|
2000
|
|
|
Bertso haietan kontatzen nuen garbantzu artean harri kozkorrak zirela jateko. Injekzioa
|
hartuta
zorabiatuta lurrera erori ginela batzuk eta gogorra zela bizimodu hura. Horrelako kontuak idatzi nituen.
|
|
|
Holako egoerak ez dira bakarrik gurean izango, ezta? Kontuan
|
hartuta
, gutxienez hiru estatutan aleman estandarra dela hizkuntz ofiziala, han ere gertatuko dira antzerakoak. Hara joan eta akademian ikasitako aleman estandarra erabiltzen hastean, Suitzara zoaz eta ulertu egiten dizute, baina badira gauzak desberdin esaten dituztenak, antzagatik konturatzen zarela.
|
|
|
Ni ados esan duzun guztiarekin. Adostasunak bilatzeko urratsak eman behar ditugula printzipioa kontuan
|
hartuta
, zera gaineratuko nuke: batua egiten joan dadin euskalkien aberastasun hori denontzako dela interesgarria, bestela halako deklarazio orokor batean geratzeko arriskua dagoelako.
|
|
|
Esleitutako proposamenak frontoiak gaur egun duen egoera hartzen badu kontuan, urtean hiru errebote partida eskaini dira. Jokalariek aurreko klausulan jarritakoa kontuan
|
hartuta
, partidak abuztua, iraila eta urrian egingo dira ohitura den egun eta orduetan. Esleitutako proposamenak frontoiaren gaur egungo lan eta eraldaketak hartzen baditu kontuan, erreboteko partidak joka daitezen ahaleginak egingo dira.
|
|
|
Onegintzazko errebote partidak ez direnetan dauden ohiturak kontuan
|
hartuta
, emakidadunak ordaindu gabe sartuko diren ikusleentzat galeria erreserbatu du. Edo bestela, une honetan frontoian dauden harrizko eserleku adina gorde ditu.
|
|
|
Zinemagintzaren ekoizpen gunea izatea helburu
|
hartuta
, hiru alorretan banatzen da Zinealdea ekimena. Lehenean enpresa pribatuak egongo lirateke, telebista ekoiztetxeak, argiztapenaz nahiz eszenografiak egiteaz arduratzen diren enpresak.
|
|
|
Bai, hori eginen dugu ekainaren hamazazpian Miarritzen. Goizean bat izanen da Europa eta bere aniztasunak gaitzat
|
hartuta
, partikularki hizkuntzen eta irakaskuntzen aldetik. Arratsaldean bazkari herrikoi handi bat izanen da, berriz ere festa giro bat Seaskaren baitan.
|
|
|
Udari begira, gazteriak goizak libre izatean, programazioa zabaltzeko asmoa dute, saioak goizez nahiz arratsaldez egiteko. Eztabaida moduko saioa aktualitatea oinarri
|
hartuta
izango da lehen berrikuntza
|
|
|
ARGIAk, Euskal Telebistak, irratiek, geroxeago" Euskaldunon Egunkaria" k, kazetal hizkuntza eredua sortu zuten, baina da bestelako irakur edo entzuleria dutela herri hedabideek. Eta horrek hizkuntza moldearen birdefinizioa ere badakar, hasieran kazetal hizkuntza hura
|
hartuta
ere, herriko egoerara hobekien moldatzen den euskara hartzeko.
|
|
|
Euskarriez ari garela," Morris hiztegia" azkenean argitaratu izanak balio handia du, are gehiago aurretik zegoenaren maila kaskarra kontuan
|
hartuta
; Aulestiarena hain zuzen, oker ez banago dirulaguntza oparoa jaso zuena.
|
|
|
Izan ere, Araba Euskaraz 2000 jaia izango da go da Araba ipar mendebaldeko herri horretan. Aurtengoan, Laudio Ikastola aritu da jai honen hogeigarren edizioa antolatzen, eta, hori aitzakiatzat
|
hartuta
, haren historiaz eta 1960an Errazti familiak ireki zuen Galmakako ikastolaz jardun dugu. Halaber, AEK ko Berbots Euskaltegia, Udal Euskaltegia eta Laudioko Euskaltzaleen Batzarrearekin izan gara, Laudion euskararen egoera zein den ezagutu aldera.
|
|
|
Londreseko Euskal Elkartea orain dela hiru urte sortu zen, aurretik zegoen Anglo Basque Society (Euskal Ingeles Elkartea) zeritzanaren jarraipen gisa. Euskal kultura eta hizkuntza hedatzea eta bertako euskaldunei laguntza eta informazioa eskaintzea helburutzat
|
hartuta
, ehun bat kide biltzen ditu. Gehienak Euskal Herritik joandakoak dira, edo han izan eta gero jadanik hemen direnak eta Londresekin nolabaiteko lotura mantendu nahi dutenak.
|
|
|
San Leongoa da zirkulazio gune sensibleenetakoa, ostiraletan 60.000 ibilgailu pasa daitezke ospitalea dagoen ingurutik. Guztira, Pirinio Atlantiko ko Departamendua osorik
|
hartuta
, 0,16 kotxe daude pertsonako bertan.
|
|
|
Baina hori beste kontu bat da. Eta Saizarbitoriak esaten duena hala izango da, baina garai batean euskaraz egiteko erabakia
|
hartuta
, konturatu gabe hizkuntza horretan trebatzen zara. Gogoan dut, nire ikasle garaietan," Oh, Euzkadi" literatur aldizkaria ezagutu eta harrituta geratu nintzela guztia euskaraz ikustean.
|
|
|
Gaur egun edozein udalek antolatzen du lehiaketa bat herriko jaietan, basoa edo Urkiolako parke naturala gai bezala
|
hartuta
. Hor diru asko mugitzen da.
|
|
|
Merkatu mugatua kontuan
|
hartuta
, kopuru aldetik gehiegi produzitzen al da. Eta produkzio horrek zein kalitate maila ematen du?
|
|
|
Duela hiruzpalau urte, Etxebeste aizkolariak ere zer edo zer hartu eta sari guztiak kendu zizkioten. Animaliak dopatuz gero bestalde, ez dago kontrolen beharrik zerbait
|
hartuta
daudela igartzeko.
|
|
|
Korsikako txanpon ofiziala libera izan, Joan Carlosen muturjearen bileteekin doanarentzat garestitxo gerta daiteke, gure gisa, etxea bizkarrean
|
hartuta
joan ezean. Korsika den eremu txikian naturak erakustaldi ikusgarria egiten du, bere soinekorik anitzen eta dotoreenak azalduz; zenbat usain, kolore, paisaia...
|
|
|
EKAINAREN 30etik uztailaren 2ra arte burutuko da Arrosan, Nafarroa Beherean, Euskal Herria Zuzenean jaialdia. Hemeretzi musika talde arituko dira guztira hiru egunetan zehar oholtza gainean, mundializazioa lematzat
|
hartuta
. Portobello bones, Rageous Gratoons, Todos tus muertos eta Anestesia izango dira bertan, besteak beste.
|
|
|
Gauerdian berriz, astelehenetik ostiralera, musika zaleen txanda izango da," Oporrock" saioa aurkeztuko baitu Joseina Etxeberria Euskadi Gazteko esatariak. Azkenik, asteazkenetan," Euskal Herria lau haizetara" dokumental anbiziosoa helaraziko da, non Euskal Herriko itsas labar, ibar eta hiriguneak helikopterotik
|
hartuta
erakutsiko zaizkigun, airean dabiltzan arranoen antzera ikuspegi zeharo ezezagun eta liluragarria emanez
|
|
|
Eta honen ordez zer eskaini? Ikastaro honetan, beti ere irudiaren gizartean bizi garela kontuan
|
hartuta
, gai historikoak azaltzeko irudia nola erabili jorratuko da adibide batzuen bidez. Era berean, Euskal Herrian gero eta erakunde gehiagok hartzen duenez irudi historikoa gorde eta artxibatzeko ardura, hauetako batzuen lana ezagutzeko parada ematen da; Euskadiko Filmategiaren eginbidea esaterako, Martin Ibarbia zuzendariak azalduta.
|
|
|
Berak dioenez," urte askotan historia azaltzeko lehengaia testua izan da, irudiaren indarra eta zehaztasuna itzalean utziz. Baina ez dago dudarik irudiak, bere zentzurik zabalenean
|
hartuta
, argazkia, komikia eta zinema, tresna baliagarriak direla historia irakasteko".
|
|
|
Norberaren esperientziatik abiatuz, kontaktuak lantzerakoan eta harreman sexualak edukitzerakoan gorputzarekiko zein muga aurkitzen ditugun aztertuko da ikastaro honetan. Oztopo hauen kontzientzia
|
hartuta
, jokoen bidez landuko dira, laztanen tailerra oinarria izango delarik.
|
|
|
eraikuntza ekologikoak" gaietan sakontzen duen ikastaroa egingo da, uztailaren 24tik 28ra bitartean. Globalizazioa dela medio eta tokian tokiko ezberdintasunak kontuan
|
hartuta
, ikastaro honek bi gai ukituko ditu nagusiki: bioklimatika eta kutsadura.
|
|
|
Bide honi lotzeko hautatu lana Lewis Carroll en liburuan oinarria duen" Alizia bitxikerien lurraldean" dugu. " Antonio Daniel Garcia Orellana sevillarrak egindako antzerki egokitzapena abiapuntu
|
hartuta
ere, klasiko honi gure ekarpena egingo diogu, Mozarten musika erantsiz eta, mundu magiko hori aberastearren, eszenografia goma espumako elementuekin osatuz: maskarak, buruhandiak, harizkoak... era ezberdinetakoak denak".
|
|
|
Ez da beldurra, bide hori adostasunaren bidetik egin nahi genuke. Aurreko urteetan, eta batez ere sozialisten historia eta tradizioa kontuan
|
hartuta
, bide hori adostasunaren bidez egitea posible zela ikusi genuen. Une honetan ez dugu aukera hori ikusten.
|
|
|
Adostasunaren bidea posible ez bada, gure proposamenak egingo ditugu guk edo beste alderdi abertzale batzuekin batera eta horrek gatazka politikoa ekarriko balu, bada, guk horri ez diogu beldurrik. Baina Nafarroa eta Iparraldeko egoera zein den kontuan
|
hartuta
, espainolismoaren munduan egon daitekeen indar baten beharra ikusten dugu. Hori posible ez bada, gutxiengo eta gehiengoen jokora jo genuke eta horri ez diogu beldurrik.
|
|
|
\ Delirio toxikoa. Memoria galtzea eta nahasmendua sor dezake, baina dosi altuak
|
hartuta
soilik.
|
|
|
Aurretik Toribio Altzaga, Leon Leon eta Lizardi autoreei, besteak beste, egin zieten gorazarre. Dagokion autorearen inguruko liburua oinarri
|
hartuta
, irrati lehiaketa bat egiten da Azpeitiko ikasleen artean Loiolako Herri Irratian. Hala, ikasleek urte horretan omendua izan den antzerkigileari buruzko galderak erantzun behar izaten dituzte.
|
|
|
Nafarroako Gobernu Ordezkaritzaren esanetan, bost' kontramanifestari' atxilotu zituen poliziak hauek ultraeskuindarrak erasotzeko polizi hezia apurtzen saiatu zirenean. Gezur borobila baina ulergarria, falangistak Iruñera iritsi zirenetik poliziaren aldetik izan zuten babes eta gozotasuna kontuan
|
hartuta
.
|
|
|
Uste dut berrikuntza gutxi dagoela, benetan ezin delako egon berrikuntza askorik. Beti saiatzen zara besteengandik bereizten, baina beti aurrekoak egin duena kontuan
|
hartuta
. Txirikordari beste bueltatxo bat ematea da.
|
|
|
Kontuan
|
hartuta
gaur egun unibertsitateak hemen nola dauden, hori amestea da. Hemengo unibertsitatearen martxa, bertan dauden irakasleen interesak, dauzkaten baliabide ekonomikoak, duten mentalidadea eta hori guztia... puf!
|
|
|
Itzulpenak behar duen adina denbora
|
hartuta
. Arretaz lan eginda.
|
|
|
Iñigo 84an Kortatun hasi zenetik, Delirium Tremens, Negu Gorriak eta Joxe Ripiau taldeetan aritu da eta orain talde berri bat jarri du abian: Sarrionandiaren testu batetik
|
hartuta
, Sagarroi izena ipini dio eta Negu Gorriak en alde hard-coretik gertuago dago. Sergio Ordoñezekin batera, film labur bati musika jartzeko lanetan dabil, gainera.
|
|
|
Torturaren Aurkako Taldeetan pentsatzen ari zarete? Bada, deskuidatu xamar zabiltzate, harritzekoa ere ez den arren, azken hamarkadetan haizeak nondik jo duen kontuan
|
hartuta
. Aita Saindu baten hitzak dira horiexek!
|
|
|
Orain arte 304 konpainia pasa dira Tolosatik. Horietatik azken urtean 120 emanaldi eta 27.216 ikusle izan ziren guztira, Tolosakoak eta kanpokoak kontuan
|
hartuta
.
|
|
|
Gaztea bere beroak bizi du, Goenkalen muztioa
|
hartuta
" Carla" noiz ikusiko," Kapitain Frakasa" ren konplejuaz," aise eman zenidan eskua" madarikazioka," hamaseigarrenean, aidanez"," Kareletik" behera bota beharrean" hori egina zagok, txapas!" esango dion itxaropenez. Pena da abertzale erdalduna bere egoak bizi duela, herri hau bere lumak bizi duenean.
|
|
|
Narrazio labur hauetan zehar pertsonaia ugari deskribatzen zaizkigu, askotan aipamenetara soilik mugatzen delarik haien parte hartzea. Honela, hain narrazio laburren aurrean gaudela kontuan
|
hartuta
pertsonaien barne munduan askorik ez sakontzea itxarotekoa da. Honela mintzatu zen Joxi Ubeda pertsonaien inguruan:
|
|
|
Populazioaren banaketa kontuan
|
hartuta
ere, desberdintasunak daude Nafarroaeta Baskongaden artean. Bietan handia da hiriburuan bizi diren irakurleenpisua, baina Nafarroaren kasuan kopuru hori %42, 1era heltzen da; gainera, Nafarroan herri txikien ehunekoa ez da makala:
|
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego Euskal Herrirako hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi handiena dutenak5 Bi herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta kopuruak kontuan
|
hartuta
(23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere), ezin da ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
|
Oro har, bertoko irrati emandegien pisua ez da oso altua eta horrek eragina duEusko Irratiaren barruan kokatzen diren emisioen arrakastan. Radio Euskadi, EuskadiIrratia, Euskadi Gaztea eta Radio Vitoria batera
|
hartuta
, kontsideratuenak direnenartean bigarren postuan kokatzen dira, eta bereziki datu baikorrak dituzte Araban etaGipuzkoan, arrazoi desberdinak direla medio.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak komunitatea osatzen du, hiztunen komunitatea hain zuzen. Bestalde, Euskal Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak bat ez datozela kontuan
|
hartuta
, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearengainean, edo honek hura baldintzaturik?
|
|
|
Egunkari guztiak batera
|
hartuta
jaso ditugun emaitzak ikusi ondoren, hurrengotauletan egunkariz egunkariko datuak aurkeztuko ditugu, beren arteko ezberdintasunakarakatu ahal izateko.
|
|
|
Egunkari guztiak batera
|
hartuta
, datu nabarmen batzuk agertzen dira. EuskalHerria bere osotasunean gai zehatz batzuen inguruan soilik da erreferentzia eremugarrantzitsua:
|
|
|
Estatuaketa egitura administratiboak, esaterako, lurraldea eta herritartasuna definitzen dituzte, eta horien bitartez taldea geografikoki eta sozialki mugatzen. Hori da, beharbada, estatuak talde nazionalaz egiten duen mugaketaren adibide nabarmenena, baina ezbakarra, estatuak berak duen botere sinbolikoaren indarra kontuan
|
hartuta
.
|
|
|
laguntzen ote dute hedabide probintzial hauek, gure? eremu bat eraikitzen, ezespainola ez frantsesa ez den eremua, beren edukietan errealitate hurbilena eta ez hainbeste estatu mailakoa islatzen dutela kontuan
|
hartuta
–Galdera honentzako erantzunbiribilik ez dugun arren, interesgarria da ordea egunkariok islatzen duten EuskalHerria nolakoa den behatzea.
|
|
|
Programen edukian, xede taldean eta formatuan gero eta tipologia gehiago aurki daitezke eta, gainera, kanal batentzako erabilgarri suerta daitezkeensailkapen irizpideek ez dute beste baten programazioa aztertzeko balio. Esaniko hauekkontuan
|
hartuta
, eta Sofres, EBU eta Euromonitor en sailkapenak esku artean erabilieta gero, ikerketa honetarako sailkapen propioa eraikitzea erabaki dugu. Bertan, hamahiru programa genero desberdinen bidez, ETBren kanal bien programazioa bereosotasunean lantzeko aukera eskaintzen zaigu.7
|
|
|
Hala ere, aireratzen diren programa guztien generoa eta iraupena kontuan
|
hartuta
, hauxe da euskarazko kanalaren eskaintza.
|
|
|
ETBlen emanaldien heren bik baino gehiagok Euskal Herriarekin zerikusia dutenbitartean, ETB2n erdira jaisten da portzentaje hori. Aldea nabarmena dela uste dugu, biek zuzendaritza bera dutela kontuan
|
hartuta
. Ezberdintasun hori, neurri handi batean, programen jatorri ezberdinarekin lotuta dago, 29 taulak erakusten digunez.
|
|
|
Euskal Herrian sortuak izan arren, beren lehengai nagusiaEspainiako produktuak dira (esaterako, Lo que faltaba saioa). Magazinen inguruanagertzen den alde hau ez da harritzekoa, kanal bakoitzaren hizkuntza kontuan
|
hartuta
: izan ere, filmak, erreportajeak eta beste zenbait produktu ez bezala, itzulpenak apenasduen lekurik magazinetan. Beraz, saio hauek ekoizteko unean, hizkuntza bat edo bestehitz egiten duten pertsonaiengana jotzen da (elkarrizketak egiteko, adierazpenakemateko, e.a.), horrela hizkuntza baten edo beste baten eremua erreferentzia bihurtuz.Horixe gertatzen da euskarazko eta gaztelaniazko magazinetan:
|
|
|
gaztelaniazko albistegiak euskarazkoak baino joera handiagoa duEspainiako gertaeren berri emateko. Aldea ez da handiegia, baina joera bat erakustendu (esanguratsua, bestalde, bi albistegien artean ia erabateko parekotasuna egon litzatekeela kontuan
|
hartuta
, bata bestearen itzulpen izaki).
|
|
|
Azpimarragarria da, gai honen inguruan, Nafarroari eskaintzen zaionarreta txikia: kontuan
|
hartuta
bere erakunde politiko propioak dituela (Euskal Autonomia Erkidegoaren parekoak, Foru Hobekuntzatik datozenak), ia ez da agertzen herrialde horri soilik dagokion politika albisterik, Euskal Autonomia Erkidegoari soilikdagozkionak %39 izanik. Gizarte gaietan, ordea, Nafarroak badu presentzia aipagarria: Bizkaiaren pare, eta Arabak baino handiagoa.
|
|
|
Dena den, datu hau interpretatzeko, gogoratu beharra dago ezen datu bilketa burutu zenean (1999ko udaberrian) Osasuna taldea Espainiako Ligaren 2 mailan zegoela, horrek dakarren medioetako agerpen txikiarekin. Futbolari buruzko informazioak (talde handieningurukoak bereziki) kirol albisteetan duen presentzia kontuan
|
hartuta
, hortik uler dai
|
|
|
Publizitate emisioen gaineko mugak eguneko emisio denbora osoaren %20taneta orduko 17 minututan finkatzen dira, gehienez jota ere (tele salmenta etaautopromozioa aintzat
|
hartuta
); publizitateko iragarkiak bakarrik aintzat hartuta, horiek ezin dira emisio denbora osoaren %15etik gora izan; publizitate etatele salmentara emandako denbora ezin da orduko 12 minututik gorakoa izan51.Publizitateari dagokionean, halaber, mugatu egiten da alkohol eta tabakoarena.
|
|
|
Publizitate emisioen gaineko mugak eguneko emisio denbora osoaren %20taneta orduko 17 minututan finkatzen dira, gehienez jota ere (tele salmenta etaautopromozioa aintzat hartuta); publizitateko iragarkiak bakarrik aintzat
|
hartuta
, horiek ezin dira emisio denbora osoaren %15etik gora izan; publizitate etatele salmentara emandako denbora ezin da orduko 12 minututik gorakoa izan51.Publizitateari dagokionean, halaber, mugatu egiten da alkohol eta tabakoarena.
|
|
|
Estatu mailako zerbitzuak emateko baimena duten programatzaile edo editoreei, gainera, beste zerbitzu digitalberri bat eskaintzeko aukera emango zaie. Geratuko diren kanalak, azkenik, aurkeztuko diren egitasmoen interes komunikatibo eta sozialaren araberaemango direla xedatu da, kontuan
|
hartuta
betiere, lurrazaleko difusio modudigitalaren hedapen azkarra lortu nahi dela. Lehentasunen artean, halaber, zerbitzuen doakotasuna eta eragileen dibertsitatea eta informazioaren aniztasuna zabaltzea bezalako irizpideak finkatu dira.
|
|
|
e) Albisteen garrantziari gagozkiolarik (alegia, luzeak ala laburrak diren, orrialdearengoiko partea ala behekoa betetzen duten, orrialde berezituetan ala arruntetanargitaratu diren, eta abar kontuan
|
hartuta
), oro har bigarren edo oso bigarrenmailako albisteak dira euskaraz publikatzen direnak.
|
|
|
Euskaraz diharduten protagonistak kontuan
|
hartuta
, egunkari nazionalistakegitura formaletako ordezkariak erakusten ditu, batez ere. Alegia, alderdietako, sindikatuetako eta gizarte erakundeetako ordezkariak mintzo dira Deian euskaraz.Bigarren leku batean agertzen dira banakoak, beren izen propioan diharduten horiek.Eta atzerago agertzen dira, agertu ere, erakunde administratiboetako bozeramaileak.
|
|
|
Egunkarian euskaraz diharduten pertsonaiak berak kontuan
|
hartuta
, beren izaeraribegiratzen diegularik, talde ez formaletako ordezkariak dira, batez ere. Egitura formaletako bozeramaileek eta erakunde administratiboetako ordezkariek talde ez formaletakoek baino askoz kopuru txikiagoan dihardute euskaraz Mundoren orrialdeetatik.
|
|
|
Euskaraz argitaratuak izan diren albisteen garrantziari gagozkiola (alegia, luzeakala laburrak diren, orrialdearen goiko partea ala behekoa betetzen duten, orrialdeberezietuetan ala arruntetan argitaratu diren, eta abar kontuan
|
hartuta
), bigarrenedo oso bigarren mailako albisteak dira euskaraz publikatzen direnak. Moduilustratzaile moduan, datu hau:
|
|
|
Urrezko orduetako albistegiak kontuan
|
hartuta
, iluntzean, Euskal Telebistak Teleberri eta Gaur Egun eskaintzen ditu16 Hizkuntza alde batera utzita, eguraldiaren tarteaoso da antzekoa bietan: informazio esana antzekoa, informazio erakutsia antzekoa, eguraldi mapa berbera.
|
|
|
–Etorkizunean ere ezaugarri etniko kulturalek nazioa definitzen jarraituko dutelabaiezta dezakegu; hutsean, batzuetan, baina ezaugarri politikoen eskutik gehienetan, ene ustez, eta osotasun bat eginik; hots, ez lehenak zentzu negatiboz
|
hartuta
eta bigarrenak kontrapisu modura ulertuta, osotasun bateko agerpide desberdin bezala baizik.?
|
|
|
Azpimarratu nahi duguna hauxe da, alegia, Iraultza Frantsesa baino lehen, estatuaren, unitate politikotzat harturik? eta nazioaren, unitate kulturaltzat
|
hartuta
–artekoloturarik ez zuen halabeharrez egon behar; bi elementu horien konbinazioa kontzepziobakar batean azaltzea, estatu nazioaren historiako ondorengo etaparen ezaugarri esanguratsuena izan zen.
|
|
|
–Nire iritziz, edozein introiekzio, bai zatikakoa, bai erabatekoa ere, organismobarruko gorputz arrotz bat da. Erabateko suntsiketak soilik ekartzen dio zerbait, asimilaziorako prestaketa gisa
|
hartuta
, organismoaren garapenari etamantenimenduari?. 15
|
|
|
Helduen kasuan Bartholomew ek egiten duen bereizketan, joera ezberdinakagertzen dira orokorrean ekidile modura kontsideratu den ereduan (Griffin etaBartholomew, 1994) Hauen ustez, egia da haur ekidileengan atxikimendu sistemadesaktibatu egiten dela, baina arrazoiak kontuan
|
hartuta
, garrantzi handiko bereizketa egin behar da: ekidileak eta beldurtiak.
|
|
|
Jarrera honetatik atxikimendu mota segurua subjektuaren ongizatearekinerlazionaturik dagoela kontuan
|
hartuta
, atxikimendu mota hori lortzea dainterbentzioen oinarrizko helburua, arriskuan dauden populazioei atentzio bereziaeskainiz: hauxe da haurrekin egiten diren interbentzio prebentiboen (lehenengoedo bigarren mailakoak) helburua, Belsky eta Nezrowsi (1988), Crittenden (1988) eta abarren lanetan ikus dezakegun bezala.
|
|
|
Halaere, badira beste izendapen batzuk; hauen artean kokatzen dira herriko haize (18herritan), goiko haize (11 herritan) eta haize epel (10 herritan). Erantzun guztiakkontuan
|
hartuta
, 202 erantzun jaso dira; 14 berba desberdin.
|
|
|
Toponimia oinarritzat
|
hartuta
ere eraiki dira haize izenak. Honelakoetan, haizeanondik datorren aintzat hartuta lurralde hartako izena hartzen du.
|
|
|
Toponimia oinarritzat hartuta ere eraiki dira haize izenak. Honelakoetan, haizeanondik datorren aintzat
|
hartuta
lurralde hartako izena hartzen du. Herria baino izaeratxikiagoko guneak, herri izenak, lurraldearenak zein nazio izenak izan daitezke.
|
|
|
Hauetannorabide desberdinetako haizea izan daiteke. Saldibarraixe, urkiolaxe, napar, lapurdiaize, larrabetzu aize, ipiñaldeko aize, elgeta aize, araba egoi, xubero aize, sanmigelaize, gorbei aize, orio aize, kabreton aize, baionako aize... inguruko herri batean sortudiren izenak dira, baina herri horren kokapena kontuan
|
hartuta
, haize desberdina izandaiteke. Hori gertatzen da, adibidez, sanmigel aize haize motarekin:
|
|
|
Bi adar horietatik enborra sortuz, arbola, biek duten onena aprobetxatuz, Sabinoren asmoa eta Arturoren azterketak oinarri
|
hartuta
, egitasmo sendo eta zehaztu bat lordezakegu gaur egun. Nire ustez, oraingoan, Sabinoren asmoa eta sua ametsetatik errealitatera bihurtuko baditugu, geure kultur arloa Campionek jorratutako parametroetanantolatu dugu. Horretan ari garela uste dut honezkero, baina inoiz ez da gehiegi proiektu baten egitura nagusiak berrikustea, gaurko bizitzaren bilakaeran ditugunbaliabide ugaritasunaz baliatuz eta aberastuz.
|
|
|
–Ostiral arratsaldean Eusko Kultur Gaiak sailean mahai ingurua izan zen Kulturantolaketa Euskal Herrian gaia
|
hartuta
. Petxo Idoiaga, Patxi Azpillaga, Iñaki Zabaletaeta Koldo Izagirre konbidatuak, aurkezle edo moderatzaile gisa Eugenio Arraiza arituzelarik.
|
|
|
Ezin da banatu jadanik. Etsaia hizkuntzarekiko, kanpokotzat?
|
hartuta
, elementu horrek politikan objektiboki eta erraz birrintzen du. Errazegi agian.Arriskua:
|
|
|
Ikuspegi estrukturalistaren eremu zurruna gaindituz, gaur egun, alternantzia berasortu duen egoera (gaia, solaskideak, bilakaera...) abiapuntutzat
|
hartuta
aztertzen da.Eta horixe da gaurkoan aztergai dugunarekin egin beharrekoa.
|
|
|
Ukipenaren eragina gogoeta iturri
|
hartuta
gabiltzanez, zein da hiztun euskaldunenganoperatzaile pragmatikoen eremuan ukipenak duen eragina. Zein dira gazte euskaldunek lagunartean erabiltzen dituzten operatzaileak?
|
|
|
Kalkoen erabilera erdal iturrietara jotzeko joeraren agerpen bat dela dirudi.
|
hartuta
, beraz, operatzaile pragmatikoen multzoa arras nahasirik dugula esanbeharko dugu. Euskarazko formak baino gehiago erdarazkoak, euskarazkoen erabilera, puztua?, erdal jatorrikoen artean, aberastasuna?.
|
|
|
Hori, berriz ere, modu ezberdinetan uler daiteke: zenbait azpigaiz osatua, alde batetik, eta zenbait ondoko edo gertuko gairekinlotuta, bestetik. Adibidez, hizkuntza oro har
|
hartuta
, honako hauek bereiz daitezkegaiaren barruan: gramatika, pragmatika, estilistika, eta abarreko azpigaiak, edofonetika/ fonologia, morfologia, sintaxia, lexikoa, semantika eta abarreko azpiazpigaiak; bereiz daitezke, baita ere, ondoko gertuko gaiekin zerikusi dutenak: kognizioa, kognizio soziala, logika, errealitatearen irudikapena eta eraikuntza, giza harremanak, giza eraginak, etab. Hizkuntza partikularrekin ere, antzera ikusdaiteke:
|
|
|
Hori dela eta, alofonoen inbentarioa ia fonemen inbentario hutsa da; alofonoakbakarrik hartuko dira kontuan, datu basearen inplementazio zehatzak behar duenkasuetan. Esate baterako,/ n/ fonemaren kasua berriro
|
hartuta
, belare gisa egitendenean, belarizatze honek soinuaren iraupen osoa hartzen duela kontuan hartuta, alofono belarea eduki da, zeren bereizi baititugu/ bokal n belarea/ eta/ bokal n ez belarea/. Aitzitik, belarearen eraginak soinuaren bigarren aldea bainohartzen ez duela erabakitzen badugu,/ n/ alofono bakar bat nahikoa izango da.
|
|
|
Hori dela eta, alofonoen inbentarioa ia fonemen inbentario hutsa da; alofonoakbakarrik hartuko dira kontuan, datu basearen inplementazio zehatzak behar duenkasuetan. Esate baterako,/ n/ fonemaren kasua berriro hartuta, belare gisa egitendenean, belarizatze honek soinuaren iraupen osoa hartzen duela kontuan
|
hartuta
, alofono belarea eduki da, zeren bereizi baititugu/ bokal n belarea/ eta/ bokal n ez belarea/. Aitzitik, belarearen eraginak soinuaren bigarren aldea bainohartzen ez duela erabakitzen badugu,/ n/ alofono bakar bat nahikoa izango da.
|
|
|
jotzea etaharen inguruan osatzen diren iritziak (erlijiosoak nolabait, sentimenduan eta hizkeran) apartekoak edo beste fenomeno musikal eta kultural batzuetan gertatuko ez bailireniriztea. Fenomeno sozial gisa
|
hartuta
eta argudio abduktiboak erabiliz, alabaina, proposamen honen egiatasuna ala egiatasun eza frogatu ahal izango litzateke 11.
|
|
|
Nola da posible, alegia, beste komunitate batzuetan antzeko musika tresnakdaudela aitzakiatzat
|
hartuta
, euskaldunontzat, txistuak, duen izaera errepresentatiboakolokan jartzea eta segidan, gaita eskoziarra?
|
|
|
– Bai, hain zuzen ere estrukturalistek praktikan eta, zenbaitetan, teorian ereukatu zuten ikuspegi, psikologikoa?, hitza zentzu zabal samarrean
|
hartuta
: gogora Baudouin-ek, oraindik fonologia terminoa erabiltzen ez zenean, psikofonetikaz hitz egiten zuela, errealitate fisikoaz gainerako hori jasotzeko.Estrukturalistei ez zitzaien nahikoa zientifiko iruditu beren paradigmatik.Sapir, XX. mendeko zientzialari jakintsuenetakoa izanagatik ere, ez zenbeldurtu eta fonemaren izaera psikologikoari eutsi zion. Bera bezala fonologiaofizialaren historia zuzengabeak ahaztu dituen beste zenbait berreskuratubeharko genituzke (fonetika eta fonologiaren harremanez horrenbesteerakutsiko ligukeen Bazell bera, Donegan ek gure artikulu honetan aipatzenduena).
|
|
|
Hortxe daukaesaldia, berriro irakurri nahi badu. Baina goazen aurrera xehetasun hori gogoan
|
hartuta
: –< Politikarik> ezak hondatu gaitu euskaldunok, hain zuzen.
|
|
|
Konkista kontzeptuaren definizio orokorra zehazten baino, gure Herriak azken bi milaurteetan zehar jasan behar izan duen konkista egoeraren ikuspegitik arituko garagehiago. Konkista egoera historiko hori aipatu eta gero, konkistaren gertaeratikabiapuntu
|
hartuta
, zenbait hausnarketa egiten saiatuko gara. Hasteko, Elhuyar HiztegiEntziklopedikoak dioenez, konkista (tu) da,. Gerran arerioaren lurralde jakin batezjabetu?.
|
|
|
Bistakoa denez, sormen monetarioak existituko ez balira, arrazoiketa biziozko zirkuluan, gurpil eroan edo sorgin gurpilean, alegia?
|
hartuta
legoke; izan ere, edozein sormen monetariorik ezean, jendeak ezinizango luke eskuratu banku monetaren inolako kopuru positiborik; ondorioz, bankuetan eraturiko gordailuak halabeharrez nuluak izanen lirateke. Beraz, logikoki beharrezkoa da bankuek jendeari moneta kopuru batzuk maileguz ematen dizkiotela onartzea, jendeak beraiei maileguz eman ez dizkien kopuruak.
|
|
|
nuke. Gaztetan klinika batean egon nintzen misioetan, eta gero, berriz, urte luzeetan egon naiz hemen, komentuko enfermeriako kargu
|
hartuta
.
|
|
|
Hizkimizkiena albo batera utzita, orekaren problematika ere garrantzi handikoa da, bakanka topatzen baititugu informazio gaietan neutraltasuna ageri agerian uzten duten berriak. Euskal Herrian, biolentzia egoera kontutan
|
hartuta
, zailagoa omen da gertakizunak irratiz objektibotasunez kontatzea. Bertoko, Frantziako eta Espainiako irratilari askori zere pentsa eman behar lieke Tim Crook britainiarrak (1998, 41) idatzitako pasarte honek albisteak hobeto kontatzearren:
|
|
|
Pentsamendu kontzeptuala aintzakotzar
|
hartuta
finkatzen ditugu genero horiek. Edukietatik abiatuz, baina baita formaren aldetik ere, badira batzuk, zenbait predikazio prozedurari genero izena ematen dietenak:
|
|
|
zenbat eta zaharrago, hainbat eta irrati mota honetarako atxikimendu handiagoa dago (Díaz Nosty, 1998, 192). Eguneroko audientziari gagozkiola eta entzuleen adina kontuan
|
hartuta
, Euskal Autonomi Erkidegoan ez dago diferentzia handirik adin taldeen artean. 1998 urtean, esaterako, audientzia portzentaia horizontalean emanda, 36 adin taldean %61ekoa da, gero 21 urte bitarteko taldea dator puntu bat gutxiagorekin (%60) eta azken postuan zaharren adin taldea (65+) dugu, %48ko portzentaiarekin (CIES, 1999, 6).
|
|
|
Azken puntu horiek kontuan
|
hartuta
eta esandakoa errespetatuta, irratiak nahi bezainbeste ahalegin egin dezake bere entzuleria handitzeko. Hori bai, produktu edo irratsaio onak lortzea ezinbestekoa dela aurretiaz jakinik; halaber, irrati estazioetako arduradunek jakitun egon behar dute entzuleen nahiak eta ohiturak ongi ezagutu behar direla.
|
|
|
Literaturan honela ulertzen da genero kontzeptua (Gran Diccionario Enciclopédico Ilustrado de Selecciones del Reader' s Digest): , sormen lanetan ageri diren aldakiak, lan horiek duten helburua, tratatzen duten gaia, gaiaren erabilera eta abar kontuan
|
hartuta
.?
|
|
|
Irrati lokal guztiak aintzat
|
hartuta
, 13 milioi bizilagunengana heltzen dira. Telebista lokalek, ostera, 7 milioi hiritarrengana baino ez dira iristen.
|
|
|
Estatistikek Mundu Zabaleko Sarean zehar nabigatzen %75 ematen dela dioskute, beste %25 posta elektronikoa eta FTP edo fitxeroak ekartzen edo igortzen egiten delarik. Datu hori kontuan
|
hartuta
, Sareak ateak zabaltzen dizkie ziber irratigunei, nabigatzaileen informazio egarria asetzeko. Eta informazioa diogu, zeren lehenbiziko irratiguneak informazioan oinarritu baitira, nahiz eta sustatzaileak jakitun egon, ziur aski, oraindik WWW sarea ez dela egokia azken momentuko albisteak jasotzeko (oraindik trasferentzia abiadurak handiak ez direlako).
|
|
|
Hortaz, arau horiek irratibidearen elementu adierazkorren eta elementu horiek igor dezaketen esanguraren arteko elkarrekikotasuna finkatzen dute. Irratiaren kasuan, bere izaera teknologikoa kontuan
|
hartuta
, bistakoa da erabil daitezkeen elementu adierazkorrak entzumenari baino ez dagozkiola. Elementu nagusiak bi baino ez dira:
|
|
|
Audio efektuak ondo erabiltzen jakin behar da; horretarako, lehenbizi sortu eta hautatu egin behar dira, eta ondoren baliatu. Irratsaioak behar duen errealismoa eta atera dakiokeen etekina kontuan
|
hartuta
erabiliko ditugu efektu horiek. Cristina Romo k dioen bezala, kontua ez da eszena batean dauden soinu guztiak erabiltzea, entzulea zer gertatzen den eta zer ebokatzen duten kontura dadin beharrezkoak direnak baizik.
|
|
|
–irrati bakoitzak, elkarteak kudeatzen dituzten Frantziako beste irratiek bezala, dirulaguntza eskuratzen dute urtero, 200.000 libera ingurukoa? (Bidart, 1995); kultur elkartea izateagatik botere publikotik jasotzen duten dirua gutxiegi da, egiten duten funtzioa kontuan
|
hartuta
. Izan ere, kexak eta kezkak era askotakoak eta maiz eginak izan dira.
|
|
|
Irratiaren ahalmen informatibo handiaz jabetuz joan ziren hainbat enpresari eta aditu, Munich-eko krisiak (1938) nazioarteko informazioaren egarria agerian utzi zuen arte. Albiste agentziek denboraren poderioz amore eman behar izan zuten, eta, irratiaren azkartasuna (jendearengana heltzekoa) kontuan
|
hartuta
, irratilarientzako zerbitzuak eskaini.
|
|
|
Gainaldean, txabola prefabrikatu baten ingurutik ekialderantz abiatzen den bidea
|
hartuta
eta altuerarik galdu gabe, Saldueroko zohikaztegietaraino heltzen da. Gainalde laua urte osoan ureztatuta mantentzen denez, zohikaztegien garapenerako baldintza aproposak daude.
|
|
|
Auzo honetara autoz iristeko modu errazena, Lanestosatik abiatzea da. Herri honetatik Burgos aldera doan Los Tornosko mendatea igotzen hasi aurretik, La Ventillan ezkerrerako bidegurutzea
|
hartuta
, errepidea zuzenean iristen da La Calera del Pradora. Bideak aurrera egiten duen arren, ibilbidea burutzeko auzoan bertan utzi behar da autoa.
|
|
|
Egoera kezkagarri honi irtenbide egokiak bilatu behar zaizkio, batetik abeltzainen bizimodua eta nahiak kontuan
|
hartuta
eta bestetik otsoaren kontserbazioari begira hartu beharreko neurriek baldintzatuta, zeren kontuan hartu behar baita Penintsulako otsoak direla Europako Elkartean geratzen diren ia bakarrak.
|