|
2000
|
|
|
Ikusi izan ez banu, eta mintzoa eta boza aditu izan ez banizkio, Jainkoaren mezularitzat hartuko
|
nuen
ama, zeren baitzirudien ezen ene erregua, egin orduko, aditua izan zela.
|
|
|
Zeren eta, arestian erran bezala, Tomas Mororen Utopia irakurri ondoren eta Miguel de Sandovalen komentarioak entzun ondoren, amesten bainuen ezen, jauregiaren itzalaz baliaturik, justizian eta karitatean zimendatu lurralde zerutiar bat eraiki ahal izanen genuela noizbait Urbiainen, non guztiok anai arrebak eta Jain koa ren seme alabak senti baikintezkeen, Plautoren edo Hobbesen Homo homini lupus etik urrun. Haatik, asmo haren bulkatzeko eta aitzina egiteko, ama eneganat erakartzea nuen conditio sine qua non a... baina nola erakarriko
|
nuen
ama eneganat, baldin aita Bartolomeren ideien eraginpean bizi bazen?
|
|
|
Ai, nola maite izan
|
nuen
ama egun haietan...!
|
|
|
Eta orduan bururatzen zitzaidan ezen nihaur izan nintekeela Rosak izan nahi zuen semea eta ezin izan zuena, nola izan baitzitekeen Rosa nik nahi
|
nuen
ama, baina izan ez nuena... eta, pintore indiarrak pintatu zuen koadroaz oroiturik, zeinak erakusten baitzuen Ama Birjina hura, Jesus haurrari eta san Joseri bularra emaiten, ohartzen nintzen ezen nihaur izan nintekeela san Jose eta nihaur izan nintekeela Jesus haurra.
|
|
|
Eta nolako gogoa etorri zitzaidan orduan, amaganat joaiteko eta hari erraiteko: " Zaude lasai, ama, aitak huts egin dizu, hipokrita hutsa denez gero, baina nik ez, eta besarka nazazu!" Eta oroitu
|
nuen
amaren bertze behako hura, noiz eta oreinaren amoriozko historia hura kontatu bainion, erraiten zidala: " Halakoa da guti batzuetan amorioa".
|
|
|
Mezak bukatu berria behar zuen, ostatu bakarreko atarian hainbat gizon ikusi bainuen baso bana eskuetan zutela, egun erregarria izatekoari arnasgarri gelditzen zitzaizkion azken minutuez gozatzen. Ni begitik galduta haien solaspide bilakatuko nintzela jakinda aparkatu
|
nuen
amarenaren parean. Sukaldean atzeman nuen, tipula pikatzen, txandal berde min batez jantzia.
|
|
|
Laburtuz gero hark, egurra nik. Hogei urtetan alde egin zigun; ez
|
nuen
amaren negarrekin bat egin, hartarainoko denboran partzuer izan gintuen gelako nagusi bakar ikusirik neure burua. Izengoitia lehenago ezarria nion:
|
|
|
haurrak sari bat merezi zuen, halako egia begi bistakoa azaleratzeagatik. Txalotu ezina; ez
|
nuen
amarekin zalapartarik nahi, eta are gutiago haren ahizpa bihotzekoa zela kausa. Buruz buru jarri zitzaidan mahaira, makur, oso makur, eta kafea zerbitzatu zuen bere katilura.
|
|
2003
|
|
|
Sekula ez
|
nuen
ama ezagutu.
|
|
|
Eta umetan neukan hutsune hura bete zidan Gretak. Amonak maitasuna eman zidan; Greta, berriz, euskarria zen, inoiz ezagutu ez
|
nuen
amarekin neukan lotura bakarra. Horregatik, amona hiltzean zalantzarik gabe jaso nuen manikia nire etxean.
|
|
2004
|
|
|
Esango duzu lelokeria bat dela, eta hala da, ze nik ere esan dizut lehen, baina kontua da nik, iluntasunari beldurra, txikitatik diodala, nire etxean korridore luze bat zegoelako eta nik azken puntan egiten nuelako lo, eta gurasoak beste puntan. Eta gauez esnatzen banintzen, zarataka hasi behar
|
nuen
amari deika, eta esaten nion txiza egin nuela gainean, egin ez arren, ze nik nahi nuen bakarra zen ama nigana etortzea, eta hartzen ninduenean pijamaz aldatzeko, orduantxe egiten nuen txiza, ze gezurrak ere ez dira esan behar. Edo, bestela, esnatzen banintzen, korridore osoa zeharkatu behar nuen ilunetan, kontuan hartuta, gainera, alboetan ateak zeudela, beti zabalik eta beltz barrua, eta arineketan hasi behar nuen beste puntaraino, baina ez munstroen beldurrez, esan dizut lehen.
|
|
2005
|
|
|
Sekretua izoztu zitzaidan. Eta ez
|
nuen
ama gelan sartzen entzun.
|
|
|
Baina amak esan zidan ez eramateko, nekatuta dagoela aita eta oso gaixorik eta ez eramateko albuma ospitalera. Baina konbentzitu egin
|
nuen
ama eta esan nion oso inportantea dela albuma eta oso zaila dela albuma osorik egitea eta ia inork ez duela egin eta nik bai, eta oso inportantea dela. Eta amak esan zuen" Oso inportantea, bai".
|
|
2006
|
|
|
Mahai haren inguruan, emakumeak zu erraten zidan. Nik,, nokara gabe ere, ez
|
nuen
ama deitzen. Aitatxiren agindua?
|
|
|
Atearen danbatekoarekin batera ikusi
|
nuen
ama urruntzen, estalkia bizkarrean zuela, gizonezkoarekin.
|
|
|
Goizean, kantari sumatu
|
nuen
ama Likona dorreko lixiba egiten. Aita hil zenean, arotzen gremioak lagundu bazigun ere, ez zen nahikoa izan, eta josi eta lisatzeaz gain lixiba egiten hasi behar izan zuen amak.
|
|
2007
|
|
|
Ea amak bakean uzten gaituen, esan zidan Irenek, nahi duguna egiteko. Berehala ikusi
|
nuen
amak baietz, bake santuan utziko gintuela. Erleei bai, kasu egingo ziela (eta hauei ere gutxi, udaberria, garairik lanpetuena, pasatua baitzen), baina gaizki hezitako bi mukizu zaratatsuei axola gabe begiratuko ziela, mukizu horietako bat bere alaba izanda ere.
|
|
2008
|
|
|
Hurrengo goizean Admiral Benbowra abiatu ginen biok oinez, eta hantxe aurkitu
|
nuen
ama osasun eta aldarte onean. Kapitaina, luzaroan halako enbarazua egin ziguna, gaiztoek kalte egiterik ez duten lekura joana zen.
|
|
2009
|
|
|
Hodei komunetik atera zen, praka bakero zaharrak eta kamiseta zuri bat janzten zituen. Irribarre egin zigun eta nik koleta ikusi nionean, pentsatu
|
nuen
ama guztiek euren alabentzat nahiko zuten mutila islatzen zuela, hori bai, XXII. mendeko ama guztiek. Deustu aldeko etxe zahar batzuk aztertu behar zituela esan zigun, apal batetik giltza batzuk hartu eta kanpoko atera hurbildu baino lehen.
|
|
|
Baina, tira, amak igandeetan ez zuen izaten minik oinetan, eta aipatu ere ez zituen egiten. Nire gelako leiho txikitik ikusten
|
nuen
ama, hamar urte gutxiagorekin aldapan behera, arin arin: esku batean puntua egiteko bi orratz luzeak, kiribil kiribil egindako haria eta mokadutxoa, eta beste eskuaz espartinei eta igandeetako gona gorriari eutsiz, zangosagarrak airean.
|
|
|
Sastakaia neraman gerrikotik zintzilik. Atera izan banu, alargun utziko
|
nuen
ama. Beharbada begietan igarri zidan gogoa.
|
|
2010
|
|
|
Gurasoek eta Heinrichek isilik entzuten zidaten?. Isilik badaude, nire hitzaren mende dauden seinale?, gogoratu zitzaidan, birikak puzten nabaritzen nituen bitartean?, eta lauzpabost segundoko eten hura egin nuenean ere isilik geratu ziren, nire birikak gero eta puztuagoak? Gero, amaren ikuspuntua neure egiten nuela, ateo ateotzat nuen ordurako neure burua, baina ez
|
nuen
ama mindu nahi?, aurrera jarraitu nuen: –Nola uste duzue, bada, egon nintzela, neure gizontasuna galdu ondoko lehenengo hilabeteetan?
|
|
|
erantzun nion berriro ere, gezurrari noiz arte eutsiko genion bururatzen zitzaidan bitartean; segidan, soinekoan zuèn poltsikora eskua eraman, arrosario bat atera, eta izeba Ernestinari eman zion, esanez: . Batzuek lurretik jaso dituzte arrosarioak, baina beste batzuei lepotik zintzilik agertu zaigu bat batean, eta tori?; ulertzen
|
nuen
amaren jarrera, baina, beste alde batetik, beldur nintzen eta lotsa nintzen, edozer gerta baitzitekeen bide hari ekinez gero?. Gezurrak hegoak labur, dio esaera zaharrak?; amak, baina, bide hura hartu zuen, eta bide hartatik abiatuko zen hurrengo egunetan ere; ama, ordea, gero eta goibelago zegoen?
|
|
|
ni hain minduta nengoen, non zerbait esan behar niola bururatu baitzitzaidan, hartarako abagunea arratsalde hartan bertan aurkitzen nuela, ama egongelako sofan bakarrik ikusi bezain laster; sofaren aurrean mahai txiki bat zegoen, gainean kristalezko ontzi bat zuena, lore sorta batekin, eta amak harixe begiratzen zion;. Eser al naiteke?? galdetu nion; ohartu nintzenean amak ontziari begira jarraitzen zuela, haren ondoan eseri nintzen; gero. Pagoagan izan genuèn porrotak batzen gintuen heinean, lubakiaren alde berean sentitzen
|
nuen
ama?, begirune handiz esan nion esatekoa: –Barkatu, ama, baina Adarekin gogor jokatu duzu, eta??; ez nuen zalantzarik amak zerbait esango zidala; aldiz, ez entzuna egin zidan, nik egindako iruzkinak berarekin zerikusirik ez balu bezala; nik markatu eta mugatutako hitzen esparruan ez bazegoen, zer beste esparrutan zegoen, zer beste mundutan??
|
|
|
–Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! Izan ere, b b b??, esan zidan ni ikusi ahala, haren bi eskuek nire bi besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan
|
nuen
ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta haren sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada hura sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak hone... –Nork egin dizu mina, Gabi??;. Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz?
|
|
|
Eta oporrak bukatu, komentura itzuli. Erriberrira, non filosofi ikasketak egin bainituen hiru urtez?, eta izebak bere kartak idazteko ohiturarekin jarraitu zuen, Maria Bibianak bereak maizago bidaltzen zizkidan bitartean, eta hala, izebaren informazioaren bidez jakin
|
nuen
ama objektuak pilatzen hasi zela, aspaldi erabiltzen ez zuèn armairu bateko tiraderetan: galletak, katiluak, koilarak, fruitak eta estanpak, kiratsak eta ustel usainak salatu zuen arte?. Nik ez dakit noiz pilatu dituen, gaixotu zenetik biok gela berean lo egiten baitugu, badakizu, baina hara:
|
|
|
Azkenean, Santos lorezainak mailuaz sarraila hautsi, eta halaxe sartu zen barrura ama, atzetik neskameak; ez bainuen zalantzan jartzen amak erlojua aurkituko zuela, historia bat asmatzen hasi nintzen: gauero gauero Benjamin Mariarekin amesten nuela esango nion, baita anaiak oihu eta oihu egiten zidala ere, bere gelara joateko eskatuz, hain zegoen bakardadeak jota, eta horregatik joaten nintzela aldian behin haren gelara, anaiatxo inuxente errukarriarekin egoteko; hantxe utziko
|
nuen
ama mutu, bai horixe!; ama, baina, Jesusen Bihotzaren irudiaren bila zebilen: begiratu zuen batera eta bestera, eta nola ez baitzuen ikusi, neskameei agindu zien:
|
|
|
izugarria zen, inoiz baino beroagoa? eta are gehiago berotu zen, bidente nazionalistak, arotza ere bazenak, hil hartan bertan gurutze handi bat ipini zuenean; neuregatik baino gehiago, zuregatik desiratzen
|
nuen
Ama Birjinaren ohiz kanpoko adierazpenen bat, Damaso, ea seinaleren batek bihotzean ukitu eta bihotz berritzen zintuen, baina alferrik; aldiz, aurkako adierazpenak eta seinaleak iritsi zitzaizkizun, handik egun pare batera zuk zeuk jakinarazi zenidanez, Bibiren bitartez?
|
|
|
Gero, etxerakoan, trenez itzuli ginen?, zenbat eta Regina enetik hurbilago, orduan eta goibelago ikusi
|
nuen
ama?; hain zegoen jota, non, hiriko tren geltokitik etxera ekarri gintuèn taxistari, kanpoko atean gelditzeko esan baitzion, maleta ere han utzita, barrura sartu gabe; joan zen taxia, eta orduan amak esan zidan: –Esadazu ez dudala gilletterik ikusi, Gabino, oraindik ere Pagoagara itzultzeko moduan egon gaitezke-eta??; eta gero:
|
|
|
Zer gertatu zitzaion amari Pagoagako hartan?; benetan gertatu ote zitzaion gertatzekoa edo deabruaren kontua izan ote zen guztia?; ez bainuen ahaztekoa, alde horretatik, hiriburuko itsasikara iragarri zuèn bidentearen kasua, doña Carmen Sidoniak guri jakinarazi ziguna? emakumeak kontatutakoaren arabera, bidenteari ez baitzitzaion Ama Birjina agertu, berari hala iruditu arren, deabrua baizik, bigarren agerketan berretsi ahal izan zuenez, Ama Birjinaren mantupetik buztan bat ateratzen ikusi zuenean; hala, bada, ba ote zuen kasu hark amarenarekin zerikusirik?; nik, baina, ez
|
nuen
amaren soinekopetik buztanik ateratzen ikusi?; ai, nola katramila daitekeen bizitza soil eta lau bat halako kontuekin, baita gure xalotasun tolesgabetasunak nahastu ere, handik aurrera, ama ikusten nuen bakoitzean, imajinatzen ez nuen, bada, buztan batekin hor nonbait, irudi lizuna imajinatze hutsak guztiz zikintzen ninduela, errugabea ere banintzen arren?!
|
|
|
Eta pixkanaka pixkanaka ohartzen nintzen nola joan zen amaren aurpegia eta begirada aldatzen, gogortzen, tristatzen. Nik ez
|
nuen
amarekin haserretu nahi, ordea, eta ahal nuen guztietan haren besoetara egingo nuen jauzi. Baita hark gogoz besarkatu eta laztandu ere.
|
|
|
Azkenean, uste baino gutxiago izan zen; nik behintzat ez nuen inoren altxatzerik ez hegaldirik ikusi, bertaratutako batek baino gehiagok bestela baieztatu zidan arren, doña Gertrudis maistraren senarra ere tartean, honela esan ziguna: " Nik ere ikusi dut, istant batean izan bada ere, ikusi ez ikusi, lurretik metro erdira edo..."; giroa —hori bai— izugarria zen, inoiz baino beroagoa... eta are gehiago berotu zen, bidente nazionalistak, arotza ere bazenak, hil hartan bertan gurutze handi bat ipini zuenean; neuregatik baino gehiago, zuregatik desiratzen
|
nuen
Ama Birjinaren ohiz kanpoko adierazpenen bat, Damaso, ea seinaleren batek bihotzean ukitu eta bihotz berritzen zintuen, baina alferrik; aldiz, aurkako adierazpenak eta seinaleak iritsi zitzaizkizun, handik egun pare batera zuk zeuk jakinarazi zenidanez, Bibiren bitartez...
|
|
|
Azkenean, Santos lorezainak mailuaz sarraila hautsi, eta halaxe sartu zen barrura ama, atzetik neskameak; ez bainuen zalantzan jartzen amak erlojua aurkituko zuela, historia bat asmatzen hasi nintzen: gauero gauero Benjamin Mariarekin amesten nuela esango nion, baita anaiak oihu eta oihu egiten zidala ere, bere gelara joateko eskatuz, hain zegoen bakardadeak jota, eta horregatik joaten nintzela aldian behin haren gelara, anaiatxo inuxente errukarriarekin egoteko; hantxe utziko
|
nuen
ama mutu, bai horixe!; ama, baina, Jesusen Bihotzaren irudiaren bila zebilen: begiratu zuen batera eta bestera, eta nola ez baitzuen ikusi, neskameei agindu zien:
|
|
|
Gurasoek eta Heinrichek isilik entzuten zidaten —‘Isilik badaude, nire hitzaren mende dauden seinale’, gogoratu zitzaidan, birikak puzten nabaritzen nituen bitartean—, eta lauzpabost segundoko eten hura egin nuenean ere isilik geratu ziren, nire birikak gero eta puztuagoak... Gero, amaren ikuspuntua neure egiten nuela —ateo ateotzat nuen ordurako neure burua, baina ez
|
nuen
ama mindu nahi—, aurrera jarraitu nuen: ‘Nola uste duzue, bada, egon nintzela, neure gizontasuna galdu ondoko lehenengo hilabeteetan?
|
|
|
Gero, etxerakoan —trenez itzuli ginen—, zenbat eta Regina enetik hurbilago, orduan eta goibelago ikusi
|
nuen
ama...; hain zegoen jota, non, hiriko tren geltokitik etxera ekarri gintuèn taxistari, kanpoko atean gelditzeko esan baitzion, maleta ere han utzita, barrura sartu gabe; joan zen taxia, eta orduan amak esan zidan: " Esadazu ez dudala gilletterik ikusi, Gabino, oraindik ere Pagoagara itzultzeko moduan egon gaitezke-eta..."; eta gero:
|
|
|
Ezta, Gabino...?";" B bai" erantzun nion berriro ere, gezurrari noiz arte eutsiko genion bururatzen zitzaidan bitartean; segidan, soinekoan zuèn poltsikora eskua eraman, arrosario bat atera, eta izeba Ernestinari eman zion, esanez: " Batzuek lurretik jaso dituzte arrosarioak, baina beste batzuei lepotik zintzilik agertu zaigu bat batean, eta tori"; ulertzen
|
nuen
amaren jarrera, baina, beste alde batetik, beldur nintzen eta lotsa nintzen, edozer gerta baitzitekeen bide hari ekinez gero —" Gezurrak hegoak labur" dio esaera zaharrak—; amak, baina, bide hura hartu zuen, eta bide hartatik abiatuko zen hurrengo egunetan ere; ama, ordea, gero eta goibelago zegoen... gero eta sentiberago ere bai, zernahik eragiten baitzion aldarte txarra, nes...
|
|
|
...tsasikara iragarri zuèn bidentearen kasua, doña Carmen Sidoniak guri jakinarazi ziguna... emakumeak kontatutakoaren arabera, bidenteari ez baitzitzaion Ama Birjina agertu, berari hala iruditu arren, deabrua baizik, bigarren agerketan berretsi ahal izan zuenez, Ama Birjinaren mantupetik buztan bat ateratzen ikusi zuenean; hala, bada, ba ote zuen kasu hark amarenarekin zerikusirik?; nik, baina, ez
|
nuen
amaren soinekopetik buztanik ateratzen ikusi...; ai, nola katramila daitekeen bizitza soil eta lau bat halako kontuekin, baita gure xalotasun tolesgabetasunak nahastu ere, handik aurrera, ama ikusten nuen bakoitzean, imajinatzen ez nuen, bada, buztan batekin hor nonbait, irudi lizuna imajinatze hutsak guztiz zikintzen ninduela, errugabea ere banintzen arren...!
|
|
|
" Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! Izan ere, b b b...", esan zidan ni ikusi ahala, haren bi eskuek nire bi besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan
|
nuen
ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta haren sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada hura sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak hone... " Nork egin dizu mina, Gabi?";" Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz" esan nion, malkoak xukatu eta irri egiten nion bitartean.
|
|
|
Eta oporrak bukatu, komentura itzuli —Erriberrira, non filosofi ikasketak egin bainituen hiru urtez—, eta izebak bere kartak idazteko ohiturarekin jarraitu zuen, Maria Bibianak bereak maizago bidaltzen zizkidan bitartean, eta hala, izebaren informazioaren bidez jakin
|
nuen
ama objektuak pilatzen hasi zela, aspaldi erabiltzen ez zuèn armairu bateko tiraderetan: galletak, katiluak, koilarak, fruitak eta estanpak, kiratsak eta ustel usainak salatu zuen arte —" Nik ez dakit noiz pilatu dituen, gaixotu zenetik biok gela berean lo egiten baitugu, badakizu, baina hara:
|
|
2011
|
|
|
Garai hartan, ahizpak eta biok gure deitzen genuen gelaren albokoan halaxe irudikatzen
|
nuen
ama gaixoa. Bihotzeko min hura nirekin erdibanatzeko eskatu ezaren damua dut orain.
|
|
|
Erriberari buruzko Ikuska egitea erabaki genuenean, bertako ohiturak, bizimodua, hizkera? jasotzeko helburuarekin, ez
|
nuen
Ama Lur buruan izan, baina egia da pelikula horrek markatu egin ninduela, eta ez ni bakarrik, baita nire belaunaldiko asko ere, film eredugarria izan baitzen, egin nahi zen euskal zinemaren hastapena eta hazia?. Lehenengo kapituluan aipatu dugunez, berezko lengoaia bat lortzeko bidean urrats handia eman izana aitortzen dio Montxok pelikula horri.
|
|
|
Ohe gaineko hilotza begiratzeari utzi nionean, aldean
|
nuen
Ama Nagusiak eskutan zerabilen gutun azala luzatu zidan.
|
|
|
Narinhel noiz iritsiko zain. Etxea txukundu
|
nuen
ama hil zenetik lehen aldiz: gelak garbitu, bazter guztiak araztu.
|
|
2012
|
|
|
Zer behar nuen nik? Apika ez nuen deus behar, baina mutil hura nahi nuen, aspaldidanik, eta bera eskuratzeko ez niola inori baimenik eskatu behar erabaki
|
nuen
amen batean. Hortaz, hantxe geunden, bakarrik, ipuin batean, gure egunerokotasunaren ifrentzuan.
|
|
|
Badu garaia bere bizitzaz arduratzeko, erabaki pare bat hartu eta etxetik alde egiteko, duen adinarekin. Bart, berdoztuta heldu zenean, lehor sumatu
|
nuen
amarekin; ondo egina, ea bakean uzten duen behingoz. Maddirena ere inork baino okerrago eraman du, eskerrak terapian ibili zela bolada batez, eta jarraituko luke, Marisak utziko balio.
|
|
|
Eta bazirudien Amak bilakaera horretan aurrera egin zuela, bere bizitzan konstantea zen gertakari horrek behartuta. Baina nik, neurekoi, faltan bota
|
nuen
Amaren tristezia hura, nire erabakien egokitasuna berresteko bazen ere.
|
|
|
Ez nion min hori egin nahi amari. Ez
|
nuen
ama sufritzen ikusi nahi. Baina gure planak eta bizitza ez dira askotan bat etortzen, ezta?
|
|
|
Hura izan zen harrigarriena, arrebaren proposamena baino askoz harrigarriagoa. Nik uste
|
nuen
ama haserretu egingo zela, triste jarri, oihuka hasiko zela, zer dakit! Baina sekula ez nuen pentsatuko barrez lehertuko zenik.
|
|
|
Amari musu eman nion goizean. Nire ohea egin
|
nuen
amaren agindurik jaso gabe. Bazkaria inoiz baino goxoagoa zegoela begitandu zitzaidan.
|
|
2013
|
|
|
Itsasontzitik ozta ozta ikusten
|
nuen
ama jendartean. Nire anaia begi bistatik galdua nuen ordurako, harrabots eta jende helduen artean.
|
|
|
Maitanerekin hiru hilabete neramatzan. Ez
|
nuen
ama haserretzerik gura.
|
|
|
Isilduak ziren haurraren marrumak. Bekaitz aditu
|
nuen
amaren tititik xurrupaka. Geza zen gizonak nire eskuetan utzi zuen pitxerreko ura; oloz egina, ogia.
|
|
2015
|
|
|
Furgonetatik atera eta atzeko aldera joan nintzen, bizikleta jaisteko, eta handik entzun
|
nuen
ama Ibrahimi eskerrak ematen, behin eta berriz.
|
|
|
Negarrez ikusi
|
nuen
ama, malkoak ezkutatzen saiatu arren.
|
|
|
Orain, aspaldiko partez jaio eta hazi nintzeneko herrira itzuli naizenean, eraikin berriek itxuragabetu dituzten tokietatik pasatzean, haurtzaroko lehen paseoak etorri zaizkit gogora, eta neure burua baino lehenago orduko ama gazte haiek ikusi ditut, haur bati eskutik helduta eta beste eskuarekin txikienaren kotxeari bultzaka. Ahal nuenean amaren eskutik libratzen nintzen, baina, pixka bat urrunduz gero, segituan entzuten
|
nuen
amaren deia, berriz ere haren ondora itzultzeko esanez. Laino baten lausoak estalita bezala etortzen zaizkit orduko irudiak.
|
|
|
Bultzakada gogor bat sentitu nuen bizkarrean, eta lurrera erortzeko puntuan egon nintzen. Orduan ikusi
|
nuen
ama harlauzen gainean luze etzanda, burutik odol itsaso iluna zeriola. Ahizpa belauniko zegoen haren ondoan, odol gorritan blaitutako eskuak erakusten zizkidala.
|
|
|
Ahizpari irmo heldutako eskuan sentitzen
|
nuen
amaren odol likatsuaren epela.
|
|
|
Zortzi? Nik adin bera
|
nuen
amak poster hori nire gelan jarri zuenean. Ironiaz begiratzen dio orain posterrak XXI. mendeko emakume honi, orkestra zuzendari emakumezkoak oraindik bitxikeria koloretsuak baino ez diren XXI. mende honi.
|
|
|
Benetan horrela ikusiko al zuen bere burua? Nik, aldiz, bukaeran inoiz baino ederrago ikusten
|
nuen
ama. Eta nirekin behin ere azaldu ez zuen samurtasuna agertzen zuen.
|
|
|
UBI egiten ari ginela sendotzako sakramentua hartu behar zuen Arrigainek, aurreko bi hiru urteetan horretarako prestatzeko asteroko bileretan ibili ondoren. Niri, 7 urte nituela eman zidaten konfirmazio hura, eta mesede galanta egin zidaten, hartara ez nuen halako zirriparra eta txarribodetan parte hartu behar, eta aldi berean libratu egiten
|
nuen
ama, egingo ez nuela esanez gero emango niokeen atsekabetik. Nire ustekabea, Joxerramon Arrigainek esan zidanean konfirmandoek ospakizunean aitabitxi bana behar zutela, jadanik konfirmatua noski, eta bere pontekoa ni izatea nahi zuela.
|
|
|
Etxera etorri eta berehala jakin nahi izan
|
nuen
Amak eta Artzaiak egindako apustuaren berri; ez nuen nahi nuenik lortu, ordea. Askotan gertatzen zait hori Jexuxekin, eta aspaldi ikasi nuen zeharkako galderak erabiltzen informazioa lortzeko, jakin nahi den horretan arreta handiegia jarri gabe; zuzen egindako galderarik ez baitu ondo erantzuten, erantzun horrek bere burua zertara behartzen duen ez badaki.
|
|
|
Eguerdian, bazkaltzera itzulitakoan, negarrez aurkitu
|
nuen
ama.
|
|
|
Beste behin, igande gau batean uste dut, San Mamesetik bueltan nentorrela, gurean aurkitu
|
nuen
ama, gurekin afaltzera etorria, antza. Sartu nintzenean, mahaia prestatzen ari zen Begoñarekin batera.
|
|
|
Hortaz, hileta egunetik hiru astera edo, itsasertzeko herrira itzuli nintzen. Eman zidaten giltzak ez zuen atea zabaltzeko balio eta atzeko leihoa bortxatu behar izan
|
nuen
amaren santutegian sartzeko. Behin barruan komoda ingeles handia arakatu nuen eta gero egongelako secreter eko tiradera guztiak, baita familiakook bakarrik ezagutzen genuen ganbarako txoko ezkutu hura ere.
|
|
|
Haurren setakeria berekoiaz, taula aitzinera eraman
|
nuen
ama eta zehatz mehatz azaldu nion zertan zetzan ganbitoaren estrategia bikaina. Erran nion jokalari alemanak arriskuan jarri zuela bere piezarik baliotsuena, baina ez zitzaiola axola, zeren hala, erregina galduta ere, askoz ere goragoko helburu bat iritsiko baitzuen:
|
|
|
Baina mamu haien mintzoak arraroak, sinesgaitzak iruditzen baldin bazitzaizkidan, are zailago egiten zitzaidan sinestea gau hartako ordu txikiak arte lanpeturik eduki ninduten eginkizunak benetakoak izan zirela. Etxera itzultzean, euritan blai eta porru eginik, azalpen lausoak eta gezur garbiak erran behar izan nizkion negar batean aurkitu
|
nuen
amari. Eta orduan ere ezinezkoa egiten zitzaidan Maximilian plazan bat batean asmaturiko estrategiaren lehenbiziko jokaldia benetan egin ahal izana.
|
|
2016
|
|
|
Eta gaur bezalako egun batez galdu
|
nuen
ama ere, aita joan eta urtebetera. Ibaizabaleko uretan aurkitu zuten emakumea, geralekuko zubipean...
|
|
2017
|
|
|
Luzaroko dauka ezin baitu aditu non eta usaina hartzen ez dion bera atean azaldu zenarekin batera hura negarrez hasi zen Ni denbora guztian herriko harroxkoaren bat besterik ez zelakoan egon nintzen Aita beti adarra jotzen ari baitzitzaion haien kontura harik eta. ...r saltzaile edo dena delakorekin baino gehiago ohartu armadako alkandorak zirelakoan egon nintzen harik eta kolpetik ez ninduela kalte iturri posibletzat jotzen konprenitu nuen arte, baizik eta Caddy zeukala gogoan niri begiratzen zidanean harengandik barrena begiratzen zidala kristal koloredun batetik barrena bezala zergatik sartzen zara nire kontuetan ez al dakizu ez duzula ezer aurreratuko uste
|
nuen
Ama eta Jasonen esku utziko zenuela hori
|
|
|
Ez nion erantzun eta ene lana segitu
|
nuen
ama han izan ez balitz bezala, bordaren beste puntara joanez.
|
|
|
Egitate goxo horrek poztu ninduen eta ni baitan damua sortu zitzaidan. Bai, bat batean, damu
|
nuen
amarekin bortitza izanik. Ama ez zen aitaren kapritxoaz hobendun.
|
|
|
Ezin nuen etxe barruan egon. Izua sentitu
|
nuen
amarekin gogoratzean. Eta hantxe, ekaitz beldurgarri haren azpian, barruan zerbaitek krak egin zidan.
|
|
2018
|
|
|
Baina bera Lanzarotera zihoan, baietz, bazihoala, meditaziorako erretiro gune batean bizitzera, bertan lan egitera eta pertsona gisa haztera. Jada nagusia nintzen, hamazortzi urte bete berriak, ez
|
nuen
amarik behar, aita nuen gertu gainera, emergentzietarako, baina hura ere ez nuen, zertarako, hamazortzi urte.
|
|
|
Baina oker nengoen. Ni nintzela kausa, telefono bidezko elkarrizketa harrigarri batean kateatuta sumatu
|
nuen
ama, mesfidati eta urduri, hariaren bestaldetik mintzo zitzaionak men egiten ez ziolako. Haserre eskegi zuen telefonoa, eta espantuka etorri zitzaidan, hotzikara eragin zidana esatera.
|
|
2019
|
|
|
Behin baino ez naiz Granadan izan. Bertakoak nituen aitona amonak eta bertan jaioa
|
nuen
ama ere hil eta gero, egon naiz Granadan, orain bospasei urte, dagoeneko Granadarekin lotzen ninduen inor ez nuenean. Betetzen ari nintzen estereotipoaz lotsatuta bisitatu nituen, penitentzian bezala, Granadako karrikak eta plazak, batzuk aditzez oso ezagunak nituenak.
|
|
|
Ezagutu
|
nuen
ama batek ezin eraman zuen laugarren alaba, haurtxo zoragarri eta atsegina, jaio zenetik[...] Senarraren makur guztiak izatea leporatzen zion[...] Neskatoa jaio zen garaian, beste gizon batek, guztiz maitemindurik eduki zuen poeta batek, gortea egiten zion; amak espero zuen gizon maitearen hazpegiak izango zituela neskatoak, hala nola Goetheren Hautapen ahaidetasunak liburuan?.
|
|
|
Gelatik aski hurre zegoen aparatua, baina ez
|
nuen
amaren eta Mari Milagrosen arteko solasaz eta harremanaz ezer harrapatzerik izan. Nahi baino hobeto harrapatu nuena, berriz, amaren ezinikusia izan zen.
|
|
|
Etxe aurrean daukagun haritzezko mahai borobilaren azpitik aulki bat urrutiratu eta han nengoen eserita oihua entzun nuenean, gereziondoaren azpian, egunean uzten zidaten bigarren eta azkeneko zigarroa piztu edo ez piztu erabakitzen. Berehala jakin
|
nuen
ama zela oihuka ari zena, eta berehala ulertu nuen zer gertatzen ari zen: Izarrek, beti bezala, beretzat nahi zuela protagonismo guztia, baita urtebete garbi neramala ospatzen genuen egunean ere.
|
|
|
Hitzaldian aipatu
|
nuen
amak kalean ikasi zuela euskaraz. Pentsa ezazue:
|
|
2020
|
|
|
Tentuz hasieran, burugogor gero: aise soltatu
|
nuen
amaren eskua, hasierako pauso haietan ondorio larregizkorik ere ez zegoela frogatu eta gero. Berbaz hastea gehiago kostatu zitzaidan.
|
|
|
–Ez nuen beste erremediorik izan. Egia esaten badizut, ez
|
nuen
ama maite eta ez zitzaidan gaizki iruditzen, baina nik, neure kabuz, ez nukeen horrelakorik sekula egingo. Behartu egin ninduen, alde batetik bideoak sortutako zalaparta guztia ahaztu egingo zelako eta nire populartasuna berreskuratuko nuelako.
|
|
2021
|
|
|
Erruak nonbait egon behar zuela uste zuen, esku beteka erauz zitekeela, belar gaiztoak bezala. " Aldez aurretik prestatu behar
|
nuen
ama, pixkanaka. Ez zukeen setatu behar".
|
|
2022
|
|
|
Atean, amarekin ikusitako emakumea zegoen. Gertuagotik, ikusi
|
nuen
ama baino zaharragoa zirudiela eta ile kizkurra ia erabat urdina zuela. Soineko gris eta mantal koadrodun bat zeramatzan soinean.
|
|
|
El Cachorro eta El Zorro. Normalean, ni su eta gar aritzen nintzen solasean tebeo eta filmetako heroiei buruz, baina une hartan sentitu
|
nuen
amaren portaera bitxiak nire arreta eskatzen zuela.
|
|
|
Etxera itzuli nintzenean, pozarren topatu
|
nuen
ama. Egongelako irratia piztuta zeukan eta Los Xey ren abesti bat kantari ari zen.
|
|
|
Hamalau urte bete nituen. Gorputza aldatzen ari zitzaidan, eta amak goizero gogorarazten zidan hori bere nazka keinuen bidez. Inoiz baino indar handiagoz sentitzen
|
nuen
amaren arbuioa. Uste dut egunero egoten nintzela galdetzear zergatik izan ninduen, baldin eta ez bazuen ni maitatzeko asmorik.
|
|
|
Une hartan, zoruan zetzan lekaime haren aurrean eta korridore hartako iluntasunean, ulertu nuen egitera nindoan obrak ikusgarriagoa behar zuela izan. Ez banekien zein
|
nuen
ama zerrenda hartako emakumeen artetik, aukera bakarra geratzen zitzaidan. Eta gogoko nuen oso.
|
|
|
Senperrenak egin behar izan nituen negarrari ez emateko. Min hartzeraino hozkatu nuen ezpaina, eta erretilua leunki bultzatu
|
nuen
amarenganantz.
|
|
|
–Hemen jarriko dinat sehaska, berogailuaren ondoan –entzun
|
nuen
ama pauso batzuk harago.
|
|
|
Ez zuen merezi erantzuten hastea. Ordurako, ez
|
nuen
amagandik maitasun hitzik espero, nahiz eta ez dudan ukatuko haren iruzkinek mintzen nindutenik, inoiz aitortuko dudana baino askoz gehiago mindu ere.
|
|
|
Begoñako Andre Marik, hasiera batean espetxe flotatzaile bat iruditu zitzaidan arren, askatasuna eskaini zidan. Itsasontzi hari esker, hilabetean egun gutxi batzuetan baino ez
|
nuen
ama ikusi behar. Inoiz ez genuen lehorrean astebete baino gehiago ematen arrantzaldi baten eta hurrengoaren artean.
|
|
|
Badakizu Ainarak ere neba txiki bat izango duela? –oihukatu
|
nuen
amak etxeko atea ireki bezain laster. Irrikatzen nengoen albistea kontatzeko.
|
|
|
Gogoan dut nola sentitu
|
nuen
amaren azalaren epeltasuna harengana arrapaladan joan nintzenean sabela besarkatu eta musuz jostera. Zer gertatu zitzaion han barruan bizi zen arrebatxoari?
|
|
|
Orduan konturatu nintzen posible zela. Momentu hartan pentsatu
|
nuen
ama alaben arteko harremanak korapilatsuak izaten direla eta agian errazago izango zela mutil bat izatea. Ikuspegi positibo bat topatu behar nuen.
|
|
|
Lehenengo lau hilabeteak infernu bat izan ziren. Umea zaintzeko gai nintzela ikusi nuenean, integratu
|
nuen
ama nintzela. Ama egin naute umeek, begiratu didatenean, ikusi nautenean.
|
|
|
Zergatik izan nahi
|
nuen
ama. Benetako aukera bat izan da?
|
|
|
Ez
|
nuen
ama konbentzionala izan nahi. Transgresorea, desberdina izan nahi nuen.
|
|
|
Lanean ari nintzela, ama nintzelarik, magisteritza ikasi nuen. Beti izan
|
nuen
ama ondoan: " Joan, joan".
|
|
|
Beldurra, ziurtasunik eza, bakardadea, frustrazioa, ahalduntzea, indarra. Uste
|
nuen
ama izatea errazagoa zela, baina ez da.
|
|
|
Nik ez
|
nuen
ama izan nahi. Antisorgailu hormonalak hartu izan ditut urte askoan.
|
|
|
Horra karga politikoa. Aske bizi izan
|
nuen
ama izateko hautua, baina azken egunotan nahasia nabil. Ama izatea hautatu nuen, baina noraino izan zen hautu librea?
|