|
2000
|
|
|
Aurtengo udaberrian Frantziako Estatuak, Erregio Kontseiluak eta Pirinio Atlantiarreko Departamenduak Ipar Euskal
|
Herrirako
hitzarmen berezia abian jartzea adostu zuten lehenbizikoz. Bertan, besteak beste, euskararentzat hizkuntza politikaren beharra aurreikusten zen, eta honen barruan bertako euskal irratien (Lapurdiko Gure Irratia, Nafarroa Behereko Irulegiko Irratia eta Zuberoako Xiberoko Botza) finantziaziorako aurrerapausoa ematen zen.
|
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego Euskal
|
Herrirako
hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi handiena dutenak5 Bi herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta kopuruak kontuan hartuta (23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere), ezin da ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
|
Azken multzoan bi egunkari ditugu, EL MUNDO eta EL PAIS, eta bi hauek HegoEuskal
|
Herrirako
egiten dituzten edizioak. Izan ere, lehen aipatu dugunez, hemenbertan egin eta argitaratzen diren egunkarien ondoan, badira beste pare bat, Madrilenateratzen direnak, honako hainbat orrialde berezi gehituz.
|
|
|
Azpi edizioetan, eskualdeari buruzko informazioaz betetzen dituzte hainbat orrialde.6Espainiar Oficina de Justificacion de la Difusion (OJD) erakundearen datuen bidez saldutakoenartean Iparraldean zenbat diren eta atzerrian zenbat diren jakiterik ez dagoenez, guk multzo berean kokatuditugu kopuru biak.7OJDren (1998 eta 1999) eta CIESen (1999ko lehen olatua) datuak hartu ditugu kontuan egunkaribakoitzak aleko zenbat irakurle dituen jakiteko. Beraz, OJDren kontrolpean ez dauden kazeten kopuruak, enpresan bertan jasoak dira edo beste iturri bibliografikoetatik hartutakoak dira.Kopuru hauek kalkulatzerakoan egunkari desberdinen audientziak eta berauen arteko duplikazioakere hartu dira kontuan.9Atal honetan Hego Euskal Herria dugunez erreferentziatzat, eta Ipar Euskal
|
Herrirako
audientzia ikerketa propiorik ez dagoenez, CIESen datuetan oinarritzen gara. Ipar Euskal Herriari buruzkoinformazio gehiago, 2 atalean dator.10CIESen 1999ko lehen olatua hartu dugu kontuan, eta bertan eskaintzen den irakurlearenbatezbesteko profila eraiki dugu, Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoko datuak erabiliz.11Metodologia desberdina erabiltzen duten ikerketetan gertatzen den bezala, Sofres AMren etaCIESen datuak ez datoz erabat ados.
|
|
|
8 Programa batek Euskal Herriarekin zerikusia duela esateko, honako irizpideari jarraitu diogu: Euskal Herrian ekoitzia bada (osorik edo zatiren bat), edo ekoizlea euskal herritarra bada, edo programakEuskal Herriko errealitateren bat aipagai badu, edo kanpoko ekoizpena denean Euskal
|
Herrirako
moldatuaizan bada (adibidez aurkezlea jarrita, bideoklipen aurkezpenetan edota kirol batzuen emanaldietanbezala), orduan Euskal Herriarekin zerikusia duela ebatzi dugu. Ez ditugu hemen kontuan hartueuskaratutako kanpoko ekoizpenak, jakina, nahiz eta euskaratzea bera moldaketa bat izan.
|
|
|
Alde honetatik, Bordeleko Sud Ouest ek menderatzendu Estatuko hego mendebaldeko merkatua. Euskal Herritik kanpokoa izanik ere, Euskal
|
Herrirako
edizio berezituak egiten ditu, bere erregio geografikoaren baitakoeremu garrantzitsua baita.
|
|
|
Zuzenago eta zintzoagoa, nolanahi ere den, Pfo Barojarena baino, beronek, bilbotarrak bezala, euskaldun eskolatuei euskara alde batera uzteko deia egin arren, ez baitzuen nahi gure hizkuntza baserritarren eta maila apaleko jendeen ezpainetatik gal zedin, horrela herri kantak, bertsoak eta folklorea bederen gorde zitezen. Beraz, Barojak hiritar multzo bi proposatzen zuen Euskal
|
Herrirako
: batetik euskal herritar eskolatu eta erdaldunena, eta euskaldun ezjakinena bestetik.
|
|
2001
|
|
|
Esandako potentzia, lehendik jadanik duenari, hau da 936 Mw ri, gehituko litzaioke. Berau, Iberdrolak estaturako eta Euskal
|
Herrirako
egin zuen Zentral Termikotarako inbertsio plan izugarri baten parte da. Egitasmo hauez gain, beste bat ere badago, alegia, Petronor ondoan eta berari lotua, ezarri nahi duten IGCC izeneko Zentral Termikoa, Abanton finkatu nahi dena, 800 Mw koa eta 160.000 milioi pezeta kostatuko dena.
|
|
|
EHk, bestalde," benetako izaera alternatiboa" izango duen energia eolikoaren alde egonik, Plan horren aurkako jarrera erakutsi du, ez delako energia kutsatzailearen ordezko energia gisa aurkezten, baizik eta haren gehigarri gisa. Horregatik, gizarte mugimenduen eta eragindako herrien partaidetza eskatu du, eta, aldi berean, Euskal
|
Herrirako
Plan Energetiko Nazionalaren premia aldarrikatzen du.
|
|
|
aztertzen dela lan horietan, kontzeptuhau baikorragoa izanik, ezagutzen eta erabileraren arteko lotura egiten duelako (Sanchez Carrion Txepetx, 1987). Hego Euskal
|
Herrirako
egin diren ikerketetanere, ezagutza eta erabilera aztertu izan dira (Siadeco, 1979, 1991). Antzera gertatzen da EAErako egin direnetan (Ruiz de Olabuenaga, 1983, 1984; Azurmendi, 1986, 1990; Eusko Jaurlaritza, 1989; Garmendia, 1992), eta NAErako egindirenetan (Zabaleta, 1995).
|
|
2002
|
|
|
Izan ere, antolatzaileen esanetan, Takonera parkean egingo den festaren helburua," guztiok euskaraz egun atsegin eta jostagarria pasatzea da". Hala ere, ez da faltako aldarrikapenik, antolatzaileen esanetan, Euskal Herritik Euskal
|
Herrirako
egindako eskola publikoa eraiki behar dela aldarrikatuko baita. Antolatzaileek Euskal Herri osoko herritar guztiei zuzenduriko jaia dela nabarmendu dute, eta, beraien asmoa, Iruñeko Takonera parkean 10.000 lagunetik gora elkartzea da.
|
|
|
Estatu nazioaren eredua anakronikotzat jotzen da egun. Anakronismo egoera hori gaindituko balitz, zer proposatuko zenuke, hemen nazio jatorri askotako jendea bizi garenez, berau Euskal
|
Herrirako
«eredua» izan dadin?
|
|
|
Zelan egin gauzakor zazpi herrialdeetako gorpu politikorako bidea. Zer nolako barne eraketa biharko Euskal
|
Herrirako
, totaleko portzentajetik haratago. Zelan uztartu nazio identitatearen errealitate territoriala eta soziala geometria aldakorreko euskal prozesu uztartzailean.
|
|
|
Atzerritik Euskal
|
Herrirako
kapitalen etorrera gero eta garrantzitsuagoa denarren, euskal kapitalen kanporaketa ere garrantzi gorakorra hartzen ari da. Euskalenpresa askoren estrategietan kanpoko merkatuetara hurbiltzea ez ezik, herrialdedesberdinek eskaintzen dituzten hobari zehatzez9 profitatzeko lerroak ere indartzen ari dira.
|
|
|
1976 urteetan bizi zeneuforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil, hala nolahizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako zantzuak edota sortu berria zenKazetaritza Fakultatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela, salbu EuskalHerritik kanpokoentzat15 Ez zen falta hankak lurrean zituenik. Horrela Jakin vabigarren zenbakian Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak: lehen pausoa Hego Euskal
|
Herrirako
barruti bakarra eta bertan gai guztietarakofakultate ofizialak eskuratzea, «Orain lortzeko eskakizuna dirudi eta horretanguztiok batera saiatu behar genuke, azken helbumetan denok bat ez etorri arren»; bigarren pausoa unibertsitatean bertan eman litzateke, gure beharretaraegokituta eta euskal errealitatea hobeto ezagutzeko beharrezkoak ziren ikasgaiaksortuz; himgarren pausoa hezkuntza programaz... «Pauso hauezin da berehala bumtu:
|
|
|
Zer esanik ez, hierarkiaren piramidearen goi aldean erabakigune guztiakEspainiar Estatuaren menpe egonik, Euskal
|
Herrirako
Unibertsitate nazionalasortzeko ekimen guztiak jaio aurretik hildako proiektuak dira, bai unibertsitatepublikoetan zein pribatuetan, nahiz eta gobernuarekiko autonomiarik eza are nabarmenagoa den unibertsitate publikoen kasuan. Azken batean, funtzionarizazioaren zama gobernu espainiarraren kontrol erabatekoaren arazoarekin baitagolotuta, beti ere aldiko gobemuaren interesen menpeko politika bideratzeko.
|
|
|
Hordaukagu, halaber, 2000ko urtarrilean, Nafarroako zenbait hautetsik bultzaturik, Euskal Herriko unibertsitate desberdinetako 150 ordezkari unibertsitariok EuskalHerriko barruti unibertsitario baten alde sinatutako agiria. Azkenik, 2000 2001ikasturtean Euskal
|
Herrirako
barruti unibertsitario bakarraren aldeko mugimenduantolatuaren sorrera azpimarra daiteke.
|
|
|
Baina euskal unibertsitarioek ezin duguonartu egoera zapaltzaile hori luzaroan; horregatik, orain bilatu behar ditugu konponbideak. Unibertsitateak Euskal
|
Herrirako
erreferente argia izan behar du, bestelako eremuetan ere egituraketa nazionalak gauzatuz joateko.
|
|
|
Ostera ere barreak eta ziriak ziren nagusi. Nik, ordea, ezin nion barruan senti  tzen nuen mingostasun puntuari itzuri egin, bai bainekien bidaia amaitzen ari zela eta laster hegazkin batean egongo ginela Euskal
|
Herrirako
bidean.
|
|
|
Nik esango nuke berba eta ideia zaharrak direla, baina emankortasun eskasekoak. Horrela, Euskal
|
Herrirako
" Euskal Unibertsitate bat" edo" Euskal Unibertsitate Barrutia" direlako adigaiak entzun eta irakurri ditugu azken hilabeteotan. Bistan dago horiek ez direla epe laburrean lor daitezkeen helburuak.
|
|
|
Gauzak dauden moduan, euskaldunok, onenean, Espainiako Gobernuakona rtzen duen titulu baten edo besteren ikasketa plana euskaraz izatea lor dezakegu, harago deus ez. Ageri agerian geratu da problema hori Euskal
|
Herrirako
Unibertsitate Legea (Uniekimena), he rri ekimen legegile bidez, Iruñeko eta Gasteizko Legebiltzarretan aurkeztu izan denean.2
|
|
|
Eta proposamen zehatzak beti eskergarriak direnez gero, horra bat: Soziolinguistikak EHUn leku berezirik ez duenez gero, eta Euskal
|
Herrirako
gai bereziki garrantzitsua denez, Eusko Jaurlaritzak Ikastetxe Unibertsitario berezi bat sortu luke epe laburrera, eta baliabidez ondo hornitu. Berdin dio izenak, Madrilgo Ministerioen hatzaparretatik kanpo badago.
|
|
|
Egun Euskal Erkidegoak Unibertsitatea gauzatzeko inoiz baino behar eta aukera handiagoak baditu ere, horretarako eman beharreko urrats politiko administratiboak lehen bezain geldoak ditugu. Anjeles Iztuetak Unibertsitate Legea egingo duela behin baino gehiago adierazi arren (Hik Hasi 63, 21 or.; Gara,, 10 or.;...), 2002kourtarrilaren 10ean Euskal
|
Herrirako
Unibertsitate Legea tramitatzeko Herri Ekimenari ezetz borobila eman zaio. Au rretik Nafarroako Parlamentuko Mahaiak gauza bera egin zuenean argi geratu zen bere borondate eza, baina Eusko Legebiltzarreko Mahaiak emandako erantzunean (2002ko otsailaren 5ean) Euskal Unibertsitatea izeneko Lege Proposamenean" Espainiako Estatuaren eskuduntzakurratzen direla" eta Autonomia Erkidegoari dagozkion" eskumenetatik harantzago doala" irakurtzea kezkagarria da.
|
|
2003
|
|
|
Manex Goihenetxek erakutsi duenez, Ipar Euskal Herrian, XVI. mendetik Frantses Iraultzara arte, liburu gehiago argitaratu ziren euskaraz frantsesez baino (90 euskaraz, 73 frantsesez eta 9 beste hizkuntzatan). ...ingurukoa zen (90 liburutik 83), frantsesez orotariko gaiak lantzen ziren bitartean (literatura, zientziak, testu juridikoak, historia lanak,...). Epealdi horretan, Manex Goihenetxeren arabera, euskaraz ez zen propioki historia generoko lanik argitaratu (ikusi ditugun zeharkako historia aipamentxoak, eta eskuizkribu mailan geratu zen Etxeberri Sarakoaren testua albo batera utzita). 38 Hego Euskal
|
Herrirako
, gisa bereko inbentario zehatzik ezagutzen ez badugu ere, dudarik gabe, hemen ere, XVI XVIII. mendeen artean, euskarazko argitalpen praktikoki guztiak erlijio arlokoak izan ziren. Kontraerreformako Eliza katolikoak, protestantismoaren mehatxua ikusi ostean, serioago hartu zuen herritarren hezkuntza erlijiosoa.
|
|
|
Jakin en bigarren zenbakian, Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak: lehenengo pausoa Hego Euskal
|
Herrirako
distritu bakarra lortzea eta bertan gai guztietarako fakultate ofizialak eskuratzea zen, «Orain lortzeko eskakizuna dirudi eta horretan guztiok batera saiatu behar genuke, azken helburuetan denok bat ez etorri arren»; bigarren pausoa unibertsitatean bertan eman zen, gure beharretara egokituta eta euskal errealitatea hobeto ezagutzeko beharrezkoak ziren ikasgaiak sortuz; hirugarren pausoa hezkun...
|
|
|
alde batetik, eginkizun berezituekin, Euskal Herri osoan lan egiten zutenak; eta, bestetik, eremu muga tuetakoak. Koordinadoraren helburuak Euskal
|
Herrirako
kultura autonomia negoziatzea, Euskal Herriari alternatiba kultural taxuzko bat ematea eta erdal alternatibei aurka egitea izango ziren. Edozein kasutan, dei zabalago baten beharra ikusi zen, eta UEUko idazkariak hartu zuen bere gain deialdia egiteko ardura.
|
|
|
Batzordeen lanei buruzko bi araudi egitea proposatu zen: bata Ipar Euskal
|
Herrirako
, bestea Hego Euskal Herrirako. Egin beharreko kongresuari zegokionez, honako hau erabaki zen:
|
|
|
Batzordeen lanei buruzko bi araudi egitea proposatu zen: bata Ipar Euskal Herrirako, bestea Hego Euskal
|
Herrirako
. Egin beharreko kongresuari zegokionez, honako hau erabaki zen:
|
|
|
Gutuna tinbrerik gabekoa zen eta pentsatu zuen, postaz baino eskurik esku iritsi zitzaiola. Ez bat ez bi, komandoa Euskal
|
Herrirako
tren batean sartu zen. Nehork ez zituen ezagutuko.
|
|
2004
|
|
|
Ohar batekin, aukeran: Euskal Herriak ez, izaki bat izanen balitz bezala haren osotasunean harturiko herri honek ez, euskal gizarteko zati aurrerakoi eta ezkertiarrek, demokrazia ireki eta sakona nahi omen duten sektoreek, Euskal
|
Herrirako
ere herri guztietarako defendagarri diren eskubideak irabazi nahi dituztenek hartu lukete erantzukizun zama nagusia. Gure jendartea anizkor, aldakor, kulturalki aberats, kritiko, euskaldun, eleaniztun, justu eta abegikor nahi dutenek hartu behar dute erantzukizuna, eta ez, aldiz, jendarte kontserbadore, egoista eta uzkurrean eroso sentitzen direnek.
|
|
|
«Harreman ezin hobeagoa daukat Zapaterorekin, politikoki oso ondo ulertzen dugu elkar. Euskal ministroak izendatzea baino, Euskal
|
Herrirako
politika sendoa egitea eskatu diot. Begi bistan da eskaera ondo ulertu duela.
|
|
|
Marisak lau seme alabekin bakarrik egin zuen Badajoztik Euskal
|
Herrirako
bidea. Senarra aurrez etorria zen lanera.
|
|
2005
|
|
|
Eta, estrainekoz, mamirik gabeko eslogana baino zerbait gehiago dela sinistuta nago. Aspaldi, politikan argi askorik aurkitzen ez duen honek, azken denboraldian, nazioarteko giroa, estatu espainiarreko gobernu aldaketa, Euskal
|
Herrirako
aro politiko baten agorpena eta apustu eta erronka sasoia heldu izana dira entzun dituen pisuzko argudio batzuk.
|
|
|
Orain arte harmailetan egon denak, hizkuntza politikaren porrotaz hitz egingo du; nik, aldiz, hiztunak ez ezik erabilera eremuak ere irabazi ditugula eta, hargatik, aurrera egin dugula ikusten dut oso garbi, baina 80ko hamarkadan zehar zehaztu zen hizkuntza politikak bere onenak eman dituela ere antzematen dut. Abagune berri honetan, Euskal
|
Herrirako
hizkuntza politika bakar bat eratu beharraz, lege geriza komuna erdietsi beharraz arituko denik izango da bazterretan, baina, diskurtso hori ez da errealitatean ardazten, antzua eta erosoa da, demagogia da. Beste lurralde batzuetan zer egin den arakatu ostean, antzeko errezetak proposatuko dira, beharbada.
|
|
|
Eta zeharkako bat, egun Zapa izenekoa.
|
Herrirako
sarrera ate bat gorde da Zapa kantoian.
|
|
|
Horrenbesterik lortu ezean, gutxienez Autonomia Estatutua indarrean jartzeko eskatu zuten. Aldi berean, Espainiako Parlamentuan parlamentari jeltzaleek, 1918an, Europa berriaren atarian, Euskal
|
Herrirako
autodeterminazio eskubidearen aldeko aldarrikapena egin zuten. Eta ondoren, autonomi proiektuak bideratzeko ahaleginak azaldu ziren.
|
|
|
Aranaren kontra guk kritikatzen ditugun gauzak ja orduan kritikatzen zituelako. Soziala zen, liberala zen, laizista zen, orduan kasi inimajinable ziren gauzak; ikaragarri progresista, beraz, garai hartako Euskal
|
Herrirako
inimajinable zen gauza bat. Gertatu dena da, ANVk ez zuen eduki denborarik desarroiloa edukitzeko, segituan gerra etorri zitzaiolako.
|
|
|
Ipar Mendebalderantz begira, ozta ozta teilatuen gainetik, Euskal
|
Herrirako
bidea markatuz, antza, Hartz Nagusiko zazpi izarrak ikusi ditut, ñirñirkari. Baita, goraxeago, Hartz Txikiko zazpiak, eta beronen Ipar-Izarra ere.
|
|
|
Eta Euskal
|
Herrirako
bidea hartu dut, ilunabarra abiaturik, eta Baionaraino iristeko indarrik aski izango ote nuen kezkatan.
|
|
|
Aitaren isiltasunak kezkatzen zuen.
|
Herrirako
bidean Graxik ez zeukan pentsamendu minberagorik jorratzeko. elkor eta kolpekatuek gizonaren kokotxa dilindan eta ahoa zabalik geratzera behartzen zuten.
|
|
2006
|
|
|
Euskal
|
Herrirako
finkatua izan den hitzarmena bezalakorik ez da Frantzian. Oso esperimentala da.
|
|
|
Zer usteko dute auzi honetaz Quebec-en? Berdin da, edozer uste izanik ere, jakin badakit ez duela Euskal
|
Herrirako
balio.
|
|
|
Euskal
|
Herrirako
Konstituzio
|
|
|
Konstituzio politikoa Euskal
|
Herrirako
aginte publikoa bermatzeko
|
|
|
Ereinek atlasa egiteko erabili zituen iturriak dira, batetik, Bridgestone/ Firestone Hispaniaren errepide mapa (1: 200.000 eskaladuna)? 1982ko argitalpenean Firestone Hispania-rena zen bakarrik?. Euskal
|
Herrirako
–mapa geografiko eta errepidekoan erabilia, baina mapa historikoan ez da mapa hori erabili, eta ez da zehazten zein den eskala erabilia?. Gainera, esan behar da mapa orokorrean eta gu aztertzen ari garen mapa historikoan ez direla beti izen berak agertzen.
|
|
|
Larruzkoa. Maleta berarekin egin du beti Euskal
|
Herrirako
bidaia. Edo antzekoarekin.
|
|
|
Nerea izeko baino atzerago geratu da. Hain geldiro gerturatu da bere ahizparengana, Nereari iruditu zaio Alemaniatik Euskal
|
Herrirako
kilometroak orduantxe hasi dela egiten.
|
|
2007
|
|
|
Baina zer esan, aldiz, PNVko buruzagi berriek hartu duten jarreraz: Hego Euskal
|
Herrirako
marko demokratikoa, Nafarroan zein Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan herritarron erabakiaren menpe jartzen duen autonomia politikoari eman diote bizkar, eta gatazka luzatzearen aldeko apustua berritu dute. Ez apustu teorikoa gainera, ez baitute denborarik galdu azkar azkar Madril aldera jo eta" egoera berri horretara" egokitzeko proposamenak luzatzen:
|
|
|
Bestelako itxura eman beharrez, egia da Zuzenbide Estatuaren titulua eskuratu zuela Europako eta nazioarteko erakunde ofizialen eskutik, horretarako egokia zen Konstituzioaren testua moldatuz eta abar. Baina Europarako balio izan ziona ez zaio, aldiz, Euskal
|
Herrirako
baliagarri gertatu: Konstituzioa bera kuestionatua da euskaldunon artean, eta are okerrago, orain arte Estatu espainiarraren euskarri nagusia izan duen oligarkia bizkaitarra ere garai bateko neguritikoek ordezkatzen zutena, neurri handi batean disolbatu egin zaio eta eragin soziala galdu du ia erabat, frankismoaren aldeko apustu sutsua egin eta gero, erregimen frankistarekin batera desakreditatu ondoren.
|
|
|
Garrantzi historiko handikoa izan zen Kataluniako Generalitatea irailaren 29ko 41/ 1977 Errege Dekretu Legearen bidez berrezartzea (Josep Tarradellas erbestetik itzuli zen erakundearen buru izateko). Generalitatea «aurreautonomia» izenekoetatik lehenengoa izan zen (behin behineko autonomia araubidea ezarri nahi zen Konstituzio berriak gaur egungo autonomia erkidegoen behin betiko eredua ezarri arte itxaron gabe), eta ondoren Euskal
|
Herrirako
araubide aurreautonomikoa etorri zen (urtarrilaren 4ko 1/ 1978 Errege Dekretu Legearen bidez onetsia), Galiziakoa (martxoaren 16ko 7/ 1978 Errege Dekretu Legearen bidez onetsia), etab. Amaitzeko, artean ebatzi gabeko auzia zegoen: amnistia.
|
|
|
Dena dela, dio Sudupek: Aintzina ko lehen alditik zion begia ezarria La, ttek Petaini778, La, ttek Euskal
|
Herrirako
nahi baitzuen Pétainek aldarrikaturiko dezentralizazio eta erregionalismoa.
|
|
|
Nik astearte guzi guziak hemengoak dauzkat,
|
Herrirako
, eta nere aurretik beste hainbeste, beste hogeita hamar urtez, hola hola, La, ttek; orduan asteartea izan da, adiskideek erraten zuten, edo kanpokoek, guretaz, min gaizto gaizki mintzatu, piko bat eman nahi zutenek: astearteko biltzarra dute, astearteetako bazkaria ere, orduan astearteetan, goizetan eta arratsaldeetan, lehenengo lana eta hiru terdietan elgaretaratzen ginelako bazkaltzera825.
|
|
|
Ekonomia edo gizarte ikuspegitik, Euskal
|
Herrirako
zientzia teknologiako arloestrategikoren bat garatzeko sortuak izatea; Euskal Herriaren gaitasun zientifikoteknologikoak hoberentzeko sortuak izan daitezela, eskalako ekonomiak sortuz etabere egitekoak emankortasunez burutzeko behar hainbateko masa kritikoa ziurtatuz... Honako hau izango da Ikerketa Kooperatiborako Zentroen egitekoa:
|
|
|
Abertzaleen Batasunak, Batasunak eta Eusko Alkartasunak Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruzko testu bat hitzartu dute.
|
|
|
[Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruzko testu bat]
|
|
|
Abertzaleen Batasunak, Batasunak eta Eusko Alkartasunak Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruzko testu bat hitzartu dute.
|
|
|
[Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruzko testu bat]
|
|
|
Abertzaleen Batasunak, Batasunak eta Eusko Alkartasunak Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruz0 testu bat hitzartu dute.
|
|
|
Abertzaleen Batasunak, Batasunak eta Eusko Alkartasunak [testu bat] hitzartu dute [Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruz].
|
|
|
Abertzaleen Batasunak, Batasunak eta Eusko Alkartasunak hitzartu dute [testu bat] [Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzio aldarrikapenari buruz].
|
|
|
Abertzaleen Batasunak, Batasunak eta Eusko Alkartasunak hitzartu dute [testu bat] [instituzio aldarrikapenari buruz Ipar Euskal
|
Herrirako
].
|
|
|
" Euskal familia larriko" kidetasuna, Caro Barojak esaten zuen bezala, karlistaldietan areagotu zen. Hego Euskal
|
Herrirako
lehen saio federalistak Nafarroan gertatu ziren, Sabino Aranak Euzko Alderdi Jeltzalea sortu aitzin. XIX. mendearen azken laurdenean, alegia, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foruak ezeztatu eta berehala, erromantizismo berantiarraren eraginez, nafartasunak eta euskal herritartasunak bat egin zuten, agian inoiz baino indar handiagoz.
|
|
2008
|
|
|
|
Herrirako
sarrera eta irteerak bideratzeko
|
|
|
5 Euskal
|
Herrirako
erronka ekonomikoa ere bada. Bertako hizkuntza erabiltzeaz eta bultzatzeaz gain, ingurune eleaniztun batean bizi gara, eta espainiera, ingelesa eta frantsesarekin elkarbizitzen ohituta gaude.
|
|
|
baina iristeko zaila.
|
Herrirako
bidegurutzea ondo topatu dugu, bertan amaitzen da asfaltoa. Markatutako bideetara ohituta daudenentzat eskema guztiak hautsiko dizkie mila gurpil arrastoko eremu zabalak, erabateko askatasuna ere izan daiteke hala ere.
|
|
|
Lan horixe bera izan zen Azkuek Euskal
|
Herrirako
egin nahi izan zuena. Gaiari buruz idatzi zuen lehen gogoeta teorikoan, 1901eko La música popular baskongada hitzaldian, argi azaldu zuen asmoa:
|
|
|
Astebete geroago, 1916ko apirilaren 13an, Azkuek bigarren hitzaldi bat eman zuen Bilbon. «La escuela elemental alemana» izenpean Koloniako garaian ikusitako aleman hezkuntza eredua azaldu zuen, oso positiboki baloratuz, eta Euskal
|
Herrirako
eredu gisa agertuz:
|
|
|
Euskaltzaindiak eta Eusko Ikaskuntzak Gernikan 1922an egindako kongresuan landu zituzten batez ere euskal hezkuntzaren inguruko egitasmoak, auzo eskolen jatorrizko proiektua berreskuratzen saiatuz. Nazioarteko esperientziak ere ezagutu ziren bertan (Galeskoa, Belgikakoa, etab.) Euskal
|
Herrirako
erreferente izan zitezkeenak. Kongresu ostean Azkue harreman zuzenetan ibili zen Eusko Ikaskuntzako kideekin, bereziki Juan Zaraguetarekin, eskoletan euskarak lekua izan zezan lortzeko280.
|
|
|
Hola, 1871tik 1914ra doan epea, Azkuek betebetean bizi izan zuena, mendebalde osoan sasoi nazionalista, kontserbadore, inperialista eta burgesa izan zen. Testuinguru hartan kokaturik, Azkuek Euskal
|
Herrirako
gizarte eredu bat imajinatu zuen. Euskal nazio bat, orduko Europan zeudenen gisakoa.
|
|
|
Konbentzituta gaude zabaldu berri den hauteskunde prozesuan aukera askoz garbiagoak izango ditugula proiektuak eztabaidatzeko. Eta horretan frogatuko dugu proiektu zaharkitu eta atzerakoien aurrean Euskal
|
Herrirako
bestelako unibertsitatearen aldeko urratsak egiteko gai garela
|
|
|
Euskal
|
Herrirako
Unibertsitatea, gure helmuga plataforma eratzean, unibertsitate ereduaren inguruko eztabaida sortu nahi genuen. Egia esan, hauteskunde kanpainan apenas izan da eztabaida, hautagai bakarra izateak hori baino Juan Ignacio Perezen agintaldiaren inguruko erreferendum bihurtu baita.
|
|
|
Abenduaren 4an izango dira berriro hauteskundeak; asko falta da baina plazaratzen ari diren proposamenak ikusita, «Euskal
|
Herrirako
Unibertsitatea, gure helmuga» plataformatik oso argi dugu UPV/EHUn ez dugula eredu zaharkitu berriztaturik behar. Aldiz, maiatzaren 22an izandako ezezko eta abstentzioaren arrazoi ezberdinetatik abiatuta, konpondu beharreko arazoei aurre eginez, gure agirian plazaratutako aldarrikapenei bidea irekiko dien proiektu zabala landu behar dugulakoan gaude.
|
|
|
EHUko Euskal
|
Herrirako
unibertsitatea, gure helmuga plataformako kideak
|
|
|
Konbentzituta gaude zabaldu berri den hauteskunde prozesuan, seguru asko plebiszitu baten aurrean izango ez garenez, aukera askoz garbiagoak izango ditugula proiektuak eztabaidatzeko. Eta horretan frogatuko dugu proiektu zaharkitu eta atzerakoien aurrean Euskal
|
Herrirako
bestelako unibertsitatearen aldeko urratsak egiteko gai garela. Seguru gaude horretan dela UPV/EHUko irakasle eta AZPkoen gehiengoa, ikasleekin batera.
|
|
|
Atzo goizeko 07:30 aldera irten zen Aranjuezko kartzelatik (Madril, Espainia). Zain zituen han Irati Aranzabal emaztea eta Alvaro Reizabal eta Jone Goirizelaia abokatuak, eta haiekin egin zuen espetxetik Euskal
|
Herrirako
bidea. Donostian ere zain zituen ehun lagun inguru, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak deituta, baina De Juana ez zen ongietorrira joan, «zirku mediatikoa» ekiditeko asmotan.
|
|
|
Hiru egunez, hainbat gai aipatu dituzte, baina, bereziki, alderdiaren barne eztabaidak ukan du garrantzia. Eztabaidaren ardatzetariko batek Ipar Euskal
|
Herrirako
instituzioaren aldarrikapena lantzen duela zehaztu du Andde Sainte Marie ABko bozeramaileak. «Nolabait eskema berritzaile bat asmatu nahi genuke, gaur egungo departamendua autonomia eztabaida eskizofreniko horretatik ateratzeko.
|
|
|
Auzitegi Nazionalaren epaia «PSOEko gobernuak Euskal
|
Herrirako
prestatu duen plan errepresiboan» beste pauso bat dela uste du Joseba Agudok, hainbat eta hainbat euskal presoren abokatuak. Izan ere, Espainiako Gobernuaren estrategiak historia luzea badu oraindik ere aurrera egin dezakeela uste du:
|
|
|
NATO, Golkoko Gerra eta intsumisioa zituzten orduan hizpide; urteak aurrera joan ahala, momentuko arazoak aztertu eta horiez arduratu dira, baina helburu batek gidatu izan du beti IAren jarduna: Euskal
|
Herrirako
hezkuntza sistema nazionala eraikitzea. Ildo horretan herri mugimenduak beti aurretik joan direla gogorarazi du Gorka Zozaiak:
|
|
|
Kultura post militantea z mintzo zara, borroka armatuaren ondoren indar sortzaile horiei beste irtenbidea emateko. Balio al luke horrek Euskal
|
Herrirako
–
|
|
|
Hori baino gauza premiazkogoak ikusten ditut.
|
Herrirako
oso beharrezkoa zenik ez zait iruditzen. Euskal Herri mailan interesgarria izan daiteke, baina herriari berari begira, ez horrenbeste.
|
|
|
Zein da EHUren lekua Euskal
|
Herrirako
unibertsitate sisteman?
|
|
|
2004an Euskal Herriko Unibertsitatea, Izenetik Izanera ardatzera bildu ginen ikasleak zein langileak, azken kolektibo horretara irakasleak, ikerlariak eta administrazio eta zerbitzuetako pertsonalekoak bilduta. 2008an Euskal
|
Herrirako
Unibertsitatea gure helmuga ardatzera bildu gara langileok, plataforman. Ardatz bera, bestelako unibertsitatea posiblea dela sinetsita.
|
|
|
Esandako guztiagatik, Marisol Esteban, Iñaki Goirizelaia eta Euskal
|
Herrirako
Unibertsitatea, gure helmuga plataformari arazo hau euren gai zerrendan sartzea eskatzen diegu, eta hauteskundeetako emaitza edozein dela ere, arazoaren konponketan lagun dezatela, metodo unibertsitarioa erabiliz: elkarrizketa eta parteen arteko akordioa, alegia.
|
|
|
Goirizelaia EHUko hurrengo lemazaina izateak neurriko poza eragin dio Euskal
|
Herrirako
Unibertsitatea Gure Helmuga plataformako Iñaki Antiguedadi. Marisol Estebanek irabaziz gero EHUra atzerapausoa etor zitekeela dio.
|
|
|
Zein da EHUren lekua Euskal
|
Herrirako
unibertsitate sisteman?
|
|
|
2004an Euskal Herriko Unibertsitatea, Izenetik Izanera ardatzera bildu ginen ikasleak zein langileak, azken kolektibo horretara irakasleak, ikerlariak eta administrazio eta zerbitzuetako pertsonalekoak bilduta. 2008an Euskal
|
Herrirako
Unibertsitatea gure helmuga ardatzera bildu gara langileok, plataforman. Ardatz bera, bestelako unibertsitatea posiblea dela sinetsita.
|
|
|
Hego Euskal
|
Herrirako
immigrazioa, Estatura etorri denarekin alboratuta, urte pare batean atzeratu egin da, nolabait 2000 urtean hartzen duelako kopuru esanguratsu bat. Hortik aurrera, kopuru antzekoak, batzuk pixka bat eskasagoak, beste batzuk pixka bat handiagoak, etorri dira urtero.
|
|
|
Eta hasteko, Euskal Herriko unibertsitateen artean, gure herriaren garapen sozial, kultural, ekonomiko eta zientifikoari begira izan beharreko ardura aintzat hartuta, proiektu konpartituak bideratzea. Horrela ulertzen dugu Euskal
|
Herrirako
unibertsitate bat, eta hortik letorkioke izaera" publikoa" (eta ez titulartasunaren arabera soilik), ikuspegi unibertsal batetik, txertatuta dagoen gizarteari erantzun egoki eta osatu bat eskaintzen dion heinean, hain zuzen.J bxxxxxxxj
|
|
2009
|
|
|
Giza prestazioak eta estaldurak handitu ditzatela eta politika publikoen diseinuan kontrol eta partaidetza soziala eta demokratikoa bermatu dezatela.LABen aldarrikapenak ere argiak dira: " Enplegu suntsiketarekin bukatzea, aberastasuna modu justu batean banatzea, langileok erabaki sozio-ekonomikoetan parte hartzeko eskubidea, azken finean Euskal
|
Herrirako
eredu ekonomiko eta sozial justu bat". Honen aritik LABek uste du, 21eko greba orokorra mugarri garrantzitsuaizango dela, garrantzitsua izando dela greba arrakastatsua izatea, baina egun honetako aldarrikapenak ez direla horretan gelditu behar, langileeen aldeko borrokak 22tik aurrera jarraitu behar duela.ESKren ustez greba orokorrarekin bat egin behar da egungo krisiaren aurka protesta egiteko, izan ere langileria ez da krisi honen errudun.
|
|
|
" Hogei urte da kate publikoak eta pribatuak elkarrekin bizi direla eta orain, LTDa datorrelako, hori aldatu behar dela esatea oportunismoa iruditzen zait", erantzun digu. Eta ikuspegi ezustekoa eman digu publizitateaz, Euskal
|
Herrirako
ere balio duena: bizirauteko diru iturri ezinbestekoa izateaz gain, Televisio de Catalunya da iragarkiak katalanez emateko aukera eskaintzen duen euskarri bakarra, beraz hizkuntza aldetik ere garrantzitsua da mantentzea.
|
|
|
The Pogues, The Dubliners eta halako taldeak generabiltzan buruan. Euskal
|
Herrirako
beharrezko musika zela iruditzen zitzaigun. Irlandar tradizioa entzun, eta oso harro sentitzen naiz.
|
|
|
Ondoren, berriz, putzua zeharkatuko dute eta Estatuan eta Euskal Herrian ibiliko dira kontzertuak eman eta eman. Euskal
|
Herrirako
lau dituzte iragarrita: Gasteizen (apirilak 8), Barakaldon (apirilak 30, Gaztea Sariak), Tolosan (maiatzak 7) eta Tuteran (uztailak 18).
|
|
|
EAJ ez dela mendira egingo eta oposizio arduratsu eta serioa egingo duela esan du Ahaldun Nagusiak.
|
Herrirako
ona den guztian egongo gara, baina herria dilista plater baten truke saltzeko bada (oraindik eman gabeko eskuduntzen harira), kontra agertuko gara, azpimarratu du. Bilbaoren esanetan, EAJren eta euskal erakundeen helburu nagusia krisi ekonomikoari aurre egitea da.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak Euskal
|
Herrirako
zein Nafarroarako interesgarriak diren materiak mantendu eta sustatzeko duen borondatea eta determinazio sendoa azpimarratu du Lopezek, adibidez, euskara sustatzea, interes publikoko azpiegiturak edo ETB Nafarroan ikustea.
|
|
|
Horregatik etortzen da egunero hamazazpigarren teilatura, hain zuzen ere, tren geltokia eta errepidea ikusten direlako bertatik.
|
Herrirako
sarrera bakarrak dira tren geltokia eta errepidea, eta hamazazpigarren teilatutik baino ezin dira biak ikusi. Kontua da tren geltokian daudenek ez dutela errepidea ikusten eta errepidetik ezin direla trenak zaindu.
|
|
|
gure aurka jotzeko bideratu zena, batasun espainiar oldarkorra leloa zuen oligarkia eskuindarra altxaldi militarraren erantzulea zela. Eskuma, Euskal
|
Herrirako
izan zitekeen edozein autonomia estatuturenaurka zegoen goitik behera. Bestalde aginte legalak ordurako agindua zigun autonomia hori.
|
|
|
Neurriaren lehen biktima France 3 katean tokian tokiko albistegiak izango dira, tartean, Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoari dagozkienak. France 3k legea erabili nahi du Euskal
|
Herrirako
albiste saioa zapuzteko, kazetarien ordezkariek salatu dutenez.
|
|
|
Ulsterreko Unibertsitatean emandako hitzaldian, Downing Street bezalako akordioa aldarrikatu du Euskal
|
Herrirako
|
|
|
Iraganeko negoziazio ereduak alboratu, eta alderdi politiko guztiak mahai berean eseriko dituen elkarrizketa ereduari ateak zabaltzeko garaia dela esan du. Ipar Irlandako gatazkaren konponbidean ardatz izan zen Downing Street bezalako adierazpena aldarrikatu du Euskal
|
Herrirako
.
|
|
|
Euskal Herriak jokaleku demokratikoa lortu bitartean borrokatzeko arrazoiak badirela esan zuen. Ezker abertzaleko kidearen ustez, igandeko hauteskundeek ere argi erakutsi dute debekuak debeku gizartearen sektore zabal batek bestelako etorkizuna nahi duela Euskal
|
Herrirako
. Hauteskunde batzuk truka daitezke, baina herri baten borondatea ez.
|