|
2000
|
|
|
Ezer baino lehen, disketeko lehenengo artxiboa ireki zuen, bidaiaren hasieratik buruan iltzatuta geratu zitzaion Eiderren esaldi bat egiaztatzeko: " Connemara bat nahi
|
dut
nire bihotzean". Noski!
|
|
|
Batzuetan Ralph izaten dut aurrean (edo gainean, edo...), baina besteetan Jabi ikusten
|
dut
nirekin. Ez dakit zer gertatuko den amets hau egun gutxi barru amaitu eta Euskal Herrira bueltatu dudanean.
|
|
|
Filmetan, noski, protagonistak (hau da, nik neuk) besterik gabe erantzuten dio galdetzaile isilari, aukerarik eman gabe eta ustezko galderei erantzunez. Baina (batzuetan hala iruditzen bazait ere) hau ez da film bat, eta beraz apur bat itxaron
|
dut
nire izena zein den itaundu didan arte. Eider, erantzun diot, eta bere koadernoan apuntatzeari ekin dio.
|
|
|
Honek ez du batere zentzurik, baina munduan ez nago ni bakarrik. Esan nahi
|
dut
nire askatasuna ez dela independientea, beste jende askoren askatasunarekin lotuta dago. Olinpiadetako aroak bezala, nolabait esateko.
|
|
|
Maitasunez betetakoa esan behar nuen, baina ez. Batzuetan pentsatzen
|
dut
nire errua dela guztia, eta apurtu dudan bezala konpontzen ere jakin behar dudala, eta orduan ahalegintxoa egiten dut. Baina alferrik da, ez baitut Txema maite, eta ez gaude baturik, eta ez gara bikote bizia.
|
|
|
Ezin nuen hitzik egin, ezin nuen negarrik egin, joder, ezin nuen ezer egin. Berari begira egon naiz orduan, baina ezin nuen gehiago eta estu besarkatu
|
dut
nire gorputzaren kontra, musuz betetzen nuela. Rocíok lasaiago ematen zuen, eta bere besoek ez ninduten hain tinko lotzen.
|
|
|
Bidean aurrera eginez, gaelikoa entzun
|
dut
nire bizitzan lehenengoz, izenik gogoratzen ez dudan herri batean. Zelako poza hartu dudan belarrira harria baino gogorragoa egin zaidan hizkuntza hura entzutean!
|
|
|
Larrez beterikoa, itsasoz eta amildegi itzelez josia, zerbeza beltzaren lurrindun tabernaz asea. Igual desilusio handia hartuko dut, baina momentu honetan herrialde horretaz maitemindurik nago, eta Connemara bat nahi
|
dut
nire bihotzean.
|
|
|
Dena dela, bihartik aurrera ikusiko
|
dut
nire ametsak betetzen diren. Bien bitartean bakardadearen bila noa, neure burua frogan jartzera, eta hilabeterako nire inguruko mundua ni neu baino ez izatera.
|
|
|
Urkabean, ordea, erortzen da burua, eta itzaltzen da buruko barren argia. Bai, onartzen
|
dut
nik ere ezen argi iraungi horretarik bertze mila piztu, eta argi berretua mundurat heda daitekeela eta barreia, heroi eta martirien etsenpluaren bidetik, nahiz eta batzuetan, osaba Joanikotek erraiten zuen bezala, ahantziak ere izan daitezkeen; eta onartzen dut, halaber, ezen haien odola emankorra eta ezin naroagoa izan daitekeela... baina nik nahiago ditut bere buruaz eta buruko gogoetez eta pen... Eta ez ote dugu guztiok ere izainetarik eta parasitoetarik zerbait, noiz eta martiriak miresten baititugu, jaun André...?
|
|
|
Behin edo behin ikusi izan
|
dut
nik olagizonen bat jauregirat hurbiltzen, aitona Nikolasekin mintzatzeko asmotan, kontu larriren bat zuelako edo, eta aitonak ez zion ezetzik erraiten eta ez zuen herabe izaiten haien errezibitzerat; gure aitak, aldiz, oholesi bat ipinarazi zuen jauregiaren lurren inguruan, zeina mundu guztiak debekaturik baitzuen iragaitea, zigorraren mehatxupean. Eta, menekoak eta manukoak mehatxatzen zituenean, aita ez zen mehatxu hutsean geratzen, baina mehatxuaren arauaz obratzen zuen.
|
|
|
—Zer irabazten
|
dut
nik, ordea, deabruak eramaiten bazaitu edo eskorbutuak. Deus ez!
|
|
|
—Zer bertze froga behar
|
dut
nik orain, jakiteko ezen Jainkoa Antonioz baliatu dela, nola Antoniok berak profetizatu baitzidan behin baino gehiagotan, nihaur ere hemen gera nadin. Zeren Antoniok neskatxa haren salbatzeko eskaini baitzuen bere bizia, nik neurea haren zerbitzuan jar dezadan.
|
|
|
—Nola erran dezakezu hori, oraino berrogei urte ez dituzunean? Zer erran ote
|
dut
nik orduan, hirurogeitan goiti nabilela. Eta nola erran diezadakezu ezen bizitzaren iturria agorturik dakusazula, baldin zuhaitzetik erortzen den hostoa ere bizi berri baten ongarri bihurtzen bada?
|
|
|
Igande batean izan zen. Ederki oroitzen
|
dut
nik ere sermoi hura! Jauregiko kapera egin gabea zen artean, eta, igandero ohi bezala, jauregiko bizilagunak herriko elizarat jaitsi ginen, meza entzuterat.
|
|
|
—Denborarik ez
|
dut
nik, ordea, denbora galtzen ibiltzeko... eta urrea eta zilarra kobera daitezke, baina ez denbora galdua.
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai, badakit ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina zer egin behar
|
dut
nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean. Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Zeren eta, egia bada ezen arraina burutik galtzen dela, berant baino lehen joanen baitzaigu jauregia hankaz gora...". " Iduria ongi zaintzen
|
dut
nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Eta hura erraiten ari zela, ate kolpe bat entzun nuen, kanpoko atearena, segur; eta, hura entzun bezain fite, jauzi batean zutitu eta pasabidean barrena kanpo alderat egin nuen, lasterka eta oihuka —dinbi danb... " Zer arraio habil, Joanes?" Jiratu nintzen eta aita amak ikusi nituen.
|
|
|
Eta aitak amari erran zizkion hondar hitzak oroitu nituen: " Iduria ongi zaintzen
|
dut
nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek bainituen buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen zuten ene buru barrena, kontsolamenduzko hitz bakar batendako ere ... Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala...
|
|
|
—Aita, lehenbailehen akabatu behar
|
dut
nik hartza!
|
|
|
Zeren egia bada ere, alde batetik, ezen amorosia erotasuna dela, ez ote dit amorosiak ere erakutsi bihotzaren egia, numeroetarik harat eta froga orotarik harat, eta ez ote du, halatan, bihotzaren egiak bere lengoaia propiala, eta ez ote da poesia lengoaia hori...? Zeren, zer sentitzen
|
dut
nik, eta norat eta noraino zabaltzen da ene mundua, Maddalenek amoriozko koplak kantatzen dizkidanean, eta zer dute haren hitzek, lurrean egonik izarretaraino bainaramate. Eta ez, ez uste ezen burua galdurik dudala eta neure buru galdutik ari natzaiala, zeren baitakit zer ari naizen erraiten eta nola, eta zeren, buru bihotzek ez baitute, benturaz, elkarren etsai izan behar, erremediorik gabe, nola uste izan baita komunzki... eta zeren, nagoen estatuan nagoela, buruak baitiotso bihotzari:
|
|
|
Beti geldi, baina beti harat hunat. Mahaitik ez mailatik aldatu gabe —erredaktore beti—, Kirolak kenduta, erredakzio batean daitezkeen atal guzti guztietan utzi
|
dut
nire sinaduraren lorratza: Lokala, Politika, Ekonomia, Kultura, berriz ere Politika, Nazioartea, eta berriz ere Kultura (gehi Ikuskizunak, gehi Telebista).
|
|
|
Erran berria naiz: ez naiz dendari, botikes, saltzaile, zerbitzari eta kasta bertsuko jendearekin kontu kontari ibiltzen direnetarik, baina maite
|
dut
nire ateraldiek oihartzun izatea. Kabinako maizterra saritzera deliberatu nintzen, jakin minaren itxuran.
|
|
2001
|
|
|
–Gorroto
|
dut
nire gorputza. Lotsa ematen dit erakusteak.
|
|
|
Beti elkarri muxuka, ito beharrez. Zer garai eroak haiek, egin
|
dut
nire artean, orduko txupote eta bestelakoak gogora ekartzean. Baina, nahi bezala barre egin beharrean, hasperen arraro bat baino ez zait sortu, eztul baten tankerakoa kasik, hain hots baldar eta ezohikoa non bikotea ikaratu egin dudan eta kargu hartzen ari nintzaiela pentsatu duten.
|
|
|
Orduan bezala, damuak eta beldurrak bere mende hartu naute erdibana, eta bertigoaren pareko zorabio bat nabaritu
|
dut
nire barnean hazten. Negar egiteko beharra sentitu dut baina ezinezkoa egin zait, arnasarik ere ezin bainuen hartu.
|
|
|
Gero nire ipuinak gogoratu ditut, eta poema txiki batzuk. Eta imajinatu
|
dut
nire izena Ivan Boralli dela, edo arruntago bat; oztopo aspergarri bat baino ez naizela liburutegi batean, ehun eta hamaika urte barru. Ivan Boralli hura, gainera, hiri handi bateko notario izango zen ziurrenik, eta kapela eskuan agurtuko zuten.
|
|
|
Horregatik egin
|
dut
nik ahalegin handia jazza gustatzeko. Orduak eman ditut jazza entzuten.
|
|
|
Hilerria baino txikiagoa, askoz. Telebistatik ikusi
|
dut
nik mundua eta txikia da.
|
|
|
Eta anaiarekin, Angelekin, diskutitzea eta, astebururako txalupa egin zutenean bezala, elkarrekin haserretzea eta ez niretzat ez zuretzat, eta erdi bana egitea, zerra hartuz eta ris ras ris ras txalupa erditik ebaki eta handik pare bat egunera adiskidetzea, lagunei kontatzea eta barre egitea eta, Angel, noiz hasiko gara txalupa berria egiten. " Haizea dabilenean baino ez
|
dut
nik tailerra ixten".
|
|
|
Sumitraren aita hantxe zen eta, alabaren alde atera beharrean, amagiarrebari esaten zion: " Ez
|
dut
nik neure etxean berriz hartuko. Azken ezazu, nahi baduzu."
|
|
|
‘Zuek ezin duzue ezer jakin, zuek ume demontreok! Hemen jaio zineten eta beste sasoi batean, bizitza osoa eman
|
dut
nik zuek osasunean hazi eta euskal legean hezteko. Umea zinela, nire antz antzekoa zinela esaten zuen jende guztiak eta ez nuen dudarik egiten nire idealak jarraituko zenituela.
|
|
|
‘Eta orain zer? ’ esan
|
dut
nik, Gorria eta biok bakarrik geratu garenean.
|
|
|
‘Ez, giltza geratuko da etxerik gabe... ’ esan
|
dut
nik broman. ‘Ez daramagu ezer, ezta? ’
|
|
|
Josuk legamia edo bentzagia esaten dio, labadureari. Managuan ikasi
|
dut
nik ogiaren oreak altxagarria behar duela. Okindegira joanez gero eskatzen, horixe da ogiari buruz nik berez jakin dudan bakarra, ogi korrientea, edo ogi zuria, edo pistola eskatzen, eta ordaintzen.
|
|
|
Goizaldean, atea zabaldu dela sumatu dut eta, ilargiak leiho altutik barrurantz ematen duen argitan, gizon bat biluzik sartzen ikusi
|
dut
nire logelara. Burusoila, lodia, mamuaren modukoa, leihora inguratu denean bere gorputz zahartu eta astunari nabardura urdin, gorriztak eta ubelak egin dizkio ilargiak.
|
|
|
Bluefields hiriko dendetara noa, ez dakidalarik egoera honetan beste zer egin dezakedan, erosketak egiteko asmoa da nire uste sendo bakarrenetakoa. Eta Beholden auzoko eskaparateen kristalean ezagutu
|
dut
nire isla, erosketan, emakume hau bere jeneroaren ohiturak berarentzat hartzen.
|
|
|
Liburua teilatu legez jarri
|
dut
nire aurpegiaren gainean.
|
|
2002
|
|
|
–erantzun zion Amesgaitzek erdi haserre?. Ezin al
|
dut
nik zuk bezain ondo ikusi zer dagoen sastraka horien atzean. Zurea bezain nirea da begia, eta zuk bezain ongi erabil dezakedala uste dut, zuk baino hobeto ere bai agian.
|
|
|
ez
|
dut
nire burua ikusi.
|
|
|
–Hori uste
|
dut
nik ere –berretsi zion Mirarik– Arriskuan jarri nahi gintuen, hiltzera gindoazela pentsa genezan. Eta benetan sinetsita egon gara, une batzuez.
|
|
|
Garbituko
|
dut
nik
|
|
|
Egia esan, ijito direnetz duda handia egiten
|
dut
nik. Ardi itotzea otsoei edo medikuek gaitz bat zer den ez dakitenean errua birusei leporatzen dieten bezala, horrelako okerkeriak ijitoen bizkarrean ipintzen dituzte batzuek.
|
|
|
Pertsona bat seinalatzen du, izen eta guzti. Ez
|
dut
nik hemen ipiniko.
|
|
|
Istilu bat baino gehiago izan zuen, zakurrak inori haginka egin ez bazion ere. Kendu zutenetik filosofia gutxiago sumatu izan
|
dut
nik Washington Heights inguruetan.
|
|
|
Zinez da gizakia izaki aseezina!". Bai, irri egiten
|
dut
nik ere, zer erremedio! Eta ez naiz kexu.
|
|
|
Batzuetan bururatzen zitzaidan nik neuk behartu nezakeela egoera, bera ez konturatzeko moduan. Esan nahi
|
dut
nik neuk mugi nitzakeela hariak, eta nik neuk bilatu aukera eta aitzakia, berak oharkabean aurki nintzan. Egunak inoiz baino luzeagoak egiten baitzitzaizkidan.
|
|
|
–Etxetik ihes egiten duena ez
|
dut
nik etxekotzat. Eta zure etxean badago, zure etxeko kontua da, zuk zeuk zaindu beharrekoa.
|
|
2003
|
|
|
Gogoetan nengoelarik egun batez, zer perpaus hautatuko nuen gure gazteriari aipatzeko, gogora zitzaitan, haiei gehienik agrada ahal dakioketen gauza dela Gerla; zeren jende gazteak eta bereziki eskualdunak bere baitarik emanak baitira gudura eta gatazkara. Eta nola gaztei eman behar baitzaie hekien disposizinoari dagokan enplegua; hargatik hautatu
|
dut
nik ere hemen aiphatzeko, gerla?.
|
|
|
Edo hala ikusten
|
dut
nik. Eta, orduan, behin baino gehiagotan esan nahi nioke:
|
|
|
Horregatik, entzuten dudanean ezin zaiola inori aurpegiratu torturapean gaizki jokatu duenik, inor ez dela erantzule halako egoeran egin edo esan duenagatik, niri behintzat erresumin moduko bat sortzen zait, errurik ez baldin badago ez baita posible meriturik egotea ere eta, hortaz, nola hartu behar
|
dut
nik neuri gertatua. Ez ote neukan umiliazioa eta oinazea zertan pairatu?
|
|
|
Izara azpian biluzi. Bere besoetan ezkutatu nahi
|
dut
nire sudurra. Bizkarrean duen orbaina laztandu nahi dut.
|
|
|
–Ezetz! Hainbeste ezezagunen artean zer egingo
|
dut
nik?
|
|
|
Helburua garbi dagoenean, bideak ez du axola handirik. Nik aurrera jarraituko
|
dut
nire aginahalean, eta badakizu oso kaskagogorra naizela.
|
|
|
Baina lasai, nirekin ez duzue horrelakorik lortu. Sekula baino euskaldunagoa sentitzen naiz, sekula baino maiteago
|
dut
nire herria.
|
|
|
Hori bai dela berri ona guretzat. Azkenean lortu egin behar
|
dut
nire helburua.
|
|
|
Beharbada zuretzat hain garbia ez den eskua, baina ez dut besterik. Eta zikina baldin badago, daukadan zikinkeria hori ezin
|
dut
nik bakarrik garbitu, zuk lagundu didazu.
|
|
2004
|
|
|
Beno, guztiak hartzen ditu ondo. Baina erabat eskertzen
|
dut
nireganako jarrera.
|
|
|
–harrituta begiratu nion?. Eta zer egingo
|
dut
nik hemen?
|
|
|
Ez daukat beste erremediorik, nik ere irribarre batez?. Hala ere, saiatu egin
|
dut
nire aurreko bizitzaren erreferentzia bat aurkitzen. Posible ote da hona ekarri ninduen anbulantziakoekin hitz egitea?
|
|
|
–Ez, igual jarriko
|
dut
nik ere zurearen berdin berdina. Bizimodu berri bati hasiera eman behar diot.
|
|
|
Badakit oraingo gizartea primitibo berri horien eskuetan dagoela, baina guk zibilizatuak izan behar dugu gure harremanetan, neska. Nik bakarrik jakin nahi
|
dut
nirekin jarraitu nahi duzun. Horretarako deitu dizut, Joana.
|
|
|
Euskaldunak sortu du euskara, bai, jakina, baina euskalduna zer da hor euskararik gabe? Hor ez
|
dut
nik sumatzen euskararen tresna izaerarik. Hor euskaldunak berak tresnatik gehiago dauka euskarak baino.
|
|
|
Aitor Aranaren aipamena eginaz sartuko zaigu ezbaiaren plaza honetara Elixabete Garmendia, honen irizkide eta beste batzuen aurkari gisa: . Aitor Aranaren ikuspegitik Atxagarenetik baino gertuago aurkitzen
|
dut
nire burua, eskuetako hamar hatzak eta bat baino gehiago behar baititut duela 25 urte kazetaritzan sartu nintzenetik euskarak eta euskal kulturaren munduak izan dituzten aurrerapenak kontatzeko. Nire lagun batek dio euskaldunok beti galtzera apustu egiten dugula.
|
|
|
–Komunitate sendo bat izango bagara, hizkuntza funtzio guztiak normal beteko dituena, ezin dugu euskaltasuna ideologia bati lotu?. Tira, behin berbetan hasita, ez
|
dut
nik ukatuko euskararen patrimonializazioak192 kalte galantak dakartzanik; era berean, neuk ere ez ditut ortodoxiak eta komisario politikoak sobera maite, neu ere aniztasunaren aldeko nauzue, baina, hala ere, ez nago aniztasunaren izenean apo janean hasi edota errotarriak irensteko prest. Hizpidea zehazten hasita, esan dezadan euskara jende eta herri baztertu eta zapalduekiko identifikazio sentimenduarekin kidetzen dudala nik.
|
|
|
Hor ageri zaigun ideia honetara mugatu nahi nuke zehazki delako auzitxoa: euskararen eragina, komunikazio jardunaren eremuan,, identifikazio sentimenduarekin kidetzen
|
dut
nik. Ideologizazioa ote da hori??.
|
|
|
Bego esker oneko aitorpen hau gauza guztien gainetik. Baina, hori aitorturik, euskararen auzia soziolinguistikaren alorrean sartzen denean, maiz halako irudipen gazi gozoa izaten
|
dut
ene baitan: adarra jotzen ari ote zaizkigu euskaltzain batzuk euskararen egoera soziala ahotan hartzen dutenean?
|
|
|
Euskararik gabe ez ote naiteke bada euskaldun elebiduna bezain demokrata izan? Zertarako behar
|
dut
nik euskararen nahaste borraste horietan sartu, elebitasunaren eskakizunak maila etikoarekin eta politikoarekin zerikusirik ez baldin badu. Zenbat ote dira erdaldunen artean pentsakizun horretan funtsaturik kontzientziaren ganbara sosegu ederrean daukatenak?
|
|
|
Besterik uste
|
dut
nik. Alegia, ez litzateke zilegi izango gizarte zibilaren gaitasun ideologikoa eta ahalmen soziala botere kontzeptuaren baitan ez kokatzea eta hor ez hautematea.
|
|
|
Eta, zer esatea nahi duzue: egungo elebitasun eredu historiko eta politiko honen nondik norakoaz ondo jabetu bitartean, ez
|
dut
nik itxaropenerako zirrikitu handirik ikusten. Ezagutzen duguna bakarrik maite baldin badugu, hala dio ustekizunen batek, nola maite dezakegu elebitasunaren aberastasuna, 659 zer den eta nola sortu den ere ez baldin badakigu?
|
|
|
euskarak bere gainetik dauzkan hizkuntzen normaltze egoerara hurbiltzea ameskeria izan daitekeenez, zergatik ez onartu nolabaiteko diglosia zori bat aterabidetzat? Nondik atera
|
dut
nik, ordea, susmo hori. Zerk iradoki dit halakorik?
|
|
|
Hortaz, zuhurtziaren ahotsari adi: . Nik, hala ere, garbi ikusten
|
dut
nireak direla euskara eta erdara. Eta euskarak etorkizunik baldin badu gizarte elebidunean bakarrik ziurtatuko duela etorkizun hori.
|
|
|
Zerbait behar dute bereizteko, eta hizkuntza izan daiteke bereizgarri horietako bat. Eta hori ez
|
dut
nik esan, Bizkaiko enpresaburuen ordezkariak baizik. Duela hamar hamabost urte kalitatearekin gertatzen zena ari da gertatzen egun euskararekin.
|
|
|
Badu, haatik, horretaz aparte, beste ezaugarririk ere jokaera horrek. Nolabait esateko, euskaltasun etnikoaren adigaia erabili izan
|
dut
nik halako egitateak izendatzeko. Zer da zehazki euskaldun etnikoaren zantzurik behinena?
|
|
|
Ni ez naiz ordea iritzi horretakoa: hizkuntza oro, mintzabide huts izateaz gainera, kultura baten zati, kultura horren adierazpide eta are ikur ere badela sinesten
|
dut
nik, eta badakit sinesmen horretan ez naizela bakarra. Hizkuntza eta kultura lokarri sendoz estekaturik daudela uste dugunontzat, berriz, nekez hiztun talde batek bizi iraupenezko garapenik eskura dezake bere herri izatearen nondik norakoaz jabetu eta hori guztia gainerako dimentsio geo historiko eta sozio-kulturaletan itxurazko modu batean txertatu gabe?. 319
|
|
|
–Badakit garrantzitsua dela euskararentzat alor berriak irabaztea, baina euskarari irabazi dizkiogun alor batzuetan nola dihardugun ikusita duda egiten dut mesederik egiten ari ote gatzaizkion gure buruari. Neurri politiko zehatzetan sartu gabe, irizpide nagusietan ikusten
|
dut
nik okerrik handiena. Kontua ez baita, nire ustez, euskarari alorrak irabaztea eta alor horien luze zabala kuantifikatzea.
|
|
|
Horrela, euskaraz ez dakiten asko eta asko ere lasaiago sentitzen dira gure artean. Salbuespenak salbuespen, horrela ikusten
|
dut
nik euskararen egoera eguneroko bizitzan. Konbentzimendu eskasa, ilusio gutxi, hor konpon...?. 603
|
|
|
Ez al genbiltzan, ordea, euskal hiztunaren ahozko gaitasuna hizpide hartuta? Eta ez al
|
dut
nik pentsamendu eta kultura idatziaren alor formalera edo erdi formalera jauzi egin baimenik inori eskatu gabe. Ez al dira bada bestelako bi trebetasun mota ahozko jardun informala eta idatzizko kode jasoa?
|
|
|
Baina, horrekin batera, zerbait egin luke irrati horrek, hizkuntzarentzat inondik ere ona ez den egoera horren aurrean. Eta hor ikusten
|
dut
nik koska, hain zuzen?. 539
|
|
|
–Horrelako ausiabartzetan ohi denez, denetik ikusten ari gara. Oro har, euskal identitateaz autodefinitzen garen komunitatearen erantzuna ona izaten ari dela uste
|
dut
nik ere, bikaina ere bai beharbada, ez dakit, hori denborak erranen, garagardoa aparra jaitsitakoan baita dastatzekoa; espainiar identitateaz erosoki harro eta lasaiki laketurik bizi den komunitatearen erantzuna, berriz, ohorezko salbuespenak salbuespen, negargarria?. 415
|
|
|
Iñaki Zubizarreta: . Baionan frantses hutsean ari dena baino hurbilago
|
dut
nik, kulturaz eta historiaz, Burgosen gaztelania hutsean ari dena. Gauza bera adieraziko luke, nik uste, baigorritar batek, hiritarrak alderantziz jarrita.
|
|
|
Ez
|
dut
nik hemen Mannerheim finlandiar eta eskuindar aiton seme militarra defendituko. Eskuindarren jokoa lotsagarria izan zan, eta herriaren kontrakoa.
|
|
|
Esan ere egingo lieke gustura mahastietako lagunei, barrua askatzeko, arrastiro bezala txokoan jarrita: uste
|
dut
nire gurasoak hilda daudela. Baina ezin du holakorik esan.
|
|
|
Kontua da gerrak neure baitan zegoen zerbait esnatu zuela. Hala sentitzen
|
dut
nik behintzat. Amak nik baino garbiago ikusi zuen, gerra hasi aurretik.
|
|
|
–Ondo, deituko
|
dut
nik.
|
|
|
Filofoklesek, baina, entzun egin zuen eta, zorrotz begiraturik, halaxe esan zidan: " Hi aulkian gustura ez bahago, zer esan ote
|
dut
nik, iazko urte osoa aparkatuta egon ondoren?". Minduta zegoen, beraz, eta arrazoi osoz.
|
|
|
–Eta zer egin behar
|
dut
nik orain...?
|
|
|
Gauzok adina itsatsi
|
dut
nik neure gomutetan Nabarnizko jai eta eromeria giroa. Hango parajearen zati ditut, zelaiak zehar ikusten nituen gazte taldeak, nahiz pandero hutsez, nahiz akordeoiz erromeria zen lekura inguratuz.
|
|
|
panderoa, dultzaina, filarmonika, gehienik. Erritmo eta doinu haiek edo haien akordua
|
dut
nire poesiaren barru soinu eragile ta bizian.
|
|
2005
|
|
|
Esan nahi dut, aspaldiko laguna omen dela, baina ez naizela gogoratzen. Uste
|
dut
nire buruko ebakuntzak nire oroitzapen batzuk koloka utzi dituela.
|
|
|
Zure ama, txakurraren putza. Semearen maitasuna zertarako behar
|
dut
nik ba. Begiak aterako nizkizuke berton.
|
|
|
–Tira, espero
|
dut
ni lo egon bitartean ez zenituela horiexek erosiko!
|
|
|
–Eta zergatik ez
|
dut
nik sekula aparatu hori ikusi?
|
|
|
Egia. Ahaztuta izan
|
dut
nik hori kontu hori. Zer da burua gure edadean, señe:
|
|
|
sastraka bat. Ahaztuta izan
|
dut
nik konpetizioarena goitik behera. Hori konpetizio hori egin zen, esango dizut:
|
|
|
–Anbulantzia? Zelan jakingo
|
dut
nik hori, Gur. Zelan fijatuko nintzen ni?
|
|
|
Helgar Reichholf Riehm doktorea. Askotan irakurri
|
dut
nik Helgar Reichholf Riehm izena, ehun aldiz igual. Horregatik dakit buruz.
|
|
|
Eta izeko Rosak esaten duenean orratzen bat bota behar dela, pena mortala hartzen
|
dut
nik. Ze igual ehun urtez egon da orratz hori hor, josteko gelan.
|
|
|
Libelula urdina harrapatu behar da munduko pertsonarik inteligenteena izateko. Iñesek ez du behar, horregatik harrapatu nahi
|
dut
nik. Horregatik zenbatu ditut biharko falta diren orduak.
|
|
|
Ez dugu harrapatu. Munduko pertsonarik inteligenteena izateko harrapatu nahi
|
dut
nik libelula urdina. Hori gertatzen da libelula harrapatzen denean, munduko pertsonarik inteligenteena bihurtzen dela harrapatzen duena.
|