|
2002
|
|
|
Alabaina, nabarmena zen Euskal Herriko ekonomia bere osotasun eta orokortasunean aztertzen zuen lanen gabezia. Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman bertakoekonomia lantzen duen irakasgaien urritasunak ez du orain arte lagundu besteesparruetan ohikoak diren urratsak ematen testuliburugintza jardueran. Horren islada, gaur egun gure herriko unibertsitate sarean Euskal Herriko Ekonomia irakasgaiaEkonomia titulazio bakar batean egotea. EHUko Ekonomia lizentziaturan?, etahautazko irakasgai gisa, gainera.
|
|
|
Askok azpimarratzen dute testuliburuak prestatzeaesker txarreko lana dela, apenas baitakar onurarik curriculumaren ikuspuntutik (edo ikerketak baino onura txikiagoak baitakartza). Puntu horrek zer pentsatu ugarieman lieke Euskal
|
Herriko
hezkuntza arduradunei, materiala ez baitaberez sortzen, eta unibertsitate mailakoa ez baitaiteke edonoren eskuetan utz. Izanere, galdetutako gehienek uste dute unibertsitaterako materiala adituek idatzi edoitzuli behar dutela, ahal dela unibertsitateko irakasleek.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren historiografiak guztiz adierazgarritzat har daitekeeneta bitxia suerta daitekeen egoera baten aurrean jarriko gaitu. Lehenik eta behin, aipatu behar da ezen, historiografiara hurbilduz gero, norbaitek jaso dezakeenaurreneko inpresioa honako hau dela:
|
|
|
Lehenik eta behin, aipatu behar da ezen, historiografiara hurbilduz gero, norbaitek jaso dezakeenaurreneko inpresioa honako hau dela: Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren historiaz oraindik ere bide luzea jorratu behar da. Baina, aldi berean, jatorri etaplanteamendu teoriko eta metodologiko ezberdineko lan, monografia edotaikerketak daude; hots, historiografiaz hitz egin daiteke.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren historia une honetan zein egoeratan dagoenjakiteko, ezinbestekoa da aipatutako historiografia horretara hurbiltzea, gure jakintza arloak hor aurkituko baitu azken finean oinarrizkoa duen justifikazioa, eta baitaaurrerantzean jarrai ditzakeen bideak ere. Azterketa historiografiko honi ekiteak, gainera, Euskal Herri osoa kontuan hartuko duen historia egitea eskatzen du, nahizeta errealitate politiko administratibo ezberdinek batasuna izan dezakeen historiazaildu (ukatzerik ez dagoen zailtasuna, edozein eratan).
|
|
|
Bestalde, nahiko berriak diren arloak ere kontuan hartuko ditugu, zeren hezkuntzaren historiografia urte askotan erakundeekin edota politikarekin zerikusiazuten gertakarietan zentratu bada ere, azken hamarkadetan ikergune berrienagerpena ikusi ahal izan dugu, eta, ezinbestean, geure euskal testuinguruetara ereaplikatuko ditugu. Ildo horretan, erakundeen eta hezkuntza politikaren historiatikaparte, besteak beste, alfabetatzeari, haurtzaroari, generoari eta pentsamendupedagogikoari ere erreparatu diegu, Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren historiagaur egungo zientzia historikoaren parametroetatik ikertu nahi badugu, bederen.
|
|
|
Bizkaiari buruzko lanik, tamalez, oraindik ez da egin, nahiz eta hutsune hori nolabait bete lezakeen lan orokorra badugun (Davila, 1995a). Lan horietan Euskal
|
Herriko
hezkuntza politikaren eta lehen hezkuntzaren ezaugarri diferentzialak aztertzen dira, estatuekin izandako harremanentenorean beti ere. Arlo horretan, eta aipatutako epea gainditu arren, irakasleriarenprestakuntzari buruzko ikerkuntza eginda dagoela esan dezakegu, herrialde ezberdinetako irakasle eskolen ikerketei erreparatzen badiegu behintzat11.
|
|
2004
|
|
|
Diodan, hortaz, lehenbailehen: kezkagarri ez ezik, arbuiagarri ere bada Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman erdal elebakartasunaren aldeko hautua egin duen jokamolde linguistikoaren eta kulturalaren aldeko begirunea jendaurrean goraki aldarrikatzen dabilenaren jarrera. Zer esanik ez, berriz, horretan dabilen horrek, daukan ardura eta erantzukizuna edukita.
|
|
|
Orain arte azaldutako teoriak errealitatearekin alderatu guran, Euskal
|
Herriko
hezkuntzan euskal historia nola irakasten den aztertzeko kasu bat hartu dut. Konkretuki euskal hezkuntza ustez ongien dagoen Euskal Herriaren zatian, hots, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) euskal historiaren egoera zein den aztertzen saiatu naiz.
|
|
|
EAEko eta orobat Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema Espainiakoaren baitan txertaturik dago. Horrek esan nahi du printzipioz hezkuntzaren eskumena EAEri dagokiola, baina oinarri orokorrak Espainiako Hezkuntza Ministerioak finkatzen dituela, eta ondoren, horien gainean, autonomia erkidegoak bere eduki propioak erantsi ditzakeela.
|
|
2005
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren, ikasleriaren eta ikasle mugimenduaren historia. Esan liteke, halaber, kronika liburua ere badela, hainbat eta hainbat ikasle belaunaldiren ametsen eta ekintzen berri ematen duen heinean.
|
|
|
Datu horiek aztertu ondoren, ondorio hauxe atera dezakegu 1997 ikasturtean Euskal
|
Herriko
hezkuntzan euskararen egoerari buruz: euskara gutxiengoarenhizkuntza da, eta X eta A ereduetako ikasleak% 70era heltzen dira; ikasleen gainerako% 30a euskararen aldeko eta babeserako hizkuntza politikaren bat badagoenlurraldeetan dago eskolatua, EAEn esaterako, edo Nafarroako zenbait lurraldetan.Hala ere, hiru lurraldeetan, hezkuntzaren arloan euskara berreskuratzeko joera dagoela esan dezakegu; izan ere, euskarazko eskolatzearen ehuneko handienak HaurHezkuntzaren mailakoak baitira, eta ehuneko horiek, ziur asko, gora egingo baitutedatozen urteetan.
|
|
|
Atal honekin bukatzeko, Euskararen
|
herrian
hezkuntzaren hizkuntzaegoeraren emaitza horiek euskarazko euskal curriculum bat garatzeko legeakematen dituen aukerekin alderatuko ditugu.
|
|
|
izenburupean Ipar Hegoa lan ikasketetarako fundazioak antolatutakotopaketen ondoren sortu zen. Topaketa horietan Euskal
|
Herriko
hezkuntza munduko elkarte, sindikatu eta erakunde hauetako ordezkariek parte hartu zuten: IkasleAbertzaleak, Ikasbatuaz, Iparraldeko Irakasleak, Ipar Hegoa Fundazioa, IkastolenElkartea, Sortzen, BIGE, LAB, ELA eta STEE EILAS.
|
|
|
IkasleAbertzaleak, Ikasbatuaz, Iparraldeko Irakasleak, Ipar Hegoa Fundazioa, IkastolenElkartea, Sortzen, BIGE, LAB, ELA eta STEE EILAS. Topaketa horietan elkarlanean hasi eta gero, Euskal
|
Herriko
Hezkuntzaren Gizarte GUNEA sortu zuteneztabaida eta hausnarketarekin jarraituz, hainbat puntutan ikuspegi bertsua zutelaegiaztatuz:
|
|
|
Programa 23 urtetik gorakoentzat da, beren behar eta betebeharretara egokitutako metodo malgu baten bidez ikasi nahi dutenentzat. Euskal
|
Herriko
Hezkuntza sailburuak, Anjeles Iztuetak, sistemaren aurkezpenean adierazi zuenez, ikastaroetako edozeinek, amaitu ondoren, ikasleari ezagutza maila bat lortzeko aukera emango dio, “hizkuntza bat ulertzeko eta ulertzeko oinarria ikasteko, eta pizgarri gisa balioko dio ikastetxe bateko prestakuntza osatzeko”. Iztuetak azpimarratu zuen ekimen hau ez dela “akademietarako eskumena”, ez baitu titulaziorik lortzea aurreikusten eta ez baitu ziurtagiririk ematen; aitzitik, asmoa da “Europako hizkuntza ofizialen bat ezagutzeko lehen urratsak ematea”.
|
|
|
Franco hil zenetik hogeita hamar urte pasatu dira, bai. Euskal
|
Herriko
Hezkuntza Sistema estatuko onenetakoa da. Gauza askotan punta puntakoa.
|
|
2006
|
|
|
Eskaria ozen entzun dadin, maiatza artean sinadura bilketak egingo dituzte Euskal Herrian zehar, eta ondoren, hizkuntza eta hezkuntza arduradunei aurkeztuko dizkiete. Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemek hiru ikasletik bi ez dituztela euskalduntzen diote ekimenaren arduradunek. Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak berriz, iaz egindako neurketen emaitzen ondorioz, hizkuntza ereduen aldaketa 2007an erabakiko dela adierazia du.
|
|
2007
|
|
|
Esan gura baita, Ipar eta Erdi Europan pentsamendua, Ilustrazioarekin kritikoa izanda ere, Ilustrazioaren jarraipena izan dela:
|
herriaren
hezkuntza edo hazibidea, askatasuna, gizarte Antzinako Erregimendarraren eta nolanahiko dogmen kritika, etab., pentsamendu ilustratuaren motibo klasiko horiek guztiek, bizi bizirik eta askotan supizturik jarraitzen dute, forma eta zentzu berriekin badarik ere, Herder-en humanitate ideian, erromantizismoan, filosofia idealistan nahiz Schopenhauer-en irrazionalismoan, marxismoan. Europan ez da aro kritikoagorik egon.
|
|
2008
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Hezkuntza Akordioan euskaldunok euskaraz ikasteko eta gure kultura ezagutzeko dugun eskubidea jasotzen da. Euskal Herri osoan gauzatzeko bideak ezartzen ez diren bitartean, zaila izango da bizikidetza usteltzen duten Tuterakoa bezalako ekintzak ekiditea.
|
|
|
Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema zertan den ulertzeko, ezinbestekoa da, lehendabizi, hainbat gertaera historiko azaltzea, eta egungo irakaskuntzaren testuingurua zehaztea.
|
|
|
Hori dela eta, ez da gai sortzen diren behar berriei erantzuteko, eta beraz, ezinbestekoa da irakaskuntzaren helburuak berriz erabakitzea eta metodoak berritzea. Horri lotuta, garrantzitsua da gogora ekartzea Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza legeek Espainiakoa dutela oinarri; hori horrela izanik, pentsatzekoa da euskal hezkuntza sistemek ere (Nafarroakoak zein EAEkoak) izango dituztela Espainiakoak dituen hutsuneak.
|
|
|
Hego Euskal
|
Herriko
Hezkuntza Dekretuetan banatuta ageri dira hizkuntzari eta literaturari dagozkion edukiak. Hizkuntzari dagozkion edukietan ez da aipatzen testu literarioen erabilerarik; aipamen bakarra Nafarroako curriculumean daukagu, ikasleen ulermen nahiz adierazpen mailan lexikoa aberasteko literatur testu klasikoak eta gaur egungo kazetaritza testuak lantzea proposatzen denean.
|
|
|
Curriculumari dagokion atalarekin amaitzeko, Hego Euskal Herriko bi curriculumen gaineko hausnarketa laburra egin gura dut. 1970eko hamarkadatik hona ikuspegi pedagogiko berriak sortu dira, baina horiek ez dira, oraindik orain, guztiz txertatu Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza legeetan. EAEko curriculumak Nafarroakoak baino ikuspegi berritzaileagoa badu ere, gabezia nabarmenak azaleratu dituzte biek ala biek.
|
|
|
222 Iparraldean frantsesaren irakaskuntzak XVII XVIII mendeetan egin zuen aurrerapenaz cf. Oyharçabal (2001a) eta (2001b). XIX. mende aurreko Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntzan nagusi zen gaztelaniaz cf. Toledo (1989: 60) eta Nafarroako kasuaz zehazki cf. Erize (1997:
|
|
|
NATO, Golkoko Gerra eta intsumisioa zituzten orduan hizpide; urteak aurrera joan ahala, momentuko arazoak aztertu eta horiez arduratu dira, baina helburu batek gidatu izan du beti IAren jarduna: Euskal
|
Herrirako
hezkuntza sistema nazionala eraikitzea. Ildo horretan herri mugimenduak beti aurretik joan direla gogorarazi du Gorka Zozaiak:
|
|
|
Lortutako lankidetzen garrantzia aipatu du ondoren. Hego Amerikako unibertsitateekin lortutako akordioak eta hango
|
herriei
hezkuntza eta osasun sistemak hobetzeko emandako laguntza nabarmendu ditu.
|
|
|
Premia, nahia eta berori eraikitzeko borondate osoa. Argi dago gure
|
herriak
hezkuntza mailan pairatzen duen inposaketaren ondorio dela Bolognako prozesua. Beraz, beharrezkoa dugu inposaketa ororen gainetik guk geuk erabakitzea zer nolako hezkuntza eredua nahi dugun, zer nolako unibertsitate eredua nahi dugun.
|
|
2009
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Hezkuntzaren Historiako Dokumentazio Gune berria martxan jarri du EHUko ikerlari talde batek, www.euskal hezkuntza.com, alegia. Webgune horretan, Euskal Herriko hezkuntzarekin zerikusia duten 1.500 dokumentu baino gehiago kontsultatu daitezke.
|
|
|
Euskal Herriko Hezkuntzaren Historiako Dokumentazio Gune berria martxan jarri du EHUko ikerlari talde batek, www.euskal hezkuntza.com, alegia. Webgune horretan, Euskal
|
Herriko
hezkuntzarekin zerikusia duten 1.500 dokumentu baino gehiago kontsultatu daitezke.
|
|
|
Gaur egun, 1.500 dokumentu baino gehiago ikus daitezke www.euskal hezkuntza.com Baina askoz gehiago daude oraindik webgunean sartzeko Euskal
|
Herriko
Hezkuntza Historiaren Dokumentazio Zentroan.
|
|
|
Azken urteetan aldaketa handiak izan dira hezkuntza sisteman, unibertsitatean eta handik kanpora. Hona hemen, LOEk ezarritako guztia martxan jarrita, nola geratu den Hego Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema, unibertsitatez kanpoko ikastetxeetan.
|
|
|
Pauso berriak emateko garaia da. Sortzen Ikasbatuaz eskola publikoen elkartetik dei egin nahi diegu Euskal
|
Herriko
hezkuntzan pisua duten eragileei, (eskola sare, eragile, guraso elkarte, ikasle mugimendu eta irakasle sindikatuei) denon artean bildu eta egutegi propioaren alde proposamen bateratu bat gara dezagun, aurrera begira, babesa izango duena eta eskoletan aurkezten dugunean indarra izango duena.
|
|
|
Generalitatearen hizkuntza politiken berri eman die Vallcorbak Euskal
|
Herriko
hezkuntza eragileei. Eskolen eta gizarte eragileen arteko elkarlana ezinbestekoa dela ondorioztatu dute.
|
|
2010
|
|
|
Azurmendik oso irakurketa sakona egin dio liburuari, bere eduki zabalak eta ikuspegi berriak zorroztasunez eskainiz. Bere ideia da euskal hezkuntza elebidunaren eta eleaniztunaren emaitzen inguruko eztabaida, testuinguruko emaitzekin erkatuz egin behar dela, eta Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren egoera interesgarria dela nazioarte mailan ere.❚
|
|
|
8) Euskal
|
Herriko
hezkuntza, beste gutxiengoen hezkuntza sistemekin erkatzea —Katalana, Galesa,... — sustatu litzateke, zertan diren antzeko eta zertan ezberdin aztertzeko;
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak erakusten du ez dela komeni hezkuntza elebidunaren eta eleanitzaren artean mugak jartzea.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak erakusten du ez dela komeni hezkuntza elebidunaren eta eleanitzaren artean mugak jartzea. Alderantziz, euskal hezkuntza sistemak eroso konbinatzen ditu bertako ondare hizkuntza, 2H eta atzerriko hizkuntza ikastea, hezkuntza elebiduna eta eleaniztuna, eliteko eleaniztasuna eta folklorikoa, hizkuntza eta edukien integrazioa, eta abar.
|
|
|
euskal hezkuntza elebidunaren eta eleaniztunaren emaitzen inguruko eztabaida, testuinguruko emaitzekin erkatuz egin behar da. Izan ere, Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren egoera interesgarria da nazioarte mailan ere, gehienbat, euskal kasua nahiko atipikoa delako munduko beste gutxiengoen hizkuntzetan gertatzen denarekin erkatuz. Atipikotasun horren nondik norakoak honela azaltzen ditu egileak:
|
|
|
VII.8 Nafarroarekiko eta Ipar Euskal
|
herriarekiko
hezkuntza/
|
|
|
VII.8 Nafarroarekiko eta Ipar Euskal
|
herriarekiko
hezkuntza/ hizkuntza harre
|
|
|
Nafarroarekiko eta Ipar Euskal
|
herriarekiko
hezkuntza/ hizkuntza harremanak aztertu nahi dira, berariaz, ataltxo honetan. Hezkuntza/ hizkuntza alorrean egin eta egiten al da ezer?
|
|
|
Euskal Eskola Publikoaz gain, euskal hezkuntza sistema berri eta osoa marraztu zuen Euskal Eskola proiektuak, eta Gutun haren sintesi modukoa zen. Euskal
|
Herriko
hezkuntza erakundeen historian, lehen aldiz, testu bat zegoen, Euskal Herriaren balizko hezkuntza sistemaren ezaugarriak zehazten eta jasotzen zituena. Eta, gainera, eskola kolektibo batek aldeko botoa eman zion, barne kontsentsu handiarekin:
|
|
|
–Euskal Eskola Publikoaren Legea oso oinarri eta abiapuntu ona izan zen gure
|
herriko
hezkuntza eredua finkatzeko eta, harengandik abiatuta, garapen egoki bat egin ahal izateko?, Isabel Zelaak nabarmendu duenez. –Oraindik orain berrirakurri ahal izan dut Fernando Buesak Legebiltzarraren aurrean egin zuen legearen aurkezpen hitzaldia, eta konturatu naiz zein moderno eta aurrerakoia zen garai haietarako, eta den, oraindik ere, gure egunetarako?.
|
|
|
Baina adostasunaren gainean egindako akordioek, sakoneko akordioek? arrasto iraunkorra uzten dute gure
|
herriaren
hezkuntzan, gure haur eta gazteen prestakuntzan. Eta hori bai dela garrantzitsua?.
|
|
2011
|
|
|
Ez da nahikoa izan Azkoitiko eskaera asetzeko. Gaur egun
|
herriko
hezkuntza publikoan dagoen leku faltari irtenbidea ematea da lanen helburua. Duela bi ikasturte, Xabier Munibe Haur Eskolako matrikulazioak gainezka egin zuen aurrenengo aldiz, eta garai hartan hasi zen Udala eraikina handitu ala[...]
|
|
|
Ez da nahikoa izan Azkoitiko eskaera asetzeko. Gaur egun
|
herriko
hezkuntza publikoan dagoen leku faltari irtenbidea ematea da lanen helburua.
|
|
|
– Zein programaren barruan kokatuko zenituzke Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemako (A, B, D, X/ G) eredu bakoitza?
|
|
2012
|
|
|
Gustura daude igandeko festarekin EHIGE Euskal Herriko Ikasleen Gurasoen Elkartean. Antolaketan Zarauzko eta inguruko
|
herrietako
hezkuntza komunitateak izandako inplikazioa nabarmendu du Lurdes Imazek. Zer moduzkoa izan zen igandeko festa?
|
|
|
– Nekez sortuko dugu
|
herriko
hezkuntza proiektua, eta, jakina, eskolakoa, gakoa ulertu gabe, hau da, izaki hau eta bata bestearen eragileak gauden mundua ulertu gabe, hura ezagupen bilakatzen duen informazioa eraldatzen jakin gabe eta garapen teknologikoaz baliatu gabe, pertsonen arteko, taldeko eta, oro har, komunitateko komunikazioan sakondu eta ulertzeko?.
|
|
|
3 EUSKAL
|
HERRIKO
HEZKUNTZA SISTEMA NAZIONALA: ONURAK ETAEBATZIBEHARREKOAK
|
|
|
Hemen aipatuko ez ditugun zioengatik, euskarak, eskola hizkuntza gisa, lehentasunezko arreta jaso behar du, zalantzarik gabe; baina ezin da ahaztu euskalherritarrek gaztelania eta frantsesa ere hitz egiten dutela; alegia, euskal herritarguztiak ez garela euskaldunak. Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak errealitate horijasoko luke, ez dago zalantzarik. Denen interes praktiko eta emozionalak kudeatubeharko ditu, hortaz, hizkuntza atxikimenduak bietatik dauka eta.
|
|
|
...ien artean garrantzitsuenetako bat da hezkuntza sistemarenardurapean dagoela etorkizuneko herritarrak egitea, hots, herritartasuna transmititzeagogoeta arrazionalaren eta sentimenduen bidez. Urratsez urrats zehazten joanbeharko dugu zein den biderik eraginkorrena helburu horretara heltzeko eta zelakotarteko egoerak sor daitezkeen, baina, gaurdanik esan genezake euskal herritarrakegitea dela Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak izan behar duen helburu nagusietakobat. Horrek esan nahi du gure ume eta nerabeengan gure herriaren egituraketapolitikoarekiko leialtasuna eta euskal nazioarekiko maitasuna landu behar direla.
|
|
|
Hortaz, herritar arduratsuak eraiki behar dira, balio eta jardun demokratikoak babesten dituztenak, gizarte demokratikoan prestasuna eta gutxieneko gaitasuna dutenak. Euskal gizartean askodira demokrazia parte hartzailea gorpuzten saiatu diren herritarrak eta kolektiboak.Hirugarrenik, haien nazioaz harro dauden euskal herritarrak ere egin behar dituEuskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak, alegia, nazioaren sinboloekin eta heroiekinidentifikatzen direnak, iragana desitxuratu gabe eta kritikarako gaitasuna eta gizaautonomia kaltetu gabe. Nolabait esana, euskal herritartasunak batu lituzkeerrepublikanismoak, liberalismoak eta komunitarismoak, hurrenez hurren, ezartzendituzten herritar ereduetatik zenbait osagai, bilduma honetan beste nonbait agertzendenari jarraituz4.
|
|
|
3.3 Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema: nazio kulturaren definizio berriakultura aniztasunaren markoan
|
|
|
Hirugarren artikuluak egiten duen bezala, laugarrena ere Euskal Herrikoegoeraren azterketatik abiatzen da, oraingo honetan hezkuntza sistema aztergaihartuta. Hala, Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema bi estaturen ardurapean egonik, FitoRodriguez espainiar nahiz frantziar legedien berrikusketa eginez abiatzen da «EuskalHerriaren hezkuntza eskubideak. Europako zenbait hezkuntza eredu aztergai»izenburuko testuan.
|
|
|
Ildo horretatik, Baionako Udalak 1796koapirilean zabaldutako gomendioan, eta 1802an Mauleko prefetak zabaldutakoanere, hezkuntzan frantsesa bakarrik erabiltzea agintzen da. Gauza bera gertatuzen Donibane Garazin prefetak 1819an emandako aginduaz eta horrela euskarapertsegitua izan zen Ipar Euskal
|
Herriko
hezkuntza osoan: «J, ai exige des instituteursl, abolition entiere de l, usage de la langue basque en classe» (Mauleko Hezkuntzaikuskaria, 1833), «Le Reglament interdit de parler basque» (Donapaleuko Komiteak, 1846).
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza esperientziak heziketa erkidegoari garrantzi bereziaeman izan dio. Horra hor ikastolen historia, non, hizkuntzaren aldarriarekin batera, hala tokian tokiko udalen parte hartzea nola derrigorrezko estatuen hezkuntzasistemaren aurrean benetako desobedientzia zibila gizarteratzen eta gauzatzenjoan den.
|
|
|
Oraindik zenbait desorekaantzeman badaitezke ere, hezkuntza mailan izan den hazkundea oso nabarmenaizan da. Azpimarragarria da emakumeen artean gertatu den hazkundea; dauzkagundatuen arabera, sexuen artean, Euskal
|
Herriko
hezkuntza maila Europakoorekatuenetakoa da.
|
|
2013
|
|
|
«Euskal Herria espainiartzea du helburu bakar. Lege honek ez die erantzuten Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemak dituen beharrei, ezta errealitateari ere». Hartara, «plantoa» galdegin zien erakundeei, eta hezkuntza sistema propioaren aldarriarekin bat egin zuen:
|
|
|
«Ezohiko argazkia da, baina ez guztiz berria, agian», dio Torrealdaik. Kanpokoak nagusi Kanpoko argitaletxeek ikasmaterialetan duten nagusitasunak ondorio zuzenak ditu, liburu ekoizpenaren industrian ez ezik, Euskal
|
Herriko
hezkuntza proiektuen garapenean ere, kanpoko argitaletxeek ez baitiote erantzuten euskal curriculum propioaren egitasmoari, eta gehienek Espainia osorako atondutako edukien egokitzapen hutsa baino ez baitute eskaintzen. «Kosta egiten da sinestea euskal agente abertzaleak jarrera proaktiborik ez izatea arazo honetan euskal ikuspegia lantzen duten egitasmoen lantaldeen eta enpresen alde», salatu du Torrealdaik, artikuluan.
|
|
|
Aurreko ikasturtean sortu zen Gasteiz Gure Hezkuntza plataformak Wert ministroaren LOMCEri" ezetz borobila" ematen dio eta Euskal
|
Herrirako
hezkuntza sistema eredu propioa aldarrikatzen du. Jaio zenetik, plataforma osatzen duten hezkuntza komunitateko parte hartzaile guztiek, hots, hainbat guraso, ikasle eta langilek, eragile ezberdinek, herritarrek eta bestek, lege honen edukiak aztertzeko, eztabaida zabaltzeko, beharrezkoa den hezkuntza sistemaz hausnartzeko eta proposamenak partekatzeko bilerak egin dituzte eta horrez gain, eta asmo berarekin, eskoletan ere eskaini dituzte hitzaldiak.
|
|
|
Afari berezia egin zuten eguenean Oñatiko Makalena elkartean,
|
herriko
Hezkuntza Mahaiak antolatuta. Jaurlaritzako Hezkuntza sailean diharduen Iñaki Artola donostiarra izan zuten lagun, eta jaten hasi aurretik hitzaldia egin zuen, Arruti ikerketa deiturikotik eta ikastetxeetan euskararen erabilera dela-eta dagoen kezka eta erabilera handitzeko egiten den lanetik abiatuta.
|
|
|
" Oraindik Tolosan urrian izango diren Kilometroak 2013 pasa arte ez gara antolaketa horretan funtzionatzen hasiko, baina bai lerro hauek baliatu nahi ditugula ikastolarekin batera jaiaren antolaketan aritzeko eta ahalik eta herritar gehien parte hartzera animatzeko. Izan ere, egun horretakoa jai izugarri ederra izan baitaiteke!", adierazi dute Udarregi Ikastolako Artezkaritza Kontseilutik (kontseilu kideak, ondoko argazkian). 2015eko Kilometroak ekimenetik jasotako laguntza baliagarritzat jotzen dute," ikastolaren proiektuak arnas berria hartu eta aurrera egiteko, berritzeko, garai berrietara egokitzeko... finean
|
herriko
hezkuntzaren mesedetan etorkizun hobe bat eraikitzearen alde jarriko dugu lortuko dena!". Adierazpenok eta beste batzuk, datorren apirilaren 26ko astekarian jasoko ditugu.Laskorain ikastolaren alde aurtenTolosan eta “Ahora! ” lemapean ospatuko da 2013ko Kilometroak.
|
|
|
“Zer da LOMCE legea? †hitzaldia antolatu du eguaztenerako
|
herriko
hezkuntza komunitateak
|
|
|
dute
|
herriko
hezkuntza komunitateko eragileek. Zapatuan “Euskal Herrian gure
|
|
|
|
Herriko
hezkuntza
|
|
|
Esanguratsua dena da ohartzea gurean neska mutikoak estatuaren eta kapitalaren esparruko artefaktuen eragina duten moduan gizarte antolatutik sortutako erakundeen eraginpean ere badaudela beren eguneko jardun gehienean. Ikastolek,
|
herriko
hezkuntza ez arautuko taldeek, euskalgintzako mugimenduek, inguruko kooperatibek, herriko elkarteek eta beste hainbat ahalmen gunek sortutako eraginak neurri handi xamarrean ukitzen dute beren bizitza eta heziketa.
|
|
2014
|
|
|
EAJk, PSE EEk eta Azkoitia Baik egin dute mozioaren alde, eta Bildu abstenitu egin da," motz" geratzen delakoan. Irakurketa propioa egin du udal gobernuak, eta esan duenez," Euskal
|
Herriko
hezkuntzan euskal curriculumak izan behar du gidari, lurraldetasuna kontuan hartuz". Erreforma ez dutela onartuko esan dute, eta hura ezarri ez dadin neurriak har ditzala eskatu diete erakundeei.
|
|
|
Saioaren amaieran, hain justu, LABeko ordezkari Aitziber Perezek dei zehatza egin zuen: «eskoletako batzarrak eta
|
herrietako
hezkuntza batzordeak» gaiaren inguruan egituratzeko eskatu zuen. «Badira hainbat neurri abian jar daitezkeenak, ez dutelako ondorio zuzenik», oroitarazi zuen.
|
|
|
2 EUSKARA EUSKAL
|
HERRIKO
HEZKUNTZA SISTEMA ELEBIDUNEAN
|
|
|
Hiru sarek osatzen dute Ipar Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistema: sare publikoak, irakaskuntza giristinoak edo konfesionalak, eta ikastolen sareak (azken hauek SEASKA erakundearen barrenean bilduak).
|
|
|
Euskal
|
Herriko
hezkuntza sistemari ezartzen zaio, beraz, zeregina lankidetzan aritzeko, zertarako eta erantzun bat artikulatzeko gaur egun jendarteak erakusten duen egoera linguistiko berriarentzat. Eta egoera berriaren ezaugarriak funtsean bi ideiatan bildu eta sintetiza daitezke:
|
|
|
Eskaerak argiak ziren: EU2015 unibertsitate estrategiari, LOMCEri eta PNVren Heziberriri ezezkoa ematea; eta interes merkantilistak atzera utzita, herritik eta
|
herriarentzako
hezkuntza propioa eraikitzeko konpromisoa hartzea. Baina haiei, bost axola.
|
|
|
Horregatik, ikastetxe eta Lanbide Heziketetan desobedientzia astea izango da azaroaren 24tik 28ra. Desobedientzia, iraunkorra izan behar da LOMCE ez aplikatu eta herritik eta
|
herriarentzako
hezkuntza eraiki arte. Baina aste horretan inflexio puntu bat jarri eta heziguneei batera ekiteko deia egiten diegu.
|
|
|
Gainera, eskualdeko formazio eskaintzaren inguruko informazioa eskuragarri dago www.boziurolakosta.com webgunean. " Zerbitzua herritar ororentzat" dela esan du Eneko Etxeberria alkateak, eta
|
herrian
hezkuntza eta formazioaren inguruko zerbitzuak eskaintzen dituzten gainerako eragileekin elkarlanean arituko direla azaldu du.
|
|
2015
|
|
|
Berrizko udaleko aurrekontuak prestatzeko parte hartze batzarrak egingo dituztela azaldu dute programan, eta HAPO Herri Antolaketarako Plan Orokorra berrikusteko ordua ere izango dela azaldu dute. Bestelako proposamenen artean,
|
Herri
Hezkuntza Proiektua eratzea dago; eragileekin batu eta hezkuntza arloko diagnostikoa egiteko. Gazteekin ere Gazte Mahaia sortzea proposatu dute, gazteen kezka eta iritziak aintzat hartzeko.
|
|
|
" Esanahi lausokoak izaten dira kantu gehienak, umeen jolasak. Baina Euskal
|
Herriko
hezkuntza sisteman haurrek ez dute kantu bakar bat ere sortzen. Ez al da iraultzailea?".
|
|
|
Zer pentsatua ematen du nola 1980an Tropikalak, inolako babes instituzionalik gabeko aldizkari underground batek, 2000 aleko tirada izan zuen eta hiru hamarkada geroago Euskaltzaindiak publikatutako literatur aldizkari batek, ordukoaren zuzendari bera duenak, 1700ekoa duen. Ez da lan honen xedea horren balizko kausak aztertzea, baina dudarik gabe badago zer ikertua euskararen normalizazioaren, literaturaren sozializazioaren, euskal literatur sistemaren garapenaren, Euskal
|
Herriko
hezkuntzaren ibilbidearen, kultur laguntzen politikaren, eta gisako beste hainbat gairen inguruan.
|
|
|
Ikerketa honek Ipar Euskal
|
Herriko
hezkuntza elebidunari buruzko proiektu zientifikoenpiriko eta kualitatibo bat izan nahi du. Helburua orokorra da lehen hezkuntzaren luzeranikasle elebidunek barneratu hizkuntza gaitasunen errepresentazio bat ukaitea, ikerketatransbersala baten bidez, ikustea zer dakarren eskolatze elebidun batek, izan etxetikeuskaldunentzat, euskara lehen hizkuntza (H1) dutenentzat ala etxetik erdaldunentzat, euskarabigarren hizkuntza (H2) dutenentzat.
|
|
|
Bertaratutako guztiek egin zuten ekarpenen bat, eta gisa honetako jarduerekin, horixe da lortzen saiatzen garena: herritarrei ahotsa eman, eta
|
herriko
hezkuntza esparruan ekarpenak egiteko gai direla sentiaraztea.Saioa hiru punturen baitan antolatu zuten Orioko Curriculuma Sortzenekoek:
|
|
|
Aurten ere
|
herriko
hezkuntza eta kultura arloko hainbat eragilek eta udalak elkarlanean antolatuko dituzte Euskal aratosteak hirugarren urtez. Gaztetxoek aurreko edizioetako argazkiekin prestatutako bideoa eta egunaren inguruko informazioa helarazi digute (egitaraua barruan).
|
|
|
Ez naiz ni gure
|
herriko
hezkuntzaren zaleegia. Uste dut gauza askotan aldatu eta hobetu beharra dagoela.
|
|
2016
|
|
|
Jendea entzunez, aholkuak ematen dizkie elkarteak abortatzeko beharretan direnei, baina baita sexualitateaz ere oro har, eta kontrazepzioaz. Baina bere burua" feminista eta
|
herri
hezkuntzakoa" dauka;" emazte eta gizonen arteko berdintasun, aniztasun eta laikotasunean oinarritu gizarte zuzenago" baten aldekoa.
|
|
|
" Gure balio nagusiak hauek dira:
|
herri
hezkuntza, hots, jendeari biziko hautuen egiteko indarraren ematea. Ez gara aditu batzuen gisan agertzen.
|
|
|
Lau printzipio nagusi dituzte: pedagogia ez zuzentzaileak, metodo aktibo eta dinamikoak,
|
herri
hezkuntza eta demokrazia kulturala.
|
|
|
1.4.3
|
Herri
hezkuntza
|
|
|
|
Herri
hezkuntzaren helburu nagusia da benetako demokrazia, ez demokrazia formala bakarrik, eraikitzen laguntzea. Horregatik, asmoa da pertsona, talde eta komunitate guztiek baldintza beretan parte hartzeko ahalmena eta benetako aukera izatea eta garapenaren eta mundu bidezko, solidario eta kooperatiboago baten aldeko gizarte aldaketa askatzaileak bultzatzea.
|
|
|
Paulo Freire eta
|
herri
hezkuntza
|
|
|
1.4.3
|
Herri
hezkuntza 20
|
|
|
Amurrio Aisia Eskaut Taldea, Felix Murgaren eskutik jaio zen 1977 urteko ekainaren 1ean,
|
herrian
hezkuntza eta aisialdi esparrutan gazteentzat zegoen hutsunea ikustean.
|
|
|
Herritik eta
|
herriarentzako
hezkuntza eredua aldarrikatzen duzue; zelan definituko zenuke eredu hori?
|
|
|
Argi dugulako arazoa ez dela errektore hau ala bestea, zapaltzen gaituen hezkuntza eredu kapitalista heteropatriarkala eta dominazio sistema hau baizik. Horren aurrean, herritik eta
|
herriarentzako
hezkuntzaren eraikuntzan egin duten lana goraipatu eta Euskal Eskola Nazionalaren bidean bidelagun izango gaituztela helarazi nahi diegu.
|
|
|
Badira 3 urte baina gehiago Euskal
|
Herriko
hezkuntza komunitatea gogor ari dela Espainiako Gobernuaren LOMCE Hezkuntza Erreformari aurre egiten eta gure herrian hezkuntza sistema propioa garatzeko ahaleginetan. Horren adibide dira 2013ko urritik hona burutu ditugun manifestazio jendetsuak, milaka batzar, hitzaldi eta elkarretaratze ehunka ikastetxe eta herritan, Lehen Hezkuntzako 3 eta 6 mailako azterketei eginiko plantoak eta beste hainbat mobilizazio.
|
|
|
Badira 3 urte baina gehiago Euskal Herriko hezkuntza komunitatea gogor ari dela Espainiako Gobernuaren LOMCE Hezkuntza Erreformari aurre egiten eta gure
|
herrian
hezkuntza sistema propioa garatzeko ahaleginetan. Horren adibide dira 2013ko urritik hona burutu ditugun manifestazio jendetsuak, milaka batzar, hitzaldi eta elkarretaratze ehunka ikastetxe eta herritan, Lehen Hezkuntzako 3 eta 6 mailako azterketei eginiko plantoak eta beste hainbat mobilizazio.
|
|
|
Beste behin ere, Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari eskatzen diegu LOMCE eta honen aplikazio hutsa den Heziberri, bertan behera utz ditzatela eta Euskal
|
Herriko
hezkuntza komunitatearekin adosturiko hezkuntza sistema propioa garatu dezala:
|
|
|
Une berean Sarrikon zein Leioako kanpusean, eta aurreko asteetan Gasteizko eta Ibaetako kanpusetan egin bezala, San Mameseko ikasleok ere, herritik eta
|
herriarentzako
hezkuntza proiektua San Mameseko Ingeniaritza eskolan eraikitzea erabaki genuen, gaua pasatzea barne. Baina gainontzeko zentroetan aurrera eraman daitekeena ezin izan da San Mamesen burutu.
|
|
|
Astelehenean ingeniaritza eskolan gertatutakoak erakusten du Herri Unibertsitateak garatuz egungo hezkuntza sistemaren baitan sortzen dugun kontraesana. Merkatuaren eta kapitalaren mesedetara eraikitako unibertsitateak, ikasleak desjabetu egiten gaitu, subjektu bezala ukatuz; eta praktika autogestionatuen bidez
|
herriarentzat
hezkuntza sortzea planteatzerakoan bi ereduen arteko talka ekidinezina da: kanpus eta fakultate gehienetan dekanotzek kontzesio bidez egiten diote aurre egoerari, baina San Mamesen talka honi eta ikasleon determinazioari, mehatxu eta indarkeriaz erantzun diote.
|
|
2017
|
|
|
Ikerketa honen emaitzak garrantzitsuak izango dira Euskal
|
Herriko
hezkuntza eleaniztunean etahizkuntzen inguruko curriculum integratuaren garapenean. Arlo horietan ekarpenak egiteaz gain, euskara eta gisako beste hizkuntza gutxituen irakas ikaskuntzan eta erabileran ere azpimarra jarri nahida.
|
|
|
Estaziñoko parkea zaharberritzeko helburuarekin, haurren eta gurasoen parte hartzean oinarritutako prozesua eramango dute aurrera Soraluzeko Udalak eta Kukumixo Aisialdi Taldeak,
|
Herriko
Hezkuntza Proiektuaren barruan.
|