|
2000
|
|
|
Han pasatu nuen eguna, gerra garaian inguru hartan gertatutakoak buruan bueltaka nituela, faxisten hegazkinen erasoak eta gudarien mugimenduak irudikatzen. Agirre’tar Nikola Metxa ere –Koldo Izagirrek
|
sortutako
pertsonaia suhar, herren eta erretxina– han ibilia izango zela oroitu nuen, enlaze lanetan jo batera eta jo bestera.
|
|
2001
|
|
|
Eta zer esanik ez, Elvira Lindok
|
sortutako
pertsonaia ere agertuko zaigu: Manolito Lau Begi, eta horrekin lehia gogorrean Harry Potter, Joanne K.
|
|
2002
|
|
|
Oso bestelakoa da Joanne Rowling idazle ingelesaren irudimenak
|
sorturiko
pertsonaiaren inguruan gertatzen ari den fenomenoa. Honek, mundu guztian izan du arrakasta.
|
|
|
Carla (Erein, 1989) eleberrian Gortari izeneko komiki marrazkilari baten istorioa kontatzen zaigu; krisialdi artistiko eta pertsonala bizi duelarik, errealitatetik bakartzea erabakitzen du, sortzen jarraitu ahal izateko. Pertsonaia nagusiaren gainbehera fisiko zein psikiko gero eta handiagoak, haren izugarrizko bakardadeak, berak
|
sorturiko
pertsonaia batekin identifikatzera eramaten du protagonista, eta, azkenik, Carla izeneko beste pertsonaia batez maitemintzera. Apurka apurka, marrazkilari obsesionatu hori inguratzen duen guztitik bakartzen da ezagutzen duen errealitate bakarrean moldatzeko:
|
|
2003
|
|
|
Zaila da askotan, baina ahaleginik ez badago, ez dago saririk. Horrezaz gainera, Matias neuk
|
sortutako
pertsonaia da eta kariñotik harago joatea beste erremediorik ez dago: maitatu ere maitatzen ditugu sortzen ditugun pertsonaiak.
|
|
2004
|
|
|
Bai. Bakoitzaren zenbait ezaugarri exageratuz
|
sortutako
pertsonaiak dira, gu direnak gu izan gabe. Liburu bat idatzi nahi dute eta informazio bila Parisera doaz.
|
|
2008
|
|
|
NARRATOR: (OFF) Hamabigarren koskan ebakitzen du zerrenda Quentin Tarantino zinegileak eta Umma Thurman antzezleak
|
sortutako
pertsonaiak. Bi ataleko Kill Bill filmak ekarri zigun The Bride, â?, andreagiaâ??
|
|
|
NARRATOR: (OFF) Dela Pamela Andersonek hezurmamitzen duenean... dela Dark Horse etxearen komikietako orrialdeetan tiroka agertzen denean, Barb Wire, Chris Warnerrek
|
sorturiko
pertsonaia, super pantera bat da zalantzarik gabe.
|
|
|
Ahalmen horren banda zabalerarekin, gaur egungo zientzia fikziozko aukera batzuk errealitate bihurtuko dituzte erabiltzaileek: kalitate handiko bideoa denbora errealean jasotzea, edo errealitatean
|
sortutako
pertsonaiak (avatarrak) dituzten gizarte komunitateetan parte hartzea. birtuala 3D n.
|
|
|
Apologia egitea egozten diote haren aurkariek, baina bestetzuek diote higuinkeriak bistan jartzen dituela, ez goraipatzen. Berak
|
sortutako
pertsonaia ari dela interpretatzen, alegia.
|
|
|
Itzalen bidez
|
sortutako
pertsonaia eta istorio harrigarriak eskainiko ditu Bradshawk. 70 urteko australiar hau mundu osoan dute erreferentziatzat itzalez sortutako panpinen arloan.
|
|
2009
|
|
|
Lejos de la Tierra Quemada gidoilari gisa Oscar sarietara izendatuta egon den Guillermo Arriagaren estreinako lana da. Mexikarrarentzat atsegina izan da gidoilariaren bizimodu bakartiarretik berak
|
sorturiko
pertsonaiekin elkar eragitera igarotzea: Hainbeste urtez bakardadean idazten jardun eta gero, gozamena izan da Oregongo basamortuaz eta paisaia ederraz gozatzea lantaldeko lagun guztiekin.
|
|
|
Aurten, 32 urteurrena izaki, ospakizun berezia egin nahi izan dute: hainbat herrietako inauterietako pertsonaiak zein Euskal Herriko kondairetan oinarrituta auzokideek berez
|
sortutako
pertsonaiak bildu zituzten atzo arratsaldean kalejira erraldoian. Hain izan ziren Galiziako Verin herriko zigarroiak baita Kantabriako zamarrakoak zein bertako hainbat pertsonaia ere.
|
|
|
Quinok
|
sortutako
pertsonaiak 45 urte bete ditu, adimena, samurtasuna eta kritika gaitasuna galdu gabe
|
|
2010
|
|
|
Urtebeteko lanaren ondoren aurkeztu zuten, apirilean, Jules Verneren azken abentura, estreinaldiaren aurretik Alex Diaz zuzendari abadiñarrak azaldu zigunez. Verne idazleak
|
sortutako
pertsonaiak eta idazle frantzesaren idazmahaitik abiatutako bidaiak dira umeentzako antzezlan honen ardatz.
|
|
|
Egun berean, baina arratsaldeko 18:00etan Altzako Kultur Etxean Glu Glu ekoiztetxeak Knister idazle alemanak
|
sortutako
pertsonaian oinarritutako Kika Supersorgina antzezlana taularatuko du, antzezlan komiko, magikoa eta abenturazalea.
|
|
|
Quentin Smith eta Kris Fowles ditu protagonista eta baita Jackie Earle Haley aktoreak Freddy Krueger maltzurraren paperean. Samuel Beyerrek zuzenduta, Wes Cravenek
|
sortutako
pertsonai beldurgarrienetarikoa bueltan dugu biktima berria sortzeko asmoz.
|
|
|
Stephen Hillenburg itsas biologo eta artista Ozeano Barean lanean zebilela, inoiz ez luke irudikatuko berak
|
sortutako
pertsonaia bat munduko milioika etxeetako protagonista bilakatuko zenik. Pertsonaia umoretsu eta bizia sortu zuen 90eko hamarkadaren amaieran:
|
|
2011
|
|
|
The Sun Also Rises da horren adibide nagusia, beste lan guztien gainetik.Hala, bisitan gurutzatuz doaz etengabe idazlearen fikziozko Iruñea eta Hemingwayren bisiten benetako Iruñea. Idazleari buruzkoak dira Ferrazek kontatzen dituenetariko asko, baina baita idazleak
|
sortutako
pertsonaiei buruzkoak ere beste asko. Ezinbestean ematen da nahasketa.
|
|
|
Secret of the Unicorn. Ordenagailuz sortutako lan hau Steven Spielberg eta Peter Jackson zuzendarien arteko elkarlanaren emaitza da, Daniel Craig, Jaime Bell eta beste hainbat aktorek egindako lanetik abiatuta dago eta Herge belgikarrak
|
sortutako
pertsonaiaren abenturetan oinarritzen da. Milu txakurrarekin batera,. Adarbakar?
|
|
2012
|
|
|
Bere ibilbide artistikoa ataka horretan zelarik, Batmanen frankizia berpizteko aukera ailegatuko zitzaion. Pertsonaia berrasmatu Bob Kanek
|
sortutako
pertsonaiak bide luzea egina zuen ordurako, komikian zein telebistan. Ahaztezina da 1966an martxan jarri zen telesaila, bi urtez iraun zuena.
|
|
|
12 urte zituenekoa, soprano baten bidez kontatua; 21 urte zituenekoa, baritono baten bidez kontatua; eta 66 urte zituenekoa, tenor baten bidez kontatua. Rousseaurekin batera, beste hainbat pertsonaia ezagun ere agertuko dira agertokian, hala nola Voltaire, Diderot eta Robinson Crusoe; baita Rousseauk bere hainbat obratan
|
sortutako
pertsonaiak. Emile, adibidez, eta haren bizitzan presentzia handia izan zuten emakumeak ere, ama haien artean.
|
|
2013
|
|
|
Baina atmosfera
|
sortzeko
pertsonaia egokiak behar dituzu, istorio erakargarria. Atmosfera ez da gauza axala.
|
|
2015
|
|
|
Goriot Bianchon medikuntza ikasleak zaintzen du bere agonian. Bianchon Balzacen irudimenak
|
sorturiko
pertsonaia da. Bada, hala ere, Balzacek berak, hilzorian, sendagile baten beharrean, Bianchoni eskatzen zion laguntza.
|
|
|
Skye irlakoez kanpoko ikuspuntua berariaz dagoenez ezabatua, Farorantz eko mundua arras da trinkoa eta bere baitan bildua (inmanentzia,, ez dago Jainkorik?). Virginia Woolfek uko egiten dio berak
|
sortu
pertsonaien ezagutza osoari, zalantzatia da: narratzaileak urretxindorra dirudi, arimaz arima jauzika, bertako sentsazio, sentimendu, gogoeta, oroitzapen eta asmoak emanez.
|
|
|
–Pertsona eta berak
|
sorturiko
pertsonaia bat eginik geratu ziren betiko; horregatik, Kili kili eta biok du izenburua autorea hil ondoren argitaratu den lan autobiografiko bikainak?, ekarri du gogora Luis Baraiazarrak. Retolazaren bizitzaren bestelako kontuak ere izan ditu gogoan:
|
|
|
Halatan, hamaikagarren kapituluaren hasieran, denbora jauzi baten bidez zahartutako pertsonaien aurrez aurre jartzen gaitu. Idazleak denboraren ondorioak erakusten dizkigu fikzioak berak
|
sorturiko
pertsonaiengan: Abaituaren kuadrillako kideak aldatu egin dira trantsizioko urteetan eta denak egokitu dira egoera politiko berrira; Abaitua, ostera, hasierako egoeran blokeaturik gelditu da, agian ez duelako Historian sinesten.
|
|
2016
|
|
|
Odiseako Penelope, halatan, irudikatzen dugu manta bat iruten, josten, bastatzen egunez, eta gauez, lan xehea desegiten, Ulisesen lekua ezkongai bihi batek ebatsi ez ziezaion. Denbora irutearen sinbolo bilakatu zen Homerok
|
sortu
pertsonaia uherra. Halaber, hariarekin lanean aritzen denak gugan Sisifo ezindu eta noiztenka ez maitatuaren hautsa harrotzen duke…
|
|
|
Oraindik ez dakit ideia baztertuko dudan edo, bestela, baten batek desegokitasuna ikusaraziko didan. Ez da, liburu honen aipamenetako askoren sintonian, neure burua zirilikoan ikusteko kapritxo hutsa, Jon Ariza De Miguelek
|
sortu
pertsonaiaren iritzira ahalik eta gehien hurbiltzeko apaltasuna baizik: –Hitzaurreak beti idatzi izan dira irakurriak izango ez direlakoan, ziur naiz?.
|
|
|
Euskaraz idatzitako detektibe nobeletan Martin Garaidi dugu lehen detektibea, Jose Antonio Loidik 1953an 15 egun Urgain, en eleberrian sortua. Ikerlan honetan Loidik
|
sortutako
pertsonaia aztertzen da, nolako testuinguruan sortu zen argitzeko. Garaidi pertsonaia detektibe nobela klasikoen detektibeen ondoan ipinita, hobeto ulertuko dugu nola egokitu den generoa euskal literaturara.
|
|
|
Oraindik ez da zehazki aztertu nola kokatzen den Loidik
|
sortutako
pertsonaia genero poliziakoaren azpisailetan. Hau da, jakintzat ematen da detektibe nobela tradizionaleko pertsonaia dela, baina ez da guztiz zehaztu nolako testuinguruan sortu zen.
|
|
|
Lan honetan saiatu gara Lodik
|
sortutako
pertsonaia detektibe nobela klasikoaren parametroetan kokatzen, euskal literaturara egokitzeko ahaleginak ikusita. Aipatu dugunez, egokitzapen horretan azpigeneroaren arauak zaindu zituen Loidik, baina, aldi berean, efektu bereziak lortu zituen, besteak beste, euskararen unibertso literarioa apur batez zabaltzea.
|
|
|
Hiru protagonista nagusien soineko zuri beltzek ere nolabaiteko neutraltasuna eman diote egoerari, eta korapiloa askatzen duen pertsonaia arropa koloretsuagoarekin agertu da. Argien diseinuak ere aipamena merezi du, oso foku gutxirekin eta bere zuritasunean itxura klinikoa eman diolako dramari, une jakin batzuetan giro tenebrista
|
sortuz
pertsonaien dramatikotasuna azpimarratzeko.
|
|
|
Zuzendariarekin hitz egin nahi dute. Inoiz egile batek
|
sortutako
pertsonaiak dira seiak, baina hortxe geratu direnak, idazlearen gogo hutsean. Egundo ez dute aukerarik izan gorpuztu eta beren benetako bizitza kontatzeko.
|
|
|
Irazustak
|
sortu
pertsonaiari," 1946 ra arte agertu ziren elaberrietan pertsonaiarik osoena, egiazkoena eta borobilena" deritzo Garatek. Irazustari berari ere, ez zitzaion atzendu Garatek geroxeago esanen zuena, eta eleberriaren hasmenta orriotan apal baina aratz baieztatzen zigun:
|
|
|
Egin ohi da alderaketarik Camillerik, Markarisek eta are Izzo marseillarrak
|
sortutako
pertsonaien artean, mediterraneotarrak diren aldetik. Ordea, Vazquez Montalbanek ez zuen polizia bat aukeratu; eta Jean Claude Izzoren trilogiako Fabio Montale pertsonaia polizia da hasieran, baina trilogiaren lehen partea bukatzerako irten egiten da Poliziatik, polizia izanda justizia eta egia bilatzea ezinezkoa dela iritzita.
|
|
2019
|
|
|
Arloa sakonki aztertu ahal izateko, autorearen eleberri guztietako pertsonaien arteko harremanen xehetasunak kontuan hartu behar genituzke eta horrek azterlan honen mugak gainditzen ditu. Gure lan honetan eginiko ibilbidearen ondorio gisa, bigarren aldiko zenbait lanetan zentratuta, eta aztergai nagusi dugun eleberrian ikusiaren arabera, egileak
|
sorturiko
pertsonaien eta ahots narratiboaren erregistroari esker, uste dugu ekarpen guztiz estimagarria egiten duela genero indarkeriaren ezagutzarako, nahiz gizarte patriarkalari buruzko hausnarketarako. Bereziki, Floraren identitatearen ahultze eta menderatze prozesuaren errepresentazio literario guztiz arretagarria eraikitzeko gauza izan da, gehiegizko eskematismo parodikoan edo gehiegizko sotiltasunean jausi gabe, eta bai, aldiz, obra literario erakargarria sortuz.
|
|
|
Gerrako kronikakez eginiko aipamenak gure lanean txertatu ditugu egoki generitzon neurrian. Izan ere, egiazki erakargarria da egileak
|
sorturiko
pertsonaia sorta, eta benetan bada pertsonaia horietan zenbait konfluentzia aipagarri, hainbesteraino non egilearen munduko biztanlerik karakteristikoenak bilakatu diren.
|
|
|
Poe, Kafka eta H. H. Monroe bezalako egileak itzuli zituen eta bere ipuinetan eragin hori nabari da, haien moldeko argumentu izugarriak osatuz. Esan bezala, euskal narratiba kriminalari hasiera eman dioten Miranderen lau ipuinek ez dute zerikusirik J. A. Loidi edo Mariano Izetak
|
sorturiko
pertsonaiekin, funtsean barne gatazka moralik gabeko pertsonaiak baitira azken horietan agertzen zaizkigun protagonistak, krimen edo heriotza kasuak argitu beharrean suertatzen diren ikerlariak. Inplikatuak berak ere halakoxeak dira, barne korapilo edo pasio gaiztorik gabeak gehienbat.
|
|
2020
|
|
|
Saiakera egilea, nobelagilea, ekintzaile politikoa, SESBetik atzerriratua, militar ohia, New Yorkeko maiordomo ohia, kaleko lur hotzean aterpe hartutakoa, Vladimir Putinen erregimenaren aurkako erresistentziaren ikurra, literatura errusiarra berritu duten autoreetako bat. Ez dira asko izango beren eskutik
|
sortutako
pertsonaia konplexuena bezain poliedrikoak izatea lortzen duten idazleak, ez Eduard Limonoven kasuan bezainbat (Dzerzhinsk, 1943). Izena errebeldiatik eta probokaziotik egin duen figura izan da idazle errusiarra askorentzat.
|
|
|
Esaterako, orain dela gutxi Diseinua eta pertsonaiak izeneko ikastaro bat egin nuen. Batzuetan pertsonaiak erreproduzitzen ditut, baina beste batzuetan neure imaginaziotik
|
sortutako
pertsonaiak marrazten ditut. Hau da, imaginaziotik tiratzen dut; istorioak sortzen ditut eta imaginatutako pertsonaiak sortzen ditut.
|
|
|
' Kokojokoa' bideojokoak irudimena astintzera gonbidatuko gaitu, Eider Eibarrek
|
sortutako
pertsonaia eta marrazkien eskutik. Miren Amurizak sortu ditu ibilbideko testu eta azalpenak, eta Mikel Iraurgik musika.
|
|
2021
|
|
|
Bilboko kaleetan
|
sortutako
pertsonaiak dira. San Frantzisko kaletik Dulantziko erakusketa espaziora lekualdatu direnak.
|
|
|
Esan zidaten ez
|
sortzeko
pertsonaia bat; demagun, Zakilixut bat. Horrek beti haren begirada eskatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Mundu osoan dira ezagunak Sherlock Holmesen ibilerak, hilketa korapilatsuak eta gertakari misteriotsuak argitzen maisu, bere lagun leial Watsonek lagunduta beti. Arthur Conan Doylek
|
sortutako
pertsonaia xelebreak arrakasta berehalakoa lortu zuen XIX. mende amaieran, baina bere gorabeherek zaletasun handia pizten dute oraindik ere irakurleengan, inteligentzia handiz jositako istorioak direla erakutsiz. Londres industrialaren argi ilunak zeharkatzen ditu Holmesek, gaizkile maltzur eta itsusien atzetik, metodo deduktiboa eta logika ardatz, poliziaren ezgaitasunei irtenbidea aurkitu asmoz.
|
|
|
Ez du jakin nahi. Baina nola da posible, bere buruak
|
sortutako
pertsonaia baldin badu hizketan. Zertara dator elkarrizketa desartikulatu hau?
|
|
2023
|
|
|
Oro har, oholtzaratzerako orduan ere, lotsa alde batera utzi behar izan dugu zenbaitetan, ez baitira munduko saiorik ohikoenak izan. Hirurok mozorroturik aurkezten genituen,
|
sorturiko
pertsonaietan guztiz sarturik, saioak tematika jakin bat jarrai zezan. Bertsolariak jantzi ohi duen zurruntasun mozorroa erabat puskatu behar izan genuen lortu nahi genuen girora heltzeko.
|
|
|
Horietako batzuk dira, hain zuzen ere, Enekoach meditazio irakaslearen bideoak. Antton Telleriak
|
sortutako
pertsonaia bat da, zeinak erlaxatzeko bideoak egiten dituen, momentu baterako eta besterako egokituta. Joan den urtearen hasieran argitaratu zuen lehenbizikoa, eta bereziki arrakastatsua izan zen:
|
|
|
«Jendea, nagusitasunari aurre egin behar dionetan, ahula izaten da», dio Teresak, Izatearen arintasun jasanezina nobelan. Sobietarrek Praga inbaditu eta gero gertatutakoak gogoratu ditu Milan Kunderak
|
sortutako
pertsonaiak. Nagusitasunari aurre egiteko ahulak bagara, zer ez gara izango nagusikeria harrotzen denean, «Dubcekek bezala atleta gorputza izan arren», Teresaren hitzetan?
|
|
|
Felt ek, Arthur Millerrek
|
sortutako
pertsonaiak: “Aukeratu beharra dago:
|
|
|
Laborategi horretan, aktorearen autonomia bilatzen dugu, hau da, aktoreak bere lan metodoa erabil dezala, horretarako beste egile batzuen lanak berreskuratzen ditugula, biomekanikari buruzko Meyerholden ikerketetatik hasi eta kathakali dantzari aktorearen oinarrietaraino, Stanislavski, Grotowski edo Eugenio Barbaren lanak barne. Antzezlearen lan horretatik abiatuta, taldeko gainontzeko kideek (musikari, argitzaile eta gidoilariek) euren lana egiten dute hasieran
|
sortutako
pertsonaiak kontuan hartuz. Gure sorkuntzak emozio bat izan dezakete iturburu, intuizio bat, bisio bat… eta sorkuntza beti da kolektiboa.
|
|
|
Eskuek jestua indartzen laguntzen dute, adierazi nahi den emozioa markatzen laguntzen dute. Eskuekin uki dezakegu
|
sortutako
pertsonaia, eskuekin pertsonaiak ukitzen eta besarkatzen ditu espazioa, objektuak, jantziak eta beste pertsonaiak. Eta publikoak ezer ukitu gabe senti dezake nolakoa den pertsonaia, eskuei begiratuz.
|
|
|
Ezin zara izan nik
|
sortutako
pertsonaia bat.
|