|
2000
|
|
|
Narratzailea gizonezkoa dugu guztietan eta
|
emakumearekiko
ikuspuntua oso antzekoa da kontakizun guztietan. Emakumea da sentimendu nahasi eta kilikagarri guztien iturburu, baina beraren papera ez da agerian jartzen, bigarren mailako figura izatera lerratzen da.
|
|
2001
|
|
|
Aitzitik, Nafarroa %3, 5 besterik ez zen hazi, eta atzetik Gaztela Mantxa (5) eta Aragoi (5,9) zeuden. Erabiltzaile ertainaren profila oraindik ere gizonezkoa da (%59, 7), baina
|
emakumearekiko
aldea puntu eta erdi gehiago murriztu da. Batez besteko erabiltzaile horren adina 25 eta 34 urte bitartekoa da (%32), eta klase ertainekoa da (%43, 2).
|
|
2004
|
|
|
Haurtzaroan eta erditzearen ondoren amak izaten duen anemia ferropenikoarekin lotzen da gabezia hori. Iodoa Iodoaren eskakizunak ez dira bereziki handiak haurdun ez dagoen
|
emakumearekiko
; hala ere, ezinbestekoa da fetuaren hazkundean, garunaren garapenean eta beste funtzio metaboliko batzuen erregulazioan parte hartzen duten hormona tiroideoek behar bezala funtziona dezaten, hala nola gorputz tenperaturari eustea. Beraz, iodo urritasunak fetuari kalte handia egiten dio, eta neonatoak minusbaliotasun fisiko edo intelektualen bat izan dezake.
|
|
2005
|
|
|
Beren eskutik sartzen gara beren kezka eta grinen munduan. Narratzailea gizonezkoa da eta
|
emakumearekiko
ikuspuntua oso antzekoa da istorio guztietan. Bera da sentimendu nahasi guztien iturburua.
|
|
|
Baina, kontuan hartu behar dugu Espainian
|
emakumearekiko
zegoen ikuspegia aldatu baldin bazen, ez zela emakumearen askapenaren aldeko mugimenduengatik izan, Espainiaren egoera ekonomikoarengatik baizik. Francoren erregimenaren lehen urteetan, autarkia bultzatu zen; baina, argi gelditu zenean autarkia oso kaltegarria zela Espainiarentzat, II. Mundu Gerraren ondoriozko isolamenduarekin bukatzeko eta AEBen eta mendebaldeko Europaren laguntzak lortzeko ahaleginak nabarmendu ziren.
|
|
|
Emigrazioa ere ezin dugu aipatu gabe utzi. Izan ere,
|
emakumearekiko
zegoen jarrera aldatzerakoan eragina izan zuen emigrazio tasa altuak. Espainiatik kanpo lan edo ikasi zuten gizon emakumeek jarrera oso kritikoa erakusten zuten Espainian emakumeek zituzten muga handien aurrean.
|
|
|
Beraz, poliki poliki aipatutako faktoreek
|
emakumearekiko
ikuspegia aldatzea eragin zuten, eta bide horretatik, erreforma legal batzuk aipatu behar ditugu. Aipagarrienak 1958koa eta 1961ekoa dira.
|
|
|
Lehen ez bezala, ez al dirainoiz baino atxiloketa gehiago egiten tratu txarrak direla eta? Lehen ez al zen
|
emakumearekiko
jarrera bortitzik existitzen gure eguneroko bizimoduan. Bai, noski.Eta zergatik orain halako oihartzun mediatikoa?
|
|
2006
|
|
|
3\. Bekatu larri horien artean daude hiru erlijio horien jarrerak munduarekiko, gorputzarekiko,
|
emakumearekiko
, arrazoi eta zientziarekiko, beste sinesle eta sinesgabeekiko... baita erakutsi izan duten «hiltzeko irrika» ere.
|
|
|
amak atsedenabehar du erditzetik indarberritzeko, baina kasu honetan ez du axola aitak ez baduordaindutako jarduerarik aurrera eramaten eta seme alaben zaintzaz ardurabadaiteke. Arau honek gurasoen inplikazioa seme alaben arduran indartzen du etazentzuzkoa iruditzen zait, baina
|
emakumearekiko
justifikatuta ez dagoen tratudesberdintasunaren sorburua dela iruditzen zait, ama denean lanik egiten ez duena.
|
|
|
Zaila da pentsatzea ezkontza homosexualak galarazten ari direla. EspainiakoKonstituzioa lantzen ari zenean, garaiko Kode Zibilean aurreikusten zen ezkontzaaraudia guztiz diskriminatzailea zen
|
emakumearekiko
, eta pentsa daiteke Konstituzio berriak, berdintasuna 14 artikuluaren ondoren, ezkontzarako irizpide hauazpimarratu nahi zuela soilik. Horrela, irizpide teleologikoak irizpide gramatikalaerraztu digu eta orain bai hartzen duela zentzua 34.1 artikuluak:
|
|
2007
|
|
|
Jardunaldiari jarraipena Indarkeria ikustezina: mikromatxismoak, amona esklaboaren sindromea eta
|
emakumearekiko
indarkeria hedabideetan ikastaroak emango die. 8 ordukoa izango da eta gai hauek landuko dituzte:
|
|
2009
|
|
|
LAB sindikatuko Zaloa Ibeasek nabarmendu du
|
emakumearekiko
diskriminazioa lan elkarrizketetatik bertatik hasten dela. –Esaten da lan elkarrizketetan ezin direla galdera pertsonalak egin.
|
|
|
" Emakumearekiko harremanetan, emakumea atseginzaletasun kolektiboaren ehiza eta zerbitzaria baita, gizakiak bere buruarekiko duen degradazio mugaezina adierazten da. Zeren harreman horren sekretuak, ekibokorik gabeko adierazpen erabatekoa, agerikoa eta desestalia aurkitzen du gizonak
|
emakumearekiko
dituen harremanetan eta generikoa, naturala eta zuzena den harremana atzemateko moduan. Gizakiaren gizakiarekiko harreman berehalakoa, naturala eta beharrezkoa gizon emakumearen arteko harremana da...
|
|
2010
|
|
|
Badakizu zer esan zuen Freudek, sexua gure arazo guztien azpian ote dagoen? Bada, horretan ere arrazoi du, nik uste, hain neure barruan sentitu izan dut nik behintzat
|
emakumearekiko
eta sexuarekiko beldurra. Edo sentipen hark, oin planoak nituen, eta betaurrekoak, kristal ezin lodiagoa zutenak?
|
|
|
Gerhardek, hasteko, iraultza zuen bere ametsen aldarean; harekin batera, baina, beldur batzuk ere behar zituen:
|
emakumearekiko
beldurra, adibidez, heriotzarekiko beldurrarekin lotuta egon zitekeena, bai, baina baita heriotzarako irrikarekin ere, amaren heriotzak, Gerhardez erditu ahala gertatuak, ez zion batere onik egin zentzu horretan, nik uste?, errudun usteak edo bultzatuta. Guztiaz ere, emakumea aldare batean ipintzea bere nolabaiteko errua berrerosteko modu bat ere izan zitekeen:
|
|
|
Halaber, ideologiari eta gizartean daudeen uste patriarkal nagusii egiten diete erreferentzia, eta erasotzaileetan, eta emakume eta gizonen arteko aginte ezberdintasunaren banaketaren legezkotasunean (n= 13;% 10,4). Hala nola
|
emakumearekiko
indarkeriaren erabilera (sinbolikoa barne).
|
|
|
«Lehen kausa hezkuntza dela uste dut eta gizarteak gizon eta
|
emakumearekiko
duen kontzeptualizazioa».
|
|
|
Gerhardek, hasteko, iraultza zuen bere ametsen aldarean; harekin batera, baina, beldur batzuk ere behar zituen:
|
emakumearekiko
beldurra, adibidez, heriotzarekiko beldurrarekin lotuta egon zitekeena, bai, baina baita heriotzarako irrikarekin ere —amaren heriotzak, Gerhardez erditu ahala gertatuak, ez zion batere onik egin zentzu horretan, nik uste—, errudun usteak edo bultzatuta. Guztiaz ere, emakumea aldare batean ipintzea bere nolabaiteko errua berrerosteko modu bat ere izan zitekeen:
|
|
|
Badakizu zer esan zuen Freudek, sexua gure arazo guztien azpian ote dagoen... Bada, horretan ere arrazoi du, nik uste, hain neure barruan sentitu izan dut nik behintzat
|
emakumearekiko
eta sexuarekiko beldurra... Edo sentipen hark —oin planoak nituen, eta betaurrekoak, kristal ezin lodiagoa zutenak— beste sentipen barrukoago bat estaltzen ote zuen?
|
|
|
Kritikak oso ondo baloratu zuen bere lana eta neokontzeptualismo indigenaren korronteko baliorik sendoenetakoa zela idatzi zuen kazetari batek aldizkari espezializatu batean. Interneten bidez frogatu ahal izan zuen Danielak bere bikotekide ohiaren arrakasta benetakoa zela eta haustura eragin zuen
|
emakumearekiko
harremanak jarraitzen zuela, inaugurazio eguneko argazki guztietan berarekin agertzen baitzen eskutik helduta.
|
|
2011
|
|
|
Maitasuna eta gorrotoa uztartu zitzaizkidan. Maitasuna nire aurrean negarrez ari zen
|
emakumearekiko
, eta gorrotoa ikaratzen zuen basapiztia harengana. Baina, horrelakorik azaldu beharrean, neure bakardadeaz hitz egin nion nik, amak utzitako zuloaz, eta etxe horretan Loritoaren konpainiaz zekarkidan miseriaz.
|
|
|
Pobrezia, langabezia, laneko ezegonkortasuna, etxebizitzarik eza edo hura nahikoa ez izatea, gizarte babeserako sare eskasa, gizarte isolamendua edo bazterkeria. Gizarteak indarkeria onartzea gatazkak konpontzeko metodo gisa; gurasotasunarekiko, haurrekiko eta
|
emakumearekiko
balio eta jarrera negatiboak. Kontuan hartu beharrekoak dira, orobat, gehiegizko lana edo bizitza soziala, etxebizitzaz sarri aldatzea edo laneko estresa.
|
|
2012
|
|
|
Emakumearen lana publikoki ikusten ez zela gogoratu du. Baina, era berean, gizonak ere
|
emakumearekiko
dependentzia zuela adierazi du.Jarraian ohituraz emakume, zein gizonek izan behar dituzten baloreak aztertu dira eta kulturak eta hezkuntzak desberdintasun horrekin zer ikusia dutela.Villa Mirentxuko hitzaldi aretora hurbildu diren emakumeek haien iritzia eta adostasun eza adierazteko aukera izan dute, baita galderak egitekoa ere.TailerraHitzaldiaz gain, Guraso Bananduen Elkarteak, Lasarte Oriako... Sara Gonzaleze adituak hitzaldian azaldu duenez," tailer honetan bakoitzarentzat berdintasuna zer den ikusiko dugu". Elkarteak herritar guztiak animatzen ditu ekimen honetan parte hartzera.
|
|
2013
|
|
|
Halako delitu gehiago ez egoteko, beste era bateko neurriak behar dira: hezitzaileak, badaezpadakoak, herritar guztiek sexu heziketa hobea izatea,
|
emakumearekiko
errespetua handitzea... Neurri bakar batek ez du, ziur aski, ezer lortuko.
|
|
|
Ironiaz aldatu zuen gaia, baina munduratu zuen
|
emakumearekiko
txeraz. Esaldiaren bigarren zentzua hark nahi bezala uler nezan, besoak goratu, eta komatxoak marraztu zizkidan airean, esaldiaren konpasean, bake esatearekin batera bereziki, hitzen arteko etena nabarmenduz.
|
|
2015
|
|
|
Beste batzuentzat ni naiz mehatxua, eta ezin naiz eta ez dut nahi ez izan. Betiko adibidea
|
emakumearekiko
tradizio afro asiar batzuk dira. Badute beren arrazoizkotasuna.
|
|
|
Izan ere, azken hamarkadetan, euskal gizarteko genero sisteman aldaketa gehiago gertatuagatik ere, euskal matriarkatuaren nozioak indarrean darrai. Ikuspegi horrek emakumearen irudi indartsua darabil, egitura sozialaren euskarri, lurrari eta etxeari (ama lur eta etxekoandre) lotuta, eta eremu publikoetan zein pribatuetan babesten omen da,
|
emakumearekiko
injustiziak mintzagai izatean, euskal nazionalismoaren diskurtsorako iragan edota erro idealen iturri delako. Hala ere, horren alde egiten duten emakumeek «ospea eta ohorea ematen dieten egitura soziala babesten dute, baina espazio publikoko boterera sarrerarik barik, ezta erdigune sinbolikora inklusio barik» (Díez et al., 2010:
|
|
|
Horrez gain, euskal mitologiaren azterketa batek matriarkalismorik edo
|
emakumearekiko
berdintasunik erakusten ez duela azaldu du (2000b). Euskal mitologiako emazteak gizonak baino ahulago agertzen dira orokorrean.
|
|
|
Romanek ez du sekula arreta handirik jarri belarritakoetan, esate baterako ez zion inoiz belarritakorik oparitu emazteari. Behin edo behin atera zaio zein belarritako politak dituzun, baina sentitu gabe, alegia, belarritakoen edertasuna sentitu baino haiek zeramatzan
|
emakumearekiko
zerbait lortu nahian, dena delakoa zerbait hori. Belarritako haiek sortutako zirrarak zerbait esatera bultzatzen du, ez zein belarritako politak dituzun, gehiago kostatzen zaion zerbait baizik, hain zara eder moduko zer edo zer, errazagoa litzatekeen oso eder zaude gaur beharbada, edo zer egiten duzu hain ondo egoteko?
|
|
|
Peter Zuazok nahastu egiten zuen jardunaldiekiko indiferentzia Odile Moresekikoarekin. Haiekiko eza aurrean zeukan
|
emakumearekiko
indiferentziatzat har zitekeelakoan. Esan gabe doa oker zebilela.
|
|
2016
|
|
|
Foruen plazan hasiko da eta herriguneko kaleak zeharkatuko ditu. Baina Sortzintxikaz gain, emakumeen eskubideak eta
|
emakumearekiko
errespetua eskatzeko ekitaldi gehiago antolatu dira martxorako. Egitaraua zabala da.
|
|
2017
|
|
|
Bracerasen hitzetan, Balkanetako gerran tipifikatu zen hori lehen aldiz, eta hortik aurrera gerra gehienetan erabili da: " Kongon bereziki oso deigarria da
|
emakumearekiko
erasoa. Biolentzia sexuala ez da bakarrik ekintza sexual bezala, atzetik daramana konplexuagoa da:
|
|
2018
|
|
|
1878an, adibidez, zera ebatzi zuten, aho batez, Emakumeen Sufragioaren Aldeko Estatu Batuetako Elkartearen batzar batean: . Gizonak, zeina kapitalistaren posizioan baitago
|
emakumearekiko
, haren ahaleginaren emaitza lapurtu du urteetan?. Eta hona hemen berrikiago emandako azalpen bat:
|
|
|
Beste batzuentzat ni naiz mehatxua, eta ezin naiz eta ez dut nahi ez izan. Betiko adibidea
|
emakumearekiko
tradizio afro asiar batzuk dira. Badute beren arrazoizkotasuna.
|
|
|
Esku hutsik Alice, dena prest zegoen bera heldu orduko eta itxarotea baino ez zuen. Ritxi laneko kontu batek harrapatu zuen (telefono dei batek) eta gero beste batek (marketingeko
|
emakumearekiko
bilera ustez azkar batek), egun horretan lanik egingo ez zuela gaztigatu bazion ere, egun osoa Aliceren erakusketa prestatzen emango zuela.
|
|
|
Gizonezko lapsus horrek erakusten du
|
emakumearekiko
uko egite bat.
|
|
2019
|
|
|
Bere iritziz," Bi Iñaki Abaituak (Hamaika Pauso, Martutene) eta Juan Martin (Rossettiren Obsesioa) masokistak dira, aurretik Apalategik (2015) iradoki bezala. Euskal emakume falikoaren aurrean amore ematen duten gizonezko subjektu masokistak dira eta, ondorioz," eleberri berrienetan gizonezko protagonistak kanpoko
|
emakumearekiko
duen desirak indarra galdu du ezari ezarian" (Gabilondo 2016: 139). Hortaz, Pilar, Abaituaren emazteak irudikatuko luke hobekien profil hori:
|
|
|
Larrutan egin ondoren," palanka bati eman eta emakumea desager dadin", esan ohi dutela agertzen da eta" Samuelek ere esan ohi zuen. Ziur nago, ordea gehienetan, Samuelen kasuan behintzat bai, ez dutela
|
emakumearekiko
mesprezuz esaten, beldurraren eraginez baizik" (45).
|
|
|
Berari zerbait gaizki ateratzen zaionean emakumeari egozten dio errua Ez du
|
emakumearekiko
konfiantzarik.
|
|
|
soldaduek etsaiaren bandoko emakumeak bortxatzen dituzte, etsaiaren menderakuntza irudikatzen duen keinu gehigarri baten moduan. Eraso horietan, gutxi axola du
|
emakumearekiko
sentitzen duten erakarpenak, edozein adin, itxura eta ezaugarritakoak izan daitezke biktimak?; emakume horien gorputzek errepresentatzen dutenak axola du: bestearen gaineko dominazioak.
|
|
|
Haren emakume sabelaren emanazio mirarizko eztia guztiz sartzen zitzaion burmuin lehor eta gaixoan, linfa sendagarri baten gisan, biziaren beraren uhin lasaigarriaren gisan, berriro amaren sabelean murgilduko balitz bezain biribila?. Gau horretan, sumatzen du nolakoa litzatekeen
|
emakumearekiko
komunioa, baina berandu da; biziatua dauka zoriona, Gudrum egiaz ez baitago han; hark uzten dio, bai, Geraldi bere besaburuan bermaturik lo egiten, baina esna dago, urduri, bereiz. Hona hemen bere buruaren harrapakin den norbanakoaren zigorra:
|
|
|
–Emakumeak harreman negatibo baten barnean bihurtzen du gizona idealtasunean produktibo[...] Emakumearekiko harreman negatiboek infinitu egin gaitzakete[...]
|
emakumearekiko
harreman positiboek finitu egiten dute gizona heinik handienetan?. Alegia, emakumea beharrezkoa da Ideia bat izaten segitzen duen neurrian, gizonak bere transzendentzia proiektatzen duen Ideia bat, hain zuzen, baina ezin kaltegarriagoa da errealitate objektiboa den aldetik, bere buruarentzat existitu eta bere buruan mugatua den aldetik.
|
|
|
Bestalde, gizonarekin lehenbiziko aldiz egotekoa denean, emakumeak oso jarrera erotiko konplexua izaten du. Ez da egia, batzuetan bestela adierazi izan bada ere, birjinak ez duela plazerik ezagutzen eta gizonak pizten diola sentsualitatea; gezurrezko kontu horiek aditzera ematen dute, berriro ere, zein gogokoa duen gizonak menderatzea, ez baitu nahi ohaideak autonomorik ezertxo ere izatea, ezta beraganako gogoa bera ere; egiaz, gizonari ere
|
emakumearekiko
kontaktuak pizten dio askotan desira, eta, alderantziz, neska gazte gehienek gogotik gutiziatzen dituzte laztanak ezein eskuk ukituak izan baino lehen.
|
|
|
Manuel, bere kideari begirik kendu gabe, zur eta lur dago
|
emakumearekiko
haren jokabide belaxka dela eta. Inaxio nolakoa den jakinik, harrigarria deritzo guztiz emakumea eta mutila bertan bakarrik ez uztea, zalantzaz betetako patu baten menpe ez uztea, alegia.
|
|
|
Laura Freixas idazleak, hitzaldi batean, hausnarketa oso interesgarria egin zuen amatasunak literaturan duen lekuaren edo ez lekuareninguruan: egunero
|
emakumearekiko
bizi ditugun bidegabekerien aurrean, lehenengo urratsa gauzak ulertzea eta ordena batean sartzea da. Freixasek dioenez, belaunaldi bakoitzean erronka bat planteatu behar da, eta, haren ustez, gure belaunaldiaren erronka" gauzen egoera" seinalatzea edo identifikatzea izango litzateke; androzentrismoak ezartzen duen neutraltasun faltsua gizonaren zentraltasuna eta boterearen monopolioaadieraztea, argi azaltzea eta ulertzea.
|
|
2020
|
|
|
Bilbon gertaturiko talde bortxaketa bat eta Ertzaintzak hari emandako erantzuna salatzeko, hainbat militante feministak Bilboko Udaletxeko zubia moztu zuten joan den abuztuaren 15ean, bi neska gaztek euren burua zubitik zintzilikatuta. Salatu dutenez, Ertzaintzak «erasoak saihesteko» neurri zerrenda «lotsagarri» bat zabaldu zuen, eta horri erantzunez eta talde bortxaketa jasan zuen
|
emakumearekiko
elkartasunez egin zuten ekintza. Hogei emakume identifikatu zituzten, eta zortziri isunak iritsi zaizkie orain:
|
|
|
Bost urtez Mari izakia kameraren bidez aztertu eta ikertu du. Filmarekin pertsonaia eta haren" oroimena" berpiztu nahi ditu, baita naturarekiko eta
|
emakumearekiko
kontzientzia piztu ere
|
|
2021
|
|
|
Traizioaren auzia ere ezin daiteke ahantzi: garai bateko maitalearekin harremanetan jarri ostean bihurtzen da gizona itzultzaile, nolabait,
|
emakumearekiko
fideltasun eza onartu ondoren. Azkenik, idazleen eta itzultzaileen arteko inbasioaren irudia," zua" eta" nia" nahasteari dagokiona, itzulpenaren eta sormen lanaren arteko borroka eta muga lausoa; sarri errepikatzen den irudia da hori fikzioan agertzen diren itzulpen auzietan (ikusi:
|
|
2023
|
|
|
Oxobi, Elizanburu, Arxüren lanak" oinarri metodologiko berak" baliatuz landu zituen Haritxelarrek, gero" hain lan zabala abiatu gabe" izan bazen ere. Otaegiren ustez, lan horietan" interesgarriak dira maite kantuetan islatu diren emazte maitearen irudikapenak (usoa, lorea, izarra...), edota literatura idatziko Oihenarten atsotitzetan aurkitu daitezkeen emazteen pertzepzioa, edota Etxepareren maitasun poesiako
|
emakumearekiko
begiradari buruzkoak".
|
|
|
Theo garai horretan behe mailako emakume batez maitemindu zen, eta ez dakigu ziur emakume hori haurdun utzi ote zuen ala ez; Theok gurasoei proposatu zien emakume horrekin ezkontzea; baina, gurasoek ez zuten harreman hori begi onez ikusten eta Theok
|
emakumearekiko
harremana hautsi egin zuen; Vincent Theo kontsolatzen saiatu zen (Naifeh eta White, 2011). Theok ere Goupil utzi eta artista izateko asmoa agertu zuen.
|