|
2008
|
|
|
Axurant honek, izanagatik ez haizu, bere zakurra ekartzen du, egunero, soldado etxera. Sukaldean ebatsi janariaz ongi artatzen duela bizkarra zabal eta legun
|
baitago
ihiztor beharri luzea. Bost pintako ilar ontzi bat hatzemanik Mikeleren armairuan, hau piltzarrez bete dugu.
|
|
|
Hiru gizonak kadiretan jarriak baitzegozin, Bettik, xutiturik agurtzen zituen entzuleak burua kasik belaunetaraino apaltzen zuela. Bainan, Pialle bere aldian xutituz, orraze bat eskuan daukala, horra nola mintzo den entzuleen alderako: Adixkide onak, Manez Errota hau dudan
|
baitago
, Bettik erran duen ixtoria hori amentsetakoa dela erranez, berhorrek ongi gorderik dauka egia garbi bat, horri eta horren bi koinateri gertatua zaieten irri egingarriko astaputzkeria.
|
|
2010
|
|
|
Arrano azkarrena ez da Zeruraino hegaldatzen, baina gizaki ttipienak Zerua hunki lezake bere baitan
|
baitago
.
|
|
|
Indar horrek arroka zartarazten du zeren OSPETSUA haren baitan
|
baitago
.
|
|
|
Galdatzen duena ez da gehiago odola, baina espazio eta denboraren oparia, han
|
baitago
.
|
|
|
Eguzkia geldirik
|
baitago
|
|
2012
|
|
|
Uharteetan gabiltzala, gure biziaren aztarnen bilaketa ez da inoiz gelditzen. Nere erresuma inon ez
|
baitago
.
|
|
|
Esperantza bizitzarentzat maitasunezko labankadaren ondoren esperantza labana bihotzaren erdiraino sartu arren osorik dago oraindik eta horregatik nere bihotza ematen dizut zer sentitzen dudan jakin dezazun dena ematen dizut zuregandik pixka bat har dezadan nere bihotz osoa ematen dizut urrun edo gertu inor ez egon arren ez
|
baitago
dena galdurik nere bihotza gelditzen zaizu.
|
|
|
Baitakizu, zuk ere, betiereko zirela. Gero eta gehiago agerian
|
baitago
euskal izpirituari eginak ziren mugen apaltasuna.
|
|
|
Iholdin
|
baitago
|
|
2015
|
|
|
Gizakiak dakien bakarra jainko pila bat asmatzea delako Zertarako? Yemen, Sudan edo Somalian galdegin, edo gorago, idorkeri eta gosetik hurbilago edo urrunago, adorazioa han
|
baitago
. bizi laburra duen gizakiaren sortzailea bizi luzeko Jainkoa, hordago!
|
|
|
Agian, Jainkoa beti lo
|
baitago
... eta xori dibinoek soketatik tiraka hasi
|
|
|
Noe zerbitzari leiala deitu zuen eta hauxe esan: " Izaki oro suntsitzea erabaki dut, gizakien erruz indarkeriaz betea
|
baitago
mundua, gizakia eta mundua biak suntsituko ditut". Aita, gaistoetan gaistoena ezta. Hori al da terrorista izatea. Xo, adi, adizazu otoi:
|
|
|
Noe isilik, bortxaturik, sekretu latza atxiki behar gorilek gibel indarrez orori zakila ziotelako sar Eme guziek ximinoz erdizka eta isilik, jelos hainbat ar. Darwinen zakila dantzan
|
baitago
, uzki dibinoan. Zer biltzar!
|
|
2016
|
|
|
Agian liburu hau baliagarri izanen da argitasun berrien ekartzeko agoten gaiari buruz. Lagungarri izaten ahal da azalpen mugatu eta bakarren kontrako espiritu kritikoa zorrozteko, horren behar handia
|
baitago
agoten ikerketa mailan. Nahiz eta agoten historiaren zati bat baizik ez den kontatua hemen, ikusiko duzue orain arte idatziak izan diren guztiak ez direla 14 arras egiak, baita gure arbasoez ez dugula ahalketzerik, baizik eta harro izateko motibo franko, beren eskubideen alde etengabe borrokatu zirelako mendez mende.
|
|
|
" Cristian"," christi"," crestia" eta antzeko hitzak erabiliak izan baitira, agot izena baino lehenago. Garai horretako Baigorriko estatu zibilik ez
|
baitago
, ezin dugu erran 1469ko Bernat den edo izen bereko seme bat, Aita Sainduari dei egin ziona 1513an. Baina, ez dugu dudarik Ameztoiko nagusi bat zela, behin baino gehiagotan Bernat izenez bataiatuak izan baitira bertakoak.
|
|
|
Aurreko batzar batean deia aipatua zuten gai hau. Xede hori gauzatu zela badakigu, geroztik hor
|
baitago
kapera hori, beila gune dena oraindik urtean bi aldiz: Mendekoste astelehenez eta agorrila ondarean.
|
|
2017
|
|
|
Kutsatua
|
baitago
mundua
|
|
|
Zu gabe ez
|
baitago
ez lur, ez zerua
|
|
|
Eta ez ote da? Olerkaria, orduan, beldur da iruzurtitzat hartua izateko arriskuan
|
baitago
, hitz politak baina hutsalak josten dakien itxurati pusilanimea.
|
|
|
Kabala asmarrutzalek ere gas kaltegarriak botatzen dituzte. Asmarrutzeko pantza hartan
|
baitago
beste lantegi kimiko bat, berexten dituena kabalaren gorputzak baliatuko dituen hazkurriak eta ongarri aterako diren ondarkinak.
|
|
|
Mundu osoan ez dago nik uste Estatuak Frantziako historia luzean ukan duena bezainbesteko garrantzia duenik. Argi eta garbi Estatuak Frantzia egin du, eta ez alderantziz, minoria nazional anitzez osatua
|
baitago
. Jean Giraudoux idazleak(), propagandako ministro berria zelarik," Radio nationale" delakotik 1939ko azaroaren hamarrean erran zuen bezala:
|
|
|
Hau" printzea" deitzen du, Montesquieuk bezala. Herriak edozein unez baztertu dezake, subirania osoki herritarrena
|
baitago
.
|
|
|
Baina borondate eta adostasunaren ideia, interes eta oroitzapenen sarearena, itxaropen komunitatearrena, guztiz funsgabeak dira Azurmendirentzat. Zientzia berri bat
|
baitago
, teknika eraginkorra, herriak zer nahi izan behar duen erabakitzeko, dominazio tresna berri bat, sentimendu kolektiboak, premiak, beldurrak produzitzeko, iritzi publikoa maneiatzeko, administratzeko, planifikatzeko, manipulatzeko. Karlos Santamariaren kezketako bat izan zen hori:
|
|
2021
|
|
|
Portu tipia pattara lerratzeko itsasontzia. Ikurrin soila haizerik ez
|
baitago
horizontala. Txamarra soinu Etienne Daho kantatzen arintasuna.
|
|
|
Iparretarrak ez dira lan honen helburu zuzena, euskaldunen borroka armatuaren memoriaz eta esanahiaz Estatu espainolean dugun eztabaidari begira egina
|
baitago
. Iparraldeko egoera oso desberdina da.
|
|
|
Deia luzatu nahi diegu abertzale eta demokrata guztiei, bide horretan lanean jarrai dezaten. Euskal Estatua sortzeko bidean aukera berriak sortzeko guztion beharra
|
baitago
. Eremu eta esparru guztietan, demokrazia eza eta injustiziari aurre egiten, ahots guztiak ozen adieraztera dei egiten dugu". 32
|
|
|
Euskadi Ta Askatasunak Euskal Herriaren independentziaren aldeko borrokan jarraitzeko erabakitasuna adieraztearekin batera, gatazka bideratzeko alternatiba demokratikoa eskeini dio euskal gizarteari: konponbide baketsuaren giltza hor
|
baitago
".
|
|
2022
|
|
|
lehena Muskildi San (t) Antoniko txapela/ kapera/ baseliza/ ermita 1385ean eraikarazi zuena Atharratze Lukuztarren eta Bidaxuneko Agaramontarren artean bakea finkatu nahiz, eta non altxarazi: Zuberoako lurrean, Nafarroarekiko muga ez
|
baitago
mendi kasko horretan, baina sartaldeko zolan, Donaixtiko lehen etxeetarik hurbil. Beraz hor agerian dugu Zuberoa herriak Nafarroako erresumarekin atxikitzen zuen lokarri berezia, ofizialki Akitaniako dukearen meneko izanarren.
|
|
|
Orpustan irakasleak honela zatitzen du: Zu bel oa, zur beltz gunea, hots" la foret noire" bezalako zerbait, oihan eta baso anitz
|
baitago
Zuberoan oraino ere, pentsa beraz denbora haietan...
|
|
|
Baxenabarre, Nafarroa Behererik ez da XVI. menderaino. Lapurdik eta Zuberoak elgar hunkitzen dute Arbaila mendian, Garazi Lapurdikoan
|
baitago
.
|
|
|
10 — 1385ean Nafarroako Charles edo Carlos Il.a" le Mauvais" delakoak bakearen ermita eraikarazten du Muskildiko San Antoni mendi kaskoan, Zuberoan beraz, muga haraindiko beherean
|
baitago
, Donaixtiko burgutik hurbil.
|
|
|
Ustekabeko gertakari horrez baliatzen dira Nafarroako subiranoak bigarren entsegu baten egiteko martxoan. Haatik oraikoan François I.ak, berriki erregeturik, ez ditu lagunduko, Italiako gerletan sartua
|
baitago
leporaino.
|
|
|
Gero gorabehera handiak ukanen ditu Catherine de Medicis Frantziako erregina katoliko puxantarekin erlijio gerlen kariara. Xehetsunetan ez naiz sarturen, errege handi horren historia, nagusiki frantziarra, franko zabaldua
|
baitago
, eta Blanca I.aren bidetik urruntzen gaitu.
|
|
|
1522an Enrique (Henri) II.a Nafarroako instituzioen berpizten hasiko da Nafarroa edo Baxenabarre izeneko lurralde berrian, zehazkiago Donapaleun, Donibane Garazi Carlos I./ Charles Quint handiaren eskuetan
|
baitago
. Ber urtean Nafarroako erresuma osoaren arrakonkistaren prestatzeko lanari lotzen da (3).
|
|
|
Azken hau berriz agertuko da I. Errepublikaren eta I. Inperioaren ondotik, monarkia berpiztuko duten bi erregeekin(): Louis XVIII eta Charles X deituriko Louis XVI zenaren bi anaiek" Roi de France et de Navarre" titulua dakarte, baina izen hutsa da, Nafarroarik ez
|
baitago
jadanik iparraldetik. Gainera 1830ko iraultza burgesaren ondorioz, bourbontarren beste adar batetik dator Frantziako azken erregea, Louis Philippe," Roi des Français" (Frantsesen Erregea) tituluarekin():
|
|
|
Apalago baitugu Arbaila mendi saldoa, beraz eztiago, horren inguruan bizi da jendea. Karbe anitz
|
baitago
urak gisu harrian zilaturik, horien sargietako harpeetan kokatzen dira gure arbasoak. Ihiztari eta arrantzale trebeak dira.
|
|
|
Bigarren andana bat etorriko zaio 1944ko maiatzaren hirutik lauerako gauan Ospitalepeko Elissondo familiaren belardi batean, eta hirugarrena uztailaren 11an, berriz Ospitalepean, arratsalde betean, gora dabilen hegazkin batetik. Paraxutak bazter guzietara barreiatuko dira, debaldetan, inor guti
|
baitago
horien biltzeko. Jendarmeek Mauleko Kommandantur delakoa deituko dute, eta alemanek haxe gehienak eskuratuko dituzte (1)
|
|
|
Egiaz, emakume anitzek eritasun eta zauriak belarrez artatzen zituzten. Trebeenek fama handia biltzen zuten, zenbaitek fama txarra ere, botikatik pozoira bide motza
|
baitago
: txorta zenbaiten arteñoa.Bestalde belar batzuek droga zerbait edeten dutenez, haiek pizturiko irudiek esplika ditzakete akusatuen aitormen harrigarriak, tortura tarteko.
|
|
|
Mementoan eraikitzen ari da. Autogestioaren oldea zinez aitzina doa, gisa batez eguneroko subirania barnoiari buruz, tokiko demokrazia sakonduz ekonomian ere, oinarrizko lehengaiak, erregaiak eta elikagaiak hemen kudeatuz beharren arabera, oroz gainetik euskal kultura garatuz, denen giltza pentsakeran
|
baitago
, eta hitzen arartez pentsatzen baitugu, teknologian ere.
|
|
|
Aro honetan bera da nafar idazle bakarra. Honen lana interes handikoa da, gaur egun galdua den Iruñea inguruko euskalkiaz idatzirik
|
baitago
. Lexiko aldetik aberastasun ederra dakar.
|
|
|
Horiek guziek noiz edo noiz sudurra sartu dute gure aferetan, eta batzuek bederen gure lurretan ere. Baina hastetik has gaitezen, egiaz 1000 urte ingurutik, aitzinetiko denborez dokumentu guti
|
baitago
.
|
|
|
Arte horretan, Lextarre
|
baitago
beti Xiberoko hiriburua, 1327an horko kargudunek tratu bat egiten dute Nafarroako erregearekin. Zergaz urtero hamar behi eta lauzpabost izokin zor dizkiote; azken hogei urteetan bederen zor zituztenak pagatzen dizkiote.
|
|
2023
|
|
|
Lurralde nazionalaren segurtasuna molde eraginkorrean mantentzea estatuaren eginbide argiena da beti; segurtasunak ez du esan nahi lanjera eza, zeren eta mundu honetan lanjera beti
|
baitago
, baina esan nahi du krisiaren kasuan horretatik ateratzeko aukera arrazoizkoa; baina hau ez da lehen mailako156 estatuaren eginbidea baizik; izan ere, hau baizik ez badu 161 egiten ez du ezer egiten eta hori bakarrik egiten badu, hori egitea ere ez baitu lortuko.
|
|
|
Baina Alemaniak horrela egin dezake tradizio erromantikoan bizi delako. Frantziak aldiz ezin du zeren arrazoiari buruzko atxikimendua bere ondare nazionalean
|
baitago
. Frantsesen parte batek erran badezake Kristautasunaren etsai dela, aldiz, 1789 aitzinean edo ondoan, Frantzian egon diren pentsamolde guziek arrazoiaren alde zirela aldarrikatu dute.
|
|
|
Baldin eta, duela zenbait mende, populazio batzuek arma frantsesengatik bizitasun galera pairatu bazuten, arma alemanek egin zauri berri batek moralki kalituko lituzke. Bakarrik zentzu horretan da egia topikoa zeinaren araberan ezin elkarturik ez
|
baitago
aberria tipiaren eta handiaren amodioen artean. Horrela tolosar batek bere hiria iraganean frantsestu izana pasio osoz deitora lezake; hainbeste eliza erromano miresgarri suntsitu izana, inportazioko gotiko kaskar bati tokia uzteko; inkisizioak loratze izpirituala arrastatu izana; eta pasio handiagoz zin egin lezake ez duela sekula onartuko hiri bera alemana bilaka dadin.
|
|
|
Aldiz laborarientzat, iguzkiaren energiaren ibilaldi miresgarriak ororen erdigunean izan behar luke; izan ere, hasieran iguzkiaren energia landetara jausten da, klorofilak finkatzen du, bihietan eta fruituetan kontzentratzen da, sartzen da edaten eta jaten dituen gizakiaren baitan, gero ginarreetara pasatzen da eta hasierako energia hori gastatzen da lurraren laboratzean. Zientziari dagokion guzia, ibilaldi edo zirkuitu horren itzulian pentsa liteke, energiaren nozioa ororen erdigunean
|
baitago
. Energiaren ibilaldi miresgarri horrek, laborarien gogoetan sartzen balitz, haien lana poesiaz inguratuko luke.
|
|
|
Laikotasunaren filosofiari bere estatutu ofiziala atxikitzea neurri arbitrarioa izango litzateke, zuzengabea izango litzateke ez
|
baitago
bat balioen eskalarekin, eta zuzen zuzenean totalitarismora eremanen gintuzke; izan ere, nahiz laikotasunak piztu duen erlijiozko suhartasun jakin bat, izatez suhartasun maila ahula da, eta badakigu bizi garela suhartasun goriko garai batean. Totalitarismoaren joera idolatrak oztoporik ezin du aurkitu egiazko bizi izpiritualean baizik.
|
|
|
Konkistak bizitza ez dira, ez dira heriotza baizik gertatzen diren momentuan berean. Toki guzietan iragan biziaren tantak amodio handiz gorde behar dira; Parisen Tahitin bezala zeren tanta horien soberakinik ez
|
baitago
lur osoan.
|
|
|
Tamalez gazteen patua bakarrik alda daiteke; esfortzu handia egin behar da gazteria langilearen formakuntzarako eta lehenik aprendizgorako; estatua behartua izanen da horren ardura bere gain hartzera, ez
|
baitago
gizartean beste erakunderik horretaz gai litzatekeenik.
|
|
|
Aitzitik, adierazpen askatasun osoa, mugarik gabekoa, edozein iritzitakoa izan dadin, den mendreneko murrizte edo eragozpenik gabekoa, horixe bai inteligentziaren premia absolutua badela. Ondorioz arimaren premia da, zeren eta, inteligentzia deseroso denean, arima guzia gaixorik
|
baitago
; premia horri dagozkion izaera eta asebetetzearen mugak arimaren ahalmen desberdinen estrukturan berean grabatuak dira; izan ere, gauza bat izan daiteke orobat mugatua eta mugagabea, lauki zuzen baten luzera mugagaberik luza dezakegun bezala bere zabaleran beti mugatua gelditzen delarik.
|