|
2000
|
|
|
Eta, orduan bai, nola neuretzat gorde nahi
|
bainuen
neure tristuraren kausa, haren ezkutatzerat entseiatu nintzen. Eta, irri egiten nuela, gezur erran nion:
|
|
|
Tacitum vivit sub pectore vulnus, 12 erraiten zuen Virgiliok, noiz eta erregina Didok Eneasi zion amorioaz ari baitzen, eta ni orain ez natzaizu bularpean nuen zauri hartan hatza sartzen ibiliko, ez gertaki hari buruzko atsekabeak eta aitzin gibelak argitzen hasiko, baina erranen dizut, iragaitzaz bada ere, ezen hain handia izan zela ene tormentua, non oinaze bihurturik sentitu
|
bainuen
neure bihotza ere, dolorezko dolorez. Eta erranen dizut, halaber, ezen iduri hura —anaia eta Elbira besarkaturik eta bat eginik erakusten zizkidana— haize bortitz bat bezala sartu zela ene ariman... halako suertez, non erdiz erdi harrapatu baitzituen neure ametsik gozoenak...
|
|
|
—Badakizu ezen zure hitzak manuak bezalakoak direla enetzat, eta, beraz, ezin gogarago joanen naizela zuk erraiten didazun lekurat... —eta, nola ezin
|
bainuen
neure zisne beltza burutik kendu, eratxiki nuen, ezin urduriago—: Are gogarago, baldin Nenbo neurekin badaramat...
|
|
|
A la guerra me lleva mi necesidad;/ si tuviera dineros, no fuera en verdad, 29 eta segidan pentsatu nuen ezen bi hegazti jo nitzakeela harrikada batez baldin dirurik banu, zeren diruaren truke eskuetara bainezakeen nik neure libertatea, eta zeren soldadua ere, bere aldetik, gerrara joatetik libra baitzitekeen, ene dirua bereganatuz gero. Ordea, pentsu hura burutik iragan bezain fite, guztiz alferrik nenbilela ohartzen nintzen, zeren kornadurik ere ez
|
bainuen
neure patrika zuloz betean, eta, horrela, bertze erremediorik ezean, berriro lotzen nintzaien orazinoei, urrikal zaitez nitaz, Jainko Jauna, urrikal zaitez gutaz...
|
|
|
Eta ezin fintkiago ohartu nintzen eta ezin zintkiago sentitu ezen huts egin nuela. Zeren eta, neure bizitza guztiz aldatzeko asmotan lehorretik itsasorat egin nuenean, iragana erauzi nahi izan
|
bainuen
neure baitarik eta iraganaz hustu, ahalik eta garbikien eta osokien, nola ontzi bat barrenean duen uraz, neure kontzientzia gidatzen zuten hainbat printzipio eta arau irauliz hartarakotz, zeren eta neure bizitza zabaldu nahi bainuen eta neure libertaterako bidea hedatu; haatik, bortz sei urte haien ondoren, iragana zetorkidan berriro gainerat, bekatuaren presentzia itogarri harekin eta bere arau ...
|
|
|
Eta ni guztiz alegeratu nintzen, arnoagatik baino gehiago, Pedro Huizik gizon ikusi ninduelako, eta osabak ezetzik erran ez zuelako. Zeren eta nik ere sumatzen
|
bainuen
neure baitan gauzak mudatzen ari zirela eta gizon egiten ari nintzela, baina hura zen bertze norbaitek erraiten zidan lehen aldia.
|
|
|
Gero, betazaletan berunezko bi tximeleta haiek pausatu zitzaizkidan, eta, handik aitzina, ez dut gehiegi oroitzen, zeren iparra galtzerat zihoan untzi baten barrenean sentitu
|
bainuen
neure burua... Eta untziak iparra galduz gero, berriz, ez dakit zer itsas hondargabetan hondoratu zitzaidan, zeren lo sakon hartarik ez baitut deus ere oroitzen... harik eta burrunbots izugarri batek iratzarri ninduen arte.
|
|
|
Eta pentsa zitekeenaren kontra —zeren gogoz eta alegera dabilenari gaitz dena ere erraz egiten baitzaio, eta nik gogotik eta alegeraki hartu
|
bainuen
neure egiteko hura—, munduko gauzarik errazena zirudiena, gaitz egiten hasi zitzaidan, gero eta gaitzago...
|
|
|
...ten ezen, materia hartan eta trabailu haietan hasi berria nintzen arren, nornahi den baino gaiago eta antzetsuago izan nintekeela, eta ene etorkizuna, halatan, ezin joriagoa eta ezin betakorragoa; baina, bertzetik, neure erakustaldiaren ondoren, oro har, ahalketurik bezala sentitu nintzen, zeren ahalke izaiteko moduan bainengoen neure itxura eta neure planta harekin, eta zeren, orotarat, huts egin
|
bainuen
neure lehen entseiuan, eta ez gutiz, baina soberaz, kontu haietan guti zena ere sobera zelako, ikusi bertzerik ez zegoen zein izan ziren ondoreak...!
|
|
|
Egun hartan, bada, eguzki jaiki berria distiratsu baino distiratsuago zegoen, eta ez gutiago itsas gaina, zeinak baitzirudien eguzkiak sutan ipinia. ...re oina Itsasoko Amaren gainean jarri, zeren eta halaxe baitzeritzan Piarres Oihartzabal kapitainaren untziari, eta, tupustean, haur jaioberri bat bezala sentitu nintzen, gorputza dar dar eta zangoak ere dar dar, hain bainengoen neure baitaren baitarekin bat eginik eta, aldi berean, neure baitarik kanpoan... eta haur jaioberri batek bezala egin nuen nigar ere, ez penaz eta nostalgiaz, zeren eta ez
|
bainuen
neure iraganaz zertaz penaturik, baina alegrantziaren alegrantziaz eta bozkarioaren bozkarioaz, iraganeko huts hautsetarik etorkizuna ikasteko prest, eta neure amaren arimako sabel hotzetik itsasoaren suzko altzorat eta haren besoetarat erortzeko prest...
|
|
2002
|
|
|
Hura zen, etxera iritsi nintzenetik, bakarrik egoteko nuen lehendabiziko aukera. Afari guztian egon nintzen momentu horretxen zain, bakarrik egon beharra
|
bainuen
neure pentsamenduak ordenatzeko. Haserreak, ordea, burua lausotzen zidan, ez zidan patxada hartzen uzten.
|
|
2004
|
|
|
–Bai, nik eta ni bezalako putek, zer? Hogei urterekin hasi behar izan
|
bainuen
neure ofizioan, baina ez kapritxoz, halabeharrez baizik! Ama gurpil aulki batean dut; aita, komunista, eroetxean; eta ni lanetik bota ninduten hogei urte nituela.
|
|
2005
|
|
|
Ni Nafarroako Txapelketan parte hartzen hasi nintzenean aita jada txapelketa horretan aritzen zen. Pentsatzen dut berak kezka izaten zuela, baina nik beregatik batere ez, nahikoa lan
|
bainuen
neure buruarekin.
|
|
|
Galdetzen
|
bainuen
neure artean
|
|
2008
|
|
|
Hitz haiek entzunda, erabat etsitzen hasi nintzen, ez
|
bainuen
neure burua ezertarako gauza ikusten; eta, hala ere, hainbat gorabehera arraro medio, neuri esker lortu genuen salbazioa. Bitartean, esanak esan, hogeita sei gizonen artetik zazpi besterik ez ziren fidagarri; eta zazpi horietatik bat mutiko gorria zen, eta gizon gizonak, beraz, gure alderdian sei ziren, eta bestean, berriz, hemeretzi.
|
|
|
" neri begira ortik daduzkat/ alperrikako bi begi;/ ik ez nauk noski ni ikusiko,/ baña nik ikuste aut i". Jabetu nintzen, beraz, eragozpen tekniko haundiak zeudela nork bere burua ezagutzeko, baina ordurako ez zidan batere inporta, zeren arras galdua
|
bainuen
neure burua ezagutzeko interesa, bai ispiluan eta bai ispilutik kanpora.
|
|
2009
|
|
|
lehenengoa zen grekoek edertasunaren ikurtzat zutela, halako eran, non haren senar Menelao ez ezik, gizon guztiak ere baitzituen belauniko; eta bigarrena, Zeusek jainkojainkosen panteoira eraman eta izar bihurtu zuela, Helenari heriotzako ordua iristean. Ongi gogoratzen naiz zenbateraino harritu ninduen eta poztu kointzidentziak, nik ere ezin ederragoa ikusten
|
bainuen
neure Helena, are ederragoa entziklopediako hitz haiek irakurri ahala; Grezia Handiaren Historia alde batean, bagenuen irakasle greziazale sutsu bat, Grezia kulturaren sehaskatzat zuena, eta Sokrates, Platon eta Aristoteles, San Agustin eta Santo Tomas Akinokoaren parean jartzen zituena, jakituriaren gailurtzat?, eta nire historia bestean: historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak. Helenak?, Jainkoaren probidentziaren eskutik.
|
|
|
edo sagarrazal edo beste frutazal baten gainean, amonaren batek irrist egin, erori, eta burua apurtuko zuela: zerbait egin behar nuen nik, baina, amona haiek hiltzen utzi baino lehen, bosgarren manamendua
|
bainuen
neure gainean, hari batetik zintzilik zegoen ezpata bat bezala: –Ez duzu hilko?!
|
|
|
Galard nire ondoan erori zen, pika ukaldi batek jota. Nire adiskide Lersi bertze horrenbertze gertatuko zitzaion, ezin erran noiz eta nola, aski lan
|
bainuen
neure burua tiro eta sastakadetatik gerizatzen. Horren ondotik, Pardiac eta biok baizik ez ginen zutik gelditu.
|
|
|
Gustura irakurri ditut zure hitzak, Lourdes, eta zer pentsatua eman didate, bereziki Uriberen eleberriaren gainean. Ez dakit oso ados nagoen Azkueren eta Agirreren arteko enkontruari ematen diozu (e) n garrantziarekin, atal hori irakurri nuenean eleberriaren hari tematiko nagusitik ihes egiten zuen hausnarketa gisara ulertu
|
bainuen
neuk. Edo beste modu batera esateko, azken unean gai/ hari narratibo berri bat eransten zela iruditu zitzaidan, hausnarketa interesgarria iradoki arren, ordura arteko lerro eta koherentziatik aldentzen zena.
|
|
|
lehenengoa zen grekoek edertasunaren ikurtzat zutela, halako eran, non haren senar Menelao ez ezik, gizon guztiak ere baitzituen belauniko; eta bigarrena, Zeusek jainkojainkosen panteoira eraman eta izar bihurtu zuela, Helenari heriotzako ordua iristean. Ongi gogoratzen naiz zenbateraino harritu ninduen eta poztu kointzidentziak, nik ere ezin ederragoa ikusten
|
bainuen
neure Helena, are ederragoa entziklopediako hitz haiek irakurri ahala; Grezia Handiaren Historia alde batean –bagenuen irakasle greziazale sutsu bat, Grezia kulturaren sehaskatzat zuena, eta Sokrates, Platon eta Aristoteles, San Agustin eta Santo Tomas Akinokoaren parean jartzen zituena, jakituriaren gailurtzat–, eta nire historia bestean: historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak –Helenak–, Jainkoaren probidentziaren eskutik.
|
|
|
Egun batean amona bat ikusi nuelako irrist egiten patatazal baten gainean... handik aurrera, buru buruan sartu baitzitzaidan patatazal bakoitzean... edo sagarrazal edo beste frutazal baten gainean, amonaren batek irrist egin, erori, eta burua apurtuko zuela: zerbait egin behar nuen nik, baina, amona haiek hiltzen utzi baino lehen, bosgarren manamendua
|
bainuen
neure gainean, hari batetik zintzilik zegoen ezpata bat bezala: " Ez duzu hilko"!
|
|
|
Eskaileretarako bidea hartu nuen. Ez nintzen igogailuari itxaroten gelditu ezin
|
bainuen
neure burua sosegatu. Ibili beharra neukan, gorputza mugitu beharra.
|
|
|
Aipatutako guztiak hala zirela, eskularrurik gabe joan beharra izan nuen gogorrena. Nahita izan zen, zuk sentitu behar zenuen hotza sentitu gura
|
bainuen
neuk ere. Gogortuta geratu zitzaizkidan atzamarrak, eta plastikozko poltsen astek bizpahiru lekutatik ebakita.
|
|
2010
|
|
|
jatorrizkoa gizentzeko; eta, originaltasuna bazterreko altxorra zen neurrian, bazterra bilatzen nuen, jakina, hortik, beharbada, nire bakardaderako joera?, nahiz eta nire bakardade ustezko hark bakardadetik gutxi zuen, nik bai bainekien begi asko eta asko nituela neuri begira, baita begiratzen ez zidatenean ere? halaxe puztu
|
bainuen
neure egoa eta sortu neure mundua: etxekoek oinak lurrean zituzten; bada, nik zeruan izango nituen; anai arrebek, oherakoan, esaten zuten:
|
|
|
baita nola bururatzu zitzaidan niri ere istant hartako argia berandu gabeko iluna izango zela, ezinbestean. Gogoan
|
bainuen
neure historia, baita nola aritu zitzaidan ama, zauritu nindutèn garaian, izan nezala eta izan nezala Jainkoarengan konfiantza: izan ezazu, seme?
|
|
|
Urte ilun haietan ez nengoen neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua
|
bainuen
neure patua, bizirik nengoen gutxienez!?, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin, gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa, eta Txopitea jaunarekin lotzen nindutenak izan ezik:
|
|
|
Horrekin ez dut esan nahi aurreko ipuinetan itsu sinesten nuenik: auzia, gainera, ez zen ipuina sinestea edo ez sinestea, entzutea eta dibertitzea baizik, nik neuk ere izan
|
bainuen
neure alditxoa, zeinean bai izeba Ursulak ahoz kontatuak eta bai izeba Ernestinak irakurtzen zizkigunak ere gozokiak bezalakoak gertatzen baitzitzaizkidan, urte gutxiren buruan, anai arrebengandik bereizteko ahaleginean edo, neure jarrera hartaz lotsatzen hasi banintzen ere, ahalegin hark, gizonago?
|
|
|
Eta Feliperen negarrak kontzientziako harra piztu, eta hura oihuka hasi zitzaidan, oker egin nuela eta oker egin nuela, oihu haiek berehala isilarazi banituen ere, Felipe gelako azkena baitzen eta guztiok baikenuen haren lepotik barre egiteko eskubidea; gero, ordea, gaixotu eta sendategira joan behar izan nuen? erantzukizuna neure gain hartuta, hori bai, pertsona heldu bat bezala jokatu behar nuen behingoz, arimaren salbazioaren negozioak atzeraezinak izaki!?, aitarekin izan nuèn portaera txarra jo
|
bainuen
neure gaixotzearen arrazoitzat, marrazkitxo xikinak egiteagatik; marrazkitxoen artean zegoen jokoa, beraz, eta, marrazkitxo batek beste marrazkitxo batera ninderamala, hara non piztu zitzaidan noizbait, burmuinetako zokoren batean, Feliperi egin niona!; eta bekatua egin nuenean sentitu ez nuena sentitu nuen orduan: hura garbitzeko beharra?; eman nion Bibiri neure kezkaren berri, eta Bibik karta bat idaztea proposatu zidan, haren helbidea debozionisten ikastetxean eskatuta.
|
|
|
bata Konstantino Handiaren ama zen, santa izatera iritsi zena, eta bestea Helena Troiakoa, nire arreta berehalako batean piztu zuena; izan ere, hiztegiak hari buruzko historia nahasi bezain luze bat erakusten zuen, zeinetik bi kontu garbi geratu baitzitzaizkidan, biziki hunkitu nindutenak: lehenengoa zen grekoek edertasunaren ikurtzat zutela, haren senar Menelao ez ezik, gizon guztiak ere baitzituen belauniko; eta bigarrena, Zeusek jainko jainkosen panteoira eraman eta izar bihurtu zuela, Helenari heriotzako ordua iristean; ongi gogoratzen naiz zenbateraino harritu ninduen eta poztu kointzidentziak, nik ere ezin ederragoa ikusten
|
bainuen
neure Helena, are ederragoa entziklopediako hitz haiek irakurrri ahala, zine izar baten pareko; Grezia Handiaren Historia alde batean, bagenuen irakasle greziazale sutsu bat, Grezia kulturaren sehaskatzat zuena, eta Sokrates, Platon eta Aristoteles, San Agustin eta Santo Tomas Akinokoaren parean jartzen zituena, jakituriaren gailurtzat?, eta nire historia bestean: historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak. Helenak?, Jainkoaren probidentziaren eskutik; zeren, Jainkoagan sinesten nuen neurrian, ez bainuen zalantza izpirik tartean Jainkoaren eskua zegoela, gure denboren hariak lotu zituena, bai, baina denborarik gabeko denboran sar gintezen, jainkozko amodio bati zegokion bezala.
|
|
|
bigarren mailan geratu ziren abuztuaren 1eko egunkarietan berri harrigarria irakurri orduko? harrigarria baitzen, zinez, bidente batek lebitatu izana; baina, beste kontu haiek bigarren mailan geratu arren, era batean edo bestean eragiten zidaten, izugarri poztu bainintzen jakin nuenean gero eta ezagunagoa egiten ari zèn bidente nazionalista zela Jainkoarengandik bere grazia graziatsua jaso zuena eta ez beste inor, eta poz hartan
|
bainuen
neure eragin haien erakusgarria eta froga; eta bazegoen gehiago: izan ere, Ama Birjina agertu eta lehen egun haietan, Pagoagako Ama Birjina Euzkadiren alde zegoelako iritzia zabaldu zen nazionalisten artean, hargatik agertu ote zen edo; jasoa dut El Día n agertutako artikulu bat, Engracio de Aranzadirena, non autoreak errepublikarekin ituna egin nahi zutèn euzkotarren kontra ekiten baitzion:
|
|
|
Hamaika hamabi urterekin urte txarra pasatu nuen, Teofilo Maria eta Domingoren artean, batak agintzailearen dohainak zituen eta besteak errebeldearenak? hutsaren hurrengotzat
|
bainuen
neure burua. Egun batean, gainera, amesgaizto bat izan nuen:
|
|
|
...gatik ez, haien pertzepzio eremua eta gurea ez badira beti bat!?, eta ez dut dudarik halako zerbaiti antzeman ziola, ai, Galileok eta Giordano Brunok txakur bat lagun izan balute, Inkisizioak eragindako lurrikarei antzemateko?!, baina Elizak, heretikoak ez ezik, txakurrak ere kondenatuko zituzkeen orduan sutara, seguru baietz??, txakurra negarrez hastearekin batera, lurrikara bat bezalakoa sentitu
|
bainuen
neure baitan, bertigo bat, oinen azpian nuèn euskarria bat batean desagertu eta hutsean zehar, neure hutsaren hutsean zehar, amiltzera banindoa bezala:
|
|
|
Urte ilun haietan ez nengoen neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua
|
bainuen
neure patua —bizirik nengoen gutxienez! —, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin —gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa— eta Txopitea jaunarekin lotzen nindutenak izan ezik:... nola sentitzen nituen, izan ere, faltan, haiekin pasatutako mementoak eta haiekin izandako solasaldiak...!
|
|
|
...epzio eremua eta gurea ez badira beti bat! —, eta ez dut dudarik halako zerbaiti antzeman ziola —ai, Galileok eta Giordano Brunok txakur bat lagun izan balute, Inkisizioak eragindako lurrikarei antzemateko...!, baina Elizak, heretikoak ez ezik, txakurrak ere kondenatuko zituzkeen orduan sutara, seguru baietz... —, txakurra negarrez hastearekin batera, lurrikara bat bezalakoa sentitu
|
bainuen
neure baitan, bertigo bat, oinen azpian nuèn euskarria bat batean desagertu eta hutsean zehar —neure hutsaren hutsean zehar— amiltzera banindoa bezala: zer egin behar nuen nik, izan ere, Madril bezalako hiri handi batean, etxerik eta babesik gabe, eta zer, txakurrik gabe eta txakurrak eskaintzen zidàn euskarri psikologikorik gabe?
|
|
|
...aren 1eko egunkarietan berri harrigarria irakurri orduko... harrigarria baitzen, zinez, bidente batek lebitatu izana; baina, beste kontu haiek bigarren mailan geratu arren, era batean edo bestean eragiten zidaten, izugarri poztu bainintzen jakin nuenean gero eta ezagunagoa egiten ari zèn bidente nazionalista zela Jainkoarengandik bere grazia graziatsua jaso zuena eta ez beste inor, eta poz hartan
|
bainuen
neure eragin haien erakusgarria eta froga; eta bazegoen gehiago: izan ere, Ama Birjina agertu eta lehen egun haietan, Pagoagako Ama Birjina Euzkadiren alde zegoelako iritzia zabaldu zen nazionalisten artean, hargatik agertu ote zen edo; jasoa dut El Día n agertutako artikulu bat, Engracio de Aranzadirena, non autoreak errepublikarekin ituna egin nahi zutèn euzkotarren kontra ekiten baitzion:
|
|
|
Ez dakit nork esan zuen —autore klasikoren batek behar zuen— ohiturek eta, ohituraren ohituraz, bigarren izaera bat osa dezaketela, jatorrizkoa eta berezkoa estal dezaketena eta ordezka: ...—etxekoen baldintzarik gabeko laguntza eta babesa— jatorrizkoa gizentzeko; eta, originaltasuna bazterreko altxorra zen neurrian, bazterra bilatzen nuen, jakina —hortik, beharbada, nire bakardaderako joera—, nahiz eta nire bakardade ustezko hark bakardadetik gutxi zuen, nik bai bainekien begi asko eta asko nituela neuri begira, baita begiratzen ez zidatenean ere... halaxe puztu
|
bainuen
neure egoa eta sortu neure mundua: etxekoek oinak lurrean zituzten; bada, nik zeruan izango nituen; anai arrebek, oherakoan, esaten zuten:
|
|
|
...a, oihu haiek berehala isilarazi banituen ere, Felipe gelako azkena baitzen eta guztiok baikenuen haren lepotik barre egiteko eskubidea; gero, ordea, gaixotu eta sendategira joan behar izan nuen... erantzukizuna neure gain hartuta, hori bai —pertsona heldu bat bezala jokatu behar nuen behingoz, arimaren salbazioaren negozioak atzeraezinak izaki! —, aitarekin izan nuèn portaera txarra jo
|
bainuen
neure gaixotzearen arrazoitzat, marrazkitxo xikinak egiteagatik; marrazkitxoen artean zegoen jokoa, beraz, eta, marrazkitxo batek beste marrazkitxo batera ninderamala, hara non piztu zitzaidan noizbait, burmuinetako zokoren batean, Feliperi egin niona!; eta bekatua egin nuenean sentitu ez nuena sentitu nuen orduan: hura garbitzeko beharra...; eman nion Bibiri neure kezkaren berri, eta Bibik karta bat idaztea proposatu zidan, haren helbidea debozionisten ikastetxean eskatuta.
|
|
|
bata Konstantino Handiaren ama zen, santa izatera iritsi zena, eta bestea Helena Troiakoa, nire arreta berehalako batean piztu zuena; izan ere, hiztegiak hari buruzko historia nahasi bezain luze bat erakusten zuen, zeinetik bi kontu garbi geratu baitzitzaizkidan, biziki hunkitu nindutenak: lehenengoa zen grekoek edertasunaren ikurtzat zutela, haren senar Menelao ez ezik, gizon guztiak ere baitzituen belauniko; eta bigarrena, Zeusek jainko jainkosen panteoira eraman eta izar bihurtu zuela, Helenari heriotzako ordua iristean; ongi gogoratzen naiz zenbateraino harritu ninduen eta poztu kointzidentziak, nik ere ezin ederragoa ikusten
|
bainuen
neure Helena, are ederragoa entziklopediako hitz haiek irakurrri ahala, zine izar baten pareko; Grezia Handiaren Historia alde batean —bagenuen irakasle greziazale sutsu bat, Grezia kulturaren sehaskatzat zuena, eta Sokrates, Platon eta Aristoteles, San Agustin eta Santo Tomas Akinokoaren parean jartzen zituena, jakituriaren gailurtzat—, eta nire historia bestean: historia handia eta historia txikia, izen eder berak lotuak —Helenak—, Jainkoaren probidentziaren eskutik; zeren, Jainkoagan sinesten nuen neurrian, ez bainuen zalantza izpirik tartean Jainkoaren eskua zegoela, gure denboren hariak lotu zituena, bai, baina denborarik gabeko denboran sar gintezen, jainkozko amodio bati zegokion bezala.
|
|
|
Hamaika hamabi urterekin urte txarra pasatu nuen, Teofilo Maria eta Domingoren artean —batak agintzailearen dohainak zituen eta besteak errebeldearenak— hutsaren hurrengotzat
|
bainuen
neure burua. Egun batean, gainera, amesgaizto bat izan nuen:
|
|
|
mutila Lourdesera eraman, edo Lourdes mutilarengana ekarri... ’ Ongi gogoratzen naiz nola ireki zitzaizkion begiak Heinrichi, argiz gainezka... baita nola bururatzu zitzaidan niri ere istant hartako argia berandu gabeko iluna izango zela, ezinbestean. Gogoan
|
bainuen
neure historia, baita nola aritu zitzaidan ama, zauritu nindutèn garaian, izan nezala eta izan nezala Jainkoarengan konfiantza: izan ezazu, seme... harik eta egun batean aspertu eta minezko mina ahotik mintzatu zitzaidan arte:
|
|
|
Horrekin ez dut esan nahi aurreko ipuinetan itsu sinesten nuenik: auzia, gainera, ez zen ipuina sinestea edo ez sinestea, entzutea eta dibertitzea baizik, nik neuk ere izan
|
bainuen
neure alditxoa, zeinean bai izeba Ursulak ahoz kontatuak eta bai izeba Ernestinak irakurtzen zizkigunak ere gozokiak bezalakoak gertatzen baitzitzaizkidan... urte gutxiren buruan, anai arrebengandik bereizteko ahaleginean edo, neure jarrera hartaz lotsatzen hasi banintzen ere, ahalegin hark" gizonago" egiten ninduelakoan. Esan nahi dizudana da nik ere denbora pasa gustagarritzat izan nituela haiek denbora batean —ipuina entzutearekin batera, ikasbideren bat ere ateratzen genuen, bide batez—, baina ipuinaren gozokia, izebaren hitzezko bilgarri urre itxurakoak bildua zetorkidana, kontrako eztarrira joan zitzaidan egun hartan, paper eta guzti.
|
|
2011
|
|
|
Bistan zegonan biok bakarrik egoteko aukerak handik aurrera bakanagoak izango zirela. Zuek diozuen bezala, artega nenbilenan oso, sumatzen
|
bainuen
neure barruko harra ez zegoela dagoeneko asetzerik hirekin egon ezean.
|
|
|
Tarte luze bat eman genuen argazkietarako posatzen, elkarri bizkarretik helduta. Biharamunean irudi hori hiriko egunkari batean argitaraturik ikusi eta elkarrekin genuen antzak harritu ninduen, elkarretaratzea gogoratzen nuelako bereizten
|
bainuen
neure burua. Egunkariko kronikak luze deskribatzen zuen besarkadaren unea eta elkarri esandako hitzak.
|
|
|
Badaezpada ere eleberriaren bi bertsioak, bai jatorrizkoa eta bai itzulpena, notarioarenean erregistratzea erabaki nuen, baina epaitegira jotzeko inolako asmorik gabe, ez
|
bainuen
neure burua atzerriko fundazio baten kontrako auzian nahastuta ikusi nahi.
|
|
2012
|
|
|
Orduan nik laguntza eskaini nion: ez nuen parte hartuko, ez
|
bainuen
neure burua gai ikusten, baina bere ondoan egongo nintzen behar ninduenean. Bilkura pare batera joan nintzen, eta, asuntua okagarria iruditu zitzaidan arren, mendekatia eta ezin tristeagoa, aspaldian sentitu gabeko emozio bortitzek harrapatu ninduten.
|
|
|
Nire azkeneko nobelak guztiz hustuta utzi ninduen, hainbeste ezen nekez irudikatzen
|
bainuen
neure burua beste bat idazten; hala ere, ez nuen uste guztiz biribilduta zegoenik. Horregatik, gaztelaniaz argitaratzeko aukera sortu zenean, ez nuen pasatzen utzi, eta nik neuk itzuli nuen lana.
|
|
|
Madame L. Espanaye eta haren alabaren heriotzen tragedia argitu ondoren, Dupin jaunak berehala galdu zuen gertaera hari buruzko interesa, eta segituan itzuli zen bere ameskeria tristeen usadio zaharretara. Abstrakziorako joera
|
bainuen
neuk ere, berehala egin nintzen usadio haien kide; eta, Faubourg Saint Germaineko gela beretan jarraitzen genuelarik, etorkizunari buruzko kezkak baztertu, eta lasai lasai murgildu ginen orainean, gure inguruko mundu aspergarria ametsetan bilbatzen jarraitzeko.
|
|
|
Une horretan, ordea, berriro etorri zitzaizkidan burura garai bateko askatasun asmoak, itsasontzi bat
|
bainuen
neure esku; eta nagusiak alde egin zuenean, prestaketetan hasi nintzen, ez arrantzara joateko, itsasaldi bat egiteko baizik, jakin ez nekien arren, eta pentsatu ere pentsatu ez nuen arren, norantz gidatuko nuen, handik atera eta edozein leku izan baitzitekeen nire bidea.
|
|
|
Pertsona bati gomendatua nindutenez, laster aurkitu nuen haren etxea, eta beraren laguna zen irlako handikiaren gutuna erakutsi ondoren, oso maitagarriro hartu ninduen. Jaun bikain hark, Munodi izenekoak, bere etxean gela bat presta ziezadaten agindu zuen, non egin
|
bainuen
neure egonaldia, traturik abegikorrena emanez beti.
|
|
|
Eztabaidan aritu nintzen berarekin, baina alferrik; kapitain berria nor zen ere ez zidan esan nahi izan. Txalupara joatera behartu ninduten, nituen arroparik onenak, berriak bezala zeudenak, janzten utzi ondoren, baita arropa zuri mordoxka bat hartzen ere, baina armarik ez, sastakaia izan ezik; eta poltsikoak ez arakatzeko bezain gizalegetsuak izan ziren, haietan sartu
|
bainuen
neure diru guztia beste zenbait gauzatxo beharrezkorekin batera. Legoa bat inguru eraman ninduten arraunez, eta gero, hondartzara iritsi baino lehen, bakarrik utzi.
|
|
|
Areto handi bat alokatu zuen, ehun eta hogeita hamar metroko zabalerakoa. Hogei metroko diametroa zuen mahaia ere eskuratu zuen, haren gainean egin behar
|
bainuen
neure emanaldia, eta inguru guztian, ertzetik ia metro betera, hesitu egin zuen, beste horrenbesteko altueraz, eror ez nendin. Egunean hamar aldiz erakusten ninduen, jende guztiaren harridura eta atseginez.
|
|
|
Nire gainean atzera eta aurrera zebiltzan bitartean, eskura etorritako lehen berrogei edo berrogeita hamarrak hartu eta zoruaren kontra botatzeko tentazioa sarri izan nuela aitortu behar dut. Baina igarotakoaz oroitzeak, ziur aski ez baitzen izango egin ziezadaketen okerrena, eta beraiei egindako ohorezko promesak, horrela interpretatzen
|
bainuen
neure jokabide otzana, laster kendu zizkidaten burutik asmo haiek. Gainera, abegikortasun legeen arabera, halako gastuz eta eskuzabaltasunez tratatu ninduen jendearekiko zorretan ikusten nuen neure burua.
|
|
2013
|
|
|
Hura ikusita, zertxobait baretu ziren indioak. Ni, berriz, gero eta mesfidatiago, urmaelez eta indioz inguratuta ikusten
|
bainuen
neure burua, eta berandutzen ari baitzuen, lehengo mutikoari deitu, eta leku seguru batera eramateko eskatu nion, mehatxu eginez, osterantzean, lantzaz hilaraziko nuela. Aurrekoengana bidali nuen, argi baitzegoen gidatzen gintuen indioak okerreko bidetik ginderamatzala.
|
|
2014
|
|
|
Selfie dei niezaioke halaber estreinako zirtako honi, hitz horrek eraman ninduen-eta bestela gogoan solte eta konpromisorik gabe zebilzkidan zenbait ideia, erreferentzia eta burutazio teilatu kontzeptual beraren pean ohaidetzera. Azkenean, dena dela, erabaki nuen ezetz, ez
|
bainuen
neure burua katramilatu nahi, noizean behin kaiolatik kanpo aske uzten dudan piztia puretaren kezkekin (soilik zeharka aipatzea da niretzat ez katramilatzea): matrakari ekin nioke euskarazko baliokide bat topatzeko?
|
|
2015
|
|
|
Aurrera begira jarraitu nuen, bularretakorik gabeko bere eskotea zeharka zelatatzeko tentazioari eutsiz. Edanarekin sobera solte sentitzen
|
bainuen
neure burua. Ausartegi aukeran.
|
|
|
Gizatasun guztiz sakratua ikusi nuen sekula ikusi dudan aintzarik handienean. Aitaren bular artean sartua agertu zitzaidan berri miresgarri eta argi baten bidez. Hau ez nuke jakingo nik nola den esaten, ikusi gabe Jainkotasun hartan presente sumatu
|
bainuen
neure burua. Hain izutua eta hala geraturik, uste dut egun batzuk igaro nituela neure senera etorri ezinik; eta beti iruditzen zitzaidan Jainkoaren Semearen gorentasun hura aurrean nekarrela, lehenengoa bezalakoa izan ez arren.
|
|
|
Jainkoarena bada, ondorioetatik ezagutzen da, arimak argia duenean; izan ere, askotan esan dudan bezala, Jaunak ilunpean egotea nahi du eta ez ikustea argi hau, eta honela ez da harritzekoa ni bezalako bat beldur izatea, bere burua hain kaskar ikusirik. Orain baino gehiagotan ez zait gertatu zortzi egunez egotea, Jainkoari zer zor diodan jakin gabe eta jakiterik ere ez nuela izango dirudiela, eta mesedeen oroitzapenik gabe; arima, berriz, hain lelotua eta ez dakit zertan ezta nola jarria ere, ez pentsamendu txarretan, baina onetarako hain moldakaitz, non barre egiten
|
bainuen
neure buruaz eta atsegin zitzaidan ikustea arima baten ezereztasuna, Jainkoa harengan etengabe lanean ez denean. Argi ikusten du egoera honetan arima ez dagoela Hura gabe; ez dela batzuetan izaten ditudala esan dudan lan handietanbezala; baina egurra jarri eta bere aldetik ahal duentxoa egiten badu ere, garrik ez da pizten Jainko maitasunaren suan.
|
|
|
Ikusi gabe(?) presente sumatu
|
bainuen
neure burua: adimenezko ikuskariaren bidez, 27, 2an kontatzen duena bezalakoaren bidez.
|
|
|
Hona hemen hitz soil hauekin baketua, halako sendotasun, adore, ziurtasun, baretasun eta argiarekin, non bat batean beste bat bihurtua ikusi
|
bainuen
neure arima; horrela, iruditzen zitzaidan mundu guztiarekin Jainkoa zela esanez teman aritzeko prest nengokeela. Oi, zein ona den Jainkoa!
|
|
|
...ustea jarrita, etxea ongi janzteko behar ziren hainbeste gauzetan han inork ezin baitzigun ezerekin lagundu, harantz abiatu nintzen, neurekin batera lagun bat soilik neramala, inor konturatu gabe joatearren, etxe sartzea egin arte horrela joateari moja asko eramateari baino hobeki neritzolako; izan ere, Medina del Campon gertatu zitzaidanaz zentzabidea hartuta nengoen, han buruhauste askotan ikusi
|
bainuen
neure burua; izan ere, horrela, eragozpenik izanez gero, nekea neuk bakarrik jasango nukeen, ez beharrezkoa den baino gehiagorekin batera. Domu Santu bezperan iritsi ginen, asko ibili eta aurreko gauean hotz handia jasan ondoren, eta ni oso gaizki nengoela toki batean lo egin ondoren.
|
|
2017
|
|
|
Ez dakit zenbat denbora egingo nuen horrela, leihotik zeruari begira eta zer egin ez nekiela, tarteka hiriburuan eman behar nuen hitzaldiarekin ere gogoratzen nintzela. Antolatzaileei deitu eta nintzela joan esatekotan egon nintzen, baina azalpenak ematen hasi eta zehaztasunak eskatuko zizkidaten eta beldur nintzen ez ote nuen neskarekin gertatua kontatzen bukatuko, xehetasun guztiak emanez gainera, ezagutzen
|
bainuen
neure burua.
|
|
2018
|
|
|
Hainbeste miresten genuen eta laguntzen zigun Urtubik (apaiza hau ere), bere aurreko saio erratu bat kitatzeko, bafle batean kartzelaratzea pentsatu zuenean, humanitate eta konsekuentzia goreneko idealismoa iruditu zitzaidan. Ordea, bera baflean kabitzen ez (errakuntza irrigarria hain plan singular batean!), eta neuk ordezka nezakeela proposatu nionean, eta bera lehen talkatik entusiasmora aldatzen ikusi nuenean, hain abentura noble eta fantastikoan abiatzen nintzela iruditu zitzaidan, non ez
|
bainuen
neure burua apalago ikusi mitologiako legendak edo literaturako fikzio guztiak baino.
|
|
2019
|
|
|
Txundituta, aurkezpen ekitaldira etorritako jendetzaz eta bere lanak piztutako jakin minaz. Hainbertzeraino, trankildu behar izan
|
bainuen
neure burua: " Ezagun duk alu honek nondik egiten duen herren.
|
|
|
Ez euforiarik, ez barregurarik, ez patxadarik, ez axola faltarik. Nire aldarteak are gehiago petraltzera jo zuen, urduri ez ezik, dardarka ere sumatzen
|
bainuen
neure burua, eta Omarren eta lagunen hitzak egiatiak iruditu zitzaizkidan arren, lasaitzetik urrun nintzen. Inor ni espiatzen ariko zenik bazter nezakeen beharbada, baina hamaika begi pare imajinatzen nituen nire gain, inguruko zokoetatik beha.
|
|
|
Oroituz gero emakume haiek, zeinekin, lan harreman hutsak, lagun harreman hutsak edo sexu harreman hutsak alde bat, nahi izan
|
bainuen
neure historiak bat egitea, ohart naiz, gusto ederrekoa izango nuela, haietako bakoitzarekin ume bat, bederen, egitea.
|
|
2020
|
|
|
Neuretzat gorde nuen istorio sinestezin hura, kontatzeak ekar zitzakeen lanek nagituta seguru asko. Gertatutakoaren berri emanez gero, burutik egiten hasita ez nengoela erakustera behartuta ikusiko
|
bainuen
neure burua, besteei lehenik eta neure buruari gero. Eta, esan bezala, neuri ere lanak ematen zizkidan hura benetan gertatua zela sinesteak.
|
|
|
Horrekin izutu nahi baninduen, berandu zetorren. Horretarako nahikoa
|
bainuen
neure buruarekin. Argi utzi nion, baina, nire burua izutzeko baimena nik baino ez dudala.
|
|
|
Eulaliak kontatzen dituen ipuinak eta kondairak ez dira guztiak sorginen edota geure kontuak. Mendien, harrien eta ur istilen gaineko gauzak kontatzen dizkio batzuetan ahots ttikiak, eta kantak kantatzen dizkiote txoriek eta alegiak azaltzen maitagarriek5, eta neskato baten moduan segitzen diot nik, txakurtxo batek bezala, bildots sortu berriak amari segitzen dion bezala, beharrezkoa balitz zaldi baten zangoetara jaurtiko
|
bainuen
neure burua, haren ipuinen artean berriro gertatzeagatik. Barre eragiten baitit niri Eulaliak.
|
|
2021
|
|
|
6 Oro har, hori hala da, nahiz ez den beti betetzen: nik neuk ez
|
bainuen
neure burua serioski aintzakotzat hartzen (J. A. Arrieta).
|
|
|
Badaezpada, ordea, besotik heldurik, aulki gurpildunetik zutitzen lagundu zidan. Eta, eskerrak, zeren balantza egin
|
bainuen
neure zorabio hartan. Orduan, gerritik heldu zidan.
|
|
2022
|
|
|
zeinetan kulunkatu
|
bainuen
neure gogoa,
|
|
2023
|
|
|
Hasieran biok ala biok mutu, ematen zian isiltasuna isiltasunarekin mintzo zela. Eta, halako batean, frantsesez bromatan galdetu zidaan ea bere bakardadeari konpainia egitera etorri al nintzen eta ez nauk oroitzen zer erantzun nion eskolan ikasitako frantses apurraz, zeren neure gogoaren jarioa baino gehiago neure amaren hitz jarioa aditzen
|
bainuen
neure baitan, hago isilik, hobe bakarrik esanez.
|
|
|
Geroko utzi eta geroko utzi, azkenean ez nion emazteari ere ezer kontatu, kontatzeak ekar zitzakeen lanek nagituta seguru asko. Gertatutakoaren berri emanez gero, burutik egiten hasita ez nengoela erakustera behartuta ikusiko
|
bainuen
neure burua, besteei lehenik eta neure buruari gero. Eta, esan bezala, neuri ere lanak ematen zizkidan hura benetan gertatua zela sinesteak.
|