|
2000
|
|
|
Gauzak zuzen aztertzera, lagunak berak ondorio horixe ekartzeko zantzu guztiak eman zizkidan, elkarren adiskide egindako hogeita hamarka urte handietan.
|
Emakumeenganako
jarrera bikoitza, amultsua eta aldi berean epela; haren manera xuabeak eta izaera biguna; haren pribazitate jeloskorra... Estereotipo zabalduenaren ezaugarriak konplitzen zituen, edo beharbada —nago orain— nahita nabarmenarazten zizkigun, bere" ezberdintasuna" agerian utzi nahian.
|
|
2004
|
|
|
Horrez gain, baginako epitelioa ahulagoa denez, errazago sartzen da birusa. Daniel Zulaica SEISANAko lehendakariaren iritziz, beharrezkoa da
|
emakumearen
jarrera indartzea bide heterosexualeko transmisioa geldiarazteko prebentzio neurriak hartzerakoan.
|
|
2005
|
|
|
50 hamarkadatik aurrera,
|
emakumearen inguruko
jarreran aldaketa xume batzuk nabaritzen hasi ziren eta 60 hamarkadatik pixkanaka aldaketa handiak gertatu ziren, emakumearen egoera hobetuz. Emakumearen gaia eztabaida handia sortu zuen kontua izan zen, liburuetan, prentsan eta konferentzia publikoetan leku aipagarria bete zuelarik.
|
|
|
Izan ere, emakumearekiko zegoen jarrera aldatzerakoan eragina izan zuen emigrazio tasa altuak. Espainiatik kanpo lan edo ikasi zuten gizon
|
emakumeek
jarrera oso kritikoa erakusten zuten Espainian emakumeek zituzten muga handien aurrean.
|
|
|
Azkenik, HBn Alberto Muñoz, hatxeroa, zinegotzia izan zen. Azken urte hauetan J. Ramon Larrañaga zeinAlberto Muñoz-ek
|
emakumearen aldeko
jarrera nabaria erakutsi egin dute. Bainakontua ez da hau.
|
|
|
Lehen ez bezala, ez al dirainoiz baino atxiloketa gehiago egiten tratu txarrak direla eta? Lehen ez al zen
|
emakumearekiko
jarrera bortitzik existitzen gure eguneroko bizimoduan. Bai, noski.Eta zergatik orain halako oihartzun mediatikoa?
|
|
|
5 EH Irun Herria Plataformak (Batasuna alderdiaren oinordekoak)
|
emakumeen aldeko
jarrera izan du beti. Memento hauetan bi zinegotzi dituzte.Hondarribian emakumearen parte hartzearen alde dagoen alderdi politikobakarra da, nahiz eta militanteen artean ikuspegi kontrajarriak egon.
|
|
2006
|
|
|
Aurrekoaz aparte, amatasunaren eredu ofiziala erru sortzailea da, beste erabatera diharduten
|
emakumeen
jarrera guztiz negatibizatzen baita, ama txar edoeznaturalizatu kontsideratuz. Eta errudun sentiarazte horretan eragin berezia duteaurretik aipaturiko eragileek (psikologoek, pediatrek...) eurei baitagokie esateazein den eredu onargarria eta zein ez.
|
|
|
Zer esan daiteke edoskitze mugagabearen edo amaren hurbiltasunaren aldeegiten duten
|
emakumeen
jarrera militanteaz. Emakume horiek batik bat naturistak, ekologistak, alternatiboak izan ohi dira.
|
|
|
Jarrera horietatik, bularreko esnea elikagaiosasuntsuagoa eta naturalagoa dela eta ekintza horren alde alternatiboak azpimarratzen dituzte: medikuntza hegemonikoaren eta kontsumo gizartearen aurrekokritika eta autonomia, bizimodu humanistagoaren aldarrikapena, etab. Ez dut ukatuko beraiek defendatzen dituzten argudioetan badaudela zenbait gauza arrazoizko, baina nire ustez filosofia naturista edo humanista horiek, oro har, eta salbuespenaksalbuespen,
|
emakumeenganako
jarrera menderatzaile/ androzen trikoek kutsaturikdaude edo egon daitezke. Osasuna edo bizimoduak era ez hegemoniko batetikulertzeak ez zaituelako berez libratzen genero ikuspegi ezberdintzaile eta zapaltzaile batetik.
|
|
2007
|
|
|
Hilekoaren inguruan agertzen diren sintomak hilekoaren aurreko sindromea azaltzeko, neuropsikiatraren iritzian garai horretan emakumearen garun zati batzuek %25erainoko aldaketak izaten dituzte. Eta aldaketa horiek, jakina,
|
emakumearen
jarreran islatzen dira. Gizonen eta emakumeen arteko alde gehiago ere aurkitu ditu:
|
|
2008
|
|
|
Dirudienez, preso arruntekin," emakume galduekin" bereziki, izaten zen jokabidea diziplina gogorraren bitartez makurraraztearena preso politikoei ere ezarri nahi omen zien. Baina Saturrarango
|
emakumeekin
jarrera horrek ez zuen balio izan, behin eta berriz zigorrak ezarri bazizkieten ere isolamendu ziegetan sartzea, batez ere. Lehen hilabeteetan lehia gogorra izan zuten presoek eta serora horiek, lehendabizikoek bere status politikoaren onespena erdietsi zuten arte.
|
|
|
Gainera, txostenak deitoratu egiten du adingabeak helduentzako bideojokoetara edo “giza eskubideen aurkako balioak sustatzen dituzten edukietara” sartzea eragozteko Estatuko araurik ez egotea. 14 urtetik beherako seme alabak dituzten gurasoen erdiek erosi dituzte bideojokoak Amnistia Internazionalak dioenez, PEGI kodea indarrean sartu arren, adin txikikoei zuzendutako bideojokoak daude merkatuan, eta horietan indarkeria goraipatzen da eta genero estereotipoak eta
|
emakumeenganako
jarrera diskriminatzaileak sustatzen dira. Halaber, haurrak helduentzako sailkatutako bideojokoetan sartzeko erraztasuna dokumentatu du.
|
|
2009
|
|
|
zioen?, emakumeak ile luzeko bezain ideia laburreko animaliak zirela? Handik ote zetorkion Teofilo Mariari
|
emakumeekiko
jarrera harro bezain urrun hura, emakumearen mundu arrotzaren aurka defendatzeko modu bat ere izan zitekeena. Zenbat ote zegoen bi gazteen jarreretan mespretxutik, beste espezie batekoak ote ziren, zinez, emakumeak??, zenbat lotsatik, zenbat misoginiatik?
|
|
|
|
Emakumeek
jarrera negatiboagoa dute beren espazio pertsonala albotikinbaditzen denean. Gizonek, berriz, aurretik erasotzen denean (Byrne eta Fisher, 1975).
|
|
|
Bigarrenak sinesmen hauek emakumeak deskribatze soiladiren ala emakumeak nolakoak izan behar diren agintzen ote duten argitu nahi izandu. Azkenik,
|
emakumeekiko
jarrerei helduz, aztertua izan da emakumezkoen etagizonezkoen arteko harremanetan denboraren poderioz zer aldatu den eta zerkjarraitzen duen berdin.
|
|
|
Susan Fiske eta Peter Glick autoreek (1996) garatutako anbibalentzia handikosexismoaren teoriak ere babesten du eduki anbibalente hori emakumeekikojarreretan. Ekarpen honek atalaren hasieran aipatutako hirugarren arazoarekinlortzeko aukera ematen digu,
|
emakumeekiko
jarrerekin, hain zuzen.
|
|
|
Eta ez al zion Henri Quessenetek ere inoiz esan, halaber, batere atsegin ez zuèn Schopenhauer filosofoak esan zuela –" pentsalariak betean asmatu zuèn esaldi bakarretakoan" zioen–, emakumeak ile luzeko bezain ideia laburreko animaliak zirela? Handik ote zetorkion Teofilo Mariari
|
emakumeekiko
jarrera harro bezain urrun hura, emakumearen mundu arrotzaren aurka defendatzeko modu bat ere izan zitekeena. Zenbat ote zegoen bi gazteen jarreretan mespretxutik –beste espezie batekoak ote ziren, zinez, emakumeak? –, zenbat lotsatik, zenbat misoginiatik... eta zenbat, aldi berean, bere berezko joeratik?
|
|
|
–Ohartu al haiz zein arriskutsua den narrazioko
|
emakumearen
jarrera?
|
|
2012
|
|
|
Posturarik onena aukeratzea Erditzeko jarrerarik onena emakumea erosoen dagoen jarrera izango da; gainera, une bakoitzean izaten dituen sentsazio eta minetara egokituko da. FAMEk gomendatu egiten du dilatazioan ahoz gora ez jartzea (bizkarrean etzanda), eta nabarmentzen du ezen,
|
emakumea
jarrera bertikalean badago, “min gutxiago badu, analgesia epidural gutxiago behar duela eta fetuaren bihotz maiztasunaren ereduan aldaketa gutxiago eragiten dituela”. Hauek dira erditzean berezko dilatazioa errazteko gorputzak gomendatzen dituen jarrerak:
|
|
2013
|
|
|
Malenkoniaren bigarren diskoa gizakian zentratzen da, gizarte dekadente honen arazoak islatzen ditu. Gizon eta
|
emakumeen
jarrera suntsitzailearen aurrean kritiko ageri dira. Kutsu ezkorra duen disko antropologiko honetan historian barrena hainbat bider errepikatu diren ankerkeriak erakusten dira, gizakiaren alderik bortitzena, hain zuzen:
|
|
|
Euskal literaturaren tradiziori begiratu bat ematea aski da ikusteko 6 eta 9 aginduen urraketaren gaiak izan duela tarterik. Tradizio horretan agerikoa da gizakumeek eta
|
emakumeek
jarrera desberdina erakutsi dutela aginduok urratzeko orduan. Probetxua ateratzea jomuga duen gizonezkoaren aurrean, ohoreaz eta famaz arduraturik azaltzen den emakumea aurkeztu du euskal literaturak.
|
|
2014
|
|
|
Gizon bortxatzaileen tratamenduan teknika kognitiboak erabiltzen dira,
|
emakumeenganako
jarrera desegokiak zuzentzeko, haienganako enpatia gehitzeko, substantzien abusua gutxitzeko edo autokontzeptua hobetzeko. Gizon horien desira sexuala gutxituko duten farmakoak ere erabiltzen dira.
|
|
2015
|
|
|
Gurasoen zeregina funtsezkoa da. Gurasoek beren seme alabak hezten dituztenez,
|
emakumeek
jarrera solidarioak indartu ditzakete. Txikiekin ekitaldi solidarioetan parte hartzea edo haiekin elkartasunezko urtebetetzea antolatzea, GKE bati dohaintza gisa eman beharreko opariak emateko, jarrera positiboak sustatzen dituzten jarrerak dira.
|
|
2016
|
|
|
Non daude lazgarrikeria horietan parte hartu zuten eta ikusi zituzten milaka eta milaka Vietnamgo soldadu ohiak? Zenbateraino eragin zieten bizipen basa haiek, eta zenbateraino aldatu zuten oro har
|
emakumeenganako
jarrera. Okerra litzateke esatea Vietnamgo soldadu ohiak direla sexu erasoen erantzule bakarrak; hala ere, ez dago zalantzarik:
|
|
|
Arraza suizidioaren tesia onartu zuten, gehiago edo gutxiago, Julia Ward Howek eta Ida Husted Harperrek, besteak beste; hortaz, argi ikus dezakegu sufragioaren aldeko mugimenduak ere eman ziola amore hegoaldeko
|
emakumeen
jarrera arrazistari. Emakumeen boto eskubidearen aldeko argudio arrazistak onartu zituzten sufragistek; adibidez, emakumeen botoek salbatuko zutela zurien nagusigoa; jaiotza kontrolaren aldekoek, berriz, argudio berriak onartu eta babestu zituzten; adibidez, jaiotza kontrolaren bidez murritz zitekeela, beheragoko klaseen?
|
|
|
Iruñean, sanferminetan, oso ohikoak dira halako irudiak. Egunero agertzen dira hedabideetan, festa giroa islatzeko, eta nekez topatuko dugu horrelakoak ikusita muturra okertu eta
|
emakumearen
jarrera dibertigarria txarretsiko duenik. Alabaina, erregimenaren sektore mediatikoak horrelako irudi bat erabili zuen gobernu eta instituzio berrien kontrako gerra zikina abiatzeko.
|
|
|
Baziren batzuk, gizon baino gehiago, gixon zirenak. Pentsatzen dut haien artean ere eztabaidatzen zutela hori,
|
emakumeekiko
jarreraz mintzatzen zirela. Uste dut baietz.
|
|
2017
|
|
|
Hain zuzen ere, festak" ondo pasatzeko" direla gogorarazi du Txoko feministak, eta ez beti dela ezetz. " Ez dugu onartuko pertsonak deseroso sentiaraz ditzakeen inongo jarrerarik,
|
emakumeenganako
jarrera erasotzailerik, babosorik… Ez, ezetz da!".
|
|
|
Ingalaterran kontratuaren teoriak legeetan eta
|
emakumeekiko
jarrera filosofikoetan ekarritako aldaketez, Sommervillek dio kontraktualistek patriarkalistek bezalaxe babestu zutela emakumea gizonaren mende jartzea, baina esparru desberdinetan aurkitu zutela jarrera horren zuribidea. Formalki bederen, berezko berdintasuna?
|
|
|
Aurreko ebaluazioetatik banekien horrelako galdera inozoak egiten zituztela eta laburregi erantzuteak, bai edo ez soil batekin alegia, ez duela balio. ...diot kontatzen, jarraitu diedala esan nuke, laurak isilik eta adi baitzeuden, bagaudela gizonezko batzuk hamar aldiz ezkonduta ere mutilzahar izaten jarraituko dugunak, agertzen zaila bada ere, geure buruarekiko gutxiespen bat ere badagoelako hor, mutilzahartasuna ez baita egoera bat, izaera bat baizik, eta, nola neskak ezer gutxi ulertzen zuen itxurarekin jarraitzen zuen, erantsi behar izan diot
|
emakumeekiko
jarrera bat ere badela,, zakarrak gara kanpotik, baina ukitu orduko uzkurtu egiten gara, trikuak bezala?, esan diot,, volvation esaten diote frantsesek bere baitara biltze horri, eta ingelesek ere hitz bera erabiltzen duzuela uste dut, I think that word is also used in English, esan diot,, baina ez dago, bere arantzak gorabehera, trikua baino animalia bakezaleagorik, defentsa pasiboaren ikur ere badela esango nuke, abereen arloko Gandhi bat, inoiz ez baitu erasorik jotzen, bere baitara bilduz defendatzen baitu bere burua?, jarraitu dut.
|
|
|
Zeren badakigu emakumeak behar bezain buruargiak direla ulertzeko SM eszena batek ez duela esan nahi irrikan daudenik bulegora iristean jipoitu ditzaten edo ahoa estali diezaieten harrikoa egiten ari diren bitartean. Gainera, aski da telebista piztea
|
emakumeak
jarrera umiliagarrietan ikusteko. Debekuak, ordea, diren horiexek dira eta badute beren justifikazio politikoa (SMak eliteko kirola izaten segitu behar du, populua ezgauza delako jokoaren konplexutasuna ulertzeko eta mina har dezakeelako).
|
|
2019
|
|
|
Teoriatik praktikarako jauzia egitea falta da, beraz. Eta, Zubiriren irudiko, horretan eragina du
|
emakumeen
jarrerak ere. " Emakumeok egoeraz jabetzen ari gara, kontzienteago gara, eta hori nabaritu egiten da gizonekiko harremanetan.
|
|
|
Genero irakurketari helduz, Cesar hiltzeko saioak huts egiten du, baina ordura arte mendean egondako Lore ahaldundu egiten da eta senarrarengandik banatzen da. Faustinori agerikoa zaio bere ekintzak ez duela zerikusirik
|
emakumearen
jarrera aldaketarekin, izan ere, hark azaltzen dionez, Senarrak istripua izan zuela jakinarazi ziotenean, hil zedin desio izan zuen eta horretara iristea oso tristea iruditu zitzaion. Berak zerikusirik izan ez zuen gertakizun hain aspaldikoek baldintzatuta, norbaiten heriotza desiratzeraino bizi beharrak izutzen du (510).
|
|
|
Neskatoaren nartzisismo hori hain goiz agertzen da, hain garrantzizkoa izaten da emakumearen bizitzan, non askotan pentsatzen baita sen femenino misteriotsu batetik datorrela. Baina oraintxe ikusi dugu
|
emakumearen
jarrera egiaz ez dela destino anatomiko batek eragindakoa. Neskatilak modu askotan onar zezakeen mutilengandik bereizten duen desberdintasun hori.
|
|
|
|
Emakumearen
jarrera aldatu egiten da salbazioa noren bitartez espero duen, seme baten bidez ala alaba baten bidez; semearekin izan ohi du esperantzarik biziena. Bere iragan sakon sakonetik, berriro datorkio gizon hura, zeinaren agerraldi zoragarria espero baitzuen behinola; zain egon da haur jaioberriaren lehenbiziko zezel hotsak adituz geroztik:
|
|
|
Haurdunaldiaren esanahia hain da anbiguoa, non naturala baita
|
emakumearen
jarrera anbibalentea izatea: gainera, aldatuz doa fetuaren bilakabidearen aldi batetik bestera.
|
|
|
Horra hor non sortzen den amaren jarreraren paradoxa. Freudek pentsatzen du amaren eta semearen harremana dela anbibalentzia gutxien duena; egiaz, ordea, ezkontzan eta maitasunean bezala amatasunean ere,
|
emakumeak
jarrera anbiguoa du transzendentzia maskulinoaren inguruan; ezkon edo amodio bizitzak gizonenganako etsaigoa sortu badio, atsegin emango dio gizonezko bat menderatzeak, hura haur baten heinera apalduta; etxekotasun ironiko batez tratatuko du pretentsio harroputzeko sexua: haurra beldurtu nahian ibiliko da batzuetan, esanez zakila kenduko diotela txintxo portatzen ez bada.
|
|
|
haiei transzendentzia ukatzen saiatzen dira. Askotan, gizonek pentsatu izan dute emakumeak kastrazio ametsak dituela haiei buruz; egiaz, anbiguoa da
|
emakumearen
jarrera: umiliatu egin nahi ditu gizonak, ez deuseztatu.
|
|
|
Gehienetan, ez du etsitzera etsitzen; ondotxo daki ez duela sufritu nahi, inondik ere, sufritzen duen guztia: emakume da aldez aurretik horretaz kontsultatua izan gabe; ez da ausartzen matxinatzera; men egiten du, baina gogoz kontra; aurpegiratze etengabe bat da
|
emakumearen
jarrera. Emakumeen konfidentziak aditzen dituzten guztiek, hau da, medikuek, apaizek, gizarte langileek, denek dakite kexa dela haien doinurik usuena; lagunen artean daudenean, auhenetan aritzen dira nor bere gaitzez eta guztiak zoriaren bidegabekeriaz, munduaz eta gizonez oro har.
|
|
|
aldi berean dira gizonen unibertsoaren parte, batetik, eta mundu hori auzitan jartzen duen eremu baten parte, bestetik; eremu horretan itxita daude, baina mundu hark setiaturik, eta ezin dira lasai kokatu inon. Haien otzantasunaren batera, errefus bat dago beti, onestearen kontrako errefusa;
|
emakumeen
jarrerak antz handia du horretan neska gaztearenarekin, baina emakume helduarentzat zailagoa da jarrera horri eusten, bizi egin behar baitu bere bizitza, eta ez sinboloen bitartez amestu soilik.
|
|
|
Eta, jakina, ezein mirarik ez du harritzen emakumea. Konjurua eta otoitza dira
|
emakumearen
jarreraren osagaiak; emaitza jakin bat lortzeko, probatutako zenbait erritu beteko ditu. Erraza da ulertzen emakumea zergatik den errutinazalea; harentzat, denborak ez dakar berritasunik, ez ernatze sortzailerik; iraganaren kopia bat iruditzen zaio etorkizuna, bera errepikapenera kondenaturik dagoenez gero; hitza eta formula ezagutzen dituenarentzat, denborak bat egiten du emankortasunaren indarrekin, baina emankortasunak ere men egiten dio hilabeteen, urtaroen erritmoari; haurdunaldi bakoitzaren, loraldi bakoitzaren zikloa aurrekoaren berdin berdina da; gurpil mugimendu horretan, higatze motel bat da denboraren joana bera:
|
|
|
–Eta? , galdetu zion Felisa Castelaori,
|
emakumeak
jarrera hantustea mantentzen zuela ikusita?. Esango didazu zeri zor zaion zure jokaera?
|
|
2021
|
|
|
Baina esan dezagun garesti ordaindu zituela Espainiako idazle batentzat bekatu mortalak direnak: ezkerreko ideiak zituen, antiklerikala zen, eta,
|
emakumeen aldeko
jarrera errenditua izateaz aparte, asko saltzen ziren liburuak idazteko ohitura inpertinentea zeukan. Honezkero konturatuta egongo zarete baina, horrek ez du prestigiorik ematen literatoen klubetan.
|
|
|
Emakume egin eta izan dadin, emakume gisa jokatzen eta izaten ikasarazi egiten zaio: ikusi dugu
|
emakumearen
jarrera egiaz ez dela destino anatomiko batek eragindakoa[...] sekulakoa da heziketak eta inguruak horretan duten eragina[...] okerra da hori egitate biologikoa dela baieztatzea; egiaz, hezitzaileek eta gizarteak inposatzen dioten destino bat da. (II:
|
|
|
Etxeparek zelan atera zuen emakumeen aldeko eta gizonen kontrako erradikaltasun hori? Oso txokantea eta fuertea da orain 500 urte abade baten ahotik gizonen kontrako eta
|
emakumeen aldeko
jarrera hori ikustea.
|
|
2022
|
|
|
Alaba eta biok euskaraz hitz egiten entzuten ditugun pertsonak zenbatzea erabaki dugu. Gaurkoan hamar, gehienek txakur eta umeekin, gero beraien artean espainiarrez… Alardean zer ospatzen den kontatu diot eta fundamentalisten
|
emakumeekiko
jarrera. Harrituta entzun ditu ene hitzak.
|
|
|
Eta askok emakumeon eskubideen aldeko legerik abangoardistenetakoa bezala izendatu badute ere, hautsak harrotu ditu lege proposamenak. Aldiz, eskuinaren partetik legea kritikatzeko nahi horren atzean, PSOE Podemos gobernua desgastatzeko eta
|
emakumeon aurkako
jarrera atzerakoiak indartzeko nahia dago.
|
|
|
Uko egiteak ondorio garrantzitsuak dakartza sexualitatean eta emozioen adierazpenean. Patriarkatuaren muina
|
emakumeekiko
jarrera eta portaera sexistak direlakoan, gizon batek egin dezakeen ekarpen nagusia ekintza edo adierazpen sexistak egiteari eustean datza. Barry Ryanek euste ekintza hori zuen bere genero politikaren funstzat.
|
|
|
" Emakume eta gizonen arteko harremana oso desberdina zen tailerrean, eta oso desatsegina zitzaigun. Lankide onak ziren, baina
|
emakumeekiko
jarrera ez zen ona. Eskailera batera igoz gero, begirada lizunen bat izango zenuen.
|
|
|
Ez dago zalantzarik, halere, finantza  kapitalismoaren supergizakiak ere emakumeen askatasuna eta berdintasuna bultzatzen du. Are gehiago, Harariren supergizakiak erakusten digunez,
|
emakumeen aldeko
jarrera hori bere identitatearen marka da. Eta behin eta berriro erabiltzen du ikur hori tradizionalista atzerakoien kontra.
|
|
2023
|
|
|
|
Emakumeekiko
jarrera
|
|
|
La soule chose qui intéresse tout le monde (Jendeari axola zaion bakarra) da François Blais Quebequeko idazleak egindakoa. Mundua zeharo aldatu da 2098an, baina
|
emakumearenganako
jarrera, ez. Emakume otzanak, gizonkeria zalantzan jarriko ez dutenak nahi dituzte; eta hezur haragizkoak horrelakoak ez badira, asmatu egiten dira.
|
|
|
|
Emakumeenganako
jarreraz idazten ari gara.
|