|
2000
|
|
|
Emakumea.
|
Emakumeari buruzko
ikuspegiak, kasu gehienetan gizonezkoek emanak. Gustavo de Maeztuk berak, bere lanean —bere bizitza sentimentalean sartzea ere, dudarik gabe, interesgarria gerta daiteke; baita bizi eta hiltzeko Lizarra zergatik aukeratu zuen jakitea ere— emakumeari emandako tratamendua berezia izan da.
|
|
2003
|
|
|
Lehenengoa Emakumeen problematikarekin lotutakoa dugu. Ikastaro horren jatorria 1977ko UEUn arazo nazionalaren inguruan egindako mahai inguruan zegoen,
|
emakumeen
ikuspegia ez zelako kontuan hartu. Hurrengo hilabeteetan egindako bileren ondorioz antolatu ziren Iruñean egin ziren emakumeen inguruko bederatzi mintegiak.
|
|
|
Autoak aldatuko genitian eta emakumeak ere bai.
|
Emakumeen
ikuspegitik begiratuta gizonezkook izango gintuan aldatu beharrekoak. Elkarri eskua emango genioan edo besarkadak trukatuko.
|
|
2005
|
|
|
Ahozko literaturan gehienbat. Kantu aldarrikatzaile asko dago, salaketa bat egiten dutenak, maitasuna
|
emakumearen
ikuspegitik agertzen dutenak...
|
|
|
Aurretik aipatu egin dugun bezala,
|
emakumea
ikuspegi bipolar batetik ikusten zen. Alde batetik, gizonarentzat plazer eta desio iturri zen emakumea zegoen:
|
|
|
Beraz, poliki poliki aipatutako faktoreek
|
emakumearekiko
ikuspegia aldatzea eragin zuten, eta bide horretatik, erreforma legal batzuk aipatu behar ditugu. Aipagarrienak 1958koa eta 1961ekoa dira.
|
|
|
Frankismoak izpiritual eta intelektualki azpitik zegoen izakia bezala ikusi zuen emakumea, gizartean eta politikan lekurik ez zuena eta etxekoandrea eta ama izatera soilik zuzendurik zegoena.
|
Emakumearen
ikuspegi horrek sustrai katolikoak zituen.
|
|
|
Francoren diktaduraren lehen fasean
|
emakumearen
ikuspegiaren inguruko ildo nagusiak aipatu ondoren, esandakoa sakonagoa aztertzera pasako gara.
|
|
|
Euskal
|
emakumea
ikuspegi tradizionalistatik laudatzen du. Batez ere usadio eta fedearen babesle gisa duen garrantzia azpimarratuz.
|
|
2006
|
|
|
B. MURUAGA. Martxoaren 8an hitzaldia antolatu genuen Gasteizen, feminismoa bi belaunalditako
|
emakumeen
ikuspegitik jorratzeko. Victoria Sau feminista historikoa ekarri genuen.
|
|
|
Bina Agarwal generoa edozein dela ere, bizitza zaintzeko modu askoz “amen” baten alde agertu da. Berotze globala, gaur egungo ingurumen arazo larrienetako bat,
|
emakumeen
ikuspegitik azaltzen eta tratatzen dute “Generoa eta klima aldaketa” saileko arduradunek. Web gune honetan, gai hau ez dela prozesu neutrala planteatzen da, emakumeak askoz zaurgarriagoak direlako beren eraginetarako, baliabide naturalen mende daudelako.
|
|
|
Martzelina istorio honetako heroi isila da. Kortazarrek ondo adierazten duen bezala (Jakin 28, 1983), bakarrik utzitako
|
emakumearen
ikuspegiaren diskurtsoa dugu: iraganik gabe, maleta bat eskuan, deserriratua bakardadea eta negarra lagun hurkotzat dituela.
|
|
2009
|
|
|
Gizonek eta
|
emakumeek
ikuspegi ezberdinetatik ikusten dute mundua, moduezberdinean komunikatzen dira, rol ezberdinak betetzen dituzte, gizartearen presioezberdina jasaten dute eta harreman ezberdinak dituzte ingurunearekin. Gizonakirudi erasokor eta asertiboekin identifikatu dira, boterea nahiz lidergoa eskuratzensaiatu izan dira eta objektuekiko harremanetan zentratu izan dira.
|
|
|
Guk aldarrikatzen duguna da gaur egungo sistema heteropatriarkal eta sexista honen egiturak apurtzea, eta inola ere ez horietan sartzea. Txurrukaren ustez, ohiko feminismo horren atzean,
|
emakumearen
ikuspegi mugatua dago. Klase erdiko emakume txuri eta heterosexual batena, hain zuzen.
|
|
2010
|
|
|
|
Emakumeen
ikuspegitik frankismoaren garaia jorratzen du Señora D zintak. Patricia Ferreirak zuzenduta, frankismoko emakumeen zenbait belaunaldiren hamaika testigantzak jasotzen ditu dokumentalak.
|
|
|
Nire helburua liburuarekin indarkeria gaitzespena sentiaraztea zen, bi biolentziak kritikatzea inplizituki, oso kontateknika objektiboen bitartez literatura engaiatuegia egin gabe ere. Euskal literaturan inplizituki ETAren indarkeria garbi kritikatzen zuen lehen eleberria izan zen, guardia zibilaren kuartel etxe bati egindako erasoa barrutik narratuz adibidez, ETAk hildako eta zauritutako umeen eta
|
emakumeen
ikuspegitik, ez guardia zibilenetik bakarrik. Jimu Iturraldek El PaÃs egunkarian idatzitako artikulu batean tesi eleberria zela esan zuen.
|
|
2011
|
|
|
36ko gerra
|
emakumearen
ikuspegitik
|
|
|
36ko gerra
|
emakumearen
ikuspegitik
|
|
|
–Bikote harremanek pozoitzeko duten joera saihestezina jorratzen du
|
emakumearen
ikuspegitik, esan zuen. Nadia eta biok isilik geratu gintzaizkion begira.
|
|
|
Ikuskizuna
|
emakumeen
ikuspegitik kontatua eta euskaraz izango da: " Ikuskizuna ez zen sortu aldarri feministarik egiteko, baina bai emakumearen lana eta bizimodua ezagutarazteko.
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun indarrean dauden legeek alderdien zerrendetan emakumeak egotea exijitzen dute, eta, horrexegatik, bozetan legebiltzarreko eserlekuen %23 eskuratu dituzte, AEBetako Kongresuan baino gehiago, emakumeak ez dira %18ra ailegatzen han?. Horietako gehienak, ordea, Al Nahdako kide dira, eta
|
emakumearen
ikuspegi tradizionala defendatzen dute. Urriko bozetatik sortu den legebiltzarrean lehen baino bi emakume gutxiago daude.
|
|
|
Baina hori eragozteko Juliaren bidez ikusten da Martin, nahiz eta zailagoa egingo zitzaidala pentsatu nuen, emakumea izanda gero ikusi dut ezetz, azken finean emakume baten barruan sartzea edo gizon baten barruan… barkatuko didate irakurle batzuk, baina iruditzen zait ez dela horren diferentea. Gehiago komeni zitzaidan Martin
|
emakumearen
ikuspegitik.
|
|
|
Berrirakurketari dagokionez, itzultzaile feministak ohartuko dira garrantzi kultural handiko testuak askotan gizonen interpretazio eta itzulpenen bidez iritsi zaizkigula, eta, hori dela eta, hainbat testu kanoniko emakumeen ikuspuntutik berrirakurtzeari ekingo diote. Beren itzulpenetan, berriz, testuak beren modura interpretatuko dituzte, eta beren
|
emakume
ikuspegitik berridatzi nahiz birmoldatuko dituzte.
|
|
|
Bortzirietan Kontziliazio eta Berdintasun Itunaren bidez, martxoaren 11n, igande arratsaldeko 18:00etan Bertsolari dokumentala eskainiko da Berako Kultur Etxean. Biharamunean,
|
Emakumearen
ikuspegia bertsolaritzan izanen da aztergai, astelehen arratsaldekko 17:30ean Lesakako liburutegian, Uxue Alberdi Estibaritz bertsolariaren eskutik. Bi egunetan haur txoko zerbitzua eskainiko da eta izena emateko948 635036ra deitu.
|
|
2013
|
|
|
Hamabost narrazioetan barrena, sexu harreman infinituei buruzko istorioak aurkitzen ditugu: homosexualak, nekrofilikoak, lesbikoak, intzestu bidezkoak, eta guztiak inongo aurreiritzi eta taburik erakusten ez duen hirugarren pertsona neutro batean kontatuak dira, nahiz eta, kasu gehienetan,
|
emakumearen
ikuspegitik jorratuak izan.
|
|
2014
|
|
|
agertzendirenean ere egoera dramatikoren baten biktimak dira, edo egoerak gainditzearilotutako historia pertsonalen protagonistak (egoera horiek ez dira orokortzen, gainontzeko gorputz uniformatuetan gertatzen denez). Emakume hauen gorputzabsenteak isilarazten eta subertsibo bihurtzen dira,
|
emakumeek
ikuspegi patriarkaleta heteronormatibotik «haragiztatu behar» dituzten balioen pertzepzioetatikurruntzen diren neurrian; hau da, feminitate sexualizatuaren gorputzaren iruditikedo amatasunaren, samurtasunaren eta zaintzaren gorputz iruditik urruntzen direnneurrian. Horiek dira gorputzak iraultzen dituzten ideiak.
|
|
2015
|
|
|
Egiten ditugu ahaleginak kuotak jarriz eta legeak behartuz, eta exijentzia formalak behar dira, baina oraindik arazoa gizartean dago. Emakumearen rola gure psikologian ez dugu aldatu, eta
|
emakumearen
ikuspegia nahiko kontserbadorea da Euskal Herrian». Emakume gutxi ikusten ditu Larrañagak ardura postuetan, politikan bezala erakundeetan, enpresetan, gerente karguetan... eta ezagutzen dituenek beren bizitza hipotekatu dute.
|
|
2016
|
|
|
Bere etxetik garaiko politikari, idazle eta artista gehienak igaro ziren eta bere ohetik ere maitale ugari.
|
Emakumeari buruzko
ikuspegi oso aurrerakoia zuen garai hartarako, eta lantxo batzuk idatzi zituen gaiaz. Adinean aurrera joanik ere maitaleak izaten jarraitu zuen.
|
|
|
emakume onenek aurrera egitea, emakumetasun onenaren mesedetan. Koloreko
|
emakumeen
ikuspegitik, klubak bestelako ahalegin bat dira: gai diren apurrek ahalegina egiten dute ezgai diren ugarien alde.
|
|
|
Lagungarriak izan litzateke
|
emakumeen
ikuspegia izateko.
|
|
2017
|
|
|
Kapitalismoaren garapenak emakumeari zer ekarri dion," kapitalismoaren garapena
|
emakumearen
ikuspegitik" azaltzen du Silvia Federicik Caliban eta sorgina saiakeran," eskoletan gaur egun ez dagoena, foku hori beti maskulinitatean jartzen delako".
|
|
|
Neska honek potruak hizkik? Zirrikitu hortatik egin zuen lehenengo Maialenek baino gero bera jabetu zen, eta hori sekulako meritua zan, berak jabetu zan, eta oso azkar gainera, egin nahi zuena ez zela hori eta joan zen bere ikuspegi propioa,
|
emakume
ikuspegia eta pertsona ikuspegia propioa lantzen. Eta pixkanaka pixkanaka iritsi da ba bueno, hain ikuspegi fina eta afinatua izatera ba beno, gozamen bat dela gaur egun entzutea, ezta?
|
|
|
Trumpen garaipenaren inguruan, ez zegoen
|
emakumearen
ikuspegi bakar edo bateratu bat, eta hori zergatik den ulertzeak zerikusi zuzen zuzena du klase, arraza eta sexu bereizkeriekin. Intersekzionalitatea baliagarria da ulertzeko genero justizia ezin dela bereizi arraza justiziatik, justizia ekonomikotik.
|
|
|
Hauteskundeetako emaitza horiek lehen esan dugun horretara itzularazten gaituzte: ez dago
|
emakumearen
ikuspegi bakar bat. Espero baldin bagenuen emakumeek Clintonen alde egingo zutela, oker geunden zeharo.
|
|
|
Donald Trumpen garaipenari dagokionez, ezina da
|
emakumearen
ikuspegia zehaztea. Hori baino zerbait hobea dugu:
|
|
|
Ni egon nintzen elkarrizketa guztietan, behintzat, beti beti atera zen lehen aipatutako galdera hori, hots, ea nor harritu zen Trumpek irabazi izanaz, eta, galdera harekin batera, argitara atera ziren Estatu Batuetako gizartea bereizten duten auzi garrantzitsu zenbait, baita herrialde honetan arrazismoak eragiten dituen esperientzia eta desoreka sakonen gaineko desadostasunak eta haserrea ere. Argi geratu zen ezin zela
|
emakumearen
ikuspegi bakar batez hitz egin Donald Trumpen presidentetzari dagokionez.
|
|
|
Muxík Recomanacions per a un habitatge no jeràrquic ni androcèntric (2009) liburuan planteatutakoek bide on bat irekitzen dutela uste dut; eredu itxi batzuk ezarri gabe,
|
emakumeen
ikuspegitik planteatutako gaiei erantzuten dieten jarraibide hauek proposatzen ditu:
|
|
2018
|
|
|
Kasu bakoitzean gerrako arma gisa den literatur testuak generoaren banaketa hierarkikoaren kontra jotzen du, unibertsalaren eta partikularraren arteko bereizketaren kontra, termino horien aurretiko berezko batasuna berreskuratze aldera.
|
Emakumeen
ikuspegia unibertsalizatuz aldi berean emakumeen kategoria suntsitzen da eta humanismo berri baterako aukera zabaltzen da. Horrenbestez, suntsitzea lehengoratzea da beti, suntsitzen direlako berez batasuna duen ontologia batean banaketa artifizialak eragiten dituzten kategoriak.
|
|
|
Hiri teokratikoa zen Nabarreria, bertan zegoen Iruñeko Katedrala, foro ideologikoa, garai nahasi horretan nekazaritzari, artisautzari eta merkataritza jarduerei emanak bizi ziren emakumeen eta gizonen bizitza gidatzen. Eliz botereak
|
emakumeenganako
ikuspegia inposatzen zuen, beren gizarte rola eta beren gorputzaren eta sexualitatearen eginkizuna zein behar zuten finkatzen zuen. Iruñeko Katedralean badira emakume bihurrikari, saltokari eta orekari batzuen irudiak lanbide horiek debekatuta zituzten emakumeek, baita emakume musikari batzuenak ere, tartean laute jotzaile batena.
|
|
2019
|
|
|
"
|
Emakumeon
ikuspegitik" istorioak kontatzeko beste ahalegin bat da Izagirreren honakoa. " Begiraden falta oso nabaria" dela azpimarratzen du zine zuzendariak, eta, hori orekatze aldera," ahalik eta emakume gehienek beren istorioak kontatzea" aldarrikatzen du.
|
|
|
Horrez gainera, Enplegua, Gizarte Inklusioa eta Berdintasuna Sustatzeko Sailak antolatzen duen Gizartegune foroaren 14 ekitaldia gizontasun ereduari eskainiko diote. Azaroaren 28an egingo da, Bizkaia aretoko Mitxelena gelan, Gizonak, begirada feminista
|
emakumeen
ikuspegitik lelopean. Besteak beste, Amparo Tome soziologoak ikerketa baten emaitzak aurkeztuko ditu.
|
|
|
Horrela, matxismoaren eta genero indarkeriaren arazoa agerian jartzen du modu espresiboan:
|
emakumearen
ikuspegia, iritziak eta ekarpenak ez daude irudikatuta nobela horretan, ez baitute lekurik, gizonaren begirada soilik erakusten denez eta hori denez gure ustez ebidentzian jarri nahi zuen diskurtsoa. Bihotz bi.
|
|
|
halako zerbaiten arrasto bat ikusiz gero, oldarrean altxatu eta alde egiten du; helburua da emakumearekin ez izatea subjektuen arteko inolako harremanik: emakumeak, gizonaren erresuman, ez du izan behar objektu bizidun soila baino gehiago; sekula ez da subjektu gisa ikusia izango; sekula ez da kontuan hartuko
|
emakumearen
ikuspegia. Montherlanten pertsonaiaren moralak harrotzat dauka bere burua, baina erosoa baino ez da:
|
|
|
Inma Roiz idazle okondoarra arduratu da idazketa lanez, Amurrioko Udaleko Berdintasun Arloak eskatuta. Udalerriaren azken 100 urtetako historia
|
emakumeen
ikuspegitik lantzea izan da lanaren xedea.
|
|
2021
|
|
|
"
|
Emakumeen
ikuspegi eta ekarpenei balioa ematen ez dien kontakizuna izan da gure herriaren historia eraikitzeko ardatz", adierazi du udalak: [...]" ez dira emakumeen errelatuak jaso izan eta ondorioz, emakumeen ikusgarritasun sozialean defizit nabarmena izan dugu".
|
|
|
Objektibotasuna soilik era kuantifikagarri murritzean ulertzeko joera dago; eta, bide horretan, egungo ikerketek, mugimendu okularrak edo fazialak aztertu beharrean, mugimendu neuronalak neurtu ohi dituzte. Neurozientziak zoriontasunaren neurketa dopaminikoa planteatzen du, eta erabaki, iragarki edo dena delakoaren aurrean burmuinaren atalak nola aktibatu edo pizten diren aztertzen ari da; aurrekontu erraldoiekin eta gizon
|
emakumearen
ikuspegi oso murritzarekin. George Bushek burmuinaren aroa iragarri zuen XXI. menderako, zoriontasunaren gaia adituen eskura jarriz.
|
|
|
Nekez irakurri zuen esaten zuena. Eneka Labairuk Euskal Herrian gertaturiko hilketak eta ondorengo dolua aztertzen zituen
|
emakumearen
ikuspegitik. Hasieran gizarteak hildakoei ez ikusiarena egin ziela zioen egileak; gero, ETAk aldarrikatu zuenean, hasi zirela hildakoen gainean oldozten, eta orduan ohartu zela gizartea gertatu zenaz eta biktimek egin behar izan zuten ibilbideaz.
|
|
2022
|
|
|
Aroa Uhartek itzulitako liburuan, berriz, narratzailea orojakilea da eta protagonistak emakumeak dira; garai historikoa Errusiako Iraultza da, eta gizonak
|
emakume
ikuspegiz kontatuak dira. Emakume horiek iraultzaile dira, kolektibitatearentzat lanean dihardute, jendarte berria sortzeko beren alea jartzen, eta iraultza ez da politikoa eta ekonomikoa bakarrik, baizik eta bete betean harrapatzen ditu gizon eta emakume arteko harremanak (LGTB kolektibokorik ez da ageri).
|
|
|
Liburu batean, gizon estatubatuar bat, duela kasik ehun urte Iruiñeko sanferminetan, festaren eta heriotza arriskuaren artean; eta, bestean, Errusiako Iraultzaren ingurumarian, emakume aske bat, narrazioen bitartez harreman ekonomiko politikoetan ez ezik iraultza gizakien arteko harremanetan ere jokatzen dela esanka,
|
emakume
ikuspegitik. Biak euskal literatura.
|
|
|
Euskadi Irratian esatari aritu ziren lehen emakumeetakoa zara, eta kirol arloan
|
emakumeen
ikuspegia txertatzeko ahalegina ere egin duzu urteotan.
|
|
|
«Hemen zaude, eta leku honetan nik zurekin egiten dut nahi dudana». Han erabaki nuen, ez Euskal Herrian pasatutakoa bakarrik, baizik eta espetxe barruan Suitzan pasatzen dena ere salatzea,
|
emakume
ikuspegitik nola zapaltzen gaituzten espetxean.
|
|
|
gerran aritutako emakumeak mintzo dira, sukaldari, erizain eta historikoki emakumeei ezarritako zereginetan ibilitakoak zein soldadu edo hegazkin pilotu aritutakoak. Eta
|
emakumeen
ikuspegitik kontatzen dituzte euren istorio lazgarriak, idazlea bigarren planoan ostenduta.
|
|
|
Euskadi Irratian esatari aritu ziren lehen emakumeetakoa zara, eta kirol arloan
|
emakumeen
ikuspegia txertatzeko ahalegina ere egin duzu urteotan.
|
|
|
|
Emakumeen
ikuspegitik erlijioa, opioa baino gehiago, pozoi hilgarria litzateke, azpimundu batean bizitzera kondenatzen baititu.
|
|
|
Taula gaineko kontakizuna haren emazteak egingo du; eskuekin ogia egiten duen bitartean, gertaera latzaz mintzatuko da. Baina, kasu honetan, historiaren pasarte horren berri emateaz gain, antzezlanak interes handiagoa pizten du gertakaria emakumearen ahotik kontatzen zaigulako, haren iritzia eta orduko
|
emakumeen
ikuspegia agertuz. Aktoreak, gainera, ederto egiten du salto gaur egunera.
|
|
2023
|
|
|
Gainera, Irati lehen momentutik izan da oso kementsua eta ilusionatuta egon da. Pertsona gazteago bat da, gasteiztarra,
|
emakume
ikuspegia ekarriko du… ekarpen oso inportantea izango da.
|
|
|
" Ahalduntzea", bere jatorrizko zentzuan, sekula ez litzateke bateragarria izango" garapenarekin", baldin eta garapena" atzerriko herrialdeen laguntza" gisa ulertzen bada. Alegia, DAWNeko feministak buru belarri aritu ziren arren
|
emakumeen
ikuspegiak baztertzen zituzten goitik beherako programen aurka, dirulaguntzak emaileen mende zeuden oraindik ere.
|