|
2000
|
|
|
Zenbatetan etorri izan zaizkidan, hartaraz gero, merkatari italiar haren
|
hitzak
bururat: " Ez dut ulertzen!
|
|
|
Ez dakit. Zeren eta baitakizu ezen ehiza dabilen lekuetan ehiztaririk onena dela jaun Gezur —emanen ahal dit Bertzeokoak honako izen propio hau erabiltzeko baimendua eta lizentzia, bere don Bildurren eredurat! — Baina, gezurra edo egia izan, dukearen
|
hitzak
buru buruan sartu zitzaizkion Mattini... are gehiago dukeak antzeko hitzak xuxendu zizkionean adio egiteko orduan, eta promes egin zionean ezen bere etxerat eramanen zuela —dukearen etxerat, bai! —, frogen froga hura gainditu ondoren. Eta Mattinek, nola aita bezalakoa baitzen eta buruan gauzaren bat sartzen zitzaionean ez baitzuen etsiko, halaxe erran zuen:
|
|
2004
|
|
|
" Iraultza dator, antza". Eta umeari iraultza hitza elkartu zaio usainarekin eta koloreekin, edo esnearen usaina Liviaren arropen kolore biziekin eta iraultza hitzarekin, edo koloreak iraultzarekin eta esnearen usainarekin, edo beste edozein modutan, baina buruan sartu zaizkio, eta kalean behera joan da uztaia bueltaka eramanez, esnearen usaina sudurrean, arropen koloreak begietan eta iraultza
|
hitza
buruan, eta uztaia bueltaka bueltaka eraman du, eta Atorra Beltzen furgoneta baten ondotik ere pasatu da, iraultza hitza buruan zuela, gauzak elkartzeko umeek duten abilidade horrekin.
|
|
|
" Iraultza dator, antza". ...aren arropen kolore biziekin eta iraultza hitzarekin, edo koloreak iraultzarekin eta esnearen usainarekin, edo beste edozein modutan, baina buruan sartu zaizkio, eta kalean behera joan da uztaia bueltaka eramanez, esnearen usaina sudurrean, arropen koloreak begietan eta iraultza hitza buruan, eta uztaia bueltaka bueltaka eraman du, eta Atorra Beltzen furgoneta baten ondotik ere pasatu da, iraultza
|
hitza
buruan zuela, gauzak elkartzeko umeek duten abilidade horrekin.
|
|
|
Pentsatu du Livia ez dela sekula agertuko entziklopedia batean. Kalerik ere ez diote jarriko Ponte a Eman, jantziz aldatu eta herrian koloreak zabaldu zituen arren; eta uztaia zuen ume bati, Liviaren erruz, iraultza
|
hitza
buruan betiko sartu bazitzaion ere, ez zela entziklopediarik txikienean agertuko, merkeenean ere ez.
|
|
2005
|
|
|
Esate baterako, pre aurrizkiak modifikatzaile modura jokatzen du prejuicio hitzean, beharrezko datuak izan aurretik egiten den juicio mota adierazten baitu hitz honek eta horren parean aurreiritzi dugu euskaraz. Prehistoria hitzean aldiz, pre aurrizkia da
|
hitzaren
burua, ez baitu historia mota bat adierazten historiaren aurreko garaia baizik. Hitz honen euskal ordaina historiaurre da, burua azken hizkuntza baita gurea.
|
|
|
–Gizon zuria, europarra, ile beltza –belarri gainetan ile batzuk zuriak ziren, baina nahiago izan nuen ezer ez aipatzea–, metro eta hirurogeita sei zentimetro, hirurogei kilo. Gorpuak traumatismo ugari ditu, buruan batez ere; begi grisak dauzka... zeuzkan –azken
|
hitza
burua koadernotik altxatu eta txita batek bezain ahul esan zuen, ondoren niri begiratu zidan; begirada saihestu nuen.
|
|
|
Adelak maistra etxetik irteterakoan esan zizkigun
|
hitzak
buruan taupaka neuzkan oraindik; heriotza hain garbi iradokitze hura, iragarpen baten antzera; ametsetan bezala dirua eskatze hura, ondoren ezetz esan bazidan ere; bazirudien SOS bat bidaltzen ari zitzaidala, mezu larri bat. Hartan guztian giltzarri garrantzitsuren bat gorderik zegoela sumatzen nuen; dena den, esan ditudan bi kontu horiekin, heriotzaren aipamenarekin eta dirua eskatzearekin, arrasto garbiak eman zizkidan, bat batean galduta sentitu zelarik, nola itsasontzi batek hondora joan aurretik baitu jotzen tutua edo airera jaurtitzen bengalak.
|
|
2008
|
|
|
apostoluak aulki batzuetan eserita, suzko mihiak haien buru gainean, eta gorago Espiritu Santua uso baten itxurapean, nondik izpi batzuk proiektatzen baitziren suzko mihietaraino. Baina kontua da, halaber, apaizak esana entzun arren eta irudi haiek ikusi arren, Beñardo aspaldi bizi zela beste lurralde batean, titiriteroek herritik alde egin bezain laster jarri zen hura etorkizunari begira, haiek noiz itzuliko?; burua, beraz, bi tokitan zuen, elizan eta zirkuan, zirkuan eta elizan?, baita bi mundu haiei zegozkièn
|
hitzak
buru barruan ere, batzuk alde batean, besteak bestean, bai, baina edonola nahasteko probabilitate osoz, eta hala, etxera iritsi eta guztiak bazkaltzen jarri ahala, Beñardok bere galdera egin zuen:
|
|
|
Ortografia arbitrarioa duten
|
hitzen
buruko irudikapena (bide lexikoa) ongi dagoen, eta haien ortografia ezagutzen duen ebaluatzeko, hitz arbitrarioen diktaketa egiten da (hadi adi, arroa harroa, haur ahur, hegia egia). Horien ortografia ezin da ondorioztatu arau ortografikoetatik, eta hitz horiek nola idazten diren buruz badakite bakarrik idatz daitezke ongi.
|
|
|
apostoluak aulki batzuetan eserita, suzko mihiak haien buru gainean, eta gorago Espiritu Santua uso baten itxurapean, nondik izpi batzuk proiektatzen baitziren suzko mihietaraino. Baina kontua da, halaber, apaizak esana entzun arren eta irudi haiek ikusi arren, Beñardo aspaldi bizi zela beste lurralde batean –titiriteroek herritik alde egin bezain laster jarri zen hura etorkizunari begira, haiek noiz itzuliko–; burua, beraz, bi tokitan zuen –elizan eta zirkuan, zirkuan eta elizan–, baita bi mundu haiei zegozkièn
|
hitzak
buru barruan ere, batzuk alde batean, besteak bestean, bai, baina edonola nahasteko probabilitate osoz, eta hala, etxera iritsi eta guztiak bazkaltzen jarri ahala, Beñardok bere galdera egin zuen:
|
|
2009
|
|
|
Telefonoaren kablea deskonektatu zuen. Une luze batez oso geldi iraun zuen, artean bere amaginarrebaren
|
hitzek
buruan durundi egiten ziotela. Lur jotako emakume haren ahotsari zerion amorruak izutu egin zuen.
|
|
|
Eta orduan, osatu gabeko haragi puska hau zugan osatzen da?; horrela esan zuen, bai, Regina Aldasorok ahapeka, bere lehen sentipen hartaz damutzen zela, noiz eta munstroa komunera botatzeko irrika gailendu baitzitzaion; eta, eskuak elkartu eta bere begiek dir dir egiten zutela, barru barrutik esan zion aurrean zuèn irudiari: . Neure burua apaldu behar badut zurea goratzeko, egin bedi zure nahia, Ama Birjina txit garbia?; eta, bere buruaren ukatze hartan eta bere eskaintza hartan, haren
|
hitzak
burutik bihotzerako bidean jada?, askatasun sentimendu neurrigabe batek hartu zuen, zinez azalduko ote zitzaion egunen baten Ama Birjina, markesa andereak Madrilen iragarritakoaren ildotik??, arestian hain astun zitzaiòn haragi puska hura irudimenaren esku artean lurrundu balitzaio bezala?
|
|
|
Domingo, hasteko, defentsiban zegoen, defentsiban behar zuen, inondik ere?, aurpegia zuri eta burua ere zuri, odola hotz; bizardunaren
|
hitzak
buruan sartu ez beste, ordea?, eskumotza da, baina gizona da oso: gizona gerritik gora, eta gerritik behera gizonago??, lotsak edo eraginda, adrenalina uholdea odolbideetan barrena lehertu eta gorputza sutu zitzaion; esan nahi baita Domingok, segundo gutxiko epe laburrean, mutur batetik bestera erreakzionatu zuela, lehen izotzak hartuta eta gero suak:
|
|
|
Niri, berriz, oraindik ere Bilbo Zaharra euskaltegiko irakasle ohiaren
|
hitzak
burura datozkidanean, zirrara eragiten dit: –Luis, ez galdu inoiz ilusioa?.
|
|
|
Domingo, hasteko, defentsiban zegoen –defentsiban behar zuen, inondik ere–, aurpegia zuri eta burua ere zuri, odola hotz; bizardunaren
|
hitzak
buruan sartu ez beste, ordea –" eskumotza da, baina gizona da oso: gizona gerritik gora, eta gerritik behera gizonago" –, lotsak edo eraginda, adrenalina uholdea odolbideetan barrena lehertu eta gorputza sutu zitzaion; esan nahi baita Domingok, segundo gutxiko epe laburrean, mutur batetik bestera erreakzionatu zuela, lehen izotzak hartuta eta gero suak:
|
|
|
Eta orduan, osatu gabeko haragi puska hau zugan osatzen da"; horrela esan zuen, bai, Regina Aldasorok ahapeka, bere lehen sentipen hartaz damutzen zela, noiz eta munstroa komunera botatzeko irrika gailendu baitzitzaion; eta, eskuak elkartu eta bere begiek dir dir egiten zutela, barru barrutik esan zion aurrean zuèn irudiari: " Neure burua apaldu behar badut zurea goratzeko, egin bedi zure nahia, Ama Birjina txit garbia"; eta, bere buruaren ukatze hartan eta bere eskaintza hartan –haren
|
hitzak
burutik bihotzerako bidean jada–, askatasun sentimendu neurrigabe batek hartu zuen –zinez azalduko ote zitzaion egunen baten Ama Birjina, markesa andereak Madrilen iragarritakoaren ildotik? –, arestian hain astun zitzaiòn haragi puska hura irudimenaren esku artean lurrundu balitzaio bezala...
|
|
|
Atal honen hasierara aldatu ditugun Mitxelenaren
|
hitzak
burutik kendu ezinik ibili ohi gara hizkuntza politikaz dihardugunean: " Euskarak bere tokia aurkitu behar du hizkuntzen artean".
|
|
2010
|
|
|
Natalioren aurkako erasoan ari nintzen, bai, baina berehala irten zen Teo lehengusuaren defentsan, kontraeraso errukigabean: . Errespetua irabazi egiten da, eta zuk, Damaso??, eta
|
hitzei
buruaren ezezko keinua erantsi zien. Eta orduan, suzko amorru batek beldur guztiak kiskali. Tasiorekin bizi izan zuèn afera ilunaren berri eman behar nion aditzera Teori, era gordean bazen ere!?
|
|
|
Eta hala jarraitu nuen, urtea joan, urtea etorri? Susana enera urteroko bisita egiten, gero eta desgogarago, egia esan; urte batean aitzakia bat ere asmatu nuen, pauso txar bat eman eta orkatila bihurtu nuela?, baina hurrengoan, Bibiren
|
hitzak
buruan nituelako edo?. Guk hautsi dugu, bai, baina zuk ez hautsi, ahal baduzu???, joan egin nintzen, hurrengoan eta hurrengoan, egonaldi haietan neure pazientzia gero eta gehiago landu behar izaten banuen ere, Teo noiznahi mintzatzen baitzitzaidan Francoz. Franco baino francozaleagoa bai hura!?, eta ni haserretu egiten bainintzen, jarraian itxura egin behar izaten banuen ere; bisita haietatik, beraz,, bisitondoa?
|
|
|
Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko buruzagi gurutzatua izan zela, hau eta beste; hain bukatu nuen kokoteraino, non, meza emateko orduan, ez bainuen kardinal primatuaren agindua bete; ederki ohartu zen hartaz Teofilo Maria, meza bukatu ez beste hartu baitzidan kargu, gurpil aulkian ziztuan hurbiltzen zitzaidala: . Jakingo duzu kardinal primatuak meza santuan formula berri bat erabiltzea agindu duela, caudilloaren ohorez???; egia esateko aukera bikaina nuen, baina, Bibiren
|
hitzak
buruan nituelako edo anaiari aurre egiten ausartu ez nintzelako, biak ere bai seguruenik, horrelakoetan eskutik helduta joan ohi baitira koldarkeria eta aitzakia?, tonto aurpegia jarri eta ihes egin nion: –Ez ez, ez naiz enteratu.
|
|
|
–Ba al dakizu zer esan zuen San Agustinek? Maita ezazu, eta egin nahi duzuna??; ez zidan gehiago esan, eta ez nion gehiago galdetu, baina geroztik behin baino gehiagotan etorri izan zaizkit fraidearen
|
hitzak
burura.
|
|
|
Natalioren aurkako erasoan ari nintzen, bai, baina berehala irten zen Teo lehengusuaren defentsan, kontraeraso errukigabean: " Errespetua irabazi egiten da, eta zuk, Damaso...", eta
|
hitzei
buruaren ezezko keinua erantsi zien. Eta orduan, suzko amorru batek beldur guztiak kiskali —Tasiorekin bizi izan zuèn afera ilunaren berri eman behar nion aditzera Teori, era gordean bazen ere! — eta ezabatu zizkidan:
|
|
|
Eta hala jarraitu nuen —urtea joan, urtea etorri— Susana enera urteroko bisita egiten, gero eta desgogarago, egia esan; urte batean aitzakia bat ere asmatu nuen —pauso txar bat eman eta orkatila bihurtu nuela—, baina hurrengoan, Bibiren
|
hitzak
buruan nituelako edo —" Guk hautsi dugu, bai, baina zuk ez hautsi, ahal baduzu..." —, joan egin nintzen, hurrengoan eta hurrengoan... egonaldi haietan neure pazientzia gero eta gehiago landu behar izaten banuen ere, Teo noiznahi mintzatzen baitzitzaidan Francoz —Franco baino francozaleagoa bai hura! —, eta ni haserretu egiten bainintzen, jarraian itxura egin behar iz... nik hartzen nuen arnasa, Susana eneko eremua utzi eta trena hartu bezain laster...!
|
|
|
Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko buruzagi gurutzatua izan zela, hau eta beste; hain bukatu nuen kokoteraino, non, meza emateko orduan, ez bainuen kardinal primatuaren agindua bete; ederki ohartu zen hartaz Teofilo Maria, meza bukatu ez beste hartu baitzidan kargu, gurpil aulkian ziztuan hurbiltzen zitzaidala: " Jakingo duzu kardinal primatuak meza santuan formula berri bat erabiltzea agindu duela, caudilloaren ohorez...?"; egia esateko aukera bikaina nuen, baina, Bibiren
|
hitzak
buruan nituelako edo anaiari aurre egiten ausartu ez nintzelako —biak ere bai seguruenik, horrelakoetan eskutik helduta joan ohi baitira koldarkeria eta aitzakia—, tonto aurpegia jarri eta ihes egin nion: " Ez ez, ez naiz enteratu.
|
|
|
" Ba al dakizu zer esan zuen San Agustinek? Maita ezazu, eta egin nahi duzuna..."; ez zidan gehiago esan, eta ez nion gehiago galdetu, baina geroztik behin baino gehiagotan etorri izan zaizkit fraidearen
|
hitzak
burura.
|
|
2011
|
|
|
Zigarro bat piztu, eta kronikarako behar nituen puntuak zirriborratzen hasi nintzen, koadernoaren gainera okertuta, ideiak eta
|
hitzak
burura etorri ahala isurtzen. Arrapaladan.
|
|
2012
|
|
|
Eginkizun horretan arretaz hasi eta berehala, bihotza erabat eta benetan atsekabetu zitzaidan, nire iraganeko bizitzaren gaiztakeriengatik. Berpiztu egin zitzaidan ametsaren zirrara, eta «gauza horiek guztiek ez zaituzte damuarazi»
|
hitzak
buruan zebilzkidan etengabe. Behin eta berriz eskatzen nion Jainkoari damutzeko ahalmena emateko, eta egun horretan bertan, Idatzi Santuak irakurtzen ari nintzela, hitz hauek aurkitu nituen, mirariz:
|
|
|
Saiatu arren, Margaritak ezin izan zuen aitaren
|
hitzek
buruan sortzen zioten durundia isilarazi. " Etxetik alde egin behar du, oraintxe bertan"; halakoa entzuten zuenean, Galori ezkerreko besoa mozteko emandako matxetekada, zazt, entzuten zuen.
|
|
2013
|
|
|
Konklabea n nire alboan eserita zegoen Claudio Hummes kardinal brasildarra, eta nire hautagaitza indarra hartzen hasi zenean, lasaitu egin zidan. Ondoren, kardinalek aita santu aukeratu nindutenean, besarkada bat eta muxu bat eman zizkidan esanez: Ez zaitez behartsuez ahaztu. Azaldu duenez, behartsu
|
hitza
buruan sartu zitzaion eta San Frantzisko Asiskoarengan pentsatu zuen, eta pobreziaren santuaren izena aukeratzea erabaki zuen.
|
|
|
Putz egiten saiatu nintzen, ahal nuen indar handienez, hitz osoa azaldu ez zedin. Ez zitzaidan beste
|
hitzik
burura etortzen zer izan zitekeen, hasiera horrekin hasita, eta hiztegi bat ikusi nuen bat batean armairuko apal batean: the end....
|
|
|
Lagunak ganbara
|
hitza
buru hitzaren baliokidetzat darabil esaldi horretan, burua pertsonon goiko atala delako, ganbara etxeetako goiko atala den bezala.
|
|
2014
|
|
|
Eta aulkiak zabu herdoilduen kirrinka bera egiten zuela bere hanken tamainara egokitzeko bira amaigabe haietan. Eta txiki
|
hitza
burutik kendu ezinik geratu zela orduz geroztik.
|
|
2015
|
|
|
euskaraz aritzen zen jende apala zegoen mitinetan, botoak lortzeko eta. Idatzita eramaten zituen hitzaldiak, ez zuelako inprobisatzeko aski gaitasunik.Erabilera praktikoa bainoago, ikur gisa erabiltzen zuen, hortaz.Sarri ez zitzaizkion
|
hitzak
burura bizkor iristen. Motel, geldiro geldiro, baina bazen kapaz euskaraz aritzeko.
|
|
|
Habailan etorri zaizkie txorakeriak ezpainetatik
|
hitzetara
buruan egosialdirik pasa gabe eta, horren aitzakian, autoa bera ere abiadura bizian doa errepide erdiko bidetik, ibilgailu geldoagoak etengabe aurreratuz. Mek, bat batean urduri, leihatila aldameneko heldulekuari gogor eutsi dio.
|
|
2016
|
|
|
Berriz ere lantegiko bidea hartu zuen, behar bezala agurtu ez izanaren damuz. Neskak esandako
|
hitzak
buruan errepasatuz egin zuen lantegirako bidea. –Juxtu.
|
|
|
–Bai, erantzun zion Aitorrek, oraindik anaiaren
|
hitzak
buruan zituela: –Ez didak inbidiarik ematen?.
|
|
2017
|
|
|
" Ez nintzen neure burua itsasora botatzeko gai, beraz, haitz hartan nengoen olatu batek itsasoaren sabelera eramango ninduen egunaren zai" Esaldi hura berriro! Orduan ohartu nintzen neska haren
|
hitzak
buruan geratu zitzaizkidala ni lo geratu nintzen egun hartan. Sinesgaitza benetan!
|
|
|
Iturri andreak Pipermin bere aholkularia zuen ondoan eserita. Betaurreko borobilek eta burutik ihes egiten zioten txima luzeek piztia itxura ematen zioten emakume gazte hari ugazabaren
|
hitzei
buruaz baietz egiten zien bakoitzean, larrean dabilen basabehorra balitz bezala.
|
|
2018
|
|
|
Kantaren
|
hitzak
buruan gordetzen zegoela, gizon turko modorroa azaldu zitzaion itzulinguruka gelatik, etxeko zapatilak sakari erdi tatarrez, ostera bat egitera joan nahi zuenentz emazteari galdez. Aspalditik Augusto eta bera, bata bestea ezin ikusirik zeudela, elkarri harrika zebiltzala, zer dela eta, bera utzita, ez zebilen etxerako beste emakume baten bila ekinez, ulergaitza egiten zitzaiola gogora berriz ekarriz.
|
|
|
Wittigen ustez generoa da «sexua» funtzionamenduan, eta «sexua», berriz, da gorputzari nahitaez ezartzen zaion agindua kultur zeinu bihurtzeko, bere burua mamitzeko historikoki zedarritu den aukera bati men eginez, eta hori egiteko ez batean edo bitan, baizik eta behin eta berriro, etenik ez duen gorputzezko proiektu batean. «Proiektu»
|
hitzak
burura ekartzen du borondate irmo baten indar abiarazlearen ideia, baina kontuan izanda generoaren proiektuaren xedea kulturan bizirik irautea dela, estrategia terminoa egokiagoa da adierazteko genero antzezpena bortxa egoeran gertatzen dela beti eta modu desberdinetan. Hortaz, nahitaezko sistemen barruan bizirik irauteko estrategia denez, generoa zigorrak dakartzan antzezpena da, duda barik.
|
|
|
A herio tik(" hantxe herioa") edo hari herio tik dator. Kantabriarrek etsaia agertzean egiten zuten alarma oihua da. hasi zen, ondoko
|
hitzak
buruaren kulunkatze batekin erraten zituela. Erregearen kuartelak ba ote du Juntan egiten duan egonaldiaren berri. Idazkari ministroaren gutun batek jadanik galdetu ditu ene bidaiaren arrazoiak eta debekatu dit manurik gabe erregearen kuartelean ager nadin. Erantzun diet etorri nintzela oldartzeari buruz ohar zenbait hartzera eta bidaia honen helburu bakarra izan zela beti xuxenka zuregana joatea, kanpainiaren gertakariak ene kostuz jarraikitzeko.
|
|
2019
|
|
|
Asierrek ez zuen txintik ere esaten. Baina bere aitaren
|
hitzak
buru barruan zeuzkan. Behin eta berriz entzuten zituen.
|
|
|
Neskaren
|
hitzak
buruan zituen, ezin zituen ahaztu, eta bueltaka zituen bere baitan.
|
|
2020
|
|
|
Kaka. Ezin ditut Merlineren
|
hitzak
burutik kendu. Bere aurpegia.
|
|
2021
|
|
|
Nire lankide Estibalitzen
|
hitzak
buruan durundi egiten zidatela zuzendu nintzen Andre Maria Zuriaren plazara. Nire bebarru paretik igaro eta Hedegile kaleko sarreraraino igo nintzen.
|
|
|
Eguna joan eta eguna etorri, apalategitik apalategira ematen zuen denbora, biribilkiak ordenan irakurtzen. Eta bere begiek laztandutako
|
hitzak
buruan grabatzen zitzaizkion, eta burua, horrela, pixkanaka, liburu guztien artxibo magiko bihurtzen.
|
|
|
Gizonetan lodienak “zaude hor! ” erran zion, eta soaz haren manua ulertua zuela konpreniarazten saiatu zen.
|
Hitzak
buruan lerrokatzen baldin bazitzaizkion ere, ahots sokak antzu eta erreak zituela konturatzen zen. Ezpainekin moldatzen zituen, baina isilak ziren, soinu gabekoak.
|
|
2023
|
|
|
Hitz esana airean dabil kantuan eta errezitatzen ari denaren ahotik haurraren belarrira. Hitz idatzia, ordea, geldia da, pertsonala,
|
hitza
burutik paperera doa eta bertan gelditzen da. Ez du hitz esanaren arintasunik, apenas dagoen bat batekotasunik, estilizaziorik, freskotasunik.
|
|
|
Baina sartu nahi duen guztiari da irekia barrualde hori eta zenbat ikasten den tarteka horra burua agertzearekin bakarrik. Motz egin zait gaurkoa eta kontzertuaren itxierako
|
hitzak
buruan egin dut etxerako bidea.
|
|
|
Lengoaia agor, ahi, endur.
|
Hitzen
bururaino joan. Hitz zuloraino hel.
|
|
|
Gizon tximinoa porlanezko junglan. Boy semearen zaintza kendu nahi diote eta Inaxiori Tarzanek epaiketan esandako
|
hitzak
burura datozkio:
|