|
2000
|
|
|
Nola ukitu ninduen aitaren erran hark, eta nola sentitu
|
nituen
bi ele haiek —garaile eta galtzaile—, biak ongi berezirik eta marra batek banaturik, gaua eta eguna bezala! Eta bi hautu ezin garbiago haien aitzinean, zein garbiak ziren, halaber, ene preferentziak eta ene lehentasunak!
|
|
|
Berant baino lehen harrapatu
|
nituen
biak zaltegian, besarkaturik eta urrumakaturik...! Eta, anaiak erran bezala, atseginez ari ziren biak, beren egiteko hartan laketurik eta mihiak korapilaturik, hasperenka...!
|
|
|
osaba etxerat ekarri eta handik aste pare baterat izan zen, noiz eta Maddalenek eta osabak beren artean iharduki baitzuten; eta, hala, diskusionearen ondorez edo, Maddalen tristura oso batean sartu zen, zeina irakur baitzitekeen haren begien lausoan; osaba, bere aldetik, haserre zegoen, Maddalenekin ez ezik bere buruarekin ere. Baina, osabaren arratsaldeko ibilalditxoan, zeina bi guardiak zaindurik egiten baitzuen, juntatu eta elkartu zitzaion Maddalen... egin zuten lizar baten ge rizpean geldialdi bat, ikusi
|
nituen
biak solasean —guardien begi bistan beti ere, baina ez haiek entzuteko puntuan—, eta adiskideturik edo itzuli ziren handik, biok ere irritsu.
|
|
|
Urduri nindoan, zangoak dar dar, eta harat heldu nintzenean, atea zabalik ediren nuen. Eta barrena sartu, eta han berean ediren
|
nituen
biak zerraldo, osabaren burua Maddalenen, eta haren eskuineko eskua honen ezkerreko eskuari loturik.
|
|
|
Esperoan
|
nituen
biak. Unai eskutik lotu zitzaidan.
|
|
2001
|
|
|
Aurrez aurre
|
nituen
bi arraunlariak. Arraunen paleta uretara jausten zen, urpea erratzak bezala garbitzeko.
|
|
2002
|
|
|
Espainiako gerla zibila hasi zenean nik artean ez
|
nituen
bi urte. Beraz, gerla horren oroitzapenik ez dut batere.
|
|
2005
|
|
|
Beste aukera guztiak baztertu ondoren, argi nuen orria etxe barnean egon behar zela. Goitik behera miatu nituen autoaren maletegian
|
nituen
bi kaxa paperak, eta han ez zegoen ezer konprometigarririk inorentzat. Non ezkutatu orri solte bat?
|
|
|
Salgaiak(" jeneruak" herrikoiago) haritzondoaren atzeko barruki luzean jarrita zeuden, bi ilaratan. Eta nik mutur batetik bestera kurritu nahi
|
nituen
biak.
|
|
2006
|
|
|
suaren inguruan bilduta, gitarra eta kantua, txaloak eta txisteak, eta, behingoz bada ere, nik ere hartu nuen parte barre eta negarren jolasean, ez oso sutsu hala ere, ez bainintzen halako zeremonietara oso emana, eta gainera beste bat zen buruan neukan kezka. Don Tirso eta Albertori begiratzen nien betertzez; halako batean, hizketan ikusi
|
nituen
biak, eta nitaz ari zirela pentsatu nuen, niri begira sumatu bainuen apaiza. Orduan muturra okertu balu akabo, baina aurpegi ona jarri zuela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Cheers egin zenuen topa, eta gero kaka zaharra neure omenez. Bat, bi, hirugarren garagardoa iritsi zenerako erabakiak
|
nituen
bi gauza: bata, arazo gehiegitan sartuko nintzela garagardo horietan zegoena baino gehiago irakurriko banu.
|
|
|
Ezkerrean, zaldi gainean ibiltzeko zela zekarren herrestan. Lehen behakoan ezagutu
|
nituen
bi aldeetako mailu txikiak, Donapaleuko uhalgileak aitatxiren enkarguz larru gorrixkan itxuratuak. " Izenari ohore egin behar zaiok", aditzera eman zidan egun hartan Migelek, apaingarriez harro.
|
|
|
Etiennek eguzki atera berria estaltzen zidan eta, bigarrenez hain denbora gutian, nire ezpatarekin lepoa mehatxatzen. Begiak kliskatu
|
nituen
bi hiru aldiz. Bizitzen ari nintzena amesgaiztoa izan behar zen.
|
|
|
Adi adi ikusi nituen Bernat eta Batis. Nik ez nion ulertzen, baina harridura aurpegiz ikusi
|
nituen
biak. Hizketan jarraitu zuen, harik eta zeozertan hasi zen arte.
|
|
2007
|
|
|
Izuak harturik ikusten
|
nituen
biak, gero eta larriago, eta plazer une hori luzatu egin nahiko nukeen, zuku gehiago atera, baina ez dut halakoetarako balio.
|
|
|
Ezinezkoa. Orduan zergatik edan
|
nituen
bi garagardo jarraian eta hirugarren bat gero. Zergatik galarazi zidan loa frak batez jantziriko Asierren irudiak?
|
|
2008
|
|
|
Itxarotea erabaki nuen. Itsasoari begira egin
|
nituen
bi minutu, aberea ondoan sentitu nuen arte. Uhaletik heldu eta etxeraino lagunduko niola esan nion emakumeari.
|
|
|
Izerditan bukatzen zuten batzuetan eta elkarrekin sartzen ziren dutxara eta algaraka entzuten nituen luzaz nire gelatik. Gero, ispiluaren aurrean pitin bat makurturik sumatzen
|
nituen
biak elkarrekin, bainugelako atearen zirriztutik. Emakumeak horrelaxe zeudela ederrenik erabaki ohi nuen, hanka puntetan, ipurdiak gora, beren braga ñimiñoekin, ispiluaren aurrean aurrerantz makurturik.
|
|
2009
|
|
|
jende harekin ezin zen txantxetan ibili. Ezagutzen
|
nituen
bi mutilak. Garai hartan denok ezagutzen genuen elkar Iruñean eta inguruetan.
|
|
|
Eta niri ematen zidana ez zitzaidan gustatzen. Poliki, boligrafoari txapela jarri, orria tolestu eta motxilan jaso
|
nituen
biak. Ebakiari azken zurrupada eman nion, baina hura ere hotza zegoen ordurako.
|
|
|
Zin egiten dut: elkar noraino gorrotatzen zuten jakinik ere, malkoak ikusi
|
nituen
bi anaien bisaietan, elkarri sekula betiko adio erratean. Orobat negar egiten zuen Alençonek, bere anaia zaharrenak adina hastio izanagatik Poloniako errege berria.
|
|
|
Aire eske, urrats pare bat egin nuen gibelka, parean
|
nituen
bi lagunengandik, kontalaria, zaindaria, urrundu beharrez.
|
|
2010
|
|
|
Hala, bada, aitak bere harrizko harrizkotasunetik begiratzen zigun berriro, eta handixe mintzatu zitzaigun: . Nik aspaldi galdu
|
nituen
biak, eta aita santuak ere ez dit sentimendu hau aldatuko??. Jarraian, zutitu eta egongelatik alde egin zuen, baita Teofilo Mariak ere, aitaren atzetik.
|
|
|
–Baina ikusten dut ez dituzula txokolatezko musuak gogoko dagoeneko??; oihu egin nahi izan nion, baietz eta baietz, azken bolada hartan, ordu bakoitzean, minutu bakoitzean eta segundo bakoitzean? bere txokolatezko muxua besterik ez nuela irrikatzen, baina airea falta izan zitzaidan oihu hura nire baitan biribiltzeko, eta, eskuaz keinu bat egiten nuela Helena bazter zedin, aurrera egin nuen; eta eman nuen pauso bat, eman
|
nituen
bi eta hiru eta lau, eta, gehien behar nuèn mementoan aire burbuila bat birikaratzen nabaritu nuelako edo, nola itxiko nizkion, bada, ateak aukera hari, behin itxiz gero betiko itxi bainiezazkiokeen!?, jiratu eta honela esan nion: –Helena!?; eta Helena ere jiratu, ni nengoèn norabidean bi edo hiru pauso eman, eta halaxe segitu nuen:
|
|
|
Niri ere egin zidana ez zen, bada, txikiagoa izan; orduan ere jaiotza jartzen ari ginen: jarri genituen aterpean Jesus, Jose eta Maria; jarri genituen errege magoak, jarri genituen artzainak eta etxetxoak, jarri genuen izarra?; jarria genuen guztia, beraz, baina, ai, ni maitemindua nengoen, eta orduan bururatu zitzaidan bururatzekoa!; hartu nituen artzain bi, mutila eta neska?, jaiotzaren ertzetako batean zeudenak; hartu nuen hari txirrika; moztu
|
nituen
bi hari puska, irudiei lepotik lotu nizkienak; zintzilikatu nituen irudiak euskarritik, hariak euskarriari lotuz beste muturretik, eta hantxe geratu ziren irudiak airean, izarraren alde banatan; halaxe sentitzen bainintzen ni neu ere garai hartan, izarretako izakia banintz bezala!; guztiek harri eta zur begiratzen zenidaten, eta nik argibideak eman nizkizuen, jakina:
|
|
|
Handik astebetera, ordea, unibertsitatetik bueltan nentorrela, udaberriko arratsalde eguzkitsu bat zen, eta, ohi ez bezala, egoitzara oinez itzultzea erabaki nuen, tranbia alde batera utzita?, berriro ikusi
|
nituen
biak, nagusia eta txakurra, baina ez parkean, baizik eta parketik hirurehun bat metrora zegoèn kale batean. Espaloitik zihoazen, eta ni atzetik, hogei bat metrora, haiek bat batean gelditu, eskuinera jiratu, ate bati begira geratu, eta gizonak atea jo zuenean.
|
|
|
Joan zen Helena, eta sekulako hutsunea egin zitzaidan barruan; joan zen, bai, baina desioa geratzen zitzaidan; eta irudimena; neure baitan
|
nituen
biak, desioa zaldi eta irudimena zaldizko, nonahitik noranahi eramaten nindutenak, zein baino zein beroago; esan ere, esango nuke gorputz arimak eroetxe izan nituela bolada batean, sukar baten mende banengo bezala, desioak sutzen baitzidan irudimena eta irudimenak desioa; ongi gogoratzen naiz nola esan nion Helenari agurtzeko orduan, ahotsa eta eskua ere dar dar: –Karta bat da.
|
|
|
gero, txakur baten negarraldi laburra, bospasei segundokoa, eta gero, isiltasuna. Oilaritea zen, beraz, oilarrak jotzeko ordua, ilargi puska distiratsu bat lekuko, baina nik ez
|
nituen
bi tiro baizik entzun, eta txakur baten negarraldi laburra. Eta, gertatu berri zèn izugarrikeriari antzemanez edo, hankak dar dar jarri zitzaizkidan.
|
|
|
Ordainean, malko batzuk irristatu zitzaizkidan masailetan behera niri ere, eta hiru musu eman nizkion. Gero, sartu nintzen etxean berriro, gosaldu genuen, nirekin etortzekoak ziren ama eta Ada tren geltokiraino?, iritsi zen taxia, hartu
|
nituen
bi maletak eta atarian utzi, hurbildu nintzen Mendirengana azken agurra emateko, baina orduan inoiz ez bezala hasi zitzaidan txakurra negar eta negar, jauzi ere egin zuen, halako batean, maleta baten gainera, baita maletaren heldulekuari heldu ere, keinu harekin esaten ariko balitzait bezala: –Nik eramango dizut maleta bat, baina eraman nazazu, arren???, harik eta arnasa estutu eta bihotza hautsi zitzaidan arte.
|
|
|
Ordainean, malko batzuk irristatu zitzaizkidan masailetan behera niri ere, eta hiru musu eman nizkion. Gero, sartu nintzen etxean berriro, gosaldu genuen —nirekin etortzekoak ziren ama eta Ada tren geltokiraino—, iritsi zen taxia, hartu
|
nituen
bi maletak eta atarian utzi, hurbildu nintzen Mendirengana azken agurra emateko, baina orduan inoiz ez bezala hasi zitzaidan txakurra negar eta negar —jauzi ere egin zuen, halako batean, maleta baten gainera, baita maletaren heldulekuari heldu ere, keinu harekin esaten ariko balitzait bezala: " Nik eramango dizut maleta bat, baina eraman nazazu, arren..." —, harik eta arnasa estutu eta bihotza hautsi zitzaidan arte.
|
|
|
gero, txakur baten negarraldi laburra, bospasei segundokoa, eta gero, isiltasuna. Oilaritea zen, beraz, oilarrak jotzeko ordua, ilargi puska distiratsu bat lekuko, baina nik ez
|
nituen
bi tiro baizik entzun, eta txakur baten negarraldi laburra. Eta, gertatu berri zèn izugarrikeriari antzemanez edo, hankak dar dar jarri zitzaizkidan.
|
|
|
Niri ere egin zidana ez zen, bada, txikiagoa izan; orduan ere jaiotza jartzen ari ginen: jarri genituen aterpean Jesus, Jose eta Maria; jarri genituen errege magoak, jarri genituen artzainak eta etxetxoak, jarri genuen izarra...; jarria genuen guztia, beraz, baina, ai, ni maitemindua nengoen, eta orduan bururatu zitzaidan bururatzekoa!; hartu nituen artzain bi —mutila eta neska—, jaiotzaren ertzetako batean zeudenak; hartu nuen hari txirrika; moztu
|
nituen
bi hari puska, irudiei lepotik lotu nizkienak; zintzilikatu nituen irudiak euskarritik, hariak euskarriari lotuz beste muturretik... eta hantxe geratu ziren irudiak airean, izarraren alde banatan; halaxe sentitzen bainintzen ni neu ere garai hartan, izarretako izakia banintz bezala!; guztiek harri eta zur begiratzen zenidaten, eta nik argibideak eman nizkizuen, jakina: " Zerua lurrera ekartzean eraman zuen lurra zerura Jesusek, Belenen gizon egin ahala...";" Bai, Gabino, baina neska mutil horiek urkatuak dirudite!" esan zidan Adak;" Eta lurrean dauden artzainek azpiko galtzak ikusiko dizkiote neskari...!" esan zuen Domingok.
|
|
|
Hala, bada, aitak bere harrizko harrizkotasunetik begiratzen zigun berriro, eta handixe mintzatu zitzaigun: " Nik aspaldi galdu
|
nituen
biak, eta aita santuak ere ez dit sentimendu hau aldatuko...". Jarraian, zutitu eta egongelatik alde egin zuen, baita Teofilo Mariak ere, aitaren atzetik.
|
|
|
Joan zen Helena, eta sekulako hutsunea egin zitzaidan barruan; joan zen, bai, baina desioa geratzen zitzaidan; eta irudimena; neure baitan
|
nituen
biak, desioa zaldi eta irudimena zaldizko, nonahitik noranahi eramaten nindutenak, zein baino zein beroago; esan ere, esango nuke gorputz arimak eroetxe izan nituela bolada batean, sukar baten mende banengo bezala, desioak sutzen baitzidan irudimena eta irudimenak desioa; ongi gogoratzen naiz nola esan nion Helenari agurtzeko orduan, ahotsa eta eskua ere dar dar: " Karta bat da.
|
|
|
" Yo no sé/ qué te diera por un beso,/ ¡ un beso de chocolate!"; eta, burua ezker eskuin mugitzen zuela, jarraitu zuen: ...zko musuak gogoko dagoeneko..."; oihu egin nahi izan nion, baietz eta baietz, azken bolada hartan —ordu bakoitzean, minutu bakoitzean eta segundo bakoitzean— bere txokolatezko muxua besterik ez nuela irrikatzen, baina airea falta izan zitzaidan oihu hura nire baitan biribiltzeko, eta, eskuaz keinu bat egiten nuela Helena bazter zedin, aurrera egin nuen; eta eman nuen pauso bat, eman
|
nituen
bi eta hiru eta lau, eta, gehien behar nuèn mementoan aire burbuila bat birikaratzen nabaritu nuelako edo —nola itxiko nizkion, bada, ateak aukera hari, behin itxiz gero betiko itxi bainiezazkiokeen! —, jiratu eta honela esan nion: " Helena!"; eta Helena ere jiratu, ni nengoèn norabidean bi edo hiru pauso eman, eta halaxe segitu nuen:
|
|
|
Handik astebetera, ordea, unibertsitatetik bueltan nentorrela —udaberriko arratsalde eguzkitsu bat zen, eta, ohi ez bezala, egoitzara oinez itzultzea erabaki nuen, tranbia alde batera utzita—, berriro ikusi
|
nituen
biak, nagusia eta txakurra, baina ez parkean, baizik eta parketik hirurehun bat metrora zegoèn kale batean. Espaloitik zihoazen, eta ni atzetik, hogei bat metrora, haiek bat batean gelditu, eskuinera jiratu, ate bati begira geratu, eta gizonak atea jo zuenean.
|
|
2011
|
|
|
Asteburuetan Karlaren etxeko futoi zabalean eta asteazkenetan Nadiaren burdinazko ohe meharrean lo eginez eman
|
nituen
bi urte horietan idatzi nuen Zwei Frauen. Karlak ez zidan inoiz galdetu ere egiten zer idazten ari nintzen bigungarri baten gainean koadernoa zabaldu eta egiteko horretan ikusten ninduenean.
|
|
|
Askotan, kaletik nindoala, bera bezala nenbilela iruditzen zitzaidan, buruan kapela, soinean berokia eta ezkerreko eskuan pipa itzalia baneramatza bezala. Benetako pipa bat erostera ere iritsi nintzen eta etxean, ispiluaren aurrean, hizketaldiak egiten
|
nituen
bi esalditik behin, berak bezala, pipari atxiki laburrak ematen nizkiola, esan nion Nadiari, zerbitzaria, esku batean erretilua zuela, mahaian leku pixka bat egin geniezaion zain zutik zegoen bitartean. Batzuetan esku artean genituen literaturari buruzko gaiak interesatzen zitzaizkiola ematen zuen, eta beste batzuetan Nadiaren eta bion arteko harremanaz zerbait gehiago jakin nahi zuela.
|
|
|
Ez da atsegina aieneak entzutea, oinazea kutsagarria da. Hala ere, arras maite
|
nituen
biak, amona eta ama, haiek ni maite ninduten bezainbat ia, norbere haragiaren haragia maitatzen den bezala.
|
|
|
Olerkiari Naufragio ttipia jarriko omen dio izenburu pertsonaiak. . Amaiur saria eman zidatenean eskertu nahi izan
|
nituen
bi pertsona: Koldo Izagirre eta Luis Iriondo.
|
|
|
Ezin
|
nituen
bi orduak saunan pasa, itotzen ari nintzen bost minutura, eta gainera, bera sartuko balitz han ez nuke ezkutalekurik, ur azpian sartzerik. Pentsatu dut bera lehenago itoko litzatekeela ni baino:
|
|
2012
|
|
|
batetik, Euskaltegiko bilera; bestetik, foralisten mitinean aita jendartean sartzen, mehe, ahul. Belardian arropa eguzkitan eskegita legez utzi
|
nituen
bi arazoak, jasotzeke.
|
|
|
Ez nekien nire liburutegian gordetzen
|
nituen
bi liburu horien ondoren ezer argitaratu ote zuen. Googleren eta ISBNaren web orrialdeetara egin bisita bizkorrek, behintzat, ez zidaten informazio gehigarririk eskaini.
|
|
|
ez nekiela ezer García San Martínen lehenengo ipuin liburuaz, horren existentziaren ziurtasuna izan, banuelako: etxean
|
nituen
bi liburuen hegalek aipatzen zuten, eta El envío zuen izenburua. Gogoan dut garai haietan eskuratzen ahalegindu nintzela, baina ez nuela lortu, eta, ondorioz, guztiz ahaztu nuela.
|
|
|
Atera
|
nituen
bi zuzi beren euskarrietatik, Fortunatori bat eman, eta geletan barrena eraman nuen, sotoetara zihoan korridoreraino. Zurubi kiribil luze batetik behera abiatu nintzen, Fortunatori nire atzetik kontuz etortzeko gogorarazi ondoren.
|
|
|
Baina azkenean, nire erreinu txikiko ingurua ikusteko irrikaz, bidaldi luzeagoa egitea erabaki nuen, eta horretarako ontzia janariz hornitu nuen. Hartu
|
nituen
bi dozena garagar opil, opiltxo esan nuke zehatzagoa izateko?, buztin ontzi bat arroz lehor, askotan jaten bainuen?, ron botila txiki bat, ahuntz erdia eta sutautsa eta munizioa ahuntz gehiago hiltzeko; eta, lehen esan dudan bezala, marinelen kutxetatik atera nituenetako bi longain handi, bata azpian jartzeko eta bestea gauean neure burua estaltzeko.
|
|
|
Baina horiek ez ziren uhartera iritsi nintzenean eraman
|
nituen
bi katuak. Biak hilik zeuden, eta neuk lurperatu nituen neure bizilekutik gertu.
|
|
|
Aipatu ditzagun, beraz, pixkanaka nire kontakizunaren zati honen xehetasunak. Jabetuko zara, ia lau urtez Brasilen bizi izanda, eta landatutakoari esker aberasten hasia, hango hizkuntza ikasteaz gainera, harremanak eta lagunak eginak izango nituela nekazarien eta baita gure kaia zen San Salvadorreko merkatarien artean ere; eta haiekin izandako elkarrizketetan sarri aipatuko nizkiela Gineako itsasaldera egin
|
nituen
bi bidaldiak, hango beltzekin tratuak egiteko modua, eta oso erraza zela hango kostaldean purtzileriaren truke, hau da, lepokoetako perla, jostailu, labana, guraize, aizkora, beira zati eta antzekoekin, ez bakarrik urre hautsa, Gineako haziak, elefanteen betaginak, etab. lortzea, baita Brasilen lan egiteko beltzak ere, kopuru handietan.
|
|
|
Hori egin ondoren, ontziko saihetsetik jaitsi, eta neuregana hurbildu nituen. Horietako lau nola edo hala lotu
|
nituen
bi muturretatik, ala baten eran, eta, bizpahiru egur puska gainean zeharka jarri ondoren, konturatu nintzen oso ongi ibil nintekeela gainean, baina ezinezkoa izango zela han pisu handirik jartzea, egur puskak arinegiak zirelako. Beraz, lanari ekin nion, eta, arotz zerra hartuta, badaezpadako haga gaina luzeraka hiru zatitan moztu, eta alari erantsi nizkion, lan eta neke handiak igarota; baina behar nituen gauzak lortzeko itxaropenak indarra eman zidan, beste egoera batean egingo nituzkeen baino ahalegin handiagoak egiteko.
|
|
|
Gurbil bat edo beste banuen, lehenago esan dudan bezala, baina ez nuen inoiz horrelakorik egitea lortu, lan horretan aste asko eman nituen arren. Ezin
|
nituen
bi muturrak lotu edo upel oholak elkartu, urari barruan eusteko moduan, beraz lan hori ere bertan behera utzi nuen.
|
|
|
Zakurra lagun atsegina eta maitagarria izan nuen gutxienez hamasei urtez, eta gero zaharrez hil zen. Katuei zegokienean, lehenago esan dudan bezala, horrenbesteraino ugaldu ziren, ezen hasieran zenbaiti tiro eman behar izan bainien, ni eta nire gauza guztiak irensten ez uzteko; baina azkenean, uhartera eraman
|
nituen
bi katu zaharrenak hil zirenean, denboraldi batean besteak handik uxatzen eta jaten eman gabe aritu ondoren, basora ihes egin eta basati egin ziren denak, etxerako gorde nituen bizpahiru gustukoenak izan ezik; eta umeak egiten zituztenean, haiek hartu eta ito egiten nituen beti; horiek ere familiakoak nituen. Gainera, nire eskutik jaten zekiten bizpahiru antxume izaten nituen beti etxean.
|
|
|
Hurrengo egunean, 19an, itzuli nintzen, uzta etxeratzeko egin
|
nituen
bi poltsa hartuta, ezuste handia izan nuen ordea, mahats pilara iritsi eta, bildutakoan horren goxoak eta ederrak zirenak, denak inguruan sakabanatuak, puskak eginda, batzuk leku batean eta besteak bestean, eta asko hozka eginda eta janda aurkitu nituenean. Horrenbestez, erabaki nuen horren egile izan ziren izaki basatiak ibiliko zirela inguruan, baina zer ziren ez nekien.
|
|
|
Egia esateko, apartak ziren nik asko estimatzen ditudan bi zientziatan, eta ez naiz zeharo ezjakina berorietan, baina aldi berean hain sorgortuak eta murgilduak zeudenez gogoetan, sekula ez dut topo egin hain lagunarte desatseginarekin. Emakume, merkatari, astintzaile eta gorte mutilekin bakarrik hitz egin nuen han eman
|
nituen
bi hilabeteetan, eta beronengatik biziki gorrotatua izan nintzen azkenerako, nahiz eta jende harengandik bakarrik har nezakeen zentzuzko erantzunik.
|
|
|
Homero eta Aristoteles beren irazkintzaile guztien buru agertzea proposatu nuen; baina hauek hain ugari zirenez, ehunka batzuek patioan eta jauregiko kanpo geletan itxaron behar izan zuten. Lehen begiratuan ezagutu eta bereizi
|
nituen
bi heroi haiek, ez bakarrik jendetza artetik, baita elkarren artean ere. Homero zen bietako garaiena eta erakargarriena, oso tente ibiltzen zen bere adinerako, eta inoiz ikusi ditudan bizi eta zorrotzenak zituen begiak.
|
|
|
Erresumako legeen arabera, bere funtzionarioetako bik miatu behar nindutela erantzun zidan; bazekiela hori ezin zela egin nire adostasun eta laguntzarik gabe, eta bi haiek nire esku uzteko bezain iritzi ona bazuela nire bihotz on eta zuzentasunaz, eta niri harturiko edozein gauza itzuli egingo zidatela herrialde hartatik alde egitean, edo ordaindu egingo nik esandako neurrian. Eskuetan hartu
|
nituen
bi funtzionarioak eta lehenik kasakaren poltsikoetan sartu nituen eta gero gainerako guztietan, bi faltrikera eta ezkutuko beste batean izan ezik, ez bainuen asmorik hauetan ere begira zezaten, neuretzat baizik garrantzirik ez zuten huskeriak neramatzalako. Faltrikera haietako batean zilarrezko erlojua neukan, eta bestean urre pixka bat zorrotxoan.
|
|
2013
|
|
|
Galeriano zahar batek aholkaturik, beso minduak igurzteari lotu nintzaion. Hilak iduri
|
nituen
biak.
|
|
|
Bertze elizkoi batzuen argiek aitzinatuak gintuzten azken tartean. Argi emaileen ondoan zihoazenen begiak gugan finkaturik sumatuak
|
nituen
bi hiru aldiz. Gelditzeko keinua egin nion Martini.
|
|
|
«Ea norbait ikusten nuen. Halakoetan zu beti adi zaude, eta bat batean ikusi
|
nituen
bi tipo fusilekin ateratzen. Entzun nuen tiro bat, eta gero, klin, balak barandaren kontra jo zuen.
|
|
2014
|
|
|
nik, aldiz, nahiago dut beltz garbi bat zuri zikin bat baino. Parisen ikusi
|
nituen
bi eder askoak, eta nik badakit zer erraten dudan??. Eta, handik goiti, telebista piztu eta Afrikari buruzko programetako beltz errukarriak ikusten zituenean, Parisen ezagutu zituèn beltzak burura etorri, eta haiek hauen itxurako bihurtzea desiratzen zuen.
|
|
2015
|
|
|
Ezkerreko hanka laburragoa balu bezala ibiltzen zen, pauso bakoitzean sorbalda ezkerraldera jaitsiz, baina dena geldotasun arraro batekin, eskuineko hankarekin pausoa luzatzean zapaldu behar zuen lurrari errespetua balio bezala. Aurkikunde miresgarri batek sortzen duen zirrararekin begiratzen nion, baina, denbora luzez ikusteko irrikaz egon garena agertzen zaigunean jasotzen dugun inpresio argigarria sentitu beharrean, gauean nigana hurbiltzen ikusten
|
nituen
bi itzal haiek misterioa areagotu baizik ez zidaten egiten. Kanal ertzetik segitu zuten kanalaren ahoa zabaltzen zen punturaino, eta han, zubi aldera begiratu ere egin gabe, jiratu eta pagadirako bidea hartu zuten.
|
|
|
Atzetik ikusten nituen orain, aldapan gora zihoazela, gizona aurrerantz pixka bat makurtuta, aldapak pausoa oraindik ere makalagotzen ziola, mugimenduen harmonia herabe hura galdu gabe. Eta aldaparen buruan ikusi
|
nituen
bi itzal haiek galtzen.
|
|
|
Pagaditik atera eta berriz bidea hartzeko jaisten hasi nintzenean, atzean hots bat entzun nuen, lurreko adar ihartu bat zapaltzean ateratzen dena bezalakoa. Atzera jiratu nintzen, eta han ikusi
|
nituen
biak. Geldi geldirik geratu nintzen, ezustekoak zurtuta, ezer egiteko gauza ez nintzela.
|
|
|
egunkaria irakurtzen ari nintzen, kortautxoarekin, eta Lorenzo Pellorekin ari zen kuxkuxean bezala, barraren beste muturrean. Sekreturen bat kontatzeko trantzean edo, halaxe ikusi
|
nituen
biak, baina ez nien jaramonik egin zertan ari ziren. Orduan, isil isilik, Lorenzo hurbildu zitzaidan barra ondotik.
|
|
|
Diruguneren bat lehertaraziko nuen batere errukirik gabe, batere zalantzarik gabe, batere damurik gabe. Soka berarekin lotuko
|
nituen
bi ertz. Halaxe pentsatu nuen nik orduan.
|
|
|
Zenbait minutu egon nintzen kafearen gustua dastatzen. Dagoeneko ez nuen baserrian irten gabe eman
|
nituen
bi egun haietan metatutako tentsioa sentitzen. Halako batean, Txomin, Txikia eta Joakin ikusi nituen, aldameneko ate batetik bankura sartzen.
|
|
2016
|
|
|
Aldi berean galdu eta irabazi
|
nituen
bi partida. Bederen, tean behin oroitaraziko nioke.
|
|
|
Handi eta samurrak. Biluzik eta larrutan irudikatzeko ez
|
nituen
bi segundo igaro. Ni bezalako batendako, erabat tentagarria zen emakume hura... eta halarik ere, aitzineko kanapean eseria zen enigmak gehiago tentatzen ninduen.
|
|
|
Eta zuri horrenbeste zor dizut, esan du eta leihoaren parean geratu da. Egongelako mahai txikiaren gainean ikusten
|
nituen
bi arrosak oraindik egunkarian bilduta. Emaztearen ahizpa leihotik kalera begira zegoen orain, nire erantzunaren zain.
|
|
|
Argi leun eta urdina ematen zuen piramide txiki bat jarri zuen ohearen gainean itzal haietako batek. Nahikoa zen argi hura aurrean
|
nituen
bi aurpegiak argi ikusteko: osaba Cristovo eta Camila lehengusinarenak!
|
|
|
Kaben zotz, Mariola, esan dizut hori gezurra dela! Apenas pasa
|
nituen
bi minutu berarekin hizketan, eta ez zen ezer berezirik gertatu.
|
|
|
Baionako tren geltoki barnean, inguruan nuen jendea eskertzeko egin
|
nituen
bi bertsoak kantatzen...
|
|
|
(Baionako Udalekuan, Olentzero ikazkina itxuratuz, kantatu
|
nituen
bi bertsoak)
|
|
2017
|
|
|
Negarrez eman
|
nituen
bi egun, lantu eta aiene. Biriketan gordetzen nuen aire guztia bota ahala egin nuen negar.
|
|
|
Ez nion dramarik egin nahi izaten, ez nion ahotsik altxatzen, ez mehatxurik egiten (ez zitzaidan burutik pasatzen), baina bi morroien irudi hori buruan itsatsita neraman eta gertatua argitzen nuen neurrian bakarrik gaindituko nuela egoera uste nuen eta hasten nintzaion gero eta gutxiago disimulatzen nuen irrikarekin galdetzen ea nik ikusi nituenean bezala egin al zuten beti, gihartsua atzetik eta flakozta aurretik, ea denborarik galtzen zuten aurrekarietan edo hasten ziren zuzenean lanean, ea bera biluzterako kirtenduta egon ohi ziren, ea birekin atsegina ere doblea zen, ea mutil lagun izan zituenean ere horren onak ziren larrua jotzen, horren profesionalak al ziren ohean, horren ikasiak alegia. . Beharbada larrua jotzen ikasteko ikastaroak egingo zituzten?, esaten nuen ahopeka, oraindik ere garai bateko aldartearekin, garai bateko umorearekin jarraitzen nuen itxurak eginez, baina artega nenbilen, gero eta lo erreagoa egiten nuen, esnatzen nintzen gauaren erdian eta ikusten
|
nituen
bi morroiak nire neskaren gainean trosta hain dotorean non iruditzen baitzitzaidan esaten zidatela, ikas ezak, motel, nola jo behar den, bestela jai daukak?, eta jarraitzen zuten jardunean, erakustaldia eginez bezala, eta nik sabaiari begira egiten nituen orduak, irudi hori noiz desegingo ote zen zain.
|
|
|
Bezperako hitzalditik hunkituta atera zela errepikatu zidan eta halaxe jarraitzen zuela, bazegoelako nire literaturari buruzko ikuspegian gertakari eta pasadizo txikien gainean oinarritzen zen narratibaren goresmen bat miresgarria egiten zitzaiona, eta horrelako zerbait egin nahian zebilela bera ere, erantsi zuen, arte garaikidearen historia ikasleei kontatzeko orduan, eta bezperan izendatzen hasitako ikasleen proiektu zenbaiten berri emateari ekin zion. Telefonoz ari ginen hizketan eta ez nengoela gorputzaldi oso onarekin adierazi nion, bezperan herrira itzuli eta bidean ginebra batzuk edan nituela taxizalearekin eta ondoren kalean aurkitu
|
nituen
bi morroirekin hasi nintzela sesioan, nire neskarekin ohean ikusi nituenak zirelakoan, eta jarraitu nuen nire desenkusen zerrenda egiten, baina alferrik izan zen,, hori guztia kontatuko didazu gero, irrikan nago jakiteko?, esaten baitzidan.
|
|
|
Gainera, nork daki, beharbada Abel anartean etxeratua zen eta aurkituko
|
nituen
biak, amoroski, kafe on baten edaten ari, irriz irri... Hori egia balitz, gau guztian gero zer besta!
|
|
|
Une hartan, nik ezagutu ez nuen osabaren irudia etorri zitzaidan burura. Ihesi zebiltzan abertzaleak galtzeko asmotan kuartelillora joateko prest zegoen fraide erretxina, eta salatzailea ezkutuan pozoitu edo hiltzen utzi omen zuen lekaide kaskailua, azken finaren errainu hurbilak berdindurik sumatzen
|
nituen
bi biak nolabait. Misterioaren giltza eskura nuela sentitu nuen momentu batean, eta orduantxe, barrengo harrak hozka eginda bezala, gorputz erdia altxatu zuen Aita Morlansek, eskua niregana luzatu eta eldarnio antzean honela zioela:
|
|
2018
|
|
|
Handik aterako gintuztela esan zigutenean, aitaren argazki hau egin eta ama lepoan hartu nuen. Menditik autoak zeuden lekuraino bost kilometro luze ziren, ezin
|
nituen
biak lepoan hartu. Azken bi egunetan, aita ezin zen altxatu.
|
|
|
Etxerako bidea inoiz baino luzeagoa egin zitzaidan. Iritsi nintzenerako ohean zegoen andrea, eta kroketa hotz batzuk topatu
|
nituen
bi plateren artean. Ohean sartu orduko, eta nire emaztearen gorputz lokartuari zerion epeltasuna xurgatzen saiatu nintzen arren, katarro harrapatu berriaren lehen sintomak nozitzen hasi nintzen.
|
|
2019
|
|
|
–Kaka zaharra, Amatxi!?, egin nion demanda neure buruari, seko ahantzi nuela bat batean konturatuta. Sukalde egongelak miatu
|
nituen
bi jauzitan, deitu egin nion bizpahirutan, baina erantzunik ez.
|
|
|
Jaramon egin nion. Pilula batek hurrengora zaramatza eta ordurako ezin
|
nituen
bi egun segidan eman pilula haietako bat irentsi gabe. Normalean pilula eguerdi aldera hartu eta eramangarriagoa egiten zidan gauera artekoa.
|
|
2020
|
|
|
Ohean irudikatu
|
nituen
biak. Eta irribarre egiten nuen bitartean Errementeriaren erruki ere banintzen, alargunari larrua jotzen ziolakoan bera baitzen zapaldua hartzen ari zena.
|
|
|
Apopilo guztiak lo zeuden gau batean, sukaldeko mahaiaren bueltan elkartu ginen hirurak, esku hutsik. Kasualitate hutsez izan zela iruditu zitzaidan, baina parez pare
|
nituen
bien aurpegierak ohartarazi zidan ezetz, kasualitateak jitoan doazen mendizaleen zorigaitza besterik ez direla.
|
|
|
Bada, aita hil ondoren, gelako atean jarri nuen koadroa dantzako zapatilekin batera. Gauero, atea ixtean, hantxe ikusten
|
nituen
biak ala biak: aita eta dantza.
|
|
2021
|
|
|
Rilkeren konjuruak sorgindu egiten nau, Leteren saminak apur bat urratu. Ez dakit zuek baina nik, poesiaren zeremonia intimoan, ezagutu ez
|
nituen
bi gizon sentitu egin ditut, apur bat, oihartzun bat beharbada, biak presenteago egin dituena. Poema berdinetik abiatuta, esperientzia poetiko oso desberdinak eskeini dizkigute eta, kalitatearen aldetik alde nabarmena dagoen arren, niri dagokidanez aitortu behar dizuet konpartitu duten intimitateari esker biek sentiarazi didatela hurbiltasun humano bat.
|
|
2023
|
|
|
Egun hartan nik jaso
|
nituen
bi umeak eta, etxean txokolate beroa hartuko genuelakoan, ez nuen meriendarik eraman. Ez ginen patioan geratu.
|
|
|
Blancak irribarre egin zidan eskaintzari buruarekin ezetz egiten zion bitartean. Neronek jan
|
nituen
biak, goseagatik baino gehiago zerbait egitearren.
|