean egiten dut lana, jende asko kalera joango dela zabaldu da zurrumurrua, botatzen banaute nireak egin du, zorretan nago oraindi... Zugana joaten zait gogoa gero.
|
|
|
Eta bigarrenaz, edozein paper susmagarritan alfabetoko letrak tokiz aldatuz, pozik ez dagoen alderdi baten asmorik sakonenak jar ditzaketela agerian. Horrela, adibidez, gutunean lagun bati esango banio, Gure alaba Tomasak odoluzki mingarriak ditu betirako, arte honetan trebea den pertsonak esaldi hori osatzen duten letra berberak ondorengo
|
hitzetara
ere pasa daitezkeela aurkituko luke: Eutsi luzaroago:
|
|
|
Bertan defendatzen den premisa nagusia honela laburbilduko genuke: itzulpena eguneroko komunikazioaren parte da, etengabe ari baikara gure pentsamenduak eta ideiak
|
hitzetara
ekartzen edo itzultzen. Mezu bat ulertzea mezu hori dezifratzea da.
|
|
|
Escituraco, ta dacarcien Santuen hitzac alic zucenena gure Euscarara ditut: baña ez beti hitzez hitz. Gañeraco gauzetan ez dut beguiratu, gauza adirazteco, dacartcien
|
hitzetara
, beguiratu dut hitz equin essan nai duenara; ta erraten dut hau, len errana ez pa lego bezala, ta euscaraz errateco zucen enac dirala, iduritu zaizquidan hitz equin (Mendiburu 1747: 1v 2r).
|
|
|
Izan ere, itzulpena eguneroko komunikazioaren ezinbesteko jarduera da: hitz egiteko ekintza bera pentsamenduak eta mundu ez berbaleko ideiak
|
hitzetara
ekartzean edota itzultzean datza. Hitz egitea edota testu bat idaztea, beraz, ideia bat itzultzea da.
|
|
|
Atxiki sakon bat egin dio Inasek zigarroari, don Pedro Pabloren
|
hitzetara
itzularazteko bere arreta. Atzerapenarekin izanik ere, burua gora eta behera mugitu du jarraitzeko onespena ematen diola adierazi nahirik zuzendariari.
|
|
|
Inasi aitaginarrebaren
|
hitzetara
joan zaio pentsamendua. Berak ere aita galdu zuen, egia da, baina berez ez zuen aitarik ezagutu.
|
|
|
Baina hori ez da Zizeken benetako jarrera. Gure azken baieztapen horri sinesgarritasuna emateko, Zizeken
|
hitzetara
jotzea izango da egokiena; eta horretarako aurki litezkeen hainbat adibideren artean bat aipatuz, honakoa irakur dezakegu Less than Nothing liburura joz:
|
|
|
Santa Klara uharteko zuhaitzetan pausatu nuen soa. Euria bailitzan, bara bara
|
hitzetara
amildu zen Txatxo:
|
|
2013
|
|
|
Dena den, oinazea edo sufrimendua, adierazia izango bada,
|
hitzetara
ekarri behar da; bizitako esperientziak, oso ankerrak badira ere, adieraziak izateko, kontatu egin behar dira. Adierazpen horretan, finean, oinazeak ahotsa aurkitu behar du, eta Theodor Adornok zioen bezala, une horietan adierazpiderik hoberena artearen hizkuntza da (Tafalla 2003) 165 Joxek bertsoen hizkuntza aukeratu zuen oinazea eta sufrimendua adierazteko, esperientzia bortitza testigantza bilakatuz.
|
|
|
Agerrek badaki zerbait horretaz. Horren gainean, Zubiaurrek amesten ez dituenak eransteko maneran legoke, isilpean atxiki beharrekoak
|
hitzetara
ekartzeko apeta balu.
|
|
|
Irudia: ananwissing Baletik
|
hitzetara
. Horixe da haurtxoaren hizkeraren lehen bidea.
|
|
|
Baina esan beharra dago, iritzi txar bakar horren aurrean, Zalvidearen aldekoak asko direla. Bancroften
|
hitzetara
itzuliz berriro, historialariak dio hogei urtez eginahal guztian saiatu zela Zalvidea San Gabriel misioa sendotzen," baina neofitoen maitasuna edo harekin hartu emana zuten guztien estimua sakrifikatu gabe. Zalantzarik gabe, misiolari eredugarria zen garai hartan, eta bai orduan eta bai geroago santutzat hartu izan zuen jende arruntak". 338
|
|
2014
|
|
|
Nire ikergaia 15 urte bitarteko gazteengan kokatuz, garrantzitsua iruditzen zait 1904an Hall psikologo estatu batuarrak sortu zuen nerabearen kontzeptura gerturatzea. Horretarako Feixaren
|
hitzetara
joko dugu:
|
|
|
Bizi osoa eguraldi hutsa zen, itxarotea noiz amaituko beroa, zeinean gertakariek ez baitzuten esanahirik, eta noiz etorriko freskura, zeina goxoa baitzen eta balakagarria, emakume baten eskua bekoki akitu batean nola. Hegoaldean, Georgian, bada sentipen bat, beharbada
|
hitzetara
egundo ekarri gabea?: Hegoaldeko jakituriarik handiena horixe dela; hala, handik gutxira, Gozoki jolas areto batera sartu zen Jackson kalean, han kideko lagunarte bat topatuko zuelakoan, betiko txantxak eginen zituena:
|
|
|
Bigarrenik, azken informazio mugimenduak egiten dira (mugi 4). Hemenzatietatik informazioa flexionatu beharreko
|
hitzetara
pasatzen da. Euskararen kasuan, zatiaren azken hitzak darama unitate horren flexio informazioa, hau da, kasu markaedo postposizioa, numeroa eta mugatasuna, besteak beste.
|
|
|
Ideia erakargarri honek bidea ematen du Bergerren
|
hitzetara
bueltatzeko. Testuhau irekitzeko aukeratutako hitzak dira:
|
|
|
Txakurren eta pertsonen arteko komunikazioa ez da mugatzen jadanik lapurretara, txakurraren gorputz hizkuntzara edo ulertzera zer dio txakurrak isatsarekin? . Eskandinaviako zientzialari talde batek txakurraren pentsamendua giza
|
hitzetara
itzultzeko gai den lehen gailua. Tramankulu horiek oraindik ez dakite animaliaren erantzuna oso galdera konplexuei erantzuten, baina bai hitzekin zakurra haserre, nekea edo beldurra. Errazagoa da txakurraren pentsamenduak giza hizkuntzara itzultzea dirudienetik; nahikoa da lehendik dauden ezagutza teknologiko batzuk aplikatzea», dio Eric Calderonek, Aurkikuntzaren Elkarte Nordikoa eta kantari tx... Baina, nola funtzionatzen dute gailu horiek?
|
|
|
" Existe una experiencia muda?, existe una infancia de la experiencia?, y si existe, cual es su relacion con el lenguaje?". Lengoiaren izatea eta arazoa haurtzaroan egiten dira ikusgarri, hotsetatik
|
hitzetara
dagoen igarobidean. Ondorioz, idazten du Agambenek, esperientziaren teoria bat haurtzaroaren teoria izan daiteke soil soilik.
|
|
|
" Hartza, acqua, ilargia, oihartzuna" hitzak lehenengoz esaterakoan. Hotsetatik
|
hitzetara
dagoen pasarte gogoangarri eta iragankorra. Hitzak falta zaizkigunean edo gure ezpainetan desegiten direnean.
|
|
2015
|
|
|
" Kantatzen duenarekiko musikariak duen koherentzian dago eraldaketaren gakoa", diote Pottors ta Klitokoek. Alegia, mezua ez dela
|
hitzetara
soilik mugatzen, haiek bezain garrantzitsuak direla, esaterako, taldekideen arteko harremana, taldeak entzuleekin eta beste musikariekin duen hartu emana, taula gaineko, atzeko eta azpiko jarrerak eta rolak, hizkuntzaren hautua, parte hartzen duten kontzertu eta jaialdien izaera...
|
|
|
Epaituko zuten tabernakoek azertu handiz. Frantsesa, erantzun luke Errek, elkarrizketa hura begiradetatik
|
hitzetara
inoiz pasako balitz. Eta ez, ez naiz hemengoa; ezta inongoa ere, agian.
|
|
|
Habailan etorri zaizkie txorakeriak ezpainetatik
|
hitzetara
buruan egosialdirik pasa gabe eta, horren aitzakian, autoa bera ere abiadura bizian doa errepide erdiko bidetik, ibilgailu geldoagoak etengabe aurreratuz. Mek, bat batean urduri, leihatila aldameneko heldulekuari gogor eutsi dio.
|
|
|
–Anatolie gutxietsia izan zen eskolan hasi zenean, arbuiatua; irainak eta kolpeak jasan behar izan zituen?. Alionaren begiradak lehen elkarrizketa eguneko tristura ekarri du
|
hitzetara
; minbera zaio gogoratzea zaborra deitzen ziotela 9 urteko mutikoari, eskolako joan etorriak negar malkotan egiten zituela semeak. –Lapurra deitzen zioten, eta miserablea?.
|
|
|
Ez ezazu pentsa, ditudan urteekin, oraindik kumeak habiatik nola hegaldatu diren begira nagoela? Asmakizun handia litzateke mintzaira, hain baldarrak ez bagina ideiak
|
hitzetara
moldatzen!
|
|
|
Noiz edo noiz, bizitza honetan, nork ez ote du sentitu zirrara hori?, pentsatu du gizonak bere baitan. Berak ez luke
|
hitzetara
biltzen jakingo, bera ez baita poeta, ezta idazlea ere, bera negozio gizon bat baino ez da, eta ez luke asmatuko egoki adierazten.
|
|
|
Etsipenaren kontra borrokatzeko, ordea, horretan gehiegi ez pentsatzen ikasiko zuen egunak eta asteak igaro ahala, horretan pentsatzen zuenean ez atzera ez aurrera geratzen baitzen, eta hezur muinetaraino sartzen beldurra, ametsak eta ilusioak galarazteraino. Gainera, gaitz gertatzen zitzaion bere pentsamendu tristeak
|
hitzetara
aldatzea; paperera ekarri nahi izan zituen behin batean, baina zuri geratu zitzaion orria, ezintasunaren erakusgarri.
|
|
|
Edonola ere, saiatzen zen horretan gehiegi ez pentsatzen, Lucecitaren laguntzaz izango bazen ere, edo, udako sasoian, bazkalondoetan eman ohi zituzten cowboy filmetan murgilduz?. Gero, arratsaldeko ibilaldian, senarrari gorabehera guztien berri zehatza ematean, bere baitako sentimenak
|
hitzetara
bildu ezinak sortutako frustrazioari aurre egingo zion, eta, aldi berean, istorio hutsal haiei buruz atergabe mintzatuz, pentsamendu tristeak uxatu eta etsipenaren amildegitik aldenduko zen.
|
|
|
–Asmakizun handia litzateke mintzaira, hain baldarrak ez bagina ideiak
|
hitzetara
moldatzen!
|
|
|
trebezia handia erakusten du pertsonaien arima deskribatzen, etengabeko hausnarrean dagoen hirugarren pertsona narratiboaren bidez. Eta emakumeari sugeak esan zioneko egitura zatikatu eta errepikakorra baztertu duen arren, oraingoan ere babesik gabeko pertsonaiak aurkezten dizkigu Oñederrak, estalperikgabe bizitzari aurre egin behar diotenak. Memoria eta sorkuntza berdinduz, literatura erraietatik ateratzen den jarioa dela esaten da nobelan,
|
hitzetara
errenditzea kosta egiten den zera hori, hain justu. Eta berriro ere, lehenago aipatzen ziren kantari eta idazleak lagun, gizon emakume arteko inkomunikazioaz hitz egiten da, eta tarteka bakarrik bizi dugun paradisuaz.
|
|
|
Liburu azalak sentimentalismoari egiten dio aipamen, nobela bera afektuen gainekoa bada ere. «Pertsonala» hitza bera Oñederraren afektuen gainean idazteko moduari lotuta ulertzen dut, Lourdes Otaegik aipatu bezala gauzak zuzen eta zehatz esateko obsesio horrekin, afektuak
|
hitzetara
eramatea ez baita kontu erraza. Eta idazleak ez du ezkutatzen zailtasun hori, hortik giza harremanen konplexutasuna eta gaizki ulertzeen mehatxu etengabea.
|
|
|
Haurrek ilusio handia egiten diete letrak eta hitzak dituzten beste jolas batzuetara pasatzea, «urkatua» edo gurasoek egindako gurutzegrama errazak, beren laguntzarekin. 6 Hitzak seinalatzea ipuin bat irakurtzen den bitartean Haurrak idatzizko
|
hitzetara
hurbiltzeko beste modu bat ipuin bat edo arreta jasotzen duten beste testu batzuk irakurtzen diren orrian adieraztea da. Horrela, ia modu naturalean, haurrak letrak eta hitzak ezagutzen ditu eta, ia konturatu gabe, bere ezagutzetan sartzen ditu.
|
|
|
Andoaingo Hogar Extremeñok antolatuta, Andoaingo Udalaren laguntzaz, Imanol Iribarren musikariak eta Laket musika taldeak Extremadurako folklorearen hainbat pieza egokitu dituzte euskal doinu eta
|
hitzetara
. Igandekoa mendeurreneko ekitaldien egitarauan kokatu dute, Andoaingo artista askoren parte hartzearekin egingo dena.
|
|
|
Oskorrik adio esan zueneko urtea. Edo Natxo de Felipek 2013an Berria egunkariari emandako elkarrizketa famatuan erabilitako
|
hitzetara
ekarrita," egoerak Oskorri akabatu zueneko urtea". 40 urtetik gorako ibilbideari amaiera emateko erabakia 2014ko udazkenetik hartua zuen taldeak, baina iazko ekainera arte itxaron zuen bere despedidia iragartzeko.
|
|
|
Orain ni heure atearen zaindari, neu, eta neure baitatik biok, eta hemengo guztia nigan kirrinka, atea bere erroetan hazten doan bitartean, irudietatik
|
hitzetara
pasa ezinean betazalpekoak hain dira eta mutu.
|
|
|
Gero, begiak hari zuzenduta egon arren, ez zuen emakume hura ikusten. Ez zeukan ezer zehatzik buruan, ez behintzat
|
hitzetara
ekar daitezkeen pentsamendu artikulatuak. Postariaren mendekua ko irudi batzuk zetozkion, lauso eta arras desordenaturik.
|
|
2016
|
|
|
Zurekin batean hainbeste gauza berri sartu ziren, hizkuntza adibidez. Oihutik
|
hitzetara
pasatu zinenean erabat gizakitu egin zinen eta gizon modernoaren etxeko atea zabal zabalik utzi zenuen.. Sap Sapek Ebari harropuzkeriaz beteriko soaldia bota zion.
|
|
|
Festa hura, finean, erabateko arrakasta izan zen. ...ma haiek ere konturatu ziren Alsinako euskaldunen komunitateak jai giroko ospakizuna behar zuela beren bizipoza berritzeko, beren bizinahia lau haizeetara aldarrikatzeko; beraz, euskaldun guztiak bildu ziren ezteietara, eta gonbidaturik egon ziren, halaber, espainiar errepublikazaleen, juduen eta itsasontziko ofizialen ordezkaritza bana; eta ordura artean gizalegezko agur eta jendetasunezko diosal
|
hitzetara
mugaturik egon ohi ziren hiru komunitateetako kideek, edanaren ugariak edo unearen hunkimenduak hartaraturik, anaitasunezko uholde batek blaitu balitu bezala jokatu zuten: aurpegitik ezabatu ezinezko irribarreak izan ziren aurrena, sinpatiazko keinu eta buru makurtze etengabeak hurrena, eta batak besteari besotik helduta bukatu zuten azkena, batzuek beren mozkorrean euskarria bilatu eta ez erortzeko, beste batzuek dantza ero batean abaildurik erori arte jarduteko, eta gehienek elkarri beren penak eta atsekabeak kontatzeko, hurkoak hitzik ulertzen ez bazuen ere nork bere hizkuntzan, baina haien aditasuna eta adeitasuna ikusita dena konprenitzen zutela ere pentsa zitekeen; beharbada, esaten zutena esaten zutela, mezu bera zelako beti eta denen ahoetan:
|
|
|
Haurra jaiotzetik elkarrekintza batean bizi da, eta txikitatik kuriositatea sentitzen du, mundua ezagutzekodesioa du. Beraz, lehenengo zantzuak doinuak dira, bere gorputzak egiten dituenak zehazki eta pixkanaka
|
hitzetara
ailegatzeko prozesua martxan jartzen du. Tradizioarekin jarraitzeko lau zergati aipatzen ditu Igerabidek (2003):
|
|
|
Ahots sintesia. Itsuentzako egokitzen diren ordenagailuek
|
hitzetara
eramaten dute pantailako edukia. Era berean, braille lerroa dago:
|
|
|
ezten onela vici bear, guere zaiñac eguin dira, basoan zotzac becein igar (el que espera desespera), birich edo bacun (pares o nones), eguiac sasiac erretzen (la verdad amarga), to to saluxan, nola lan ola jan (el que bien trabaja debe comer bien). Bukatzeko, Etxeberri Sarakoaren, Etxeberri Ziburukoaren eta Gazteluzarren idazkietatik esleituriko ia 300
|
hitzetara
iristen den zerrenda ere bazekarren. Beraz, osotara 1700 sarrera inguru dira, Azkuek bere hiztegirako Araq. epigrafearen azpian erabili zituenak, Fitarengandik hartuta baina, orobat, hark zitzakeen akatsekin barne.
|
|
|
errealismoaren pretentsioa da huts egiten duena, nobela beltz bat klabe errealistan irakurtzen ahal delako ustea. Alegia, nobela beltza errealista izan zitekeen, eta zen 1929an, baina 1999an jada ezin da izan, artefaktu historikoa denez; eta berriz itzuliko ginateke lehen ere aipatu ditugun Manchetteren
|
hitzetara
, Borgesen Pierre Menard, autor del Quijote aipatzen dutenetara.
|