|
2000
|
|
|
Eta nola sentitu nuen istant batez ezen hura zela ene ama, eta ez nuela haren ausentzia ene amaorde Felisaren presentziaz bete ahal izanen handik aitzina, nola bete ahal izan bainuen ordu arte, zeren eta ama jainkosa bat izan baitzitekeen, baina jainkosa hauskor bat, eta jainkosaren ahuleziak eta haren hauskortasunak erakartzen ninduten erremediorik gabe! Eta zeren
|
haren
urruntasun hura urtu nahi bainuen jada neure bihotzaren arragoan, nola urtu ahal izan bainuen istant labur hartan, eta zeren neure mundurat ekarri nahi bainuen mundurat ekarri ninduena... Ordea, nola erakarriko nuen nik ama hotz eta urrun hura neure mundurat, baldin hura egur junt eta hezea bezalakoa bazen, su handienak ere nekez eragin ziezaiokeena, eta baldin nik ezin eskain baniezaiokeen neure bihotzeko su tipia baizen?
|
|
|
Eta oroitzen dut, halaber, nola bazkari afarietako solasetan ama adi egoiten zen, gogotsu eta gogoetatsu, noiz eta osaba Joanikot eta prezeptore jaun Marcel mintzatzen baitziren honetaz eta hartaz —diskrezionez eta kortesia osoz, beti ere, amaren aitzinean—, haienganik zer edo zer ikas zezakeelakoan, zientziaz edo filosofiaz... Horrekin ez dizut erran nahi ezen ama, haiei beha, liluraturik bezala egoiten zela, lerde jario, zeren eta permatzen eta entseiatzen baitzen, aitzitik, pudoreak edo bere izaiteko moduak hartaraturik, sentimenduen gordetzerat eta estaltzerat, eta, ondorez, urruntasun haren erakusterat; aldi hartan, halarik ere,
|
haren
urruntasuna ez zen guztiz urruna, nola izanen baitzen gauzak okertu zirenean, eta urruntasun hark bazuen, halatan, hurbiltasun eta berotasun puntu bat, igartzen zitzaiona, batik bat, osaba Joanikoten aitzinean —nahiz eta orduan ere osaba Joanikot zèn bezalakoa zen, eta jende guztiarekin ibiltzen zen, eta ume handi bat bezalakoa zen—, halako suertez, non baitzirudien ezen ama bekatutxo ... Eta ulertzekoa zen:
|
|
|
Eta, amari buruz zabalago mintzatzeko gutizios banago ere, utzi oraingoz erraiterat ezen amaren urruntasuna aitarena baino are urrunagokoa zela: ordea,
|
haren
urruntasunak, aitarenak ez bezala, hunkitu egiten ninduen eta erakartzen. Eta mementu hartan ere hunkitu egin ninduen, haren hitzak —urrunak bai, baina ezin doiagoak eta justuagoak ere:
|
|
|
" Zeren, Joanes apez izaitekotan, zinezko apez izaitea nahi nuke, Jainkoak zinez eta minez deitua..." — laguntzan etorri zitzaizkidalako eta aterabide bat eskaintzen, nondik ihes egin ahal izan bainuen. Eta haren besoetarat joaiteko gogoa piztu zitzaidan... eta, irriren batek
|
haren
urruntasuna hauts zezakeelako ustean, hari beha ere egon nintzen istant batez, baina amak ez zuen irririk egin, eta marmolaren hoztasunak gibelat eragin ninduen berriro, neure tokian geratzen nintzela.
|
|
|
Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala... Eta nola ulertu nituen, mementu hartan, amaren hoztasuna eta
|
haren
urruntasuna! Eta haren hustasuna:
|
|
2004
|
|
|
" Amak dio emaiten haurrari janaritzat/ Bere bizitik harturik duenoberena/ Eskaintzen dio amodiorik ederrena"(" Amarenamentsa", 1953). Eta
|
harekiko
urruntasunak indartu baino ez du egiten amarekiko sentimendua.
|
|
|
Ama ren irudi idealizatua eta aingerutua dakarkiguErdozaintzik,
|
harekiko
urruntasunak eta ondoren harendesagertzeak eraginda, beharbada. Olerkiotan agertzen den amak eztitasun, eskuzabaltasun, zintzotasun, eta maitasunezko irudi bati erantzuten dio.
|
|
2009
|
|
|
Ozeanoa? Ikusten duzue albatros zuri
|
hura
urruntasunean. Hainbestetan ikusi dut dagoeneko?
|
|
2012
|
|
|
Kisketaren jarrera edo postura hau egiterakoan, okertu gabe jaitsi behar da bizkarra, zuzen, bularraldea eta aurpegia hanken gainean bermatzeko, enborra okertu, ez, okertu ez, zortzi enborra konkortu edo makotu, hobe, gabe buruarekin soin adarrak ukitzeraino literaturarekiko berraurkitzea nola bizi duen era aski indartsuan erakutsi, literatura askatasunaren arintasunaren sinonimo, hamalau loturak korapiloak kezkak aienatzen betebeharra bazter uzten ezarian baina ez al da konturatzen benetan? bere barne hausnarketen bidez erakutsi ez dela axolagabea pertsonaia zuritu bere hauturik gabeko hautuak sortzen digun erakarmena justifikatuz eta une berean eginbeharra albo batera uzteak sortzen digun deserosotasuna
|
harekiko
urruntasuna desagerrarazi betebeharra eta plazera hogeita sei Euskal Herriak behar hau, literaturak behar al hau?; gainera idaztekotan zerbait ona egin behar duk hire herriarekiko konpromisoa bertan behera uztekotan hobe duk Nobel saria ez baina bederen barregarri ez geratzeko moduko zerbait izatea esango dio bere buruari baina droga bat bezalakoa da maitasun istorio bat sexua tarteko balego erra... Libratze lanak errazten ditu eta hesteetako alferkeriari aurre egiten dio, hori besterik ez nuen behar!
|
|
2013
|
|
|
Amatxiren presentzia
|
hark
urruntasun hura eta haurtzaroaren oroitzapena zekartzan. Jean Saint Pierrek bi zuberotarren kantua aipatu zuen, «Maitia nun zira» bertsoen pasarte bat sartuz.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, Ipar Euskal Herriaren historiako gertakari nagusi hura ez zen gertakari handia izan Hego Euskal Herrian; eta, beraz, garai hura ere ezin izan zuten partekatu historia kolektiboan. Eta Hegoaldeak Iparraldea ulertzeko aukera ere ez zuen izan, gerra
|
haren
urruntasunagatik. •
|
|
2015
|
|
|
Beste inork ez zuen hark adina erakartzen: ederrak ziren haren eskuak, eta oinak, eta ahotsa, eta hitzak, eta zalaparta, eta aldartea, eta xelebrekeriak, eta pasioa, eta zuzenean esatea denen aurrean, Hil ginen, nor bere bakardadean, eta
|
haren
urruntasuna. (Liburua irekita zeukan).
|
|
|
Hiru esfera nabarmen horien artean kokatzen diren tektonika kulturalek («Ethos» hojaldratu batean) dituzten mintz ugariak elkarreragileak dira, barrua/ kanpoa binomioak erregulatuak: ...o Itsaso Gainean, 1818) res extensa horri begira bularrean pairatu dezakeen bertigo agorafobikoa esperimentatzen dugunean, angustia astronomiko batek jota geratu arte (badiot, hau, norbere komuneko kosmos subatomikoan ere gerta daitekeela), Freud ahotan, sentimendu ozeaniko batek besarkatzen gaituenean, Absolutuarekin bat eginik, Eternitatea zulo lausotu bat, edo horrelako distantzia auratiko bat,
|
haren
urruntasunean gertu, egiten zaizunean larrua arrotuz5 (Sigmund Freud, El Malestar en la Cultura, Alianza Editorial, 2014, 58, 59 eta 62 or.). Azken batean, sentipen hauek neurriz kanpokoak dira, ez baitatoz amildegiok neurketa edo kontaketa batetik, ez dute tamainarik, ez luzerarik, ezta zabalerarik ere, mesurarik gabeko iraupenean, istant bat eta mende bat gauza bera dira, izerdia bezala, barnea...
|
|
|
ETAren osteko garaian, izan ere, kontsentsua lortu nahi duen literatura euskaldunak ETAren zein estatuaren biktimak irudikatzea ezinbesteko duela pentsatzeko arrazoiak badira azken urteetako narratibari begira. Orobat, Antzararen bidea n, zinegotzi sozialista bat hil izanaren balizko errudun egiten da hildako etakidea, horrek semea galdu duen amari (eta beraz, irakurleari)
|
harekiko
urruntasuna sorrarazteraino.
|
|
|
Baina itxurazko fedegabe hari jendaurrean bestela bizi denaren ikuskizun anomaloa lizunegia eta gordinegia egiten zaio, batez ere, anomalia normal antzera aurkeztu eta eman nahi duenean. Orduan, fedegabea asaldatzen da, eta
|
haren
urruntasun eta hoztasun zinikoa jokaera normalizatzailea bilakatzen da. Eta horrela ere, azaleratzen da haren benetako fedea, haren atxikimendu estua:
|
|
2019
|
|
|
Harantz zuzendu nuen begirada eta ikusten geratu nintzen eta gertatu zen aparatutxo hartan azaltzen zihoazen azpititulu guztiak ezin hobeto irakur nitzakeela nengoen lekutik. Saloi erraldoi
|
haren
urruntasunean, urrutitik irakur nitzakeen telebista ñañarro hark erakusten zituen letra txikiak, benetan sinesgaitza. Azpitituluak zeuzkan pelikula bat ari ziren ingelesez ematen eta ni hantxe, mugitzeke, begiak iltzatuta nituela azpititulu ñimiño haietan.
|