|
2000
|
|
|
Debekatuta dago hau, bai, esplizitoki, aldi berean, espiraletan jardutea edo espiralki jokatzea; ajerezaren arauen arabera, espirala, puntu batean sortzen dena, biziaren iturri baita, itzuliak eginez infinituraino luza daitekeena. Hori horrela izanik, espiralak konotazio zuzenak ditu ekologiarekin, naturarekin eta sorkuntzarekin, eta ajerezak, kontzeptu horiek deuseztu ez, baina ez ditu onartzen, garaietan aurrera egin ahala eta bere praktika
|
asko
zabaldu eta herrikoitu delarik, ikuspegia zertxobait malgutu den arren. Praktikan, baina, espiralki joka  tzea guztiz debekatuta dago, non edo non ez gaur, ez hemen, mugimendu horren aurrean itsuarena egiteko joera ikusi bada ere.
|
|
|
Tranpolin
|
asko
omen dago. Bat baino gehiago bai behintzat.
|
|
|
Zergatik esaten zuen orduan berdeak ikusten zitzaizkiola begiak? Arrazoi
|
asko
leudeke itaun horri taxuzko erantzun bat emateko, baina nork berak aurki beza gustukuen lukeena, nik ez dut-eta sekretu hori argituko. Gehiago interesatzen zait zeruaren amildegia; izan ere, norentzat da zerua amildegi bat, paraxutista batentzat ez bada?
|
|
|
Bost milioi diru
|
asko
da: ez dut beste zuribiderik aurkitzen.
|
|
|
Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki. Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste
|
asko
gordetzen du bere baitan, eta ez dago esaterik esperientziaren ahotsa da mintzo iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren hitzak dioen bezala:
|
|
|
Haragi zati hura zen beti, derrigor, protagonista nagusia. Abdul gauza
|
asko
izan zen bere bizitzan: suhiltzaile, porno aktorea, gigolo, postari, organista, aseguru saltzaile, bortxa  tzaile, poeta, exhibizionista, diseinatzaile, maisu...
|
|
|
Sobera legoke esatea, hala ere, bigarren asteburu hartan, gauzak erabat desberdin joan zirela, eta desberdin joate hartan funtsezko zama izan zuela noski sentzumenen aldaketak. Sukaldaritza kontuak, edo, hobe esan, janariari buruzko gustuak adibidez, zeharo aldatuta zeuden; horretan pasatu zuen larunbat arratsalde osoa, etxean eskura zituen jaki guztiak prestatzen eta probatzen, eta, betekada sekulako baten ondoren, jabetu zen lehen atsegin zituen gauza
|
asko
orain ezin zituela begi bistan ikusi ere egin, eta, alde horretatik, haren gastronomia kulturak beherakada nabarmena jasan zuela, oso txirotze tristea. Horrek bezain beste edo gehiago tristetu zuen beste aurkikuntza batek:
|
|
|
Bada, lehoi bat zen: oihaneko errege izugarriak beldurrez airean dauzka etsai guztiak; hala eta guztiz ere, sekulako ikara die gurdi hots kirrinkariei eta oilarraren kantuari, eta, aurpegia estaliz gero, kemen
|
asko
galtzen du. Alegia, piztiarik ausar  tenak ere baditu, eta ez hain ezkutuan, bere ahulezia barregarriak.
|
|
|
Bai gizakiak nola animaliak. Eta orduan ere ikusle
|
asko
eraman zuen aurrean drogak; gaindosiak, kalitate eskasa, ohitura falta, ihes egin nahia, bizkarroikeria... aukera beza irakurleak plazer duena. Gauza da, droga zebilela han barra barra ene iritzian, eta eskua joan zitzaiela nolabait arduradunei jendea lasai eta gustura eduki nahi bihozgabe hartan.
|
|
|
Jende
|
asko
zegoen hondartzan, inor ezagunik ez ordea. Azkenean, lortu nuen Edurne ikustea.
|
|
|
Iraila izango zen. Zelaitik ongi ikusten zen hondartza, eta jende
|
asko
zebilen bainatzen. Lehengusu Jose eta beste lagun batzuk ari ginen futbolean.
|
|
|
Bizitzak jira
|
asko
ematen ditu; beno, ni izan naiz, beti bezala, jira eman dudana, eta beldur nion amaren erantzunari. Bederatzi urte igaro nituen apaizgaitegian; ni, gero eta handik alde egiteko itxaropen handiagoarekin; ama, ni apaiz ikusteko amets bakarrarekin, eta gogorra zitzaidan enbor hura arra  tsalderen batean ebakitzea.
|
|
|
Seme alaba
|
asko
izango zenituzke esan nion nik, Antoniren izterrek bota beharreko guztia jasango lukete.
|
|
|
Ni bakarrik ibili izan banintz, ez nin  tzen turisten itsasontzian sartuko, ez nintzen ura jausten den tokiraino jaitsiko. Eta taldean, blai eginda egoteak itxura xelebrea ematen zigula, aspaldiko partez gaur barre
|
asko
egin dut.
|
|
|
Popocatepel Mexikoko sumendi baten izena da, eta nire haur denboran sumendi bat bezain sutsua nintzelako eta frikunkeria
|
asko
egiten nuelako, gure ama zenak Popo deitzen zidan.
|
|
|
...Danek mendi kasko batera inguratu du furgoneta, bidaiariok hango ikuspegia goza genezan; eta guk ikuspegia ez ezik, jostaldia ere gozatu dugu, zeren norbaiti han izkinetara josta gintezkeela bururatu baitzaio eta, ibili ere, halaxe ibili gara (nik, bien bitartean, nahitara, Tomekin ez bezala bilatzen nuen Rubenekin arnasestuka gurutzatzea; egia esatera, haur denboratik sentitu ditudan nire amodio
|
asko
begiratzera eta begiratua izatera mugatu dira, eta horrek bizipoza eta bizinahia pizten zidan eta dit). Joan den asteko jolas parkean bezalatsu, ume sentitu naiz, eta soil soilik ama falta zen, jostetak amaitutakoan txokolate edo txorizo otarteko batekin etortzen.
|
|
|
Ez dakit, eta gainera ez zait axola, nire bihotzean erne den zuhaitz aldaxka
|
asko
ala gutxi haziko den, bonsai bat bezain ttiki ala hemengo sekuoiak bezain sendo eta garai haziko den. Ez dakit, eta gainera ez zait axola, zeren furgonetaren leihora itsatsirik joan naizenean, bart Rubenekin igarotako une eztiak ahogozatuz joan bainaiz.
|
|
|
Autobuseko leihatilatik begira, Dabidekikoa gertatu zenez geroztiko garai ez oso aspaldikoaz oroitu naiz, eta Gasteizko Marañón kafetegian ebaki bat eskatu, eta leiho ondoko mahaian esertzea atsegin izaten nuela, handik oinezkoei erreparatzeko. Kaleko antzeztoki handian, serioxeago ala alaixeago, ez zirudien jendeak arazo
|
asko
zuenik, baina nire antzera egon behar zen arazoz lepo zebilen jendea, eta ni oinezko guztien artean horiei antzematen saiatzen nintzen.
|
|
|
Atzealdean, Ruben eta Karmelo ere eseri dira: lehenengoa Segoviakoa da eta, haren portzelanazko zurbiltasunari erreparaturik, egingo nuke bolada txarra pasatzen ari dela; bigarrena Madrilekoa da, baina duela urte
|
asko
Frantziako hiriren batean bizi da, liburuzain lanetan. Biak ere aski diskretoak dira eta bidaia apenas mintzatu gabe egin dugun arren, abiatu berritan barteko kontu batzuk entzun dizkiet:
|
|
|
Bai toki ederra, ezta Karmelo? Esango nuke sekretu
|
asko
gordetzen dituela... Berak, ohi bezain adeitsu, irribarre batekin erantzun dit:
|
|
|
Noizbait ere denok elkartu, eta bazkal  tzera joan gara (beharbada kanpinetan egun
|
asko
igaro dugulako, Chicagon baino harrigarriagoa egin zait elkar garbi eta txukun ikustea), denok Tomen hitzetan makal samar zegoen eta gelan geratu den Karmelo salbu. Eta bazkaritan kasik hutsaren truke jan eta, batez ere, edan ahal izan dugu.
|
|
|
Bidaia agentziakoek gauza
|
asko
agin  tzen dute segitu du Danek.
|
|
|
Nik soil soilik diotsuet gigantosoa dela, eta perikulosoa. Indarra oso ongi neurtu behar da eta jaitsieran asko nekatzen bazarete, gero
|
asko
kostatuko zaizue igotzea.
|
|
|
Zerua, izena santu izatea, erreinua, tentaldia, bekatariak..., hitz zaharkituak dira eta, nik neureganatuak ditudan arren, ulergarria zait esan nahi duzuna. Hala ere, otoitz egiteko molde
|
asko
dago.
|
|
|
On egin zidan. On egin zidan barre
|
asko
egin nuelako. Eta negarra ere franko.
|
|
|
Bai, elkarrekin ezer adostu aurretik, neure erabakiak hartzeko, neure asmoak gauzatzeko gai nintzela erakutsi nahi nion. Eta ez dut ukatuko, azkenik, irrikaz nengoela Dabiden barrena nola zegoen jakiteko; besterik gabe, udarako zein asmo zuen jakin nahi nuen, horrekin gauza
|
asko
argituko baitzen; baina nahitara ezer galdegin ez (batetik, ahalik eta axolagabeen agertu nahi nuen beraren aurrean; eta, bestetik, amorante hitza aipatzeko aukerarik ttikienak kirioak airean jartzen zizkidan), eta gelara jo nuen: bakarrik egotera, bakarrik lo egiten saiatzera, bakardadeari eta loezari, eta hotzari aurre egitera.
|
|
|
Oraindik ordu
|
asko
falta dira eguzkia irten dadin xuxurlatu zidan Danek bart, dendatik irteten ikusi ninduenean.
|
|
|
Gaurko saioaren ezaugarri nagusia epaile aldaketa izan da. Danek argudiatu du lan
|
asko
duela, kosta egiten zaiola bere presidenteari buruz egiten ditugun txantxak onartzea, eta ez daukala behar lukeen bezainbesteko objek  tibitaterik. " Clintonek disapointatu egin nau".
|
|
|
Danek bihar Grand Canyon entzutetsura hel  tzeko asmoa duenez, gaurkoan milia
|
asko
egin behar izan ditugu. Eta milia horiek egin bitartean, furgoneta berriro ere denboraren makina bilakatu zait eta ezin izan diot oroitzeari utzi.
|
|
|
Billek, sentitu ez ezik, eraman ere, urrunera eraman du, eta hanka sartu du, baina berriro diot: bere hutsa mundu osoaren aurrean onartu behar izan du, eta ez nire aurrean bakarrik, nork eta munduko herri
|
asko
botoi bat sakatuz birrindu eta porroka dezakeen pertsonak, eta pertsona horrexek barkamena eskatu dizue, baina batez ere, berriro diotsuet, niri eskatu dit. Eta zuei ere, herri tribunaleko kide guztioi, zuen kontzientziak pixka bat aztertu, eta barka dezazuela eskatzen dizuet.
|
|
2001
|
|
|
Ez dakit, baina litekeena da... Bidegurutze
|
asko
igaro ditugu eta ez litzateke harritzekoa izango, halakoren batean, okerreko bidea hartu izana... Gainera, urteak dira ez garela paraje hauetatik pasatzen.
|
|
|
Baliteke. Paraje hauetan iturri
|
asko
dago, nonahi... Nik ez dut uste iturri horretatik edan genuenik, horren berdina zen batetik baizik...
|
|
|
Bai, borondatea, eta emozioa eta teknika eta pasioa eta poesia. Gauza
|
asko
, denak nahasian.
|
|
|
denetarik; eta triste nengoen. Semetxoak ez zidan galderarik egin, zirkuan galdera
|
asko
egiten den arren. Gero, boluntario bat eskatu zuten ikusleen artean, eta, ohi bezala, neskato eder polit bat aterarazi zuten pistara, haren ezezko irribarretsuei entzungor eginez.
|
|
|
Dozena bat inguru eukitea komeni jatzu zuri, halako eta holako lodiera eta tamainukoak; izan bere, oihal mota
|
asko
dago-eta dendetan, batzuk errazak josteko, baina beste batzuk gatxak.
|
|
|
Presak denbora
|
asko
galarazten du: gauzak egiteagatik egitea baino garrantzitsuagoa da gauzak ondo egitea.
|
|
|
Urteak ziren aitak eta amak baserritik hirira alde egin zutela. Orduan, amets
|
asko
buruan: dirua errazago irabaztea, lan gutxiago egitea, arropa berriak erostea...
|
|
|
Ume
|
asko
eukiten zan orduan, ezta?
|
|
|
Ba..., beno, gauza
|
asko
: barruko erropak, mantelak, arkondara zuriak, telak..., petozko praka bakeroak...
|
|
|
Amamarekin jardun ondoren, hirira joan naiz amonarengana. Amamak bezala, amonak ere kontu
|
asko
kontatu dit, bere herriko hizkera, dagoeneko, kaletartuan. Antzerakoan aritu naiz ni neu ere berarekin, bion arteko mintza haria errazteko ahaleginetan.
|
|
|
Beno, hemen ezer ez zegoenez ba, hango hura, zerua! Bai, dirua franko ekarri zuen, baino, batez ere, oihala; oihal
|
asko
ekarri zuen. Hasieran Â, etxekoen artean banatzekotan, baino, gero, nola diren gauzak, ama, gure ama zena ezagutu eta, taka!, bueltarako billetea lurrera bota, eta hiru hilabetera ezkondu.
|
|
|
" Denbora
|
asko
p71asatu zen. Egun asko.
|
|
|
" Denbora asko p71asatu zen. Egun
|
asko
. Hilabete asko.
|
|
|
Egun asko. Hilabete
|
asko
.
|
|
|
Jende
|
asko
denda aurrean. " Aita!", suhiak aitaginarrebari.
|
|
|
Bitartean, ixtear dago oihal denda jaioterrian. Aitona amona zaharrek berrikuntzarik nahi ez, gurasoek zalantza
|
asko
, gazteek bakoitzak bere bidea eta lekua nahi: gerriak zabal eta gerrikoak estu.
|
|
|
Baina hori, beste gauza
|
asko
bezalaxe, ezin.
|
|
|
Klaseetan ondo pasetan dut. Idazten nagoenean, burua beste leku batera bida  li, eta gauza
|
asko
pentsatzen dut: pelikulak egitea, maitemintzea, soineko luze luze bat jostea...
|
|
|
Ez larritzeko. Denbora
|
asko
falta dela eta.
|
|
|
Beraz bibliografia âeta badakizue, bibliografia alde batetik zaletasun edo afizio bat da, diru
|
asko
duen jendeari dagokion zaletasunaâ ez da  pobreentzat egina, eta beste aldetik argi ibiliz gero diru franko irabazteko bidea ere bai (istilu askoren iturria izan da eta gure euskal literatura liburuetan leku handia eman zaio). Bibliografiaz kanpora hizkuntzalaritza dago, noski.
|
|
|
Horregatik maite ditut gaurko gazte
|
asko
: tentaldiaren ihesi ez  dabiltzalako, lohiaren beldur ez direlako.
|
|
|
Arthur Schnitzler idazle austriarrak zioen moduan, elebidunak aukerakoa du hizkuntza baten zein bestearen erabilera; aitzitik elebakarrak, ez baitu berean hitz egin beharraz gainera, besteak berera ekartzea beste aukerarik, eta halakoetan elebidunarena, aukera baino, derrigorrezko jokabidea gertatzen da. Halatan, begi bistakoak dira egoera batetik zein bestetik datozen ondorio psikologikoak, komunikatzaileak, administratiboak, politikoak, elkarbizitza justiziazko batekin zerikusia dutenak guztiak ere?, eta nago errealitate horri behar bezalako zentzuz ez begiratzeak kalte
|
asko
dakarkiola gure arteko komunikatu ezinari.
|
|
|
Aspaldiko berriak, Zinema paperak eta Galdari nator izenekoak. Bestalde, edizio honetan agertzen diren oin ohar
|
asko
(gehienak ez esatearren) testuingurua argitzea dute helburu, artikuluetan aipatzen diren gertakariak gaur egungo irakurle baten eskura jartzea xede.
|
|
|
Lizardik neurtitz hauek ondu zituenetik ez dira urte
|
asko
joan: hogei besterik ez.
|
|
|
hogei besterik ez. Baina urteok gutxi izanagatik, urte larriak izan dira, gizaldiz gizaldi bere hartan iraun duten gauza
|
asko
aldatzeko eta deuseztatzeko indarra beregan zekartenak. Nahitaezkoa dugu, beraz, euskal literaturari geure esku lanez edo geure gogo onez bederen lagundu nahi geniokeenak geure burua aztertzea, ea zertan garen, itxarobidean ala etsibidean; ea zein den gure eginkizuna eta, batez ere, gure lagundu nahia zenbaterainokoa den.
|
|
|
Ez da galdera erraza, erantzun bakarrekoa ez behintzat, eta zuhurgabe litzateke hitz labur batez erantzutea. Aitzitik, nago erantzunak ez ote dituen hurbilbide
|
asko
behar, ikusmolde desberdin asko jaso, egiaren zati bat bederen islatu nahi baldin badu.
|
|
|
Iruditzen zait gaurko belaunaldi gazteek, Mitxelena bera ezagutzeko egokierarik izan ez zutenek alegia, aurkituko dutela zer ikasia eta zer hausnartua orrialdeotan. Arestian aipatu dudan elkarrizketa alboanitz, zabal eta askotariko  horren oinarri
|
asko
daude hemen, nire iritziz. Zorretan gaude Mitxelenarekin, euskararen gaurko egoeraz, Euskaltzaindiak 60ko eta 70eko hamarkadan euskararen korpusa eguneratu eta euskara batua sortzeko egin zuen ahalegin eskergagatik.
|
|
|
Honaino, labur beharrez bezainbateko labur hariz adierazia, egitasmoaren historia. Urte
|
asko
pasatu dira egitasmoaren hatsetatik gaur arte. Lan honen onurei buruzko orduko arrazoiek eta gaurkoek berdin samarrean segitzen dute:
|
|
|
Hilei (eta bidenabar biziei) errespetu gehixeago zor zaie. " Nere Aitaren etxean egoitza
|
asko
dira", Aita Iraizozek itzuliaren arabera. Guk ere, geure izan behar lukeen euskal etxe honetan ez ote diegu karlistei txokoren bat opa behar, goiko ganbaran bederen?
|
|
|
Gaur gure herrian ezin bereiz daitezke, Estatutuan egiten zen bezala, eskualde euskaldunak eta erdaldunak. Honek, duela urte
|
asko
Julio Caro Barojak igarri zionez, ez du, hizkuntzari gagozkiola, muga jakinik, ez geografiaz (irizpideak oraindik bere balioa galdu ez duen arren), ez soziologiaz. Irudi berria, bada, bere horretan hartu dugu, iraganarenak itsu ez gaitzan.
|
|
|
41 Honela, Aita Mokoroak ezartzen dizkion zedarriak Lengua vasca de hoy y de mañana (San Sebastián 1971, 57 or. hur.), edota, hobeto," duela urte
|
asko
, gaurkoa baino etorkizun hobea genuela", ezartzen zizkionak, murritzegiak iruditzen zaizkit, noizbait esaten nuenez(" Azken ordukoak" in Idazlan hautatuak, Bilbo 1972, 395 or. hur.). Hori galdutzat jotzea da, jokoan hasi aurretik (K.M.O.).
|
|
|
Neroni ere, aitortzen dut, horietakoa nauzu. Penagarria da noski goi mailako literaturak daraman gainbehera; egia da egiten diren film
|
asko
behin ere sortu ez balira ez genukeela galera handirik, baina pozoi horretara jarriak gaude eta pozoi horretatik harralditxo bat noizean behinka hartu gabe ezin gaitezke bizi. Eta gure arimaren eguneroko, edo asteroko?
|
|
|
Argi eta garbi dago nolanahi ere ez ginela Aita Villasante eta ni iritzi batekoak. Bekatu
|
asko
genituen apika, baina nork bereak. Eta Euskeran Altube jaunak inor astindu badu, ni astindu nau, ez ditu zenbait euskaltzain astindu.
|
|
|
Kulturgintzan gizarte eragipena izan duzuelako batik bat izan zarete aztertuak, oker ez banago. Eta, zuek gaitzat eta aitzakiatzat harturik, zuen inguruan Euskal Herrian bizi bizirik dagoen ideia eta joera
|
asko
da aztertua edo ukitua liburu horretan. Anaitasuna aldizkariak jakin nahi lukeena da ea zuetako bakoitzak berari buruzko lanaz zer pentsatzen duen.
|
|
|
Eta Orixe, onerako edo gaitzerako, euskalari trebea genuen eta idazle handia. Biak pertsona bakar baten barrunbean kokatzen badira, ez dago ez bakerik ez osasunik gizon
|
asko
eroetxera eraman dituen bide batean baizik: " gogo erdibiturik" bizi du horrelako ezbeharra soinean daramanak, aldizka euskalariaren ahoz mintzatuaz, aldizka idaz  leari emanaz hitza.
|
|
|
onenek eta argienek ez, beharbada; bai, ordea, gehienek eta eraginkorrenek. Eta horiek izan dira, ez inongo CIAren eraginak, han demokrazia desegin eta Allende, beste
|
asko
lagun dituela, heriotzara eraman dutenak.
|
|
|
Ez da gaitz erantzuten. Gizakiak eta giza lanak neurtzeko eta sailkatzeko bide
|
asko
daude: onak eta gaiztoak bereiz ditzakegu, Azken Juizioan bezala, edota atsegin zaizkigunak eta higuin ditugunak, edota dotoreak eta zarpazuak...
|
|
|
Beste hizkuntzetako asma lanekin berdinduz gero âez gorengo edo behengoekin, bai erdi mailakoekinâ, ez da Joanak joan nire iritziz, haien parera heltzen. Gizarteko auziek, gizakien arteko harreman korapilatuek, alde
|
asko
izaten dute: hemen, Etxahunen inguruan, ez dut bat baizik ikusten.
|
|
|
Ez dut, ordea, horrenbestez esan nahi bertan goxo geldi litekeenik. Arretak eta lanak emango ez lizkioketen dohainak baditu, baina arretak eta lanak eman liezazkiokete falta dituen gauza
|
asko
. Liburu honen akatsak aipatu beharrik ez dago:
|
|
|
Han, pixkaren bat lehiatuz gero, aurkituko genuke nori galdegin. Galdera
|
asko
eta askotarikoak: iritziak, usteak, gogoak eta asmoak.
|
|
|
Bai, horrelaxe da noski. Baina ez da alferrik esana izango, gure arteko gor
|
asko
kontura daitezen, eginbeharra ez dela sarritan nolanahi betetzen, heroismo hutsa eskatzen digula. Zerbait esateko duena euskaraz mintzatzea, mintzabeharra jatorra badu, ez da erraz eta alaikiro hartu eta burutuko den erabakia.
|
|
|
Notitia utriusque Vasconiae," Bi Euskal Herrien berria, bai Iberiako eta bai Akitaniakoarena7". Balitzateke honetaz zer esanik, ez baitira gure artean Oihenartena bezain adimen argi
|
asko
sortu, baina aldi egokiagorik behar horretarako. Gure hizkuntzari dagozkion iritziak ere, jakitekoak direlarik, ezin hemen uki8 Lan honetan eta beste zenbaitetan, zoritxarrez gure eskuetara osorik heldu ez direnetan, bildu ditu hamaika gai, bere arreta izan ezik, aztarrenik gabe galduko zirenak.
|
|
|
Honek, zaharragoa izanik, eman bide zion lehen bultzada. Baina damurik Oihenarti bidali zizkion zuhur hitzak oraindik urte
|
asko
ez duela agertu badira, ez da poesien aztarrenik ere: galdutzat jo honezkero.
|
|
|
" Arana Goirirekin bizkaitar literaturaren garaipena dator, hark fundaturiko alderdi politikoaren eta aldizkarien bitartez Euskal Herri osotik zabaldu zena. Sasoi hartako jelkide guztiak, nahiz eta gipuzkoarrak izan, bizkaieraren tankeraz idazten saiatzen ziren, hitz
|
asko
eta ortografia bera toki guztietatik hedatuz. Non zegoen sasoi hartan gipuzkeraren nagusitasun hori?
|
|
|
Poliki poliki hasten da Maisu Juan ikusten âhorrelako zerbait gertatu bide zitzaien Sokratesekin jarduten zuteneiâ erdi ustela zela zuen  jakin ustea. Poliki poliki dihoakio Peru erakusten ez euskara bakarrik âeuskaltzalea zen Mogel, inor izan bada, baina ez zuen uste euskara berez ezer denik, zerbaitetarako ez badaâ, beste gauza
|
asko
baizik euskararen bitartez: izenak utzi eta barrengo izanari begira dagoen egiazko jakitea, lanbide  berezien neke eta ezkutuak, bizkaitar ez diren euskaldunen euskalduntasuna, benetako kristautasuna eta zinetako gizalegea.
|
|
|
Letra larriz ipiniko ditugu soildu edo aldatu diren hitzak eta esaldiak (284 or. eta hurrengoetan): " Antxen lañoz jantzitako zerupe illunean, suinkiro alkartu dira eibartarrik geienak, onenak ez baña" [Orain," mitinzale
|
asko
"]. " Bego Eibarren bizar biko gizontxoaren erakastea" [Orain, Â" Utzi dezagun..."].
|
|
|
Norbaitek nobelaren bat egin nahi baldin balu garai horretaz, hobeko du Auspoakoei eskerrak eskuetara dizkiguten josturarik gabeko ohar hauek irakurri bestelako liburu lodi
|
asko
baino. Eta historia egin nahi duenari ere, barrengo eta zinezko historia baldin bada, ez dio kalterik egingo horiek astiro astiro ikuskatzeak.
|
|
|
arrazoibidearen indarraren arabera egiten da. Honen egiazko funtsa, aspaldiko edota ez hain aspaldiko antzinatasunaz gainera, hizkuntza bateratzeko joeretan egon daiteke; izan ere, gelditu diren hitz zaharkituez gainera, berriztapen
|
asko
, fonetikoak batik bat4, berdinak dira Euskal Herri osoan edo gehienean behinik behin, diferentziak oso xeheak direla. Nolanahi ere den, eta hauxe da hemen azpimarratzekoa, hizkuntzaren historian, nork gidatu eta bideratu ez duten berezko bilakaeretan gertatu ohi den bezala5, gero eta txikiagoak dira bereizkuntzak, zeharo galtzen ez badira ere, mendeetan atzera joan ahala.
|
|
|
" Gaurko lau poeta" titulupean argitara ziren Eganen 1960, 113 s.s.: " Euskaltzale
|
asko
kexatzen dira eztela gure Euskalerrian liburu gehiegi argitaratzen, eta hala gure euskera geroago eta gehiago galtzen dela... Arrazoia daukate, baina erdi banako arrazoia, pentsa litekeen arrazoirik desarrazoiena.
|
|
|
Biek hartu zuten tintazko bataioa (sic) Egan gure errebista maite honetan. Kexatzen gara eztela errebista
|
asko
gure literaturarako, baino are gutxiago dago Eus  kalerrian erderazko literaturarako. Euskaldunok Egan daukagu, eta gero Euzko Gogoa, Olerti, Gure Herria.
|
|
|
Haren barnean ez dago aipatzeko moduko mugimendu sindikalik eta nabarmen okerragotu dira kontratu baldintzak, langile plantilak aldatu ezinik, lan prekarioa bazter oro, babeserako erakunderik gabe eta Informazio Zientzietan titulatu asko eta asko egunkarietan ate joka ari diren egoera honetan. Aurreko garaian lanbidearen demokratizazioa bultzatu zuten kazetari
|
asko
hedabideen zuzendaritza taldeetako kideak dira egun eta baseko erredakziotik guztiz aldendurik bizi den hierarkia kasta osatzen dute. Editorea da protagonista.
|
|
|
Bosgarrenik, argi eta garbi esan dezagun ikerketa kazetaritza serio horren munta txikia dela, hala kazetari eta kolaboraziogile andana batek hainbat hedabidetan purrustaka eta obsesioen bidez lantzen duen kolumnismoaren nola zabor irrati beste kalifikaziorik merezi ez duten hainbat tertulia batzuen ondoan. Tokian tokiko oportunisten jokaleku bilakatu da prentsa eta irrati mota hau; ezjakintasuna, hitz etorria eta asmo gaiztoa beste meriturik ez dutela, entzule eta irakurle
|
asko
erakartzen dute alea eta lastoa bereiztea horren erraza ez den garai nahasi hauetan. Askoz indartsuagoa da kritika globalaren mozorroan ageri zaigun informazio eraso kontserbadorea, ezkerretik bultzaturiko eraberritzea baino.
|
|
|
Indarkeriaren arazoari ezker abertzalearen isolamendu politiko eta sozialaren bitartez eman nahi zitzaion konponbidea, Ermuko espirituaren irudi mediatikoaren sinboloaren pean zegoen jende aurrean argudia eta defenda zitekeen iritzi bakarra. Zalantzarik gabe, ETAren arbuioa azaldu zuten pertsona
|
asko
ez zetozen bat iritzi horrekin eta pentsatzen zuten betiere errepresioa emendatuz eta gizarte isolamenduaren bitartez gatazka ez zela konponbidean jarriko eta neurri horiek ezin bideratuko zirela askatasun demokratikoen murrizte handirik gabe. Jende horrentzat guztiarentzat, ETAren arbuioa eta gatazkak irtenbide negoziatua behar duelako iritzia ez zeuden kontrajarriak.
|
|
|
Gainera, Euskadin gizarte zibileko beste instituzio batzuen interbentzioak gizarte errealitatearen kazetari sorkuntzaren boterearen gainean zuzen zuzeneko eragina badu ere, prozesu hori oso bestelakoa da Espainian. ...aren jarrerek (oso moderatuak eta orekatuak, hedabideen jarrerekin alderatuz gero) eragina dute, zalantzarik gabe, gatazkaren aurreko esperientziaren sozializazio horretan; beste hainbeste gertatzen da hezkuntza sistemarekin, non egunoroko praktikaren atala baita hizkuntz normalizazioa; ezker abertzalearen bakartze politikoa edo soziala etengabe aldarrikatu arren, kirol, kultura, gizarte eta molde
|
asko
instituzioak ditugu, bertsolaritzaren adibidea ekar genezake berriro, harekiko harremanak ukatu ezin diren guneak.
|
|
2002
|
|
|
Ba, esan didak kanpotik polizia
|
asko
ekarri izango dutela gaur Tabirara, eta edozein izkinatan ager daitezkeela.
|
|
|
Lagun koadrilakoak, bertara sartu, eta salako mahai handiaren bueltan eseri ziren, Kandido etxekoandre. Pattar mota
|
asko
atera zuen, eta edontziak. Denbora gutxiren buruan, hautsontzi guztiak zigarrokinez beteta ageri ziren, eta pattar botilak erdi hutsik.
|
|
|
Eta hala, baziren bi koadrila zuten lagunak, bata Ibarben eta bestea kostaldean, biak ala biak gazte ibarbearrez osatuak. Luzaro bezalako herrietan, ordea, kontua bestelakoa zen, zeren ibarbearrak gutxi izaki udatiarrak ere, guztira, ez
|
asko
, kanpoko gazte batek herriko jendearekin nahastu beste erremediorik ez baitzuen.
|
|
|
Abenidak, bestalde, galdua zuen lehengo lasaitasuna. Jende
|
asko
zebilen, izan ere. Taberna inguruetan gizonezkoak ziren nagusi; laster itxiko zituzten denda inguruetan, emakumezkoak.
|
|
|
Garai batean, gu Bilbora etortzen hasi berritan, estudiante gipuzkoar
|
asko
aste barruan hirian eta hiri inguruko auzunetan sakabanatuak Arriaga atzean elkartzen ginen ostiral larunbatetan, asteburuan etxera bihurtuko gintuzten Irun Gijon autobusei itxaroten. Gu garaiz iritsi ohi ginen asteroko hitzordu hartara; ez hainbeste autobusak galtzeko beldur ginelako, nola adiskideekin hitz egiteko eta elkarren berri jakiteko beta edukitzearren.
|
|
|
Esate baterako liburu hura, azalean Kaf  ka bere andregaiarekin agertzen zena, eta honi idatzitako gutunak jasotzen zituena. Bolada batean, urte
|
asko
ez zela, behin baino gehiagotan ikusiko genuen erretratu hura gure gau mahaiaren gainean. Harrezkero, ordea, ez ginen batere akordatu izango liburuaz, zeren oroipenaren estreinako momentuan arrotz egingo baitzitzaigun haren agerpena.
|
|
|
Hitz bat aukeratu behar bagenu pasarte honen irakurketak eragindako inpresioa adierazteko, hitz hori zalantzarik gabe dezepzioa, lilura galtzea, litzateke. Izan ere, azkar
|
asko
jabetuko ginen gutunek ez zutela inolako harremanik errotuluko izenarekin. Datak errepasatzen hasita, gure gau mahaian egondako liburuaren izenburua etorriko zitzaigun gogora:
|
|
|
Frankotan. Halako pasadizo estu
|
asko
gogoratu nituen, nik semeari xehetasun guztiekin sarritan beldur edota lotsaren pasarteak puztuta kontatu izan nizkionak. Bat batean oihuka hasi nintzen zentzurik gabe, eta negarrez, lehertu beharrean.
|
|
|
Ez dakit nola eta zergatik, baina berarekin hitz egiteko halako irrika sortu zitzaidan bat batean, esan beharreko guztiak esateko astia faltako balitzait bezala. Amets
|
asko
izan nituen gauean, eta kezka txiki bat banuen barruan. Amets guztiak txiki eta gazte denborakoak izan ziren, Muruetan, baserrian, bizi ginen garaikoak:
|
|
|
Muino gaina atzean utzi, eta errepideak sigi saga
|
asko
egiten zuen gune batean behera gindoazen. Aurrez aurre, itsasoa bete betean eta laino zuri bakan batzuk.
|
|
|
Azalpen urduri azkarretan lapurretak, Â familiaren hondamendia, espetxea, drogazaleen artean ohikoak diren istorio horietako bat kontatu zidan. Horrelako
|
asko
entzuna nintzen; etxean batez ere. Baina hainbestetan entzun nuenak berri berria ematen zuen hiz  ketan ari zitzaidan mutilaren ezpainetan.
|
|
|
Begiak zabaltzen ditut. Gela ilunpean dago; lo
|
asko
egindako irudipena dut. Gau mahai gaineko lanpara piztu eta iratzargailuari begiratzen diot.
|
|
|
Ahaztu egin nahi zenuke oroimenean iltzaturik geratu zitzaizuna, gogo gutxi duzu galde  tzeko nor zen hildakoa, familiarik ba al zuen, zer nolako bizi asmoak zituen. Trapitxero bat zen, eta zure gurasoei ez zaie hil zuten parajea batere gustatzen, han droga
|
asko
ibiltzen baita: horixe da dakizun guztia.
|
|
|
Lanean jai hartu izanaren argibideak ematen hasi zitzaidan, gauzarik normalena balitz bezala: aspaldi hartutako erabaki bat zela; beti atzeratzen eta atzeratzen, gauza
|
asko
zituela egiteko, tartean amonaren etxeko eskriturei buruzko ez dakit zer notarioarenean. Niregatik gelditu zenik, hitzik ez.
|
|
|
Zoaz, zoaz, hori baldin bada nahi duzuna; baina argazkia ikusi duen jende
|
asko
hurbilduko zaizu hau eta hori esaka; zuk, jaramonik ez; txiripa hutsa izan zen argazkiarena eta zu han tokatzearena, entzun. Txiripa hutsa.
|
|
|
Urte
|
asko
egin nituen burutazio horiek inori kontatu gabe. Bilboko antzoki txiki  batean emandako kontzertu baten ondoren urratu nuen araua.
|