|
2002
|
|
|
Dena den, osa. sun zientzieei dagokienez, irakasleriaren %7, 7 euskalduna zen 2000 urtean. Ikasketa horietako derrigorrezko kredituen %31, 5 euskaraz ematen ziren, EHU/ UPVbere osotasunean
|
harturik
euskarazko kredituen eskaintza %54, 9koa den bitartean.
|
|
|
Euskarazko ikasketak aldarrikatzeak zentzuabadu ikasleak prestakuntza hobea eta osatuagoa jasotzen badute, Euskal Herriaketa gizarteak goi mailako tituludunei eskatzen diena betetzeko prestaturik badaudeeta, horrela, dagokien onespena jasotzen badute. Gezurra badirudi ere, euskararenkomunitatearen garapenerako lizentziatu eta goi mailako tituludunak euskarazprestatzea ezinbestekoa dela onartzeko eta onesteko kontzientziarik ez dago.Unibertsitateek, oro har, ez dituzte bere gain
|
hartu
euskararen komunitatearengarapenerako erantzukizunak; komunitate horren garapenerako ez baita berdinabere goi mailako tituludunak euskaraz edo beste edozein erdaratan ikasiak izatea.Ez da, soilik, euskararen komunitateak euskaraz ikasitako osagileak, erizainak, abokatuak, informatikariak... behar dituenik, baizik eta, batez ere, euskarazikasitako unibertsitarioek komunitatearen burua osatu behar ...
|
|
|
Hala arduratzen da Eusko Legebiltzarrean onartutako goi mailako lege batek hala arduratzeko eskatzen diolako, batzuen batzuk hau zenbaitetan atzentzen baldin badute ere. Euskaltzaindiak hizkuntza arauak eman behar ditu, eta gobernuak neurri politikoak
|
hartu
euskara bultzatzeko. Eta neurri politikoak hartu, bide batez, Euskaltzaindiak emandako arauak errespeta daitezen.
|
|
2004
|
|
|
erreziprokoa behar du izan, baina! Azken aldion, berriz, erdaldun ugariren aldetiko erreprozidade gutxi ikusten ari naiz, eta begirune are gutxiago, eta ezjakintasun handia, gero eta harrigarriki zabalagoa gaztetxoenen kasuan, kontuan
|
hartuz
euskara ikasgai finkoa dela duela urte dexentetik hona ikasle guztientzat; bai eta beste bat ere, Euskal Herrian gaudela, alegia, futbolean esaten den bezala,, etxean, jokatzen ari garela, ez kanpoan?. 597
|
|
|
Jakiña da: Frantzia’k ez du hizkera hau gogozago
|
hartu
euskera baiño, eta galtzen hasi da (eskualde zabal batzutan itzalia da arras: Calais, Gravelines, St.
|
|
2005
|
|
|
Aldaketatxo bat edo bertze gora behera bigarren eta laugarren neurtitzetan, bertze biak berdinak direlarik, Dibarrart ek aldarrikatzen ditu garai hartako ideiak,
|
hartuz
euskarak dauzkan kalitateak jakintsun handienen arabera: ederra, garbia, lehena.
|
|
2006
|
|
|
Arlo hori, orain arte, elkarte militanteek hartu izan dute bere gain, botere publikoek ez dute sekula bere gain
|
hartu
euskararen presentzia bizi sozialean bultzatu beharra. Hori da berrikuntza inportantea; lehen aldikotz botere publikoak, Estatuak barne, zeregin hori eman dio EEPri politika publiko baten finkatzeko.
|
|
|
Kontuan
|
hartuz
euskara hizkuntzaren arautze prozesua eta irakasleen euskara arautuaren ezaupide eta erabilpen maila, testuliburuak euskararen normalkuntza bidean tresna eta erreferentzia beharrezkoak suertatzen dira. Gogoratu bestela euskarazko testulibururik ez zegoenean horien ordez gaztelaniazkoak erabiltzen zirela eta gaur egun ere beste hainbeste gertatzen dela.
|
|
2007
|
|
|
Mademoiselle Larramendy horrek deitu ninduen, zeren eta eskas zituzten gazteak talde hoitan
|
hartzeko
eskuara mintzatzen zuena, ez ginen frango Donibanen ongi mintzatzen, Jeanne Salharekin izandako elkarrizketa, Donibane Lohizune, 1997ko azaroaren 22a.
|
|
|
Euskal hizkuntza komunitatea berrosatzeko herri gogoa, Euskal Herria euskalduntzeko kontzientzia eta borondatea, ezinbesteko eta oinarrizko osagaia da. Azkenik, kontuan
|
hartuz
euskararen normalizazioaren gaia zehar lerro izaera duela eta hizkuntza politikarik gabeko jardun politikorik ez dagoela euskarari instituzioen organigraman erdigunea eskaintzeko deia egin nahi dugu. Joera handia dago kultura edo hezkuntza batzordeetatik soilik kudeatzeko eta hori oztopo bilakatzen da beste sail batzuetan euskararen normalizazioari behar den indarrez ekiteko.
|
|
2008
|
|
|
Henrike Knörr-en hitzak6
|
hartuz
euskararen etorkizuna batua eta euskalkien arteko oreka zaindu zuhurrarekin lotuta dago. Joera integratuak indartu behar dira; hauek indartzen ez diren bitartean, gure euskara batua zabala egiten ez den bitartean, jendea hizkeretatik urruntzen joango da, euskararen aberastasuna galduz joango da.
|
|
|
Txosten hau egiteko orduan ezinbestekoa da aintzat
|
hartzea
euskararen kalitatearen inguruan zenbait adituren iritziak eta adierazpenak. Kontu jakina da ia gehienok bat gatozela arazoak zein diren esatean baina, adostasun hori, ordea, ez da erabatekoa irtenbideak proposatzeko orduan.
|
|
|
|
Hartu
euskararen bandera
|
|
2009
|
|
|
Iazko urrian aurkeztu zuten proiektuko eragile guztiek ataria, bat eginda. Elkarlanaren garrantzia nabarmendu zuen orduko hartan Martxelo Otamendi BERRIAko zuzendariak, elkar
|
hartuta
euskaraz diharduten hedabideek, aparteko indarra dutela ohartaraziz. Ez dut uste gaurkoaren antzeko argazkirik erakusteko gai izan garenik, nabarmendu zuen, bide beretik jarraitzeko deia eginez.
|
|
|
Bistan da gizarte bakoitzak, bere errealitatearen arabera, bertako hizkuntza indarberritzeko bide propioa aurkitu eta urratu behar duela, eta, beraz, Kataluniarako egoki den guztiak ez du zertan neurri berean egokia izanik Euskadirako, edo alderantziz. Euskararen kasuan egokiagotzat jotzen dugu aipatutako eskubidea babestea, kontuan
|
harturik
euskararen pisu demografikoa, Autonomia Erkidegoko lurralde eta eskualdeen arteko anizkoiztasun soziolinguistikoa, herritarrek auto identifikaziorako euskarari aitortzen dioten balioa edo herritarren hizkuntza kontzientzia. Gainera, irakas hizkuntza aukeratzeko eskubidea baliatuz handitu da hogeita bost urteotan etengabe euskarazko irakaskuntza.
|
|
|
Inboluzio konstituzional nabarmen bat ekarriko luke euskararen ezagutza egiazki kontuan hartzearen kontra egiten diren zenbait aldarrikapen eta proposamen betetzeak. Gaur egun, administrazio guztietan eta lanpostu guztietan eta inolako salbuespenik gabe euskararen ezagutza nahitaezkoa izatea ez konstituzionala litzatekeen bezalaxe bailitzateke konstituzio jurisprudentziaren aurkakoa, zenbaitek proposatzen duenari jarraiki, lanpostu guztietan neurri egoki eta proportziozko batean aintzakotzat ez
|
hartzea
euskararen ezagutza, edo herri langileak pixkana euskalduntzeko egitasmorik ez izatea. Euskararen ezagutzak nahitaezkoa ala merezimenduzkoa izan behar duen, eta merezimenduzkoa denean zein neurritan izan behar duen, tokian tokiko euskararen presentzia sozialaren arabera eta lanpostuaren ezaugarrien argitan erabaki behar da.
|
|
2010
|
|
|
Irizpide berriek marko globalean erabilera fluxuak edo erabilera motak modu berrian zehaztera ekarriko dute, aukera berriak ekarriz. Baina bitartean, eta irizpide finko ezean, inprobisazioa da nagusi, bolada baterako beharrezkoa dena (bertatik erator daitezkeelako erantzun berriak) baina epe luzera nahikoa ez dena onartuz, eta, gainera, kontutan
|
hartuz
euskararentzat kaltegarria izan daitekeela hizkuntzen arteko parekotasun faltagatik (hizkuntza guztiak ez baitira abiatzen baldintza berdinetan lehian). Parekotasuna irabazteko prestigioa lantzeari garrantzia handia ematen diote, une aproposa dela jauzia emateko ustez.
|
|
|
nafarroaren ipar mendebaldea, gipuzkoa (donostia beterri eremua izan ezik) eta bizkaiko ekialdea. Muga horien barruan, 2001eko eskola adineko biztanleria —gaur egun, azken hogeita bost urteko txikiena–ia elebiduna da jada. errealitate hori aintzat
|
hartzeak
euskara haurren komunikazio hizkuntza eta erabateko gizarte erabilerakoa izateko behar diren lege neurriak hartzea ekarri luke. izan ere, eta laurogeiko hamarkadako asmo handiko normalizazioplanaren babesean, eaeko 39 eskualdeetatik 33tan eskola adineko biztanleriaren gehiengoa euskalduna da jada 2001ean, bai eta biztanleriarik handiena duen bilbo urbin ere. biztanleria handia izanik jada euskara... eskola adinekoen %65 elebidunak dira.
|
|
|
azpimarratzekoa da Malon etxaideren sasoi hartan, eliz literaturgintza bera ere ez zela erabat eta bakarrik eliztarra; alderantziz, bazuela azpizoru zabalagoa, alde politiko sozialetara hedatua, testuinguru soziolinguistikoa esango genukeena, politikoa eta aldagarria. Jaso dugun testuaren azken pasarteak ongi erakutsi digu hori. euskal herriko elizak ez ezik gure gizarte zibilak ere ez zuen aintzakotzat
|
hartu
euskarak kultur garapenerako behar zuen babes instituzionalaren premia. egon ote zen halakoren kontzientziarik, ala euskal herrian eta inperio espainol osoan nahiago izan genuen ondare linguistikoak zekarren eskakizun horren aurrean ez ikusi egin, eta geure hizkuntza" odol garbitzaile" gisara erabili (jatorri garbiaren tesia indartzeko, alegia), kaparetasun unibertsalaren aterbea segurtatzean norberaren eta klasearen gizarte gorabidea irekiz joateko, tartean euskarari inolako proiektu kulturalik eman gabe?
|
|
|
Euskal Herriko Elizak ez ezik gure gizarte zibilak ere ez zuen aintzakotzat
|
hartu
euskarak kultur garapenerako behar zuen babes instituzionalaren premia. Egon ote zen halakoren kontzientziarik?
|
|
|
b) Euskararen Irakasle Diploma. Euskaltzaindiarekin elkar
|
hartuz
Euskararen Irakasle Diploma sortu zuen Eusko Kontseilu Nagusiak (Kontseilu Nagusiaren Hezkuntza Sailak). Eskoletan euskara (z) irakasteko beharrezko hizkuntza gaitasuna finkatu zuen diploma horrek, bere oinarrizko zertzeladetan.
|
|
|
nagusiaz jabeturik eta, long involvement? hori kontuan
|
hartuz
euskara hutsezko hiztun herri osabetezkoaren formulazioa ez da begien bistako etorkizunean eskuragai.
|
|
2011
|
|
|
63 K. Mitxelenak zehazki honela dio: «Ni zearo bat nator Intxausti kin mamia azala baiño ajola geiagokoa dala eta esate baterako, Zubiri-ren liburu baten artean edo erderaz egindako liburu baten artean eta euskeraz egindako askoren artean askotan obe litzakeala erderazkoa
|
artu
euskerazkoa baino» (Euskaltzaindia, 1962: 315).
|
|
|
Ikusten denez, euskaltzale talde egituratu gisa agertzen da Elizaren ingurua, abade, apaizgai eta fraideekin. Oraindik beraien parte
|
hartzea
euskararen aitzineratzeprozesuan segurtatuta bazegoen ere, laster, horietako asko sekularizatu ziren.
|
|
2012
|
|
|
Euskal itzultzaileek testu ez sakratuak itzultzean askatasun handixeagoz jokatu izan badute ere, esan liteke jatorrizkoari zor zaion fideltasuna hartu izan dutela oro har itzulpenerako irizpide nagusitzat, teorian behintzat. Mogelek, Duvoisinek, Ibinagabeitiak, Zaitegik, Ametzagak eta Onaindiak, besteak beste, jatorrizko testuari hurbiletik jarraitzen ahalegintzen direla adierazten dute beren hitzaurreetan, nahiz eta gero, praktikan, zenbait askatasun
|
hartu
euskararen egituraren berezitasunak direla-eta edota lehenetsitako helburuaren arabera (didaktikoa, erlijiosoa, apologetikoa, morala...). Kontraesan horren ondoan, itzulpenaren epistemologia modernoaren beste hainbat kontraesan ere agerian geratzen dira euskal itzultzaileen itzulpenetan:
|
|
|
Mano Curutcharry, historia eta geografia irakaslea, ondare eta museo sailen karguduna Bordeleko errektoretzan, Maialen Bidegain, Maite Erdozaintzi Etxart, Maialen Hiribarren eta Alazne Petuya irakasleen esku
|
hartzearekin
Euskarazko egokitzapena: Mixel Ernaga eta Unai Zubeldia, IKASen argitalpen proiektu arduradunak Zuzenketak:
|
|
2013
|
|
|
Orain, atzo bezala oroitzen gara 1998ko ekitaldiaz eta urte hartako giro baikorraz. Bai Euskarari kanpainaren ardatzetariko bat zen erakunde eta enpresa bakoitzak bere erantzukizunak
|
hartzea
euskara erabiltzeko bere eguneroko bizitzan. Aitzinamenduak egin bide dira, baina oraino bada bide luzea egiteko.
|
|
|
Badu nondik arnasa
|
hartu
euskararen tentsio nekeak. Badu nori arnasa eman ere.
|
|
2014
|
|
|
Ikus genezakeen moduan, haurrak dira adin tarte guztiak aintzakotzat
|
hartuta
euskara gehien darabiltenak; %56, 5, hain zuzen ere. Ikerlan honetan Atxutxiamaika Aisialdi Taldeak haur, guraso eta hezitzaileen euskararen erabileran duen eragina aztertzen dela kontuan harturik, garrantzitsua da datu hau, helduenarekin batera (%38, 16), kontuan hartzea.
|
|
|
«Baliabideak behar beharrezkoak dira euskara biziberritzeko, baina ez dira behar besteko baldintza, ez dira panazea». Koordinazioa helburu
|
hartuta
Euskara sustatzeko dirua modu taxuzkoagoan banatzeko herri erakunde guztien arteko «koordinazioa» sendotu behar dela azaldu zuen Baztarrikak. Eta hasia dela horretarako lana.
|
|
|
Naturaltasun handiagoz erabil ditzakegu hizkuntzak. Betiere, kontuan
|
hartuta
euskarak babes berezia behar duela. Euskaraz ondo ez dakitenekin, zergatik ez euskaraz egin, eta zerbait ulertzen ez dutenean gaztelaniara jo, eta ondoren berriz euskarara itzuli?
|
|
|
Euskararen presentzia hezkuntza sisteman oinarrizko bi modutan agertzen da, kontuan
|
harturik
euskara zertarako erabiltzen den eskola jardunetan. Batzuetan curriculumeko ikasgai soil bat da (hizkuntza ikas irakasgai huts gisa ulertzen da, atzerriko hizkuntzan ohikoa izan den trataera eskainiz), baina beste batzuetan eskolako edukia bideratzeko lanabes edo tresna da (hizkuntza ulerturik curriculumeko beste eduki batzuen ikas irakasbide gisa).
|
|
2015
|
|
|
Bestalde, Ezker Anitzak euskarak euskaldunentzako duen estatus berezia onartu etaEuskal Herriaren aitorpena burutzen duen era berean, euskara, euskal kultura eta Euskal HerriaEspainiar eta Frantziar Estatuen baitan kokatzen ditu. Horrela, Espainiar Estatua erreferentziamoduan
|
hartzerakoan
euskara testuinguru eleanitzeko hizkuntzetako bat izatera pasatzen da.
|
|
|
Atzerakargaren ondorio bat da hainbat aldiz irakurleak atzera itzuli behar duela eta erranaldia berriz irakurri behar duela. Horrela, kontuan
|
harturik
euskarak bizi eta garatu behar duela ingurune gero eta eleaniztunago batean (Lasagabaster, 2000; Gorter et alii, 2014), euskararen lehiakortasuna ttikitu egiten da, zeren komunikazioaren ikuspuntutik efizientzia txikiagokoa gertatzen baita inguruko hizkuntzak baino (ikus, adibidez, Aristegieta, 2009; Amuriza, 2012). Bertzela erran dezagun:
|
|
|
Hartu deliberoaren bidez, euskara ere hizkuntza ofizial izendatuz herrian, Uztaritzeko Herriko Etxeak libreki erabaki du elebitasun osora heltzeko helburuarekin hizkuntza politika bat eramatea, kontziente izanki uztariztar euskaldunek dituzten hizkuntz eskubideak ez dituela frantses legediak bermatzen eta euskara ere ofizial izendatuz Herriko Etxearekiko harremanak euskaraz garatu nahi dituen uztariztar orori horretarako parada ematen diola. Beraz ikusiz alde batetik Herriko Etxe batek osoki bi hizkuntzetan funtzionatzeko eskubidea baduela eta bestetik kontuan
|
hartuz
euskararen aldeko deliberoa Herriko Etxe mailan organo erabakitzailerik gorena den herriko kontseiluan hartzearen garrantzia, ipar Euskal Herriko herriko kontseilu guziak animatzen ditugu Uztaritzekoak hartu bidea segitzera.
|
|
|
Eta Konfederazioko kideak harriturik gelditu dira Rousset en diskurtsoa entzunez, Akitaniak EEPko barne funtzionamendurako diru ekarpen handiagorik ez zuela egiten ahal jakinarazten zuela. Euskal Konfederazioarentzat jokamolde hori onartezina da, kontuan
|
hartuz
euskarak hiztunak galtzen segitzen duela eta bestalde EEPko beste partaide guziak, hauek ere diru testuinguru zailean direnak, beren parte hartzea emendatzeko prest agertu direla. Horrek argiki erakusten du gutieneko borondate politikoa badelarik dirua atxeman daitekeela, euskararentzat beste edozein proiekturentzat atxeman daitekeen bezalaxe.
|
|
2016
|
|
|
Euskara sustatzeko eskumena du elkargoak, EEP Euskararen Erakunde Publikoarekin batera. Pauso handia da, kontuan
|
hartuta
euskara biziberritzeko nolako lege oztopoak dituzten eta zein bilakaera kezkagarria daraman euskarak. Erakundeetan panorama berria zabalduta, urrats irmoagoak eskatu ditu euskalgintzak, Euskal Konfederazioan bat eginda.
|
|
|
«Gizarte erdia elebiduna izatera iritsi gara, eta, urte gutxi barru, erdiak baino gehiago izango gara. Behin euskara eskuratuta, hurrengo urratsa da familia berriek bere
|
hartzea
euskara, eta transmititzea». Jomuga argia jarri du:
|
|
|
Eta hirietan ere Euskal Zabalguneak ez ditugunez goizetik gauera biribilduak altxatuko, bitartean ere ezinbestekoa dugu (soilik) euskaraz bizitzeko konpromisoa hartu (ko) dugun pertsona multzoak batzea, indartzea eta gure erabakia gizartean islatzea. Eta alde guztietatik ere, itsaso guztiz erdaldunean urturik/ desagerturik gauden neurrian, ezinbestekoa dugu euskaldunok, euskaldun bihotzekook, euskaldunon komunitateak konpromiso pertsonala
|
hartzea
euskaraz bizitzeko. Itsasoak naturalki garamatza erdarara.
|
|
|
Joan den igande (hau lehen berezitasuna) arratsaldean ezkondu zauku Herrixolako Jacques eta Suzan Manquin en semea, Brendan, Amerikanoa den Katharine neska xarmantarekin. Herriko Etxean Arño Gastanbide auzapezak ezkondu ditu, hitza
|
hartuz
euskaraz eta frantsesez (Suzan, jaun esposaren ama, Irlandesa da eta euskara ikasia du) bai eta ingelesez (2 berezitasuna) ere, bikote gaztea, Ameriketan, Massachussets estaduan bizi baita. Ezteietara etorriak ziren bakoitzaren familia, bai eta ere herritar auzo eta adixkideak.
|
|
2017
|
|
|
Lehen aipatu duzu gehiago interesatzen zaizula euskaldunen diskurtsoa zein den aztertzea, aurkakoena baino, baina diskurtsoak ez dira konpartimentu estankoetan egoten eta ideiak batetik bestera pasatzen dira. Adibidez, ekainean Batzarreko 16 militante ezagunek iritzi artikulu bat argitaratu zuten eta deigarri egin zitzaidan irakurtzea eskubide kontrajarriak egon zitezkeen neurrian haien jarrera tinkoari esker gobernuak ez duela gehiegizko neurririk
|
hartu
euskararen alorrean, herritarren eskubideekin talka egin zezaketen gehiegizko neurririk, hain zuzen ere. Ez zuten zehazten eskubide kontrajarri horiek zein diren eta ezta gehiegizko neurri horiek ere, baina euskararen aldeko neurriak arrakastatsuagoak izango direla zioten, borondatezkotasun printzipioa eta Nafarroaren errealitate soziolinguistikoa aintzat hartuz gero.
|
|
|
Hori guztia kontuan
|
hartuz
Euskararen Legeak Nafarroa hiru zatitan banatzen duela. Legea aurten aldatu dugu, baina funtsean ez da aldatu.
|
|
|
Euskararen aldeko bietan, elebitasuna ulertzeko era da haien arteko ezberdintasun nagusia, batzuentzat elebitasuna tranpa baita eta euskara Nafarroako bertako hizkuntza bakar gisa ikusten da. Geroa Baikoentzat, gaztelania eta euskara biak dira Nafarroako bertako hizkuntzak eta biak defenditu behar ditugu, noski, kontuan
|
hartuta
euskara gaztelania baino askoz ahulagoa dela. Euskaldunen eta erdaldunen eskubideak babestu behar ditugu, bi multzoen eskubideak kontrajarri gabe.
|
|
|
Euskal kulturaren garrantzia euskarara hurbiltzeko euskarazko kultur jardueretan, eta, oro har, euskal kulturarekin lotura duten ekitaldietan parte
|
hartzeak
euskarara hurbiltzeko edo euskararekiko atxikimendua pizteko balio izan die galdekatutako gurasoei, izan kanpotik etorriak, izan bertakoak. ekintza hauetan parte hartzea gertaera kolektiboa da: gehienetan norbaitekin joaten gara horietara eta talde batean txertatzen gara; sozializazio espazio eta unetzat ditugu.
|
|
|
Jarraian, epealdirako zarauzko euskara planaren aurkako epaia aipatuko dugu, eta hizkuntza irizpideen inguruan esandakoak aztertuko ditugu. zarautzko euskara planaren helburu nagusia da euskararen erabilera udalean indartzea eta zabaltzea, zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza bezala. auzitegiak ebatzi zuen helburu hori zilegi zela eta ezin zirela baztertzailetzat
|
hartu
euskara sustatu edo indartzea helburu duten planaren atalak, gaztelaniaren ofizialtasunaren izaera eta gaztelaniadunen hizkuntza eskubideak gutxiesten ez diren neurrian. eskubide horiek bermatze aldera hiru egoera ematen zirela jaso zuen. (6 oinarri Juridikoa).
|
|
|
Horiek zuzenean jotzea, baina, arraroa egiten zitzaidan». Bassmatti marka beste eremu batean, «indie mailan eta gaztelaniaz», ikusten zuen, eta horregatik erabaki zuen Oso Fan deitura
|
hartzea
euskarazko egitasmorako: «Angel Aldarondok proposatu zidan izena.
|
|
|
Ez dezagun ahantzi funtzio informal lokaletan oinarritutako politikak funtsean politika etnikoak direla. Horregatik, nazio hizkuntzaren funtzioak taxuz gauzatu gabe diglosiaren logika etniko galgarriari ezin dio gain
|
hartu
euskararen berreskurapenak.
|
|
|
Bestelakoa da 6 adibidean dagoen arazoa. Perder los estribos UFa hiztegi sarreran bezalaxe ageri daesaldian, eta sistemak ondo identifikatu du, baina ez du kontuan
|
hartu
euskarazko ordainaren informaziolinguistikoa. Horregatik sortu du itzulpen okerra; hura bere onetik atera zen behar zuen euskaraz.
|
|
|
Ezagutza maila hobetzeko eta gehiago hedatzeko, orain atsulutuki murgiltze eredua ikastetxe orotara zabaldu eta jende helduen erakaskuntza indartu behar litaike. Horrekin batera, araberako neurriak
|
hartuz
euskara ikusia eta entzuna izan dadin leku eta bilkura publiko guzietan. Hortaratzeko bide luzea gelditzen bada, ez da ezin egina, Euskal Konfederazioa, E.E.P., Euskal Elkargo berria eta gu bakotxa akulatzaile.
|
|
2018
|
|
|
haur eta gazteen adin tarteetako datuei begiratu diegu. Bi arrazoi ditugu hautu hori egiteko, batetik, sexu aldagaia kontutan
|
hartuta
euskararen erabileraren aldeak nabarmenagoak direlako haurren eta, batez ere, gazteen artean. Bestetik, guk azken hiru urteetan egin ditugun hizkuntzaren inguruko ikerketa kualitatiboak haur eta nerabeekin garatu ditugulako.
|
|
|
Adibide ugari dago lehengo Euskaldunon Egunkaria ren edo oraingo Berria ren irakurleen artean, frogatzeko euskara estandarra ez dela traba artikuluak irakurri ahal izateko. Horrek frogatzen du, halaber, euskaraz izatea ez dela nahiko arrazoi sendoa azaltzeko zergatik ez duten
|
hartu
euskarazko egunkaria irakurtzen hasteko ohitura.
|
|
2019
|
|
|
Hainbeste gauza dira… Korrikak proposatu duen leloa da, eta nahi du esan konpromiso bat
|
hartzea
euskararekin. Baina, niretzat, klikatua egotea entxufatua egotea legez da; bai euskararekin, bai lasterketarekin.
|
|
|
lehenik laur eta labur en artean, usuko/ u/ aurreko/ b/ bokalarteko ahostunaren erorketaren bidez (cf. Lakarra 2010, 2020a), proposatu dugun loturaren kide bat; gero, zenbakikuntza sistema zahar gehienen oinarrian delarik etzanez eman dugun hatz lodiaren saihestea, Epps (2006) ren egungo amazoniar hizkuntzetako sistema lagun
|
hartuaz
euskarari dagoeneko ezarria. Izan ere, eskuaren aurreko zein atzeko aldean ditugu hatz hori saihestearen frogak:
|
|
2020
|
|
|
Irrati formulen artean liderrak izan gara urte askoan. Gauza handia da urteotan egin duguna, kontuan
|
hartuta
euskara hutsean aritzen den irrati bat garela, hemengo taldeek duten presentziarekin, eta mundu globalizatuak eskaintzen dituen hit ekin, dagoen lehiarekin. Beraz, balantze oso ona egiten dugu:
|
|
|
Eta horrek bideratu luke, Puntueuseko zuzendariaren iritziz, Interneterako«publizitate ereduak aldatzea», adibidez. Alegia, «Googlek eta halakoek» kudeatzen dituzten ereduek kontuan
|
hartzea
euskarazko hedabideak, badutelako presentzia eta trafikoa. «Garrantzitsua izango litzateke geroz eta eduki gehiago egotea euskaraz geroz eta kontsumo handiagoa dagoelako, eta presentzia horrek izatea kontrapartida».
|
|
|
“Aita guk Euskaraldian parte hartzea nahi dugu eta ahobizi izango gara, eta zu zer? ”. Hala erantzun nien, nik ez neukala han parte
|
hartzeko
euskara mailarik ezta ezer aportatzeko ere. Dena den, izena ematera eta txapa janztera animatu ninduten.
|
|
2021
|
|
|
Gune honek emakumeen arteko topagunea izan nahi du, elkarren artean zaintzen ikasteko eta modu kontzienteagoan elkar maitatzeko hausnarketarako espazioa. Kontxi Lopezek gidatuko ditu saioak; berak gaztelaniaz egingo du, baina parte
|
hartzea
euskaraz egin ahal izango da. Astearteetan izango dira saioak, otsailaren 9an hasita, 17:30etik 19:30era.
|
|
|
Tailer honen bidez, emozio biologikoei eta kulturalei buruzko hausnarketa bultzatu nahi da, eta umorea estrategia erresiliente eta ahalduntzaile gisa landuko dute. Virginia Imaz izango da formatzailea; bera gaztelaniaz ariko da, baina parte
|
hartzea
euskaraz bideratuko da. Ostegunetan izango dira saioak, urtarrilaren 28an hasita, 17:00etatik 20:00etara.
|
|
|
zioten herriko elkarte guzieri, zoinek nahi zuten parte
|
hartu
euskararen aldeko batzorde hortan. 23 izan dira baia eman dutenak.
|
|
|
Adberbioek, izenek edo adjektiboek ez bezala, ez dute determinatzailerik
|
hartzen
euskaraz, eta ez dute inolako komunztadurarik egiten aditzarekin: gazteak egin du/ gazteek egin dute.
|
|
|
Izan ere, bigarren osagai horrek, aldi berean, badu aditz laguntzaile deitzen dioguna, eta horri eransten zaizkio aldia eta pertsonaeta numerokomunztadura adierazten duten atzizkiak. Lau aditz laguntzaile bereizten dira euskara idatzi estandarrean (baina euskalkietako aldaerak kontuan
|
harturik
euskarak sei laguntzaile ditu orotara, ikus § 26.3.3). Estandarreko lau horietatik bakarra da aditz kategoriako hitza edo lexema:
|
|
|
Izan ere, garaiak aldatzen ari diren bezala hizkuntza askoren bizindarra gorabehera betean dago eta hizkuntzen biziberritzerako baldintzak etengabe eraldatuz dihoaz. Kontuan
|
hartuta
euskararen kokapen geografiko eta kulturala Europaren erdigunean dagoela, irakurlearen intereseko edukia eskaini izana espero dugu. •
|
|
|
Administrazioan Euskaraz Taldeak jarri zuen kexa, Mankomunitatean ez zelako neurririk
|
hartzen
euskarazko arreta bermatzeko. Hogei lanpostu daude plantillan, eta bakar bat ere ez da elebiduna eta bakar batean ere ez da kontuan hartzen euskaraz jakitearen merezimendua.
|
|
|
Egin dezagun proba.
|
Hartu
euskarazko liburu batzuk. Begiratu gabe.
|
|
|
Hegoaldeko irakurleek ikusten dute Iparraldean euskarazko antzerki garaikidea leku ofizialetan ere ari dela bere lekua aspalditik merezi zuen lekua konkistatzen, eta Iparraldeko irakurleak ikusten dute euskarazko egunkari bakarrak Lapurdiraino desplazatu duela bere arreta-gunea. Jakina, hau ez da lehen aldia arreta nahikoa ematen dio Iparraldean gertatzen denari baina harri koxkor bakoitza da kontuan
|
hartzekoa
euskararen etxe komuna eraiki nahi dugunontzat.
|
|
2022
|
|
|
Haien helburua ikastetxearen aire
|
hartzeetan
euskara hedatzea da eta elkarrekin ongi pasatzea euskaraz jolastuz.
|
|
|
Horrez gain, lagunekin konfiantza
|
hartzean
euskara gutxiago erabiltzen dutela (59) eta nagikeria ematen diela (60) adierazi digute parte hartzaileek, eta lagunen jarrerek ere beraien mudak oztopatzen dituztela ere ikusi dugu. Hain zuzen ere, mintzakideek gaztelaniaz erantzutea (61) eta lagunen lotsak nahiz lagunek euskarari buruz ezer jakin nahi eza (62) dira parte hartzaileen mudak oztopatzen dituzten ingurukoen jarrerarik aipagarrienak edo, bestela esanda, lagunen esfortzu falta:
|
|
|
Errealistak izan gaitezen, ezinezkoak eska ditzagun, Euskal Herriko biztanleriaren zati baten hizkuntza jarri nahi den ikusezintasun egoeratik irteteko gure nahiei aurre egiteko esaldia izan litzateke. Kontua ez da euskara Euskal Herrian zein mugaren menpe jarri behar den adostea, baizik eta neurri argiak
|
hartzea
euskarak kosk egiten duen bukle horretatik ateratzeko: ez da praktikoa, ez da praktikatzen.
|
|
|
Alabaina, horrelako lan luze eta xeheak ez ditu aintzat
|
hartu
euskararen egoera diferenteak: euskal eremuak, euskalkiak, erdal eremuetako haur euskaldunak, edota hiru esparru juridikoen arazoa (EAE, Nafarroa, Iparraldea).
|
|
|
«Moldaketa txikiren bat egin dute, baina ez dute inondik inora aurkeztu herritarren eskubideak ardatz izango dituen dekretu bat». Aurrekoaren gabezia nagusiek bere horretan jarraitzen dutela ohartarazi du Bilbaok; batik bat, lanpostu guztietan ez dela aintzat
|
hartuko
euskararen ezagutza. Izan ere, dekretuak zehazten du euskara nola baloratuko duten Euskararen Legearen arabera banatutako hiru eremuetan, eta ondorioa da eremu ez euskaldunean euskara jakiteak ez duela inolako eraginik izango —bai, aldiz, ingelesa, frantsesa edo alemana jakiteak— eta eremu mistoan, berriz, lanpostu batzuetan soilik hartuko dutela aintzat.
|
|
|
Kontseiluak salatu du dekretu berriak atzerako urratsak dituela 2017ko dekretuarekin alderatuta, baina baita 2009an UPNren gobernuak ezarritakoarekin konparatuta ere. «Esaterako, lehen ez bezala, orain lanpostu guztietan ez da kontuan
|
hartuko
euskararen ezagutza, edota auzitegiak atzera bota ez zituen artikuluak desagerrarazi ditu gobernuak», kritikatu du Bilbaok. Horregatik, haren esanetan «gezurra» da dekretua auzitegiak ezarritako baldintzak betetzeko asmoz egin dutenik:
|
|
|
Denboraren beirazko ontziak hondar gehiagorik ez eta isilkako galderen zakuan geratu da idazle izateko erabakia
|
hartzean
euskaraz egiteko aukeraketaren zergatia gai zuena. Euskararen erabilera bermatzea zaila ote den gaur egun eta nola aldatu den hedapen saiakera hori.
|
|
|
Ezagutzen genituen kide arrazializatu batzuk gonbidatu genituen bertan parte hartzera. Mahai inguruko kide gehienek beren hitz
|
hartzea
euskaraz egin zuten, saioa hasi baino lehenago adostu bezala. Kide arrazializatu baten txanda iritsi zenean, euskaraz aritu izanaz kexatu zen, eta horregatik diskriminatuta zegoela esan zuen.
|
|
|
10). Are gehiago, 2 atalean transkribatu dudan Belak HHtik
|
hartutako
euskarazko pasartean eta ematen du Larramendik, baina mauletarrak ta kopiatu. Testua Zuberoako mintzora moldatzean ere, ta eman du Belak.
|
|
|
Kontuan
|
hartuta
euskaraz (21a b) erako perpausetan PSak aurkitzen direla beti, beste aukera bat litzateke proposatzea atzo bezalako hitzak PSak direla, P isil bat dutenak edo Pren propietateak amalgamatuta dituztenak, PS itxurakoentzat proposatu den moduan (§3.7). Erdaretako today edo antaño bezalako adibideen bilakabide historikoak hipotesi hori berma dezake; izan ere, proposa daiteke PS jatorriko egiturak fonologikoki eta semantikoki ihartuz joan diren arren, ez direla kategoriaz aldatu, PS gisa interpretatzen direla oraindik ere.
|
|
|
Ez da izan txikia euskaldunek izan duten euskarazko erreferentzia historiografikoen gabezia, kontuan
|
hartuz
euskarazko garapen akademikorik ez dela izan 70eko urteak arte eta, historikoki euskaldunen artean ahozko kultura izan dela nagusi. 70eko hamarkadatik, gauzak aldatzen joan ziren, UEUk berak sustaturik, baina historia lanen produkzioa motza dirudi artean ere aztergaiari dagokionez (euskal hizkuntza eta kulturara oso lerratua, beste arlo batzuk bazterrago geratuz) eta, akademiaz kanpora, herren ere bai, metodoari erreparatuz gero.
|
|
2023
|
|
|
Egun biziki interesgarria eta emankorra izan zen. Bertatik indarrak
|
hartu ondoren
euskararen alde eta euskaratik lanean gainean edo gutun untzietan," isun poetikoa" deitu dira.
|
|
|
Araban, euskal kulturaren sustatzaile sutsua izan zen. Arabako Foru Aldundiko Kultura deputatua ere izan zen, karguaren
|
hartzea
euskaraz egin zuen. Artium museoaren eta Gasteizko Jazz jaialdiaren sustatzailea ere izan zen, artearen munduan ospe handia ukan du.
|
|
|
Ekintzan parte
|
hartzea
euskararen erabileraren adierazlea da, gehienek(% 94) dezente eta asko parte hartzen dutela adierazi digute.
|
|
|
Hori da buruan darabilgun konstruktoa. Kontuan
|
hartuta
euskara hizkuntza gutxitua dela eta horrek hizkuntzaren zenbait erabilera funtzional baldintzatzen dituela, konstrukto horrek gurean ñabardura zehatzak eta irteera profil horren eredu batzuk definitzea eskatzen du. Horretarako ezinbestekoa da ikasleen ekoizpen errealak aztertzea, ikasleak nola moldatzen diren ikustea zenbait testu generotan, eginkizun desberdinetan, bereziki, elkarreraginak eta elkarrizketak zehazteko, eta hortik aurrera nolako maila erdietsi luketen irudikatzeko.
|
|
|
– Udalekuetako esku
|
hartzeek
euskararen erabileran eragiten duten jakitea.
|
|
|
Eman Hegoak udaleku irekietan praxian jarri den aisialdi programaren eta esku hartze pedagogikoaren ebaluazio ikerketatik eratorritako emaitza nagusien eztabaida da jarraian aurkezten duguna. Horretarako, asmoa da azaleratzea behatzaileek eta familiek esku
|
hartzeak
euskararen erabileran eta bizipen positiboetan izandako eraginaren gainean helarazitako informazioa, eta, halaber, horrek emandako emaitzak marko teorikoan esandakoekin elkarrizketan jartzea. Modu horretan, xedea izanik egitasmoaren indarguneak zein mugak identifikatzea (euskararen erabilera eta eragindako bizipen positiboei dagokionez) eta ondoren, azken atalean, hobekuntza proposamenak egitea.
|
|
|
Horregatik behar ditu euskara elkarteen mugimenduak" zertarako euskara elkartea gaur?" eta" zertarako parte
|
hartu
euskara elkartean?" galderentzako erantzunak. Erantzun zaharrak (klasikoak, nahi bada) eta berriak behar dira.
|
|
|
espainiarrek ez lukete onartuko beren herrian gu gure herrian bizi garen bezala hizkuntzaren kontuan. Eta Justiziak ez dezala erabakirik
|
hartu
euskararen erabilera mugatzeko Konstituzioak hau edo hura dioela argudiatuta. Gure eskubidea euskaraz bizitzeko Konstituzioa baino lehenagokoa da, eta oinarrizko eskubidea.
|
|
|
Izan ere, azken epaiek «muturrera» eraman dute hori, «esplizitatzeraino udalei ez dagokiela hizkuntza planifikazioa egitea». Erantsi du epaiek ez dutela aintzat
|
hartu
euskara hizkuntza gutxitua dela eta berezko hizkuntzatzat jasota dagoela legedian; eta horrek babes berezia ematen diola. Epai horietan, gainera, hizkuntza eskubideak eta lanerako eskubideak kontrajarri nahi dituzte:
|
|
|
Puntuz puntu aletu du Gaubekak testua. Azaldu duenez, euskararen ordenantzaren hitzaurrean ezabatu egin dituzte aurreko ordenantzak euskarari egiten zizkion erreferentzia guztiak, eta hizkuntzez hitz egiten du, orokorrean, «kontuan
|
hartu gabe
euskara dela gutxitutako hizkuntza eta babesa eta sustapena behar duena». «Euskararen ordenantza izanik, uste dugu euskarari berariazko aipamena egin liokeela».
|