|
2000
|
|
|
Egunero
|
sortzen
zen idolo berriren bat.
|
|
|
azkenik beste behin ere
|
sortzen
naizen arte.
|
|
|
Sei urteko egonaldiak lotura estuak
|
sortzen
ditu, ez dago dudarik. Itzultzekotan joan arren, bertakotu ere egin nintzen apur bat.
|
|
|
Aski zenuen Caracas gaineko muinoetara begirada jasotzea gizarteko ezberdintasunak eta injustizia latza ikusteko. Nire ustea da, 30etako petrolioaren eta beste gai batzuen aurkikuntzak eskulan eskari handia
|
sortu
zuela bat batean, eta laborariak eskulan premia horretara bideratu zituztela trumilean, nekazaritza lurrak hustuta. Lehen urte haietan langile ugari behar zituzten, baina gero petrolioa ateratzeko ez da ia eskulanik behar.
|
|
|
Hala eta guztiz, bistakoa zen diktadoreak ez zuela luzaroan iraungo, azkenetan zela tiranoa. Txiki eta Otaegiren eta FRAPekoen fusilaketen testuinguruan
|
sortutako
giroa itzela zen, eta Francoren azkenarekin batera aldaketaren bat etorriko zela pentsatzen genuen.
|
|
|
Haurtzaroko espazio haietara bisita egiteko gogoz nengoen. Venezuelan
|
sortu
zitzaidan burutazioa, Girona alderako asmoa. Gerratean izan arren, oso zoriontsu izan nintzen han.
|
|
|
Asiarrak isilak dira oso. Ez dute beste kultura eta herri batzuetakoek adinako espanturik eta zalapartarik
|
sortzen
. Ezta hurrik eman ere.
|
|
|
Hiru hilabetera desagertu zen Herreratik. Geroago jakin genuen, beste kartzeleroren batek esanda, urdaileko ultzera bat
|
sortu
zitzaiola eta alde egin beharra izan zuela lan hura utzita.
|
|
|
Preso arriskutsu horiek izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik gurekin txukunen konpondu ohi direnak ere bai, jakina. Preso horien eta gure artean enfrentamendua
|
sortzen
saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia. Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan.
|
|
|
Ez dakit metrailadore haiek balarik gabe zeuden, edo segurua jarrita ote zeukaten, edo zer demontre. Tiro egiteko prest egon izan balira, egingo zuten, ziur, eta auskalo nolako kalapita
|
sor
nezakeen. Inguruetako mendixketan bazterrik bazter eta zer ikusiko ibiltzen ginenean, egundoko munizio mordoa aurkitzen nuen.
|
|
|
Gatibu
|
sortu
nintzen
|
|
|
Auskalo zelako eskandalua
|
sortu
dioten txikiek. Ikusi bezain bizkor hurreratu omen zaizkio.
|
|
|
Antxon atxilotu zutenean, duela hemezortzi urte, umea izango zen artean neska ordiziar hori, baina bide luzea egina du geroztik. Ez zuten elkar ezagutzen lehendik, baina kartzelan egoteak, kolektiboko kide izateak loturak
|
sortzen
ditu, adiskidantzak eta harreman berriak, belaunaldi bitakoak izanik ere.
|
|
|
Garai hartarako irakurriak eta ikasiak nituen EAJren historiak, 36ko gerraz, EAJk Santoñan italiarrekin egindakoaz eta abar. Beste ezeren aurretik deskonfiantza sorrarazten zidaten EAJrekiko kontuek, eta alderdi horretatik
|
sortutako
ezer ez zitzaidan egiten erakargarri. Herri arazoaz txepel eta epel bazebilen EAJ, arazo sozialez ez zen batere arduratzen.
|
|
|
Mundu bat ikusi nuen han, ikusterik uste ez nuen jendea. Paisanozko txakur pila bat ere bai, bide batez; liskar batzuk
|
sortu
zituzten txakurrek elizkizunaren ondoren, korrikaldiak izan ziren. Jende heldua ikusi nuen hiletetan, gerran ibilitakoak izango ziren asko.
|
|
|
Esango nuke, sakabanaketa plangintza honetan, nahiz eta agindu orokorrak Madrildik bideratu, kartzela bakoitzeko zuzendaria edo zuzendaritza taldea izan dela leku bakoitzean bere arau propioak ezarri dituena. Zuzendaritza talde horiek izan dira lekuan lekuko tirania propioa ezarri dutenak presoongan eta senide eta lagunengan, beren aburuen araberako jazarpena eta jarraipena eginez, deserosotasuna
|
sortuz
, Madrilekiko helburuetan beren apurtxoa aportatuz. Kartzela bakoitzak bere berezitasun propioak ditu horrela, eta kartzela batean denboraldi luzeagoa edo laburragoa egin izanak ez dauka beti horren araberako eragin zuzena.
|
|
|
|
sortu
egiten dutela esaten dute
|
|
|
Egun gutxi batzuk baino ez neraman etxetik kanpora, egun gutxi batzuk baino ez, beraz, telebista lehen adinako egunerokotasunez ikusi gabe, baina hori aski zen iragarki guztiak ez ezagutzeko. Iragarki berri hark telebistatik urrundua sentiarazi ninduen, telebista egunero ikusteak
|
sortzen
duen aberri eroso eta abegikorrean arrotz, traidore ia ia, eta horrek, absurdua bazen ere, oroimin samur bat sentiarazi zidan, ez arrazoizgaineko erru beldurrik gabea, emaztea eta seme alabak abandonatuta etxetik alde egindako gizon bihozgabea banintz bezala.
|
|
|
Pertsonen artean gertutasun eroso bat
|
sortzeko
lagungarri onak izaten dira maiz askotan gustuko otorduak, eta Tolosako afari hura halakoxea izan zen gu biontzat. Bere piztueraren historia kontatu zidan Lauaxetak, patxada ederrean, xehetasunetan sartzeko ere nahikoa beta hartuta.
|
|
|
– Tira, zeozer ikasi diagu Egunkaria n hainbeste urtez tolosar artean lan eginda –asmatu nuen esaten, urduri artean ere ikusi berri nuenak
|
sortutako
harriduraren ondorioz.
|
|
|
– Dena dela, ez ezazula pentsa erraza denik egungo baserritarraren bizimodua. Nahikoa lan badute globalizazioak
|
sortutako
arazoei aurre egiten. Munduko edozein bazterretatik heltzen dira era guztietako produktuak merke merke, eta zaila da konkurrentzia horri aurre egitea.
|
|
|
Denetarik kantatzen dugu, baina badugu ereserki kutun bat: Jose Angel Irigarairen" Zortearen kolpeak", Benito Lertxundik
|
sortu
zion doinuarekin.
|
|
|
Haiek ere indartu egin zioten gerra irabazi zutelako susmoa, baina erabateko baieztapenik gabe. Misterio ilun bat argitzeko irrika bizia ere
|
sortu
zion egunkarien irakurketak: " Zer ete da dalako ETA ospatsu hori?"
|
|
|
Han pasatu nuen eguna, gerra garaian inguru hartan gertatutakoak buruan bueltaka nituela, faxisten hegazkinen erasoak eta gudarien mugimenduak irudikatzen. Agirre’tar Nikola Metxa ere –Koldo Izagirrek
|
sortutako
pertsonaia suhar, herren eta erretxina– han ibilia izango zela oroitu nuen, enlaze lanetan jo batera eta jo bestera.
|
|
|
" Henrik", esan zuen aitatxik; beraz Lazarok haren bila etorri zela kontatu zien; ez zen komeni, agian, berria hala hala heda zedin; hotsa behar ez ziren belarrietara heldu zitekeen; alta, bazitekeen zaharrak datu berriren bat ematea; bazirudien zerbait esatekoa zuela; izan ere, antiojoak jarri eta, eskuaz apurtxo bat hurbiltzekoa eginez: " ixilpeko obra batzuk egin zituen", esan zuen; sekretuka, hurrean zen etsairen batek adi balezake lez; ordea beraiekin Ivan txikia besterik ez zen; esan zituen hitz haiek Xanengan
|
sortzen
zuten efektua ikustearren pixka batean isilik egon eta gero: " ixilpekoak ziren", esan zuen," baina nik banekien ari zirela"; gero, bekainak jasota, apalkixeago:
|
|
2001
|
|
|
lehen aldian, saltzaileei onomatopeiaka hitz eginez, bildots metatuei ez zieten behakorik ere botatzen, hauek otoi erosika hasi arte bederen. Bigarren inguruan, herrokan, beltzez jantzirik, txapela buruan makurturik eta erietan urrezko eraztunak eki
|
sortu
berriarekin jostetan dirdiran, ezpainez keinu aspertuak marraztuz, martxandiza eskuaz haztatzen zuten. Hirugarrenekoz aitzinetik lerratzen zitzaizkigunean, jadanik saltzeko esperantzaz etsiak ziren laborariei pisua eta ahalik preziorik merkeena idatzia zeramaten papertxoak barreiatzen zizkieten.
|
|
|
Egia osoa zor dizut hala ere, eta ez dut neure burua justifikatzen: bikote eta kezka burges euskaldun jatorrak zituzten pertsonaiak
|
sortzen
nituen garai batean, baina exilioak aldatu ninduen eta gaur egun Lili Marlenen bulardi beltza baino ez daukat eredu. Nonbait bi edo trisexuala izan behar duket eta izkiriatzen dudanak hautatu ezineko kinka hori pairatzen du segur aski.
|
|
|
|
Sortu
zen azkenean, hogei mila patriarka artzainen lana bakarrik egingo zuena. Ameslari erraldoia, uraren gainean aharrausika ibil zitekeena, bostehun ogi eta antxoa xerra soilekin hamar jende ase zitzakeena, edo alderantziz ez naiz gogoratzen, jotzen zutenean matela batean bestea eskaintzen zuena, hilak berpizten, farisauekin alaiki solastatzen eta gorputza saltzen zuten emazteekin geroaren kartak irakurtzeko juntatzen zena.
|
|
|
Binakotik
|
sortzen
baldin bada Batasunaren itxura,
|
|
|
Alderantziz ederki erreusitu zuen sozietatean: Herrikoaren eta botere publikoen aldetik enpresa
|
sortzeko
dirulaguntzak erdietsiz, informatika etxe txiki eta polita hazi zuen. Liberala zen arras.
|
|
|
argia hortik
|
sortzen
zaizu.
|
|
|
Gauak gauari gertakari hau zenbatetan gertatu zen kalkulatu nuen: arhem mortuko didjeridu jo egileek, aurpegiz gu bezala beltzak eta itsusiak, Ginea Berriko kasko hurrupatzaile trebeek, gure antzera omen krudelak, Amazoniako eta masai leinuko haurride ibiltariek Eza ihardesten zutenean harridura latza
|
sortzen
zuten, botereak lander eta kontzientzia kontrolaezinaren menpe utziz. Ez zen nehon ere, abiatzear zegoen trena huts egiten alajainkoa!
|
|
|
Ez nau lotsatzen demagun ardi trapatu gaixo baten aitzinean, belarjaleen miseriak kontatzen dizkidala, aberearen marraketan solasak ehuten saiatuz orduak eta orduak egoteak. Neure hogeita zazpi aditz pobreekin
|
sortu
aurreko arrain nostalgiatik, lurpeko zizare bazka bilakatzeraino, mamifero humano urrixaren destinoak ez duela nehongo gutiziarik sortzen ihardets diezaioket. Bitartean, bakardadea, bazterketa, su urriko suntsiketa...
|
|
|
Ez nau lotsatzen demagun ardi trapatu gaixo baten aitzinean, belarjaleen miseriak kontatzen dizkidala, aberearen marraketan solasak ehuten saiatuz orduak eta orduak egoteak. Neure hogeita zazpi aditz pobreekin sortu aurreko arrain nostalgiatik, lurpeko zizare bazka bilakatzeraino, mamifero humano urrixaren destinoak ez duela nehongo gutiziarik
|
sortzen
ihardets diezaioket. Bitartean, bakardadea, bazterketa, su urriko suntsiketa...
|
|
|
Jainkoaren so biblikoa zena, non nahi eta beti gure ekintzen jujatzeko eta gaztigatzeko zabaldua? Gorputzeko punpa bere kaiolan banbaka nabaritzen nuen, eta gaua eskertzen halaber, ahalkea eta egarria
|
sor
zitzakeen lotariko atseginaren uhinak gordetzen zizkidalako.
|
|
|
Azken eskualduna nonbaitik ere emaztea zen. XX. mende erditsuan
|
sortu
zen izenda ez dezakedan barnealdeko herri ahantzi batean erran zuen apezak erdararik aberats eta ederrenean. Derrigorrezkoa izan arren, gurasoek ez zuten Maddalen eskolara biziki igorri, are gutxiago ikastolara garestiegi zelako artzain familia" pobre" batentzat eta asteburuetan talo saltzen eta kontzertu antolatzen aritzeko astirik ez zutelako.
|
|
|
Esne ezti kutixiatuari, bere hiru zulotako txistuaz, arrak orrantza xortak eransten zizkion. Kimikaz baizik esplika ez daitekeen nahasketa horretarik, esnea gasnatzen zen eta bederatzi hilabeteren buruan haurra, gasna bezain samur,
|
sortzen
.
|
|
|
Aldizkariaren azken hostora heltzean, halatan ezpainak poz minberaz zimurdikatu nituen, ez jakin jadanik zein esku trebe aukera, Tatiana (110 p, uzkitxo, 24 ordu, Hotel, etxe, Visa) ala Jessicaren (berria, benetako sua, beltxinga, 95 p, gosetia, 24 ordu, hotel, etxe, Visa) proposamenen artean. Udako sexu bide hiper beroak xerkatzen nituena nik ere, inori deus aitortu gabe, oihanak suntsituz
|
sortzen
ziren hilabetekarietako gizon (29/ 3 buzt.) zein emazte (130 p) super hornituekin?
|
|
|
hau gure atxikimendutik
|
sortzen
zaie.
|
|
|
Euskarazko ele arraroa irratian hautematean, irri lakoniko batez lehertzeko gutizia
|
sortzen
zitzaidala aldi oroz oroitzen nintzen, estrategia berriaren azalpenak ematen zenizkidan arau. Alabaina, politikarien edo kultura arduradunen ahoetarik isurtzen zen hitz horrek, kolonialismoaren samin gustua zeukan enetako, hainbatetan gaitzetsi lehenagoko" jasankeriaren" beste apaindura bat zen, hots.
|
|
|
Deklamatu bitartean eskua irudiz kukusoz hanpatu ile zione harroan pasatzen zuen: Joanes Kapatxun hitzekin jostatzen zen galanki, soinuak eta moldeak biderka, behatzaileetan aztoramendua
|
sortuz
. Kasko puntatik oskietaraino so egin nion:
|
|
|
lehenbizikoz irakurle, amodio arazoez gain, zinezko duda literarioek larrantzi ninduten. Tom Woolfen hitzak erabiliz halatan lan hau sutan
|
sortuko
zen: " Los Angelesko naba, mojave basamortutik zetorren haize bero batek erraztatzen zuen, 1962ko agorrilaren 5 hura egun bihurtu aitzin, Brentwoodeko Marilyn Monroeren etxea gerizatzen zuten eukaliptus gorakoien puntak inarrosiz.
|
|
|
Bidearen buruan ene sukaldera heldu orduko, irratia piztu nuen eta berehala ikasi Eskoziako laborategi batean
|
sortu
Dolly hura zendu zela. Berriak, iragan bidaia dorpea zela kausa, izuz harrapatu ninduen:
|
|
|
Eskolako lanetan hasi aitzin, ardiak deizten genituen; batek kortean begiratzen zituen, xehela zabal eta herts, beste batek ileetarik tinkatzen, beste bi kuxkurturik lurrean, kotxua ardien zangopean pausaturik, ari zirela zirrizti zarrazta melodikoan deizten. Ardi errape laburretan lerratzen, eskuak agudo akitzen zitzaizkigun, baina esnearen xirripak kotxuaren bazter metalikoa jotzen zuelarik
|
sortzen
zen musika zinez eder kausitzen genuen, haguntsua eta bakarretan, kakailaz hanpatua. Basakiro, gutariko zenbaiten ontziak erorarazteraino ardiak ostikoka ari ziren.
|
|
|
Gehiago dena, ohartu gabetarik kasik, ardiak mila bider eta hamar mila moldez jartzen ditut potretetan, familiako argazkiak hartzen ditudanean; borobilean daudela euri bezpera sapa eta gohatsuetan, nahiz lurraren azalean desordenatuki ereinak, zenbait bakarka beren bildots
|
sortu
berri bustiaz segituak, ardiak zoom baliosaz gatibatzen ditut. Ni baino Izpiritu jakintsuago batek hor" sakrifiziorako tirria hilgarriaren" ikurra aurki lezake, beharbada beste arazorik ere.
|
|
|
Aroberri elkartera deitu nuen jarraian, bi tokiren erreserbatzeko: ahots melengarekiko andre batek hartu eta onartu zuen ene demanda, lotura intimoak
|
sortzearren
gaua taldean iragatekoa zela gogor azpimarratuz. Ez nion deus ere erranen Mairosi, egiazki tristatuko zelakoan.
|
|
|
Jaiki baino oren bat lehenago zuzen isurtzen zen adrenokortikotropina famatua. Jakintsuen arabera iratzartzeak
|
sortzen
zuen estresa ezabatzea eta lotarik kontzientziarako zubiaren erraztea zen hormona honen helburua. Hormona balios horri esker, oskorri gogorrenetan, fisikoki gutxienez, egokitzen zaigun tokian kausitzen gara, begiak idor eta aho zokoak lehor.
|
|
|
Jendearen solasa sumatu zuen salan. Bere logelara joateko dudatan egon zen, baina hankek marmarra
|
sortzen
zen lekura eraman zuten. Eskuarekin ateko kortina alde batera egin zuenean, soinua isildu zen.
|
|
|
Goibelak bakandu ziren eta isil isilik gurutzatzen zuten zerualdea, eguzkiari lurreraino pasatzen utziz. Herritarrak mugitzen eta etxetik ateratzen hasi ziren, ahal zuten bezala, erreka
|
sortu
berrien sarean idorretik idorrera saltoka, urak egin zituen leherkura eta kalte guziak ikustera, kendu zizkien azienda eta lurrak kontatzera.
|
|
|
haizeak olatuak
|
sortu arte
iraungo dutenak
|
|
|
memoriak
|
sortutako
polena
|
|
|
Pozik geunden ametsak
|
sortzeko
adina
|
|
|
aintzira artifizialak
|
sortu
|
|
|
ama umeak
|
sortzen
eta umeak hazi emakume egin
|
|
|
eta berriz umeak
|
sortzen
|
|
|
esku batekin
|
sortu
eta bestearekin apurtzen dena
|
|
|
itsaso berri bat gatzagatan
|
sortzen
|
|
|
Horiek horrela, eta B zer eskatzen zigun oso zehatz jakin gabe, hasieratik beretik oso garbi ikusi genuen zu zinela orientabide egokiak emango lizkigukeen pertsona. Ez dizut ukatuko zuregana iristeko egin behar izan dudan periploan hainbat gauza ikasi dudala, eta horien artean, kanon batek balio duela –uste dut– hizkuntza gotorragotzeko, idazleak hobetzeko, hiztunak biderkatzeko, erakundeak
|
sortzeko
, unibertsitatea pizteko, kritika sendotzeko eta abar. Nago, neure artean, hagitz tramankulu boteretsu eta eragingarria dela kanon delakoa.
|
|
|
Barkatuko didazue gordinegi mintzo naizela uste baduzue, baina esan behar dut cocuyo horren morfologiak antzekotasun nabarmenak dituela emakumearen organo sexualekin. Alegia, kui txiki eta estu bezalako burutxoa du, non konkor ñimiño bat nabarmentzen baita, eta handik behera, soin enborra zabaltzen da, burua halako hiru izango diren hegal banak alboetatik babesten duela, halako moldez non emakumearen klitori eta ezpain lodiekin paralelismoa ez
|
sortzea
ia ezinezkoa baita.
|
|
|
Hau baieztatuko balitz, begiratu genioke euskaldunok elkarren aurpegiari lotsak akabatu gabe? Nago ahozko transmisioa ez, nori transmititu ere bukatuko zela, transmisiogaiak
|
sortzen
, edo transmisiogaiak sortzeko zereginean ere orain arte oso grinatsuak ageri garen edo ez alde batera utzita.
|
|
|
Hau baieztatuko balitz, begiratu genioke euskaldunok elkarren aurpegiari lotsak akabatu gabe? Nago ahozko transmisioa ez, nori transmititu ere bukatuko zela, transmisiogaiak sortzen, edo transmisiogaiak
|
sortzeko
zereginean ere orain arte oso grinatsuak ageri garen edo ez alde batera utzita.
|
|
|
Nekatu nintzen beren panparroikeriez eta arrandiez, ez nuen beren gustu txarreko umore matxista aintzat hartu, eta gizarte zibilaren nagusitasun morala erakutsi beharrez, solemneki aldarrikatu nuen Kolko Mitxoletarengana iristeko delibero irmoa hartua nuela, kosta ahala kosta, hitz hauek erabiliz nire asmoen berri emateko: ...inek –halakorik nahiago baduzue– edo dena delakoak zuen saihetsetik behera barreiatu duen dohain bakarra, sinpatiak ere gainez egiten baitizue, eta grazia apartaren txinpartak, eta esan gabe doa ez dudala zalantza txikienik ere egiten zuen ausardiari, kalipuari, adoreari, kemenari eta bizkortasunari dagokienez; alabaina, eta bere jokabide horretatik inolako ezbeharrik eta deserosotasunik
|
sortuko
ez zaizuelako uste osoan, apo nazkagarri honek, zuen zapaten zola garbitzeko ere duin ez den zomorroide, perguta, afrusa, hankabiko arrunt honek erabaki du, orain arte esandakoaren kalterik gabe, Euskalgintza Orokorraren Batzar Nagusiak (EOBN) era orokorrez, eta Arantzazuko fraideek partikularzki emandako agindua betetzea, zeina baita Marlon, barkatu, Kolko Mitxoletaren altzora bildu eta bere jak...
|
|
|
Adituak eta Aita Zaindariak ez zetozen bat, eta halako iskanbila
|
sortu
zen, zeinean publiko arteko askok ere bere iritzia eman baitzuen. Gangesen eman omen dugun bainuak bereganatu zuen jakintsuen arreta.
|
|
|
Nik idatzi dut! Nik ezin nuen ulertu inork,
|
sortu
zuen iskanbila ikusirik, hitzaldi haren aitatasuna erreibindikatu nahi izaterik. Inork ez, goitik beherako ero edo masokista erabateko batek izan ezik.
|
|
|
Baina zoriontasunaren hegoak laburrak dira. Laster hasi ziren gauzak nahasten, batez ere konturatu nintzenean kalkulua gaizki egin eta gustatzen ez zitzaidan zortzi orduko lanean irabazten nuenarekin ezin nituela hilero kontsumogaiek
|
sortzen
zituzten zor guztiak estali. Orduan, emazteak bultzatuta, beste lan osagarri bat bilatu nuen.
|
|
|
Modu sinple, merke eta erraz honetan espero genuen KAOSeko agentea, bost kontinenteetako edozeinetan piku mermelada jaten zegoelarik ere, kontrolatu eta, komeni zitzaigunean, harrapatzea. Problemak
|
sortu
ziren, ordea: KAOSeko agentearen listuaren ADNko nukleotidoen sekuentzia zifratua, goi mailako sekretua zenez, neronek ikasi nuen buruz, eta gero zenbaki sekretua idatzirik eduki zuen papera jan nuen, segurtasun arazorik izan ez zedin.
|
|
|
Eskolta lauhazka zihoan; ulertu nuen goldaketa arraro haren arrazoia lurra barreiatu eta lau haizetara iraultzen zuten kanoi balak zirela. Balak zetozen aldera begiratzeagatik ere, bateriari zerion ke zuria baizik ez nuen ikusten, eta oso urruti; kanoikadek
|
sortzen
zuten zurrunga uniforme eta etengabearen erdian, askoz hurbilago behar zuten desarratzeak entzuten nituen, edo entzuten nituela iruditzen zitzaidan; ez nuen ja ere konprenitzen.
|
|
|
Hau da, objektuen, herrialdeen, izenen eta gainerako elementuen erabilera itxuraz anakroniko horrek frogatzen du kontatzen ari denak edozein garaitan eta edozein tokitan balio duela, hau da, unibertsala dela. Jarri diren izenak ere ez dira arbitrarioak, baina horiek jartzeko arrazoiak maila desberdinetakoak dira, eta horregatik, testuan
|
sortu
dezaketen oihartzunen eragina ere desberdina da. Beste ohar bat:
|
|
|
Hau da, hain gorroto ditu hiltzaileak bere biktimak non ez baitu nahikoa hiltze hutsarekin: behar du ikusi beren begietan pizten den beldurra, izuak
|
sortu
arnas estua entzun, usaindu esfinterren laxatzeak libratzen duen azken gorotzaren lurrina, odolaren gorria ikusi. Hots, hurbiletik hil behar du, toreatzaileek edo harpeetako bisonte ehiztariek bezala.
|
|
|
Baina jada ez da aski informazioa edukitzea; horretaz gain, informazio hori maneiatzeko bideak behar dira. Zuk falta duzu informazioa, eta gainera, batez ere, informazioak maneiatzeko, manipulatzeko, errealitateak
|
sortzeko
aukerak. Adibidez, nik potxak babarrun gorriekin nahasten baditut, eta" hau potxa bat da" esaten badut, babarrun gorri bat seinalatuz, zer lortzen dut?
|
|
|
Guk jende askok, batera eta oso denbora laburrean, sinesten dituen erdizkako egiak edo gezur egiantzekoak
|
sortzen
ditugu, hau da, errealitate birtualak. Botere hori daukagu.
|
|
|
Bestetik, aise ulertzen da B agerpenak eta bere errebelazioek
|
sortu
zituzten poza eta ilusioa itzelak izan zirela; eta, hori ulerturik, are aiseago ulertzen da denok –B ere barne, noski– sagardotegira afaltzera eta gero parranda egitera joan ginela. Eta parranda ikaragarria egin genuen, sekula ez bezalakoa, kanona bilatzen hastearena hurrengo egunerako, geroko, bai, geroko utzirik; eta edan ere, luze, ikaragarri luze edan genuen, batez ere B botika probatuko genuelakoan eta bestondorik edukiko ez genuelakoan (zeren, gure artean esan dezadan, bestondoa baita edateak sortzen duen arazorik txarrena).
|
|
|
Bestetik, aise ulertzen da B agerpenak eta bere errebelazioek sortu zituzten poza eta ilusioa itzelak izan zirela; eta, hori ulerturik, are aiseago ulertzen da denok –B ere barne, noski– sagardotegira afaltzera eta gero parranda egitera joan ginela. Eta parranda ikaragarria egin genuen, sekula ez bezalakoa, kanona bilatzen hastearena hurrengo egunerako, geroko, bai, geroko utzirik; eta edan ere, luze, ikaragarri luze edan genuen, batez ere B botika probatuko genuelakoan eta bestondorik edukiko ez genuelakoan (zeren, gure artean esan dezadan, bestondoa baita edateak
|
sortzen
duen arazorik txarrena). Eta horrela, hurrengo goizean, porru eginda geundenean, elkartu eta B bila joan ginen, orduan argituko zelakoan bestondoa kentzeko botikaren misterioa.
|
|
|
Ugatzak esplikatu zion ezer ez nekien xelebrea nintzela, arlotea, hankabiko afrus eta mozoloa, funtsean fraideek, eurogero ibili ohi nintzela profitaturik, pergutadan sarturiko zozoa, mokoroa frekuenteki bildu zale, makarra, golos, putaner eta ardankoia, adimenez urri eta bizioz luze, ahul, mengel, mendrea eta, finean, ezertarako ere arriskurik
|
sortzen
ez zuen zomorroidea.
|
|
|
Baina Jefea ez bide zen hain konforme Ugatzak nitaz esandakoarekin. Etzekiapá, etzekiapá, errepikatzen zuen, agian zomorroide horrek arazoak
|
sor
ditzake. Zertarako nahiko luke, nahi dezake, gaur den egunean, kanon bat bere senean eta onean legokeen norbaitek?
|
|
|
– Atzeratzea baino ez diat lortu. Tira, heroi bat
|
sortu
ere egin diat. Agintariak zorretan zeudek nirekin inondik ere.
|
|
|
Jokinen bertsioa, azken finean, ez zen hain txarra ere. Sinpleegia akaso susmorik ez
|
sortzeko
, baina akats gabea bestalde.
|
|
|
Bere begirada bufalo zaharrarena zen. Eskarmentua eta errukitasuna nahasterakoan
|
sortu
ohi den irudi lauso zehaztugabea ageri zen bere begi ikaragarri haietan.
|
|
|
Orduan, parkeko banku hartan eserita, ez zegoen bihozminak oinazetutako agure errukigarri bat besterik. Niri beste zalantza bat gehiago
|
sortu
zitzaidan: egiatan hain gutxi axola ote zitzaion bere andre ohiarena.
|
|
|
Nafas. Gure artean harreman ederra
|
sortu
zen eta haren bidez Afganistango emakumeen zapalkuntzaren testigantza zuzena izan nuen. Emakume xalo hark nire bizitzako unerik gozoenak eta mingarrienak eskaini zizkidan.
|
|
|
Nire buruaren jabe izaten saiatu nintzen erantzun aurretik. Juliarekin gertatutakoaz ez nion inongo konturik eman behar; bion aldetik eta inongo azpijokorik gabe
|
sortu
baitzen erakarpena: erabat modu naturalean.
|
|
|
Harresiaren gainean eserita geundela, Pablok botila pasatzen zidan lehenengo argi printzen arrimuan isil isilik. Kanta zaharren bat ere egon zitekeen
|
sortu
berriko eguzkiarekin ondotxo zetorrena; baita kristal hautsiak eta malkoak. Baina zertarako ahaleginduko naiz gehiago oroitzen?
|
|
|
Bai. Atso baten histerismoa zela eta
|
sortutako
gaizki ulertua baino ez. Hala da komisario jauna, kasua are gehiago korapilatu egiten da hilketa berri honekin.
|
|
|
Hirigunetik atera ahala, lantegi zaharren hezurdura behe lainoan zirriborratzen hasi zen, egiazko mamu ikaragarria bailitzan. Han, urrutian, artean ere martxan zeuden lantegi bakanek
|
sortzen
zuten zarata lazgarria soinu egokiena zen nire begi aurrean zabaltzen zen film beldurgarrirako. Neu ere lainotan sarturik, beste hezurdura bat gehiago sentitzen nintzen, agian denetatik patetikoena.
|
|
|
|
sortu
ez den mundu berriak.
|
|
2002
|
|
|
Bihotza beharbada baietz, baina ez zekiela seguru sentimenduak non
|
sortzen
ote diren, bihotzean ala hesteetan. " Hirekin topatzearen perspektibak bigundu zidan gilborra.
|
|
|
Espaloi berriak egiteko lanak zeuden, eta argiztapen sarea ere hobetzen nonbait. Galipot kamioien inguruan
|
sortzen
zen hodei gris iluna ikustearekin batera, Mentxuk ezkerreko kale batetik sartzeko adierazi zion. Bide hark ez zeroan inora, kalearte estu batean amaitzen zen, eta motoa bertan uztea proposatu zion.
|
|
|
Bertara ailegatzeko beste hamar minutu zituela kalkulatu zuen, eta bien bitarteko denbora gehiena eskumako zelai batean futbolean ari zen haur hamarkote bat behatzen igaro zuen. Arretaren haria baloiaren zertzeladei lotua zuen, hasiera batean begitandu baitzitzaion erdi hustutako baloi arrunta zela, baina bidean aurrera egin ahala zalantza
|
sortu
zitzaion, ez ote zen eskuz jokatzeko pilotekin egiten den legez sokaz estu estu eutsitako objektu esferikoa besterik. Plazara heldutakoan asebeteko ur saioa egin zuen iturrian, eta bertoko petrilean atseden hartuta errepasatu zituen eman beharreko hurrengo pausoak.
|
|
|
Izkina zuri bat baino ez zen ikusten plazatik, etxe biren arteko zirrikitutik. Hara abiatu zen, eta artegak hanketan
|
sortutako
dardara arina abiadura areagotuz konpondu zuen. Gurutze gorri batez seinalatutako atetik sartu, eta" Practicante; Médico; Enfermería" errotulu hirukoitzez markatutako atean kolpe bi jo zituen atzamar hezurrez.
|
|
|
Kezka da. Eta harridura apur bat ere
|
sortu
dit, egia esan, horrela ibilitako tipo bat hain nabarmen etorri zaigulako. Ez daukat ideiarik ere zertan dabiltzan.
|
|
|
Segundo batzuk pasatu zituen goiko literetara, gorputza agerian zuen gizonarengana, zuzendutako estreinako argazkia bota baino lehen. Flashak
|
sortutako
itsumenak eta sustoak beste hainbeste segundoz utzi zuten paralizatuta bezala, nahiz eta segidan abiada itzelean etorri ziren beste bost, zortzi, hamar gehiago. Kexu batzuk entzun ziren hondoko literetako norbaitek eginak, oihu izatera iristerik ez zuen murmurioa.
|
|
|
Atzeko gelako atea itxita Mentxurenean
|
sortutako
berbeta falta zaurigarria zen. Hormako erlojuan zortziak paseak ziren.
|
|
|
Eztarriko soinurik meharrena egin barik Mentxuk aginduko zizkiokeen gauza guztiak, hurrenez hurren, zintzo betetzeko prest zegoela zirudien. Andrea ez zegoen ezusteak
|
sortutako
amenzaletasun egoera hura pasatzen uzteko. Uhalari eginiko tiraldi arin batez kendu zion sorbaldatik eskegita zeroan zakutoa eta idazmahaiko aulkian jesartzeko eskatu zion.
|
|
|
Zakuto barruko tresneria ateratzean
|
sortutako
zaratak jadetsi zuen aspaldi luzean Joseluren begiak Mentxu zegoen tokira zuzentzea. Poltsak mahai gainaren kontra hartu zuen atseden eta, flasharekin lotzen zuen kablea askatu ostean, esku biez oratu zion argazki kamerari.
|
|
|
Halako batean isildu egin ziren, eta xuxurla gabeziak
|
sortutako
hutsunean bestelako soinuak entzun ziren, goiko solairuetako komun batekoa izan behar zuen ur parrastada hodi metalikoetan behera, eta teilatupean habia egindako txoriek siesta garaiari zegokion bakea hautsiz barreiatutako txioak. Istant labur eta miresgarri haren ostean beste lagun bien estilo marmartian hasi zen Mentxu.
|
|
|
Minutu batzuk lehenago, leihotik begira aletu zituen zigarroa erre bitarteko begirakuneak eta hausnarketak. Haize erauntsiek kaleko harlauzen gainera jaurtikitako ur parrastek errekatxo lasterrak
|
sortzen
zituzten espaloi bazterretan estolda bila, baina tanta soil batzuk baino ez ziren ailegatzen leihoko kristaleraino, eta tanta horiek beiraduran marrazten zituzten arrastoetan iragarpen ezkutua aurkitzen saiatu zen Mentxu, esku ahurreko zimurretan eta kafe hondakinetan egin ohi den bezala. Tabakoaren kearekin batera hatsak kristalean sortutako lurrunak ur tanta ibiltarietan zelanbaiteko indar magnetikoa izan zezakeela imajinatu zuen.
|
|
|
Haize erauntsiek kaleko harlauzen gainera jaurtikitako ur parrastek errekatxo lasterrak sortzen zituzten espaloi bazterretan estolda bila, baina tanta soil batzuk baino ez ziren ailegatzen leihoko kristaleraino, eta tanta horiek beiraduran marrazten zituzten arrastoetan iragarpen ezkutua aurkitzen saiatu zen Mentxu, esku ahurreko zimurretan eta kafe hondakinetan egin ohi den bezala. Tabakoaren kearekin batera hatsak kristalean
|
sortutako
lurrunak ur tanta ibiltarietan zelanbaiteko indar magnetikoa izan zezakeela imajinatu zuen. Gortinak euren zabalenean lagata, ikatza berritu zuen sutontzian nahiz eta gela barrua lar bero izan, halako eguraldiarekin kontrastean, etxearen babesa izatearen zortea azpimarratu beharra sentituz edo.
|
|
|
Antoniak lehertua zuen arrautza gorringoa, eta xardearen hortzez haur marrazki batetik
|
sortutakoa
zirudien eguzki antzeko zerbaiti izpiak luzatzen zizkion platerean.
|
|
|
Narru akoltxatuaren kontra zartakoek
|
sortutako
hotsa sikuegia zen gimnasioaren durunda algaratsuaren gainetik nabarmendu zedin. Joseluk bere grina osoa zaku eskegiaren erraietan eta minutu bakarrean hustu behar zituela zirudien.
|
|
|
Kai inguruko buiak, sokak eta ontziak atzean utziak zituzten aspalditik, baina Joseluk etengabe jiratzen zuen burua branka aldera. Mentxuk suposatzen zuen ez zela erreka laino itsutik tupustean
|
sor
zitekeen arriskuagatik. Joselu artega zegoen, eta berak bazuen horretan errurik.
|