|
2000
|
|
|
Garrasi primarioa ere Zeraren adierazle purua lortzeko ahaleginada. Hipnosian, erlaxapenean, meditaziozko gimnasiaren era guztietan, bada betibehatzen eta bultzatzen duen nagusi bat, eta
|
harekiko
identifikazioa lortu nahi izaten da introiekzioz.
|
|
|
Musikaren izaera identitarioa aipatzen dugunean, hauxe esan nahi dugu: norberakedota gizarteak, orokorrean, berezkotzat jotzea,
|
harekiko
atxikimendu berezia agertzea (norbere izaeraren zati bat bailitzen), haren eraginpean hunkipen, kitzikapen, zirraraedota sentiera berezia esperimentatzea eta gizartea edo gizataldea errepresentatzekoordezkari akustiko gisako erabilera onartzea, aintzakotzat hartzea. Beraz, guretzatmusika ez da soilik objektu tekniko musikala, izari anitzeko objektua baizik.
|
|
|
Horrez gain, aitatzearekin, denboraren pertzepzioa neureganatu nuen, buruko soiluneen berri ematen digun ispilu salatariaren gisara. Beharbada, denborara ekartze hori ez nion barkatu Unairi, eta, beharbada, horrek trabatzen
|
harekiko
komunikazioa.
|
|
|
Neska begiko nuen, arrunt, baina, hartaraino, beheraldi bortitzak gainditzeko ametsaldietan baizik ez zitzaidan kaxkoratu harekin harreman iraunkorrik izan nezakeenik ere. Ametsen munduetatik atera eta zangoak lur gainean ezarrita,
|
harekiko
nire planik serioenak ez zuen garizuma luzeegian metaturiko kemenei hustubidea ekarriko zien etzanaldi batetik harataxeago jotzen. Eta ez zen guti.
|
|
|
Berrikuntzari ezinbertzez makurtua —" birtziklatzea": handik goiti hastio dut delako hitzñoa—, gaur egun,
|
harekiko
harremanak lankide gehienekikoak iduriak ditut, elkarren ondoan bai, baina adiskide min, inoiz ez. Bada lanetik aparte bit zaku horretan atsegin eta plazerra hartzen duenik.
|
|
|
Eta, hala ez izanik ere, nor ginen gu arinkeria edo hura juzgatzeko? Erakutsi egin zituen, bai, erakutsi, titi mardulak nahiz erorixeak (denetarik zeukan), eta Deereren beste zenbait galdera ezinago bihurri ere erantzun zituen keinu bidez, zuzen erantzun ere; hain zuzen eta hain azkar, non une batez
|
harekiko
usteak berriz ere zalan  tzan jartzea lortu baitzuen nire baitan. Esperantzaren ateak beti du, nola ahanzturak zorion apurra, zirrikurik, bere txikian hain ezdeusa bada ere.
|
|
|
Hara: Esther ni erakartzen saiatu da, baina nik ez dut
|
harekiko
ezer berezirik senti  tzen. Gainera, hark ez daki apaizgaiok ohituta gaudela Bakarnerekin lo egiten.
|
|
2001
|
|
|
J. AISA. Zenbait mugimendurentzat, badirudi zerbait egin behar dela EEBBek egiten dutenaren arabera; hauek badute, orduan agertzen dute zona
|
harekiko
interesa. Kurdistan eta Palestinarekiko elkartasun taldeak katakunbetan dira.
|
|
|
Ikus ditzagun horietako hiru: beste pertsona idealizatzea,
|
harekiko
miresmena eta pertsona horri ezaugarri positibo eta onak jarri eta planteamendu kritikoak albora lagatzeko joera.
|
|
|
aspaldidanik zetorren latinaz, Europako lehengo hizkuntza ikasiaz, eta Europaz zenbait sailetan nagusitzen ari zen frantsesaz, berri bezain landuaz. Oker zegoen, beharbada eta segur aski, ordutsuko gehienak bezala, baina bazituen bere arrazoiak eta arrazoi horiek, ez gureak, izango dira
|
harekiko
azken juizioan erabiliko direnak, gehiegi luzatzen ez baldin bada.
|
|
|
Kazetaritzaren barne munduan, Ajuria Eneako Itunarekin bat etortzeak, edo ez etortzeak, aldeak bereizi zituen eta ezagumendu profesionalak identifikazio hori agerian uztea edo, nolanahi ere, identifikazio
|
harekiko
desadostasunak agerian ez uztea, eskatzen zuen. Sistema politikoak bideratu zuen muga hedabideen sistemara igaro zen, eta hartan ere âneutraltasunari buruz hitz egin dugunean azaldu dugun bezalaâ kontsentsutik at gelditzen zena biolentoen aliatu  tzat hartzen zen.
|
|
|
Euskal Eliza katolikoaren jarrerek (oso moderatuak eta orekatuak, hedabideen jarrerekin alderatuz gero) eragina dute, zalantzarik gabe, gatazkaren aurreko esperientziaren sozializazio horretan; beste hainbeste gertatzen da hezkuntza sistemarekin, non egunoroko praktikaren atala baita hizkuntz normalizazioa; ezker abertzalearen bakartze politikoa edo soziala etengabe aldarrikatu arren, kirol, kultura, gizarte eta molde asko instituzioak ditugu, bertsolaritzaren adibidea ekar genezake berriro?
|
harekiko
harremanak ukatu ezin diren guneak. Areago, alderdi politiko batzuen jarrerak (alderdi nazionalistenak) bestelakoak ziren Euskadin eta Espainiako Estatuaren gainerako lurraldeetan, guztiak Ajuria Eneako Ituneko kideak ziren arren.
|
|
|
Eta honetaz guztiaz dihardu lon ek. Elkarrizketa honetan Sokratesek olerkigintzaren aurka egiten du,
|
harekiko
errespetuzko ironia eta miresten denaren arbuioa nahasten direlarik. Elkarrizketa honetan legitimazioaren oinarrien ingurukoak ulertzea ez da gauza samurra guretzat, filosofiak eta olergintzak gaur egun ez baitute modu ageri eta ezagunean zeregin hori betetzen.
|
|
|
Nahi duzu ene mugikorra? –proposatu nion eta lasaitu zen, lankideak
|
harekiko
" gaixoa" ka zinpurtzen ziren.
|
|
|
Haatik, agerinde apokaliptikoen partez, emazte ezezagunaren begirada kasik ahantziaren barnetasunak inguruaren lo sapa amnesiakoa kilikatu zuen. Ninika pare
|
harekiko
hurbiltasuna atzokoa balitz bezalakoa zela baimendu nuen: nondik jesarri zitzaizkidan bi begi ezti haiek?
|
|
|
Taxi bat deitu eta Pablori bertara sartzeko keinua egin ondoren, ostatu ezagun baten helbidea eman nion gidariari. Urruntzen ari zelarik, erregu begitarte xelebrea islatu zuen kristalaren beste aldetik baina, zorigaitzez, hasi berria zen zaparradak pittin bat lausotu egin zuen,
|
harekiko
lastima sentitzea, neurri batean bederen, eragotziz. Makuluak harturik, estropezuka eta minez mekaguenka, astiro alde egin nuen.
|
|
2002
|
|
|
Bestalde, ez da mutiko heroiko bat, oso arrunta baizik, baita fisikoki ere; hanka sartzen du bere ekintzetan askotan, arazo handiak ditu, negar egiten du, ia ia galtzeko zorian egoten da, eta galdu ere egiten du maiz, baina azkenean lortzen du aurrera segitzea. Hortik uste dut datorrela jendeak
|
harekiko
sentitzen duen erakargarritasuna".
|
|
|
Horren aurrean, beren posizioetatik beren kasa erretiratzea eta gerra tokia Keltiberiara eramatea hitzartzen dute. Gainera, proiektu hau faboratua gertatzen zen zeren, Quintus Sertorius ekiko aurreko gerran hiriak berezi zireneko alderdi bietatik garaituak izan zirenak beldur bait zioten artean ausent zen Pompeius en izen eta aginteari;
|
harekiko
hitzarmenari eutsi ziotenek estima handitan zuten egin zizkien mesede handiak zirela medio; aldiz, Caesar izena ezezagun samarra zen herrialdekoen artean. Bertan zaldieri indar handiak eta tropa laguntzaile ugari aurkitzea espero zuten, eta posizio abantailatsuetan gerra atzeratuz joateko asmoa zuten, neguarekin suertatu artean.
|
|
|
karaktere parea erregela osatzeko helduleku besterik ez da. Adibidez, n ren galera hainbat testuingurutan gertatzen da, baina arrazoi oso desberdinei erantzunez; ez da berdin esplikatzen egite, zegoela edo
|
harekiko
adibideetako sudurkariaren galera.
|
|
|
Eta egunez egun egin duk borroka, jakinik egunerokotasuna dela, hain zuzen ere, amodioaren etsairik handiena. Baina, era berean, hire ekarpena funtsezkoa izan daitekek, Sararen errehabilitazio programari dagokionez,
|
harekiko
harremanetan asmatzen baduk: hain funtsezkoa, non hi heu izango baihaiz, berandu gabe, Sararen mediku benetakoa, praktikan bai behintzat, haren begien aurrean neu izango naizen arren prozesuaren mediku titularra –eta, agurtu baino lehen, esan zidan–:
|
|
|
Bi ahizpen arteko tratua izan zen hura, bestalde, Granadako psikiatrikoan tratatu zuen mediku psikiatraren aholkuari jarraiki, haren iritziz ongi baino hobeki etorriko baitzitzaion Sarari halako egitekoren bat, bizitzan bere erantzukizunak hartzen has zedin. Eta, zalantzaren bat geratzen bazitzaien, besterik ez zien esan errehabilitazio programako mediku psikiatrak ere, neurri
|
harekiko
erabateko adostasuna agertzen ziela. Eta puntu hari buruz ere argi mintzatu ginen, jakina, biok elkarrekin ateratzen hasi eta egun gutxi batzuetara.
|
|
|
Guzti guztiona den zio bakarra dago, ordea: munduak sortu nahi ditugu, iraganeko edo egungo mundua bezain errealak, baina, aldi berean,
|
harekiko
ezberdinak liratekeenak.
|
|
|
Azken orduan erabaki dut. Bilbokoaren ostean lotsa ematen zidan
|
harekiko
buruz burukoa –bizkarra lurrera makurtuta zakuari heldu zion– Eta gauzak esaten hasita, hona beste bat. Irabazi besterik ez nuela egin behar esan zenidan, eta garaikurra etxera ekarri.
|
|
|
Nahi baino astiroago egiten ari da, baina utzi behar zaio. Bestalde, ematen du
|
harekiko
komunikazio hobeak beste batzuen tokia hartu duela.
|
|
2003
|
|
|
Gazte ginenean, 80ko hamarkada hasieran, Hondarribiako etxeko salan hartzen gintuen kazetari, idazle eta militante beteranoak. Gure artean Joxe Marik aspalditik zuen ezaguna; euskal prentsara beranduago iritsitakook pixkanaka joango ginen
|
harekiko
harremana ehuntzen.
|
|
|
Eta bietan kontuan izan behar da ordenagailuaren sistema eragilearekiko bateragarritasuna,
|
harekiko
konexioa (gehienak UBS dira, azkarra eta bost urte baino gutxiagoko ordenagailu guztietan dagoena), irakurtzen duten fitxategi mota (MP3 ohikoena da, baina ez bakarra) eta erreproduzitzaileak maneiatzen duen softwarea (firmware) egunera daitekeen ala ez, etorkizunean formatu berrietan egokitzeko.
|
|
|
Krustazeoak Lanperna: Maskorra bost kuskuz eta
|
harekiko
nerbio haragitsu batez osatuta dago. Haragia oso preziatua du.
|
|
|
Gervasio kapitaina ez zen sekula garitara hurbildu, beraz. Eta existitu ez zen gau hartan
|
harekiko
ezinikusia gorroto bihurtu zen. Gorroto bihurtu ziren, halaber," haiekiko" lehendik bizi nituen ezinegona eta urruntasuna.
|
|
|
Iris noiztenka. Nekez aitortzen zuen
|
harekiko
bere desira ahalkegarria. Ibili eta ibili.
|
|
|
Baina baldin balizko komunitate bakarrean partaide batzuek ezin badute berdintasunezko harremanik garatu besteekin, badirudi ezen talde edo klase nahiz kasta desberdinak egon daitezkeela gizarte horretan. Euskaldun batzuei halako zerbait gertatzen zaie erdaldunarekin giza eta gizarte harremanak garatzerakoan, zeren
|
harekiko
harremanak garatu nahi baldin badituzte beren ezaugarrietako bat edo batzuk baztertu eta bestearenak hartu behar baitituzte eskuetan; egia esan, bestearen hizkuntza ere badakite eta horregatik ez zaie hain bortitza egiten erdaraz min  tzatzea. Baina erdara dakite, jakin, erdaldunek euskararik ez dakite eta!
|
|
|
Oinarrizko definizio baten inguruan eta batasun horretatik diskurtso koherentea eratu: Nafarroako bertze hizkuntz komunitatea onartu eta
|
harekiko
parekotasuna eskatu (ez gaitezke ibil batzuk elebiko errotuluak eskatzen eta bertzeak elebiko errotuluen erdal hitzak ezabatzen). Eska dezagun geure lekua, nafar euskaldun izateko eskubidea.
|
|
2004
|
|
|
Horregatik, Espainiako errepresiotik ihes egin zuten beste euskaldun asko bezala Venezuelak hartu zintuenean, euskaldun eta venezuelar eredugarria izan zinen. Zeure idatzietan erakutsi zenuen herri
|
harekiko
identifikazio sakona, batik bat lagun xumeenenganakoa. Eta, jakina, indigenenganakoa, zeinek nazionalista eta demokrata onaren sintonia aurkitzen baitzuten zugan; zeure kulturaren eta besteenen geroaz kezkatua ageri zatzaizkien.
|
|
|
Aldiz, aurrerabidearen urratsak nabarmendu nahi dituenak, euskaldun moduan bizitzeko helburua baino areago, atzera begira egindako balioztapena dauka gogoan. Duela zenbait urte hala geunden, halako lekuan eta halako moduan, eta orain, berriz, egoera
|
harekiko
erreferentzian, aldera ezinezko egokieran hautematen du euskaldungoaren egoera. Horiek horrela, non oinarritu behar genuke azterbide hori zuzentzeko?
|
|
|
Bistakoa denez, boterearen mekanismo eta gune nagusiak ez daude noski gizarte zibilaren esku, baina, zernahi dela ere, ez ote zaigu zorrotzagoak izatea komeni auzi honetan? Ez ote dugu zentzuzkoago izango botere politikoaren kudeaketa halako indar politikoen eskueran paratu duen gizarte zibilaren ardura jakinaren gainean hartutako erabakia dela, eta, horrenbestez, hau
|
harekiko
konplizitate betean dabilela pentsatzea. Euskaldungoari ezarri zaion estatus kategoria hori, bazter talderik arloteenari ere nekez opa dakiokeen hori, ez ote bada gehiengoak gutxiengoari buruz daukan ideologia totalitarioaren uzta?
|
|
|
Eta banekien, esperientziaz, obsesio bati ihes egiteko modurik eraginkorrena aurre egitea zela. Zergatik ez deitu, bada, neure jakin mina asetzeko gutxienez, emakume
|
harekiko
aurreiritziak bazter utzita. Hori bai, garbi utzi behar nion neure aldetiko konpromisoa gau bakarrekoa zela, ez zegoela traturik bestela.
|
|
|
" Amak dio emaiten haurrari janaritzat/ Bere bizitik harturik duenoberena/ Eskaintzen dio amodiorik ederrena"(" Amarenamentsa", 1953). Eta
|
harekiko
urruntasunak indartu baino ez du egiten amarekiko sentimendua.
|
|
|
Ama ren irudi idealizatua eta aingerutua dakarkiguErdozaintzik,
|
harekiko
urruntasunak eta ondoren harendesagertzeak eraginda, beharbada. Olerkiotan agertzen den amak eztitasun, eskuzabaltasun, zintzotasun, eta maitasunezko irudi bati erantzuten dio.
|
|
2005
|
|
|
glutamato monosodikoa (E) da hauen artean erabiliena, Ekialde Urruneko sukaldaritzan batez ere. Pertsona batzuek jasanezintasuna daukate
|
harekiko
; janez gero," jatetxe txinatarraren sindromea" izenekoa agertzen dute (digestio txarra, buruko mina…).
|
|
|
Ekologiak mende bat baino gehiago du, eta, beraz, zientzia gaztetzat har daiteke. Biologiari lotuta sortu zen, eta mendekotasun handia izan zuen
|
harekiko
; horregatik, batzuek biologiaren adartzat jotzen dute oraindik. Gure hizkuntzan, ekologiaren eta ekologisten militantziaren edo mugimenduaren bidez ekologiaren arteko bereizketa egin daiteke, ekologistek egindako jarduera zientifiko gisa; hala ere, “ekologista” diren “ekologoak” egon daitezke.
|
|
|
Horrek ez ditu gaixoak nahasi behar, anisakisekiko sentsibilizazioa diagnostikatzen zaienean parasitatuta jarraitzen dutela pentsatzen baitute. Nahiz eta erreakzioa gertatzen denean oso litekeena den parasitazioa beharrezkoa izatea, larba berez desagertzen da gorozkietan, eta
|
harekiko
sentsibilizazio alergikoa besterik ez da mantentzen. Ohiz kanpoko kasuak deskribatu dira anisakisarekiko alergiaren beste forma kliniko batzuekin:
|
|
|
Harro nago Idoia maitatu izanaz; oraindik ere
|
harekiko
nagoela esango nuke, barruan sarturik dudala. Harro nago hartaz, ezen beti izan zuen kemenik bihotzak agintzen ziona betetzeko, nahiz eta haren erabaki batzuek ni zauritu, samindu, bakar eta huts utzi.
|
|
|
Okerrena da Adelari gustatu egiten zitzaiola Marro; haren izaera basatiak erakartzen zuen, nonbait. Nik ez dakit nola arraio ezkon zezakeen Adelak bere eguneroko jokabide zuhurra astakirten
|
harekiko
harremanarekin, baina hori gertatu zen hain zuzen. Urtetan ibili ziren hala, harik eta piztia hura diru arazo larriekin hasi zen arte; prezioa igo zion, eta ez zuen" beste fabore" baten truke zorrik kitatu nahi izan.
|
|
|
Naturaren barnean askatasun maila gorena erdiesteko, gizakiak bere ezaguerak erabili behar ditu,
|
harekiko
harmonian ingurumen hobea eraikitzeko.
|
|
|
Hargatik mara mara jarraitu zuen: lagun
|
harekiko
solasetik lekora, lau hilabete eskasaren epean, egunkarian irakurri zuen bere burua ibaira bota zuela, loak hartzeko erremedioak alkoholarekin nahas irentsi ondoan. Inork ez zuen kidearen jestu iluna ulertu, ongi pagatutako lan segurua eta apartamentu ederra bazuelako.
|
|
|
Hiltzen nauen seinale bakarra. Hautsi nauen oroz neure behin betiko
|
harekiko
sumisioaz segurtatu da. Nabaritzen dudan ahalkeaz ahalke naiz eta horrek isiltzera eta errealitatea jasatera kondenatzen nau...
|
|
|
Benetako zinemagile batek, apeza izanagatik, gorpua berriro estalarazi eta deus ez ukitzeko aginduko zukeen, kameraren bila alde eginda. Zalantza horixe zerabilen gogoan don Serapiok, horrek eragotzi zion marinel gatzatua bedeinkatzea, eta ez
|
harekiko
begiramenak. Baina ez zuen kemenik ukan aktoreei errepikarazteko, gain hartu zion ikusiak.
|
|
2006
|
|
|
Gure bidearekin bat datorrenez, arrasto zuri horiak izango dituzue bidelagun hurrengo ordu parean. Errepidea zeharkatu eta
|
harekiko
paralelo doan ezkerreko bide zaharra hartu beharra duzue, laster Santutxo ermita ondoko plazatxora iristeko, harlauzaz inguratua, Benta baserri ondoan (610 m). Zeharkaldiko ibilbide erdia egina izango duzuenez, toki aparta da ermita ondoko pagadia atsedena hartzeko.
|
|
|
Gehienez ere puska bat, handiagoa edo tikiagoa izan daitekeena, norena eta horrelakoa. Egun, hemengo idazle gehienentzat, sehaskakoa hautu bat baizik ez da, aukera bat bertze eredu anitzen artean, eta
|
harekiko
fideltasuna, berriz, aldarte kontua gehienbat. Baina hori ez da bitxikeria bat.
|
|
|
Irlandari begira, beti pentsatu izan da atzerri mailako sostengu eza zela hemengo auziak
|
harekiko
zuen desabantaila handietako bat. Irlandako kasuan, Amerikako Estatu Batuetan irlandar jartorriko komunitate indartsuaren bultzada funtsezkoa izan zen hango prozesuan.
|
|
|
Gorago aipatu dugunez, Arestiren Harri eta herri
|
harekiko
intertestualitatejolasa zabaltzen duen poema honek nazioaren kontzeptuaren inguruan gogoetaegitera gonbidatzen gaitu. Azken buruan, herri legez bizi dugun desintegrazioaplanteatzen da bertan:
|
|
|
Pentsamendu kontserbakoiena hari atxiki zaio, edo harengana itzuli da (Maeztu), frankismo guztian berak ezarri du ortodoxia eta irakaskuntzaren oinarria. Baina nolabait heterodoxoak ere
|
harekiko
erreferentzian mugitu dira: Menéndez Pelayo ren" castizo" ari Unamuno-k bere casticismoa kontrajarriko dio:
|
|
|
Datu horiek ez zidaten dena esaten ordea. Denok gara gure agiriek diotena baino konplexuagoak, baita agure hura ere,
|
harekiko
tratuan ikusi ahal izan nuenez.
|
|
|
Aitzitik, benetako talentu baten kasuan, zenbat eta denbora luzeago iraun haren lanek, zenbat eta esparru handiagoan ezagutuak izan, orduan eta zintzoagoa izango da
|
harekiko
miresmena. Bekaizkeriak eta jeloskortasunak garrantzi handiegia dute zirkulua estua denean; are gehiago, pertsona bat zuzenean ezagutzeak haren jardunak merezi dituen txaloak gutxi ditzake.
|
|
|
Egile horren lanak ondorengoek edo atzerrikoek aztertutakoan, xarma guztia aienatuko da, eta haren hutsegiteak agerian geratuko dira. Aitzitik, benetako talentu baten kasuan, zenbat eta denbora luzeago iraun haren lanek, zenbat eta esparru handiagoan ezagutuak izan, orduan eta zintzoagoa izango da
|
harekiko
miresmena. Bekaizkeriak eta jeloskortasunak garrantzi handiegia dute zirkulua estua denean; are gehiago, pertsona bat zuzenean ezagutzeak haren jardunak merezi dituen txaloak gutxi ditzake.
|
|
2007
|
|
|
oraindik Behien Entzefalopatia Espongiformea (BEE) madarikatzen dute gosetuta zekor ahulari edo ardi erditu berriari eraso behar dioten aldioro. Gaur gutxik gogoratzen duten gaixotasun
|
harekiko
beldurragatik, akabatutako abereen gorpuzkinak mendian lagatzeko debekua ezarri zuten eta krisia baretutakoan... araua kentzea ahaztu. Laborariei birmoldaketa latza ekarri zien BEEak.
|
|
|
Hemen ere Greg Patillok zazpigarren hamarkadaren kondarreko eta zortzigarrenaren hastapeneko Barrio Sesamo
|
harekiko
amaigabeko maitasuna erakusten du.
|
|
|
Hala, ikertzaileek ondorioztatu zuten gizakiaren arbasoak berezko babesa zuela birus
|
harekiko
. Hori frogatzeko, erretrobirusak herentzian utzitako geneak hartu zituzten txinpantzearen DNAtik, eta saguaren erretrobirus batekin elkartu zituzten.
|
|
|
A. baumannii z kutsatutako gaixo kopurua ez da handia, baina infekzio horien hilkortasuna handia izaten da, batetik gaixoa jota egoten delako, eta, bestetik, A. baumannii antibiotiko askoren aurrean erresistentea delako. Gainera, tratamendu bat ezarrita,
|
harekiko
erresistentzia garatzeko erraztasuna du bakterioak.
|
|
|
(Esan ere noizbehinka esaten da hizkuntzari buruz, pentsamenduaren erreminta dela? «Werkzeug»216; eta pentsamenduaren lehenagokotasuna espresuki baietsia dago
|
harekiko
) 217 Ordea, Humboldt-ek konklusio honetara ekartzen ditu aurreko bi esaldiak, biak silogismo baten premisa handia eta txikia izan balitu bezala: «Hura [aktibitate intelektuala] eta hizkuntza bat dira, hortaz, eta elkarrengandik banaezinak»218 «Ukaezinezko zerikusia dago hizkuntzaren egituraren eta aktibitate intelektualeko beste modu guztien atarramenduaren artean», ziurtatzen da behin219 Beste batean, herri baten «beste abantaila intelektual», espresuki ez hizkuntzaren peko?
|
|
|
Ik. Intxausti, J.,. W. von Humboldt: haren eta
|
harekiko
––gure?
|
|
|
...ristoteles-ek grekeraren moldearen gainean kategorien taula logiko ontologiko absolutu bat ezarri zuen moduan pentsamendu unibertsalarentzat, egiten du Modernian Humboldt-ek, hizkuntzaren forma ideal bat ideatzen duenean (jokamolde hori bera ezin da ez bitxiki ilustratua kontsideratu!), munduko hizkuntza guztientzat parametroa izango dena, eta hain zuzen sanskritotik partituz ideatu hori alajaina,
|
harekiko
diferentziak hala, automatiko, betegabetasunak bilakatzen baitira beste guztientzat. Humboldt, dio G. Pätsch ek, hizkuntzalaritzaren bere kontzeptuagatik, bere burua harrapatuta aurkitu da puntu honetan, kontraesanetan katramilatua azkenean, hizkuntzen artean berezko balio hierarkia bat baietsiz eta ezetsiz619.
|
|
|
Atsoak ez zion Lisari muzinik erakutsi ondoan eseri zitzaionean. Ardo botilak arindu omen zion
|
harekiko
senti zezakeen korromio guztia. Gigik jertsearen mahuka erabili zuen lokietatik behera erortzen zitzaizkion izerdi tanta lodiak sikatzeko.
|
|
|
Erakunde horrek sekulako eragina du gaur egun irakaskuntzan, osasungintzan eta hedabideetan, eta haren aztarnak non nahi ere agertzen dira. Bai erdo nafarrek bai eusko nafarrek maitasun gorroto sentimendua dute
|
harekiko
. Oso antiklerikalismo sui generisak sapa handia du Nafarroan, baina erabat bateragarria da elizkizunak gordetzearekin, erromeria eta prozesioetara joatearekin, seme alabak ikastetxe konfesionaletara bidaltzearekin eta Frantses Jatsukoaren eguna Nafarroaren Eguntzat hartzearekin, Parlamentuan ordezkaturik zeuden alderdi guztiak ados zeudela.
|
|
|
Aitortzekoa da beste muturrean batzuek asko erraztu zizkietela gauzak lau probintzien batasunaren kontrakoei. Lehenik eta behin, bortizkeria politikoaren bidez (eta, noski, baita ezker abertzalearen
|
harekiko
mendekotasunaren bidez ere). Hemengo hedabide batzuek sekulako ahaleginak egin zituzten" abertzale" eta" terrorista" berdintzeko eta, antza, nafar askok sinetsi egin zuten berdinketa hori.
|
|
2008
|
|
|
1) Administratzailearen ezkontidea edo
|
harekiko
antzeko afektibitate harremanak dituzten pertsonak.
|
|
|
Jendeak barre egiten zion; maisuak ez zuen, hasieran bezala, aintzakotzat hartzen: hots, berezko izaerak, alde batetik, eta jendearen
|
harekiko
jokabideak, bestetik, gero eta mundu estuago batera mugatzen zuten; edo esan liteke, halaber, berezko izaera eta jendearen jokabidea burdinazko bi xafla bezalakoak gertatu zitzaizkiola, bata aurrean zuena, bestea atzean, eta bera erdian, bi xaflen artean harrapatuta, bi xaflak elkarrengandik gero eta hurbilago, eta horrela egin zituela hiru, lau eta bost hilabete, egoera jasanezina egin zitzaion ... Beñardok bazekien bere ateraldiak, euskaraz jaurtiak, ezinbestean?
|
|
|
Baina aita zen zuzendu zitzaiona, eta aitari obedientzia eta begirunea zor zizkion? Baina eta aita urruti samar zegoen, eta
|
harekiko
posizio erlatiboak tarte gutxieneko bat eskaintzen zion Beñardori, arriskuari, aitaren balizko erreakzio gogorrari, ihes egiteko.
|
|
|
Diego harro sentiarazten zuèn tratu hark, baina ez zuen puzten; aitzitik: markes jaunari ziòn begirunea are begiruneago bihurtzen zuen eta
|
harekiko
obligazioak obligazioago. Hala, bada, bidaia hartan ere ohiko konfiantzarekin eta ohiko begirunearekin hartu zuen Diegok nagusia:
|
|
|
Baina markesa andereak ere bere historia partikularra zuen; gaztetan, izan ere, astrologiara emana bizi izan zen, harik eta egun batean apaiz bat ezagutu, don Rafael Quiñones kalonjea, markesa andereak berandu gabe aita espiritualtzat hartuko zuena, hiriaren ia beste muturrean bizi arren? eta
|
harekiko
harremanak pentsaera aldatu zion arte:
|
|
|
Euskal nazio politikoari uko egin gabe, jakina, baina euskal nazio linguistikoa eta kulturala dute amets azken hauek. Aberriaren ikuspegi politiko eta instrumentalista baten aurrean, edo
|
harekiko
buruz buru, nazioaren euskal izaera etnolinguistikoa eta etnokulturala dute gogoko.
|
|
|
Soto in 4 Sent. dist. 5 q. unica art. 4), eta bietan du erakusten Axular-ek bere miresmena
|
harekiko
.
|
|
|
hiztegi autorizatu bat sortzea, gipuzkeran oinarrituriko euskara eredu normatibizatu bat bultzatzea, euskararen inguruko kontsultei erantzutea, eta behinola Euskaldun Biltokiak bete zuen (eta asmoz Abadia anderearen Akademiak bete behar zuen) lekua hartzea, euskal ikastetxea, euskal irakasleeskola, Euskalzale aldizkaria, eta beste zenbait proiektu euskaltzale bilduz. Ohargarria da Zurtzaingoa indartzeko EuskalEsnalerekin nolabaiteko elkarlan aukera aipatzea (nahiz erakunde
|
harekiko
independentea izan), hola garaiko gizartemugimendu euskaltzaleen babesa bilatuz.
|
|
|
Sabino Arana 1903an hil berri zen, eta Azkuek
|
harekiko
gatazkak oso gertuko zituen arren, ikusten den bezala, berehala egin zuen haren euskaltzaletasunaren aitortza, bere heriotza deitoratuz. Halaber, ohar egitekoa da, aurrerago ere azalduko baita, Azkuek bere hiztegia ez zuela aurkezten Arana Goiriren proiektuaren kontrako alternatiba gisa, baizik, asmotan behintzat, harekin elkarlanean ibiltzeko proiektu moduan, Sabinoren neologismoak jasotzeko bokazioa agertuz, adibidez.
|
|
|
Irakasleen hizkuntz erabilera eta kalitatea: irakasleak dira ordutegi barruan euskararen erabilera sustatzen eta
|
harekiko
prestigioa nabarmentzen dutenak. Beraiek dira hizkuntz eredu eta motibazio eragile nagusiak, beraz, ikastolak bideratu lituzke:
|
|
|
Kooperatiba bateko bazkidea bertako jabea bihurtzen da eta, salbuespenak salbu? ezin dezake
|
harekiko
jarrera geldoa izan, kapital erakunde bateko akziodunaren antzera (bestela, jardueraren kudeaketa txarraren eragina beregan igarriko du eta).
|
|
|
Nori ez litzaioke gustatuko 800 euro ordaintzea 1.200 beharrean? Horrelako proposamen batek atentzioa ematen du, eta lehenengo bultzada, gutxienez,
|
harekiko
interesa izatea da. Hala ere, hartutako zorrak bateratzeak eragozpen asko sortzen ditu.
|
|
|
Lehenak, Dmitri Sanakoievenak, nahikoa diru jasotzen du Tbilisitik, baina ezer gutxi egin dezake georgiarrak gutxiengoa diren eskualdean; bigarrenak, Eduard Kokoitirenak, arazo ekonomiko larriak ditu Georgiak hartutako neurriak direla eta, baina Errusiaren sostengu osoa du. Moskuk Hego Osetiaren independentzia onartu ez badu ere,
|
harekiko
harremanak indartu ditu, eta hango herritar askori pasaporte errusiarra eman die. Hala, gatazkarik piztuz gero, parte hartzeko aukera du, «bere herritarrak» defendatzeko argudioarekin.
|
|
|
1990eko hamarkadaren hasieran, ordea, egoera ookertzen hasi zen. SESB desagertuta
|
harekiko
merkataritza akordioak ere bertan behera geratu ziren. Hori nahikoa ez, eta Txinak Hego Korearekiko harremanak estutu zituen.
|
|
|
Jakin badakit jaso zuela. Orain,
|
harekiko
esker ona lau haizetara zabaldu nahiko nuke:
|
|
|
Joan den ostegunean eta ostiralean deklaratu zuen Lizarrako auzitegiko epailearen aurrean, eta epaileak gizona baldintzarik gabe espetxeratzeko agindu zuen. Perez desagertu zen egunean bertan
|
harekiko
zuen urruntze agindua hautsi izana, eta legez kanpo armak edukitzea egotzita agindu zuten espetxeratzea. Epaitegi atarian, gizonak errugabe jo zuen bere burua.
|
|
|
Heriotza egunero hain gertutik ikustean,
|
harekiko
sentikortasuna galtzeko arriskua dago?
|
|
|
Jendeak barre egiten zion; maisuak ez zuen, hasieran bezala, aintzakotzat hartzen: hots, berezko izaerak, alde batetik, eta jendearen
|
harekiko
jokabideak, bestetik, gero eta mundu estuago batera mugatzen zuten; edo esan liteke, halaber, berezko izaera eta jendearen jokabidea burdinazko bi xafla bezalakoak gertatu zitzaizkiola, bata aurrean zuena, bestea atzean, eta bera erdian, bi xaflen artean harrapatuta, bi xaflak elkarrengandik gero eta hurbilago, eta horrela egin zituela hiru, lau eta bost hilabete, egoera jasanezina egin zitzaion ... Beñardok bazekien bere ateraldiak –euskaraz jaurtiak, ezinbestean– gero eta gogaikarriagoak egiten zitzaizkiola maisuari:
|
|
|
Baina markesa andereak ere bere historia partikularra zuen; gaztetan, izan ere, astrologiara emana bizi izan zen, harik eta egun batean apaiz bat ezagutu –don Rafael Quiñones kalonjea, markesa andereak berandu gabe aita espiritualtzat hartuko zuena, hiriaren ia beste muturrean bizi arren– eta
|
harekiko
harremanak pentsaera aldatu zion arte:
|
|
|
Diego harro sentiarazten zuèn tratu hark, baina ez zuen puzten; aitzitik: markes jaunari ziòn begirunea are begiruneago bihurtzen zuen eta
|
harekiko
obligazioak obligazioago. Hala, bada, bidaia hartan ere ohiko konfiantzarekin eta ohiko begirunearekin hartu zuen Diegok nagusia:
|
|
|
Baina aita zen zuzendu zitzaiona, eta aitari obedientzia eta begirunea zor zizkion... Baina eta aita urruti samar zegoen, eta
|
harekiko
posizio erlatiboak tarte gutxieneko bat eskaintzen zion Beñardori, arriskuari –aitaren balizko erreakzio gogorrari– ihes egiteko. Beñardok, gainera, izeba Ursulak kontatzen zizkiòn istorioen eskutik, artzain xelebre hura hartu zuen heroitzat, eta ez zegoen heroi izaterik bere heroi ereduaren pausoei jarraitzen ez bazitzaien.
|
|
|
Hurrengo grafikoak aurreneko urtea barik aurrekoa hartzen du erreferentziatzat, eta
|
harekiko
aldea markatzen du.
|
|
2009
|
|
|
Zer den dialektoa oso garbi dago hizkuntza bat beste batetik atera dela froga daitekeenean, baina guri suertatzen zaiguna hizkuntza erromantzeei gertatzen zaienaren antzekoa da. Berez hizkuntza erromantzeak latinetik atera ziren, eta horregatik dialektotzat har genitzake
|
harekiko
, baina hainbeste urrundu zirenez gero eta beraien artean elkar ulertzeko gero eta zailtasun handiagoa zegoenez gero, gehi interes politikoak, ez zen oztopo handirik izan batzuentzat hizkuntzaren estatusa eskuratzea. Beste batzuei ukatu egin zitzaien hasieran, arrazoi politikoengatik batez ere, katalanari gertatu zitzaion bezala.
|
|
|
Honek guztionek kulturen homogenizaziorako joerak sortzen ditu. Estatu nazioen kasuan, Estatu nazioaren eremuan eratutako gizarte zibila ahuldu, eta
|
harekiko
desatxikimendua gertatzen da. Honek ez du ordea taldetasuna desagerrarazten; aldatu egiten du.
|
|
|
Baina gune hori hastapenetan baino ez dago. Bitartean, estatu nazioaren eremuan eratutako gizarte zibila ahuldu, eta
|
harekiko
desatxikimendua gertatzen da. Honek ez du ordea taldetasuna desagerrarazten; aldatu egiten du.
|
|
|
Hemendik sortzen da, xume xume baina oinarri eta sakon, sistema orok duen irizpide baloratzaile bitarikoa: batetik, sistema elikatzen duena ontzat hartzen da,
|
harekiko
grina, aldekotasun eta bai aldea erakutsiz, eta bestaldetik, baztertu, errefusatu eta gaitzetsi egiten da sisOinarri emozionalaren gainetik eraikitzen da geruza arrazionala: hitzak, arrazoiak, ideiak, usteak, argudioak...
|
|
|
basamortua da, lurralde etsaia; edo zuk bera menderatzen duzu, edo berak zu. Dominaziozko elkar harremana da bakarrik posible, zure zurea ez den eta
|
harekiko
etenda zauden lurrarekin (jendearekin). Inguruetako herrietan lurralde bakoitzak, bere?
|
|
|
1786an Dom Sanadonen Ensayo sobre la nobleza de los Bascongados frantsesetik itzulia publikatu du (itxura guztiz frantsesa asko erabiltzen zen Arantzazun). Frantzian Iraultza egin den orduko
|
harekiko
sinpatiak agertu ditu; eta bereziki apaizen Konstituzio Zibilari, gai polemikoa polemikorik bazen, neurri zuzena eta lehen kristautasunarekin guztiz konformea iritzi dio. Floridablanca ilustratu despotikoak meneko ilustratu iraultzailerik ez baitzuen maite, Diego Lazkano laster kartzelarazi du, aurrena Donostiako San Frantzisko komentuan, gero Logroñon; eta kartzelatik atera denean ere Gaztelan konfinatua gelditu da, debeku eta zigor aginduarekin, que por ahora y hasta otra providencia no vaya a paraje alguno de las Provincias de Guipúzcoa, Alava y Señorío de Vizcaya ni fronteras de Francia, sino que se mantenga sin pasar el río Ebro?.
|
|
|
Ez nuen hura bukatzerik nahi. Bai, jakina, nik ere Ugarte edo Mielen kezka berberak nituen bizardun
|
harekiko
. Gehiago, amutik zintzilik ni nengoela kontuan hartuta.
|
|
|
Blanca izango zen: lehengoan ere turrusta ederra bota zion mazedoniari?, izebak, beste xehetasun haiek buruan zeuzkalako edo, begiak zorroztu zituen, plan bat ere prestatzen ari zen, beharbada, ordurako, Ada nola edo hala susmagarritzat jotzen zuenez?, Adaren jokoan sartuz eta
|
harekiko
adostasuna bilatuz:
|
|
|
baldintza zehatz haietan hain lotuak sentitzen ez ziren bakarrak, halako moldez, non berehala hurbildu baitziren Adarengana, senak halaxe aginduta: Sasik, gainera, intziri egin zuen, baita bizpahiru jauzi txiki ere, Adaren mina miazkatzeko asmotan,
|
harekiko
elkartasuna adieraziz.
|
|
|
luzatzen bazen?; aitzakia bikaina zuen, bestalde: ez al zen, bada, gaixo egon, 39ºko sukarrarekin?; esan nahi baita Adak Txarorekin egoteko irrika bizia zuela, liburuaz hitz egiteko ez ezik, liburua bukatzeko, ehun bat orri falta ziztzaizkion, astebururako utz zitzakeenak?, Maria Bibianarekin gertatu zitzaiona kontatzeko ere; irudikatu ere, irudika zezakeen
|
harekiko
elkarrizketa: –Bukatu dut ia liburua, Txaro, baina orain dela bi eguneko berria da Ana Karenina aldareetara igo dutela?
|
|
|
harik eta ulertu zuen arte haur osatu gabea ez zegoela osatzerik, norberak bizitzan pintatu beharreko koadroari Jainkoak jartzen baitzizkion lehen baldintzak: markoaren neurriak eta mihisea, baita kolore batzuk ere, kolore ezin zatarrago batzuk tartean; zen bezalakoa zen Ernestinak jada semetxotzat zuena, arras itsusia, baina Ernestinari berari zegokion harekin jainkozko koadro bat osatzea,
|
harekiko
jarrera baldintzarik gabea sendotuz eta neurririk gabeko maitasunez maitatuz, Jainkoaren baldintzak abiapuntutzat harturik, Jainkorik gabe ez baitzegoen jainkozko koadrorik egiterik, egin eta egon, egon eta egin?
|
|
|
Domingok ere antzera besarkatu zuen Ada, gogotsu; honek ez bezala, baina, bizpahiru segundo igaro ondoren, irri gero eta nabariago bat loratu zitzaion betartean, oin bat besarkadaren eremuaren barruan balu bezala eta bestea kanpoan, Adarekin bizitzen ari zèn une bete
|
harekiko
nolabaiteko distantzia hartzea ahalbidetzen ziona; Domingok, gainera, hantxe zuen Damaso ere. Adaren buru besagainen gainetik ikus zezakeen, aurrez aurre?, esaten ari zitzaiona, gorputzaren presentzia hutsez, bera ere zain zuela, eta Adarekikoak lehenbailehen egiteko?
|
|
|
nik ez dut hegan egingo, gai ez naizelako, baina zuk ere ez, uzten ez dizugulako; jarraian, baina, Domingori begiratu eta, haren begi hezeetan tristuraren markak irakurri zituenean, hain ziren haiek nabariak, non ez baitzuten hiztegirik ez itzulpen berezirik behar?, errukitu egin zen: izan ere, zergatik jokatu behar zuen anaiarekin hain joko miserablea eta berekoia, baldin eta
|
harekiko
harremanak normaldu bazituen?; ez al zuen berak, bada, Rikardo Lehoibihotz guztiz noblea eredu eta jarraibidetzat hartu?; ez al zuen berak jasoko, bere garaian, orbetarren sortako atalik onena, jauregia eta fabrika: orbetarren lurra, alegia??; eta ez al zen, halatan, zuzena Domingok ere berea jaso nahi izatea, lurrekoari lurra eta airekoari airea?; eta, halere, sentimendu on hura biribiltzen saiatu zen arren, Teofilo Mariak ez zuen biribiltzerik lortu, zer besterik adieraz zezakeen haren begietako betikarak??, airetik baitzetorkion, antza, itzal bat, Domingok pilotatutako balizko abioi batek lurrera proiektatzen zuena eta lurraren gainean zebilena, hemendik hara eta handik hona, mehatxu bat bezala, lurraren begian?
|
|
|
eta kobazulotik irten orduko ekin zioten, antza, borrokari, hain ziren kontrajarriak Domingok barneratzen zituèn sentipenak, bata bestearen ondotik: Teofilo Mariaren eskuak pena ematen zion, adibidez, baina poza haren aurpegi zurbilak; anaiaren ekintzak
|
harekiko
mirespena eragiten zion, baina, aldi berean, inbidia sorrarazten; Teofilo Mariak baztertua eta zentrotik egotzia sentitzen zen, baina, baina zertan zebilen Domingo lehia itsu hartan sartuta?; Domingok garbi ikusten baitzuen, ikusteko moduan zegoen bederen?
|