|
2000
|
|
|
Nuarbekoa den federazioko bati bultzada bat eman nion. Enbor batzuen kontura eztabaidan
|
ari ginen
; halako batean berotu, berak hitz itsusi bat bota eta nik bultzada bat eman nion. Barkamena eskatu nion arren, abokatuak, ministroak eta denekin hitz egin zuen ni zigortzeko.
|
|
|
Orduan hasi nintzen idazteko lehen saioak egiten. Euskara ikasten
|
ari ginen
, eta konturatu ginen bazirela beste batzuk: Pott bandakoak," Oh Euzkadi!" ateratzen zutenak...
|
|
|
Behartutako obra izan zen orain hamar urte Tolosako lehiaketan. Jendeak emozioz beterik negar egin zuen kantuagatik eta beharbada bizitzen
|
ari ginen
momentuagatik ere bai". Bustok hainbat abesbatza zuzentzeaz gain, abesbatzarako obrak konposatzen ditu.
|
|
|
Elkartea horretan oso garbia izan da. Garai hartan gure artean eztabaida sortu zuen zenbateraino enfrentatu, zenbateraino
|
ari ginen
hipotekatzen bertsolaritzaren etorkizuna estilo gogor hori mantentzeagatik, eta uste dut momentu honetan balorazio positiboa egiten dugula. Enfrentatu ginen, baina gure proiektuaren arabera.
|
|
|
Nork eta Txillardegik, nori eta niri!; idazleen arteko elkarrizketan
|
ari ginen
eta, gainera, neure iritzia eskatzen zidan! Eguzkia sartzear zegoen Ondarretaren atzealdetiketa niri paisaia ederra, ezin ederragoa, iruditu zitzaidan hura.
|
|
|
Gertaera horrez gain, orduko hartan Jazinto Iturbe euskara-errektoreordearekinbatera, Iñaki Alegria-k, Pilartxo Etxeberria-k eta hirurok EHUrako Euskara I. Plangintza sortu genuenean, beste euskaltzale askoren babesarekin batera Txillarrena ere sumatzen zen unibertsitatea euskalduntzeko egiten
|
ari ginen
ahalegin hartan.
|
|
|
Alde batetik Deustuko Unibertsitatean irakasle gisa segitu. Bestetik, Donostian sortzen
|
ari ginen
Euskal Herriko Unibertsitate Publikoan aritu; baina azken honetan bi bide desberdin bazituen ere, gutxienez: Filosofia-arloan aritu ala Hezkuntzan murgildu. Azken hau izan zen orduko Joxeluisenhautua.
|
|
|
Itzul gaitezen harira. Esaten
|
ari ginen
Kojeve-rentzat, etorkizun-iragan-orainaldi, norabidea duen denbora historikoa, gizakia bera dela, errealitate enpiriko edoespazialean:
|
|
|
Klaustroan zehar
|
ari ginen
paseatzen, pauso labur eta mantsoz. Iturri bat zegoenpatio erdian, bere emari etengabearekin patxadaz janzten zituena ingurumariko landareeta harriak.
|
|
|
Era berean hezkuntza-sistema nazionalaren eraikitze-prozesua Estatu-Nazioa eraikitzearenean ulertu behar dela esango genuke, azken honen ardatz nagusienetarikoa izan zen heinean. Izan ere,-horregatik haurdunaldiaz
|
ari ginen
orain bertan-, Cossio-rekin179 batera, irakaskuntzaren antolaketa berriari hasiera eman baino, lege hau-baita 1859ko bere araudia ere-, XIX. mendearen lehenengo erdialdean egindakoaren ondorioa izan zela esan daiteke, hezkuntza-sistema eraikitzeko ahaleginak eta esperientziak koherentzia eta kohesioa zuen egitura osoan bildu zituelarik180 Izan ere, maila guztietan izugarrizko nahaspila zegoen e... Ruiz Berrio-k181 dioskunez, irakaskuntzaren antolaketaren ikuspegi orokorra premiazkoa zen, baita hutsuneak eta kontraesanak gainditzeko administrazio-mailako ahalegina ere.
|
|
|
Ralph oso urduri zegoen, gero eta gehiago mugara hurbiltzen
|
ari ginen
heinean. Esan diot lasaitzeko, furgoneta osteagatik ez digutela isun handiegia jarriko.
|
|
|
Nik Tereren laguna izaten jarraitu nahi nuen, eta horretarako biderik onena, dudarik ez, Txemarekin hastea nuen. Eta horrela, akademiako hurrengo klasean bi ginen elkarren ondoan ingelesa ikasten
|
ari ginen
bikoteak.
|
|
|
Eta batzuetan hark poema bat errezitatzen zidan, eta bertzeetan nik bertze bat leitzen nion; eta orain solasean
|
ari ginen
, eta orain isilik geunden... baina isilune haiek ez ziren gure etsaigoaren eta gure haserrearen hatsarre, edo gure gogaitasunaren, nola izaiten baitira komunzki; aitzitik, isiltasunak ez gintuen bereizten baina elkartzen.
|
|
|
Bazkalordua zen eta guztiok bazkaltzen
|
ari ginen
, lekat aitona, zeinak gero eta gutiago jan eta gero eta gehiago erretzen baitzuen, haren bizigarri bakarra tabakoaren kea balitz bezala. Eta, ohi bezala, aitona genuen otordu hartan mahaiburu eta haren eskuinean zegoen gure aita.
|
|
|
Pedro Huizi hasi berria zen kaperako freskoa pintatzen —nola gozatu nuen nik fresko haren egiteko ibili ginen hiru hilabete haietan, ahal nuenean Pedrori laguntzen niola, baita pintzelada batzuk emaiten ere! —, noiz eta osaba txakur tipi harekin heldu baitzen, Pedro eta biok egiten
|
ari ginen
lanaren ikusterat. Eta oroitzen dut ezen ikusi bezain sarri galdetu niola, jakinmin handiz:
|
|
|
Eta biok
|
ari ginen
, beraz, irriz, baina arrazoin diferentengatik, segur...
|
|
|
Handik ordu batzuetarat, berriz, zuhaur etorri zintzaizkidan jauregirat, erraiteko ezen osaba Joanikotek eta Maddalenek beren buruaz bertze egin zutela eta haien gorputzak suak erraustu zituela... Eta nola sinetsi nuen istant hartan ezen egiten
|
ari ginen
guztia zuzena zela, zeren haien gorputzek bordako sutan akabatu baitzuten, eta haien arimek ere berdintsu eta orobatsu behar zuten, infernuko garren artean, bekatu mortalean hil zirelako! Eta, berria eman ondoren, osaba Joanikoten karta bat eman zenidan... baita zure koadro hura ere.
|
|
|
Dorre gaineko talaia pribilegiatu hartarik, urruneko zeru urdinean, miru majestuos bat ikusten ahal genuen, hegaldi zirkularretan dantza eta dantza, osaba eta biok bizitzen
|
ari ginen
mementu biribil haien interpretazione doia eta zehatza eskaini nahi baligu bezala.
|
|
|
Bi eskolaren arteko atsedenaldian agitu zen. Ikasle multzo bat gure etorkizun profesionalaz
|
ari ginen
ikastetxeko patioan, honako honek ingeniari, horrako horrek maisu eta harako hark mediku, noiz eta ere, gure Potzolok ahoa bete hortzekin utzi baikintuen denak:
|
|
|
Ezustez hiri arrotz batera lekualdatuak ginela zirudien; deus ezagunik ez, zeharkatzen
|
ari ginen
inguru lainotsuan. Are gutiago lagunak nahi bezalako ibilgailurik.
|
|
|
Elkarrekin
|
ari ginen
, eta alferrikakoa zen orain ezkutatzea gero argitara emanen nituen datuak. Izen-abizenik gabe eta protagonista bilatzera saiatuko ez zela hitz emanarazita, kontatzeko modukoa kontatu nion Tomasi.
|
|
|
Gogoratzen al zara, ama? Bai, igande arratsalde bat zen, futbolean
|
ari ginen
hilerri ondoko zelaian. Ez zegoen arrosarik, ez lilirik, ez San Jose lorerik.
|
|
|
Zelaitik ongi ikusten zen hondartza, eta jende asko zebilen bainatzen. Lehengusu Jose eta beste lagun batzuk
|
ari ginen
futbolean.
|
|
|
Beno, nik ez nuen lo handirik egin, baina, tira!, ongi nekien nire lagunik handiena izango zela. Hurrengo goizean, igandea zen, eta mezetarako prestatzen
|
ari ginen
guztiak;" Andre Madalen ikasi behar duzu aste honetan", esan zidan aitak, eta bizarra mozten jarraitu zuen.
|
|
2001
|
|
|
Grabatzerakoan gauza xelebreak gertatzen dira: behin jatetxe batean
|
ari ginen
iragarkia grabatzen. Ni nire ardiekin nengoen, eta jendea bazkaltzen ari zen.
|
|
|
Leun. Abestia bukatzerako musuka
|
ari ginen
. Irrikaz, inguruko guztiez ahaztuta.
|
|
|
Galiako gerrako komentarioekin
|
ari ginen
, Celtae eta Galli omen ziren apellantur aditzaren subjektuak. Nostra lingua, gure hizkuntza zen, ipsorum lingua, haien hizkuntza...
|
|
|
Egun hartan ere hala
|
ari ginen
zelai txikian, Emiliok baloia bere porterian hartu eta, bera bakarrik, mundu guztia driblatuz heldu zen gure porteriaraino, gogor jaurti eta Goioren aurrean zegoen Inazitok eskua altxatu zuen.
|
|
|
Gainetik eta gaingiroki neurtzen genuen guk, esaldien axalean ager zitezkeen erdaratikako hitz eta esaeren, azken hauek txit bigarren mailako zirelarik, arabera. Gure ustez, ordea, egiazko garbitasuna eta ez alegiazkoa sakonago zegoen (Chomsky argitara baino lehenago
|
ari ginen
), jatortasunaren osinean ezkutatua. Hitzei dagokienez, beraz, garbia da jatorra dena, euskaldunek (literatur mailaz ari ginen batik bat) erabili dutena nondik ere nahikoa den.
|
|
|
Gure ustez, ordea, egiazko garbitasuna eta ez alegiazkoa sakonago zegoen (Chomsky argitara baino lehenago ari ginen), jatortasunaren osinean ezkutatua. Hitzei dagokienez, beraz, garbia da jatorra dena, euskaldunek (literatur mailaz
|
ari ginen
batik bat) erabili dutena nondik ere nahikoa den. Lehen oinarri hau, erabiltzeak bihurtzen duela hitza euskal hitz eta ez etorkiak, Euskaltzaindiak aditzera eman zuen, ez zalapartarik gabe, Bilboko biltzarrean, Arantzazukoaren ondorengoan.
|
|
|
Si vis pacem para bellum joko likitsean
|
ari ginen
, aurpegi erdian bi erroitz urraturen antzera begi zuloak borobil zeuzkan ostatuko zerbitzari harrituaren soaren itzalean. Gizona kontuar gibelean, zut-zuta zegoen, estrategia hitza ahots indartsuagoz airarazi zenuen batez, landerra susmatuz.
|
|
|
Sekula memoria galtzen baldin bagenuen, itsuan xehetasun metatzen zihardutenek, galdatuz gero, ibilera askoren edukiak zein norabideak eskaintzen ahalko zizkiguten. Estatua bezain paranoikoak bihurtzen
|
ari ginen
eta horrek intimitatearen haria hausten zigun, aldi berean gerizatzen gintuen boterearen" hegats" mutuak arranguratzen gintuela. Izenik hartzen ez zuen burdinazko teilatu sozio-politikoak hein batean, nomada izatera behartzen gintuen, munduko kideekiko lotura bilakatzera, irabaztearen eta galtzearen arteko eremu hutsetako automata psikotiko oso, etxe eta amodiorik gabe, ardien atzetik lehen, pentoka tzar batetik malda samurragoetara terrentan genbiltzan garaian bezala.
|
|
|
galdetzeko ea gu ginen auxilioka
|
ari ginen
bakarrak
|
|
2002
|
|
|
Baina orduan ere oso gauza zehatzak lotzen
|
ari ginen
. Ez ezazu ahaztu Herri Batasunarekin legealdi itun bat sinatu genuela.
|
|
|
– Garai hartan, ohiko ikastaldeetan
|
ari ginen
autonomizatze-prozesua etaikasten ikastearen garrantzia azpimarratzen. Hasiak ginen ikaskuntzaautonomoa bultzatzen, eta berebiziko ahaleginak egiten ikas-prozesuarenemaitzari baino, prozesuari berari begiratzeko.
|
|
|
Hainbesteraino, non, momentu haien eraginagatik-edo, amets zoragarri bat izan bainuen haietako egun batean. Leirek eta biok urtero jartzen genuen gabonetako jaiotza, eta harekin
|
ari ginen
amets hartan ere. Figura guztiak jarriak genituen:
|
|
|
Sara eta biok marrazten
|
ari ginen
historiaren lerroak, baina, izan behar zuen noizbait bere inflexio-puntua. Egoera hark egin behar zuen, halako batean, argitzera.
|
|
|
Laguna eta biok hantxe
|
ari ginen
, bada, jolasean, puxtarri bana eskuan, bake santuan, harik eta hura haserretu zitzaidan arte, haren puxtarria neureaz jo nuelako urrundik. Lege onez, nik uste.
|
|
|
Egun hura ez zen salbuespena izan. Luze gabe elkarri mokoka
|
ari ginen
.
|
|
|
Anaia Dabitek testu luze bat banatua zigun itzulpena egin genezan, baina lehenengo lerroetakoek bakarrik ekiten zioten ariketari, eta haiek ere adore handirik gabe. Atzealdekoak iskanbila batean
|
ari ginen
. Gu, nire mahaikidea eta biok, esaterako, aurreko sasi-jakintsuari betaurrekoak ezkutatzera ari  ginen jolasten.
|
|
|
Gau batez, Henri G. Clouzot-en Les diaboliques ikusten
|
ari ginen
telebistaz. Iragarkien atsedenetako batean, barrezka bota zuen:
|
|
|
Euskara eta sinboloak, horretaz
|
ari ginen
. " Egunon!" esango du hizlariak (hori, hoberenean, non eta ez duen" Eguerdi on!" delako hasperen agurra ateratzen patrikatik), eta gero erdarara joko du, euskarak behar duen kuota sinbolikoa bete ondoren.
|
|
|
Gure maparen arabera, navajo indioen erreserba batean sartzen
|
ari ginen
, eta esan gabe doa horrek gure jakingura pizten zuela ezinbestean. Munduaren aurrean hain harro agertzen diren Ameriketako Estatu Batuek badute lotsatzeko arrazoi aski, herri indioekin egindako bidegabekeriak direla eta.
|
|
|
Alta, lehen esan bezala, navajoen lurraldean
|
ari ginen
sartzen, gure maparen terminologia erabilita. Handik  gutxira, indioek egindako purtxileriak salgai zeudela iragartzen zuten kartelak ikusten hasi ginen errepidearen  alboetan, bai eta, noizean behin, saltokiren bat edo beste.
|
|
2003
|
|
|
Ordurako Otxarkoagan aspalditik
|
ari ginen
lanean arlo sozialean. Baina garai horretan, bai Otxarkoagan eta bai Bilbon eta auzoetan, trapitxeatzen zuen ijito asko zegoen.
|
|
|
Haren obra itzultzeko interesaturik zeuden atzerriko argitaletxeek ere atzera jo ohi zuten, lege arazoak etor zekizkiekeelako, eta Gobernuko kultura arduradunak urduri jartzen hasiak zeuden, hain urduri ezen batzorde bat lanean jarria baitzuten auzia lehenbailehen argitzeko. Argitu beharrean, ordea, gauzak nahasten
|
ari ginen
eta gure zenbait hanka-sartze ondo asko haizatu zituen prentsak, gu lotsagarri utziz, haizatzeko modukoak izan baitziren izan ere.
|
|
|
Boleroaren erritmoak bereganatu ninduen eta, ustekabean, konturatu orduko, Greta beso artean neukan. Dantzan
|
ari ginen
, luze-zabalean bira eta bira. Gerritik estu eutsita neukan andrakila, egiazko emakumea balitz bezala.
|
|
|
Ni besoetan ninderaman Marlenek. Jaisten
|
ari ginen
neurrian sototik soinu bat iristen zela ohartu ginen. Tronpeta hotsa.
|
|
|
Eta nik, alde batera, Kepa bezalakoa izan nahi nuen. Garajean entzuten
|
ari ginen
Itziarren seme hura bezalakoa zen Kepa. Lagunak salatuko ez zituena.
|
|
|
Une hartan, lehenengo aldiz, jabetu nintzen, benetan, zertan
|
ari ginen
. Zertan ari nintzen.
|
|
|
Ez zela halabeharra existitzen?, galdetu nion neure buruari erretorikoki eta suminduraz beterik. Bizitzen
|
ari ginen
egoera hura guztia kausalitatearen ondorio huts zela esan behar ote zidan itsu handiak. Logikoa al zen, ausaz, horrenbeste kausa desberdin-eta zorigai  tzekoak guztiak-aldi berean gertatzea?
|
|
|
Begiekin haien aparrari jarraitu nien, errioaz beste alderaino. Faxisten erasoaldia handik itxaroten zen, Gipuzkoa aldea galtzen
|
ari ginen
eta. Ez nuen hara luzaz begiratzeko kemenik izan.
|
|
|
Sinbadek makinatxoa abiarazi zuen eta nik artean ontzitxoaren sokak askatu nituen. Segundo batzuen buruan ibaia zeharkatzen
|
ari ginen
. Nora?
|
|
|
Hilaren 25ean poetaren betaurrekoak betiko hautsi ziren, Gasteizko apaiztegi zaharreko hormaren kontra. Faxisten mendeku gosearen neurria ikasten
|
ari ginen
. Lauaxeta eta Mallona bezalako katolikoek jai zuten.
|
|
|
Zer gertatzen ari zen kasik oharkabean. Gerra galtzen
|
ari ginen
. Eta ni turditurik nengoen.
|
|
2004
|
|
|
Batzarra egiterik ez zen izan, gerra hasi zelako... Maila horretan
|
ari ginen
. Izugarrizko lanak egiten ari ziren…
|
|
|
Burgosen ikusi zen bezalako defentsa hemen lehendik ere
|
ari ginen
egiten. Orain, Burgosekoak izan zituen publizitatea eta neurria...
|
|
|
Neurria errejimen frankistak berak ipini zuen, auzi berean 16 pertsona bildu zituenean horietatik batzuk hiltzeko. Ordurako Sarasketaren auzia ere izana zen, heriotz zigorra tartean zela, eta kristoren mobilizazioa izan zen greba orokor eta guzti, baina pertsona bakar batez
|
ari ginen
. Sabin Aranarenean ere heriotz zigorra ezarri zuten, nahiz eta fiskalak 30 urte eskatzen zituen.
|
|
|
Haustura epaiketak Burgos baino lehenagotik
|
ari ginen
egiten. Horretaz liburu bat badut, 1975eko epaiketetan idatzi nuena eta 1976an plazaratu zena, Pierre Celhay ezizenarekin.
|
|
|
Polizia nire bila etorri zen, atxilotu eta erbestera eramateko asmoz, baina etxetik kanpo nenbilen Juan Mari Bandresekin batera: Artemio Zarco, Guillermo Garcia Lakunza eta Javier Etxebarria detenitu zituzten, eta gu abokatuen kolegioa mobilizatu nahian
|
ari ginen
. Poliziak halako batean nire bulegora ez baina aitarenera joan ziren eta aitak berak ireki zien atea:
|
|
|
Ni hainbeste denbora hemen edukitzeko, norbait inportantea izango zuan, noski. Ia ahaztu zaidak zertan
|
ari ginen
ere.
|
|
|
–Zertan
|
ari ginen
–Ba, gutaz hizketan ari ginen, Joana, gutaz.
|
|
|
–Zertan ari ginen? Ba, gutaz hizketan
|
ari ginen
, Joana, gutaz. Eta zerbait garrantzitsua esatera zindoazen.
|
|
|
–Bai, barkatu. Zertan
|
ari ginen
, Irati?
|
|
|
Geurez
|
ari ginen
, nor beraren pentsaerak norberarenetik duen neurrian noski, baina iritsi zaigu ordua besteren pentsabideetan barrena abiatzeko. Bat-batean, Imanol Esnaolari gauza bat eskatu nahi genioke:
|
|
|
Nafarren minduraz
|
ari ginen
duela gutxi, herrian bertan arroztuak eta gutxietsiak sentitzen direlako. Itzul gaitezen horietara, tartekatu zaigun hau beste egur bateko ezpala izan denez gero.
|
|
|
Munduko herri-etnia guztien izateko eskubidea aldarrikatzera, historiaren joan-etorrian gizateriak ekoitzi dituen hizkuntza-kulturak modernizazioaren minbizian sortutako menderatze-logikaren gaitzak hil ez ditzan. Gu izatearen garrantziaz
|
ari ginen
, besteak suntsitu gabe, Nazio-estatuaren inperialismoak egin duen moduan. Eta gu txikiaren barruan dagoen gu are txikiagoz mintzo zaigu Jose Luis Otamendi Egunkariaren zabaltasun-kontua mintzagai hartuta:
|
|
|
Motibazioaren indarraz
|
ari ginen
, jakite-mailarekin eta erabilera-motarekin batera euskaraz jabetzeko ahalegin gaitzean euskaldun berriak daukan eragile nagusi bati buruz. Motibazioen ohiko sailkapenean, nagusiki, izaera integratzailea duen motibazioaren alboan izaera instrumentala duena agertu izan zaigu.
|
|
|
Ikastolen mugimenduaz
|
ari ginen
. Eta ez nuke parada hau galdu nahi gai honetan Antonio Camposen ikuspegia ezagutzeko.
|
|
|
Euskal musikak erdaldunen artean daukan abegi makurra
|
ari ginen
aztertzen. Horren harira, halaber, Hegoaldeko erdal komunitatearen arduragabekeria areago sakontzeko, betor Jabier Muguruzaren testigantza hau:
|
|
|
Gu
|
ari ginen
jokatzen hemen.
|
|
|
Hizketan
|
ari ginen
ama eta biok.
|
|
|
-Solasean
|
ari ginen
besterik gabe. Ja, ja!
|
|
|
Opportunity ontzia lurreratu aurretik, Marten hematita-konkrezioak egon behar zuela uste genuen. Utahko hegoaldeko hematitan aberatsak diren eskualdeak aztertzen
|
ari ginen
, parke nazionaletan aspalditik mineral-dendetan bitxikeria gisa saltzen diren hematita-bolak baitaude”, esan du Marjorie Chanek, Utahko Unibertsitateko geologoak eta “Nature” aldizkarian aurkikuntza argitaratu duen taldeko zuzendariak. “Moqui kanika” txikienek milimetro bateko diametroa neurtzen dute, baina badira zentimetro batzuetakoak ere.
|
|
|
Errepide ilun estuari lotu nizkion begiak. Donibane Garazira iristen
|
ari ginen
.
|
|
|
bakezaleek bonba egiteagatik madarikatu gintuzten; militarrek mesfidati begiratu ziguten. Terra incognitan
|
ari ginen
. Ezezaguna, arriskutsua eta erdeinuz jositako lurra.
|
|
|
Beti euskaraz egiteko helburuz
|
ari ginen
. Eta antzerkia, arte diziplina baino, euskararekiko beharra zen gure diziplina.
|
|
|
Tarte bat betetzen ari ginela sentitzen genuen. Pasadizo asko izan dira atseginak, baina nahiago dut horrela orokorrean uztea, hain zuzen, benetan asetzen ninduena betetzen
|
ari ginen
zuloa zelako; momentu askotan, euskaraz ezer gutxi zegoen tokian, egiten genuenarekin, zerbait bazela sentitzea. Gainera, oso harrera ona izaten zuten egiten genituen hainbat lanek.
|
|
2005
|
|
|
Eta" paseilloa" ez zenez telebistagarri, eten bat eginda eman zuten saioa, etena disimulatzen saiatu gabe, asmo onez. Hauteskunde kanpaina zen eta politika gaietan-edo
|
ari ginen
. Hurrengo egunetan inork ez zidan saioaren edo bertsoren baten kalitateari buruz hitz egin.
|
|
|
Jon Lopategi eta biok ginen, domeka arratsaldez, Lauaxetaren oroimenez egindako saio batean, lehengo ohitura zaharrean kantuan, balkoitik balkoira, janzkera ere halako. Alanbre-haririk gabeko mikrofono biz
|
ari ginen
. Nirea mututu zen arte.
|
|
|
Afrikan nintzelarik, Koizikoidjokro herrian kalakan
|
ari ginen
zuhaitz baten itzalean pagano batek atera zuelarik: " Ezkontza!
|
|
|
Jatetxea sekula baino hobeto ibili zen epaitegiz epaitegi ibili ginen udazken hartan, eta bezeroak, ni jantokitik agertuz gero, buruak elkarrengana hurbildu eta marmarka hasten ziren, niri begirik kendu gabe. Uste dut orduan modan izan ginela eta mundu guztiak hitz egiten zuela nitaz, laguna bihurkin batekin hil zuen sukaldari eroaz, atzeratu bat hiltzeko bere aita konbentzitu zuen hamasei urteko neskaz eta abarrez, baina jendea noizbait aspertu zen eta udaberrirako gure betiko martxan
|
ari ginen
, bezero kopuru normalaz.
|
|
|
Maiatzaren hogeita bederatziko arratsaldean, egun haietan jasaten
|
ari ginen
sargoria hondatzera zetozen laino beltzak agertu ziren mendebaldetik. Hasieran mantxa ilun batzuk baino ez ziren izan, han zeru urdinaren kantoi batean, baina hurbildu ahala, sargoriak jarraitzen zuen bitartean, zeruaren zati gero eta handiagoa bereganatu zuten.
|
|
|
Jatetxeko jangelatik ikusten
|
ari ginen
etxe baten atea irekitzen zuten. Etxea zuria zen, txikia eta txukuna, habe zuri batzuk zituen beheko solairuan eta habe hauen artean terraza bat plastikozko mahai eta aulki zuriekin, dena larrez inguratuta eta hondartzatik hogei bat metrora.
|
|
|
Mateo eta Itziarren artekoa gero eta hotzago zegoen, ikusi besterik ez zegoen nola agurtzen zuten lehen elkar eta nola orain. Hondartza baztertuta zegoen ordurako, eta ohitura hartzen
|
ari ginen
biok jatetxean gelditzeko. Joan aurretik Monikak pitxer bete te egiten zigun, eta gero hozkailuan sartzen zuen izotz koxkor batzuekin.
|
|
|
–Anderrek aseguru bat egin nahiko zion eta semearena entzungo zuen nonbaiten, badakizu nola gustatzen zitzaion hitz egitea –esan nion arrebari bakarrik gelditu ginenean. Biok rona edaten
|
ari ginen
.
|
|
|
Gaua. Jatetxea ixten
|
ari ginen
. Ni kanpoko atean nengoen, Mateo noiz irtengo zain; beste guztiak aspaldi joanak ziren.
|
|
|
Eguerdi batean, hondartza eder batean bainatzen
|
ari ginen
, neska talde baten ondoan; baloiarekin jolasean zebiltzan haiek olatu artean. Idoia uretatik irten zen, hondartzan etzatera, eta nik bainatzen jarraitu nuen.
|
|
|
Dakidana da ez zela Ibinagabeitia Celine bezala antisemita, juduak eta israeldarrak miresten baitzituen gauza izan zirelako hildako hizkuntza berpizteko eta estatua sortzeko eta sendotzeko inguruko lurrak bereganatuz: judu eta israeldarren aldera zuen miresmenak arabiarren alderako gaitzerizkoa ekarri ziola esango nuke, aurrerago frogatzen ahaleginduko naizenez; baina, Lauaxetaz
|
ari ginen
, eta ikertzaile eta liburupre statzaileok kolkoan gordetzen ditugunez, hobe beharrez, goretsitako idazlearen orban itxurakoak estali beharrez.
|
|
|
Fede krisiaz
|
ari ginen
, ordea.
|
|
|
Zu re formazioaz
|
ari ginen
.
|
|
|
– Pareekin
|
ari ginen
.
|
|
|
Irlandar bandera erraldoi bana
|
ari ginen
margotzen, beraz, ontziaren saihetsetan. Ederto, kaietan ibil zitezkeen espiek halako egunean irten behar zuen zamako inglandarraren izena ematen zuten, eta gero doixtarrek irlandarra besterik ez zuten ikusiko itsaso zabalean.
|
|
|
Gineako okumearekin
|
ari ginen
eta material horrekin erne ibili beharra daukagu, zama desberdina izaten da jasoaldi bakoitzean eta abiada ongi erregulatuta jaso behar dira, hagitz poliki erriatu behar izaten da gero lehorrean dauden zamaketariak jota ez botatzeko, itzuli laurdena eta erdia ere egiten baitute onborrek airean. Ez nuen funtsezko lanik egin hartan, amanteroari errieta ematen aritu nintzen goiz osoan, kargak zakar jasotzen, erriadak premiarik gabe bizitzen, zama kolpeka uzten nuela moilan, kargaldi guztiak jarraian, konbinadorearen gainean kakolduta.
|
|
|
Bonantzako petriletik murgil egiten
|
ari ginen
, hotza oraindik, ikusgarri hura sartu zenean bokalean barrena, zilarrezko pinu handia –hau nonbait irakurria naizela uste dut– zekarrela atoian. Fragata bat, eta marinelak jartzietan belak biltzen, eta baupres luze bat, akula erraldoiaren ziria airean bide egiten, hegan hasi behar duen hegazti zuriaren moko.
|
|
|
Ferraila bilakatua zuten guk espero genuena, guri zor zigutena. Alferrik
|
ari ginen
, gerra hotza.
|
|
2006
|
|
|
Aitak, berriz, urte asko pasa zituen kartzelan. Militar espainiarrek ea sahararrei laguntzen
|
ari ginen
galdetzen zigutenean, guk ezetz erantzuten genien. Gu lasai bizi ginela, eta ez ginela inongo arazotan sartzen.
|
|
|
Nahiko etsita, jokatuz disfrutatzen
|
ari ginen
, eta pena izan zen. Baina bagenekien hori gerta zitekeela, Frantziaren aurka irabazi bezalaxe galdu egin baitezakezu.
|
|
|
Polizia eta Guardia Zibila ziren gogorrak, hori bai. Erregimenaren zahartzeak sortutako artesi, zirrikitu eta mortuetatik, opositoreak, abertzaleak, ezkertiarrak, euskaltzaleak... denak
|
ari ginen
nolabait muturra sartzen. Euskal kulturan, adibidez, pizkunde bat nabaria zen.
|
|
|
Ez genuenhorrelakorik ikusi. Aitzitik; kostaldera hurbiltzen
|
ari ginen
heinean, lehorrak itsasoakberak baino beldurgarriagoa eta mehatxagarriagoa ematen zuen.
|