|
2000
|
|
|
Ingalaterrako erregetzaren inguruan kargu garrantzitsuak eduki zituen Alexander Jardine zeritzanak Bergaran Xabier Munibe, Peñafloridako kondea, bisitatu zuenean, harriturik zegoen Bergarako Seminario hartan ematen zituzten irakaskintza gaiekin, baina harrituago Azkoitiko zaldunok herriarekin maila berdinean bat eginak ikusteaz. Goraipatzen du
|
beren
lana, baina aldi berean baita argi salatu ere horien aurka inkisidore eta gainerako beste askok bekaizkeriaz sortzen zizkieten eragozpen nagusiak.
|
|
|
Halaber, Asanblada Nazionalak eta Senatuak
|
beren
lanen gaineko zerbitzu bereziak ekoitzi etabanatzeko agindua dute, bakoitzak bere aldetik,. La Chaine Parlamentaire, delako katea osatuz.
|
|
|
Gizartearen interes orokorreko gaien babesa, hala nola, adierazpen askatasuna eta ihardespen eskubidea, egileen eta
|
beren
lanen babesa, aniztasuna, kontsumitzaileen babesa, gazteen eta giza duintasunaren babesa eta aniztasun kultural eta linguistikoaren babesa. Metodologia gisa, merkatuarekikosorosgarri egiten du araudia, interes horien babesean, interbentzio publikoamerkatuaren hutsegiteak bakarrik egingo lukeelarik justifikagarri83.
|
|
|
–Aitzindariek? berrogeita hamarreko hamarkadan
|
beren
lana isolatuki burutu zutela eta elkartzen hamarkadaren amaiera aldera bakarrik hasi zirela esatean, adostasun orokorra dago. Argigarria da hauek gehien aipatzen dituzten autoreak ezagutzea:
|
|
|
Gauzak honela, XX. mendearen azken laurdenean H. S. Kaplan-ek argitaraturiko liburuetako bat parafraseatuz, Terapia sexual berria deitu izan denakonfiguratuz joan dela esan daiteke. Izendapen hau gehiegizkoa izan daiteke, agian, baina kontuan hartu behar da, marko teorikoek
|
beren
lana egitekoproposamen honen funtsezkoena oinarritzat hartu eta berezkoak dituzten printzipioteorikotara egokitu dutela: konduktismoa, kognitibismoa (Lopiccolo, 1989), sistemen teoria orokorra (Verhulst, 1988), planteamendu humanistak, objektu harremanetan oinarritutako norabide psikodinamikoa duten terapiak (Apfelbaum, 1988) eta abar.
|
|
|
Kontua hauxe da: erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta,
|
beren
lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta ez dezagun ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu egin behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten gaitu iturri honek izan dezakeen arriskuaz:
|
|
|
Zerritegi batean ez zen hainbertze zikinkeria izanen! Ez naiz zuregatik ari, begietan baita gizon aratza zarela, baina zure lankide batzuek eman zezaketen, bederen, kasu handiagoa
|
beren
lana egiterakoan!
|
|
|
Ildo horretan, saritutako lanak kanpoan zabaltzeko gainsariak sortu dira. Horrela, euskarazko literatur sariaren irabazle eta akzesit saridunek,
|
beren
lanak nazioarteko zabalkunderako hizkuntza batera itzultzeko eta euskara ez den beste hizkuntza batzuetan aurkez daitezen katalogoa egiteko dirulaguntzak jasoko dituzte.
|
|
2001
|
|
|
CESek dio, etxeko lanen banaketa desorekatuak ondorio kaltegarriak dituela emakumeen gizarte eta lan arloko integrazioan,
|
beren
lan profesionala familia giroko premien arabera egokitu beharrean aurkitzen direlako sarritan, eta horrek bere eragina du gizarte babesaren mailan.
|
|
|
Gastu guztia Madrilgo Administrazioaren menpe geratuko da, EAEn ez bezala erdia Jaurlaritzak ordaintzen du Nafarroan segurtasunaren eskumen guztia Madrilen esku dago eta. EAEko bizkarzainei dagokionez bat eta gehienak enpresa pribatuetako zinpekoak,
|
beren
lan baldintzak hobetzeko eskaria egin dute, irailerako greba mehatxua luzatuz.
|
|
|
Orduan mutil guztiek herrikoak eta arrantzaleak behar zuten izan. Gaur egun ez dago arrantzale bakar bat oriotarren tostetan,
|
beren
lanagatik ezinezkoa dute eta denak lehorrekoak dira. Gainera, inguruko herrietako mutil batzuk ez ezik, Asturiaseko bat ere badoa oriotarren txalupan.
|
|
|
Orain arte esan liteke idazle bakar baten obra oparitu diogula mundu zabalari, Atxagarena hain zuzen(...). Lehenik eta behin gogoan izan behar dugu munduan idazle asko dagoela, eta apur batzuek baizik ez dutela lortzen
|
beren
lanak itzuliak izatea. (...) Zaila da, beraz, merkatuaren inertziari kontra egitea, eta ez guretzat bakarrik(...).
|
|
|
Hurrengo orrialdeetan, irakasleei
|
beren
lana antolatzen laguntzeko asmoz, bigarrenhizkuntzaren bereganatze prozesuan bereizi ditugun bost mailen deskripzioaeskainiko dugu. Deskripzio horren osagaiak honako hauek dira:
|
|
|
Dena dela, irakasleen aldetik, horrelako egitarauek ez dute lortu espero genuenonarpena. Erabiltzaileengana hurbiltzeko eta horien beharrei hobeto erantzuteko, zenbait saiakera egin diren arren (berrikusketak, lan osagarriak...), ez dugu lortuirakasleek
|
beren
lana antolatzeko orientabide lagungarritzat hartzerik.
|
|
|
Emakumeez soilik osatutako antologien beharra,
|
beren
lana jakiteraemateko.
|
|
|
Emakume idazleen autozentsura,
|
beren
lana gizonen kanonetara egokitzeko.
|
|
|
Christine Schwarzer ek, gizartearen presidenteordeak, azaldu zuen estresa eta antsietatea gainditzeko formula bizitza positiboan begiratzea dela, edo, gauza bera dena, “pertzepzio negatiboak aldatzeko teknikak aplikatzea”. Palman ezagututako ikerketak topiko batzuk suntsitu ditu, hala nola exekutiboak, irakasleak eta kazetariak
|
beren
lanak gehien estresatzen dituenak. Juan José Miguelen arabera, gizarteko hiru lehendakarietako bat eta Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko irakaslea, “gehiegizko mitoak zabaldu dira estresari eta antsietateari buruz”.
|
|
|
Bidezko dena kontsumitu”, GKE hauek kontzientziatu nahi dituzte Peru eta Ekuadorreko emakume artisauen taldeei salduko dituzten produktuak erosteak eragiten dizkien kalteez, nahiz eta merkeagoak izan, eta langileen ustiapena sustatu. Gainera, emakume horiek
|
beren
lana Europan balioets dezaten nahi dute, beren herrialdean pairatzen duten pobreziari aurre egiteko beren armekin eta karitatera jo beharrik gabe. Laura Rodríguez Nazioarteko Elkartasuneko Bidezko Merkataritzako arduradunak atzo azaldu zuen Albaceten bidezko merkataritzako produktu horiek denda espezializatuetan edo supermerkatu askotan aurki daitezkeela.
|
|
|
Arrantzaleek jaten ematen ez badiete, ez dute arrantzarik egiten. Nonbait hegaztiok badakite kontatzen, zazpira arte bederen, eta
|
beren
lan eskubideak begiratzen.
|
|
|
Beren kultura laterazkoa edo beste edozein erderazkoa izan dedin bitartean, zalla edo izango zaie: nai ta nai ez, beste kultura oiek, aien gogoan,
|
beren
lana egiña izango baitute".
|
|
2002
|
|
|
Cela eta Marsillach ez ziren politikoak izan baina zenbait arlotan botere dezente izan zuten. Egun hauetan Espainian egon dira bi politiko, botere dezente dutenak gainera, eta kritiko samar agertu dira bai
|
beren
lanarekin eta baita gaur egungo gizartearekin. Daniel Cohn Bendit da bata eta Vaclav Havel bestea.
|
|
|
Literatura baten biria» da, eta hain zuzen horrexek elkartzen ditu Euskararen Donostia Patronatuaren laguntzaz Alberdania argitaletxean plazaratu diren 34 idazleak eta 54 testuak. Donostia hiria daukate denek
|
beren
lanen ardatz edo kokaleku, nahiz bestelakoan batzuek besteengandik ezberdintasun nabariak izan. 1909an Emeterio Arresek Habanan idatzitako «Arratsaldean» poematik hasiz, XXI. mendean Ramon Saizarbitoriak idatzitzako «Rossettiren obsesioa»raino, idazlan ugarik izan du Donostiarekin lotura.
|
|
|
Inoiz baino argiago ikusten dut politiko ez direnak politikan sartu beharra, beti ere politika zentzu zabalenean hartuta. Esparru guztietako abertzale jatorrak mugimendu saretu batean uztartzen
|
beren
lan eta ekarpenak, prozesu politikoari esparru guztietan edukiak emanez, prozesua gizenduz, molde zaharrak gaindituz. Ez dakit asko ala gutxi garen, baina garenok garela herrigintzan sendo aritu eta erreferente sozio-politiko izan, etengabe.
|
|
|
Erdi Aroan, eta ondoren ere, artaldeak ziren nagusi Baigorri aldean, egun, eskuinaldean ageri den harrizko siloa duzu artzaintzaren arrasto bakanetakoa. Goldaketek
|
beren
lana egin dute.
|
|
|
Eta gene horrek mutazio bat jasaten duenean, tumoreen agerpena errazten denez.... atera kontuak! Harremana nabarmen jarri da pankreako minbizia zuten pertsonetan, baldin eta aldez aurretik
|
beren
lan giroan disolbatzaileekin kontaktua eduki bazuten. Lehenengo ikerketa honen konklusio gisa zera azpimarratu zuten ikertzaile katalanek, disolbatzaile organikoekin edukitako esposizioa pankreako minbizietan k ras genean ageri ohi diren mutazioekin lotua dagoela.
|
|
|
Urtero egin ohi duen bezala, euskaraz, gazteleraz eta frantsesez plazaratzen du Euskaltzaindiak aurreko urtean zehar erakunde honek izan duen jarduna. Izan ere, «Euskaltzaindiaren Oroitidazkia 2001» honen aurkezpenean Xabier Kintanak adierazten duenez, Euskaltzaindia osatzen duten euskaltzainak, urgazle laguntzaileak, kudeatzaile teknikariak, informatikari, biblioteka eta bulegoko lankideak ere, ez omen dira behar bezala konturatzen
|
beren
lan isilean zer nolako eraikuntza mamitzen ari diren, batez ere lan horiek beren bana banako izaeran maiz izaten duten itxura apalagatik. Eta horretarako dira urteroko Oroitidazkiak, maila guztietan Euskaltzaindiak egindakoa bai bertakoen eta baita beste guztion begien aurrean azaltzeko.
|
|
|
Hala ere, eskaintzak kudeatu eta argitaratzea autonomia erkidego bakoitzari dagokio, zenbaitetan irabazi asmorik gabeko entitate pribatuek ere (GKEek batez ere)
|
beren
lanen artean auzolandegiak jartzen dituzten arren.
|
|
|
Hori
|
beren
lana zela esan nien, besteak beste ni bizi naizen tokian horrelako zerbitzurik ez dagoelako eta 50 kilometro inguruko bidea egin behar delako.
|
|
|
– Bazkide langileek
|
beren
lan egoeraren oinarrizko esparrua finkatzen dute, lanaren antolakuntza, jardunaldiak, asteko aisialdia eta gizarte segurantzaren izaera aukeratzeko ahalmena ere enpresaren beharren arabera arautuz.
|
|
|
Lan eskaintza osatzen duten gizabanakoak, lan egiteko prest egonik
|
beren
lan indarra saltzeko prest daudenak dira. Lan eskaintzaren kopuru eta ezaugarriak, maila handi batean?
|
|
|
2 Irakaslego propioaren figura aztertzea. 3 Irakasle erdaldunen erreziklatzea eta euskaldunen prestaketa antolatzea,
|
beren
lana euskaraz burutzeko gai izan daitezen. 4 Irakasle euskaldun berriak sortzeko beka sistema eratzea.
|
|
|
Nafarroako Unibertsitate pribatuan (UN NU), horko irakasle, ikasle eta AZPkolankide euskaldunek ezin dute euskaraz hitz egin
|
beren
laneko orduetan, etaeuskarazko komunikazio bertikal osoa ez da %lera heltzen.
|
|
|
Denbora galtzen da horrela, edoirabazi, zein aldetik ikusten den?. Batzordeak lanean aritu dira,
|
beren
lanak alferrik izanen zirela jakinik ere. Plangintza asko proposatu dira.
|
|
|
Horrez gain, adineko langileek lanbide heziketan gutxiago parte hartzendutenez,
|
beren
lan ibilbidearen amaieran hezkuntza edo heziketa egituratu etaarautua hartu beharrean izango balira, oztopo handiagoak izango lituzkete. Horrekguztiak are zailago bihurtzen du epe laburrerako erronka.
|
|
|
Baina are interesgarriago jotzen dut lurraldekotasunari buruzko aipamena egitea, EIRE edota UEU onura ekonomikorik gabeko erakundeei
|
beren
lana eta ahaleginak eskertzeko batik bat, Ipar Euskal Herrian, Nafarroan eta Euskal AutonomiaErkidegoan aritzen baitira. Eskerrak gure lur zatiketa gainditzen duten erakundeakgeratzen zaizkigula,, lurralde osoan aritzen diren erakundeak onura ekonomikorik gabekoak dira; ostera, lur zatiketan aritzen direnak etekin ekonomikoa aterabehar ote dute??.
|
|
|
Fakultateetatik at, aspalditik zenbait kasutan, bestelako talde batzuek erejardun dute, bekak eskainiz, ikertzaileei
|
beren
lanak editatzeko abagunea emanez, hitzaldiak, jardunaldiak eta kongresuak antolatuz. Eusko Ikaskuntzaren HistoriaSaila, Sancho el Sabio fundazioa, Prfncipe de Viana Instituzioa, Euskal HerriarenAdiskideen Elkartea edo, tokiko historiari dagokionez?
|
|
|
Talde menperatzaileez aparte, boterearen jokuan sartzen ziren gizarte taldeak aldebatera utzita
|
,
beren lanetik bizi zirenen mundua daukagu. Oro har, hona hemengabeziarik nabarienak Nafarroako edo Nafarroari buruzko historiografian.
|
|
|
Gaztetxeetatik eta tabernetatik uhineratu ziren musika talde asko, batez ere 1980ko hamarkadan, musika zirkuitu alternatiboak sortuz. Era berean, taldeek irrati askeak erabili zituzten
|
beren
lanak promozionatzeko, disko-etxeen menpekotasunetik kanpo.
|
|
|
Marxisten teoriez gain, ikus dezagun irakurketa funtzionalistaren paradigma. Gaur egungo gizarte konplexuetan duten pisu espezifikoagatik, hedabideek gizarte kontrola eta gizarte orientazioa bermatzen dutela diote funtzionalistek
|
beren
lanetan.
|
|
|
Kazetariek eta hedabideetako gainerako langileek ez dute burujabetasunik
|
beren
lanean.
|
|
|
Azken puntu horrek —adierazi zuen Azpirozek— “garrantzi handia” du gazteentzat, baina lehen aipatutakoen oso atzetik. Gazteentzako enplegu egonkor gutxiko lan merkatu batekin, gazteek beltza ikusten dute
|
beren
lan etorkizuna. Horregatik, ez da harritzekoa, espainiar gizartea gehien kezkatzen duten gaiez galdetuta, gazte gehienek langabezia nagusitzat hartzea.
|
|
|
«Hau ez da kasko batekin konpontzen den arazoa» esan zuen Diamantopoulouk. Hori dela eta, Europako Agentziak jardunbide egokien gidak eskaini nahi ditu, laneko estresaren kausak aztertzeko, esate baterako, komunikazio ona eta laneko giroa, eta saihestu egin behar du Europako Agentzia, langileak kontrolatu eta bere lan erritmoa, enplegatuei lagundu eta
|
beren
lan erritmoa erabaki, langileei lagundu eta beren lan erritmoa erabaki eta langileen artean funtzioak argi eta garbi banatzea.
|
|
|
«Hau ez da kasko batekin konpontzen den arazoa» esan zuen Diamantopoulouk. Hori dela eta, Europako Agentziak jardunbide egokien gidak eskaini nahi ditu, laneko estresaren kausak aztertzeko, esate baterako, komunikazio ona eta laneko giroa, eta saihestu egin behar du Europako Agentzia, langileak kontrolatu eta bere lan erritmoa, enplegatuei lagundu eta beren lan erritmoa erabaki, langileei lagundu eta
|
beren
lan erritmoa erabaki eta langileen artean funtzioak argi eta garbi banatzea.
|
|
|
Ondorioz, zereginak behar bezala ez atenditzeko desegokitasun, eskumenik eza, eraginkortasun eza sentitzen da. Osasun langileek, irakasleek, gizarte laguntzaileek eta laguntza jasotzen duten pertsonekin lan egiten duten beste kolektiboek aukera asko dituzte sindrome hori jasateko, eta horrek
|
beren
lana egiteko itxaropenak zapuzten dituzten bokazio profesionalei eragiten die. Horixe gertatu zitzaion, hain zuzen, tailerreko buruari; 1973an, bokazioz aldatzea erabaki zuen enpresa batean, lanerako tailer batean.
|
|
|
Hala ere, badirudi hormona ekintza duten molekulek dituztela arrisku gutxien pertsonen osasunerako. Substantzia horiek, besteak beste, gizonezkoen edo emakumezkoen hormona ekintzak dituztenak, animaliei eman behar zaizkie eta
|
beren
lana egin behar dute, baina ezin dugu ahaztu denboraren poderioz metabolizatu egiten direla, eta, ondorioz, haien eragin farmakologikoa galtzen dutela. Baina zein da ondorioa?
|
|
|
Beti da atsegina etxeko guneek
|
beren
lanaren zigilua dutela ikustea. Itxura pertsonal horrek balio berezia hartzen du logela nagusian edo haurrentzako gelan.
|
|
|
Eta bertan gelditu ziren artean une batez, Toki Onara begira, Manuel begi bistatik desagertu ondoren ere. Hurrena,
|
beren
lana bukatutzat emanik nonbait, alde egin zuten Abenidan gora, Ezkurdi Plazarantz. Josu R zelatan egon zitzaien, jendartean galdu ziren arte.
|
|
|
–Idaztea bakardadea da, idazlea bakardadera kondenatuta dago?, esaten dute txit serio, gainerako jendea beti plazan eta kontu kontari balebil bezala. Oro har, arotzek eta mekanikoek baino gehiago dute
|
beren
lanaz, ukitu esoterikoak erabat ahaztu gabe". Justuak izateko, onartu beharra dago Erromantizismoko oihartzun hauek ez direla bakarrik poeten ondarea, eta beste sortzaile mota askorengan aurki daitezkeela oraindik ere, eta egia da, bestalde, poeta batzuk klixe horretara nekez egokitzen direla; baina onartu behar da, hala ere, beren burua poetatzat aurkezten dutenen kolektiboan ugariagoak direla mota horretako portaerak eta kontzepzioak.
|
|
|
Ikertzaileek behar dituzten jakintzak eta, batez ere, abileziak eta gaitasunak bereziak dira. Gainera,
|
beren
lan esparruan sortzen diren ezagupen berriak oso gertuizan behar dituzte.
|
|
|
Ez goaz esatera, noski, administratzaile desinteresatuek
|
beren
lana ondo betetzen ez dutenik: botere zaletasunak, izen onak, espiritu publikoak eta ontasunak zuhur bihur ditzake eta zaintzaile fin egin.
|
|
|
Bistakoa da, beraz, espetxeetan arrunt bihurtu diren zarata, jendetza, joan etorri, eta, oro har, jendea ikustera ohitu den ikuskizun tamalgarriak ezinezko egiten dutela egoitzon martxa ona eta, are okerragoa dena, presoei
|
beren
lanarekin jarraitzea galarazten diela.
|
|
|
Bada, horratik, askozaz hizpide kontsolagarriagoa presoen egoerari dagokionez. Zigorpetik askatu eta presoak gizartera itzultzen ditugunean, zer egingo dute
|
beren
lanetatik ahalik onura handiena ateratzeko. Nola erabiliko dute itzuli zaien askatasuna, nola, orobat, irakatsi zaien guztia?
|
|
|
Marriot zuzen zebilen. Sevillako eta Salamancako prentsa arduradunek ezin hobeto egin zuten
|
beren
lana. Nork ez zuen sinetsiko Espainia nazionalean Asturiasko dinamiteroek erre zutela Gernika?
|
|
|
Geroxeago
|
beren
lana frogatuko dute arbela altxatuz eta galdetua zen zenbakiari doakion laukitxoari begira� tuz (gisa horretan, taula nork bere lanaren zuzentzeko baliatzen da}. Hor ere, egin den lana azaltzen da, adibi� dez:
|
|
2003
|
|
|
Gutxi gara eta elkarren aurka jartzen bagara indarrak alferrik xahutzen ditugu. Zernahi gisaz, egoera honek ez du apaltzen
|
beren
lanaren garrantzia. Elkarte honetan ikusmolde ezberdinak dituzten gurasoak daude, gure lana biziki bultzatu dutenak.
|
|
|
Maila ekonomiko desberdinetako gizon emakumeak dira, erlijio eta sinesmen desberdinak dituztenak, pertsona anonimoak, Amnesty existi dadin ezinbestekoak, izan ere, ikerketak, kanpainak eta bestelako ekimenak laguntzaile horiek eta
|
beren
lana babesten duten pertsonek bakarrik finantzatzen dituzte.
|
|
|
Irakasleei ordaindutakoa, aldiz, 280.000 pezeta baino ez zen izan. Kontuan izanik diru-laguntza batzuk geroago etorri zirela eta UEUn parte hartu zuten askok, sailburuek bereziki, ez zutela dirurik jaso
|
beren
lanagatik, emaitza ez zen txarra izan, baina agerian utzi zuen UEUren ahulezia historikoetako bat, diru falta alegia. Urteko aurrekontua osatzeko izandako zailtasunek behin eta berriz eragotzi dute epe ertaineko plangintzak garatzea.
|
|
|
Antolatzaileek (Haritschelhar eta Goihenetxe) bi irizpide jarraitu zituzten. Bat, irakaskuntza osoa euskaraz izatea, nahiz eta horrek zailtasun ugari ekarri, sarritan hegoaldeko hizlari euskaldunek arazoak baitzituzten muga zeharkatzeko eta
|
beren
lanak zabaltzeko. Bi, legeen babesean aritzea, agintarien adostasunarekin, eta ahal izanez gero babesarekin.
|
|
|
Antolaketa hutsuneak gorabehera, balantze baikorra egin zuten bertaratutako zenbait lagunek61 Manex Goihenetxeren hitzetan: «Erran ginezake aurten egin dugula egiazko unibertsitatea»62 Zientzia Saila izan zen, denen esanetan, hobekien antolatu zuena bere ikastaroa, Bilboko, Donostiako eta Iparraldeko taldeak urtean zehar bildu eta elkarrekin bikain antolatuz
|
beren
lana. Hasierako asmoa ikasleen parte hartzea bultzatzea bazen ere, ez zen gertatu sail guztietan; arrazoiak bi izan zitezkeen, ikasleek aurretiko lana egin ez izana eta haien jarrera pasiboa, «entzutera eta bere iritzi soilak azaltzera bakarrik agertuak bai ziren».
|
|
|
Bestalde, Kazadi aitak kritikatu egin zuen Espainiako hedabideek Afrikarekiko duten informazio politika eskasa, “kontinente osoan bizi diren dramen kausez herritarrak jabetzea galarazten duena”. Hegoaldeko Fundazioaren barruan, hiru GKEek
|
beren
lan esperientziak partekatuko dituzte hegoaldeko eskualdeetan, herrialde horietan garapenerako sentsibilizazio eta prestakuntza proiektuak sustatu eta finantzatzeko eta Afrikako eta beste eskualde batzuetako errealitatea esparru guztietan bateratzeko. Era berean, beste zentro eta erakunde batzuekin trukea eta lankidetza sustatu nahi dute, hegoaldeko herrien ezagutza hobetzeko; ikerketa, dokumentazio eta informazio jarduerak garatu nahi dituzte, eta erakundearen helburuak zabaltzeko materialak eta baliabideak editatu.
|
|
|
Bestalde, zientzialariek uste dute aldaketa genetikoak obulua ongarritzeko beste abantaila bat ematen diola kaltetutako espermari. Ikertzaileek, “American Journal of Human Genetics” en on line atalean
|
beren
lana aurreratzen dutenek, azalpen bat bilatu zuten gertaera jakin bat argitzeko: gaixotasun genetiko arraroak ohikoagoak zirela guraso zaharragoek jaiotako haurrengan.
|
|
|
Beraz, gurasoek ez dakite ia inolako gorabeherarik ikastetxeetan. Eskola porrota Gaur egun, lana eta familia uztartzen ez direnez, haur askok bakarrik ematen dute arratsaldea, eta heldu baten begiralerik gabe ikasi behar izaten dute
|
beren
lanak egiten. Gurasoen inplikazio urri horrek, haurren soziologoen arabera, eskola porrotaren ehuneko handia eragiten du.
|
|
|
Azterlanaren koordinatzaileak, Josep Maria Antók, azaldu du ondorio horiek Cornellá de Llobregat (Bartzelona) auzoen artean zozketaz hautatutako 4.500 emakumek 2000ko eta 2001eko udan telefonoz emandako informazioan oinarritzen direla. Inkesta horien arabera, etxeko langileek(% 12)
|
beren
lanarekin lotutako arnas sintomen bikoitza baino gehiago dute beste sektore batzuetako langileek baino(% 5). Hala, etxeko zortzi garbitzailetik batek asma du eta seitik batek bronkitisa.
|
|
|
%52, 5ek uste du oso lan ona egiten duela, %37, 4k ona dela, eta %6, 5ek bakarrik erregularra dela eta %0, 9k txarra dela. GKEek egiten dituzten lanen alderdi positiboen artean, gazteek nabarmentzen dute mundu hobe baten alde lan egiten dutela (%36, 9), behartsuenekin (%24, 4) arduratzen direla eta
|
beren
lanak zentzua duela (%20, 5). Negatiboen artean, berriz, nahiko baliabiderik ez dutela(% 44,1), gobernuen lana egiten dutela(% 22,9) edo diruaren destinoaz fidatzen ez direla(% 21,2) adierazi dute.
|
|
|
Lan horren arduradunak zentroko edo enpresa konkurrenteetako langileak izanen dira, baita prebentzio zerbitzuko kideak ere. Lantokiko edozein tokitara sartzen dira
|
beren
lana egiteko, eta informazioa tartean diren enpresa guztien artean dabilela bermatuko dute. Koordinatzaileek prebentzioa betetzeko behar diren jarraibideak emanen dituzte eta behar diren neurriak proposatuko dizkiete enpresei.
|
|
|
Arotz, meatzari, errementari eta gainerako ogibide fisikoak langileen beraien trebezian oinarritzen dira batik bat. Egiten dutena
|
beren
lanaren emaitza da, besterik gabe. Nekazariak, ordea, egunero ikusi eta aintzatetsi behar du bere nekea eta" bere habilidade guztia utsa dala Jaungoicoaren misericordia bagaric" (Umerez, id.: 226). Jo eta ke lanean arituagatik alferrik izango da, Jainkoak ez badio eguraldi egokia eta uzta ona bidaltzen.
|
|
|
lana bukatzearren misiora joan ez zen arotz batek kolpea huts egin eta eskua ebaki zuen; misiora joan beharrean eguzki gozotan zelaian etzan zen abokatu bat hantxe bertan geratu zen, jo eta hilda; aitortzera joan nahi ez zuen beste bat, berriz, itsu geratu zen handik gutxira, baina hori bai," gorputzeko begiez itsu" izan arren," arimako begiak" zabaldu zitzaizkion. Kontrakoa ere gertatzen zen noiz edo noiz, hau da, Jainkoak saritu egiten zituen
|
beren
lana utzi eta, estu ibili arren, misiora joaten zirenak. Etxejabe batek, esaterako, ez zien bere morroiei misiora joaten utzi nahi, soroan lan handia zutela eta, baina Calatayudek hala eskatuta, utzi zien azkenean:
|
|
|
ere ez zuten zinik egin; laster izango ziren salatuak boterearen kontra altxatzea aldarrikatzen zutela eta. Nola edo hala lortu bazuten ere bi urte
|
beren
lanean irautea, 1792an, azkenean egotzi egin zituzten. Apaiz zein fraideek, denek alde egin behar izan zuten, askok Espainiara.
|
|
|
Sorkuntza andana bat ekoiztua izan da aurten ere iparraldean eta oro har sendi da, alde batetik artistek
|
beren
lana ahal bezain baldintza onetan eraman nahi dutela, adibidez antzerki batentzat zuzendari profesional bat hartuz, eta bestetik aniztasunaren koloreak aurkitzen direlaob retan. Eredu bezala, aipatuko ditut lau sorkuntza desberdin:
|
|
|
Hiritarren batzarra, Eklesia, Pnyx ko muinoan biltzen zen hilean lau aldiz hiriaren arazo nagusiak eztabaidatzeko. Baina demokrazia hau itxurazkoa zen, hasieran hein handi batean herritar gehienek ezin baitzuten
|
beren
lana utzi eta batzarrera joan, eta gainera beharrezko prestakuntza falta zitzaien arazo politikoez aritzeko. Horregatik, aberatsek eta aristokratek bakarrik har zezaketen parte batzarrean, eta agintean zeuden.
|
|
|
XVIII. mende hastapenean, eta baita XVII. mendean eta lehenago ere, ia esperimentatzaile elektriko garrantzitsu adina teoria zeuden elektrizitatearen izaerari buruz, Hauksbee, Gray, Desaguliers, Du Fay, Nollet, Watson eta Franklin, kasu. Elektrizitateari buruzko horien kontzeptu guztiek bazuten zerbait amankomunean —batetik, saiakuntza eta behakuntzatik, eta, bestetik, garaiko zientzi ikerketa guztiak gidatzen zituen filosofia mekaniko korpuskularraren aldaera batetik edo bestetik eratortzen ziren— Haatik, osagai komun horiek guztiek ez zieten ematen
|
beren
lanei famili antzekotasun bat baino. Hainbat eskola eta azpieskola lehiakideen existentzia onartzera behartuta gaude:
|
|
|
Edo hori guztia gaizki ulertze baten ondorioa ote da? Hoberena, jakina,
|
beren
lanak ezagutzea da. Aurkezten ditugun hiru artikuluak 1960 eta 1970eko hamarkadetan zientziaren filosofian sortutako haztegi eferbeszentearen isla dira.
|
|
|
bide ziurretik joatearen konfiantzak elektrizitatearen ikertzaileei adorea eman zien lan mota zehatz, esoteriko eta xahutzaileagoei ekiteko. Fenomeno elektriko guzti guztiez arduratzeko betebeharretik askatuta sentitzean, talde bateratu berriak xehetasun osoz jorra zitzakeen fenomeno hautatuak,
|
beren
lanetarako ekipamendu berezia diseinatuz eta ordura arte ikertzaile elektrikoek horiei emandakoa baino erabilera temati eta sistematikoagoa eskainiz. Cavendish, Coulomb edo Voltaren eskuetan, gertakari elektrikoen bilketa eta elektrizitatearen teoriaren eraketa, lehenbizikoz, erabat zuzendutako jarduerak izan ziren.
|
|
2004
|
|
|
Gainera, zati hori sortzaileen elkarteko bazkide diren guztien artean banatu behar da (SGAEren kasuan 66.000 inguru dira gaur egun). Horrez gain, Jabetza Intelektualaren 154 artikuluaren arabera, autoreek
|
beren
lanen erabileraren araberako diru kopurua kobratu behar dute. Horregatik sortzaileen elkarteek tarteka komunikabideetan azterketak egiten dituzte, zein autorek saltzen duten gehien jakiteko.
|
|
|
Ildo honetatik AEBetako Creative Commons enpresak egile eskubideekin arazorik sortu ez dadin testuinguru digitalerako pentsatutako lizentzia batzuk ematen ditu," copyleft" aren filosofiari jarraiki. Lizentzia hori erabiltzen duten autoreek
|
beren
lana erabilia, kopiatua, erreproduzitua, zabaldua eta eraldatua izateko baimena ematen dute. Gainera, autoreak hiru aukeren artean hauta dezake:
|
|
|
Egile eskubideak sorkuntza artistikoak babesteko eta autoreei
|
beren
lanagatik diru ordain bat emateko sortu ziren, duela bost edo sei mende. Antzina ez zegoen sortzailerik, Altamira edo Lascaux kobetako marrazkiak esaterako, kolektibo baten lanaren emaitza bezala ulertzen ditugu, ez autore jakin baten sorkuntza gisa.
|
|
|
Hamabi artistak
|
beren
lanak eskaini dituzte, enkantean jarri eta bildutako dirua Demoen alde izan dadin. Artearen merkatua desobedientzia zibilarekin lotzeko lehenengotako ekimena da.
|
|
|
Ukaezina da, aipatu lan hauek, eta, horiekin batera, Epaitegietako Agiriak Euskaraz Normalizatzeko Batzordeak egiten duena, euskal abokatuek
|
beren
lana jorratu ahal izateko sortutako eredu elebidunak, euskalduntze prozesuak, eta zenbait epaitegitan egiten diren Euskararen Erabilerarako Sustatzeko Planen zabalkuntza,. Sailaren barneko Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak kudeatzen dituen proiektuak dira guztiak?, poliki poliki, euskara sustatzen eta zabaltzen ari direla Justizia Administrazioan. Oraindik ere bide luzea egiteko duen erakundea izaki, zalantzarik gabe, gure ahaleginari eutsi diogu.
|
|
|
Gene hori menopausia osteko osteoporosian, artritis erreumatoidean eta hezur metastasian hezurra suntsitzeko prozesuan inplikatuta dago. Jorge Moscat eta María Teresa Díez Meco zientzialariek
|
beren
lana argitaratu dute “Developmental Cell” zientzia aldizkarian, eta geneak adierazten duen proteinarik ez duten saguak sortu dituzte. Horrek eragozten du osteoporosia garatzea.
|
|
|
Espazio asmamen hori jaurti aurretik egindako kalkulu zientifiko batzuen arabera (gutxienez bost urtez egongo da martxan), Groenlandiako geruza izoztuen lodiera bederatzi metro jaitsi zen azken hamarkadetan. Wisconsineko Unibertsitatean diseinatutako “Icesat” eko laserraren neurketak oso lagungarriak izango dira ikerlarientzat; hala ere, beste asmamen batzuek lortutako datuekin, hala nola “Ramp”, nabarmen egin dute aurrera
|
beren
lanetan.
|
|
|
Hala ere, badirudi horrek aurrekoak baino pisu txikiagoa duela. Eta argiari dagokionez, Virginiako zientzialariek egiaztatu dute Iapetuseko azaleko izotza ez dela Jupiterren ilargiena bezalakoa (Europa, Ganimedes, Kalixto), eta hori,
|
beren
lanen arabera, haren konposizioan amoniakoa garrantzi handiko materiala delako izan daiteke, eta gauza bera gertatzen da Saturnorekin eta beste ilargi batzuekin. J. Blackek argitu du Iapetuseko izotzak ez dituela radarraren emisio propietate berak radarrarekin aurrez aztertutako beste satelite izoztu batzuenak (Jupiterren ilargiak, esaterako), eta askoz ilunagoa dela.
|
|
|
Lerro hauetatik eskaintzen den irtenbidea lorezaintzako ezagutza erraz batzuetara jotzea da, kontagailua marko natural batean sartu arte biltzeko. Kontagailua non dagoen eta zer tokitan dagoen, arrisku zirkular edo geometriko bat prestatzen da, ezkutatu nahi dugun elementua nahiko zentratuta eta eskuragarri uzten saiatuz, langileek neurketa egitera iristen direnean
|
beren
lana sortutako multzoan kalterik eragin gabe egin dezaten. Horretarako, egokiena da harrizko edo legarrezko sarbidea kutxatilaraino uztea, irudian ageri den bezala.
|
|
|
Deskribatutako kontrol analitikoak dokumentu erregistroak eta trazabilitate erregistroak dituzten beste batzuekin osatzen dira. Kontrol horiek,
|
beren
lanean hain espezifikoak diren establezimendu horiei aplikatutako APPCC sistemaren inplementazioarekin eta erabilitako arazketa teknologiaren eredu kontrastatuekin batera, bi kuskuko moluskuak arazteko industriaren osasun egoeraren funtsezko alderdiak dira. Horiek guztiak, modu errutinalean eta aldizka, oinarrizko elementuak dira Europako Albaitaritza Bulegoak une honetan egiten dituen ikuskapenetan, eta azken urtean elikagai industria mota horri buruz egindako bisitetan nabariak dira.
|
|
|
Baziren hura bezala pentsatzen zutenak, alegia, euskal kultura egoera larrian zegoela eta horren indartzearen aldeko ekimen zuzenak burutu behar zirelakoan zeudenak. Baina baziren, bestetik ere, lanean gogor jardun ziren eta ziharduten euskaltzale zaharrak, horrelako adierazpenekin
|
beren
lana gutxietsia ikusten zutenak.
|
|
|
Ikusteko dago, baina, zirriborroetan azaltzen zirenkontraesanak bideratu diren ala ez. Txostengile batzuek Euskal Herri osoari begira egin zuten
|
beren
lana, beste batzuek EAEri begira soilik. Batzuek Euskal Herri buruaski batean kokatu zuten kulturaren eszenatokia, beste batzuek oraingo egitura autonomikoan.
|
|
|
Beste batzuek, berriz, egarriaren eraman ezina akuilu, une batez amets egiten dute, denak uztarrian, berealdiko kolpea joz aurrera egin eta osinera heltzen direla, gehiegizko indarrak kakoa hautsi eta gurdia atzean utzita. Baina idi guztiek ongi dakite halere
|
beren
lana zein den, zorabiozko irudi horiek baztertuta: gurdia garraiatu behar dute osineraino, gurdi gaineko guztiak eraman behar dituzte ura dagoen lekuraino.
|
|
2005
|
|
|
Bengoetxearen iritziz, hemengo harrobia ez da aprobetxatzen ezjakintasun handia dagoelako. «Ikusleek ere ez dituzte aktore asko eta asko ezagutzen,
|
beren
lana erakusteko biderik ez baitute eta kanpokoa askoz gehiago baloratzen da, edozein lanbidetan». Badaki industriaren arauak direla:
|
|
|
ura sartu zen gai arriskutsuak zeuzkaten biltokietan eta erreakzioak eragindako leherketak ingurura jaulki zituen metil isozianatoa, fosgenoa (mostaza gasa), zianido hidrogenoa eta monoxido karbonikoa. Babes neurriek (baldin bazeuden) ez zuten
|
beren
lana egin: faktoria inguruko auzoetako biztanleen birikak erre zituzten gasek.
|
|
|
Nire ustez, magikoa da zerbait sortzeko gaitasuna izatea eta horrek aurrera egitea. Iparramerikarrak onak dira
|
beren
lanean, negozioak, zinea, musika aurrera eramaten, eta hori sinetsarazi nahi digute. Oso entusiastak dira.
|
|
|
Kasu batzuetan saltzaileak gero bitartekari edo broker bihurtu dira. Broker hauek 1994 arte egun argitan egiten zuten
|
beren
lana. Kazetariek aipatzen dute komisionista hauetako batek bere aurkezpen txarteltxoan Government Approved Kidney Agent (Gobernuak Onartutako Giltzurrun Agentea) ipintzen zuela.
|
|
|
Komunikabide honek helburu hau aitortzen du: «Ohartu gara analista eta idazle bikain ugarik zailtasunak dituztela
|
beren
lanak komunikabide publikoetan plazaratzeko. Idazle berri eta argitaratu gabeei gonbidapena egiten diegu guri beren idatziak bidaltzeko, eta gure erabakiak hiru irizpideotan oinarritzen dira:
|
|
|
Arratsean 3 laiko etorri zitzaizkigun beren lekukotasuna ematera,
|
beren
lanetik landa (federik gabe ote?) Galde bera egin nien. Aerospatiale eko ingeniari batek erran zidan:
|
|
|
hizkuntza menderatua eskolan ez erabiltze ak ekartzen du hiztunak haien jarduera profesionalerako ama hizkuntza erabiltzeko gai ez izatea, hizkuntza hori esparru batzuetara zokoratua izatea eta azkenik erabilera berezitue tarako garatua ez izatea. Euskararen erabilera berezituak eskolan berreskuratzea ezinbeste ko baldintza da etorkizuneko hiztunek beren burua gai ikus dezaten euskara
|
beren
lan espa rruetan erabiltzeko eta beraz, esparru horretako euskara gara dezaten.
|
|
|
Euskaldun erdien artean hainbat motatakoak aurki ditzakegu26: batetik, ama hizkuntza euskara izanik ere, irakaskuntza osoa erdaraz jaso dutelarik, euskara estandarra edota
|
beren
lan esparruko euskara menderatzen ez dutenak; bestetik, euskara bigarren hizkuntza modura ikasi dutenak eta lagunarteko esparruetan edota esparru komunetan edota beren lan esparruetan erabiltzeko gai ez direnak, edo bestela, esparru hauetan guztietan erabiltzen badute ere, jabekuntza erabat burutu ez izanagatik hutsuneak dituztenak. Euskara erabat normalizaturik ez egoteak posible egiten du irakaskuntzaren esparru guztietan eta baita testugileen artean ere mota hauetako guztietako hiztunak egotea.
|
|
|
Euskaldun erdien artean hainbat motatakoak aurki ditzakegu26: batetik, ama hizkuntza euskara izanik ere, irakaskuntza osoa erdaraz jaso dutelarik, euskara estandarra edota beren lan esparruko euskara menderatzen ez dutenak; bestetik, euskara bigarren hizkuntza modura ikasi dutenak eta lagunarteko esparruetan edota esparru komunetan edota
|
beren
lan esparruetan erabiltzeko gai ez direnak, edo bestela, esparru hauetan guztietan erabiltzen badute ere, jabekuntza erabat burutu ez izanagatik hutsuneak dituztenak. Euskara erabat normalizaturik ez egoteak posible egiten du irakaskuntzaren esparru guztietan eta baita testugileen artean ere mota hauetako guztietako hiztunak egotea.
|
|
|
Irakasleek
|
beren
lanaren behaketa egiteko gaitasuna, kontrol eta gainbegiraketarako gaitasunak landuz.
|
|
|
Lan emaitzetara: langileei
|
beren
lanaren emaitzen berri emanez.
|
|
|
c. Lehenbailehen
|
beren
lanak gidatzen hasiko naiz.
|
|
|
Proiektu horretan 1,9 milioi euroko inbertsioa egin da, eta lehen eskuzko prozesu analitikoa osatzen zuten teknikariak sartu dira. Pertsona horiek, Gonzálezen arabera, “orain
|
beren
lanean kontzentratu ahal izango dira automatizatu gabeko laborategiko beste arlo batzuetan eta CHOUko gainerako zerbitzu medikoetan”.
|
|
|
Ildo horretatik, ondorioztatzen dute autore italiarrek proposatutako legeak ez duela sare trofikoen egituraren arazoa konpontzen. Estudiorako, Camachok eta Arenasek 17 ekosistemen sare trofikoak aztertu dituzte, ikertzaile italiarrek
|
beren
lanean erabili zituzten 9 ekosistemak barne. Elikadura sareen arkitekturarako lege orokorraren arazoa berriro zabaldu da, UABren arabera.
|