2000
|
|
Nik disfrutatu egiten dut idazten eta idazten
|
ari naizen
unean ni naiz irakurlea. Ez dut buruan izaten hau halakok edo besteak irakurriko du.
|
|
Bertako mendi eta zohikaztegiak entrenamendu ona izan daitezke gure begientzat, apur bat beherago zain dugun lurralde miresgarriaz erabat gozatzeko. Zertaz
|
ari naizen
–Connemaraz, jakina.
|
|
Nik agian bertsolariaren kontzepzio berezia dut, baina bertsolari sentitzen naiz plazara igotzen naizenean eta kantatzen
|
ari naizen
unean. Handik jaisten naizenean, ni neu sentitzen naiz, eta orduan ez naiz bertsolari sentitzen, futboleko partida jokatzen dudanean futbolaria naizen bezala.
|
|
Bila esan dut, baina esan nezakeen baita ere esperoan, berreskuratu nahian, gogoratzen, hautatzen... Badakizue zertaz
|
ari naizen
. Edozelan ere, izango du garai honek, aurrekoak bezala, azalpen psikologikorik.
|
|
Baina ez dezagun haria gal. Lehenbiziko garai horri buruz hitz egin nahi nizueke orain. Beno, ez dakit zertarako
|
ari naizen
hain publiko zabalari zuzentzen, jakinda liburu bakoitzaren aurrean pertsona bakarra baino ez dagoela. Beraz, irakurle laguna, lehenengo garaian oinarrituko naiz istoriotxo hau kontatzeko.
|
|
Ez dakit, pixka bat artifiziala iruditu zait, turista estatubatuarren neurrira eginikoa. Eta badakit hori ez dela bilatzen
|
ari naizen
Irlanda esmeralda, nire gidaren azaleko paisaia ez dudala inguru horretan aurkituko. Hala ere, inguru hau zerbait desberdina da, itsasoa usaindu daiteke eta nonahi daude zohikatza ateratzeko zuloak.
|
|
Zukua aterako diot Irlandako egonaldi honi, azken tanta ere zurrupatuko dut, eta ez diot iraganari so egingo Euskal Herrira itzuli arte. Eta orduan Rocíorekin gogoratuko naiz, eta nire askatasuna aurreiritzirik gabe gauzatzen
|
ari naizen
bidaia honekin. Gauza bat argi dago:
|
|
Barkatuko didazu, nire Bitakora laguna, Ralphekin bizitzen
|
ari naizen
une honetaz hain gauza gutxi kontatzea. Beharbada uste zenuen txorta jotze guztien txosten zehatza emango nizula, edo berarekiko sentitzen dudana kontatuko nuela.
|
|
Eta horregatik burua altxatu eta gora egin dut begiekin, eta oraindik beste hamar maila-edo ikusi ditut nire pausoaren zain, eta abioiko atea zabalik. Eta hau ere, idazten
|
ari naizen
hau ere, kursia iruditzen zait; baina hori orain, ze eskailera erdian aurkitu naizenean ez zait hala iruditu. Kontua da, eta horretara noa, nire aurreko maila bakoitza etorkizun eta errealitate altuago batera eramango ninduen bidea begitandu zaidala:
|
|
Ardiren bat, lurretik atera berria izan daitekeen zohikatza; eta topikoegia ematen badu ere, zelai berdeak, berunezko zeruak. Londresko eztandatik hona amesten
|
ari naizen
berde esmeralda. Paradisu txiki bat.
|
|
Zeren, zer sentitzen dut nik, eta norat eta noraino zabaltzen da ene mundua, Maddalenek amoriozko koplak kantatzen dizkidanean, eta zer dute haren hitzek, lurrean egonik izarretaraino bainaramate? Eta ez, ez uste ezen burua galdurik dudala eta neure buru galdutik ari natzaiala, zeren baitakit zer
|
ari naizen
erraiten eta nola, eta zeren, buru-bihotzek ez baitute, benturaz, elkarren etsai izan behar, erremediorik gabe, nola uste izan baita komunzki... eta zeren, nagoen estatuan nagoela, buruak baitiotso bihotzari: " Izan zaitez ene gogoeten galbahe", eta bihotzak buruari, berdintsu eta orobatsu:
|
|
" Liburuz inguratua bizi izan haiz orainokoan, baina, hemendik aitzina, liburuak alde baterat utzi eta heure bizitzaren liburua skribatzen hasi beharko huke, ez letraz, baina heure hatsaz eta heure odol-kolpeez... Zeren eta nik ere irakurri baititut liburu batzuk, eta bazekiat zertaz
|
ari naizen
..."
|
|
—Martin, batzuetan pentsatzen diat ez nauala aintzakotzat hartzen, baina jakin beharko huke ezen, zientzi gizona naizen neurrian, parabolaren sekeretu guztien berri dakidala eta, ondorez, kanoi-tiroarena, zeren eta, dakian bezala, arkabuzez, fusilez edo kanoiez jaurtiki balaren edo, berdinzki, eskuz egotzi harriaren trajektoria parabola bat duk. Eta, bide batez, neure ikerketak egin zitzakeat eta egiten
|
ari naizen
liburuan txerta... Zeren eta hik ez baituk kanoia etxe aitzinean nahi izanen, jakin gabe hura nola erabil, alferrik herdoiltzen...
|
|
Halarik ere, erran behar dizut ezen jakintsutik guti zuela don Frantziskok, bihotz oneko gizona zen arren. Baina ez dakit jadaneko ongi
|
ari naizen
, zeren eta hitz ustez sagaratu eta ukiezin baten aitzinean baikaude, jaun André: jakintsu.
|
|
—eta, aurpegia koadrotik urruntzen zuela eta behako luze batean ikusten ari zenaz laketzen zela, erran zuen—: Ba al dakik konbentzitzen hasia nagoela ezen, egiten
|
ari naizen
pinturaz denaz bezainbatean ere, ez nabilela bide zuzenetik urrun, bizitza osoan bertzela uste izan badut ere.... Zeren ene pintura hau, arau horien aldekoa den neurrian, bizitzaren aldekoa baita eta erotasunaren kontrakoa... eta zeren artea, enetzat, bizitzaren alde egoitea baita, azken finean.
|
|
—Zertan
|
ari naizen
.... Orain ere erdibidearen bila nabilek, mutila!
|
|
Zeren eta ez baitut sutan erre eta xispildu nahi! Ongi nagok, bertzenaz ere, irabazten
|
ari naizen
famaren epelean, txingarren artean... Izan ere, Italiarat famaren bila abiatu ninduan eta ez nian ediren; hemen, aldiz, bilatu gabe ediren diat, eta ez nagok haren uzteko prest.
|
|
Baina bazekiat ezen ezinezkoa dela hi bezalako harri-koskor bat konbentzitu nahi izaitea... eta bazekiat, halaber, ezen, muturka ere ha siko ginatekeela, baldin elkarrekin bizitzen segituko bagenu. Horregatik, gaurtik aitzina, kaperako zoko batean lo eginen diat, egunotan egiten
|
ari naizen
freskoaren aitzinean, zeren eta jaun Martin eta andere Grazianarekin mintzatu bainintzen atzo, eta haiek hartarako baimendua eman baitidate, freskoa akabatu bitartean. Eta, gero, neure Ubarneko etxerat joanen nauk, nondik ez bainuen iltki behar Italiatik itzuli nintzenetik, zeren gehiago baita jada gu biok bereizten gaituena elkartzen gaituena baino.
|
|
Neronek ere eginen nian neure loaldiñoa, baina haurrekin ezin horretarako patxada hartu. Hik, Edu, ederki dakik zertaz
|
ari naizen
, ezta?
|
|
Garratz mintzo zen, bisai-ozpin, nagusi batek menpekoari errieta eman behar dioneko baldintza gutienekoak betez. Nik ere horrela egin izan dut noizbait, badakit zertaz
|
ari naizen
. Telefonoz baino doinu apalagoa zuen, hala ere, eta horrek haren segurtasun eza salatzen.
|
|
Edo beste adibide bat: idazten
|
ari naizen
liburu baterako erabili nahi nituen sarrera gisa Bob Dylanen kanta baten letrak. Zehaztasunez buruz gogoratzen ez nituenez, nire bilaketa prozesuak pausu ezberdinak eman behar zituen, orokorretik zehatzera:
|
|
egin dit norbaitek atetik, janari erretilua pasatzeko ateak daukan leihatilatxotik. Eskutitza idazten
|
ari naizen
lekutik antzeman dut Antxon, txapela buruan. Ez diot aurpegi osoa ikusten, baina txapelagatik ezagutu dut bera dela, eta begiratzeko moduagatik seguru asko.
|
2001
|
|
Egia esan, kaleko jende arruntak, ez adituak, ezer gutxi daki oraindik gai honi buruz baina ezin da ukatu gero eta handiagotzen ari dela ezinegona eta kezka larria. John Le Carre idazleak idatzitako azken liburua(" El jardinero fiel") irakurri duenak badaki garbi asko zertaz
|
ari naizen
: industria farmazeutikoan murgildurik dauden multinazionalak nola egiten ari diren mota guztietako esperimentuak Afrikan, kontinente hori den baino zabortegi handiagoa bilakatuz, beti ere bertako jende gaixo, indarge eta ahots gabea akuri moduan erabiliz.
|
|
Ez dakit zer gertatuko zaidan (espero dut Cesarrek bezala ez bukatzea). Idazten
|
ari naizen
liburua bukatzean halako puntu bat jarriko dut; eta ez da izango puntu eta aparte bat, atal aldaketa baizik. Tolosan eman nuen lehenengo hitzaldia 19 bat urterekin, oraindik ekonomia ikasten ari nintzela.
|
|
‘Ilunetan afaldu beharko dugu, edo argi indarra itzuli arte itxaron, ’ diot, frijitzen
|
ari naizen
arrautza ikusteko pospolo bat pizturik.
|
|
... Eta une honetantxe, istorio-soineko hau hasteko idatz-josten
|
ari naizen
hitz-puntada hau...
|
|
Idatz-josten
|
ari naizen
soineko-istoriora jo dut, berriro ere. Jasotako informazioa esku artean dudan lanarekin lotu nahi nuke, orain.
|
|
Ez dakit zertan
|
ari naizen
hemen alferlanean, sarrera edo atariko delako hau lardaskatzen: adiskidetasun-zorren kitagarri, aringarri bederen, gertatuko balitz, baldinbaitere!
|
|
Ez dut gaurdaino hitzaurrerik egin, eta ez nuen uste gogoz egiten
|
ari naizen
egiteko hori gogoz egin zitekeenik.
|
|
John Steinbeck-ek (eta gero, zinemaratzean, E. Kazan-ek) lasai-lasai  erabili zuen East of Eden titulua, protestante giroko Biblia kutsuan haziak eta heziak izan ziren multzoentzat ari zelako: hango literaturan bestetan ere aurkitu izan dut aipamen baino imintzio areago izanik bidenabar ahotan hartzen den esaldi hori (aski dut harat, harantz, eskuaz keinu egin, han dagoen zertaz
|
ari naizen
jakin dezazun). Baina, zenbat euskaldun oroituko lirateke, beste laguntzarik gabe, harako Testamentu Zaharreko pasarte" ezagun" hartaz?
|
|
" El conflicto del Pas Vasco. Del nacionalismo ‘cientfico’ al terrorismo ‘liberador’" (El Mundo, 2000.12.26); eta idazten
|
ari naizen
unean atera dena, Jose Luis Barbenarena: " La manipulacion del euskera" (El Pas, 2001.03.18).
|
|
Horra hor, nire ustez, gaur bizi dugun arazoa ulertzeko gakoetako bat, eta ez hutsalena bera. Ondorio garbi bat ateratzen ahal dugu kritikatzen
|
ari naizen
lerro horietatik: euskalgintzan ari garenok irizpide objektiboei lotzen diogu geure lana (normalizazioa), eta erasoan ari direnak, berriz, irizpide politiko hutsen arabera jokatzen dute (liberalismoa, nazionalismo espainiarra).
|
|
ni, nire gogo, adimen, zentzumen eta abarren leihoetan orain eta hemen jartzen naizen hau den-dena behatzera eta aztertzera, nor naiz ni hori? Jakinik ere historia den ufalak ur zehatz handietan naramala nolabait; nor/ zer naiz orain eta hemen ur handi horietan igerian bizi gogoz
|
ari naizen
ni hau, ufal eta ur berdinetan nire anaien artean ere zeharo bereizia naizen hau, beste edozein gizaki bezalaxe?
|
|
Nire tesiaren arabera, aldiz, gizaki lez
|
ari naizen
orotan —nire gogoa esna eta erne dagoela— maitatzen ari naiz. Zeharo, beti, aktibo nabil.
|
|
Eta, batez ere, oraindik beste gauza bat da" zertan"
|
ari naizen
, hau da," pentsatzen ari naiz"-en kontzientzia, pentsatzen dihardudan aldean (‘ari’ ‘naiz’ ‘pentsatzen’). Eta aztertzen badut zertan edo zertaz ari naizen kontziente naizenean —maitagogo esna eta erne—, ezin dut erantzun beti" pentsatzen" ari naizela; bai, ordea, beti, maitatzen dihardudala.
|
|
Eta, batez ere, oraindik beste gauza bat da" zertan" ari naizen, hau da," pentsatzen ari naiz"-en kontzientzia, pentsatzen dihardudan aldean (‘ari’ ‘naiz’ ‘pentsatzen’). Eta aztertzen badut zertan edo zertaz
|
ari naizen
kontziente naizenean —maitagogo esna eta erne—, ezin dut erantzun beti" pentsatzen" ari naizela; bai, ordea, beti, maitatzen dihardudala. Adibidez, zeru izartsuari, margo hunkigarri bati, itsasoari begira nagoela; edo nire emazteari, maitasunez, inongo pentsamendurik gabe; edo sinfonia bat entzuten69; edo nire lan mahaira azterketa hau lantzera natorrela; edo ama bat so dagoenean adi-adi bere semearen aurrean.
|
|
Gero dator ‘izate’-arena (ni ala zu ala beste bat ari). Eta gero, azkenean, dator ‘zertan’
|
ari naizen
(zaren, dagoen) zehaztearena, kasu bereizi honetan ‘pentsatzen’arena. Adibide batez hau argitzeko, gauza bat da ‘musika entzute hutsean’ aritzea, inongo adijardunik gabe; eta beste bat musikaz pentsatzea.
|
|
Galdera ona da, aitortu zuen azkenik. Batzuetan ahaztu egiten zait, noren alde
|
ari naizen
ez dakidala iruditzen zait... Batzuetan batzuen alde, beste batzuetan besteen alde… Liburu-saltzaile naizenez, liburuak erosten dituztenen alde.
|
|
Bizimodu lasaiegia ez dut atsegin eta noizean behin parranda egin behar baldin bada, aurrera. Baina zertan
|
ari naizen
eta noren lurraldean mugitzen ari naizen jakin behar izaten dut; hori baino ez dut eskatzen. Sari polita egokitu zaio gure lagunari, baina zergatik Pablori eta ez besteei?
|
|
Bizimodu lasaiegia ez dut atsegin eta noizean behin parranda egin behar baldin bada, aurrera. Baina zertan ari naizen eta noren lurraldean mugitzen
|
ari naizen
jakin behar izaten dut; hori baino ez dut eskatzen. Sari polita egokitu zaio gure lagunari, baina zergatik Pablori eta ez besteei?
|
2002
|
|
Ez da atzoko kontua, badira urte batzuk giro hori somatzen dela, haatik, ez ditut oraindik arrazoiak garbi ulertzen. Zertaz
|
ari naizen
–Ez da izango beste kultur jardunik gure kultur mundu nimiño honetan bertsoak beste egur jasotzen duenik.
|
|
Dantza egitea bakarrik balitz dantzari izatea, etxean dantzatuko nuke. Ni eszenara noa, lehendabizi zerbait sentitzeko, eta gero sentitzen
|
ari naizen
hori ikusleari transmititzeko, berak ere sentitu dezan. Ez dezatela musikaren erritmora dabilen gorputz baten mugimendua bakarrik ikusi, baizik eta sentimendu bat bizi dezatela, dantzaria transmititzen ari dena.
|
|
Bada, prentsa eta aldizkarietako artikulu bidez gauzatzen
|
ari naizen
ideiak; ideiak besterik ez. Ez dut eraginik, ez pisurik, ez esperientzia nahikorik alderdian.
|
|
Horregatik, liburua irakurtzen hasi aurretik aurreiritzi horiek idaztea erabakinuen. Paperean jarri nituenen artean bi ekarri nahi ditut, liburua irakurri ondoren idazten
|
ari naizen
honetara: Esaten nuen, batetik, Koldo Zuazoren saioan ez zirela behar bezala bereizten idatzia eta ahozkoa eta, bestetik, ez zela behar bezala azaltzen zer den euskara batua.
|
|
Norako duzue presa? Egizue bidea mantso, landaredia ez ezik saiak ere begiratuz ondo-ondotik pasatzen baitira-behi erdi berriei jokatzen zitzaiela aditu zen orain urte batzuk, baina inoiz ez dut entzun pertsonari jokatzen zaionik-; txorietan erreparatuz-idazten
|
ari naizen
hau ezjakin hutsa izaki eta zozoa eta kukuaz gain ezin esan zein diren hemen ageri eta entzuten direnak-; txingurrien ingeniari lanak aztertuz; eta gora eta behera, ezker eta eskuin begira, ikuspegi zoragarriak baitira aurrean ditugunak. Igatean oso ezkerretara joan bazarete Goldaratz ondoan agertuko zaizue.
|
|
' Proposatzen
|
ari naizen
unibertsitategintzarako eredua ez da, noski, gu, oraindik ere, nagusiki eraikitzen ari garena,, baina badira bere baitan horrantzjotzen dutenak ere?.
|
|
Hala ere, honek ere bere tokia badu: zuen aurrean kontatzen
|
ari naizen
hau duela denboradezente hasi nintzen prestatzen, nire ordez momentu honetan ari den lankidearinire orduak betetzeko eskatu nionean, eman beharreko arrazoiak eta berak zereskatuko zidan aurretik pentsatu nuen, lagun bati berri on edo txar bat eman nahidiodanean nola egingo dudan prestatzen dut... Hemen 20 bat minutu pasatzendugu.
|
|
Izan ere, nire lagun guztiek badakite eta errespetatzen naute, eta, bestalde, mutil bat ezagutu dut, eta harekin nago; eta ez dut uste egoera transmititzen dizkidan zirrara eta emozioak beste gizakiek bizi dituztenetatik bereiztu daitezkeenik. Hainbeste amestutako laugarren etapan nago jadanik (geroago argituko dudan bezala), konturatu gabe, amodioarekin batera dastatzen
|
ari naizen
eta hitzetan adierazi ezin daitezkeen sentsazioek beldurtzen, baina, era berean, hunkitzen eta liluratzen nautela.
|
|
Orain arte idatzi ditudanak berrirakurrita, ez dut argi zer nolako irudia ematen
|
ari naizen
Pertiren gainean. Harenganako miresmen moduko bat isuri dut agian.
|
|
Burua makurtzen dut, nire mahai aldera baitator. Bertso bat azpimarratzen dut, itsumustuan, zertan
|
ari naizen
begiratu gabe. Irakaslea nire parean gelditzen da.
|
|
Hiz  ketan sentitzen ditut. Erraza da jotzen
|
ari naizen
pieza, eta ez diot sordinaren pedalari eman behar sukaldeko jarduna entzuteko.
|
|
Zu... Badakizu zertaz
|
ari naizen
.
|
|
Hizkuntza kontuetan, batek bere sakoneko iturriko uretik edan behar du, ur hori gustatuko litzaigukeen bezain garbia ez bada ere (euskarak ere baditu orban zikin batzuk gero!), eta ez etiketa inguruan duen botilako ur gardenetik, munduko edozein hizkuntzalarik aski ongi dakien gisa, hori baita hizkuntzalaritzan erakusten den lehenbiziko gauza, ez baita ez kopiarik ez aldakirik jatorrizkoa baino seguruagorik eta fidelagorik, nola baita sehaskako mintzotikakoa, Sarako medikuak zioena niretako bilduz orain. Baina hori ere euskararen berezitasuna da, nonbait, menturaz salatzen
|
ari naizen
euskararen ahuleziarekin zerikusirik baduena. Nik dakidala, beste hizkuntzetan, behintzat, ez baita gertatzen.
|
|
Kulturaren alde eta gizakien alde. Errespetua zor diogu euskaldunari, euskaraz mintzatu nahi duenari, esaten
|
ari naizen
honen guztiaren jakitun ez bada ere. Errespeturik handienetako bat, pertsona batentzat, bere hizkuntzan egitea da, nahi den txikiena izanik ere bere eskubide oinarrizko bat baitu, berea duen hizkuntzan egitea alegia.
|
|
Esaten
|
ari naizen
honen guztiaren adibide on bat izan daiteke Jasone Osororen Korapiloak liburuaren harrera kritikoarena, konparaketa ahalbidetzen digulako, batik bat. Jakina denez, 2002ko udazkenean elgoibarraren liburuaren gaztelaniazko itzulpena eman zuen argitara Seix Barral etxe entzutetsuak, Desnudos izenburupean.
|
|
Ez naiz ekonomia publikoaz bakarrik ari, pribatuaz ere bai (esaterako, hor ditugu aurrezki kutxak, hainbat kooperatiba eta enpresa berezi...). Badakit hau diodanean zertaz
|
ari naizen
, oinarri ekonomiko sendoak behar baititu unibertsitateak, ez martxan jartzeko bakarrik, aurrera begira garatzeko batez ere.
|
2003
|
|
Ahalegin handia egiten dut idazten dudan bezala idazteko, kontrakoa dirudien arren. Ez dakit aukerarik onena den edo kale egiten
|
ari naizen
, baina hori da maite dudan kontatzeko modua eta horri eutsiko diot oraingoz. Auskalo bihar-etzi zer planteatuko diodan neure buruari.
|
|
Ez naiz literatura psikoanalitikoaren oso zalea, nahiz eta Imre Kertesz eta horiek guztiekin gozatu ederrak hartu ditudan oraintsu. Irakurtzen
|
ari naizen
nobelaren mantalean harrapaturik bizitzea gustatzen zait niri, eta horretarako potentzia ere behar du kontakizunak. Bestela, jai dago.
|
|
–Ana, badakizu zertaz
|
ari naizen
.
|
|
Mendira igotzen naizenean, gora noalarik atzera begiratzeak ez duela ezer onik iragartzen sinetsita banengo bezala, ez dut burua biratu ohi; mendi erpinetik jaisten naizenean ziur egoten naizelako, goraino iritsi aurretik atzean zein-nolako aldapak uzten
|
ari naizen
jakinez gero, ez nintzela inoiz tontorreraino helduko. Goranzko ahaleginean nire bizkarrean utzitako zailtasunei begira txundituta egoten naiz beheranzkoan, nire indarretan federik izango ez bainuen.
|
|
Nafa rroara sartzen ari da korrika, hamahiruga rrena, ni hau idazten
|
ari naizen
unean. Bigarren aldiz, Mauletik irten eta berehala sartu baitzen nafar lurrean lasterketa.
|
2004
|
|
Orain arte bizi eta idatzi ditudanen errepaso mentala eginez: ez dakit gogoratzen
|
ari naizen
ala ahanzten. Gogoratu, gogoan hartu.
|
|
Euskararen egungo zoria zertan den marraztu nahi duenak, ñabardura sotilen hizkera erabili ezean, ispilu kamutsa eskaintzen digu. Nik badakit, ondo asko gainera, hemen jasotzen
|
ari naizen
aipu hauen ñabardura-ahalmena usuenik arras mugatua dela, aipua egin zeneko testuingurua ere halakoxea izango zelako seguru aski. Hori jakinda ere, zilegi bekit halere Gau Eskoletako lagun zaharrari ohar kritikoren bat egitea.
|
|
Eta ez dakit esan ala ez, ez baitut harrokeriatan
|
ari naizen
itxura eman nahi, baina primeran egiten dut ingelesez.
|
|
Baina den-azarduratuko da den heinean bakarrik. Esaterako, ikusten
|
ari naizen
zakur hori bada, etaeserita nagoen aulkia ere bada. Haatik, metafisikariaren ardura ez da aztertzea aulki hori, esaterako, mugikorra den heinean, edo zakur hori zelulaz osaturik dagoen heinean.
|
|
Ez dakit noizbait hau irakurri ahal izango duzun, ez eta nire barne oihuak entzungo dituzun. Baina itxaropena dut idazten
|
ari naizen
une honetan bertan irakurtzen ari ez bazara, egunen batean gutuna zure eskuetara heltzea eta zeure presentziaren hutsunea bete ezina den arren, geure bihotzetan bizirik jarraitzen duzula ulertzea.
|
|
Alere, orain modan jarri bide da euskaltzaleen artean" pakezale" izatea: badakizute zertaz
|
ari naizen
. Alegia," pakea" egin bear omen dugu gure artean, pakea bakarrik; baña, orrez gañera, nork bere bidetik segi dezala, besteai kasorik egin gabe:
|
|
Esaten
|
ari naizen
au oñarrigabe ta errelatibu denik ez dut uste.
|
|
Horrek dakarren guztiarekin: etorkizuna eta kontu horiek, badakik zertaz
|
ari naizen
.
|
|
–Badakik zertaz
|
ari naizen
.
|
|
–Taberna zoo txiki bat da, eta begiraleku aparta, gizakiaren jokabideak aztertzeko –esan zidan behin batean– Hara: pentsatzen hasia naiz idazten
|
ari naizen
liburua apurtu behar ez ote dudan eta beste bati ekin. Oraingoz titulua bakarrik dut garbi:
|
|
Baina gizonak oheratzea baino gehiago, oheratu aurreko momentu haiek zituen atseginago Montserratek, bera jadanik ohean zegoela superman haiek galtzontzilotan ikusten zituenean... badakit zertaz
|
ari naizen
.
|
|
honek ere zerbaiten bilduma egin behar eta bere senide eta ahaideen urteak biltzen ez zituen, bada, guztiak ere urtetsuak baino urtetsuagoak, salbuespenak salbuespen...! Montseren ama ere ederki ezagutzeko aukera izan nuen, eta badakit, bai, zertaz
|
ari naizen
.
|
|
Garbi zegoen, beraz, Montsek motibo bat baino gehiago zuela ehun urtetik gora egiteko... eta badirudi, halaber, esperantzatsu bizi nahi zituela zahartzaroko urte haiek, ez mutil eta gizon ezagunak oheratuz, baina bai inoiz oheratutako izar miretsi haien ileak salduz, badakit zertaz
|
ari naizen
.
|
|
Aspaldi ikusi gabeko laguna kalean topatu eta" zer moduz?" galdetzen digun moduan, lerrook idazten
|
ari naizen
sasoian (Durangoko Azokaren bezperan) antzeko galdera erritual bat egiten zaigu kulturan gabiltzan profesionaloi: " Zer moduz euskal literatura?"," Zelan euskal musika?".
|
|
Lerro hauek idazten
|
ari naizen
honetan iragarrita dago Txillardegiri udazkenean egin behar zaion omenaldia. Antolatzaileen planteamendua ausarta da:
|
|
Gure mintegiak ere, Joana Albret Bibliotekonomia Mintegiak, lan-taldeanpa rte hartzeko eta ekarpenak egiteko aukera izan zuen. Le rrook idazten
|
ari naizen
momentuan ez daukat ondorioak ezagutzera emango dituen agiri definitiboaren berri, baina berori iritsi bitartean, artikulu honetan gai horren inguruko puntu batzuk azaltzen saiatuko naiz.
|
|
" Badakik zer pentsatzen
|
ari naizen
–esan zion Mandiri...
|
2005
|
|
" Parlamentuan nintzenean uste nuen neurri gogorrak hartuta cannabisa suntsitzea posible izango zela. Baina Maastrichteko auzapez lanetan
|
ari naizen
hiru urteotan ulertu dut sistema horrek ez duela funtzionatzen. (...) Ur poltsa bat bezala da, alde batean zapaltzen baduzu arazoak beste nonbait puzten dira beti".
|
|
Hala ere, nire estiloa ez da gauza bilatua. Nik ez den hori bilatzen dut; beraz, oso zaila da jakitea zer
|
ari naizen
bilatzen, kar-kar-kar...
|
|
Euskal Biblia ekumenikoak itzulpena bera du aldatzen, bestek notatxoan ematen dituzten argitasunak berak sartuz itzulpenean: " Gorputzean jasaiten
|
ari naizen
atsegabeak Kristoren atsegabeei eransten diozkatet." Ez baita gauza bera!
|
|
Herrian egiten
|
ari naizen
lana ondo baloratzen du jendeak, nik uste. Ez da soilik herriaren alde lan egitea, artzainen alde ere lan egiten baitut.
|
|
arazo historiko honetan nominalismo-arazo handia dago, hitz berarenesanahi desberdinen inguruan. Kasu bakoitzean zertaz
|
ari naizen
argitu nahian, alarde hitza garai foraletan armadunen erakustaldiak aipatzeko erabiliko dut; desfile folklorikoak aipatzeko, aldiz, Alarde idatziko dut. Aipamen literaletan, berriz, dauden bezala utziko ditut.
|
|
Utziezu zure goikoei hau argi behingoz. Ez dakidala norekin
|
ari naizen
–Ezta jakin beharrik ere.
|
|
–Badakik zertaz
|
ari naizen
, gauekoaz! –Mateok baietz egin zuen buruarekin astiro– Jakin nahi dudana hau duk:
|
|
zer berri, ea zertan
|
ari naizen
.
|
|
(Hau idazten
|
ari naizen
egunean, Durangoko Azokaren bezperan, ETAko zuzendaritza aspertuta dagoela iraku rri dut, menia eskaera etengabeak direla eta. Patxirenmarrazkiek ez dute ETAko zuzendaritza malenkoniazko giro lakoniko horretatik aterako —" bai aspergarriak zareten, benetan..." —, baina guri, gutxienez, irria marraztendigu goizero.
|
|
Maleta beltza ireki zuen Andonik. Besoak uhaletan sartzen zituela behakoa lotu zidan, hori zuen maltzurreriako aierua, ezetz asmatu zer
|
ari naizen
pentsatzen oraintxe, begietarik galdezka.
|
|
– Dena esplikatua zagok irakurtzen
|
ari naizen
liburuan, Huck.
|
2006
|
|
Administrazioak ez du horrelako txapuzak lege bezala onartzeko eskubiderik. Bainan euskaldun izateko aukera egin dugunok, aipatzen
|
ari naizen
traba guztien gainetik ere, gure erantzukizunari eutsiko diogu. Prest nago ideia hauetaz eztabaidatzeko, osatzeko, zehazteko eta fintzeko.
|
|
Egun batean Estatuak, «kontxo, zeinen laguna zaren, tori 30 milioi mahaiaren gainera» esaten badigu, agian kezkatzen hasiko naiz. Festa polizialak muntatzen dizkidaten bitarte, izorratzen nauten bitarte, lasai nago, ongi egiten
|
ari naizen
seinale da, hori da behintzat nire teoria.
|
|
Horretarako azken urteetan Euskal Herriko Unibertsitatean egindakoikerketetan lortutako informazioaz baliatuko naiz: alde batetik, Teresa del Valle-renzuzendaritzapean prestatzen
|
ari naizen
gaur egungo emakumeen amatasunesperientziei buruzko doktorego-tesia, eta bestetik, Begoña Arregiren zuzendaritzapean egindako familiaren inguruko ikerketak (Arregi, 2005).
|
|
Zu ez zaren beste guztiak ez dit axola. Ofizialak gerra amaitutakoan domina bat emango didala esan dit, aberriarengatik egiten
|
ari naizen
lana dela eta. –Zer lan??
|
|
Liburuetan bi gauza bilatzen ditut funtsean: lilura nazala, zerbait ezberdina eskainiz, eta esplika diezadala bizitza, ni une horretan pasatzen edo sufritzen
|
ari naizen
zerbait. Ze batzuetan kointzidentziak gertatzen dira, eta, ostia, hori da gauzarik ederrena!
|
|
Handik gutxira hasten zen egiazko saltsa, zereko zera zertzeko ordua, badakizue zertaz
|
ari naizen
; eta musika-aldaketak adierazten zigun guri, goiko bizilagunoi, zezenketako bandaren turutaren moduan, tertzio-aldaketa. Izan ere, lehengo soinu kañeroaren ordez doinu gozoago bat hautatzen baitzuen Hankapalok, beti abesti bera gainera, faenaren amaiera biribila eta plazaren itzulia ziurtatuko zizkion talismana bailitzan; zer uste duzue entzuten zuela eta genuela une berezi horretan?
|
|
Gezur loretan. Badakizu zertaz
|
ari naizen
.
|
|
Eta ez bakarrik lis loreari zerbitzu handia egindako leinu baten ondokoa zelako. Agertzen
|
ari naizen
hau baino hamar bat urte lehenago, haren lantzak, nahi gabean, heriotza eman zion Frantziako lehenagoko errege Henrike II.ari, torneo batean. Ezbehar bat, dudarik gabe.
|
|
" Ez hasi hire txaplata historikoekin, Karlos. Badakik zertaz
|
ari naizen
. Gainera, hire txinitoek tranpa egin zitean:
|
|
Ezin dut saihestu, ordea. Ez dakit zuzen
|
ari naizen
. Honetaz guztiaz zurekin hitz egiteko beharrizana dut.
|
|
Nik nahikoa nuke bakarra. Lurrunari sabaia jo arte igotzen utzi, eta bertan ikusiko nuke islatua egun aztertzen
|
ari naizen
matematikarien printzearen disquisitionea. Hezetasun epel horretan murgildu eta abstrakzioaren eskaileran azken maila igo ondoren, zenbakiekin eta inkognitekin aterako nintzateke paseatzera.
|