|
2008
|
|
|
Oteizaren iritziz, arteak eginkizun konkretu bat zuen garai bakoitzean, mitoak berritzea, eta funtzio hori betetzen zuenean, arte horrek zentzu guztia galtzen zuen, eta berak proposaturiko imajinek idolo, fetitxe edo merkatuaren produktu bihurtzeko arriskua zeukaten. Hori gerta ez zedin, garai bakoitzeko artistek artearen helburuak lortu ondoren arte hori bertan behera utzi lukete, garai berri bati, arte berri bati eta artista
|
berri
batzuei lekua uzteko.
|
|
|
1961 urtean, Oteizak aurreko testuetan garatutako ideia estetiko guztiak liburu bakar batetan biltzeko saiakera egin zuen, bere helburu nagusia bere artearen garapenaren ildo logikoa ulertzea baitzen, ezaguna suertatzen zaigun Ley De los Cambios en el Arte (Oteiza, 2007a: 501) deritzon legearen bidez. Quousque tandem?! eko orrietan saiakera horren
|
berri
aurkitu dezakegu: «Beste bat zen liburu hau.
|
|
|
liburuak euskal kulturaren azken 40 urteetako zati garrantzitsu bat mugatzen du, argitaratu bezain laster arrakasta eta eragin handia lortu zuena. Lehenengo argitalpena 1963an egin zen, eta hurrengo urteetan 5 edizio
|
berri
izan zituen7 Frankismoaren garai ilun haietan zentsura pasatu behar izaten zuten liburuek. Zentsoreak Quousque tandem?!
|
|
|
433). Zer amaitzen du Oteizak Quousque tandem?! eko orrietan, eta zer gauza
|
berri
hasten du. Horri erantzuteko, Oteizaren ibilbideko zenbait pauso aipatu ditugu, zeinak, Quousque tandem?!
|
|
|
Aitor, Amaia...). Santuen izenak euskalduntzeko lan horretako buru izan zen Sabino Aranak eraldaketa fonetikoen tradizioarekin hautsi eta izen
|
berri
berriak asmatu zituen. Izen haiek asmatzeko zenbait arau edo baliabide proposatu zituen, batzuk oraindik orain oso erabiliak, esaterako:
|
|
|
interaktibitate hau Internetek edozein hedabideri ematen dizkion salerosketak egiteko baliabideekin lotzen da estuki. Irratiek soinu bidezko publizitate klasikoari beste publizitate mota
|
berri
batzuk gehitu dizkiote: banner ak, adibidez.
|
|
|
politikari euskaltzale ia ezezagunaren
|
berri
laburra
|
|
|
Artikulu honetan politikari euskaltzale baten bizitzaren
|
berri
laburra ematen zaigu, batez ere Eskualduna kazetan oinarrituta. Medikua lanbidez, Donibane Lohizuneko auzapez bilakatu zen, Iparraldeko elite lokalaren artean arrunta den bezala, Errepublika gorriaren aurkako eta Euskal Herri zuriaren aldeko diskurtso ideologiko eta ekintza politiko nabarmenak aurrera eramanez.
|
|
|
Beste alde batetik, irailaren 30eko Eskualduna astekariaren zenbakiak. Deux livres basques? artikulua dakar, euskarazko liburu biren
|
berri
damaiguna39 Biotariko lehena Laborarier: zonbeit kontseilu berechi ongarri erremedio berriez da, eta, besteak beste, dans une langue claire et précise?
|
|
|
Antza, Donibanen kongresu bat antolatzekotan zeuden, eta, ildo, horretatik, Charles Bordes komisario delegatua aritu zen Parisen euskaldunen batzorde bat eratu nahian. Kronikak zenbait bileraren
|
berri
damaigu, dela Parisen, dela Bordelen, eta bai Goienetxe alkatearen gonbit batena: eskutitz baten bidez, Albert Goienetxek Etnografia Elkarteari gonbidapena luzatu zion bere urteroko kongresua Donibanen egin zezan hurrengo abuztuan, bertako euskal jai tradizionalekin batera.
|
|
|
Donibane Lohizuneko kronika hurrengo astean ere antolatzen ari den kongresuaren gainekoa da67 Besteak beste, Etnografia Elkartearen parte hartzea azaltzen du, eta, bestalde, ohorezko presidentziaren
|
berri
ematen digu, baita antolakuntza batzordekideena ere. Halaber, Goienetxe alkateak eskari bat zabaltzen du erakusketarako altzariak eta lanabesak biltzeko asmoz.
|
|
|
Eta bat batean, 1900eko urtarrilaren 19an Goienetxeren heriotzaren
|
berri
ertuna, blaust:
|
|
|
Badira ezagutza aktibo anitz, ohiko kontabilitatean agertu ez arren, enpresarentzako balio handia sortzen (eta etorkizunean are handiagoa sortuko) dutenak: esaterako, enpresan giltzarri diren pertsonen ezagutzak, bezero jakin batzuen berezitasunen
|
berri
zehatza izatea, enpresaren know how delakoa, lidergorako abilezia konkretu batzuk, etab. Horiek guztiek zeresan franko dute merkatuak enpresa bat baloratzen duenean, baina, hala ere, enpresa horren balio kontableak ez ditu jasotzen.
|
|
|
3 Enpresak emaitza on iraunkorrak eskaintzeko eta etengabe hobetzeko duen gaitasunaren
|
berri
ematea.
|
|
|
Goiko helburuok arrakastaz erdiesteko, nahitaezkoa da liderrek argi jakitea ezagutza aktiboak non dauden eta nondik eskura litezkeen, hots, liderrek ezagutzaren iturrien
|
berri
zehatza izan behar dute eta, jakina, gainerako pertsonak iturri horietarantz zuzen gidatu behar dituzte. Ezagutzaren iturri horiek enpresa barrukoak nahiz kanpokoak izan litezke (ikus 10 taula).
|
|
|
Bestalde, Sei Sigma enpresa kudeaketarako filosofia gisa defini daiteke; filosofia hori prozesuen hobekuntzan oinarritua da, eta, horretarako, prozesuetatik eskuratutako informazioaren trataera estatistikoa egiten du, betiere prozesuen aldakortasuna murrizteko xedez, eta lortutako produktuek edo zerbitzuek bezeroek espero dutena betetzeko edo hortik gora jotzeko moduan. Ez da kontu
|
berri
berria ere, ordea; izan ere, aski ezagunak diren tresna estatistikoak erabiltzen ditu, beste tresna berriago batzuekin eta egitura berezia eta nomenklatura espezifikoa sortzen dituen antolaketa metodologia batekin batera. Sei Sigma 80ko hamarraldiaren hasieran hasi zen erabiltzen, Motorolan, Mikel Harry ingeniari adituak hainbat prozesuren aldakortasuna ikertzeari ekin zionean.
|
|
|
28 Baziren beste 19 gorpu identifikatu gabe, baina militarrak zirela adierazten du, eta batzuetan errejimentuaren
|
berri
ematen da.
|
|
|
Erasoa hasi eta berehala jaso zuten laguntza bigarren mailan azaltzen da, ez zuten azpimarratzen, besteak beste, hegazkinen babesa eta bitxikeria moduan, bajak zenbatzean kontaketa berezia egiten dute, hots, errepublikazaleeen bajen
|
berri
ematean denak (sektore osoa) hartzen dituzte kontura, 4.500 inguru. Matxinatuenak kontatzean, aldiz, Legutiokoak bertakoak bakarrik aipatzen dituzte, 255 Jarrera hori are nabarmenagoa da Legutioko erasoaldia zeharka aztertzen duten egileen kasuan2.
|
|
|
Bestetik, etxebizitzen sustapen publikorako lurzorua antolatzeko LAPn, biztanle askoko nukleoetan alokairuaren aldeko ekimenak eta (behar dutenetan) birmoldakuntza jarduerak lehenetsi dira esku hartzeko irizpide gisa. Era berean, gutxiago garatutako eremuetan eta harrera ahalmen handiagoa dutenetan, saltzeko etxebizitza
|
berri
gehiago eraikitzea eta lurzoru berria kalifikatzeko proposamenak lehenestea proposatzen da13 Hau da, eraikuntza berria eta lurzoruaren kalifikazioa gutxien garatuta edo hedatuta dauden eremuetara eraman nahi da. Horren helburua, lurraldearen garapen orekatuagoa eta koherenteagoa lortzea da.
|
|
|
Gainera, hazkunde garaietan izandako hiriaren hedapenak hiriaren erdian kokatu zituen lurzoru horiek. Horrela, bat batean, industria birmoldaketan liberatutako hainbeste eta hainbeste hektarea industrial ohik aukera
|
berri
asko eskaintzen zizkioten hiriari.
|
|
|
Baina, orain artean etxebizitzetarako erabilerak ez diren lehentasunak izan dira gehienbat halakoetan, eta bitartean, Bilbok handitzen segitu du bere periferian, eraikuntza berriaren eskutik. Hor gauzatu da, hain zuzen ere, etxebizitza politika, babestutako etxebizitzen eta etxebizitza sozialen eraikuntza, esaterako, sortu
|
berri
den Miribila auzoan.
|
|
|
Hirien inguruko gerriko berdeak edo greenbelts deiturikoak ondo mantendu dira etxebizitzaren eta hiriaren garapenaren inguruko lege zorrotzei esker. Horrek ordea arazoak ere sortu ditu noski, enpresa sustatzaile eta eraikitzaileek lur
|
berri
gutxi izan dutelako bertan eraikitzeko eta horrek etxebizitzen prezioak areagotu egin dituelako eskari altua zegoen kasuetan, Cambridgen kasu.
|
|
|
Oso garrantzitsua da azpimarratzea emakume etorkinek biztanleria autoktonoarengandik bizi duten bazterketaren eta emakume etorkinaren alderdi psikosozialaren arteko harremana. Bazterketa lotuta dago jatorrizko herrialdearekin edo jatorri horren
|
berri
ematen duten kanpo ezaugarriekin: larruazalaren kolorearekin, ile kizkurrarekin, aurpegiera markatuarekin, buruko zapiarekin edo janzkerarekin berarekin.
|
|
2009
|
|
|
Matxinada horrek bizitzaren arlo guztiak eten zituen; beraz, ezin dugu esan zer gertatuko zatekeen proposamen harekin, arrakasta izango zukeen edo ez. Izan ere, euskara baturako ez ziren hitz
|
berri
haiek hartu: ahozko zenbakikuntza hartu zen abiapuntutzat.
|
|
|
Digitalak: Internet bidezko hedabideak eta
|
berri
agentziak.
|
|
|
Zarautz eta Kito Telebista, Oizmendi Telebista, Goiena Telebista, Goierri Telebista, 28 kanala, Ttipi ttapa Telebista eta Xaloa Telebista, alegia. Digitalen multzoan, orotara 22 hedabide6 eta
|
berri
agentzia diruz lagundu zituen Jaurlaritzak 2007an, eta guztiak aztertu dira.
|
|
|
Digitalak: Internet bidezko hedabideak eta
|
berri
agentziak.
|
|
|
Internet bidezko hedabide eta
|
berri
agentzietan, langile bakarra edo asko jota bi langile ari zirela erakusten dute datuek.
|
|
|
Garzia, J. eta Urkizu, P. (1991): . Bertso
|
berri
batzuek emanik herrian?, Bertsolaritzaren Historia. Lapurdi, Baxenabarre eta Zuberoako bertso eta kantak, I:
|
|
|
Euskal Echearen arrakastak berehalako oihartzunak lortu zituen. Euskal Herrian ez ezik? «Dios quiera(..) que llegue un día en que podamos enviarle desde aquí la reseña de un obra análoga» (M. de L., 1925), erantzuten zion Bilbotik Euzkadi egunkariak Euskal Echearen zenbait ekintzaren
|
berri
ematen zuen gutun bati?, Amerikako beste kolektibitate batzuek ere inbidiaz so egiten zioten. Eta horien artean, gertuen zegoenak, Uruguaikoak.
|
|
|
Baina Iparraldeko euskaldunak bertaratzeko izugarrizko lana egin zuen Juan Mendibeherenek. Horrek erabaki zuen sortu
|
berri
zen euskal etxeari bere atxikimendua eskaini eta zenbait arlotan lan egitea.
|
|
|
Ikuspuntu honen arabera, beharrezkoa izaten da lurralde zehatz batean dauden talde kulturalen eta elkarbizitza baketsu eta sortzailea bultzatuko duen giza aniztasunaren balorazio eraginkorra egitea. Aniztasuna baloratzeak esan nahi du instituzioek eta komunitateko kideek beren ezberdintasun eta berdintasunen onuren
|
berri
edukitzea, eta jatorri anitzeko pertsona eta taldeen arteko erlazio jasangarriak eraikitzea. Esparru honetan burutu diren ikerketek erakutsi dutenez, talde arteko harremanen hobekuntzara zuzenduriko programak (populazio emigrantea vs autoktonoa) gizarte esku hartzeen inplementaziorako erreferente onak dira.
|
|
|
Bigarrenik, AHTri buruzko iritzia, jendarteak gaiari buruz duen oinarrizko informazio mailarekin harremanetan jarriz (Euskal Autonomia Erkidegoan Abiadura Handiko Tren bat eraikitzeko egitasmoa badela ezagutzen duten ala ez, proiektuaren arabera tren hori beren udalerritik pasatuko litzatekeela ezagutzen duten ala ez, eta udalerriko zein tokitatik pasatuko litzatekeen dakiten ala ez), nabarmentzekoa da, AHTren aldeko iritziak hedatuago daudela informazio gutxi ala bat ere ez duten sektoreen artean, eta aldiz, AHTren kontrako iritziak nagusitu egiten direla galdekatutako pertsonen informazio mailak gora egin ahala. Hala, informazio gutxien duten pertsonen artean (hots, AHT proiektuaren
|
berri
ez zutenen, edota egitasmoaren arabera AHT beren udalerritik pasatuko litzatekeela ez zekitenen artean) gehiago dira nabarmen AHTren alde azaltzen direnak kontra azaltzen direnak baino. Aitzitik, informazio gehien dutela adierazi duten pertsonen artean, jarrerak irauli egiten dira, eta gehiengo zabala dira AHTren aurka agertzen direnak(% 68 aurka eta% 32 alde).
|
|
|
Bigarrenik, AHTri buruzko iritzia, jendarteak gaiari buruz duen oinarrizko informazio mailarekin harremanetan jarriz (Euskal Autonomia Erkidegoan Abiadura Handiko Tren bat eraikitzeko egitasmoa badela ezagutzen duten ala ez, proiektuaren arabera tren hori beren udalerritik pasatuko litzatekeela ezagutzen duten ala ez, eta udalerriko zein tokitatik pasatuko litzatekeen dakiten ala ez); nabarmentzekoa da, AHTren aldeko iritziak hedatuago daudela informazio gutxi edo bat ere ez duten sektoreen artean, eta aldiz, AHTren kontrako iritziak nagusitu egiten direla galdekatutako pertsonen informazio mailak gora egin ahala. Hala, informazio gutxien duten pertsonen artean (hots, AHT proiektuaren
|
berri
ez zutenen edota egitasmoaren arabera AHT beren udalerritik pasatuko litzatekeela ez zekitenen artean) gehiago dira nabarmen AHTren alde azaltzen direnak kontra azaltzen direnak baino. Aitzitik, informazio gehien dutela adierazi duten pertsonen artean jarrerak irauli egiten dira, eta gehiengo zabala dira AHTren aurka agertzen direnak(% 68 aurka eta% 32 alde).
|
|
|
Lan honek bi zati izango ditu. Lehenik eta behin, AHTren inguruko iritzi bilketa baten
|
berri
emango dugu, zehazki, euskal Y proiektuak kaltetzen dituen udalerrietako herritarren iritziak jasoko dira. Atalka banatuta, informazioari, parte hartzeari eta, oro har, abiadura handiko trenari buruzko iritziak laburbilduko ditugu.
|
|
|
Zehazki, hiriburuetako biztanleak horrela banatzen dira duten oinarrizko informazio mailaren arabera: % 18k ez du AHTren proiektuaren
|
berri
,% 22k badu proiektuaren berri baina ez daki trena bere hiritik pasatzekoa denik,% 39k badaki trena bere hiritik pasatzekoa dela baina ez daki zein leku zehatzetatik. Azkenik,% 11k adierazi digu badakiela trena nondik igaroko litzatekeen eta% 10ek ideia bat baduela.
|
|
|
Zehazki, hiriburuetako biztanleak horrela banatzen dira duten oinarrizko informazio mailaren arabera: % 18k ez du AHTren proiektuaren berri,% 22k badu proiektuaren
|
berri
baina ez daki trena bere hiritik pasatzekoa denik,% 39k badaki trena bere hiritik pasatzekoa dela baina ez daki zein leku zehatzetatik. Azkenik,% 11k adierazi digu badakiela trena nondik igaroko litzatekeen eta% 10ek ideia bat baduela.
|
|
|
Partikularrek edukitzari buruzko informazio txostenak (informaciones de posesi6n, expediente de posesi6n) egin behar dituzte, dauden dokumentuak eta testigantzak jasotzeko, erregistroan horren
|
berri
emateko eta, edukitzaren informazio hori, hamar urte iraganda, jabetza titulu bihurtzeko. Erakunde haiek, aldiz, edukitza ziurtagiriak (certificaciones posesorias) zuzenean emateko ahalmena izango dute, erakunde publikoek egiazko dokumentu publikoak dauzkatelako, non azaltzen diren finkak bereak direla (partikularren dokumentuak partikularrak dira, baina erakunde publikoarenak, publikoak dira).
|
|
|
udalen ardurapean daude eta ondasun higiezinei buruzko erreferentziak (zentsuak, salmentak, hipotekak edo maiorazkoak) jasotzeko erabiltzen dira. Bereziki, zergak kobratzeko bidetik garatu zen legeria eta espezializazioa, eta, horregatik, sistemak ondasunen gainean ezarritako zamen
|
berri
ematen bazuen ere, ez zuen jabetza eskubidea behar bezala bermatzen, ez eta finkaren deskribapen zehatza ematen ere. Kontuan izan behar da sistema horretan publizitatea edukitza bidez egiten zela.
|
|
|
Hori gertatzen da jabetza eskubidearekin, eta bereziki ondasun higiezinen gainekoa bada. Jabetza eskubidea baliatzea bideratzeko beharrezkoa gertatzen da erregistroak eskaintzen duen publizitatea, zertarako eta hala nola edukitzarik gabeko eskubideen
|
berri
izateko (hipoteka, zortasun negatiboak, azalera, zentsuak), ondasunak baliatzeko prozedura azkarrak bideratzeko (hipotekarioak, enbargoak) edo jabetza eskubidearen titulartasuna segurtatzeko.
|
|
|
Helburua, beraz, ondasunen gaineko eskubideei publikotasuna ematea da: publikotasuna, batetik,
|
berri
ematea da, egoera juridikoa ezagutarazten baitu; eta, bestetik, eraginak dira, ondorio juridikoak sortzen baititu. Eragin horiek, funtsezko lau printzipiotan oinarritzen dira:
|
|
|
Estatu konfesionalean ulertzen da elizek eta gurtza lekuek berez dutela publikotasuna, gizarteak badakiela leku horiek norenak diren eta beraz ez dutela erregistroaren publikotasunik behar, jabari publikoko ondasunak bezala. Inskribatzea borondatezkoa izanik eta inori kalterik ez badio egiten, zaila da ulertzea zergatik debekatu behar den higiezin baten gaineko egoeraren
|
berri
erregistroan jasotzea, azken batean norberak erabaki behar baitu bere interesa zein den.
|
|
2010
|
|
|
Berezkotasun horrek bere ezaugarrietan erakusten duenez, kultura era dinamikoa, eraldatzailea eta balio eraberrituen sortzailea da, norberaren balio oinarrietatik birsortzen eta birsortzen ari denean. Berezko era horren onarpenean komunitatea bere autoirudikapenen balioztapena egitera datorrenean, estilo propioz, Geetz ek (1973) ethos a izendatu zuenaren erro metaforikoa dakusagu, hots, jarrera kultural eta estilo baten
|
berri
ematen digunean, berariazkotasun horrek deskribatzen du marko eszenikoaren estetika kulturala eraginkortasun sinbolikoaren eremuan. Eraginkortasun horretan gizakiaren bizi esperientziaren hautematea globala denez, hauteman, pentsatu, bizi, sinbolizatu, elkarrekin egiten dira, eta bertako bizipenen testuinguru trinkoan balio eraberrituen adierazleak diren giza prozesuak dira, bai ikonizazioan, bai estiloan, bai estetikan, bai diskurtso eta gai sozialen uztarduran.
|
|
|
Besterik gabe, horra bi zerrendak. Egileak biziki eskertuko du edozein akatsen edo hutsuneren
|
berri
ematea.
|
|
|
–Zenbait liburuen
|
berri
–. In Cuadernos de seccion.
|
|
|
ziur aski argia ikusi gabe nonbait agortu ziren noizbaiteko artikuluak, garrantzi handirik ez zutenak, edonola ere. Zerrenda txukundu, hitzaurretxo bat idatzi eta Peiori eta Josebari igorri nien, lehenak haren
|
berri
izan zezan, bere laguntzagatik eskerrak emanez; bigarrenak argitara zezan. Baina berehala, eta niretzat guztiz modu ustegabean, jaso nuen Joseba Agirreazkuenagaren erantzun etsigarria:
|
|
|
odola, sufrimendua, malkoak eta mina horren lekuko. Indarkeria sexistaren
|
berri
ematean, dramatikoak diren gertaera pertsonalen multzo bezala aurkezten dute, arazo komun eta ideologikoaren irudia ezkutatuz. Azken batez, horiemakum, ezeingizonezkoakheztengaituensistemapatriarkalarenfruitua izanik.
|
|
|
Artikulu honetan, Bizkaiko eliz arkitekturaren gaineko ikuspegi orokorra eman nahi da, eta ikuspegi hori lotuko da monumentu historiko artistikoetako esku hartze nagusiekin. Gure helburua da aztertzea ea XIX. mendeko arkitektoek baliatu zuten errepertorio estilistiko aberatsak eraginik izan zuen sortu
|
berri
zen diziplinan: monumentuen zaharberritzean.
|
|
|
Canalek 1983an argitaratutako artikuluan Swainekin ateratako ondorioen
|
berri
eman zuen eta komunikazio gaitasuna beste lau gaitasunek osatzen dutela esan zuen: gaitasun gramatikalak, gaitasun soziolinguistikoak, gaitasun diskurtsiboak, eta gaitasun estrategikoak.
|
|
|
–Gai izango da ikaslearen prozesuaren
|
berri
familiari emateko, aholkuak emateko, argibideak emateko, eriritziak eta eskaerak azaltzeko...
|
|
|
1 taula. Irakasleak izan behar duen komunikazio gaitasunaren
|
berri
ematen da egunero dituen jarduera eremuetan.
|
|
|
Kontuan izan beharrekoa da taula horretan irakaslearen komunikazio gaitasuna trebetasunetan eta hiru eremutan zehazten dela. Era berean, garrantzizkoa da ohartaraztea, lan honen hasieran esan den bezala, komunikazio gaitasuna ezagutza linguistikoak ez ezik, beste gaitasun batzuek ere osatzen dutela eta taula honetan horren
|
berri
ere ematen da; izan ere, ikasle batek esaten duena ulertu behar baldin badu irakasleak, ezagutza linguistikoaz gain, ezagutza soziala ere izan behar du, aintzat hartu behar baititu ikasleak dituen izaera, jatorria, heldutasun maila, ama hizkuntza, etab.
|
|
|
Horrenbestez, artikuluan azaldu dugun bezala, irakaslearen komunikazio gaitasuna bere jardueraren hiru testuingurutan zehaztu daiteke; izan ere, irakasleak izan behar duen komunikazio gaitasuna neurtzeko orduan, hiru eremuotan arreta jartzea da egokiena. Horretarako, betiere, C1 hizkuntza maila duela eta Eusko Jaurlaritzak IRALE programaren barnean irakasleen euskalduntzerako aurkezten duen trebetasunen deskripziotik abiatuta, irakaslearen komunikazio gaitasunaren
|
berri
ematen duten adierazleak taula batean jarri ditugu, bide zail hau leuntzen hasteko pauso bat ematearren.
|
|
|
Gaur egun hiztun orok duen komunikazio gaitasuna definitzeko orduan, kode linguistikoa ez ezik, bestelako ezagutza ere kontuan izan behar dugu. Horrela, bada, lan honetan aipatzen ditugun zenbait autorek komunikazio gaitasuna osatzen duen ezagutzaren
|
berri
eman dute. Halaber, lan honetan irakasleak izan beharreko komunikazio gaitasuna zehaztu dugu eta horretarako bi bide hartu ditugu; batetik, irakasleak bere eguneroko jarduera akademikoan dituen hiru lan eremuak zehaztu ditugu; bestetik, Europako Erreferentzi Marko Bateratuak aipatzen duen C1 hizkuntza maila oinarri hartuta, irakasleak izan beharreko komunikazio gaitasuna aipatutako hiru eremuotan azpimarratu dugu.
|
|
|
Azpimarratu beharra dugu komunikazio gaitasuna lan honetan adierazten den zentzurik zabalenean kontuan izan behar dugula, ingurunea eta pragmatika ere kontuan hartuta. Irakasleak izan beharreko komunikazio gaitasunaren
|
berri
emateko orduan, Europako Erreferentzi Marko Bateratuak definitzen duen euskarako C1 maila aintzat hartu dugu. Hortaz, irakaslearen hiru lan esparru, beharrezkoa duten C1 maila eta komunikazio gaitasuna kontzeptua uztartu ditugu.
|
|
|
Herritarraren ordez gizabanakoa agertu zen. Aldi berean, gizaki
|
berri
hori, gizabanakoa, problema bihurtu zen, eta horrela, gatazka, herri eta estamentu sozialen artekoa izatetik pertsonen artera eta pertsonen barrura lerratu zen. Ondasun ugariagoen eta teknika garatuagoen artean, bizitza gatazkatsuagoa, larriagoa, ezegonkorragoa egin zen, gaur egun bezalatsu2.
|
|
|
Hizkuntza bat osatzen duten fonema berdintsuak erraz nahasten dira ez bagaude hauei aurre azalduak eta oso zailak dira ezberdintzen. Oinarrizko ikerketatik ezagutza eta estrategiak ekar ditzakegu, adibidearekin jarraitzeko, hizkuntza
|
berri
baten ikaskuntza ahalik eta modu eraginkorrenean egiteko. Horrelako adibideak gai askotan aurki ditzakegu; erradiologo edo kardiologo adituak, gaitz zehatzak ezberdintzeko gai dira, erradiografiak ikusiz edo bihotz taupadak entzunez, adituak ez direnak orban ala soinu hutsak hautematen ditugun bitartean.
|
|
|
Era berean, alderdiei bera hirugarren inpartzial bat besterik ez dela (inoiz ez epailea, ikertzailea edo aholkulari juridikoa) azalduko die. Prozeduran zehar abokatu baten laguntza izateko duten eskubidearen
|
berri
ere emango die. Bereziki nabarmenduko die abokatu horrek ezin dituela alderdiak ordezkatu, lagundu eta beren ordezkaria izan baino.
|
|
|
liskarrari bukaera ematen dion alderdien akordioarekin edo akordiorik gabe. Bi kasuetan bitartekariak Fiskaltzara azken txosten bat bidaliko du81 Bitartekaritza akordioarekin bukatuz gero, honen nondik norakoen
|
berri
emango zaio hari. Bereziki adieraziko dira akordioaren ardatz diren alderdiek hartutako konpromiso edo betebeharrak.
|
|
|
28 Esperientzia hauen
|
berri
ematen dute Botere Judizialaren Kontseilu Orokorraren babesaz argitutako bi aldizkari hauek: Zenbaiten artean (2006) eta Zenbaiten artean (2007).
|
|
2011
|
|
|
50eko hamarkadan izan ziren eztabaida ideologikoei eskainitako atalean eman dugu humanismoaren inguruan horren
|
berri
zehatzagoa (Orixe, 1950; Krutwig, 1951b). Laburkiro:
|
|
|
Lehen orrian asteko
|
berri
politiko kultural garrantzizkoenak agertzen zituen: nazioartekoak, Frantziako estatukoak, eta Euskal Herrikoak.
|
|
|
Etxaniz, N. (1978): Lur
|
berri
billa, Gipuzkoako Aurrezki Kutxa, Donostia.
|
|
|
Antxe, Jauna, ba dakizu, geldi nintzan bakarra./ Otoitz aspertu bat nai, ta debeku nun negarra./ Belaunen gain egoteko galdu nizun indarra./ Eseri naiz; ezin egon; ez dator deiadarra; Orduntxe, Jauna, nolako miña/ etorri zitzaidan neri!/ Zuk eta biôk bakar dakigu/ zazpi urte beltzen
|
berri
./ Zuk neri miñak bialdu eta/ ni guzien gain igeri./ Zure laguntzaz ezin nezaion/ ukorik egin ezeri. Ezin dut âztu Urli' ren bidez/ erauntsi zenidan lorra;/ ez Sandi arek bide erdian/ ipiñi zidan zoztorra;/ gero, Berendi egin nun topo,/ gogorrik bazan gogorra./ Guzi oiekin ordaindu bezat/ nere gaizkigiñen zorra(...) Gerta bearra gerta zanean,/ beste biderik ez neukan./ Ukatu, nola?
|
|
|
Oraintxe sartu da euskera gizabidean, Iainkoa ukatzen ikasi baitu. ¡ Zer zadura badura nâsiak ematen ditugun zartari
|
berri
ortan! (Orixe, 1953).
|
|
|
Leon Berrizarte hazpandarrak alegia anitz kaleratu zuen, Paul Guilsou, P. Larzabal eta Mayi Elissagarayk antzerkiak, eta Iratzederrek, Oxobik eta beste hainbatek olerki edo bertsoak eta, halaber, mintzaldiak. Eskualzaleen Biltzarrak urtero egiten zuen egunaren
|
berri
jasotzen zuen, ikasleek egindako euskarazko idazlanei emandako sariak barne, eta zerbait bereziki nabarmentzera jarriz gero, Baionan, 1959ko irailean egin ziren jardunaldi pedagogikoen berri eman zuenekoa nabarmenduko nuke, IKAS elkartearen sorrera eta jarraipenarena.
|
|
|
Leon Berrizarte hazpandarrak alegia anitz kaleratu zuen, Paul Guilsou, P. Larzabal eta Mayi Elissagarayk antzerkiak, eta Iratzederrek, Oxobik eta beste hainbatek olerki edo bertsoak eta, halaber, mintzaldiak. Eskualzaleen Biltzarrak urtero egiten zuen egunaren berri jasotzen zuen, ikasleek egindako euskarazko idazlanei emandako sariak barne, eta zerbait bereziki nabarmentzera jarriz gero, Baionan, 1959ko irailean egin ziren jardunaldi pedagogikoen
|
berri
eman zuenekoa nabarmenduko nuke, IKAS elkartearen sorrera eta jarraipenarena.
|
|
|
Harridura batetik sortutako ikerketa baten
|
berri
eman nahi dugu artikulu honetan. Izan ere, aspaldi konturatu ginen euskara modu berezi batean erabiltzen zela «izen publikoetan».
|
|
|
Ansel autoreak argi nabarmentzen du zeintzuk izan diren bere iturri nagusiak 1933ko Gasteizko Kongresuaren
|
berri
ematerakoan. Euzkadi egunkaria da iturburu nagusia, baita El Día donostiarra ere (Ansel:
|
|
|
Kontuan hartuta ikus entzunezko edukien kontsumo paradigma
|
berri
baten aurrean dagoela gizartea (eta, kasu honetan, nerabea), beharra ikusten da ikertzeko zein den gaztetxo horiek egiten duten ikus entzunezko kontsumoa eta zeintzuk diren beraien motibazioak ikus entzunezkoak kontsumitzeko. Horrekin batera, interesgarria da ikustea euskarazko produkzioak zein leku duen kontsumo horretan.
|
|
|
Ikuspegi dinamikotik begiratuta, nortasun antisozialaren nahastea duen pertsonaren supernia garatu gabea da. Nia garatzen da eta hark ematen dio mundu errealeko muga praktikoen
|
berri
. Baina, ez du supernia garatzen.
|
|
|
erakundeen larrialdi zerbitzuetara eta genero indarkerian espezializatutako abokatuen eta psikologoen zerbitzuetara. Biktimekin izandako lehen kontaktuan, elkarrizketatzaileak bere burua aurkeztu eta lanaren nondik norakoen
|
berri
ematen zion emakume bakoitzari. Ondoren, borondatezko parte hartzea eskatu ohi zitzaien.
|
|
|
Bestalde, aurreko lerroetan aipatutako kasuarekin jarraituz, sendagileak ez zuen gertaeraren
|
berri
eman epaitegian. Ildo horretatik, agente batzuek diotenez, kasuak nahi eta nahi ez komunikatu behar izateak sendagilearen eta osasun zerbitzuen erabiltzaileen arteko harremanaren konfidentzialtasuna urratzen du.
|
|
|
Bertako profesionalak ez dira horrenbeste inplikatu behar. Zauri edo lesio guztien
|
berri
ematen dute epaitegian. Hala ere, larrialdietako sendagileak ez du kaltetua salatzeko konbentzitzen ibili beharrik.
|
|
|
Ildo horretatik, zerbitzu sozialen arlotik kasu guztien
|
berri
ematea proposatzen dute, sostengu emozionala gauzatzeko, biktimari behar duen informazio guztia emateko eta salaketa aurreko eta ondorengo laguntasuna ziurtatzeko. Dena dela, gizarte langile asko kexu da kasu guztiak jakinarazten ez dizkietelako, edo jakinarazpena berandu egin ohi delako, horrek andrearentzat ekar dezakeen guztiarekin.
|
|
|
Nik, jakina, salaketa berregiteko eskatzen diet, horrek esan nahi duen guztiarekin. Epaiketan soilik salaketan bildutakoa epaitzen da, eta gerta daiteke deklarazio horretan soilik eraso baten
|
berri
ematea, eta ez ohiko egoera batena. Orduan, prozesuan bakarrik horretaz erabakiko da, eta horrek zigorgabetasuna ekartzen du.
|
|
|
Artikulu hau argitaratze prozesuan dagoen honetan bi arau garrantzitsuren
|
berri
eman behar dugu. Batetik, Atzerritartasun Araudia onartzen duen 557/ 2011 Errege Dekretuak (apirilaren 20koa) 5 urteko iraupena ezarri du legeak aurreikusitako baimenentzat, eta 16 urtetik beherako seme alabei zabaldu die baimen hori.
|
|
|
Metafora horretan erdian dagoen Medem hegaz pasatzen den txoria da. Bi talde horien enfrentamenduaren
|
berri
kirol irudien bidez ematen zaigu: kontrako aldeetara arraun egiten duten arraunlariak, sokatira lehiaketa edota pilota jokoak non bi aurkariek pilota jo egiten duten tantoa irabazi arte.
|
|
|
Harreman hori egiteko, sexu eszenetan Medemek kamara ikuspuntu baxuenera eramaten du, lurrarekin kontaktu zuzenean jarriz. Hala ere, ezezaguna, beldurgarria denari ere egiten dio erreferentzia; horren
|
berri
ematen digute bertatik datozen soinu beldurgarriek. Bi baserrien arteko muga da, biak elkartzen diren tokia izango da gerra iristen den arte.
|
|
|
Tierrako espazio bereziak Angelen bikoiztasunaren
|
berri
ematen digu. Filmean mundu banatua argi eta garbi markatua dago; lurra gorri kolore biziz margotua agertzen da eta lur horrekin kontraste bizia eginez zerua dugu, urdin kolorekoa.
|
|
|
7). Medemen zineak bide berdinak hartzen ditu norabide desberdinak hartzeko; horren
|
berri
Lucia y el sexo filmean ematen zaigu batez ere; izan ere, Lorenzok, Medemek berak bezala, kontakizun zirkularren abantailaz hitz egiten digu:
|
|
|
Horrela antolatzen da La ardila roja filma, fikzioa errealitate bihurtzen saiatzen da gezur joko horretan murgilduz. Nabariagoa da oraindik Lucia y el sexon, pertsonaiak fikzioaren eta errealitatearen artean kokatzen direlako baina horren
|
berri
izan gabe, bere natura bikoitzaren berri izan gabe (Etxebeste, 2010: 132).
|
|
|
Horrela antolatzen da La ardila roja filma, fikzioa errealitate bihurtzen saiatzen da gezur joko horretan murgilduz. Nabariagoa da oraindik Lucia y el sexon, pertsonaiak fikzioaren eta errealitatearen artean kokatzen direlako baina horren berri izan gabe, bere natura bikoitzaren
|
berri
izan gabe (Etxebeste, 2010: 132).
|
|
|
Filmaren hasieran, kredituetan, frontoi batean pilota batek paretaren kontra egiten duen soinua entzungo dugu, baina ezer ikusten ez dugunez, soinu horrek tiroak iradokiko ditu. Pertsonaia bikoitzaren azaltzeak ere askotan heriotzaren
|
berri
ematen digu, heriotzaren mehatxua dagoela adierazten digu. Manuel (Vacas) guztiz bikoitza den pertsonaia da, erdi hilik erdi bizirik dagoelako eta gauza bera gertatzen zaio Angeli (Tierra).
|
|
|
Ikus daitekeenez, elementu zirkularrek berebiziko garrantzia dute film honetan, baina gainerakoetan ere bai. Zirkulua oso era bitxian erabiliz kamera zahar baten bidez, irisetik begiratuta, Manuelek (Vacas) bere bilobei, hurrenez hurren, bi marisorgin kopulatzen, suge bat barraskilo bat jaten eta, azkenik, kakalardo bat suge baten muda zaharra eramaten erakusten dizkie, sexuaren eta heriotzaren
|
berri
emanez, bizi zikloa erakutsiz. Gainera, egoera horretan beste zirkulu bat sartzen da jokoan:
|
|
|
La piel contra la piedra dokumentala egin ostean jasandako kritikak zirela-eta, seigarren fikzio lana egiteari ekin zion, Euskal Herriaren tematika alde batera utzita. Aspaldidanik, 2001 urtetik bere arreba Anaren heriotzaren
|
berri
izan ondoren, buruan zuen zerbaiti bizitza emateko pausoa eman zuen Medemek. Filma Anari egindako omenalditzat jotzen du zuzendariak (Sardá, 2007:
|
|
|
Medem film honekin bizitzaren eta heriotzaren arteko hausnarketa bat egiteari ekin zion eta joko bikoitz horretan emakumearen paperari, bizitza emateko gai denari, garrantzia eman dio. Filma hasi baino lehen bikoiztasun horren
|
berri
ematen digu autoreak: «Dedicada a mi hermana Ana, que se fue.
|
|
|
2). Filmaren hasieran, Anak ez dauka barruan daramanaren
|
berri
. Horregatik da bere pertsonalitatearen atal garrantzitsu bat hanka bat beti etorkizunean jartzea, ez du atzera begiratu nahi; izan ere, beltza eta iluna den barren edo hondo bat dauka, beldurragatik ikusi nahi ez duena.
|
|
|
jarraitzen izateko, eta kolektiboa, haien ahotsa entzun dadin. Anaren berezko izatearen
|
berri
berak margotzen dituen koadroetan ikusten da, alaitasuna eta bizitasuna transmititzen baitute, haren oraina dira, ez iragana. Horregatik, Justinek bere subkontzientea liberatzeko sakontasun handiagoarekin margotu behar duela esaten dionean, Anaren erantzuna honakoa da:
|
|
|
Desberdintasun horiek dira, hain zuzen batzen dituztenak. Ana Madrilera iristen denean bere aitaren falta izugarria sumatzen du eta maiztasunez idazten dio bere
|
berri
izateko. Gutunetako batean, oraindik bere eskua sentitzen duela adierazten dio:
|
|
|
6). Hari esker, bere burua hobeto ezagutuko du eta bere patuaren
|
berri
ere izango du: «hay que mandar a la mierda a este mundo de machos que nos tiene a todos podridos por dentro».
|
|
|
Bere barnean ez dago kaosa, zuhurtasuna baizik (Medem, 2007: 4), horregatik, Anari begiak ireki nahi dizkio eta lurrean duen ordezkaritzaren
|
berri
eman.
|
|
|
Anak, bere maitearen ihesaren zergatia ulertu nahian, konfiantza osoz bere eskua Anglori eskainiko dio, bere subkontzientean barnera dadin. Hori dena, begi itxiekin egiten du, ez duelako bere iraganaren
|
berri
izan nahi, beretzat bere barneak ikusezina izaten jarraituko du, oraindik ez du tokatu zaion borrokaren parte izan nahi. Anglok ere, gidariaren papera beteko du, batez ere Anak bere izatearen zentzua galtzen duenean, eta bere barrua entzun dezan gomendatzen dio:
|
|
|
Subkontzientearen parte diren ametsek ere, garrantzia hartzen dute filmean. Freudek subkontzientearen azalean, lurperatutako emozioak, ametsetan gaudela, gainazal kontzientera igotzen direla zioen, baita ametsak gogoratzea lurperatutako emozioen edo oroitzapenen
|
berri
izateko lagungarria suerta daitekeela ere (Freud, 1993). Anak ametsik ez duenez, ezin du barnean daukana azaleratu eta horregatik hipnosiaren bidez lortzen du kanporatzea dena.
|
|
|
Lehenengo planoetan Via dei Coronari rantz oinez egiten duten bi neska ikusten ditugu, filmean zehar Erromako historiak izango duen garrantziaren
|
berri
emanaz jada. Izan ere, antzina kale nagusietako bat izan zen.
|
|
|
Gurutzatzen duen auzoak oraindik ere Errenazimentuko eraikinak eta Erdi Aroko ondareak ditu eta gaur egun antikuarioen kalea da, eta horregatik ere bertatik ibiltzea iraganera bueltatzea bezala da. Hau eta amaierako eszena, non bi emakumeak eskutik helduta ikusten ditugun, bata alde batera tiraka eta bestea bestera, kalean garatuko diren ekintza bakarrak izango dira eta hain zuzen filmaren egitura zirkularraren
|
berri
ematen digutenak ere.
|
|
|
Internetek hoteletik kanpo daramaten bizitzaren
|
berri
emango digu. Google earth en bidez ikusiko da non bizi den Natasha, baita bera eta bere ahizpa bikia tenista eta aktoresa moduan ere.
|
|
|
Hala ere, dualitateak bizitza eta heriotzaren joko horretan hartzen du indar handiena. Film osoan zehar topatzen gara bikoiztasun horrekin, kredituetan horren
|
berri
ematen zaigu («A mi hermana Ana que se fue. A mi hija Ana que vino»).
|
|
|
Paisaiarekin ere jolasten du Medemek Caótica Anan. Kobazuloa eta bertan dauden margoak Anaren kaosaren adierazle izateaz gain, haren lehenengo bizitzaren
|
berri
ematen digute. Gainera, Ana filmaren hasieran eta amaieran uretan sartzen eta bertan flotatzen ikusiko dugu, Medemen film askotan ikus daitekeen irudia.
|
|
|
Azkenik, gainerako filmetan bezala, zirkularitatearekin egiten dugu topo. Kalean garatzen diren bi eszena bakarrek horren
|
berri
ematen digute. Filma kalean hasten da bi emakumeak eskutik helduta ikusten ditugula eta berdin amaitzen da zirkulua itxiz.
|