|
2000
|
|
|
Forense hitza, adibidez, euskaraz ez da horrela esaten. Baina horrela utzi
|
dut
nik, mediku auzitegia ez baita oso ondo geratzen
|
|
|
Eta ez liburuko ipuinetan bakarrik. Uste
|
dut
nik idatzitako ipuin guztien artean bakarra dela giro urbanoan kokatu ez dudana. Ni trintxerpearra naiz eta hau gune hiritar eta itsusia da.
|
|
|
Kanonak fidelago jarraitzen ditugu hemen, idazleak oraindik nahasteko beldurra du. Salbuespenak salbuespen, narratiban poesia gutxi ikusten
|
dut
nik.
|
|
|
Editorearen irudia diskoetako produktoreenaren pare ikusten
|
dut
nik. Estudioan sartu eta" horko gitarra hori fuerteegi dago, hor bateriak huts egin du..." esaten dizuna.
|
|
|
Proportziorik ez duena produzitzen diren liburuen harrera da. Hor ikusten
|
dut
nik hutsunea. Literatura, azkenean, irakurleek egiten dute indartsu.
|
|
|
Nik, egia esan, ez
|
dut
nire burua bertsolari sentitzen. Niretzat, futbolera edo pilotara joatea bezala da, astelehenean bertso eskolara joango naiz entrenamendura noan bezala.
|
|
|
Egia esan, nik aldaketa somatzen
|
dut
nire inguruan; adibidez ikastolan bertan: jendea interesatzen da eta kasu egiten du.
|
|
|
Ni ez naiz inoiz apustuen kontra egon; apustuek motibatu egiten zaituzte zure kolorea defenditzeko. Nik beti defenditu izan
|
dut
nire kolorea, eta apustua jokatzen duenak exijitu egin behar du. Hori neurri batean falta da gaur egunean, exijentziak asko bizkortzen baitu pilotaria.
|
|
|
Horrekin ez dut esan nahi antzerkiak irudiaren lengoaia hartu behar duenik. Ez horixe, nik testuko aktoretzat hartzen
|
dut
nire burua". Horren harira, Antonio Hernandezek idatzi eta zuzenduko duen" Ametsak amaitu dira" lanak zinematik edaten du, esaldi laburrak sartuz eta erritmo bizia ezarriz.
|
|
|
Baina gauza horiek guztiak noizbehinka batzen direnean, une zirraragarri hori sentitzen duzu. Orduantxe,' hauek ni bezala ari dira arnasa hartzen' pentsatzen
|
dut
nire artean".
|
|
|
Beti esan
|
dut
nire ilusioa dela klub bat txarrenean hartu eta onenean lagatzea, bi hiru urtean egon eta beste batera joatea. Bestela ez da ulertzen nola egin nuen alde Oriotik, garai hartan denak irabazten baitzituen, eta egitura sendoa zuen...
|
|
|
Euskalgintzaren oinarriak ez dira finkatu. Lan asko egiten da kuantitatiboki, baina maila kualitatiboan oinarririk ezarri ez izanean ikusten
|
dut
nik arazoa. (...) Euskalgintzaren oinarriak huts egiten duela diot, eta bi puntutan oinarritzen naiz:
|
|
|
Nik uste dut berritasunaren bila dabilela, berria denak pisu gehiago dauka beti. Argi dago orain ez daukadala berritasun horren faktorea baina espero
|
dut
nire abestiak entzutea eta taldearen lana kontuan hartzea. Komunikabideak asko mugitzen dira sorpresaren aldetik eta uste dut hor sartu nindutela ni.
|
|
|
Etorkizuna orain daramagun bidetik imajinatzen
|
dut
nik, proiektu honetan ahal den bertsolari eta bertsozale gehien inplikatuz, bertsolarigoaren protagonista izanez bakoitza bere ahalean, batzuk bertsotan, besteak irakasten, antolatzen, komunikabideetan, Elkartearen zereginetan... Bertsolari batek baino gehiagok Elkarteari eskatzetik Elkartearen proiektuetan bustitzeko urratsa ematera pasa behar du.
|
|
|
Hasteko, argitu nahi
|
dut
nik Alardean parte hartu izan dudala hiritar gisa. Aurtengoan ez, kanpoan nintzelako, baina iaz Hondarribian desfilatzen saiatu nintzen Jaizkibel konpainiako beste kideekin batera eta Er tzaintzak ez zigun Alardean sartzen utzi.
|
|
|
Ozen esan beharrekoa da liburuko testuak" testuak" direla beste ezer baino lehen, eta irratian esan bazituen ere, horixe direla, literatura. Literatura hori argitaratzea aberasgarri ikusten
|
dut
nik. Bada, ostera, Harkaitz Cano azkarregi argitaratzen eta, ondorioz, talentua alferrik galtzen ote dabilen dioenik.
|
|
|
galdetzen dutenean, estatu bat izateko eskubidea ukatu nahia dago horren guztiaren atzean. Guk nahi alabehar dugun moduan antolatuko dugu, esaten
|
dut
nik, baina ez ukatu eskubide hori? 14.
|
|
|
Ez ziren izan idazleak artatu eta zaindu zutenak; zurgin pobrebat izan zen 30 urtez etxean jaso zuena. Zurginaren obra, Holderlinenaren parekoparatzen
|
dut
nik, eta Holderlinen laudatzaile merke eta sasilagunena baino zatiazjasoagotzat daukat.
|
|
|
–Hala irudituagatik ere, ez naiz aske. Eta askeizan nahi
|
dut
nik, neure esku!! Neuk izan behar dut nere geroaren aukeratzailea?. Baina ezin izan, Mireni loturik dagoeno.
|
|
|
Eta askeizan nahi dut nik, neure esku!! Neuk izan behar
|
dut
nere geroaren aukeratzailea?. Baina ezin izan, Mireni loturik dagoeno. Eten eta ospa egin behar, hortaz, Ulises berrihonek, orain arteko guztitik urrun, askatasun berri baten eguratsetaraino?.
|
|
|
Barne bidaia razional bat izanen daoraingoa. . Oharrez, ondo buruaz, aukeratu behar
|
dut
nere bidea; bestela Zoria danagusi, eta atsekabea gehienetan bere ekarria?.
|
|
|
Ezer baino lehen, disketeko lehenengo artxiboa ireki zuen, bidaiaren hasieratik buruan iltzatuta geratu zitzaion Eiderren esaldi bat egiaztatzeko: " Connemara bat nahi
|
dut
nire bihotzean". Noski!
|
|
|
Batzuetan Ralph izaten dut aurrean (edo gainean, edo...), baina besteetan Jabi ikusten
|
dut
nirekin. Ez dakit zer gertatuko den amets hau egun gutxi barru amaitu eta Euskal Herrira bueltatu dudanean.
|
|
|
Filmetan, noski, protagonistak (hau da, nik neuk) besterik gabe erantzuten dio galdetzaile isilari, aukerarik eman gabe eta ustezko galderei erantzunez. Baina (batzuetan hala iruditzen bazait ere) hau ez da film bat, eta beraz apur bat itxaron
|
dut
nire izena zein den itaundu didan arte. Eider, erantzun diot, eta bere koadernoan apuntatzeari ekin dio.
|
|
|
Honek ez du batere zentzurik, baina munduan ez nago ni bakarrik. Esan nahi
|
dut
nire askatasuna ez dela independientea, beste jende askoren askatasunarekin lotuta dago. Olinpiadetako aroak bezala, nolabait esateko.
|
|
|
Maitasunez betetakoa esan behar nuen, baina ez. Batzuetan pentsatzen
|
dut
nire errua dela guztia, eta apurtu dudan bezala konpontzen ere jakin behar dudala, eta orduan ahalegintxoa egiten dut. Baina alferrik da, ez baitut Txema maite, eta ez gaude baturik, eta ez gara bikote bizia.
|
|
|
Ezin nuen hitzik egin, ezin nuen negarrik egin, joder, ezin nuen ezer egin. Berari begira egon naiz orduan, baina ezin nuen gehiago eta estu besarkatu
|
dut
nire gorputzaren kontra, musuz betetzen nuela. Rocíok lasaiago ematen zuen, eta bere besoek ez ninduten hain tinko lotzen.
|
|
|
Bidean aurrera eginez, gaelikoa entzun
|
dut
nire bizitzan lehenengoz, izenik gogoratzen ez dudan herri batean. Zelako poza hartu dudan belarrira harria baino gogorragoa egin zaidan hizkuntza hura entzutean!
|
|
|
Larrez beterikoa, itsasoz eta amildegi itzelez josia, zerbeza beltzaren lurrindun tabernaz asea. Igual desilusio handia hartuko dut, baina momentu honetan herrialde horretaz maitemindurik nago, eta Connemara bat nahi
|
dut
nire bihotzean.
|
|
|
Dena dela, bihartik aurrera ikusiko
|
dut
nire ametsak betetzen diren. Bien bitartean bakardadearen bila noa, neure burua frogan jartzera, eta hilabeterako nire inguruko mundua ni neu baino ez izatera.
|
|
|
Urkabean, ordea, erortzen da burua, eta itzaltzen da buruko barren argia. Bai, onartzen
|
dut
nik ere ezen argi iraungi horretarik bertze mila piztu, eta argi berretua mundurat heda daitekeela eta barreia, heroi eta martirien etsenpluaren bidetik, nahiz eta batzuetan, osaba Joanikotek erraiten zuen bezala, ahantziak ere izan daitezkeen; eta onartzen dut, halaber, ezen haien odola emankorra eta ezin naroagoa izan daitekeela... baina nik nahiago ditut bere buruaz eta buruko gogoetez eta pen... Eta ez ote dugu guztiok ere izainetarik eta parasitoetarik zerbait, noiz eta martiriak miresten baititugu, jaun André...?
|
|
|
Behin edo behin ikusi izan
|
dut
nik olagizonen bat jauregirat hurbiltzen, aitona Nikolasekin mintzatzeko asmotan, kontu larriren bat zuelako edo, eta aitonak ez zion ezetzik erraiten eta ez zuen herabe izaiten haien errezibitzerat; gure aitak, aldiz, oholesi bat ipinarazi zuen jauregiaren lurren inguruan, zeina mundu guztiak debekaturik baitzuen iragaitea, zigorraren mehatxupean. Eta, menekoak eta manukoak mehatxatzen zituenean, aita ez zen mehatxu hutsean geratzen, baina mehatxuaren arauaz obratzen zuen.
|
|
|
—Zer irabazten
|
dut
nik, ordea, deabruak eramaiten bazaitu edo eskorbutuak. Deus ez!
|
|
|
—Zer bertze froga behar
|
dut
nik orain, jakiteko ezen Jainkoa Antonioz baliatu dela, nola Antoniok berak profetizatu baitzidan behin baino gehiagotan, nihaur ere hemen gera nadin. Zeren Antoniok neskatxa haren salbatzeko eskaini baitzuen bere bizia, nik neurea haren zerbitzuan jar dezadan.
|
|
|
—Nola erran dezakezu hori, oraino berrogei urte ez dituzunean? Zer erran ote
|
dut
nik orduan, hirurogeitan goiti nabilela. Eta nola erran diezadakezu ezen bizitzaren iturria agorturik dakusazula, baldin zuhaitzetik erortzen den hostoa ere bizi berri baten ongarri bihurtzen bada?
|
|
|
Igande batean izan zen. Ederki oroitzen
|
dut
nik ere sermoi hura! Jauregiko kapera egin gabea zen artean, eta, igandero ohi bezala, jauregiko bizilagunak herriko elizarat jaitsi ginen, meza entzuterat.
|
|
|
—Denborarik ez
|
dut
nik, ordea, denbora galtzen ibiltzeko... eta urrea eta zilarra kobera daitezke, baina ez denbora galdua.
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai, badakit ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar
|
dut
nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean. Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Zeren eta, egia bada ezen arraina burutik galtzen dela, berant baino lehen joanen baitzaigu jauregia hankaz gora...". " Iduria ongi zaintzen
|
dut
nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Eta hura erraiten ari zela, ate kolpe bat entzun nuen, kanpoko atearena, segur; eta, hura entzun bezain fite, jauzi batean zutitu eta pasabidean barrena kanpo alderat egin nuen, lasterka eta oihuka —dinbi danb... " Zer arraio habil, Joanes?" Jiratu nintzen eta aita amak ikusi nituen.
|
|
|
Eta aitak amari erran zizkion hondar hitzak oroitu nituen: " Iduria ongi zaintzen
|
dut
nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek bainituen buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen zuten ene buru barrena, kontsolamenduzko hitz bakar batendako ere ... Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala...
|
|
|
—Aita, lehenbailehen akabatu behar
|
dut
nik hartza!
|
|
|
Zeren egia bada ere, alde batetik, ezen amorosia erotasuna dela, ez ote dit amorosiak ere erakutsi bihotzaren egia, numeroetarik harat eta froga orotarik harat, eta ez ote du, halatan, bihotzaren egiak bere lengoaia propiala, eta ez ote da poesia lengoaia hori...? Zeren, zer sentitzen
|
dut
nik, eta norat eta noraino zabaltzen da ene mundua, Maddalenek amoriozko koplak kantatzen dizkidanean, eta zer dute haren hitzek, lurrean egonik izarretaraino bainaramate. Eta ez, ez uste ezen burua galdurik dudala eta neure buru galdutik ari natzaiala, zeren baitakit zer ari naizen erraiten eta nola, eta zeren, buru bihotzek ez baitute, benturaz, elkarren etsai izan behar, erremediorik gabe, nola uste izan baita komunzki... eta zeren, nagoen estatuan nagoela, buruak baitiotso bihotzari:
|
|
|
Beti geldi, baina beti harat hunat. Mahaitik ez mailatik aldatu gabe —erredaktore beti—, Kirolak kenduta, erredakzio batean daitezkeen atal guzti guztietan utzi
|
dut
nire sinaduraren lorratza: Lokala, Politika, Ekonomia, Kultura, berriz ere Politika, Nazioartea, eta berriz ere Kultura (gehi Ikuskizunak, gehi Telebista).
|
|
|
Erran berria naiz: ez naiz dendari, botikes, saltzaile, zerbitzari eta kasta bertsuko jendearekin kontu kontari ibiltzen direnetarik, baina maite
|
dut
nire ateraldiek oihartzun izatea. Kabinako maizterra saritzera deliberatu nintzen, jakin minaren itxuran.
|
|
|
Eta, gainera, arriskuaz jabetuta ere, babesleku aproposean ote nago ni neu? Zer abantaila
|
dut
nik, hortaz, arduragabeki aurrerantz dihoazenekiko. Nola jakin non eta zenbaterainokoak izango diren metaforaren ezuste mingarriak?
|
|
|
Harri eta zur gelditu zitzaidan begira, nire mehatxua ulertuko ez balu bezala. " Zer esan
|
dut
nik, bada, zure gainean, jakin badaiteke?", bota zidan txoro txoro. Eta jarraian, hitza hartzeko betarik ere eman gabe:
|
|
|
Gogoratzekoak al dira astakeria hauek guztiak? Ba al
|
dut
nik iraganik. Zertarako balio didate errefrauek, horiek ere ezin badezakete nire iragana zuri?
|
|
|
Bizitza, ordea, eman duzuna da, ez jaso duzuna; eta hau ez dakite gizasemeek. Neuk, hori jakin nuen egunez geroztik, ez
|
dut
nire bizitza osoan besterik egin; nire biografia sekretua horixe besterik ez da: emari erraldoi amaigabe bat.
|
|
|
Nitaz ari naiz, idazle naizentxo honen ibilbideaz: ezagutzen al
|
dut
nire luma narrazioan zehar. Adiskidetzen al naiz bertako estiloarekin?
|
|
|
Goiko Kale idatzi nuenean, artean modan zeuden psikoanalistek literaturaren diban ugarietan egindako azterketak. Gaur psikoanalisiaren modak modu mudakorragoak hartu dituen honetan, neure kabutako dibantxoan harildutako argibidea aurreratu nahi
|
dut
nik neuk: 1973 urte inguruetan, Goiko Kale kaleratu zen garaian, lurrikara bortitzena baino sekularizazio bortitzago bat bizitzen ari zen gure herria.
|
|
|
Izerdiak nahigabetzen nauen tristuraren ordu biluzi honetan, ez
|
dut
nire begiak liluratuko lituzkeen Astarrainik. Zikindu egin zitzaigun gure herriaren bekatu zabalenean, sakonenean, eta gaur, nire ohearen ertzeko amildegi beltzean gogoratzeari ekin diodanean, nire barneko Astarrain lehorrak mila zurrunbilotan murgildu nau.
|
|
|
Betazalak jaitsirik izan ditudan arren, halako batean begiak zabaldu eta, guregandik gertu, Olga eta Xavier bistatu ditut, haiek ere suge eta enbor, eta berehala hotzikara batek buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino zeharkatu nau. Guztiarekin, Rubeni ezer esan ez eta are gehiago estutu
|
dut
nire kontra. Baina gutxien uste nuenean, norbaitek sorbalda ukitu dit eta, burua itzul  tzean, nor eta Patxi ikusi dut, aurpegian alderik alde zabaltzen zitzaion irribarre nabarmenegi batekin.
|
|
|
Nik begirada jaso dudan istant batean, Ruben goiko pisurako eskaileretan desager  tzen ikusi dut eta, ez bat eta ez bi, neure burua ere harrituz, Patxi bere horretan utzi, eta Rubenen atzetik joan naiz (beharbada Marierrauskinek gauerdian alde egiten zion printzearen antzera sentitu naizelako, eta orain  goan etsitzeko prest ez nengoelako). Jende artean nekez bada nekez aurrera egin(" Rakel, Karel...", entzun
|
dut
nire atzealdean), eta goiko barrako izkina batean aurkitu dut.
|
|
|
Batean bakardade ez beti atseginera egokitu beharra daukazu, bestean bikotekide ez beti atseginera, eta betiere zeure buru ez etengabe atseginera. Edozein modutan, aitortu behar
|
dut
ni hobeto bizi izan naizela bikotekidea izan dudan aldietan besteetan baino...
|
|
|
Denver-etik Rocky Mountains aldera egin genuenean, gogoan dut bufalo bakan batzuk ikusi genituela errepide ondoko larreetan; Preterito askojakinak azaldu zuenez, garai batean, trenean zihoazenei errifleak alokatzen zizkieten, ederrean bertatik bufaloak tirokatzeko. Usadio hori neure bizitzara berriro egokitu, eta pentsa  tu
|
dut
niri ere tiro egin izan didatela:
|
|
|
atsegin
|
dut
nire izena haren ahotan entzutea; uste baino esku zailduagoekin (kasualitatez, aita arotza du eta sarritan laguntzen dio aroztegiko lanetan) ematen dizkidan laztanak atsegin ditut, eta haren eskuen zuritasuna, eta ni laztantzen nauen bitartean nire izena ezin leunago xuxurlatzea.
|
|
|
Asper asper egina nagoela eta nik beste taldekideekin aurrera egin dudala? Gaurkoz gurago
|
dut
nire mezua hemen amaitu. Ah, San Frantziskoko hotelaren izena hauxe da:
|
|
|
" Rakel kuttuna. STOP", hasten zen; halaxe irakurri
|
dut
nik, eta halaxe irakurri ahal izan du geroxeago Rubenek ere. " Karmelorena jakin duzu, ezta?
|
|
|
Gizonek harriturik hartzen ninduten, altxatzen ninduten eta kontu ba  tzuk ere egiten zizkidaten, eta ni, falta zitzaidan aitatasun dosia jasorik, pozarren itzultzen nintzen amarengana. " Barkatu, baina aitaren beharra du ume honek, aitaren beharra", aitortzen omen zuen orduan amak eta esaten
|
dut
nik ere orain, bestela egunotan ez baitzitzaidan haur denborako ametsa berriro errepikatuko: ni, eskola atarian semearen zain dagoen aita naiz; halako batean, txirrinak jo, eta haurrak tarrapataka irten dira; gutxi asko, haur bakoitzak badaki nor eta non daukan zain; nire semea ere irten da eta nik besoak zabaldu ditut haurra besoetan hartzeko; baina nireak, ametsetako nire semeak alegia, beste aita baten besoetara jo du!
|
|
|
Farmazia batean ere sartu da, baina net gaixorik ez da egongo, ze oraintsu The Kinsale izeneko pub irlandarrean sartu da. Bai, imajinatzen
|
dut
ni pub horretan sartzea gura duzula. Baina zer esango diot?
|
|
|
Ez dakit nola esan. Nire bidaia hau erretrasmititzen ari direlako sentsazioa izan dut, intimitaterik ez banu bezala, eta, Karmelo oraindik ere aski atsegina zaidan arren (azken batean, berak nire berri duen neurri berean
|
dut
nik harena, edo hortxe hortxe, eta, bestalde, mezuan sumatzen zaio ez dela gaiztoz ari, ez dela gustura ari), ez zait batere atsegina egiten beraren begiradapean ibili behar izatea, eta are gutxiago Teresa etxean ez topatzea eta harekin askatu ezin izatea. Eta orain ere Dabidek ere dena kontrolpean...
|
|
|
Jaun andereok, gabon. Atzo ustekabeko adierazpen batzuk entzun genituen areto honetan bertan hasi da herri tribunala bildua zegoen aldera inguratuz eta besoaz zerua seinalatuz, eta hilkutxa hotz baten antzera utzi gintuzten gure akusatuaren frikunkeria gehiago ezagutu ahal izan genuen, baina iraganeko kontu horien beharrik ere ez
|
dut
nire alegatoa egiteko, zeren presidentearen oraina baita une erabakior honetan epaitzea dagokiguna. Hori argitu ondoren, eta, ezer baino lehen, oroitarazi nahi dizuet gaurko honetan EEBBetako presidentea epaitzeko bildu garela, EE BB e ta-ko pre si den te-a, alegia.
|
|
|
Krema igurtzi ondoan zain nengoela, oroitu dut eskolan mutil baten gogokoa nintzela eta berarekin irtetea eskatu zidala; eta oroitu dut, ezezkoa eman eta, biharamunean, eskolako horma batean" Rakel, afeitate" grafiti mingarria agertu zela esan gabe doa hitz haiek han ez zutela luzaroan iraun. Gero pentsatu
|
dut
nik ez dudala elefante izan nahi, alegia, ez dudala memoria handiegia izan nahi. Gauza bera pentsatu dut arratsaldean Arches era itzuli garenean, izan ere hango haitzetako asko eta asko elefanteen forma berekoak baitziren.
|
|
|
bikotearen sukarra". Eta hartu, ez hartu egon banaiz ere, batere zalantzarik gabe erosi egin
|
dut
nire arrangura obsesioa doi bat arinduko zelakoan, erantzun lagungarriren bat topatuko nuelakoan.
|
|
|
Polikarpo bera garbigailuan itorik agertu zenean, aitona eta gero amona zendu zirenean, Dabiden ertzain adiskide bat atentatu batean hil zutenean... Baina heriotza, sentitu, larrualdietan sentitu izan
|
dut
niregandik inoiz baino hurbilago: Dabidekin larrua jo  tzen ibili eta gero, hura niregana abailtzen zenean, ezin argiago sumatzen nituen haren taupada artean bortitzak, artean ohiko erri  tmotik oso urrun zeudenak.
|
|
|
Neurtzerakoan antiojuak bustitzen zitzaizkiola esaten digu poetak. Negar egiten duela ulertzen
|
dut
nik, gizonaren ahuleziaren eta lanaren handiaren arteko desorekak amorratuta, inpotentziak gainez eginda. Malkoa isurtzen zaion aldi bakarra du ia bere obra osoan, eta zeharbidez aitortzen digu, ahalke da, ez du lirikotasun merkea egin nahi edo sentimentalkeria baliatu.
|
|
|
Ba ote? Ez
|
dut
nik hala uste: geometriaren bat izatez gerotan, poetak erakusten dizkigun gauzen geometria genuke poesia.
|
|
|
Menturaz, aldatzekoa izango litzateke egiletzaren lan modua. Taldea ikusten
|
dut
nik hor ezinbesteko, talde lana baita, ene aburuz, egungo Euskal Herriak bibliografia kontuetan behar duena. Talde lana, baliabide teknikoez ondo hornitua.
|
|
|
Bestelakoa, aldiz, une honetan proiektu hori egingarri den. Sakabanatze larregi ikusten
|
dut
nik hor, erakunde eta norbanako franko dabilelako tira tiraka, nork bere buruari eutsi nahian, azkenean ere ea hortik zerbait bideratzen duen.
|
|
|
" Denek dakite egun positibismo logikoa hilda dagoela. Baina badirudi inork ez duela sumatzen hemen galdera bat egon daitekeela —’Nork egin du? ’ galdera(...) — Uste
|
dut
nire erantzukizuna onartu dudala. Nahita ez egin arren".
|
|
|
Horrela, gizon hau pianojole ona dela esaten dugunean, esan nahi dugu trebezia maila jakin batez zailtasun maila jakin bateko piezak jo ditzakeela. Eta, era berean, katarroa ez hartzea niretzat garrantzitsua dela badiot, esan nahi
|
dut
nik katarroa hartzeak nire bizitzan hainbat ondorio deskribagarri sortzen dituela; eta esaten badut hau errepide zuzena dela, esan nahi dut hau errepide zuzena dela helburu baten arabera. Horrela erabilita, adierazpen hauek ez dute arazo zail edo sakonik.
|
|
|
[Zerbaitengatik haserre banago, batzuetan lurra edo zuhaitz bat, besteak beste, jotzen
|
dut
nire makilarekin. Baina egiaz ez dut uste lurra erruduna denik, ezta jotzea ezertan baliagarria denik ere.
|
|
|
Zerbaitengatik haserre banago, batzuetan lurra edo zuhaitz bat, besteak beste, jotzen
|
dut
nire makilarekin. Baina egiaz ez dut uste lurra erruduna denik, ezta jotzea ezertan baliagarria denik ere.
|
|
|
bide ertzeko marrubiz leundu
|
dut
nire lehortea,
|
|
|
Aita, behintzat, gerrara joana zen etxeko eskopetarekin. Hala ere, Ordiziatik martxa egin genuenekoa gogoratzen
|
dut
nik beste ezer baino gehiago. Ordurako mataderia ondoan bizi ginen, eta etxe osteko mendietan bonbak erortzen ari ziren, egundoko eztandak eginez.
|
|
|
Nik" Zaharra zara Bilbo" kantatzen
|
dut
nire kolkorako
|
|
2001
|
|
|
Garai batean ezker iraultzaileaz eta hitz egiten zen, baina alderdi horiek gaur egun desagertu dira eta gaur egun kapitalismoa eta boterea zalantzan jartzen dutenek beren burua ezkertiartzat baino alternatibotzat edo iraultzailetzat hartzen dute. Nik ere multzo horretan ikusten
|
dut
nire burua.
|
|
|
87 urte edo dituen arren, oso ondo ulertzen dugu elkar. Haren bidez izan
|
dut
nik, egiaz, gerraren berri. Eta bai, ipuin hori 36ko gerran galdu arren, benetan duina izan zen jende hari eginiko omenaldia da.
|
|
|
" Axularrek bere pentsamendu osoa ortodoxiatik planteatzen du. Nik berriz, heterodoxiaren ikuspuntutik bideratu nahi izan
|
dut
nire liburua. Axular katoliko hertsia da eta bere moralean argi ageri da.
|
|
|
Borroka armatuak euskal gizartean sustraituak izan daitezkeen sentikortasunak blokea tzen dituela esaten dugu. Hori horrela da, ez
|
dut
nik ukatuko. Ukatzea errealitatea ezkutatzea litzateke.
|
|
|
Ez
|
dut
nire burua sailburu ikusten, ez dut gogoetatu horretaz. Nik ezkerreko ikuspuntutik eraman dut bizitza politikoa, ez dut inoiz nire ibilbide politikoa urratu nire nahi pertsonalen arabera, kontua ez da ni egotea edo ez.
|
|
|
Jateko ia ez genuen ezer ere, urik ere ez... baina hori dena ez duzu nabaritu ere egiten, zeren gauero oheratzen zara pentsatuz" beno, gaur ez naiz hil, bihar ea zer gertatzen den". Halako egoera gogorrean esaten duzu" beno, baina zer kristo egiten
|
dut
nik hemen. Zer obligazio daukat nik hemen egoteko?" baina bestetik:
|
|
|
lasaitasun osoz, eta lehen bezalakoa izaten jarraituz. Ez
|
dut
nire bizimodua aldatu lehenengo mailara igota.
|
|
|
Nor gelditzen da Euskal Herrian besteak direla ta, esnai? Ondo ezagutzen
|
dut
nire Herria, barrendikan, Jonasek balea bezala, nazka eta mespretxuraino ezagutzen dut nire Herria. Geure kupidarik handiena ere, denok euskeraz zurrunka egitea da...
|
|
|
Nor gelditzen da Euskal Herrian besteak direla ta, esnai? Ondo ezagutzen dut nire Herria, barrendikan, Jonasek balea bezala, nazka eta mespretxuraino ezagutzen
|
dut
nire Herria. Geure kupidarik handiena ere, denok euskeraz zurrunka egitea da...
|
|
|
Orduan utziezu beltzei hitz egiten zer behar dituzten jakiteko. Horregatik besteren hitz onak baino, nahiago
|
dut
ni gutxiengo bezala ezarri eta nik eskatzea nire eskubideak. Hemen denek esaten digute gure taldekoak direla, baina gero ez du inork baloirik pasatzen!
|
|
|
Hausnarketa pertsonal bat iragan mendeari buruz eta hemendik egina, bizi garen zibilizaziotik izan ere, hasten bada bat XX. mendeari buruz hitz egiten Namibian, edo Afganistanen, emango duen ikuspuntua oso ezberdina izango da. Nik hemendik ikusita eman
|
dut
nirea. Eta horregatik diot XX. mendea oso ona izan dela... guretzat, on horren iturrietatik munduan edan dugun gutxi horietakoak garelako.
|
|
|
Kanpora begiratu eta miresten ditugun edo inbidia sentiarazten diguten pertsonekin geure burua konparatzea estimulu ona izan daiteke (zergatik ezin
|
dut
nik beste hainbeste egin? ), baldin eta era positiboan egiten badugu (ez imitatzeko asmo hutsez) eta inoren arrakastatik geure izateko modura, gaitasunetara eta egoera pertsonalera egokitu daitezkeen ondorioak ateratzen baditugu.
|
|
|
Antena paraboliko bat jarri nahi
|
dut
nire komunitateko teilatuan, zenbait telebista kanal ikusi ahal izateko.
|
|
|
Horregatik esaten
|
dut
nik bakerako prestatu behar dugula eta horretan dirua inbertitu, dagoeneko nahikoa ordaindu baitugu gerraren prezioa.
|
|
|
(Zur eta lur) Ni? Eta zertarako behar
|
dut
nik sari hori?
|
|
|
Sindikatuen gaia gehiago ezagutzen
|
dut
nik.
|
|
|
MIREN korrika batean doa atea zabaltzera,, zer egingo
|
dut
nik orain??. Atea zabaltzen du.
|
|
|
(hunkituta) Ezin
|
dut
nire Patxi ahaztu... Zer pentsatuko luke berak berriro ezkonduko banintz?
|
|
|
(Defentsiban) Inork baino hobeto ezagutzen
|
dut
nik Tomas...
|
|
|
(Angelari) Beste arazo bat
|
dut
nik, Tomasena bezain larria. (Pausa) Bihar zita bat dut.
|
|
|
(gogorik gabe) Eta zertarako atera nahi
|
dut
nik film batean?
|
|
|
(Txispatuta.) Martxa
|
dut
nik, ekaitzak harrapatu baino lehen.
|
|
|
(Mireni) Noiz egingo
|
dut
nire lehenengo erreportajea?
|
|
|
Lore, bisita bat espero
|
dut
nire, nire... (Ama ikusiz) Ama!!
|