|
2001
|
|
|
Goi Erdi Aroko Gipuzkoa eta Bizkaiko nekazari munduko populamendu ereduakez dira ezagutzen, bizilekuak aurkitzea zaila baita. Erdi Aroko ezarkuntzak aurkitzeko zailtasuna faktore hauek kontuan
|
hartuta
uler daiteke:
|
|
|
Estatusa faktoreari dagozkion aldagaiak, hiztun komunitatearen prestigiosozialari, estatus soziohistorikoari eta hizkuntzaren eta kulturaren prestigioarilotuak agertzen direnak dira. Hizkuntzaren eta kulturaren prestigioari dagokionez, ez bakarrik bere lurraldean duen prestigioa, baizik eta baita nazioartean duena ere.Hiztun komunitateak orduan eta status altuagoa izan, bizitasuna kolektibitatebezala jarrera
|
hartzea
ulertuko litzateke. Nahiz eta faktore demografiko eta laguntza instituzionalekoak bezain neurterraza ez izan, gertakari soziopsikologikoekadierazten dute talde estatus altuak taldeko kideentzat identitate sozial positiboagoaekar dezakeela, eta, aldiz, estatus baxuko kideentzat hori zailagoa dela (Sachdeveta Bourhis, 1987; Tajfel eta Turner, 1979).
|
|
|
1. Egia da azken urteotan areagotu edo gogortu egin direlaeuskararen aurkako erasoak. Astinaldi hauen erroak, ordea, askoz lehenagokoak dira eta oinarri horien bilakaera historikoa kontuan
|
hartuta
ulertuko ditugu astinaldi hauen zergati eta arrazoiak ere. Hizkuntz gatazkaren muina herri izateko nahi baten eskubideen ukatzetik dator, eta hortik ondorioztatzen den gatazkaren adar bat gehiago da hizkuntz gatazka bera ere.
|
|
2003
|
|
|
Parte hartzaileen iritziak jasotzea komenigarriagoa dela uste dut. Azkenean eskatzen dena, kolaboratzaile fisikoa edo birtuala izan, txosten bati bai edo ez esatea da eta ez da hori nik parte
|
hartzearekin
ulertzen dudana.
|
|
2004
|
|
|
Beste ekimen batzuk, berriz, herri xeheak garatzen ditu »herri arteko anaitasunezko ekimenak, adibidez». Ekimenak elkar
|
hartuta
ulertu behar dira. Hau da, estatuek ezarri dituzte muga politikoak eta horiek gure arteko banaketa eragiten dute.
|
|
2006
|
|
|
deitzen den poema eder bat... Hori dena kontuan
|
hartuz
uler daiteke kantariak poetari esaten diona.
|
|
2007
|
|
|
Sistema kontinentalean segurtasun juridikoak justizia materialaren gain lehentasuna duela esan ohi da, sistema ez bezala. Bi sistemen jatorri historikoak eta ulerkerak kontuan
|
hartuta
ulertuko genuke sistema zuzenbidearen interpretazio judizialak ekitatezko konponbideak bilatzeko joera izatea, segurtasun juridikoa ukitu arren. Sistema kontinentalean, aldiz, legea «borondate orokorraren» eta Parlamentuaren gorentasunaren adierazpena denez, epaileen eginkizun bakarra legea aplikatzea izango litzateke, zuhurtziarakotasun tarterik gabe, hau da, Montesquieuren hitzak erabiliz, «legea ahoskatzen duen ahoa» izango litzateke.
|
|
|
Zehaztapen hauek guztiak kontuan
|
hartuta
ulertu beharra dago ondokoatalean bildu nahi izan ditudan iturrien aniztasuna eta interes analitikoaren konplexutasuna. Ahalegin hori eginez gero, gainera, iruditzen zait dimentsio analitikodesberdin gisara lantzen ahal diren lau ildo kritiko horiek, elkarri bildurik ere jasolitezkeela.
|
|
2008
|
|
|
Kosovok ere duela gutxi independentzia lortu du oharra egin dio Medvedevi, esanez ezin duela Kosovo aurrekaritzat hartu. «Kosovoren independentzia Jugoslavia ohiaren banaketa eta bake negoziazioak kontuan
|
hartuta
ulertu behar da. Ez da Errusiak bere interesak berresteko aurrekaria», nabarmendu du lehen ministrorde Rame Manajek.
|
|
2009
|
|
|
Esku eta besaurreak ebaki txikiz urratuak nituen, ohartu nintzen, lurrera erortzean bonbillaren puskek eraginda seguruena. Ugarteren kolpea handiagoa zen, musuzapi batez eusten zion ezker lokiari, jarioa geratu nahian?, eta ez zuela bat bateko iluntasunaren ondorioz
|
hartu
ulertu nuen. Mielek joko zuen aitzurrarekin, zalantzarik gabe, ihes egin ahal izateko.
|
|
|
Eztabaidarik egon bada, azpiegitura politika ulertzeko kultura ekonomiko, burokratiko eta akademiko bateko jendearekin egin da. Ikus parte
|
hartzea
ulertzeko kultura sozialago baten lekuko bezala: Chilvers, 2008; Rowe eta Frewer, 2005; Stirling, 2008.
|
|
2010
|
|
|
77). Iraupen luze hori kontuan
|
hartuta
uler daiteke paramentu klasizista garbia alde batera utzi eta, horren tokian, Erdi Aroak ezaugarri izan zuen apaindura onartzeko zailtasuna.
|
|
2011
|
|
|
Horrela, iradokitzen da bortizkeriaren agerpenean eta onarpenean dauden aldeak kulturetan barrena balio patriarkaleei emandako balio maila ezberdinen ondorio direla (Bhanot eta Senn, 2007; Bui eta Morash, 1999). Zentzu horretan, ikertzaile batzuek aipatzen dutenez (Klevens, 2007), tratu txarrak egitura sozialaren zenbait faktore eta giza talde bakoitzak gure gizartean duen testuingurua aintzat
|
hartuta
ulertu behar dira.
|
|
2012
|
|
|
Hori kontuan
|
harturik
ulertzen da zein den Psikologiak autonomia proiektuari egin diezaiokeen ekarpenik handiena: gure bizitzaren funts bakarra ohitura dela gogoraraztea.
|
|
2014
|
|
|
Horretarako, sistema judizialaren indarrak errugabetasuna justifikatu dezaketen zirkunstantziak sistematikoki alboratzera dedikatuak dira. Beretzat, pertsona hori eroa delako, edo bere familia testuingurua kontuan
|
hartuz
ulertzen da zergatik egin duen egin duena, gupidarik gabe baztertu behar diren arrazoiak dira. Aitzitik, erantzukizun indibidualaren printzipioa aipatu logikaren arabera nagusitu behar da, argumentua aldrebestuz, alegia, ez," nahi duenak ahal du", baizik eta" ahal izan duenak nahi zuen".
|
|
|
ijitoen artean elitea da, goi mailako hezkuntzara heldu delako, hain justu, itsua izateagatik; baina, era berean, ikasteari utzi behar izan dio, campusetik urrun bizi delako eta bidean nekatu egiten delako, kardiopatia bat daukalako. Egoeraren konplexutasuna aintzat
|
hartuta
ulertu behar da hori. Teoria horrek agerian uzten du badaudela pribilegioak eta, aldi berean, bazterketak; batzuk zein besteak teorizatu behar ditugu.
|
|
|
Besterik gabe, neurri hauek
|
hartzea
ulertuko delakoan, agur bero bat.
|
|
2015
|
|
|
Eredu berriaren eta zaharraren arteko borroka islatzen da, autokudeaketa esperientzia berriek Estatuaren logika burokratizatuekin talka egiten dutenean. Zerbitzari publiko batzuek oraindik parte
|
hartzea
ulertzen dute modu hierarkiko batean eta menpeko harremanak bilatzen dituzte gizarte mugimenduekin. Parte hartze prozesuak herri mugimendua domestikatzeko eta kontrolpean izateko tresnatzat jotzen dituzte.
|
|
2017
|
|
|
Adinaren talkaz gain, gertaerei buruz egiten dugun balorazio subjektiboak efektu ezberdinak izango ditu gure ongizatean eta azken hauek alda daitezke ere denbora perspektiba aintzat hartuz gero (Bilbao, 2008). Ikus daitekeen bezala, gertaerak, balorazioak eta adina gogoratzeko prozesua deskribatzeko ez ezik, pertsonak elementu sozialtzat
|
hartuz
ulertzeko ere har daitezke eta honela, oroitzapen prozesua giza prozesu bihurtzen da.
|
|
|
Gu zuri garen heinean, beltz baten aurrean pribilegiodun gara, baina beltz hori gaztelaniadun den heinean, pribilegiodun da euskal hiztunaren aurrean. Egoeraren konplexutasuna aintzat
|
hartuta
ulertu behar da gertatzen dena, gertatzen zaiguna.
|
|
2019
|
|
|
Latinoamerikako eskuina irrikaz dago amaiarazteko azken hamarkadetan kontinenteko geopolitikan nagusi izan diren aldaketa proiektu progresista guztiak. Asmo hori buruan, eta NDFren eta nazioarteko halako beste organismo batzuen laguntzaz, dinamika azkar eta zakar batean murgildu dira, demokrazia mehetzeko eta neoliberalismoak berezko dituen neurriak berriz ezartzeko, gizarteen erresistentzia gaitasuna ahitu arte.Horrexek piztu ditu gaur egun kontinentean hedatuta dauden protestak, eta garrantzitsua da hori gogoan
|
hartzea
ulertzeko zer ari den gertatzen Bolivian egunotan. Herrialde hori, nolabait ere, uharte bat da neoliberalismoa berrezartzen ari diren garai honetan; Evo Moralesen gobernualdian egindako aldaketa handiei esker, nabarmen hobetu da hango herritarren bizitza, eta, nolabait, aldaketa horiek ispilu bat dira, egunez egun neoliberalismoaren porrota islatzen dutenak.Hein handi batean, datuek erakusten dute zenbaterainokoak diren aldaketa horiek.
|
|
2020
|
|
|
Beste hizkuntza batzuk aldendu egin dira erregela horietatik. Hori da Astarloaren ondorioa, betiere bere gogoeta non kokatzen zen kontuan
|
hartuta
ulertu behar dena.
|
|
2021
|
|
|
Idazleak dio jende larriek ere izanen dutela aipatzen den liburuan anitz guza kausitzeko eta biltzeko, ahantzi zituztenak, edo sekula ikasi ez zituztenak. Hots, zer izenordaina objektutzat
|
harturik
ulertzen da perpausa. Ohiko balioa du hurrengo puntuan ikusiko ditugun beste adibide batzuetan ere:
|
|
|
[...] Urtean tarte jakin bat hartuko dugu literaturarako, irakurketarako, kulturarako, ez dakit. Eta hor
|
hartzea
ulertzetik eta sortzeraino, hartu tarte hori lantzeko ikasleek. Baina hartu urtero eta modu sistematikoan".
|
|
2023
|
|
|
«Sistema kapitalistari berari dagokion ezaugarri bat da krisia». Ukrainako gerraren inguruan sortutako krisi ekonomiko, energetiko, politiko eta militarra ere hori aintzat
|
hartuta
ulertu behar dela uste dute.
|