|
2000
|
|
|
Munduan maite duen bakarra bere ama da, CNN kateko aurkezleetako bat. Esan didanez, hainbeste maite
|
duen
amarekin harreman estua dauka: telebista pizten du gauero, eta ordubetez bere amaren aurrean egoten da.
|
|
|
Baina bertze zerbaitek
|
zuen
ama urduri eta sosegugabe, halako suertez, non ohi ez bezala ihardetsi baitzion aitari:
|
|
|
—Aitaren eta Semearen...! —protestatu
|
zuen
amak, ohi baino sutsuago eta beroago— Eta zerbait gertatuko balitzaio berorri.... Ez al zion medikuak erran, bertzalde, ezen bihotza zaindu eta begiratu behar zuela?
|
|
|
Eta bertze galdera hura nuelako buruan sartua: " Eta aita Bartolomek dioena egia balitz eta ez metafora edo ipuin hutsa...?" Eta, orotarat, ezin ahantzi nuelako ezen neure alde jarri nahi
|
nuela
ama: baina nola jarri ama neure alde, aita jesuitaganat hurbildu gabe?
|
|
|
—Bai —erran
|
zuen
amak, ameslari— Eta horrela irabaziko dugu lurra zeruaz eta zerua lurraz...
|
|
|
Izan ere,
|
bazuen
amak ahizpa bat, bera baino hogei urte gazteago zena eta Emiliani zeritzana. Kontatu dizut, bertzalde, nolakoa zen ama etxeko gobernuaz denaz bezainbatean, artatsu eta ordenazale itsu... halako moldez, non bere onetik ateratzen baitzen gauzaren bat lekuz ikusten zuenean.
|
|
|
Eta, liburu haietarik gehienak bere aita spiritualak uzten bazizkion ere, bazuen bat bere berea, eta liburu hura Gaspar de Asteteren Doctrina cristiana ren euskarazko tradukzione bat zen, 1608koa eta Iruñan publikatua, amak erabiltzen zuena bai bere buruaren janzteko, eta bai irakurtzeko eta irakasteko ere zerbitzuko neskei eta emaztekiei, zeinetarik inportantena Hipolita zeritzana baitzen, bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala eta artatsua, amaren beztimendez arduratzen zena, baita haren garbitasun pertsonalaz ere, azal ukenduez zein ile kentzeaz. Konfesore eta aita spiritual hura, bertzalde, ezkondu baino lehenagokoa
|
zuen
amak, eta frantziskotar bat zen, Uraitzeko klaratarren komentuko kaperau izendatu zutena eta harat igorria izan zena; eta, nola gure ama ez baitzegoen haren kontseiluen uzteko, zeren apez hura laket baitzuen —don Frantzisko baino laketago bai bederen—, harat joaiten zen, urtean bizpahiru aldiz, aitorraren eta komunionearen egiteko, haietarik batean Pazkoarekin konplitzen zuela.... Eta Uraitzetik beti itzultzen zen liburu edo manual debozionezkoren batekin, edo erlijionezko bertze edozein libururekin, zeinetarik ikasten baitzituen etsenplu batzuk, noiznahi den baliatzen zituenak.
|
|
|
—Halaxe da —erran
|
zuen
amak, bere betiko leloarekin segitzeko—: spiritua da pobreen eta aberatsen arteko elkarbide bakarra, zeren, bertzela, materiaz denaz bezainbatean, Jainkoak goia eta behea egin baitzituen, zerua eta lurra, aberatsak eta pobreak, eta maila horiek ezin dira nahastu, ez mailen ordena aldatu, ez jaiotzako orduan, ez heriotzako artikuluan, ez bizitza osoan, zeren mudantzak beti baitira okerrera... eta zeren eskalapoi batzuetarik ez baitago txapinak ateratzerik.
|
|
|
Halarik ere, ez ote
|
ninduen
amaren kontrako sentimendu hark erdiz erdi harrapatzen nihaur ere.... Zeren amaren baitarik erditu bainintzen ni, eta haren odolekoa nintzen erdi batean, eta zeren bainekien zer zen bihotzaren inguruan sugegorri bat edukitzea, zeinak hitza mihitik ken baitiezazuke eta lagunen salatzerat bulka, nola ibili bainintzen ni ere, bai osaba Joanikotekin berarekin aldi batez eta bai zurekin ere, jaun André, tentamendu izugarri hartan murgildurik, nahiz eta azkenean ez zintuztedan ez zu eta ez hura, uroski, salatu.
|
|
|
Eta bertze zerbait ere erran nahi dizut: ama deitu izan dizut orain artean, baina jakizu ezen ez
|
zaitudala
amatzat hartzen ez amaordetzat, hemendik aitzina!
|
|
|
—Baina erran ez dizut, bada, ezen ez
|
zaitudala
amatzat...! Eta nola izanen zaitut amatzat, baldin nik gehien maite nituen pertsonek bizia galdu badute zure kulpagatik...?
|
|
|
Batek daki. Azken aldi horretan, semearekikoek ez
|
zuten
amaren bitartekaritzaren lehengo beharra, eta Kristinarekin izandako enkontruan ez nuen gure plana aipatzeko paradarik izan. Kirol instalazioetatik kanporatzen ari nintzela topatu nintzen Josefinarekin.
|
|
2001
|
|
|
Egurrezko makila izan nahi nuen, argizari bero eta likidoa nire ahotan hartu eta amaren gorputzera itsatsita geratu nahi nuen. Baina min egiten zidan beroa hotz eta likidoa solido bihurtzen zen uneak, banekielako hura zela argizaria kentzeko garaia, eta banekielako sekula ez
|
nuela
amaren izerdi beroa usainduko, ez ukituko, eta banekielako geuk ere banatu egin genuela berandu baino lehen. Belaun aldea estaltzen zion argizaria kentzera zihoan unean ziplo bota zidan esaldia:
|
|
|
Eta berriz ere azaldu nioke zirrara moduko bat izan nuela behin tren batean eta haren bila joango naizela. " Txerrikeriak" esango luke berak, eta orduantxe damutuko nintzateke elkarrizketa hori hasi izanaz, ridikulua delako erabat" zirrara moduko bat" izan nuela esatea eta, dotoreago esanda ere, ez
|
lukeelako
amak ulertuko eta" txorakeriak" esango lukeelako, edo" txerrikeriak" bestela.
|
|
|
Hirietan dalitentzat lana bilatzea ez da kontu erraza, ordea. Bhopal en, adibidez, Munni Bai, bederatzi haur
|
dituen
amak hilean 22$ irabazten ditu, egunero 40 komun garbituz. Kaka otarrean bildu eta buru gainean darama.
|
|
|
‘Eta zergatik
|
duzu
amaren abizena? ’
|
|
2002
|
|
|
Biharamun goizerako hartu zuen, etxeko itxaronaldia laburragoa gerta zekion. Susmoa
|
baitzuen
ama mindu egingo zuela, eta honek ez zuela erantzungo behar bezala, edo Sarak berak nahiko lukeen bezala.
|
|
|
Gero, hirurok etxean sartu, eta izeba errosarioa errezatzen hasi zen. Eta etxean
|
genuen
Ama Birjina txit garbiaren irudiari kandelatxo bat piztu zion.
|
|
|
ama hilzorian zegoela. Zenbat agurmaria errezatu nizkion nik egun haietan etxean
|
genuen
Ama Birjinaren irudiari! Eta promes egin nion Itziarko erromesaldira joango nintzela, oinez, baldin eta gure ama sendatzen bazuen.
|
|
2003
|
|
|
Txominek bazekien platerarena, eta bazekien ohearena, baina ez zekien berak kanpoan pasatutako ordu guztien kontaduria eramateko ohitura hartua
|
zuela
amak, ordu bakoitza orri batean markatuz: martxoaren lehen egunaren goizeko zortziak ziren semea etxetik irten zenean, eta geroztik hantxe aritu da Nekane, orduak seinalatzen, marra bat beste bati darraiola; zenbaketa errazago egitearren, hamargarren marra atzeraka okertu zuen, berdin hogeigarrenarekin eta hogeita hamargarrenarekin ere; maiatzaren hogeita hamarrean marraztu du azkena:
|
|
|
–Azpildarrok ongi zekiagu don Justinianoren kontra borroka egitea dela justizia egiteko modu bakarra –esan
|
du
amak, halako batean– Eta hi horretaz jabetuta bahago, zer esanen diat.... Nik nahiago nikek hemen geratuko bahintz, baina hori ere neurekoikeria izanen lukek, ezta?
|
|
|
–Handiagorik ez al duzu? –galdegin
|
zuen
amak.
|
|
2004
|
|
|
Noraino hegaldatu naiz Egunkaria ren kontrako ekaitzalditik abiatuta? Munduan gaindi ibili ondoren, hobe
|
dut
ama lurraren gainean oinak pausatzea, Xabier Kintanaren sentipenek zer dioten jakiteko. Erantzun nekezeko galdera dakar idazle bizkaitarrak, ahots gora, bere buruari eta irakurleari egin diona:
|
|
|
–Debekatu egin ditu? –galdetu
|
zuen
amak, Duce a horretaraino hel zitekeenik guztiz sinistu barik.
|
|
|
Ramírez kapitaina, berriz, guztiz aproposa zen CIAren asmoetarako. Hori gutxi balitz bezala, gaztelania eta ingelesa
|
zituen
ama hizkuntza, eta alemaniera eta frantsesarekin aski ondo moldatzen zen.
|
|
|
–Asko gustatzen zaizkit –erantzun
|
du
Ama Birjinaren ahotsarekin.
|
|
|
–.. Ba, ez
|
baduzu
amarengana etorri nahi, ez zaitez etorri...
|
|
|
–Badator bere onera...! –esan
|
zuen
amak.
|
|
|
lan bat kendu, eta handiagoa jarri...! –sententziatu
|
zuen
amak, zaplazteko bat ematen zidala, bizitza osoan eman didan bakarra.
|
|
|
–Hara –esan
|
zuen
amak, haurraren argazkia eskuan harturik–: haurrak ezin ederragoa dirudi, eta nik badaukat haur eder baten amona izateko ilusioa...
|
|
|
–Bertigoa ematen dit –esaten
|
zuen
amak.
|
|
|
–Bazkaria prest dago! –esan
|
zuen
amak, halako batean.
|
|
|
–Nekatuta gaude, eta indarrik gabe... –esan
|
zuen
amak, amonari lagundu nahian, itxura batean.
|
|
|
–Eta eskopetarekin badator? –esan
|
zuen
amak.
|
|
2005
|
|
|
–Badakizu Irantzu beste norbaitekin bizi dela, ezta? –esan
|
zuen
amak minutu erdiko isilunea hautsiz, eta ni sabaia gainera erori izan balitzait bezain gaizki sentitu nintzen, nahiz eta ahaleginak egin eurek ezer igarri ez zezaten. Baietz egin nuen buruarekin.
|
|
|
Klaro, zuk bigarren abizena izango duzu Maldas.
|
Zuen
ama da Maldas, ezta, Martina Maldas. Ezta, señe?
|
|
|
–Hau marka –esan
|
zuen
amak, disgustu aurpegia aitarengana zuzenduz–, zer egin dizu zuri bisiguak?
|
|
2006
|
|
|
–Ezagutzen
|
zuen
amak Germanen bat ala?
|
|
|
–Ama –esan dio orduan Nereak urgentziaz. Berari begiratzea nahi du, berak ere bere izena entzun nahi
|
duelako
amaren ahotsean. Baina, bere ahotsa amaren munduan bortizki sartu izan balitz bezala, Luisari bat batean aldatu zaio aurpegia.
|
|
|
Berak sei eta Xabierrek zortzi urte edo izango dituzte. Eskua altxatua
|
du
amak, aitari argazkia ez egiteko erregutuz bezala. Aitak koloretako makina erosita egiten zuen lehenengo argazkia izango zela pentsatu du.
|
|
|
–Baina ez da posible, izeko. Ezin
|
dugu
ama ospitaletik atera dagoen moduan. Ez duzu gogoratzen medikuak esandakoa ala?
|
|
|
Entzun, mesedez. Erresidentzian edo etxean edo dena delako lekuan egonda ere, lau hormaren artean geratuko da
|
zuen
ama. Kartzela batean bezala.
|
|
|
Ezin du Karlos ikusi, ez orain behintzat. Nahikoa
|
du
amaren kontuarekin.
|
|
|
Orduan izekok esandakoa etorri zaio burura. Ama lau hormaren artean biziko dela hemendik aurrera, kartzela baten barruan bezala, eta aukera bat
|
dutela
ama askatzeko. Libre sentiarazteko.
|
|
|
Eta azaldu nola izekok ezin duen gehiago jasan erruaren zama. Amari laguntza nahikoa eskaini ez ziola uste duela eta orain dena konpondu nahi
|
duela
ama itsasertzera eramanda. Nolakoa den bizitza, Lewis, esan nahiko lioke.
|
|
|
Eskutik heldu dio Piliri, hain ikusi du estu, eta berriz esan dio lasai egoteko. Nereak pentsatu du emakume hark ez
|
lukeela
ama inoiz bakarrik utziko, eta horrekin batera, ezinbestean etorri zaio burura Xabierrekin izandako elkarrizketa. Ospitaletik irtetean amarekin zer egin behar duten eztabaidatzen aritu direla pentsatze hutsak nazka eman dio, bereziki aurrean duen Pilik bere amagatik duen ardura ikusita.
|
|
|
Nerea komunean sartzean sustoa hartu du izekok, erizaina izan zitekeela pentsatuta. Begiak zabal zabalik
|
ditu
amak. Bustia du ilea.
|
|
|
Lurretik begiratuta, berriz, Nerearen begietatik adibidez, itsaso zabala ikusten da eta urrunean batel ugari itsasgainean geldi. Alboan
|
duen
ama ere ikusten du Nereak zeharka begiratuta. Haizeak atzera bota dio amari ilea eta haren lepotik suge moduko bat irten da, ihes egin nahian.
|
|
|
Izekoren hitzak gogoratu ditu. Dena delako lekuan, lau hormen artean sartuta geratuko da
|
zuen
ama. Itxi usaina sentitu du berriz.
|
|
|
Barruan zuen aire guztia bota du Nereak. Ez
|
ditu
amaren hitzak ulertu, baina poztu egin da hitz egin diolako. Amaren eta munduaren artean eraikitako harrizko horman arrakala bat zabaldu da eta ziur da izeko Doloresen begien distirari esker izan dela.
|
|
|
Izara gainean
|
ditu
amak eskuak. Geldi.
|
|
|
Ez da broma. Zuk zergatik nahi
|
duzu
ama izan. Zergatik etorri zara ernalkuntza zentro honetara?
|
|
|
puxtarria bota zidan Benantxiok nasarako bidean, eta horrek zerbait esan nahi zuen. Akaso etxetik alde egin nezan nahi
|
zuen
amak. Akaso Egurrola hura etorriko zen gurera aitaren ordezkotza betetzera?
|
|
|
–.. Horregatik, seme alaba maite maiteok, izan gogoan guraso zaharren ekanduak, eta soseguz pentsatu non jarrita daukazuen bihotza: edo gure Jaunak maite
|
duen
Ama Lurraren altzoan, edo Espainia aldetik orroka datorren zezenaren adarrean. Oremus.
|
|
2007
|
|
|
Seme alabei zer eman ez
|
duten
ama bakartuen miseria gorriaz ere kantatzen du gordinki:
|
|
|
Gizajoa. Guk lau urte
|
genituenean
ama hil egin zen minbiziak jota eta geroztik erdi umezurtza izan nintzen, ia Pippi bezala, bategatik. Ama hil zenetik aurrera gure etxeko paretak zahartzen eta zahartzen hasi ziren, kolorea galtzen, ama falta den etxeetan gertatzen zen bezala.
|
|
|
Nebak lagundu dio irakurtzen, eta bien artean ere ez dakit ahal izango duten, hango konexioak ez baitu hemengoaren antzik, baina, lortzen badute, izugarrizko ilusioa egingo dio amari, seguru. La Gloriri ere bai, bularrak leihotik zintzilik
|
dituela
amak kontatzen dionean. Kuleroena gustatuko zaio gehien, badakit.
|
|
|
Eta nik, nire lekutik, hiru urtean zure eskuineko perfila, zure malkodun aldea baino ikusi ez dudan leku honetatik, nik ere, oraindik inoiz irribarrerik egin ez didazun arren, marrazten zaitudala esan nahi dizut, eta ez
|
dudala
amarik ez andereñorik zapata bihurtuko nauenik.
|
|
2008
|
|
|
Horregatik, beharbada, borondatearen beste ekinaldi batean, besagainak altxatzera mugatu zen ama nagusia, bere ezintasuna adierazi nahian edo. Aita domingotarra, baina, berean zegoen, pazkoaren baitan garizuma?!, mundua aldrebes?!?, bere arauzaletasunak harrapatua eta arauzalekeriak itsutua; aita domingotarrak, beraz, ez
|
zuen
ama nagusia ikusten, apika, hari behin eta berriro begiratzen zion arren, eta ez zen, ondorioz, haren egoeraz jabetzen. Aita domingotarrak, izan ere, puntu bat zuen, puntu guztien ipar-izar zitzaiona, infinitutasunaren harroin, akasgabetasun ikur?
|
|
|
–Hamabi dira Zodiakoko konstelazioak eta hamabi dira Ama Birjinaren koroaren izarrak, konstelazio bakoitzeko bat. Horrek esan nahi
|
du
Ama Birjinak zaintzen dituela zeru guztiak eta gizon emakumeon etorkizun guztiak. Eta orain, ondorioa:
|
|
|
Arrazoi
|
zuen
amak. Zer erru zuten bi ahizpek, ordea, baldin eta bataren aldarteak, emozioekin zein osasun gaixotasunen gorabeherekin lotua zegoenak, bestearengan eragin zuzena bazuen, haien gorputz arimak ontzi komunikatuak balira bezala, bi ontzietatik, bi munduetatik?
|
|
|
esan nahi baita hantxe zeudela mojak eta aita espirituala, haiek beren jarlekuetan eserita eta aita karmeldarra bere besaulkian, batzarburu. Frai Millanek aurreko aldean
|
zuen
ama nagusia, eta eskuinean, berriz, Ernestina. Hirurak zeuden, beraz, elkar zelatatzeko moduan.
|
|
|
Reginaren aitak, berriz. Rufino Aldasorok?, bat bateko gaitz infekzioso ezin larriago baten erasopean zegoenak, lepoko eta galtzarbeko gurintxoak zituen, baita azalean azkura etengabeko bat ere? sukarraren mende maiz, izerdi batean, kexuka eta hasperenka noiznahi?, bere amaren zaintzapean egin zituen azken egunak, ez
|
baitzuen
ama. Reginaren amona: amona Luisa?
|
|
|
Begira, egia esango dizuet, nazka ematen zidak zuekin hitz egiteak. Ez duzue ez zentzurik ez oroimenik, eta jakin nahi nikek non zeukaten
|
zuen
amek burua itsasora joaten utzi zizuetenean. Itsasora!
|
|
|
Zure etxera joan naiz, eta
|
zuen
amak zerbait idatzi du kristalean, baina ez dut ulertu.
|
|
|
Senarrak hasieratik esaten zion seme alabak izan nahi zituela eta berak ezetz. Ez
|
zuen
ama izan nahi. Ez zuen egundo sentitu behar hori bere barruan.
|
|
|
–Ixo! –agindu
|
zuen
ama nagusiak.
|
|
|
esan nahi baita hantxe zeudela mojak eta aita espirituala, haiek beren jarlekuetan eserita eta aita karmeldarra bere besaulkian, batzarburu. Frai Millanek aurreko aldean
|
zuen
ama nagusia, eta eskuinean, berriz, Ernestina. Hirurak zeuden, beraz, elkar zelatatzeko moduan.
|
|
|
Horregatik, beharbada, borondatearen beste ekinaldi batean, besagainak altxatzera mugatu zen ama nagusia, bere ezintasuna adierazi nahian edo. Aita domingotarra, baina, berean zegoen –pazkoaren baitan garizuma?!, mundua aldrebes...! –, bere arauzaletasunak harrapatua eta arauzalekeriak itsutua; aita domingotarrak, beraz, ez
|
zuen
ama nagusia ikusten, apika, hari behin eta berriro begiratzen zion arren, eta ez zen, ondorioz, haren egoeraz jabetzen. Aita domingotarrak, izan ere, puntu bat zuen, puntu guztien ipar-izar zitzaiona, infinitutasunaren harroin, akasgabetasun ikur... baita bere oreka psikologikoaren berme eta balantzaren orratz ere, nora ezaren platertxoaren zama norabide jakin batenarekin berdintzen zuena.
|
|
|
–Nahikoa, nahikoa...! –moztu
|
zuen
amak, aitaren egiten zuela– Baina, ametsak alde batera utzita, zer beste motako harremanak dituzte eguneroko bizitzan?
|
|
|
–Hamabi dira Zodiakoko konstelazioak eta hamabi dira Ama Birjinaren koroaren izarrak, konstelazio bakoitzeko bat. Horrek esan nahi
|
du
Ama Birjinak zaintzen dituela zeru guztiak eta gizon emakumeon etorkizun guztiak. Eta orain, ondorioa:
|
|
|
Arrazoi
|
zuen
amak. Zer erru zuten bi ahizpek, ordea, baldin eta bataren aldarteak, emozioekin zein osasun gaixotasunen gorabeherekin lotua zegoenak, bestearengan eragin zuzena bazuen, haien gorputz arimak ontzi komunikatuak balira bezala, bi ontzietatik –bi munduetatik– bat eta bakarra egiten zutenak?
|
|
|
Reginaren aitak, berriz –Rufino Aldasorok–, bat bateko gaitz infekzioso ezin larriago baten erasopean zegoenak –lepoko eta galtzarbeko gurintxoak zituen, baita azalean azkura etengabeko bat ere... sukarraren mende maiz, izerdi batean, kexuka eta hasperenka noiznahi–, bere amaren zaintzapean egin zituen azken egunak, ez
|
baitzuen
ama –Reginaren amona: amona Luisa– beste inor nahi aldamenean, nahiz eta gutxi batzuetan bere emaztearekin ere oroitzen zen:
|
|
2009
|
|
|
Ilunabarrak ere bai, baina batez ere sukaldean amak ari dituenek garamatzate barrura. Gaur zeharo ilundu baino lehen
|
du
amak karburoa biztu eta inoizko alaien du esan gabon. Gabon erantzun diogu sekulako pozik.
|
|
|
arrosarioz
|
zituen
amak
|
|
|
Pio Baroja, Donostian jaio bada ere, madrildarra da. Ez bakarrik hangoa
|
duelako
ama, aita han bizi duelako, bera han hazi delako eta han egin dituelako ikasketak. Berak egiaz miresten duena hiria da (saloiak, markesen alaba dekadenteak, literatur objektuak).
|
|
|
–Gizonez, larderiazten
|
zuen
amak Robert semea, ez da horrela arduratu behar, baina emaztekiak deabruaren zerbitzari dira?.
|
|
|
Bi senideetan bera zen gazteena. Bi urte
|
zituenean
ama alde egina zen. Ez zuen oroitzapen handirik amaz.
|
|
|
Ahizpa gazteena ere, Galesen bizi zena, baimen berezi batekin etxean zen. Eta neba, neba ere ondoan
|
zuen
amak. Dena lotuta, hortaz.
|
|
|
Inoiz baino argiago ikusten zuen. Norekin hitz egin behar
|
zuen
amaren egoeraz, bestela. Familiarekin ez:
|
|
|
–Ez duzu behin ere
|
zuen
amari buruz hitz egiten.
|
|
|
Ez dago munduan Eliasen moduko ipuin kontalaririk. Ez dakit horrexek ez ote
|
zuen
ama maitemindu.
|
|
|
Osabak bular zabala dauka, esku itzelak gerrian jarrita, irribarre baten erdia ezpainetan, beste erdia begiradan. Arreba dauka aurrean eta argazkian Norak ezin
|
du
ama ikusi, baina iruditzen zaio hortxe dagoela, nebaren begiratzeko modu horretan. Jaio zenetik umezurtz, beti iruditu zaio amaren misterioaren giltza inon badago, osabaren irribarrean dagoela, kapelaren hegoan ezkutatzen duen begirada horretan.
|
|
|
Penaren penaz, maitea.
|
Zuen
ama galduta. Salbatu egin ninduzun beraz, nire ume magiko horrek.
|
|
|
–Batzuetan beldur naiz, laztana, ez ote
|
zintuen
amak zeu hil.
|
|
|
–Ehizatzera joan nintzen baina
|
zuen
ama neukan zain basoan eta nik tiro eman baino lehen eman zidan berak.
|
|
|
Gogoan
|
dut
amak egindako kapelu granatea jantzita joan nintzela Kantoietatik Olaetara, oinez. Lotsa ematen zidan buru soila erakusteak eta, amak, beti sare batean bilduta eramaten zuen mototsa askatu, eta bere adatsetik bi ile xerlo ebaki zituen ispiluaren aurrean.
|
|
|
Hirurak bakarrik zeuden gelan, izebak eramana
|
zuen
ama etxeko atzealdera, eta Adak esana zion Maria Bibianari: –Nik egin dut okerra, eta nik egingo diet aurre!??, eta aita esatekoak esaten hasi zen?
|
|
|
Domingok, berriz, maite
|
zuen
ama, odolari lotutako arrazoi guztiez gain aitaren aurkako borrokan babes izaten zuelako maiz; une hartan, ordea, gutxitan bezalako gorrotoak hartu zuen, suzko sua zuen begietan?, hain iruditu zitzaion haren jokabidea bidegabea; Domingok, beraz, korapilo bat sentitu behar zuen urdailean, errabiazko errabia batek estutzen ziona eta ezin aska ziezaiokeena biktimarekiko jarrera garbi batek baizik:... zer zebilen, baina, Domingo, bururakizun haietan sartuta, baldin eta Maria Bibianak ahizpa sorosteari ekin bazion ordurako?
|
|
|
bihurgunea, atzera egiteko aukera zabaltzen ziona, berak bai baitzekien zer izan zitekeen ona erredura haientzat; jakingo ez zuen, bada, baldin eta berari ere hamaika aldiz erre bazitzaion esku besoetako azala, baita oinetakoa ere, batean ur irakina erori zitzaiolako eta bestean olio errea! Reginak bazuen, bai, intsusarekin egindako ukendu oliotsu bat, berak egiten zuena, amak irakatsitako errezeta bitarteko, nahiz eta azken aldi hartan don Zoilok errezetatutako ukendu bat ere erabili izan zuen, halibut arrainaren gantza lehengai zuena eta emaitza ezin hobeak eman zizkiona; gauza haiek behar
|
zituen
amak buruan, bihurgune hura begien aurrean, beraz?, baina nola ez baitzuen artean lezioa amaitu, aurrera egin zuen, bihurgunea alde batera utzita:
|
|
|
Adaren oihu histerikoa, adibidez, zabua gelditzera behartu zuena; bere jarrera oldarkorra, Ada lurrera botatzera eta etzatera behartu zuena, baita haren gainean ipintzera ere,. Ez ukitu, ez ukitu, ez ukitu?!?,. Ixo, ixo, ixo!?; Domingo nerabea asmorik onenarekin ari zen, bere onera ekarri nahi baitzuen arreba, baina helmugara zeramàn bide ustezkoak bere goxokiak eskaintzen zizkion bidean zehar eta, helmugaz ahaztuta edo, goxokietan galtzen zen. Domingok arreba etzanarazi zuenetik ama etorri bitarteko eszenak hamazazpi segundoko iraupena izan zuen, balizko kronometro batek zehatz mehatz islatuko zuenez?; goxoki haien artean, gainera, bazegoen bat, neurona guztiak iratzartzen zizkiona, haragiaren mugimendu ezin atseginago batean: atsegin
|
zuen
amaren magala, atsegin zuen izeba Ernestinaren magala, atsegin zuen Rakel neskamearen magala, atsegin zituen munduko emakume guztien magal guztiak, beharbada?, baina ez zuen egundaino halakorik nabaritu bere baitan, ez hain era indartsuan eta basatian behintzat: horregatik sentsazio hura, lotan zuèn zerbait orduantxe piztu balitzaio bezala, plazer iturri oparoak baitziren, antza, indarra eta sexua, sexua eta indarra, Domingok ez baitzuen epe labur hartan besterik sentitu; arraren indar indartsua eta emearen indar indargabea, indarrez hustutako indarra, indarra bera baino indartsuagoa izan zitekeena:
|
|
|
–Noiz jarri behar
|
duzu
Ama Birjinaren irudia?
|
|
|
–Arrazoi
|
du
amak, emaztearekiko harreman hotzak bizi zituen arren, memento hura harengana berriro hurbiltzeko abagunea izan zitekeela otu ote zitzaion Nazariori une hartan??. Zu zara anai arrebetan jeneral, bistan da, baina jolasak jolas dira, eta?
|
|
|
Aitaren aurrean amak horrela hitz egin zionean, desegoki eta deseroso sentitu zen Teofilo Maria, haren begi minduei begiratu besterik ez zegoen?, aspaldiko partez; aitak hitz egin zionean, berriz, harako hura esan zionean batez ere: . Arrazoi
|
du
amak?, liztorraren ziztada nabaritu zuen bere baitan; Teofilo Mariak, izan ere, nekez uler zezakeen amaren jarrera, baina are nekezago uler zezakeen aitarena, beti bere alde izan ohi zuenarena, Domingorekin zituèn istiluetan zer esanik ez?, aita ere amaren alde atera ez zen, bada!
|
|
|
–Arrazoi
|
du
amak, eta arrazoi du izebak, baina gaurdanik beste obligazio bat jarriko dizut, Gabino: nahi dituzun marrazkitxo guztiak egin, askatasun osoa duzu, baina niri marrazkiak erakutsi, ados?
|
|
|
Domingok, gero, beste arreba patxadaz besarkatu. Maria Bibianaren besoek
|
bazuten
amarenetatik zerbait Domingorentzat?, eta hari esan zion:
|
|
|
(?) Nazario Orbek ez zituen gauzak, beharbada, hain garbi, eta horregatik geratu zen isilik, halako zerbait esan baitzezakeen, bestela: . Arrazoi
|
du
amak, eta kito!?, baina ez zuen ezer esan, esan nahi zuena esateko inongo eragozpenik ez bazuen ere, etxeko jauna izanda, hitza noiznahi eta nolanahi erabiltzen zuena; baina Nazariok periodikotik eta irratitik jasotzen zuen informazioa, eta bazekien nola zegoen, gutxi gorabehera, mundua, ez al zien, gainera, errege Alfonso XIII.ak hirian bertan Morane eta Tabuteau pilotu ezagunei Karlos III.aren ... baita heroikoagoa ere, ondorioz?, ez al zen bera ere aparatuari begira harri eta zur gelditzen, liluratuta bezala?; eta, halere, bera. Nazario?
|
|
|
Emazteak urte eta erdi baino gehiago egin zuela gaixorik hil aurretik, duela 21 urte orain. Gogoratzen du Sorak ez
|
zuela
ama ikusi nahi eta orduak egiten zituela logelatik irten gabe. Phineasen aitak gogoratzen du emaztea ospitalera eraman zutenean inoiz baino gutxiago irteten zela Sora logelatik eta ez zela ospitalera joan, ez zuela nahi izan.
|
|
|
ama, ama? Edozertarako behar
|
zuten
ama. Ama zen arazo guztiak konpontzen zituena.
|
|
|
Reginak bainatu du gaur Miren, eta Rikardo kanpoan geratu da. Rikardok ez
|
du
ama ume jaio berri baten antzera nola bainatzen duten ikusi nahi. Hobeto esanda, ez du nahi bere amak semea begira duela sentitzea.
|