2004
|
|
Krisialdian, aldatu aginean, eta usnatu egiten zen mundu berri baten atarian zegoen Euskal
|
Herriaz
idatzi zuen Mikel Zaratek. Haurgintza minetan zegoela ikusten zuen berak.
|
2006
|
|
Historian zehar, askotan gertatu da iturri idatzirik gabeko epealdiak egotea, edota ezagutu nahi dugun
|
herriak
idatziriko iturririk ez egotea, eta beraien etsaiek beraien buruz idatzitakoaren bidez herri horiek ezagutzera mugatu behar gara. Hori da euskaldunekin V XII. mendeetan gertatu zena, hain zuzen ere.
|
|
Are gehiago, beraien izen tribalen zerrendatzea aspergarria iruditzen zitzaien. Edonola, Estrabonek gure lurraldean bizi ziren
|
herriei buruz
idatzi zuen. Historialariek Estrabonen obrarekin eskuan idatzi dute baskoien historia, horrek egoera nahasgarrietara eraman duelarik.
|
|
Tafalla (1157): Antso VI.ak forua onetsi zion 1157an, baina dirudienez
|
herrikoek
idatzia ematen du219; Tibalt II.ak berretsi zuen 1255ean bertsio erromantzea eta osatua (Fortún, 1985: 646).
|
2007
|
|
Piarres Xarrittonen esanetan, La, ttek, klase eskolan zegoela, hainbatetan aipatu zizkien ikasleei bere René Cucazcq landestarrarekiko harremanak, eskutitzen bidez; Cuzacqek Frantziaz idazten zion La, tteri, zirikatzeko, eta La, ttek Cuzacqi Euskal
|
Herriaz
idazten zion erantzutean; Piarres Xarrittonekin izandako elkarrizketa, Bilbo, 2002ko urtarrilaren 25a.
|
|
Eskualdunan idatzi. Gure>
|
errian
idatzi.
|
|
Eskualdunan idatzi. Gure>
|
errian
idatzi.
|
|
Gure Herria elkartearen bileretan parte hartu (1932). Gure>
|
errian
idatzi.
|
|
Eskualdunan idatzi. Gure>
|
errian
idatzi.
|
|
RIEVen idatzi. Gure>
|
errian
idatzi.
|
|
Eskualzaleen Biltzarra Parisen sortzeko bileran parte hartu (1933). Gure>
|
errian
idatzi.
|
|
Eskualdunan idatzi. Gure>
|
errian
idatzi. Herriaren sorrera bultzatu (1944).
|
2008
|
|
Leku batzuetan agertu den joera, herri
|
herrikoa
idatzi gura izatea, agian, ikus pegi honetatik behatu genuke: hiztunok badakigu berbetak ez direla tresna objektiboak eta sozialki neutroak, ezen esanahia trasmititzen dutelarik, talde sozial eta etnikoen identitatearekin loturik baitaude, eta ondorioz, eragina dute hiztunen jarreran.
|
|
Aitzitik Azkuek bere eleberria pertsonaia honekin hasten du, eta hari ahotsa emanez gainera. Izan ere kontakizuna Ameriketatik Euskal
|
Herrira
idatzitako gutun batekin abiatzen da, indianoak sorterriko adiskideei bere egoera azalduz idatzia:
|
2010
|
|
Hor dago gakoa: Euskal
|
Herritik
idaztea, baina irakurle global batentzat.
|
|
Augustin bigarren joera honetakoa zen. Augustinek
|
herriarentzako
idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere, herria prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen. Baina euskaraz idazterakoan, modu jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen, euskal literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
Hurbilekoa. Augustin, bere antzerkiari eta artikuluei esker, herriaz eta
|
herriarentzat
idatziko zuen lehen idazle ondarrutarra izan zen.
|
|
Baina dokumentu zaharrak aztertzerakoan, hasieran Latinez idatziak eta mintzaira erromanikoz gero, herri hizkera ezin ezkutatu da eta nonahi ageri da. Honek garbiki adierazten du
|
herria
idazten ez zen hizkuntzaz mintzatzen zela. Idazkariek, aldiz, batzuetan ezagutzen zuten herri hizkuntza, bestetan ez, Euskarazko ele idatziak ongi transkribaturik dauden ala ez ikusiz nabarmentzen da.
|
2011
|
|
«Ikerkuntzak bildu ditut, baita atzerrian hainbat lagunekin izandako solasaldietatik ateratako ikasbideak ere». Horrekin batera, munduaren osasunari buruzko txosten bat egiten saiatu da, eta %80ean atzerrian idatzita badago ere, «Euskal
|
Herrirako
idatzitako liburua da, eta Euskal Herritik idatzia», haren arabera.Egoeraren azterketa kritikoa egin du Azkarragak, «tonu kezkatian bai, baina ez ezkorrean». Datuak hartu ditu oinarri ondorioak ateratzeko, eta horietako batzuk bildu ditu liburuan.
|
|
Historiaren kontzeptua ez da mugiezina, ez da museo bat, ezta bere barruan giltzaperatuta egoteko zerbait ere. Historia bizirik dago, mugimenduan, eta pertsonek eta
|
herriek
idazten dute.
|
2012
|
|
Ustez eta izatez basati jaioko da bigarrenez subjektu euskalduna XIX. mendean.XVI.ean herri zibilizatuek idazteko ezintasuna egotzitako nazio basatiei esker berenburuak eraiki bazituzten, XIX. mendean, zibilizazioa, historiari esker neurtukoda. «Historia gabeko herriak» orainaldia baino lehenagoko denboran kokatzenziren heinean, historiadun
|
herriek
idatziko zuten berena, baita ez zuten horiena ere (Mignolo, 2003: 61).
|
|
Ustez eta izatez basati jaioko da bigarrenez subjektu euskalduna XIX. mendean.XVI.ean herri zibilizatuek idazteko ezintasuna egotzitako nazio basatiei esker berenburuak eraiki bazituzten, XIX. mendean, zibilizazioa, historiari esker neurtukoda. «Historia gabeko herriak» orainaldia baino lehenagoko denboran kokatzenziren heinean, historiadun
|
herriek
idatziko zuten berena, baita ez zuten horiena ere (Mignolo, 2003: 61).
|
|
3 gunetan banatuta emanaldi dinamikoa da, bideo proiekzioaren osagarria duena. Gainera, emanaldia despeditzeko Etxarri Aranazko abesbatzak Erdoziak
|
herrirako
idatzi duen ereserkia kantatuko du. Adur Goikoetxeak eta Jon Idigoras Jauregik jarri diote doinua himnoari.
|
2013
|
|
Hain zuzen, herrietan ezarri zituzten hilen monumentuek islatzen zuten Frantziaren alde, «guztien nazio komunaren alde», herri horrek eman zuen bizia. Pérèsen ondorioetan biziki ongi islatzen da Eskualduna ko idazleek erakutsi zutena, izan Zerbitzari k Azkaine
|
herriari buruz
idatzi zuena edo Adémak oro har Euskal Herriari buruz. Bakoitzak bere herriak Frantziaren alde egin zuena azpimarratu eta goraipatu nahi zuen.
|
|
Euskal
|
Herritik
idazten zutenek ere lubakietako egoera gogorra aipatu zuten batzuetan. Euskal Herrian bizi zirenei han zeudenez gogoratzeko eskatzen zieten, eta ez hainbeste kexatzeko, beren egoera anitzez hobea baitzen.
|
|
Alde batetik, bat bateko jaialdiak zeuden, desafioak edo herri jaietako saioak. Beste alde batetik,
|
herriari
idatziz iristen zitzaion bertsolaritza zegoen. Bertsolaritza idatziak, era berean, bi bide zituen Euskal Pizkundean:
|
2014
|
|
Poesia kultua zen berea. Eta Harri eta
|
Herri
idazteko egin zuen bira Arestik. Etxepareren eredua baztertu, eta orduan besarkatu zuen Axular eta Leizarragarena.
|
|
Euskal
|
Herriaz
idatziak diren liburuetara jotzen dute biek, euskaldunen diskurtsoaren bila. Oraingo mentalitateek onar ezinezko itsuskeriak irakurtzen dira horietan, ateraldi argiki arrazistak.
|
|
Baina Francisque Michel, Gil Reicher, Adrien Plante euskaldunak dira? Euskaldunak Euskal
|
Herriaz
idazten diren gauzez erantzule ote direa, gara orain uda guztiz gutaz idazten diren astakerien kontra borrokan?
|
2015
|
|
Nola sortu zitzaizun xarma duten
|
herrien inguruan
idazteko aukera?
|
|
Zer dirudien ezdeusa, ezta, bertso bat osatu izanak, bakarra, hamarreko handia zen gutxienez, nahiz eta antza denez hori ere baden nire bertso ezjakintzan gaizki ulertu dudan zerbait, akaso meritu handiena ez delako silaba gehiago betetzea ezpada gutxiagorekin esatea esan beharreko guztia; edonola ere, badirudi ezdeusa ezta, bertso bakar horrek hamaika plazetako hamaika aleen alboan; bat batean osatu banu, behintzat. Dena dela, bakarra izan arren ondo gogoan dut, besteak beste deskubrimendua egin zutenek bidali didatelako pieza ez behin ezpada bi bider, emailez eta whatsappez, eta atzera begira balio izan didalako hantxe 10 urte freskorekin Gipuzkoako ez naiz akordatzen zer
|
herritan
idatzi nuen hark, neure buruari analisi txiki bat egiteko eta erronkatxoa jotzeko.
|
|
Balearen berbaroa tetralogia baten lehen liburua da. Laugarrena amaitukeran, erne irakurriz gero, jakingo duzu, Gara ren irakurle, zein
|
herritan
idazten duen Sebastianek. Oraingoz ezin besterik esan.
|
2016
|
|
Imajinatzen al duzu Euskal
|
Herriaz
idazteko Euskal Herriko iturriak erabiltzen dituen nazioartea. Gurea guk azaldua?
|
|
Larzabalen garaian euskaraz idaztea ez zen arrunta, idazle gutxi zeuden. Bazeuden Euskal
|
Herriaz
idazten zutenak, Pierre Loti ikusi dugun bezala, Victor Hugo... Baziren euskaldunak frantsesez idazten zutenak, haien euskaltasunak ez ditu ezagunak izatera eraman.
|
2017
|
|
Imajinatzen al duzu Euskal
|
Herriaz
idazteko Euskal Herriko iturriak erabiltzen dituen nazioartea. Gurea guk azaldua?
|
2018
|
|
Beraz, ikusten duzuen bezala, euskararentzat sinbolismoz inguratutako Azpeitiko
|
herritik
idatzitako artikulua duzue.
|
|
Aresti 50 hamarkadaren amaieran ezagutu nuen. Eta gertatu zitzaion Harri eta
|
Herri
idatzi zuenean ez zuela aurkitzen non argitaratu. Han zegoen ideologia ‘errebelde’ xamarra, berriarengatik euskal literaturan.
|
|
Lanak gutun azal itxi batean aurkeztuko dira, eta gutun azalean zein kategorikoa den aipatu da. Sobre barruan umearen izena, adina eta
|
herria
idatziko dira, eta guraso edo tutorearen datuak: izen abizenak, telefonoa, emaila eta sinadura.Lanak postaz ere entregatzeko aukera dago, helbide honetara bidaliz:
|
2019
|
|
Jende asko gara. Kanpoko
|
herriak
idazten du, idazleak idatzitakoaz aparte, beste zerbait irakurriz, eta beste edozer idatziz.
|
|
Geroago, defendatzeko kausatzat hartuak zituen musikari haien lanak goxatu zion hasierako aldarte mikatza. Tragoxka pare bat hartu ostean, gerria askatzera ausartu zen nire adiskidea, Euskal
|
Herriko
idatzi gabeko legeen kontra. Bizpahiru kantu gehiago behar izan nituen nik bertako kultura maskulino estatikoari traizio egiteko.
|
2021
|
|
AEBetako Depresio Handiaren ondorioak ere agertu zituen bere testuetan, eta, hala, Eleanor Roosevelt ezagutu, eta harreman estua izan zuen harekin. Lorenzok dioenez, Gellhornek Euskal
|
Herriaz
idatzi zion bidali zizkion gutunetako batzuetan.
|
|
Galeanok 1970 urtearen hondarrean amaitu zuen idazketa. Eta liburuak bukaeran dakar idazleak bigarren ediziorako erantsi zion (Zazpi urte geroago), 1978an Kataluniako Calella
|
herrian
idatzia.
|
|
Bere audientzia naturala, errebelatu nahi duena eta oinarrian hartu nahi duen objektua, buruan duen iruditeria edo deskribatzen dituen harremanak, askotan, euskaldunak dira, nahiz eta gaztelaniaz idatzi. Alderantziz, ez dauka zertan euskaraz idatzitako testu batek Euskal
|
Herrirako
idatzita egon behar; beste hedapen bat emateko, unibertsalago izateko, edo lehenbizi euskaraz idatzi baina gero gaztelaniara itzultzea ere aukera liteke... eta hori ere zilegi da.
|
2022
|
|
Bisitatu bakarrik ez, Euskal
|
Herriaz
idatzi ere nabarmen egin zuen Mitchellek garai hartan. The Irish Press egunkarian zutabe ugari eskaini zizkien euskal gaiei:
|
2023
|
|
Gaur egun, onartzen da ahozko kulturak daudela,
|
herriek
idatzirik ez dute larik ere badutela historia, literatura eta antzerkia.
|