|
2010
|
|
|
Egitasmo ezohikoa landu nahi dugu euskararen inguruan, guk
|
dakigula
honelakorik inon ez baitute martxan jarri eta horregatik da esperimentala. Nola lortuko dugu gure kooperatibistak gero eta euskaldunago bilakatzea" haiek konturatu gabe"?
|
|
|
Hizketan hasi dira eta ezetz diote Yasminak eta Fatimak, nonbait agindua daukatelako plazoletan gelditzeko. Helduok elkarri begiratzen diogu, zer egin ez
|
dakigula
. Paulo txikiak moztuko digu hausnarketa transkulturala.
|
|
|
Horregatik egin da hain pop gutxi euskaraz; eguneroko arlo pertsonala pequeño burguesa jotzen zelako eta inertzia sasi marxista horrek ekarri gaitu honaino. Zorionez rock ideolojikoa gainbeheran dator behingoz, baina arazoa da ez
|
dakigula
besterik egiten!
|
|
|
Urteetan errepikaturik ere, itzulirik eta afitxaturik Parisko metroan gaindi, Iparralde osoko barne produktu gordina enpoildurik, egundaino ez du onartuko frantses batek Montoiaren liburu batek Amelie Nothombena bezainbat balio duela. Eta guk sinesten badugu froga zaie ez
|
dakigula
deus, eta normal dela euskaldunak garelako. Kalipu hori guzia barneko ezarria balitz ez gintezke berdin edo egoera berean.
|
|
|
Erraten digute ez
|
dakigula
eskatzen. Administrazio eskala ezberdinetan eginez geroz, ordea, Z rengana igortzen gaituzte, jadanik hori finantzatzen dutela.
|
|
|
Edo, behintzat, moro izan beharrik ez dagoelako. Eta gertatzen zaigu, atomoen eta mineralen aldean, objektuak eta subjektuak garela aldi berean.2 Hagatik gabiltza beti ez
|
dakigula
gauzak dagozkigun ala besteen kontutzat hartu genituzkeen.
|
|
2011
|
|
|
Alabaina, eta ez
|
dakigula
zer zela-eta, ez zen egundo argitaratu Jean Etxeparek idazkirik hoberena deitu zuena. Ez da inon aurkitu edizio horretarako erabili behar zen artikulu bilduma.
|
|
|
ez dugu musika ezagutzen, inork ez digu esan nola jo, partiturarik gabe ari gara. Eguneroko martxak, ordea, notak jotzen segitzera behartzen gaitu, ongi ala gaizki ari garen ez
|
dakigula
. Agian, partitura kontzertua amaitutakoan emanen digute, beranduegi denean.
|
|
|
Tamalez, suediar atsotitzak barneko tristura besterik ez du aipatzen. Guk
|
dakigula
, besteena zabaltzeak ez du eragin onik, zurrumurru hedatzailearen zoriontasun aitorrezina salbu, noski.
|
|
|
Lehenengo aukeraren arabera," maitasun lanek", hots, beste pertsona baten amodioa lortzearren egindako lanek eta ahalegin guztiek ez dute ezertarako balio izan alferrik galdu direlako. Bigarren aukerak," maitasun galduen lanak", berriz, adierazten digu pertsona horren amodioa galdu izanak dakartzan lana eta ardura, zertarako diren, ordea, ez
|
dakigula
: maitasun hori berreskuratzeko, bizimodua berregiteko edo beste zeregin batzuk burutzeko.
|
|
|
Alegia, ‘Urdin izen (goiti) a zuen norbaiten burdinola’ izan liteke etorkiz, baina ez dirudi pertsona izena+ ola z osatutako leku izenak arruntak direla. Beste aukera bat burdin (a)+ ola ikustea litzateke, baina ez da sekula b rekin agertzen,
|
dakigula
.
|
|
|
Zubiri deitura eta genitiboaren eta artikuluaren batzetik atera den nea bukaera ditugu oikonimo honetan. Zubiri (zubi+ iri ‘zubiaren aldamena’, ‘zubialdea’), Goizuetako deiturarik zaharrenetakoa da;
|
dakigula
1427an ageri da aurrenekoz Urumeako hiribilduan (Perurena, 2008).
|
|
|
Arrunt gutxitan azaltzen da herriaren izena dokumentaziorik zaharrenean; lehen lekukotasuna,
|
dakigula
, Iruñeko katedraleko Goizuuieta da, 1186ko azaroaren hamahirukoa (Goñi, 1997, 377, 327 or.):
|
|
|
P. Perurenak idatzi duen bezala, oraingo Akola iturria Akorrola (Acorrola idatzia) zen lehen eta Akorrala (Acorrala) are lehenago. Autore honek Agorrola tik eratortzen du, baina Goizuetako izenaren kasuan ez dago,
|
dakigula
, horren lekukotasunik.
|
|
|
1678ko lekukoa ikusirik emakume izen ezagunaren aurrean gaudela kontu egin daiteke, eta beranduagoko aldaerak lehen hura hipokoristikotzat hartu eta bustitzearen ondorio direla. Honetarako, jakina, tarteko Dominga>* Dominda>* Domindda pausoak behar genituzke, baina izen honen palatalizatzearen emaitza Ddomingo da, guk
|
dakigula
, edo Domintxo, ez* Dominddo, eta beste hainbeste esan daiteke, itxuraz, emazteki izenaz. Atzizkirik ez izatea ez dago oso hedaturik, baina inguru honetan ez da ezezaguna.
|
|
2012
|
|
|
Eta zer naizen loreak esaten dit, zer naizen egun berri baten atarian. Nola jakin bestela dakidan oro edo nor naizen eta zer den beldurra, loreak ez badit ezjakintasuna betetzen, ez badit esaten ez
|
dakigula
hegan egiten eta gaurko edertasun berdingabe hau ez dela betiko?
|
|
|
Guk
|
dakigula
, ez zuen poesia askorik idatzi, gutxi batzuk besterik ez. Gaiaren aldetik, pinturan zituen kezka berak:
|
|
2013
|
|
|
Beti izango dira arazoak. Hedabideetan gure sorkuntzak izan behar duen tratamendurako irizpiderik gabe gaude, euskarazko kantagintza irispena apur bat galtzen belaunaldi berrietan, dantzarekin zer egin ez
|
dakigula
, arlo batzuetan irakaskuntzarako corpus minimorik adostu gabe... esparru batzuetan transmisioa eta beste kontu batzuk erdipurditik behera. Ez da hainbeste arazo horiek badiren edo ez diren.
|
|
|
...aizkigun arren eta albokoen hotsekin etxe itxurarik ez duen arren, eta norbere taxuzko teilatu gabe egotea ederra ez izanagatik, eta noizbait fundamentuzko horma batzuk ere egiteko esku bat botatzea gogoan hartuta, hodientzako llavedeperroa esku batean, kirrua bestean... eta hala nenbilela non aditzen diodan ahots bati leiho ertzetik zera, txaleta behar dugula, txaleta, eta sua aipatzen dugunok ez
|
dakigula
ezer etxegintzaz.
|
|
|
Botilaren gerria uste genuena baino askoz zabalagoa izan. Oso ondo non ez
|
dakigula
, gainera, botilak zuloak ditu, betetze erritmo jakin batetik behera ibiliz gero gehiago hustera egiten dutenak.
|
|
|
—Esan nahi genuena da zera gertatzen dela Hara, ez
|
dakigula
zer egun den gaur asko dira mintzatzen direnak eta denek batera egiten dute, zipoka bezala hitza elkarri kentzen ahaleginduz, hizketako dema setatsu batean lehiatuko balira bezala. Kokoherri osoan ez daki inork zer egunetan gauden.
|
|
|
Kontatu du karraka biltegi batera sartu zela eta bertako arduraduna begietan inolako hezetasunik eta distirarik gabeko serora bat zela. Serora hura jakinaren gainean zegoela zehatz eta mehatz Kokoherrin egutegia galduta genbiltzala eta jakina, ez
|
dakigula
ezta zer egunetan bizi garen ere. " Apoinoko haur eta ume gorriek irri egin didate niri; niri eta zuoi guztioi, jakina; Kokoherri osoari egin diote iseka eta irri" errepikatu du ozenki Apoinoko zelatari ohi gazteak.
|
|
2014
|
|
|
Maskarada eta gainerateko folkloreak ateratzen ditugu gaminetetarik, kanpora joan behar dugularik, sal mahaiak apaindu behar ditugularik, hiriaren promozioaren egiteko. Denbora berean frogatu behar dugu ez garela itsutuki folklore eta tradizio zale, hirian ibiltzen
|
dakigula
, eta kanpokoa itsastea, arrazoi estra artistikoengatik, irekidura froga dugu. Eta tokikoak ez badu berri hori maite, horretan ez badu berea ezagutzen, ez bada heldu ikustera, ba orduan irekidura falta salatuko da.
|
|
2015
|
|
|
Euskal Zera elikatzen ari diren anomaliak normalizazioaren banderapean mugitu dira, alegia berezko eta beregaineko egitura izatearen alde: normala izan dadila orain anomaloa dena, arau eta arrunt izan
|
dakigula
orain berezi eta aparteko zaiguna. Tentsio horretan bizi dira euskararen aldeko ekimenak, euskal identitate politikoaren ahalegin zenbait, edo euskal kultura sorberritu eta zaharberritu nahian aritzen diren eragintzak.
|
|
|
Egun guztiz bi ordu eskaintzen zituen Alkatetzako bulegoan edozein hirikideren hartzeko eta haien arranguren entzuteko. Guk
|
dakigula
, hori egin duen auzapez bakarra izan da. Haren emazteak zioen horretaz:
|
|
2016
|
|
|
" Bedorren baimenarekin: Berako aur txiki dantzariyak ematen diyote ongi etorriya gure errirat, On Antonio Abbadieko Subernotar, euskalzale argi ta jakintsu gañ gañeko jaunari, ta bidez, ta biyotz biyotzetik Jaungoikuari eskatzen diogu lendabiziko aldiyan ikusten degun bezala berriz ere poz au izaten lagun
|
dakigula
".
|
|
|
Ez zat batere goguen sartzen izen berri ori. Gaur geldituko gera itz berrikin nunadik joan ez
|
dakigula
tabernara, politikuek alde batetik, katoliku epelak bestetik, eta denen atzengarrik nazionalistek, naspil bazuek besterik ez dire. Baño zer da independientia?
|
|
|
—Jorge&Company k. Portzierto, Elizak bere buruaz dio" Kristoren emazte ezin maitatuagoa", umil umil eta senarraren iritzirik ez
|
dakigula
. " Eliza" entzuten duzunean zer etortzen zaizu burura?
|
|
|
Ez omen zegoen paper arrastorik etxearen jabea pisua berriz alokatzeko asmoz bazterra txukuntzera joan zenean. Nola ez
|
dakigula
, unibertsitatean azaldu ziren handik gutxira, antropologia ikasle baten eskuetan, hain zuzen, Hondarribiko Alardearen gatazkaz tesia egin nahi zuen ikaslearen eskuetan.
|
|
2017
|
|
|
Kontua da oso gazterik Rio de la Plata aldera jo zuela, ez
|
dakigula
nola eta zergatik. Hamabost urte zituelarik, 1868ko abenduaren 23an moilaratu zen Montevideon, geroago idatzi zuenez," sin amigos, sin dinero, casi analfabeto".
|
|
|
bide berriak izenburuko hitzaldia ematen. EHUko webgunean44 eskaini zen haren berri, baina, guk
|
dakigula
, ekitaldiari ez zitzaion beste publizitaterik eman. Eta orduko prentsa idatzian edo audiobisualean ere ez dugu aurkitu ez egilearen elkarrizketarik eta ez eta hitzaldiaren edo liburuaren aipamenik.
|
|
|
" Probabilmente di origine prerromana" dio Paulisek (1987, 517). hipotesia dirudi. Arazo bakarra da euskal toponimian ez dela erro hori agertzen, guk
|
dakigula
behintzat. Baina gerta liteke erro bat emankorra izatea Sardinian eta ez izatea euskal eremuan (eta alderantziz). ona, oiña.
|
|
|
Azalpenik ez du behar tar atzizki gentilizioak, baina orcozer den asmatzea ez da erraza. eta atzizkiarena oso bitxia da. Guk
|
dakigula
, ez da behin ere agertu Akitania Euskal Herriko epigrafeetan, eta Sardinian agertu behar! Hain harritzekoa ere ez da, kontuan izanda pertsona eta jainko izenak direla ia guztiak, eta eta atzizki toponimikoa dela beste ezer baino gehiago.
|
|
|
Kanta zahar bat norena den galdetzen badiogu adituari," herrikoia" dela erantzungo digu, anonimoa. Hau da, ez
|
dakigula
norena den, baina ez dela berez sortu perretxikoa bezala, norbaitek konposatu duela. Toponimoen kasuan ere gauza bera esan liteke.
|
|
|
Esku arteko gai honek ere arkeologiaren antz handia du. Paleosardinierak ez du testu idatzirik utzi,
|
dakigula
. Agiri zaharretako izen propio batzuk, ondorengo hizkuntzetan suma daitezkeen arrasto batzuk, eta batez ere leku izenak dira liburu txar honen letrak, tunel iluneko ipurtargiak.
|
|
|
Lau bakarrik mapa honetan. gaitezke, abiapuntua ez da zuzena. Lehenik, onartu beharra dago ez
|
dakigula
ezer Paleolito urruneko hizkuntza egoeraz. Hizkuntza berdintsua egingo zuten orduko Europako komunitateek, eta gero bereziko ziren hizkuntza" indoeuroparrak" eta" aurreindouroparrak"?
|
|
|
l’elemento indigeno. Hasieratik abisatzen du ez
|
dakigula
ia ezer horretaz. Ez dagoela agiri idatzirik, eta argitxo bakarrak toponimoak eta erromantzean geratu diren hitz solteak direla.14
|
|
|
Auzuneak, herri inguruetako parajeak eta horrelakoak izaten dira. Ezer jartzen ez duenean, esan nahi du ez
|
dakigula
zein objektu den.
|
|
|
Alzaro izeneko tokirik, guk
|
dakigula
, ez dela Euskal herrian, bere osagairen bat (kasu honetan biak (alza+ aro) agertzen dela euskal toponimian, eta mendia dela.
|
|
|
Gertatu arte ezer ez
|
dakigula
pentsa daiteke, baina idatzi orduko, gero, pentsatzen dut dakiguna da gertakizun.
|
|
|
Inpertsonalean edo lehen pertsona pluralean gehiago bageneki bezala idaztean, gehiegi
|
dakigula
uste izatea nabarmentzen da. Eta inorentzat ez garela ari, beraz.
|
|
|
Inspirazioaz fidatzea, ez dakigunaz ez
|
dakigula
onartuz sortzeko bidea.
|
|
2018
|
|
|
Nolanahi ere, horiek sekula ez dituzte argitzen hizkuntzalariek dituzten zalantza guztiak. Zernahi gisaz, Zaraitzun edo Erronkaribarren konparazione aritu nahi duen ikertzailearentzat bide hau emankorra izan badaiteke ere, hizpide dugun Iruñeko euskara ikertu nahi duenarentzat itxita dago, ez baitago hiriko hizkera hori jasotzen duen grabaketa edo inkestarik gaur egun, guk
|
dakigula
.
|
|
|
Guk
|
dakigula
eta eskura dauzkagun datuetatik abiaturik, esan dezakegu 1057 gatibualdi kasu jaso ditugula Iruñeko auzokideentzat (hauetako batzuek kasu bat baino gehiago izan zuten). Lehen ere esan dugun bezala, ezin izan ditugu kontsultatu Iruñeko Herrialdeko Espetxeko funtsak 1939 urtetik aurrera.
|
|
|
Taula horretan adierazi bezala, iruindarrak gatibutasun egoeraren batean askatasunik gabe bizitzera eraman zituen errepresio bide erabilienak, guk
|
dakigula
1.014 lagun izan baitziren egoera hori ezagutu zutenak. Taula horretan ere argi eta garbi ikus daitezke, erabilitako beste errepresio bide batzuen artean, eraildako pertsonen kopuru ikaragarri handiari (306 lagun) eta lekualdaketei, batik bat erbesteratzeei, dagozkien datuak.
|
|
2019
|
|
|
Ez dudala ahaztu bera ere hiztun komunitate gutxituan hazi zela, baina eremu urriko hizkuntzei buruzko zalantzarik izatekotan, lasai asko galde egin ahal didala, euskaldunok nahi baino gehiago
|
dakigula
horri buruz. Suzzaneren hizkera imitatzeko egin dudan saio baldarraren aurrean," merezi badu ere oraindik ez juzkurik egin" esan nahi zuen begirada itzultzeko baino ez du astirik izan Moritzek, berehala agertu baitzaigu neska suak hartuta, begiak irtetear zabalik.
|
|
|
Hortxe daukagu da/ dira oposizioa, non, da asmatu eta gero, dira adizkia indarrean jarri baitzuten. Hala ere, komeni da lehenbailehen onartzea ez
|
dakigula
adizki horiekin osatu zituzten esaldietan zer nolako markak erabiltzen zituzten izen sintagman.
|
|
|
Egia da ez
|
dakigula
zein azalpen izan zen lehenengoa eta zein azkena; hala ere, paragrafo horietan garbi ikusten da Mitxelenak ez zuela batere garbi zein zen aizkora hitzaren jatorria.
|
|
|
Kasu honetan kendu hitzaren bitartez, guztiz deskribatuta daukagu ekintza osoa. Hoberena, denok
|
dakigula
norbaiti zerbait kentzeko borrokatu behar dugula, eta alderantziz, preziatua den zerbait dugunean arriskuan gaudela.
|
|
|
• Pluraleko adizkietan berriz r hizkia, pluralgilea, hain justu, daukagu. Guk
|
dakigula
, adizki hauetan: dira eta ziren, gara eta zara adizkietan soilik erabili izana dela.
|
|
|
Noiz?. Erran dugu antropologoek eta arkeologoek ezin dutela asmatu Kultura horietan parte hartu zutenek zer hizkuntza erabiltzen zuten, eta guk, ez
|
dakigula
non kokatu ez euskararen hasiera, ezta urteak joan urteak etorri eman den aurrerapauso bakar bat ere.
|
|
|
Egia da ez
|
dakigula
nola esaten zituzten euskaraz orduko hiztunek, apika Bargeak, Basabeak, Aizkibelak, Altzaniak, Itsasiak (azken hau, bai, dokumentaturik: " Iturmendi y Urdiain tengan sus deesas boierales que entre si llaman Ychasiac". 14
|
|
|
Bada, noiz eta ekainak 24n, San Juan Bakaikuko jai-egun handian, bakaikuar batek, idiak uztarrian lotu eta gurdia atzetik, mendirantz jo zuen, zeren eske ez
|
dakigula
.
|
|
|
Herriko ‘idazkariek’ ere, Libro de las Cuentas en, Bacaiqua (1749), Bacaicua (1809). Bakaiku, izena sortu zuen hizkuntzan. Euskaraz, Bakaikun, Bakaikura, Bakaikuko..., eta bakaiku ar, diogu eta hala esango zuten ere, noiztik ez
|
dakigula
, gure aurrekoek.
|
|
2020
|
|
|
Horixe egin zuen nire aitak, azken finean, duela berrogei urte. Guk inork baino hobekiago
|
dakigula
aferak kudeatzen, arazoak bideratzen; beharrezko ukitu bat garaiz eman ezean, ezjakinen eta ergelen esku geratzen dela lan hori. Ez nien ziria sartu, ez bainuen bi haiek konbentzitzeko itxaropen txikienik.
|
|
2021
|
|
|
Gure adimena eta Internet bereizten dituen marra, berez, gero eta lausoagoa bihurtzen ari da. Irudipena dugu Googleri esker aurkitzen ahal dugun guztia
|
dakigula
. Lagun talde bat elkartzen denean, norbait berehala hasten da bere sakelako telefono adimentsuarekin konprobatzen solasaldian hizpide izan diren datuak egia ote diren.
|
|
|
Guztietatik ezagunena eta transgresoreena Hiparkia Maroneakoa izan zen, zinikoen eskolakoa. Guk
|
dakigula
, emakume filosofo bakarra da antzinakoek biografia labur bat eskaini ziotena. Ez zuen idatzirik utzi, baina ospetsua izan zen bere jokabide publikoan konbentzio guztiak lehertzeagatik.
|
|
|
Guk
|
dakigula
, gertaera horrek zentsura moralizatzailea inauguratu zuen Europan, kontrol obsesio bat, hemen bere lehenbiziko porrota lortu zuena. Maita bideak, Inperioko enperadorerik boteretsuenetako batek jazarrita eta ondorengo garaietan lizunkeriagatik eta eskandaluagatik behin baino gehiagotan debekaturik egondako liburu alai eta erotiko horrek, gure liburutegietarako bidea aurkitu du.
|
|
|
Kapuscinskirentzat Herodotoren liburua pisu astuna izan bazen bere maletan, askoz deserosoagoa izanen zen liburuaren garaiko irakurleentzat. Izan ere, guk
|
dakigula
, lehen liburutzarretako bat izan zen, eta, segur aski, prosa grekoan idatzi zen lehenbiziko obra luzea. Bederatzi zatitan banatua iritsi da guregana, musen izenekin, eta bederatzi zati horietako bakoitzak papiro biribilki oso bat hartuko bide zuen.
|
|
|
Guk
|
dakigula
zaharrenak ziren liburutegiek ere —Ekialde Hurbilekoak: Mesopotamia, Siria, Asia Txikia eta Persia— madarikazioak bota zituzten testuen lapurren eta suntsitzaileen kontra.
|
|
2023
|
|
|
Ez zela euskalduna sortzez, baina hizkuntza ikasi zuela eta euskaraz idatzi. Lehenengo idazle euskaldun berria Materra, guk
|
dakigula
.
|
|
|
Guztira sei bat urtez ibili zen Europan barna alderrai eta, tarte horretan, Filipe IV. erregeak eta Urbano VIII. aita santuak ikusi eta saritu zuten, zergatik ez
|
dakigula
baina: gerran erakutsi zuen adorearengatik edo izaki izugarria izateagatik.
|