|
2006
|
|
|
¿ Cómo era? Hirugarren erizain bati ere deitu diote, Pilik dioena argitzeko asmoz, eta, denak nahastu dituela baliatuz, igogailura sartu
|
dute
ama Nereak eta izekok, haren gurpildun aulkiari bultza eginez. Igogailuan begiak itxi eta, irribarrez, alde batetik bestera mugitu du Nereak burua, Piliren asmakizunak gogoan.
|
|
|
Nebaren ahotsa da. Kalean galduta aurkitu
|
dute
ama. Nora ezean.
|
|
2009
|
|
|
Ezin dut sinistu. Ez al
|
dute
ama guztiek abesten, ala. Hemen ez?
|
|
2015
|
|
|
Nolako desohorea! Islandiar guztien aurrean barregarri utzi nahi
|
dute
amak eta alabak zeren, haiengatik ez balitz, dagoeneko neguak berak egingo zituen euskaldunak akabatzeko lanak. Ez zuen espero halako traiziorik.
|
|
|
Baina sugegorriak ez du erruten gainerako sugeek bezala eta kumeak bizirik jaiotzen dira. Jaio eta berehala erakusten dute sugegorrien kumeek euren izaera gaiztoa eta hozka desegiten
|
dute
amaren sabela argira irten aurretik, horrela mendekatuz hildako aita.
|
|
|
Haurrak igande goizetan joaten dira meskitara Liburu Santuko pasarteak entzutera. Gabonetan, baina, Olentzero etortzen da haien etxera, eta euskarazko liburuak ekartzen dizkie haurrei, eta Pirritx eta Porrotxen panpinek arabieraz egingo
|
dute
amarekin jolasten direnean, natural asko. Souaden etxea, euskal arabiarra?
|
|
|
berton ageri diren sentimenduak gizaki orok bizi izan ditu, guztiok nahi izan baitugu amaren maitasun osoa guretzat bakarrik, baina guztiok izan gara amaz berex bizitzera behartuak, jatorrizko batasun berotik erauziak, eta bero galdua berreskuratu nahian gabiltza bizitzan barrena. Baina Markosek zein Nestorrek ez
|
dute
amaren ordezko emaztearenganako itzulbide errazik: narraziook arrotz aldi horren kronika lirateke.
|
|
2016
|
|
|
Emakumearen aurpegiak testu sumeriar batek baino misterio gehiago izan ditzake goizean goiz ispiluaren aurrean jesartzen direnean. Gaur ere ordubete eman
|
dute
ama alabek bainugelan sartuta, nik sukaldean txibiak garbitu eta prestatzen nituen bitartean. Alabaren esaldi batek jarri dizkit halako batean belarriak erne.
|
|
2017
|
|
|
orain hainbat neska ikusten da Ainhoa izenarekin: hori Arantzazu da, Iparraldeko euskaldunei erromes etortzea debekatu zaienean haiek Ainhoan ordeztu
|
dute
Ama Birjina Arantzazukoa). XX. mendean Gernika sinbolo nazionala suntsitzeko kiskali den era berean, XIX.ean euskaldun karlisten sinbolo nazionala suntsitzeko Arantzazu erre dute liberalek (hori jakitean Zumalakarregik negar egin zuela kontatuko da euskal herrietan?
|
|
|
Indarrean peitu dutena airosotasunean irabazten dute, txori hegalen antzera mugitzen baitira gora eta behera. Ez
|
dute
amarenen edertasun bete hori, baina lore kukuluan bezala, hemen ere, oraingo mehean geroko giharra igar liteke, eta maitatu. Ilerik ere ez du, ez behintzat besoen gainaldean, galtzarbekorik ikusterik ez baitut izan, eta izugarria bada ere ikusteko irrikaz nagoela aitortu behar, besape iletsua erakargarria izanda, bixarrik gabeko galtzarbe txuria ere ez baita makalagoa, nahiz eta, nik uste, ilegabe baino, gehiago izango duela negu hasierako lehenengo elur bigun legun horren gisako ile lapatx guri batzuk...
|
|
2018
|
|
|
Alde horretatik, esanguratsua da subrogazioa prostituzioarekin alderatzea (nahiz eta ez zehazki betiko zentzuan). Ikuspegi kontraktualetik, berdin dio zer sexutakoak diren prostituten eskatzaileak, eta beste hainbeste gertatzen da amatasun subrogatuaren eskatzaileekin ere; hala, gizonek aukera
|
dute
ama subrogatu bat kontratatzeko beste emakumerik tartean egon gabe. Norbanako batek beste baten jabetza kontratatzen du, eta kito.
|
|
|
munduan handi eta ederrik dagoen guztia juduengandikoa da. Ingelesek sinesten duten Jainkoa judua da, Nazareteko judu bati eskertzen diote salbazioa eta harengan dute fedea eta itxaropena, andre judu bat gurtzen
|
dute
Ama Birjina, etc.. La muchedumbre trabajadora descansa cada séptimo día en virtud de una ley judía; está perpetuamente leyendo, por su ejemplo, los registros de la historia judía y cantando las odas y elegías de los poetas judíos; y diariamente reconoce de rodillas, con reverente gratitud, que el único medio de comunicación entre el Creador y ella es la raza judía?
|
|
|
Interneteko foroetan ama batzuek idazten
|
dute
ama direnetik indartsuago direla, garaiezinak, lehoi emeak, dena atzapar, dena orro. Ni, ordea, inoiz baino ahulago sentitzen naiz ama naizenetik.
|
|
2019
|
|
|
Ama alde izatea komeni zaio gizarteari, amak semeen gainean duen eragina dela medio: horrexegatik dago ama hainbeste errespetu seinalez inguratua; horrexegatik dago bertute guztiez jantzia; horrexegatik sortzen diote erlijio bat, zenari uko egitea sakrilegioa eta biraoa baita; moralaren zaintzaile bihurtzen
|
dute
ama; gizonaren eta botereen mirabea izanik, gozo gozo gidatuko ditu bere haurrak behar den bidetik. Talde bat zenbat eta baikorragoa izan, orduan eta otzanago onartuko du autoritate samur hori, orduan eta antzaldatuagoa izango da ama.
|
|
|
Jaiotzaren drama, bularra kentzearen drama berdin berdinak dira bi sexuetako haurtxoentzat; batzuek zein besteek interes eta plazer berberak dituzte; hasieran, edoskitzeak sentiarazten die atseginik handiena; gero, uzki aro bat izaten dute, eta, orduan, bientzat berberak diren iraizte funtzioek ematen dizkiete satisfaziorik bizienak; parekoa dute genitalen garapena; jakin min eta ezaxola berberaz esploratzen dute beren gorputza; plazer lauso berbera ematen diete klitoriak eta zakilak; haien sentsibilitateak, objektibatzen den neurrian, amarengana jotzen du: emakume haragi goxo leun guriak pizten dizkie sexu desirak, eta desira horiek, hain zuzen, oratzera bultzatzen dute; bai neskatoak eta bai mutikoak oldarkor besarkatu, ukitu eta laztantzen
|
dute
ama; jelosia berbera sentitzen dute beste haur bat jaiotzen bada, eta portaera berbera erakutsiz adierazten dute: haserreak, kasketak, gernu arazoak; pinpirinkeria berberak erabiltzen dituzte helduen maitasuna bereganatzeko.
|
|
|
Mediku, bertutetsu? horiek berek amatasuna goresten dutenean, ordea, baieztatzen
|
dute
amaren gorputzaren parte dela fetua, ez dela haren bizkar elikatzen den bizkarroi bat. Argi ikusten da zeinen atergabea den oraindik antifeminismoa baldin erreparatzen bazaio nolako amorruz baztertzen duten zenbait gizonek emakumea aska dezakeen zernahi.
|
|
|
Orain, berriz, gizarteak, senarrak, amak, bere urguiluak berak kargu hartzen diote bizitza txiki arrotz hori dela-eta, berak obratua balitz bezala: senarrari amorru gorria ematen diote haurraren makurrek, nola ematen dion afaria erre izanak edo emaztea desegoki portatzeak; senarraren exijentzia abstraktuek pisu handia
|
dute
amak haurrarekin duen harremanean; emakume independente bat, bere bakardadeari, axolagabetasunari edo etxean duen autoritateari esker, askoz ere bareago egongo da ezen ez borondate menderatzaileen uztarpean daudenak, halakoek nahi ala ez obeditu behar baitute borondate hori, haurrari obediaraziz.
|
|
|
Psikoanalistak gogotik saiatu dira erakusten haurrak zakilaren pareko zerbait ekartzen ziola emakumeari; baina, ezaugarri desiragarritzat joko balitz ere, inork ez du esaten zakila edukitze hutsa aski denik existentzia bat justifikatzeko, ezta helburu gorena denik ere bere hartan. Asko hitz egin da amaren eskubide sakratuez ere, baina emakumeek ez
|
dute
ama gisa erdietsi boto eskubidea; orain ere mespretxua zaio ama ezkongabeari; ezkontzan bakarrik goresten da ama, hau da, senarraren mende dagoen heinean. Oraindik ere senarra denez familiaren buru ekonomikoa, seme alabak haren mendekoagoak dira amarenak baino, nahiz eta ama askoz gehiago okupatzen den haietaz.
|
|
|
Errefusak eta ihesak gorabehera, ordea, ezinegona eta duda erein dira haurraren bihotzean; bularra kentzea bezain mingarria den fenomeno bat gertatu da: orain haurra ez
|
dute
amaren haragitik apartatzen, baina lur jotzen du haren inguruko babes unibertsoak; haurra buru gaineko gerizperik gabe dago, bazterturik, bakar bakarrik, gau betea bezain iluna den etorkizun baten aurrez aurre. Neskatoak ez du lortzen zehatz konprenitzea gainean duen madarikazio nahasgarriaren nolakoa, eta horrexek handitzen dio larrimina.
|
|
|
Eva deseroso sentitzen da, baina kinka larri hartan iraupen senak agintzen du: jatea hil ala biziko kontua
|
dute
ama semeek, eta gero gerokoak. –Utzidazue bazkaria niri aukeratzen; ez zarete damutuko?.
|
|
2021
|
|
|
Dotorea da kafetegia, dotorea dirudi hotelak. Harreran dokumentuak baieztatu, giltza hartu eta eskaileretan gora egin
|
dute
ama semeek. Bigarren solairua, ez dago igogailu beharrik.
|
|
2022
|
|
|
–Hilko dira gosez, negua dator, hiru bider bi dira, ez
|
dute
amarik, eros iezazkidazue, mesedez, mukizapi bat, bi erloju, hiru urrutizkin, lau eraztun, bost galtzontzillo... –Bunbuk.
|
|
|
–Ama aulkitxoan, elbarri baitzegoen, eta aita atzetik, karroari bultzaka... Bota
|
dute
ama igerilekura, hasi da sekulako espantuak eginez, besoekin, buruarekin, hankekin, eta itxaroteko pixka batean, badatorrela miraria, hango begiraleak horixe esan omen zion aitari, bazetorrela miraria...
|
|
|
Beste historia batzuek agertzen
|
dute
ama/ aita/ semea triangelu edipikoaren foku murritzetik harago joan behar dugula. Aita ez da maskulinitatearen eramaile bakarra mutil txikiaren ikus-eremuan.
|
|
|
18 urte bete nituenean joan nintzen etxetik. Nire nebek beti bazkaldu
|
dute
amarenean, 40 urtez egunero. Ni, joan nintzenetik, ez naiz bueltatu, eta harreman hobea eduki dugu horrela.
|
|
|
Sarah Babikerren ustez, amatasunaren inguruko borroka kultural hutsalek eklipsatu egiten
|
dute
amen bizi baldintzen inguruan aritzeko beharra. Besteak beste, hurrengoak aipatzen ditu:
|
|
|
Lorategiko ateak zabalik daude, gaugiro ederra dago. Berenjena beteak atera ditu labetik Iñakik, eta txaloka hartu
|
dute
ama alabek mahaian. Berriketa eta algara artean afaldu dute.
|
|
2023
|
|
|
Ferminarekin izandako elkarrizketak gogoa piztu dio. Oraingoan ere, itaun franko izan
|
dute
amari egiteko, Begotxuk batez ere. Ipuinak asmatzen dizkienean beti atzeratzen dute istorioaren amaiera, baita beste bat sortu ere, luzatzearen luzatzeaz.
|
|
|
Guk, hala ere, ez dakit zer egingo dugun aurten. Gotzonen anaia herrira doa eta aurten ez
|
dute
ama eramango, agian berarekin geratuko gara –bota dio Uxuek berria entzun bezain laster.
|
|
|
Baina niri zaila egin zitzaidana seguruenik ama batentzat are eta zailagoa izango da. Askok bere karreran parentesi bat egin izan
|
dute
ama izan direnean, eta gizonezkoek oso gutxi. Nik ez nuen parentesirik egin".
|