|
2009
|
|
|
E. Baxok, iaz aldizkariak omendu zuenak4, nahiko presentzia handia izan zuen hasierako zenbaki haietan. Nire pozerako, esan behar
|
dut
nik ere azkar egin nuela aldizkaria neure, eta hasiera garai haietan artikulu bat argitaratu nuela" Hizkuntzak abertzaletasunen egituratzean" izenekoa5 Baina, azpimarratu behar da, ezinbestean, hasiera hasieratik Txillardegik aldizkarian izandako presentzia eta gidaritza handia.❚
|
|
|
Une honetan Donostiako Udalean dudan arduraren ikuspuntutik eta Txillardegiren euskalduntasuna eta euskaltzaletasuna miresten ditudan aldetik, gure hirian, Donostian, euskarak duen presentziaz eta euskararen normalizazioa erdiestera begira egiten direnaz aritzea erabaki dut. Gainera, gure bidelaguna, beti ikusi dut bere donostiartasunaz harro, edo hala irudikatu
|
dut
nik behintzat. Ez dut uste oker nabilenik bere hitzetan jartzen badut Donostiak behar duela izan Euskal Herriko hiriburu euskaldun eredu edo gidari.
|
|
2010
|
|
|
...aniaren ondoan hego euskal herrian, frantsesaren ondoan ipar euskal herrian, ingelesaren ondoan han eta hemen), Mitxelenak esan zuen modura," iraupena eta hazkuntza segurtatzeko behar adinako tokia" eginez. bizikidetzaren interesekoa da euskara erdararekin" konpainia noblean" bizitzeko lekua eraikitzea, bai noski; baina lehenik eta behin euskararen beraren interesekoa dela uste
|
dut
nik. onartu behar dela uste dut, batzuentzat euskara eta beste batzuentzat gaztelania izatea lehen hizkuntza edo hizkuntza nagusia, bakoitzak gauza batzuetarako hizkuntza bat eta beste batzuetarako bestea erabiltzea, solaskide batzuekin batez ere hizkuntza batean eta beste batzuekin bestean jardutea, zonaldez zonalde aldeak egotea. ez dakit datorren mendean zein izango den hemengo bi hizkuntzen a... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
Bide meTodologiKoaz artikulu honetan hautatu dudan bide metodologikoa, datu makro eta mikrosoziolinguistikoen osagarritasuna, baliagarria gertatu zait eta nafarroakoa bezalako hizkuntza egoera konplexuak azaltzeko emankorra izan daitekeelakoan nago. datu mikro kualitatiboek egoera makro kuantitatiboa gorpuzteko balio dute. lantxo honetan, eta hagitz modu xumean, frogatu ahal izan
|
dut
nire doktore tesian sakonago garatuko dudan ikerketa teknika, glotobiografiak, euskararen egoeraren bilakaera hiztunek euskararekin eratu dituzten harremanen bidez hezur-mamitzeko. nahiko nuke artikulu honek gazte nafar euskaldunei nafarroako euskararen bilakaera ez ezik, haien hizkuntza ibilbidea eta portaerak ere hobeki ulertzen lagunduko balie. niri bederen, haien bizipenek nafarroako euskarar...
|
|
|
lurraldera ahalik eta gehien hurbiltzea, eta hizkuntza gutxituaren presentziari buruz ahalik eta informaziorik zorrotzena ematea. hauxe da, beraz, nire proposamena: tratatu nahi den ingurunea eskualde historiko edo geografiko ez handiegitan banatzea, lurraldearen azterketa xehatua egitea ahalbidetu dezan. gero, ezagutza maila erakutsi ahal izateko, sailkapen soziolinguistiko bat proposatzen
|
dut
nire lanetan, hiztunen ehunekoen arabera taula kromatiko bat aplikatuz. ez dugu inoiz ahantzi behar ezagutzaz dihardugula hemen, eta ez erabileraz. normalizazio prozesu ororen xedea —Reversing Language Shift (rlS) tradizio fishmandar jatorrenaren arabera— hizkuntzaren gizarte erabilera osoa lortzea da. baina argi dago horretarako aurretiazko baldintza dela hizkuntza ahoz erabiltzeko gai...
|
|
2011
|
|
|
begien bistako etorkizunean bizirik aterako bazen, euskal konstelazio etnokulturalak ez zuen beste biderik, bere ustez, euskaraerdaren elkarbizitzarako formula bat diseinatu, adostu eta aplikatzea baizik. hain irabazi murritzerako? Baietz uste
|
dut
nik: gauden baino egoera ahulagoan nekez egongo gara hartan saiaturik. horregatik heldu diot gaiari. gatozen, beraz, harira. has gaitezen errazenetik.
|
|
|
Mikel zalbiderenganako sakoneko errekonozimendutik egingo
|
dut
nik" diglosiaren purgatorioaz" artikuluaren iruzkina. Jendaurrean esan izan dut euskararen militanterik ezagutzen badut, horietako handi bat Mikel zalbide dela.
|
|
|
Fishmanen adieran," posible da diglosia kasu ahulenetatik indartsuenetara, eta are handik gorakoetara, continuum bat ezartzea" diosku Mikelek. eta hori hala bada ere, arazoa horixe bera dela uste
|
dut
nik, continuum horretan elkarren antzik ez duten makinatxo bat egoera sartu ahal direla, sartu nahi dituela Fishmanek. Izan ere, elkarren artean zer ikustekorik ba ote dute honako egoera hauek:
|
|
|
Lerro kopuru mugatua izan dute iritzi emaileek eskueran, beren ondorio azalpenak, juzkuak eta balioespenak eskaintzeko. Lerro kopuru mugatua
|
dut
nik ere, hainbatean zabaltzen utzi zaidan arren, erantzunidazkia prestatzeko. Luzaz jardungo nukeen balioespen horien gibelerraiak xehekiro aztertzen:
|
|
|
M. J. Azurmendi ere argi mintzatu da diglosia galeraz eta diglosiarik ezaz, era labur eta unibokoan: " diglosia gaia nahiko ezaguna(...) zait eta askotan aipatu
|
dut
nire lanetan (euskararekiko egungo egoera diglosikoa ez dela, baizik erredundantea dela, esanez)". Are esplizituagoa agertu zaigu Lionel Joly, bere deskribapen zehatzean:
|
|
|
Nire baitan pentsatzen nuen, nora noa ni Azpeitira euskal kultura erakustera? zer erakutsiko
|
dut
nik han. Irakasle talde handi xamar bat bazen han, adineko jendea, baserri giroko seme alabak batzuk, euskaldunak denak. ohartu nintzen inork ez zituela ezagutzen nik aipatzen nituenak, adibidez, erritoen alorrean. harrigarria egin zitzaidan. gero, adiskidantza egin nuen haietako batzuekin eta honakoa kontatzen zidaten:
|
|
2012
|
|
|
Horrekin lotuta gaineratzen du: " gauza praktikoak hobeto ulertzeko, nire hizkuntzan hitz egin behar
|
dut
nik". Azken argudio horrek euskaldun osoentzako bakarrik balioko lukeela uste dugu.
|
|
2013
|
|
|
Euskarak duen Framing Berri baten premia asetzeko proposamena Txostenari buruz hausnarketak – Maria Jose Azurmendi horrela jarraituko
|
dut
nik ere hemen. Hain zuzen ere, aipatutako hiruen artekotasuna egitea litzateke komenigarria, hau orain proposatuz, adibidez, eta laburbilduz, honako ibilbidea eginez:
|
|
2014
|
|
|
[irriak], bueno berts... bertsotan nabilen.. e... nabilelako edo nabilenetik, bueno gero, txikia nintzen lehen, baino, e... ekarri didala hori... pentsatzeko gogoa eta, igual hori, pues, gaztaroan aurrera joan ahala, ba... Nik ikusten
|
dut
nere penstaera eta pen... pentsatzeko gogo hori lotzen dut bertsoarekin. Zergatik, ez dakit, baino... bai, lotzen dut.
|
|
2016
|
|
|
Hori gertatzen da, esate batera, Santio auzo egoera aztertzeko. Uste
|
dut
nik behatutako hango elkarrizketak oso direla baliotsuak argiak pizteko, eta Santioko hizkuntz erabilera nolakoa den hobeto ikertzeko eta arrazoietan sakontzeko, baina ez dutela balio bere horretan ondorio handiagorik ateratzeko.
|
|
|
Hitzaldiari berari ekiten diodala, aitortu behar dut, euskararen bilakaerari buruzko jardunaldian sarrera hitzaldia ematera gonbidatu nindutenean," zer esan behar
|
dut
nik hor?" galdetu niola nire buruari. Hasieran, hizpide," Eta hemendik aurrera zer?" dokumentua hartzea pentsatu nuen.
|
|
|
Hau da, euskaraz egiteak laguntzen du giro, nahiz testuinguru euskaldun bat sortzen eta lortzen, baina, gainera, aritze horrek badu ondorio bat nire/ gure burua euskaldun bezala irudikatzeko garaian. Sentimenduaz gain (euskaldun bezala sentitzen naiz eta izendatzen
|
dut
nire burua), praktikak hizkuntza gorpuzten laguntzen du, praktikare6 bitartez esperientziak, bizipenak, emozioak gauzatzen eta barneratzen direlako.
|
|
2017
|
|
|
...az hitz egiten zuen, irlandera hutseko em [ikastetxea] ikastetxera joan zelako eta ni/ tira egiazki gure familiako laugarren belaunaldia [ikastetxearen izena] joango da irailetik aurrera nire seme alabak ez dira joango baina nire/ nire iloba baina [ikastetxearen izena] joan zen eta gero [beste ikastetxe baten izena] joan zen eta nire ama gauza bera hortaz irlandera bazegoen etxean baina suposatzen
|
dut
nire amona hazten ari zenean betebetean sartuta zegoela nazionalismoan halako moduz non irlandar dantzetara joan ohi zen eta bizitza sozial oso bizia izan ohi zuen beraz pentsa irlanderaz egiten zuen baina ez zen/ nola esan/ nire familiakoak Dublingoak izan dira urtetan eta urtetan/ urtetan em beraz baina irlandera egon da familian ez dakit zergatik/ ez diot sekula galdetu nire buruari hein batea...
|
|
|
Galdetu zidanean ea zergatik nengoen hor Gaeltacht eremukoa izanda eta ez zidan modu iraingarrian edo txarrera esan ez ezer baina berak nahi zuen besterik gabe suposatzen
|
dut
ni hitz egiten has nendila ere baina bihurtu nintzen pixka bat eh[...]/ ez nuen gogoa galdu baina eh zur eta lur geratu nintzen hor nengoelako eta suposatzen dut ate hori ireki zitzaidala buruan eta eh ni[...] tira lotsatu egin nintzen[...] Beraz gau hartan etxera joan nintzen eta ispiluaren aurrean egon nintzen eh eta nire buruari irlanderaz hasi nintzaion eta hautsa eta herdoila kentzen saiatu ...
|
|
|
...diren beste hizkuntza batzuk baina hala ere oso gogorra da eta em batez ere irlandera idaztea eh nik neuk idatzitako idazlan bat marka gorriekin ikusten dudanean etsia hartzen dut esan behar dudanean eh [graduondoko ikasketetan] graduatzear nago eta oraindik ere akatsak egiten ditut/ badira ulertzen ez ditudan zenbait gauza ez dut gustuko eta esan beharra daukat hori etsigarria dela em suposatzen
|
dut
nire irlandera mugatua dela eta etsia hartzen dut horregatik ez bainaiz gai zenbaitetan nire burua eraginkortasunez adierazteko eta hori bada edonork etsia hartzeko modukoa bigarren hizkuntza bat erabiltzen ari direnean suposatzen dut baina
|
|
2018
|
|
|
Horren barruan sartzen da nola hautematen ditudan nire aldarteak, nire zirrarak, nire gogoetak, nire balioak, baina baita nire jokaerak ere. Ohartu egiten naiz egiten dudanaz, eta hori kognizio gisa gordetzen
|
dut
nire hautemate eremuan.
|
|
|
Atxikimendumoduaren lasaitze hau nabarmena da bai hizkuntzaren arloan, bai kultura kontsumoaren arloan, bai sorkuntzaren arloan" 18 Hori garbi izanik, pentsatu behar dugu nola indartu: zergatik egiten
|
dut
nik euskaraz. Zer ematen dit euskarak beste hizkuntzek ematen ez didatena?
|
|
|
Iruditzen zait euskaldun berri termino hori erabili izan dela batzutan modu gutieslean... miresmen puntu batekin bai, baina, beti ere kategoria hori mantentzeko eta gutti gora-beherako botere harreman bat osatuz. Hala ere, termino hoien inguruan galdetu didatenean eta, gehienek euskaldun zahartzat jo naute eta nik ere euskaldun zahartzat jotzen
|
dut
nire burua, apenas dudalako oroitzapenik euskarari lotuta ez doanik, edo euskaraz nire burua adierazteko gai ez nintzen garaietako oroitzapenik edo... (Aitor)
|