|
2000
|
|
|
Aurretikorik ez dugu ezagutzen, ulergarri ez diren irudiera edo marra batzuk baizik. Eta
|
duela
bi mila urte Pomponius Mela-k Chorographia zeritzan III. liburuko 15 partean aipatzen zuen: vardulli (Araba eta Gipuzkoa, dirudienez) herrialdeetan, ingurukoengandik bereizirik, ibaiek beraien izen jatorrak zituztela hizkuntza adierazi ezinezko batean.
|
|
|
Hala behar lukete1 Beren buruak abertzaletzat dituzten askok ere hobe dute euskara ikastea eta erabiltzea. Eta federalistatzat azaltzen diren sozialistek ere, azalpen horren arabera, hobe
|
dute
bi hizkuntzak ofizial diren Autonomia Elkargoan, hezkuntzari dagokion ekintza sailean, euskararen eredua onartu. Horrela erakutsiko lukete federalismoaren ongi betetzea.
|
|
|
Eta bat batean, Enniseko bidetik, Chrysler zuri bat azaldu zen, luze horietako bat, badakizue; eta hondartza parean jiratu eta bere barrutik bi tipo irten ziren. Beno, uste
|
dut
bietatik bat neska zela. Dena dela, autotik lasai irten ziren, boskotearengana pauso batzuk eman eta tiroka hasi ziren.
|
|
|
Pozik nago, bai jauna. Eta iruditzen zait, Ralphek esan bezala, bihotz bakar bat
|
dugula
biontzat. Ez dugu beharrik izan, ez zuhaitz batean gure izenak zizelatzeko, ez etorkizuneko proiektuak elkarren artean erabakitzeko, ez ezer.
|
|
|
" Eta uste dut ezen orain berean probatu behar dudala". Eta, nola kakategiak
|
baitzituen
bi jarleku, kondeari beha, erran zuen: " Eta zuk ere probatu zenuke".
|
|
|
Hala, bada, kontua da ezen Bolognatik jalgi behar izan genuenean, gau haietarik bat eman nuela, osabaren zurrungen artean, erreus eta ekurugaitz; eta, Bolognatik jalgi berriak ginelarik, berriz, tormenta izugarri bat izan genuen —euria goian behean—, eta gurdia lohitan sartua gelditu zitzaigun, eta bi zaldiak ere hantxe, ez arre eta ez so. Atertu zuenean, osaba eta biok gurditik jaitsi eta, gurdizainari laguntzeko asmotan, harri batzuk jarri genituen gurpilen aitzinean; gero, berriz, gurdian
|
zituen
bi taket eman zizkigun gurdizainak eta manatu zigun ezen taketak lurrean berma, eta bulka genitzala gurpilak gibeletik, berak zaldiak zigorrez jotzen zituen bitartean, eta entseia gintezela, halatan, gurdia lohitik ateratzerat. Eta, arestian erran bezala, nik gauez gaizki lo egin nuen eta urduri nengoen... eta hala ibili behar izaiteak are urduriago jarri ninduen.
|
|
|
—Berri ona bai hori! Zeren Jainkoaren baitarik datorren botereak bi aurpegi ditu, eta geurean ere, estatu eta erresuma ahaltsuetan bezala, geure eginen
|
ditugu
bi aurpegi horiek hemendik urte batzuetarat, Mattinen eta Joanesen eskutik... Urbiaingo markes jaunaren eta Urbiaingo apezpikuaren eskutik, alegia, biak bat eginik, Jainkoaren eta etxegoiendarren gero eta loria handiagorako!
|
|
|
Saltokiko jabea ohartu zenerako, bekoz beko
|
zituen
biak, eta hark orduan, isilpean bezala, erran zien:
|
|
|
Eta, horrela, nola karta haiek bertze edonoren eskuetan perilos izan baitzitezkeen, galdegin zidatenean zer zioten, ihardetsi nien guztiei ezen famili kontuak zekartzatela, nehori axola ez zitzaizkionak, eta, kartak kainaberan berriro biltzen nituela eta larrukian sartzen, leku segur batean gorde nuen, kaperako sukaldeko sabai kantoiko habe zabalaren gainean —eta, luzatzen zidalarik magalean zuen larrukia, erran zidan—: Hemen
|
dituzu
bi gutunak: irakur itzazu.
|
|
|
Ondorez, manuaren lehenbailehen betetzeko asmoz, beaumondar presoak eta meneko guztiak neure gain hartu eta ate nagusitik iltki ninduan, kasik segidan, Donibane Garazirako bidean, harik eta oha rtu nin tzen arte ezen manuaren betetzea ezinezkoa zela... zeren gaztelutik iltki orduko jalgi baitzitzaigun biderat gaztelau partida bat, jauregirat itzularazi eta gibelarazi gintuena. Guk baino zorte hoberik izango ahal zenuten zuek, eta etsaiaren atzaparretarik salbu izanen ahal
|
zaituztet
biak honezkero, Jainkoak hala nahi dezala!
|
|
|
Eta ni, azkenean, haserretu egiten nintzaion, ulertzen ez nuenez gero nola na has zitezkeen zer ikusirik ez
|
zuten
bi mundu haiek —indiarrena, alde batetik; eta giristinoena, bertzetik— hain bidegabeki eta hain modu arbitrarioan.
|
|
|
Beraz, osaba Joanikotekin bat eginik nengoen arren eta bat egite hark marraz honat jartzen gintuen arren, nola, bertzalde, jaun Marcel ere biziki estimatzen hasia nintzen eta gero eta gehiago estimatuko nuen, hala, bien kontseiluak eta erranak aintzakotzat hartzen nituela, biekin sentitzen hasi nintzen ongi, marraren bi aldeetarat banengo bezala, marraz honat eta marraz harat. Eta, haien izaiteaz denaz bezainbatean ere, berdintsu eta orobatsu gertatzen zitzaidan, zeren atsegin
|
bainituen
biak ere, arras diferentak ziren arren: osaba Joanikot urduria zen, eta laket nuen haren urduritasuna; jaun Marcel baketsua zen, eta laket nuen haren bakea, osaba Joanikoten urduritasuna bezainbat.
|
|
|
Luzamendutan eta gibelamendutan ibili gabe, beraz, egin dezadan aitzina, eta ken diezaiedan lehenbailehen hautsa, ahanzturaren ganbaratik reskatatu
|
ditudan
bi solas haiei.
|
|
|
—Zer signifikatzen du honek? Zeren baitakit ezen nik ez
|
ditudala
bi pare...
|
|
|
—Zerorrek piztu zenidan lehenbiziko susmoa, nahi gabe noski —jaulki zuen, aitzin-solasik gabe—
|
Duela
bi aste, Unairen bila etorri zinelarik, zure amarenera asteburu pasa joateko.
|
|
|
—Rosario ez daitekek, inondik ere, ugaldeko atsoa izan. Ongi konprenitu badut,
|
duela
bi asteko larunbatean eraman zian, aparkalekutik, hire laguna izan litekeen kazetari ezezagun horrek. Gure atsoa, berriz, oroitu ongi, ortziralean agertu zuan ugaldean.
|
|
|
Duela zortzi urte, Kristinari emalegeak eten eta, farmaziatik itzulirik, haurra nahi zuela jakinarazi zidanean, kasik konortea galtzeraino zorabiatu nintzen. Hain segur ere, susmatua
|
nuen
bi hilabeteren buruan eta zeremonia gehiagorik gabe Epaitegian sinatuko genuen papera ez zela aldaketa bakarra izanen. Anarteraino, lerro zuzen batek bat eginik geunden Kristina eta biok, eta lerro zuzen hori triangelu bilakatu zuen Unairen etorrerak.
|
|
|
—Hire alde ere atera nintekean, baina zer erran barregarri gelditu gabe? —irribarre erdia laurdenera ekarri zuen ezpainen arteko marra meheak— Agerian
|
duk
bi informazioen arteko aldea. Errepaso tiki bat egitea gura?
|
|
|
Inoiz pentsatuko ez nuena jende frankoren errana zen aspaldi horretan: gero eta antz handiagoa omen
|
genuen
bi anaiek elkarrekin.
|
|
|
|
Duela
bi urte, aita zenduta, Zabalguneko gure betiko etxea saltzeko asmoa agertu zigun amak. Seme alabetan inor ez ginen kontra agertu, ustez eta salmentaren irabaziez apartamentu tiki eta erosoagoa erosteko baliatuko zela, hiriko auzo berriren batean.
|
|
|
Esperoan
|
nituen
biak. Unai eskutik lotu zitzaidan.
|
|
2001
|
|
|
Putakeria ez, enpresako lanpostuen behin behineko berregituraketa, argitu zion Anartzek berak
|
duela
bi egun kasualitatez kalean topo egin zutenean. Irribarre ironiko batekin kontatu zizkion Tasiori enpresako nagusiak kontratua ez berritzeko eman zizkion arrazoiak:
|
|
|
Plazatik gertu geratzen den taberna lasai batera.
|
Duela
bi urtez geroztik ia urtero afaltzen dute han. Gorkak lan egiten duen aurrezki kutxa hondatu zutenetik ez dute jaten Herrikon ogitartekoa.
|
|
|
Neurona hilketa maila kezkagarrira heldu dela hausnartu du Tasiok. Baina, duen mozkorra kontuan izanik, bere paranoien jatorria aztertzea eta etxerako bidea gogoratzen saiatzea, batera egin ezin
|
dituen
bi gauza dira. Eta une horietan, zalantzarik gabe, bere ohea harrapatzea da gehien erakartzen duena.
|
|
|
Eroski ondoan eraiki berri zituzten etxeetako batean apartamentu txiki bat erosteko adina. Aurki han bizitzen jartzeko asmoa omen
|
zuten
biek. Arantxak, ikaslea izaki, ez zuen diru sarrera handirik baina, Tasiok jakin ahal izan zuenez, altzariak jartzen lagundu omen zuen gurasoek emandako diruarekin.
|
|
|
Zer egina
|
zuten
bi ahizpok. Ez zen agertu herritar bat ere ahizpak lizunkerian edo jokabide gaiztoan ikusi zituenik.
|
|
|
Vishnuk hamar urte zituen, eskolatik gelditu behar izan zenean. Amak ezin
|
zituen
bi ume eskolara bidali. Gastu gehiegi.
|
|
|
‘Bera
|
duela
bi urte hil zen. Baina zeozer behar baduzu ni bere alaba Arantxa naiz... ’
|
|
|
‘Gure aita hara itzultzeko asmoarekin bizi izan da,
|
duela
bi urte hil den arte.’
|
|
|
Aurrez aurre
|
nituen
bi arraunlariak. Arraunen paleta uretara jausten zen, urpea erratzak bezala garbitzeko.
|
|
2002
|
|
|
Oso oker ez dabiltza. Bilbon baditut rottweiler bana
|
duten
bi lagun. Deustu auzoan harro harro ibiltzen dira zakurrarekin.
|
|
|
Eleanorrek zakurra bere apartamentura eraman zuen. Lau lagunekin bizi zen eta apartamentuan
|
bazituzten
bi katu. Nola konponduko zen katuokin jakin ez, eta bere gelan sartu zuen, atea ongi itxirik.
|
|
|
Hain zuzen ere Kapotenean egoten naiz ni. Hor
|
bazituzten
bi zakur, teckel, dackel edo dachshund, Paputxin (aita) eta Patxi (umea). Ia seguru ez duzu ulertu ze saizki den hori.
|
|
|
Deustuko Unibertsitatean ere ezagutu ditugu ikasle bera maite
|
zuten
bi irakasle, betiko etsai bihurturik.
|
|
|
Espainiako gerla zibila hasi zenean nik artean ez
|
nituen
bi urte. Beraz, gerla horren oroitzapenik ez dut batere.
|
|
|
Igo zen, ondoren, frantsesa, oholtzara; ekarri zuten beste kaxa txiki bat, beste euli bat gordetzen zuena; ireki zuten kaxa; atera zen eulia; egin zuen hegan... baina frantsesak, orduan, bitan eragin zion ezpatari, eta euli hark ere goitik behera egin zuen; eta frantsesak harro baino harroago esan zuen: ‘Euli horrek ez dik aurrerantzean hegan egingo’; arrazoi zuen; begiraleak bertatik bertara frogatu ahal izan baitzuen euliak erroerrotik moztuta
|
zituela
bi hegalak. Igo zen, azkenik, euskalduna oholtzara; ekarri zuten beste kaxa txiki bat, beste euli bat gordetzen zuena; ireki zuten kaxa; atera zen eulia; egin zuen hegan... baina euskaldunak, orduan, beste bitan eragin zion ezpatari, eta euliak... euliak hegan segitu zuen, arestian baino azkarrago, hori bai:
|
|
|
Bisita haiek ohikoak izaten ziren, zeren, Dionik eta Soniak beren esku lanak Sergio eta Sararen dendatik bideratzea erabaki zutenetik, noiznahi etortzen baitziren bata edo bestea bisitan, edo biak batera, beren produktuekin. Sonia bakarrik joaten zenean, gainera, kafetxo bat hartzeko ohitura
|
zuten
biek, herriko taberna batean. Egun hartan ere hala esan zion Soniak:
|
|
|
Eta, handik aurrera, ohitura hura hartu zuen, nik kontatzen nizkion ipuinak marraztekoa. Haietako batzuk gordeak
|
ditut
bi karpetatan.
|
|
|
Azkenean, ikastetxetik bota
|
zituzten
biak. Eta ez astebeterako, baina betiko.
|
|
2003
|
|
|
Berriz ere gogoratuko dugun bezala, Humboldt prusiarra ohartua baitzen,
|
duela
bi mende, Hegoaldeko euskaldunek bazekitela ordukotzat beren euskal naziotasuna mendekatzen, ez gara harrituko gaur egun oraino, Pariseko kazetariak mintzo baldin bazaizkigu Hegoaldeko euskaldunen nazio kontzientziaz.
|
|
|
Lerro horiek irakurtzean iduritu zait bi ikuspegi arrunt kontrajarri badirela gure kasuan eta, biak berdin kaltegarriak baitzaizkit, nahi
|
nituzke
bi hitzez argitu:
|
|
|
Gaur egun bere alaba, aitaren bidetik diputatu izan ondoan, gerlako ministro gradura heltzen ikusi duen jaun batek gonbidatu ninduen bere etxera, duela hogeita hamar bat urte, nahi
|
zituela
bi solas egin nirekin, eta, atea ireki orduko, erran zidan:
|
|
|
Eta aski aise bete
|
zituzten
bi puntu horiek, Alemaniaren kasuan, Otto von Bismarckek eta, Italiaren kasuan, Cavour kondeak. Baina nazio xumeagoak printzipio beraren izenean Europaren erdian iratzartzen hasi zirelarik, erresuma eta inperio zahar batzuen puskatzeak arazoak sortu zituen.
|
|
|
Txikitan, Justoetxeko don Justo Gramatikaria egin zuen lagun, eta honek beti babestu zuen. Baserritar ilustratuak izan nahi
|
baitzuten
biek ala biek, ume umetatik: bi uharte, nekazarien ezjakintasunaren itsaso gatzik gabean.
|
|
|
Ez nituen berriro ikusi, uda pasata Bartzelonara joan nintzelako. Nahiago
|
nuke
biak ere ongi ibiliko balira. Juan Ignacio, Jose Angel.
|
|
|
Kamareroak ez zuen astirik izan ezer erantzuteko. Berehala gerturatu ziren argindar zutabeen planta
|
zuten
bi gizon.
|
|
|
A, eta guk ere asteazken eta ostiral arratsaldeetan jai dugu, baina okupatuak
|
ditut
biak, neska. Zer egingo diogu, bada?
|
|
2004
|
|
|
Lehen Ramallahn bizi ziren, baina, ez dakit jakingo duzun aspalditik dabiltzala israeldarrak erasoka inguru horretan. Palestinar gobernuaren aurkako atakeak egunerokoak izan direnez, Rafahra joatea erabaki zuten
|
duela
bi hilabete. Baina han ere ez daukate egoera hoberik.
|
|
|
–Ayman
|
duela
bi urte hil zuten, bigarren Intifada hasi baino bi hilabete lehenago, asentamentu bati erasotzean. Baina eraso orduko hil zituzten kolonoek.
|
|
|
–Sarah ez dago emozio handiak hartzeko moduan.
|
Duela
bi hilabete, shock baten ondorioz, memoria galdu du eta ez da gogoratzen ezertaz. Beraz, denbora du memoria berreskuratzeko; ez dakigu luzea ala laburra izango den, horrela diote behintzat ikusi duten espezialistek, baina, esan bezala, denbora du.
|
|
|
Horixe. Hari honek ez dik gehiago ematen, eta beste hari batekin saiatzea hobe
|
dugula
biok. Hik baduk nondik tira, eta nik ere bai.
|
|
|
Egia esan, neu ere iritzi bertsukoa naiz besteen nortasuna onartzeko irizpide horretan. Mendeko
|
gaituzten
bi Estatu totalitario horietako herritarren aldetik ere begikotasun hobea izango genuke gure aldetik izan behar genukeena bagina. Hain zuzen, behinola Monzonek esan bide zuen hura datorkit gogora bat batean:
|
|
|
–Usteok (Mari Karmen Garmendiarenak eta Bernardo Atxagarenak ditu gogoan) erabat oker dira. Herri batek ezin
|
du
bi hizkuntzez ongi hitz egin. Ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk.
|
|
|
Elebitasunaren munduak gure mundua bitan banatzen du: alde batetik, gu geu gaude, euskaldunok, herri gisa hizkuntza eta kultura jakin baten ordezkari; beste aldetik, mendeko
|
gaituzten
bi Estatuak, beraien identitate zeinu guztiekin batera. Bitasun honen logika gaiztoari itzuri egiteko, bitasun horren morrontza errazago uxatzeko edo Europa ardatz izango lukeen identitate eremu zabal berriaren itxaropena euskaldun askok eta askok aitortu du jendaurrean.
|
|
|
Ele eta kultura bitasunaren dinamika egiazki bi identitate horien ezpalekoa izateko, bi herrien antolamendu nazionalak ezaugarri simetrikoak dituen botere harremanetan oinarriturik egon behar baitu. Nahitaez, halakoxea izan behar
|
du
bi komunitateen arteko botere orekak. Zer du ordea halakoxetik gure ele eta kultura bitasunak?
|
|
|
Euskal Herriko Euskaltzaindiak, ordea, ez du euskaldun gobernu bat ere bere alde. Aitzitik, kontra ditu
|
dituen
biak. Españia’ko eta Fraintzia’ko erresumak ez dira euskeraren zerbitzuko, nola edo hala española eta frantsesa hedatzearen alde baizik.
|
|
|
Hitz batez, beraz, ba
|
ditu
bi aurpegi: hots mordoa, soiñu segida, fonetikari dagokiona; eta adierazkia, adierazten dana, semantikari dagokiona.
|
|
|
Eztanda egin du Ponte a Emak. Gortinetan igarri da. Ze zentzutan egin duen eztanda, ezin da jakin, baina gortina ugari mugitu da, batzuk bortitzago itxiz eta besteak leunago ezkutatuz atzean
|
zituzten
bi begiak, iraultzek hori dutelako, indar handi bat, erremedio barik eramaten zaituena begiak ixtera ala platerak bezala zabaltzera, erdibide barik.
|
|
|
–Ez horixe –ukatu zuen Mitxelenak– Ea nola azaltzen dizudan... Argi dago ezin dugula Euzkadi gure indarraz bakarrik askatu,
|
duela
bi urte ezin izan genuen bezala.
|
|
|
Baina bai, hori badakizu.
|
Duela
bi aste ideia berri bat izan nuen... ideia bandalikoa. Pentsaezina.
|
|
|
–Atzo utzi zidan mezuaren arabera,
|
duela
bi aste ideia ezberdina izan zuen; ideia bandalikoa. Indarberrituta, nonbait, beste behin murgildu zen bere bilaketan.
|
|
|
–Mireiarena nire hanka sartze handiena izan zen.
|
Duela
bi urte inguru jakin genuen Mireia izeneko ikasle gazte batek ideia arriskutsuak zeuzkala. Ez zegoen oraindik bereziki hurbil, baina gerturatzen ari zen.
|
|
|
–A ze fardela! –kexatu zen Bohr, bileraren zergatia ulertuz– Nahiago
|
nuke
biok oker ibili bagina! Zer egin behar dugu orain?
|
|
|
Hurrengo bi bihurguneak isilpean igaro dituzte. Isilpean daude baina buruan zarata
|
dute
biek. Barne zarata isilarazteko ahalegina egin du emakumeak musika zinta bat atera eta kasetean sartuz.
|
|
|
kirolari buruzkoa bata, Marca, eta orokorra bestea: egun batean Egin, aitak ezkertiartzat baitzuen bere burua, eta biharamunean El Diario Vasco, amonak ezin
|
baitzituen
bi egun baino gehiago pasatu eskelarik irakurri gabe. Eta, berak prestatutako kafesnea eta kruasan bat hartzen zituela, Marca zabaldu eta goitik behera irakurtzen zuen, hura bere goizeroko brebiarioa balitz bezala.
|
|
2005
|
|
|
Kontxik bazuen osaba bat, baserri batean bizi zena, eta sugeetara zaletu zena.
|
Bazituen
bi suge, berak egindako eta hartarako egokitutako zurezko kaxa batzuetan gordetzen zituenak, bakoitza kaxa batean. Suge haietako bat, gainera, handia zen, eta pare bat metro izango zituen.
|
|
|
Gauerdia atzean utzi dutela ikusi du bulegoko erloju borobilaren orratzetan. Ametsek ere han jakin du konektatu behar
|
zuenetik
bi minutu baino ez direla joan. Denboraren sena guztiz ezabatzen zaio, pentsatu du berdin izan zitekeela ordubete.
|
|
|
Beste aukera guztiak baztertu ondoren, argi nuen orria etxe barnean egon behar zela. Goitik behera miatu nituen autoaren maletegian
|
nituen
bi kaxa paperak, eta han ez zegoen ezer konprometigarririk inorentzat. Non ezkutatu orri solte bat?
|
|
|
–Ulertzen ez
|
ditudan
bi faktura dauzkat hemen, eta baita norbait hiltzen denean egiten diren oroigarri horietako bat ere.
|
|
|
bietako bat hiltzean bestearen izena ere jartzen dute. Eurek uste
|
dute
bietako bat hiltzean, neurri batean behintzat, bestea ere hil egiten dela.
|
|
|
Erroma bisitatzeko
|
zituzten
bi egunak iraungi zitzaizkienean eta azken agurra esateko Zezilia eta Carlorekin batu zirenean, Carlok txanpon zulodun bat poltsikotik atera eta neskei telefonoa emateko eskatu zien; hariz lotuta kolkotik dindilizka eramaten zuen txanpon hark, telefono publikoak doan erabiltzeko tresnak alegia, beraien artekoa bizirik mantenduko zuela azalduz. Barreari eman zioten laurek, tristuraren aurrean itxaropen izpirik txikienak eragiten duen barre leloari... eta neskei esperantza apurra piztu zitzaien sabelean, hazia erein duenak euriaren zain zerura begiratzen duen bezala.
|
|
|
Salgaiak(" jeneruak" herrikoiago) haritzondoaren atzeko barruki luzean jarrita zeuden, bi ilaratan. Eta nik mutur batetik bestera kurritu nahi
|
nituen
biak.
|
|
2006
|
|
|
Euskal Herrian bere zain egon diren ahizparen begi gazteei begira. Bi ahizpak eskutik helduta ikustean, Nereari iruditu zaio denbora gelditu egin dela, edo, hobeto esanda, atzera egin duela denborak, eta aurrean
|
dituen
bi emakumeek ihes egin dutela Izagirre jatetxeko sukaldean hartutako argazkitik, hainbat urte beranduago ospitale zuri batean elkartzeko. Eta une batez txuri beltzean ikusi ditu biak.
|
|
|
Agian gogoan duelako Ingalaterran elkar ezagutu zutenean Lewisek berak egiten zuela barre Nerearen lagun Maitek eta biek hitz egitean zuten doinuaz. Lewisek esaten zien garagardoa gizonek bezala edateaz aparte, oso doinu barregarria
|
zutela
biek ere ingelesez hitz egitean. Eta barre egiten zuen.
|
|
|
–Bi izen eman nizkion –erran zuen– Uste
|
dut
bi besterik ez niola erran, ez naiz oroitzen. Gehiago nekien, baina pentsatu nuen Espainiakoak izanik ez zela haien bila joanen.
|
|
|
Horien artean, zure aitari buruzko zenbait... agiri. Uste
|
dut
biek elkar ezagutzen zutela.
|
|
|
–Uste
|
dut
biok galdu samar gabiltzala –erran zuen.
|
|
|
–Benetan, Xavier, uste
|
dut
bi buelta eman nizkiola giltzari. Seguru nago... ia seguru.
|
|
|
Bizpahiru aldiz errepikatu nuen, ez oso ozen, baina lo sakonean zetzan hura. Besoa luzatu nuen, baina konturatu nintzen beso bateko tartea baino handiagoa utzia
|
genuela
bion etzalekuen artean. Antoisin bat neukan eskura, gauetan ur pixka batekin utzi ohi nuena; hango ura bota nion gainera, eta antoisina bera ere botako nion, aurretik bera itzarri ez balitz, ikara batean:
|
|
|
Veronicak ederto betetzen du definizioa. Kafea eta jefearen kontra pistola, beti
|
ditu
biak kargatuta. Errietan dabiltza egunero, esnearekin eta esnerik gabe).
|
|
|
Cheers egin zenuen topa, eta gero kaka zaharra neure omenez. Bat, bi, hirugarren garagardoa iritsi zenerako erabakiak
|
nituen
bi gauza: bata, arazo gehiegitan sartuko nintzela garagardo horietan zegoena baino gehiago irakurriko banu.
|
|
|
Izan ere, kamelietan ere ez da dena eder eta zoragarri. Aitzitik, kameliak
|
baditu
bi akats nabarmen. Alde batetik, kamelia lorea delikatua da oso, ez hotza eta ez eguzkiaren galda jasan ezin dituena, eta horregatik da hain zaila kamelia landarea lore ederrez su gorritan kiskali beharrean ikustea, edozein izotzek alferrik galtzen baititu oraindik erabat zabaldu gabeko kukuluak.
|
|
|
Gotorlekuak neurrigabeko boterearen neurrigabekeria du, dudarik gabe. Harresiek
|
badituzte
bi kilometro luze, hemezortzi metro garai dira ibaiertzean, eta hogeita hamarretik gora hiri alderantz.
|
|
|
Kario pagatu behar izana zuen harengatik, eta horrek miretsirik utzi gintuen denak, gizona ez baitzen halako apetetan dirua xahutu zale. Zelak mailu txiki batzuk ageri
|
zituen
bi aldeetan, larru gorrixkan itxuratuak. " Izenari ohore egin behar zaiok", aditzera eman zidan Migelek hura erakustean.
|
|
|
Orduan, Garrüzen biltzen zen Etxeberrirekin eta gainerako ministro euskaldunekin, Erreformaren doktrina gure mintzairan paratu beharrez. Ez
|
zuen
bi urte hartatik, baina niri aspaldiko, arras arras aspaldiko istorioa iruditzen zitzaidan hori guztia.
|
|
|
Badakit horrek, berez, ez duela deus erran nahi. Korrituak
|
ditut
bi Nafarroetako lurrak, ipar eta hego, Biarnokoak, Frantziakoak, Aragoikoak... Eta denetan, ehunka andre gizon ezagutu ditut nire gisakoak.
|
|
|
Istant bakar batez, ordea. Eskua luzatu eta ohantzearen azpitik hartu ditu oraino irakurri gabe
|
dituen
bi orrialdeak. Ez luke zergatik azaltzen jakinen, baina neskatoa izan ala ostalaria izan, nahiago du datorrenak paperetan harrapatzea, atea irekitzen duenean.
|
|
2007
|
|
|
Bukatu nirekin egin zenuen. Horretarako ez
|
zenuen
bi aldiz pentsatu beharrik izan, nirekin laster egin zenituen egin beharrekoak.
|
|
|
Beste batzuetan bezala, literaturaz aritu gara kilometro batzuetan, txirrindularitzaz gain literatura ere oso maitea
|
baitugu
biok. Euskal Herrian txirrindularitza oso errotua dagoen arren, euskal literaturan ez duela presentzia handirik komentatu dugu gaurko solasean:
|
|
|
Alta, Greziako argia eta paisaia behialako berak dira gaur egun, argudiatzen du; beraz, izpiritu grekoa ere bat eta bera da egun hala orduan: . Antzinako arima grekoa eta gaurkoa biak bat dira, lur beretik erneak biak, aire bera
|
dute
biek argi berberean arnasten? 433. Izenak bakarrik aldatu dira. Substantzia, milaka urte eta gero ere, berbera gelditu da?.
|
|
|
–Txotxoloa zu! Zergatik gelditu behar
|
du
bi pisuren artean?
|
|
|
Ez zuen zentzurik otsailean egiteak: Oslorainoko bideak izoztuta zeuden, arriskutsua izan zitekeen eta, gainera, lana
|
zuten
biek, eta ez zuten margolana miresteko astirik izango. Horregatik aukeratu zuten 2004ko abuztuaren 22a, uda zelako eta Amandari ilusioa egiten ziolako bere urtebetetze egunean Oihua etxera ekartzeak.
|
|
|
Kontuak egiten aritu naiz, Madeleine, eta, gaizki kalkulatu ez badut, uste
|
dut
bi egunetako irribarrea tokatzen zaidala.
|
|
|
|
Duela
bi urteko neskak eta gaur egunekoak ez dute zerikusirik, eta horren errua Miguelek daukala onartu du. Gauez ondo sentitzen da, baina eguna infernu bilakatu zaio.
|
|
|
Laster deituko du.
|
Duela
bi ordu zen irtetekoa Bilbotik Madrilerako hegazkina. Bestetan baino goizago irten da etxetik senarra.
|
|
2008
|
|
|
Ezer ulertzen ez
|
duten
bi pertsona jaiki dira trajeduna jipoitzen ari direnak gelditzeko asmoz; baina jendeak haien gainera egin du salto, eta ostikoka errenditu dituzte.
|
|
|
–Migel, Oihana ez zegok hirekin. Puta horrek
|
duela
bi urte utzi hinduen!
|
|
|
Etxe atarian musukatu nau, eta dagoeneko bere jaka alfonbra besarkatzen ari da. Bi izaki basati gara orain, elkar irentsi nahi
|
dugun
bi munstro, izara leunetan irristan.
|
|
|
aitzitik, abenturazale amorratua ere bazen?, eta hain zen kontsula, bestetik, gitarrista trebea bezain kantari gain gainekoa? halako eran, non biek ala biek sentitu baitzuten hasieratik bertatik afinitate moduko bat. Andaluziako herri kantak ez ezik, pintura inpresionista ere atsegin
|
zuten
biek?, haien gustuen munduek euskarri bera balute bezala, hots eta kolore konbinazio bertsuen sintonian. Urtebete lehenago, gainera, kontsula alargundu eta, adisketasunak hartara bultzatzen zituelako edo, gero eta maizago biltzen hasi ziren, hilean behin edo, arratsaldeko lehen orduan neguan, eta beranduxeago uda partean.
|
|
|
Biak egonak ziren Parisen, kontsul jauna bizpahiru aldiz, eta markes jauna behin bakarrik, emaztea eta alabak lagun zituela?, eta ikustekoa zen nola aritzen ziren pinturari buruzko elkarrizketetan, batak Monet aipatu orduko aipatzen baitzuen besteak Manet, honek Cezanne eta hark Van Gogh, batak Degas eta besteak Pissarro? Inpresionismoak zurrunbilo bat sortu zuen artearen munduan XIX. mendearen azken laurdenean, eta bazirudien ezen zurrunbilo hark harrapatuak
|
zituela
biak, oro su eta oro keinu, jaurti ere, halaxe jaurtitzen baitzituzten hitzak beroenean zeudenean, tiroak balira bezala, gaiak edo gaiarekiko zaletasunak. Eiffel dorrearen eraikuntza ere, paristar askoren eta artista ez gutxiren aurkakotasunarekin eraiki zena4, noiznahi izaten zuten eztabaidagai, nahiz eta auzi hartan erabatekoak ziren desadostasunak, markes jauna burdinazko dorrearen alde agertzen baitzen eta kontsula aurka?
|