|
2000
|
|
|
Horregatik, nik Euskal Kulturaren museoa deitu beharrean, Euskal Kulturarentzako Museoa deituko nuke. Guk museo dinamikoa nahi dugu, Euskal Herrian sortu den,
|
sortzen
ari den eta sortuko den kultura erakutsiko duena. Ez dugu zaindu gabeko museoa nahi, garaian garaikoa baizik.
|
|
|
Udalbiltzak erantzun diezaioke horri. Eta horiez gain, hor daude gizartean
|
sortzen
ari diren Euskal Herri mailako gune horiek (kirol federazio nazionala eta abar), Udalbiltzak babestu eta garatu lituzkeenak. Udalbiltzaz gain, sei lurraldeen batzar bat ere behar dugu.
|
|
|
Itzulpenaren funtzio bat da hori, gero eta neurri handiagoan gainera. Hizkuntza literario bat
|
sortzen
ari bagara, jatorriz ingelesez, frantsesez edo gaztelaniaz idatzitako lan on batek euskaraz zein tratamendu jaso duen eta nola geratzen den ikusteak pistak ematen ditu. Eta itzulpenetatik nolabaiteko tendentziak sortzen direla esango nuke.
|
|
|
Gauza berri bat ere
|
sortzen
ari da: tailerrak, taldeak...
|
|
|
Baina errauts horiek ez baldin badituzu ezin duzu askotan antzeko dataziorik egin. Nolanahi ere beste sistema batzuk
|
sortzen
ari dira. Termoluminiszentzia izeneko sistema berri bat badago eta horren bitartez ari gara zeozer egiten.
|
|
|
Beste ikastetxe eta elkarteekin batera, euskara elkartea
|
sortzearren
ari da lanean Ikasberri. Kilometroak 2000 jaian lortuko duten dirua Publifikazio legearen ostean eraikitako egoitza berria ordaintzeko eta eskaintza sendotzeko erabiliko du, besteak beste.
|
|
|
Besteen esanak esan, gu konturatu gara guri balio digula eta gainera sortzaile bezala esperientzia aberasgarri bat ari garela sortzen, baita proiektu soziokultural bezala ere, baduela bere lekua. Elkartearen inguruan proiektu autoeratu bat
|
sortzen
ari gara euskal lurralde guztietan, bertsolaritzako agente guztien partaidetzaz, eta gizarte esperientzia bezala ere ezaugarri interesante batzuekin.
|
|
|
Nire inpresioa da bertso eskolak Amurizaren teorian oinarrituta sortzen direla, ahozkotasunaren berezko transmisioan
|
sortzen
ari zen arazoari erantzun asmoz edo. Beraz, bertsolaritzak iraun nahi badu derrigorrezkoa da irakaste ikaste prozesua bermatzea.
|
|
|
Alegia, bertsogintza hobetzen baino denbora gehiago ematen du egungo bertsolariak kantuei hitzak jartzen, eskelatarako bertsoak idazten, egunkarietarako zutabeak idazten edo hedabideetako langileei mesedetxo txikiak eginez. Malgutasun bera alde on bihur daiteke ordea, gainerako arte moetekin batera
|
sortzen
ari diren esperimentuetan parte hartzeko orduan.
|
|
|
Alde batetik Deustuko Unibertsitatean irakasle gisa segitu. Bestetik, Donostian
|
sortzen
ari ginen Euskal Herriko Unibertsitate Publikoan aritu; baina azken honetan bi bide desberdin bazituen ere, gutxienez: Filosofia arloan aritu ala Hezkuntzan murgildu. Azken hau izan zen orduko Joxeluisenhautua.
|
|
|
Garai hartan itxaropenaz beterik abian zegoenUnibertsitate Publikoa aukeratzea begi bistakoa bazen ere, Txillardegiren berezkotokia Filologia Fakultatean zegoen; baina, askotan legez, erbestea egokitu zitzaionberari. Hau da, orduko Unibertsitate publiko berria aukeratu zuen, nahiz eta berarentzat aproposena ez izan Deustuko euskal filologiaren aldean, akademikoki behintzat.Eta
|
sortzen
ari zen Unibertsitate hartan Pedagogia aukeratu zuen (orduko HizkuntzarenPedagogia, zehazkiago esanda) Hizkuntza Filosofiaren kaltetan, askoz euskaldunagoaeta euskal gizartearentzat eraginkorragoa edo iruditzen baitzitzaion, nahiz eta garaihartako Filosofia Fakultateak hasi berria zen Zorroagako ospe eta prestigioa gehienabildu.
|
|
|
Aldaturik eta teknologia berriei egokituz, baina gurekin eta gugandik hurbil, laguntasun uneak eduki eta informazio arina jaso nahi dugunerako. Multimedia sistemen heltzea, informatikaren aurrerakuntzak eta entzuleen eta merkatuen ohitura berriei egindako egokitzapenak atal berria
|
sortzen
ari dira irratibidearen historian. Atzean eta iraganean geratzen da tezefa, izen hori eman zitzaion Ipar Euskal Herrian luzaro irratiari?
|
|
|
Antzeman daitekeenez, urteen poderioz ehotzen ari zen sarea asko ari zen fintzen, eta aipatutako adibide hauek Estatuaren enborretik adarrak nola
|
sortzen
ari ziren ikusteko aukera eskaintzen digute. Izan ere, Estatuaren kontrolpean dagoen lurraldearen antolaketak (probintziak) administrazioaren errazten du; eta Burgos ek154 aipatzen zuen, el dogma político de la unidad?
|
|
|
–la contrucción de la uniformidad del naciente ámbito nacional, como base de actuación de la clase social burguesa a nivel estatal? 283 Peset ek, Garma k eta Pérez Garzón ek284 Moyano legearen aurretik eta geroztik erabilitako eta gehien berrargitaratuak izandako testuliburu batzuen analisia eskaini digute, nazioaren irudiaren transmisio ideologikoan, historia patria, ren irakaskuntzari buruzko azterketa plazaratuz. Adibidez, Caballero de Rodas-en Compendio dialogado de la Historia de España desde los tiempos primitivos hasta nuestros días testuliburuan historia espainiarraren hainbat topiko jaso ziren, burgesia penintsulako prozesu historikoaren inguruan
|
sortzen
ari zen ideologia nazionalista eta bateratzailea proiektatuz. Ez dira gutxi zeharo ahistorikoak diren interpretazioak (abertzaletasuna edo independentzia nazionalaren zaletasuna, adibidez, hauek betidanik egondako balioak bailiren) edo indartu ziren mitoak(. Reyes Católicos?
|
|
|
Gauza asko ari zaizkit hiltzen barruan, bai. Eta
|
sortzen
ari zaizkidanak, berriz, irla honetantxe geratuko dira betiko. Lortu dudan askatasuna ere bai, dena hemen geratuko da.
|
|
|
Beharbada, gainera, neure burua dut guztietan etsaiena. Eta barruan
|
sortzen
ari zaidan pertsonatxo hau, berriz... Izan dezakedan eta lagunik onena nirekin batera daukat, eta ez dut gogorik komunetik behera botatzeko.
|
|
|
Zehaztu gabeko ordu txikiren batean atera zuen gaia, eta Txemak une hartako mozkorraldiaren ondoriozko pozari egotzi zion Eiderren supituko amets hura. Aspaldi hartan perretxikoak bailiran
|
sortzen
ari ziren ukitu zeltiko artifizialeko pub batean gertatu zen. Guztiari zahar itxura emango dion berniza erabiltzea nahikotzat hartzen duten pub horietako batean.
|
|
|
Eta Ruben Rakeli segika ibili zaio, eta hura sartu den jatetxera sartu da, eta azkenean elkarrekin baz  kaldu dute. Ez dakit zenbateraino kezkatzeko modukoa den, baina nago Rakel eta Rubenen artean zerbait dagoela, edo zerbait
|
sortzen
ari dela. Atzo ere, gaueko ibilaldian, halako zerbait antzeman nien berbetan eta begiradetan.
|
|
|
Une hartan zer egin ez nekiela geratu nintzen, auto batek errepideko putzu baten gainetik igaro, eta frakak blaitzen dizkizunean baino haserretuago ezdeusago. Are okerrago autobuseko hartan nire ttikitasunaren, nire desanparoaren lekukoak asko gehiegi zirelako; eta haien begietan irribarre makurren bat, haserre keinuren bat sumatu nuelako
|
sortzen
ari nintzen atzerapena zela eta. Orduan ez zitzaidan bururatu, baina gerora pentsatu izan dut bidaiariren batek txanpon batzuk uzten ahal zizkidala, baina ez.
|
|
|
Teknologia berri hauek eskura jartzen digute hainbat aukera, gero eta makina potenteagoak, gero eta programa gehiago, gai hauetan adituak ez garenontzat terminologia ulertezina... Hau guztia ez dago denon eskura, gizarte sektore ezberdinak ere hor daude eta ondorioz analfabeto zibernetiko multzo handi bat
|
sortzen
ari da.
|
|
2001
|
|
|
Negua itotzen ari den epeltasun zoroa landare poxpolinengan desoreka
|
sortzen
ari da. San Jose lore fidela, hala ere, loretan da jada, udaberri atari ederra datorkigunaren seinale.
|
|
|
Negua itotzen ari den epeltasun zoroa landare poxpolinenengan
|
sortzen
ari den desorekaz jarduna naiz asko ez dela. Hemen azpia den hegoko haizearen ufadak hozteko inolako itxurarik ez duenez, aurtengo udaberri, udaberri astronomiko ez udaberri psikologiko baizik, udaberri ttattal honek ziria desdetxa sartzen saiatuko delakoan nago.
|
|
|
Nafarroan ezarritako energia eolikoa hondamendi ekologiko handia
|
sortzen
ari da. Gainera, energia honen enpresa ekoizleek komeni zaien bezala agertzen dute hedabideetan energia eolikoaren ekoizpena.
|
|
|
\ Nafarroan erabiltzen ari den zentral eolikoaren eredua alboratzea. Energia eolikoaren ezarpena gure Erkidegoan
|
sortzen
ari den kalteak sor ez ditzan zentral eolikoaren eredu honen bi alderdi aldatu behar dira.
|
|
|
Helburuak finkatu behar dira, lehenik, eta horiek aurrera eramateko tresnak ipini gero. Jaurlaritza aspalditik oso beharrezkoak diren tresnak
|
sortzeko
ari da lanean, egun dagoen sareari erantzuteko. Baina horren gainetik, gidaritza orokor bat egingo duen erakundea behar da.
|
|
|
Lehen esan da Hirugarren Munduan ezkerra ez dela horrenbeste aldatu, baina nik uste dut baietz, ezkerra toki guztietan ari da aldatzen. Porto Alegren argi ikusi da globalizazioaren aurkako mugimendutik ezker berri bat
|
sortzen
ari dela eta pixkanaka burua bere lekuan jartzen ari dela.
|
|
|
Gizarteko eremu desberdinetatik gero eta oposizio handiagoa
|
sortzen
ari zaio administrazioan euskararen erabilera arautzen duen Foru Dekretu berriari eta erantzuna ere era desberdinetara ari da plazaratzen. Modu horietako bat da bide judiziala eta, gaurkoz bederen, gizarteko sektore desberdinetatik lau helegite desberdin aurkeztu nahi zaizkio Dekretuari.
|
|
|
Dagoeneko, gainera, Argantzunetik zabaltzen ari da euskararen aldeko mugimendua. Trebiño herrian ere, eskualdeko bigarren herririk handienean, euskararenganako kontzientzia
|
sortzen
ari da. Denborarekin, baina, Arana, Argote, Añastro eta Trebiñoko beste herri guztietarantz zabaldu nahi dute euskara Araba Euskaraz en antolatzaileek.
|
|
|
Bai zantzuak eta bai kontraesanak, baina hori guztia sortu egiten da, Galizian
|
sortzen
ari den bezala. Autonomiek Europan izan behar duten zereginaz, PSG Ibarretxeren eskaritik harantzago doa, esate batera.
|
|
|
Egituratzen ari da, Bizkaian lehenbiziko asanblada egina dute jada eta Gipuzkoan egitura
|
sortzen
ari dira. Araban ere baditugu talde batzuk.
|
|
|
K. OTXOA: Euskadin oso proiektu interesgarriak
|
sortzen
ari dira. Koro gazte asko daude, gazteentzat eskolak… Baita esperientzia berritzaileak ere (txalaparta ahotsarekin uztartzea, Nacho Duatok txalapartarekin koreografia bat prestatzea) … esperientzia horiek denek pista bat ematen dizute musikak nondik joko duen jakiteko.
|
|
|
Halakoetan maisuen aipuak lagungarriak izan ohi direnez gero, gogora ekarriko dut nola Koldo Mitxelenak halako zerbait esan ohi zuen, gutxi gorabehera: kultura egiazko bat, bere buruarentzat
|
sortzen
ari denean, mundu osoarentzat ari dela sortzen. Orain arte esan liteke idazle bakar baten obra oparitu diogula mundu zabalari, Atxagarena hain zuzen(...).
|
|
|
Korronte oso interesgarriak
|
sortzen
ari dira, eta esango nuke unibertso bat osatu dela hor (literaturan, musikan...). Alde batetik, guk ezagutu genuen egoeraren aurrean izugarria dela iruditzen zait.
|
|
|
Transizio unea izan zen hori. Apurketazaleen eta jarraipenzaleen tesiak nolabait uztartuz, batetik aldaketak
|
sortzen
ari ziren etorkizunerako oinarria ezarriz, eta, bestetik, jarraipena ere gertatu zen ezaugarri zaharrei eutsiz: batzuk desagertuzzihoazen, eta beste batzuk. Antzinaroko autoreen miresmena kasu?
|
|
|
Gaur egungo gizartearen merkantilismo eta erosotasunaren adibideak erebadira narrazio hauek, komunikabideek
|
sortzen
ari diren pasibotasunaren etaerosotasunaren ezaugarri. Hau da, literaturak ezinegona eta kezka sortu behar ditu, existentziaren arazoari galderak egin behar dizkio eta erantzunen bila ibili, liburuairakurri ondoren irakurlea, obra zein irakurlea aproposak badira?
|
|
|
Gaixotasun infekziosoen zati handi bat elikagai kutsatuak jatearen ondorio da. Kontrol neurriak nabarmen hobetu diren arren, elikagaien ondoriozko toxiinfekzioez hitz egin daiteke oraindik, eta horietako batzuk berriz
|
sortzen
ari direla jo behar da.
|
|
|
kasu gehienetan, deshidratazioa saihestea da egokiena, eta medikuaren kontsultara joatea, sendagairik egokiena zein den adieraz dezan.
|
Sortzen
ari den gaixotasun nabarmenena Gizakietan sortzen ari diren elikadura gaixotasunen artean, kasurik nabarmenena 1996an deskribatu zen, Creutzfeld Jakoben aldaera berria agertu zenean, behi azienden antzeko prioiak zeudelako. Ordura arte, behi eroen gaitza animalien osasunaren arazo esklusibotzat hartzen zen.
|
|
|
kasu gehienetan, deshidratazioa saihestea da egokiena, eta medikuaren kontsultara joatea, sendagairik egokiena zein den adieraz dezan. Sortzen ari den gaixotasun nabarmenena Gizakietan
|
sortzen
ari diren elikadura gaixotasunen artean, kasurik nabarmenena 1996an deskribatu zen, Creutzfeld Jakoben aldaera berria agertu zenean, behi azienden antzeko prioiak zeudelako. Ordura arte, behi eroen gaitza animalien osasunaren arazo esklusibotzat hartzen zen.
|
|
|
THMak konposatu kimikoak dira, eta ibaiek arrastatzen duten materia organikoak ura edangarri bihurtzeko instalazioetan kloroarekin edo beste edozein konposatu halogenaturekin kontaktuan jartzen direnean sortzen dira. Klorazio prozesuan toxikoak izan daitezkeen produktuak
|
sortzen
ari dira. Haren arriskuei buruzko kalkuluak, Espainiari dagokionez behinik behin, estrapolazio estatistikoetan oinarritzen dira, Kataluniako zenbait ibaitan dagoen kontzentrazioan oinarrituta; kontzentrazio horiek, laginketa puntu jakin batzuetan, maila kezkagarriak lortzen dituzte.
|
|
|
Halako orrialdetik tigre marratuak begiratzen zigun, beste orrialde batean familia eskimalak igluaren ataritik so egiten zigun. Goiok harriturik begiztatzen zuen Don Patricioren esku artegako klarionetik
|
sortzen
ari zen munduaren mapa, sei kontinenteak laburbildu nahi eta arbel ilun osoa beterik.
|
|
|
Oraingoz maila apala duten talde berriak ere
|
sortzen
ari dira, hainbat urtetan talde profesional berberak aritu eta gero. Lehorteari amaiera eman diote sortu berriak diren Dar Dar eta Kanpingags taldeak.
|
|
2002
|
|
|
Eztabaidak ideien inguruan izaten ohi dira, baina ideiak pertsonek barreiatzen eta gauzatzen dituzte, horregatik da hain gaitza sarritan ideien eta pertsonen arteko eztabaida horiek bereiztea. Ideien eztabaidak lehentasuna behar duela aipatzen dute PSE EEn alde guztietatik, baina izenen dantza saihestezina da halakoetan, ikusi besterik ez bestela Redondo Terrerosen kudeaketa eta ildo politikoa babesteko
|
sortzen
ari diren sostengu zerrendak. Ideien eztabaida hobeto eman zitekeen deitu nahi ez zen konferentziaren eremuan ezohiko kongresuan baino, baina ideienak pertsonen eztabaida dakar ondoren.
|
|
|
Gizakia bera bezain zaharra den gaitz horrek, euskal giro gaiztatu honetara ekarrita ere, berdin balio du. Min guztia kanpotik badator, edo ez dugu zinezko oinazerik edo oinaze faltsua
|
sortzen
ari gara. Hori da, batez ere, tituluaren mezua.
|
|
|
Orduan, niretzat, «subiranoa» beste adjektibo bat da. Bakearen aldeko lege baten alde desobeditu dezakezu, eta baliteke, gehiengoa alde ez izatea, baina kontzientzia
|
sortzen
ari zara. Gizartearen gehiengoa ez duzula zure alde kontziente zara, jakina.
|
|
|
Nik uste dut azkenean Aralar eta Batasunaren artean dagoen alderdi nagusiago bat
|
sortzen
ari garela, eta hori da biei begira ari den ezker abertzaleko multzo zabal bat. Batasunaren lerro ofiziala izan denarekiko oso deskontentu maila handia dago baina, jakitun gara, horrek oraindik ez du jendea Aralarrera ekarri.
|
|
|
Aipagarria da erakundearen aldetik lehenbiziz hartzen gaituztela ezker abertzalekotzat, hori bai, traidore adjektiboa jarriz; ezker abertzaleko beste sektore ofizialagoetatik ere ematen ari da onarpen hori. Dena den, ez da ezker abertzale disidente horri bidalitako mezua bakarrik; azken boladan Batasunako zenbait sektoretan ilusio maila handia
|
sortzen
ari zen balizko su eten egoera berri baten inguruan ekaineko dataz ere hitz egiten zen eta komunikatu horrek argi erakusten du ez dagoela horrelako inongo asmorik, gutxienez orain. Beraz, sektore horiei zuzendutakoa ere bada.
|
|
|
EAri lege berria oso arriskutsua iruditzen zaio, era faltsu batean gauzatzen ari dena. Hau da, lege horren kontra egiten baduzu Batasunaren alde zaudela dirudi, mamu horiek
|
sortzen
ari dira Madrildik. Legearen alde baldin bazaude, demokraziako partaide zara eta libre, nonbait.
|
|
|
Zahartzaroari aurre egiteko baita ere, erizaindegiak diren etxeak
|
sortzen
ari dira. Jesuitek adibidez, Loiolan dute zerbitzu hori EAE eta Nafarroa guztirako.
|
|
|
Nik dakidanez ez da halakorik egiten. Askoz errazagoa da
|
sortzen
ari diren erakundeekin jokatzea daudenekin ohiturak aldatzea baino. Benetan aurrera egiten duen hizkuntza gutxitu baten kasuan, sortu berriak diren elkarte, enpresa edota harreman mota berri guztietan hizkuntza gutxituak leku jakina eta agerikoa izan luke; hau da, leku gehiena berari eskainita edo, gutxienez, hizkuntza nagusiaren parean, elebitasuna ezarrita.
|
|
|
Zalaparta handia
|
sortzen
ari da manifestazio eskubidearen inguruan, nagusiki Baltasar Garzon epailearen auto ospetsuengatik, baina baita ere Nafarroa eta EAEko agintaritzetatik sortzen ari diren debekuengatik. EAk bizi dugun egoera nahasiarekiko zuen ikuspuntua kalean eskaini zuen Gernikan eta horrek alderdi eta komunikabide estatalisten kritika zorrotza ekarri dio.
|
|
|
Zalaparta handia sortzen ari da manifestazio eskubidearen inguruan, nagusiki Baltasar Garzon epailearen auto ospetsuengatik, baina baita ere Nafarroa eta EAEko agintaritzetatik
|
sortzen
ari diren debekuengatik. EAk bizi dugun egoera nahasiarekiko zuen ikuspuntua kalean eskaini zuen Gernikan eta horrek alderdi eta komunikabide estatalisten kritika zorrotza ekarri dio.
|
|
|
Sindikalismoa, oro har, ez dabil oso indartsu, baina, halaz ere, azken aldi honetan badira sindikalismo solidarioago, internazionalistago, burokratizazio gutxiagoko eta errealitate sozialari lotuago baten aldeko mugimenduak. Antolamendu berriak mundu humanoago, solidarioago eta berdinago bat erdiestea du jomuga, edota, bestela esanda, kapital transnazionalak eta globalizazio kapitalista
|
sortzen
ari direnaren kontrako mundua eraikitzea. Horrelako mugimenduen adibide da, ezbairik gabe, LAB sindikatu abertzalearen ekimenez urriaren 17 eta 18an Donostian egin zen Konferentzia Sindikal Internazionala.
|
|
|
Pixkanaka euskal literaturan prosa berri bat
|
sortzen
ari zen, eleberriaren generotik urrun samar artean, baina hura finkatzeko oinarriak ipintzen ari zena. 1870ean, J. B. Daskonagerrek euskaratu egin zuen bere Les échos du pas de Roland, jatorriz frantsesez idatzia, Atheka gaitzeko oihartzunak izenburua emanda.
|
|
|
Emakume idazleok guztiok eta urte haietako aldizkarietan parte hartu zuten gainerako egileek garai hartako egoeraren irudi baikorregia eman badiezagukete ere, argi dago orduko irakurle kopurua ez zela uste zitekeen bezain handia. Euskal irakurleak ez zeuden orduan
|
sortzen
ari ziren eleberri eta narrazioek eskatzen zuten irakurketa isil eta intentsibora ohituta, eta, eskolatzea batez ere espainieraz zenez, zaila zen euskal irakurleen kopurua areagotzea. Dena dela, XIX. mendearen amaieran sortutako euskal eskola bakanei Diputazioek 1920tik aurrera abiarazi zituzten auzo eskolen eta 1920ko eta 1930eko hamarkadetan ugalduz joan ziren ikastolen ekarria gehitu zitzaizkien.
|
|
|
Ezarritako ideologiak eta horien ordezkariak (alderdi politikoak) gizartearennorabideari buruzko iritzi pertsonalak askatasun osoz adierazteko oztopo geroagoeta handiago modura ikusten dira. Alderdi politiko tradizionalez gain, bestelakoeragile egituratuak
|
sortzen
ari dira. Askotan auzi edo gai jakin baten aurkakomugimendu gisa jaiotzen dira, hala nola ingurumenaren narriaduraren edo armanuklearren aurkako mugimenduak.
|
|
|
Azpiatal honetan esandakoak beste ataletan bildutakoekin bat egiten dutelaikusi da. Horrekin esan nahi dugu ez dagoela kontraesanik eremu ezberdinetatikdatozkigun mezuekin eta iturri guztietatik jasotakoekin funtzionatzeko modu zabalbat adostu genukeela, inoiz ahaztu gabe, ordea, teoria eta proposamen berriak
|
sortzen
ari direla, eta sortuko direla, eta horiei begira zelatan egotea delagure patua.
|
|
|
Datozen lerroetan frogatu nahiko da modernitatearen baitan aldaketa sozial bat ematen ari dela, gizakiak industria gizarteko forma sozialetatik aska daitezkeelarik, garai batean Erreforma protestantearekin Elizaren dominazio sekularretik gizartera iragan ziren bezala. Bizitza eredu zaharkitu batekiko izan dituzten loturak apurtzen hasi dira, gizarte bizitza berri baterako loturak
|
sortzen
ari diren bitartean.
|
|
|
sei arazo aipatzen baditu ere, honako lau hauek jorratzen ditu, txostenaren arabera europar gizartearen etorkizuneko ongizatearen mehatxu atzeraezinak dakartzanak. Lehenik,, giza ekintzaren ondorioz, berotegi efektua eragiten duten gasen igorpena beroketa globala
|
sortzen
ari da. Aldaketa klimatikoa muturreko jazoera klimatikoak eragiteko gai da, ondorio larriak sortzen dituena azpiegituretan, jabetzan, osasunean edota izadian?.
|
|
|
Industria gizarteak sortu dituen mehatxu eta ondorio ezkorrekiko itsu jardun izanagatik sortzen da. Beste hitz batzuetan, dinamismo industrial autonomizatuarengatik
|
sortzen
ari den gizartea da. Industria gizartean bizi izan diren pertsona eta erakundeek izan dituzten ziurtasunek (kontzentzua progresoan, mehatxu eta ondorio ekologikoekiko abstrakzioa), ezer ez dute zalantzan jarri izan.
|
|
|
Liburua irakurri ahala, nazioarteko testuinguru akademikoan
|
sortzen
ari diren eztabaida eta proposamen teoriko berrienak ezagutzeko aukera izango du irakurleak. Ia ez dago modu honetako libururik.
|
|
|
jarri ohi da auzitan. . Baina inoiz ez beste gizarte bat
|
sortzen
ari denik? (Beck, 1998a:
|
|
|
ardatzean ezarriz gero, zuzeneko kolaborazioa bultzatzen duten demokrazia esperimentalaren forma hartuko zuketen. Hots,, aurrerapen itxura eta zuzendaritza zentralizatua baztertuz, eskubide deklaratu eta
|
sortzen
ari diren behepolitika moduak?.
|
|
|
Horiez gain, Europako hiriburuetatik eskaintzen ziren emanaldien ordutegia eta programa argitaratzen zuten kazetek, eta Espainiar Estatuan zein Euskal Herrian bertan, lehenengo garai hartan Donostian eta Bilbon?
|
sortzen
ari ziren proiektuak ere ezagutarazten zituzten. Beraz, atal haiei esker, irrati aparatua nola egin edo non erosi, ekoizleek publizitate euskarri egokia topatu baitzuten?
|
|
|
Esan bezala, lehenengoaren programazioa musika espainiarrak pisu handia izan du hasieratik, eta horri esker oso arrakasta handia lortu du, batez ere estatu espainiarreko zenbait zonaldetatik heldutako etorkinak biltzen ziren esparruetan, Bilbo Handiko Ezkerraldean bereziki. Tokikotasunari eta entzuleekiko hurbiltasunari uko egin gabe, eta komunikazio talde erraldoiak
|
sortzen
ari diren garaian bizirik jarraitzeko, katean emititzeari ekin zioten, Gasteizko Radio Gorbea delakoarekin eta Cantabria-ko Radio Rabel izenekoarekin batera, NGR izeneko irrati taldea osatuz. Telebilbao eta Telegasteiz izeneko tokiko telebistak ere badaude.
|
|
|
Estatu espainiarrean Elizak zeregin garrantzitsua bete du historian zehar, eta bereziki Franco jeneralaren diktaduran, eta, beraz, ez zuen arazo handirik izan irrati maiztasunak eskuratzeko. 1950eko hamarkadan estazio parrokialak
|
sortzen
ari ziren, Estaciones Audiodifusoras de Acción Católica izena zutela (Albillo eta Sánchez, 1995: 96).
|
|
|
Komunikazio teknika berriek komunikatzaile berriak eskatzen dituzte. Komunikatzaile berriek,
|
sortzen
ari den kultura berriko gizakiari erantzun diote, erreminta berriak eskuan hartuta.
|
|
|
Hizkuntzaren industria oso bat
|
sortzen
ari da, konputagailuaz baliatuz hizkuntza prozesatzea helburu duena. Jakintza arlo berri honetan ezinbestekoa da informatikari eta hizkuntzalarien arteko lankidetza.
|
|
|
Urtarrileko Kontsumorako Prezioen Indizearen datuen arabera, igoera hori ez da gertatu, kontrakoa baizik, jaitsi egin dira, eta horrek polemika handia sortu du. Kontsumitzaile gehienentzat, zalantzarik gabe, euroa sartzeak ez du ondorio negatiborik izango produktu eta zerbitzuen kalitatean, nahiz eta erosketan zailtasun gehigarriren bat
|
sortzen
ari den, txanpon berriaren sistema zatikatuaren ondorioz, batez ere. Interneti dagokionez, oraindik ez da kontsumitzaile gehienen artean finkatu, nahiz eta gero eta gehiago diren Sarearen bidez erosketak egiten dituztenak.
|
|
|
Osasun arloan, Internet bidez saltzen dira saltzeko orduan medikuaren errezetarik behar ez duten produktuak. Hala ere, gaur egun, “errezeta elektronikoa”
|
sortzen
ari dira. Proiektu hori “Telekomunikazio Aurreratuetan Sortzen ari diren Zerbitzuak Sustatzeko eta Identifikatzeko Programaren” barruan dago, eta transakzio horiek erraztuko ditu.
|
|
|
Hala ere, gaur egun, “errezeta elektronikoa” sortzen ari dira. Proiektu hori “Telekomunikazio Aurreratuetan
|
Sortzen
ari diren Zerbitzuak Sustatzeko eta Identifikatzeko Programaren” barruan dago, eta transakzio horiek erraztuko ditu.
|
|
|
mineral horren ekarpen handiagoa ere behar da; 1600 mg kaltzio ernari bikietan, eta 2.000 mg esne litro batek 1.200 mg kaltzio ematen du. Izan ere, zenbait fetu eskeleto
|
sortzen
ari dira, eta gernu bidez kaltzioa gehiago kanporatzen da, bai denbora luzean atseden hartu behar delako, bai haurdunaldi mota horietan (betamimetikoak) agertzen diren uzkurdurak saihesteko erabiltzen den medikazioagatik. Azido folikoaren garrantzia:
|
|
|
Bere iritziz, gai hori konpontzeko, edozein tratamendu egiteko mediku dentista bat bisitatzen duen bezeroarekiko kontratu harremanak baliabide egokiak izan behar ditu, edozein tratamendu egiteko, edo, bestela, emaitza hori zerbitzuan sartzeko konpromisoa hartua badu. Villa Vigil ek adierazi zuen eztabaida hori «babesgabetasun» egoera
|
sortzen
ari dela odontologiako profesionalen artean, ez legeria osatugabean bakarrik, baizik eta kasu jakin batzuetan egiten den jurisprudentziaren interpretazioan. Alderdi horri dagokionez, odontologo espainiarren lehendakariak baieztatu zuen azken ebazpen judizialek zientzia zehatz bat izateko eskatzen dutela, eta medikuntzak, berriz, zorizko osagai garrantzitsua duela, aurresan ezin daitekeena.
|
|
|
Hala ere, Solanok onartzen du “abuztuan zehar okupazioa oso desberdina izan zela, nahiz eta hotel asko izan ziren kartel osoarekin, batez ere hilaren erdialdetik aurrera”. Hoteletan turistak jaistearen arrazoiei dagokienez, azaltzen du “atzerriko turismoa (ingelesa eta alemana) Espainiako beste eskualde batzuetan
|
sortzen
ari den hutsuneek, azken bi urteetan eraiki diren hotel berri ugariek eta beste leku turistiko batzuek, hala nola Karibeak eta Europak, Murtziatik kanpoko enpresaburu asko bota dituzte beren hoteletatik prezioak igotzera”. Hala ere, Hosteturren iritziz, “ahalegin bat eginda eta kalitatearen alde apustu eginda soilik lortuko da merkatua berreskuratzea, turistak gero eta zorrotzagoak baitira eta zerbitzu hobeak eskatzen baitituzte”.
|
|
|
zenbat eta dosi handiagoak, orduan eta probabilitate handiagoa kontrako erreakzioak agertzeko, batez ere erreakzio fisikoak», esan zuen. Agirrek adierazi zuen drogen kontsumoa zabaldu egin dela eta aisialdirako tresna bihurtu dela, eta behar adina ikertu ez diren substantzia mota berriak
|
sortzen
ari direla. «Adibidez, ketamina, albaitaritzan erabiltzen den substantzia anestesiko bat, abusu droga gisa erabiltzen da duela urte batzuetatik hona, zehazki euforizatzaile eta haluzinogeno gisa», adierazi zuen.
|
|
|
Zifra hori lau edo bost urteko epean lortzea espero den %5etik urruntzen da. “Merkataritza elektronikoa
|
sortzen
ari da, internautei konfiantza eman behar zaie”, dio Pardok. Beste kanal bat Publizitate interaktiboa Espainiako publizitate merkatuaren %1 da.
|
|
|
Baina Alexek ez zion jaramonik egin. Bere buruan
|
sortzen
ari zenari zion jarrita arreta guztia.
|
|
|
Errealidadeak dira. Zeren, Harri eta herri,
|
sortzen
ari dan Euskal herri berri batek merezi duen lehenengo liburua da".
|
|
|
amatuz, ez amatatuz, doan sua da. Desoreka
|
sortzen
ari da orain euskal eta erdal taldeen tartean, oraintsu arte ez bezala, euskararen kaltean orain. Baina ikasle hauek elkarren artean maizegi erdaraz dihardute, euskara eskola orduetarako eta hizkuntza eskabideetarako bakarrik utzirik.
|
|
|
Gu euskara kontuekin hasi ginenean, batua bultzatu behar zela eta, zenbait arazo atzeman genituen, baina ez hau bezalakorik aurrez ikusi. Uste genuen batzuek euskara ikasirik, telebista indarrean jarririk, eta garai hartan
|
sortzen
ari zinetenak euskal eskoletara bidaltzeko erabakia harturik, gainerakoa, euskararen etorkizuna, egintxe zela. Ikusten dugu ezetz, badirela zenbait arazo konpondu gabe dirautenak.
|
|
|
Aditu gehienak bat datoz esatean euskal literaturgintza osasuntsu dagoela azken urteetan. Inoiz baino idazle gehiagok argitaratzen du; argitaratzen diren liburuetatik askotxo kalitatezkoak dira; genero ia guztiak jorratzen dira —ezberdintasunak nabarmenak badira ere—; aspaldian hasitakoak idazteari jarraitzen zaizkio eta belaunaldi berriak
|
sortzen
ari dira apurka apurka; izan ere, gure historian lehenengoz belaunaldien arteko transmisioa gauzatzen ari da literaturgintzan.
|
|
|
Etengabeko formazioa aldaketetara egokitzeko bide bakarra agertu zaigu. Dagoenekoz, ezagueraren gizarteanun ibertsitate titulua ez da aski, horregatik gradu ondokoak (250 eta 500 eskola ordu artekoak) etamasterrak (500 eskolao rdutik gorakoak) perretxikoen antzera
|
sortzen
ari dira nonahi. Unibertsitateko goi mailako formazioaz ari gara, hezkuntza ren erpina batzuen esanetan; euskararen normalkuntza ren ibilbide linealean azkeneko helmuga hain zuzen.
|
|
|
Simmel eta Giddensen" egunerokotasuna ren etenik ga beko egituraketa" kontuan izanda eta hizkuntza, gizabanako gertakizuna ez ezik, batez ere gizarte mailako fenomenoa dela jakinda, zera bururatzen zaigu: egunero eta etenik gabe
|
sortzen
ari diren gizarte sare berrietan gauzatu litzatekeela hizkuntz normalkuntza. Izan ere, euskarak aurrera egingo badu, gune berri horietan izan behar du lekua (gutxienez, erdararen parekoa); eta ez esparru publikoan soilik, baizik eta gizartean horren aurretik dagoen eta bere osagarria den mundu pribatuan ere bai.
|
|
2003
|
|
|
«Bi joera kontrajarriak daude egun: XIX. mendeko estatu nazioa, estatu hierarkikoa, printzipio bertikaletan funtsatua eta estatu honen aurka
|
sortzen
ari diren lerro horizontaleko printzipio berrien mugimenduak. Mugimendu hauetako batzuek estatu hauetako tokian tokiko lurraldeko administrazioen inguruan dihardute.
|
|
|
udalak eta Batzar Nagusiak daude jokoan. Ezker abertzaleko jendearekin udaletarako plataformak
|
sortzen
ari dira han eta hemen, baina diputazioetarako ez da ezer ikusten.
|
|
|
Dopin kontrolak nork ziurtatzen ditu, dirua tartean egonda? Gu pilotari berriak
|
sortzeko
ari gara lanean, baina badakigu pilotari batek aurrera egingo badu enpresa handi horren begietakoa izan behar duela, bestela ez dela inora iritsiko!
|
|
|
Ortografia akatsena amaiarik gabeko mehatza duk, hoskide, etengabe
|
sortzen
ari garen gure hizkuntza honetan. Ordenagailua bera zaiguk sormen iturri, askotan.
|
|
|
Berak aukeratuta joan ginen Oñatiko gazte lekura, tartean kalean topatutako guztiak agurtuz. Galdera bakoitzaren erantzuna kantua
|
sortzen
ariko balitz bezala pentsatzen du, patxadaz, denbora hartuz eta borobilduz. Horrelakoxeak dira emaitzak.
|
|
|
Erantzun mamitsuko baten bila Manuel Castells soziologoarengana jo dugu. Bere eskutik jakin izan dugu
|
sortzen
ari diren gizarte «informazional» berriak hiru harreman moten inguruan eratzen direla: «... las sociedades estan organizadas en torno a procesos humanos estructurados por relaciones de produccion, experiencia y poder determinadas historicamente».
|
|
|
Eta euskaraz ez idaztearren mintzaira hau kultur hizkuntzen kontzertutik kanpo geratzen ari zen(, causa honegatic guelditzen da abaturic eceyn reputacione vague eta berce nacione oroc uste dute ecin scriba dayteyela lengoage hartan nola berce oroc baitute scribatzen beryan?). Etxeparek euskara beste hizkuntzan mailan ikusi nahi zuen; euskaldunak euskaldun gisa munduaren aurrean harrotasunez ager zitezela(, heuscara ialgi adi mundura?,, heuscaldun den guiçon oroc alcha beça buruya/ Eci huyen lengoagia içanenda floria?,...). Finean, eta egungo hitzekin esanez, euskaldunentzako autoerreferentzialtasun bat
|
sortzen
ari zen, euskarazko narratiba bat hasten,, idazkerarik eta historiarik gabeko euskalduna, ren topikoa gainditzen. Ez da euskarazko historiografiaren hasiera, baina bai euskarazko historiografia abiatzeko beharrezkoa den hizkuntza idatziaren sorburua eta norberetasun kontzientziaren abiapuntua.
|
|
|
Errusiar iraultza, iraultza propio bezala ulertu zuten, hau da, euren iraultza artistikoa izango balitz bezala. Eurek
|
sortzen
ari ziren arte berri horretan, kalean eta ideologian sortzen ari zen egoera eta pentsaera berriaren isla ikusten zuten. Aurreko erregimenean artista iraultzaile hauek baztertuak egon baziren, erregimen berrian, margolari ofizialak eta arte berriaren igorle izango zirela uste zuten.
|
|
|
Errusiar iraultza, iraultza propio bezala ulertu zuten, hau da, euren iraultza artistikoa izango balitz bezala. Eurek sortzen ari ziren arte berri horretan, kalean eta ideologian
|
sortzen
ari zen egoera eta pentsaera berriaren isla ikusten zuten. Aurreko erregimenean artista iraultzaile hauek baztertuak egon baziren, erregimen berrian, margolari ofizialak eta arte berriaren igorle izango zirela uste zuten.
|
|
|
Mundu estatuaren aukerak gutxitzen dira, eskualde hauek [Europar Batasuna etamunduan
|
sortzen
ari diren gisa horretako makroeskualdeak] haien interesak babesten ahalegintzen baitira, beste eskualdeen kaltetan. (...) globalizazio prozesuaaldaketak eragiten ari da munduko egituraketa politikoan, baina eragin horrek hainbat aldaera ditu lekuen arabera, tokian tokiko baldintzekin batzean.
|
|
|
Horren ondorioz, azkartu egin diranaturako prozesuak. Bestalde, gaurko globalizazio ekonomizista lurraldeareneraldaketa eta, askotan, hondamena
|
sortzen
ari da han hemen, iparrean zeinhegoan modu desberdinean egiten bada ere, funtsezko diren natura baliabideakagortzeko bidean jarriz, uretatik eta lurretik hasita. Lurraldearen eraldaketa horrekere badakar naturako prozesuen azkartzea.
|
|
|
Eta gaude, Zornotzan mobilizazio honek hartu duen ezohiko indarrak zerikusizuzena daukala bertan egiten den Bizimodu Onaren irakurketa propio batekin. Ezda Amorebieta Etxanon espezifikoki ematen den constructo sozial bat; baina baiazken urteotan gure inguruko herri askotan
|
sortzen
ari den definizio sozial komunbat, eta Amorebieta Etxano horren adierazle paradigmatikoa izan daiteke.
|
|
|
Donibaneko Euskal Unibertasitatetik beste Unibertsitate mota berri bat
|
sortzen
ari dela iruditzen zait: Unibertsitate pertsonala eta iraunkorra, ez gela pila handi bati eta erakunde geldikor bati lotua.
|
|
|
Enfrentamenduaren beste esparruan Euskal Herrian Euskaraz (EHE), 1977 ekintzen itzalpean osatutako elkartea egon zen. Euskal Herrian
|
sortzen
ari zen autonomia sistemak ez zituela euskaldunen eskubideak errespetatuko zegoen EHEren oinarrian, eta instituzio publikoen gabeziak salatzera bideratu zuen bere lana, Euskal Herri euskaldunean euskaraz idatzitako sinboloak behar zirela azpi marratuz. 1979ko azaroaren hasieran plazaratutako erakundearen lehen ekintza Eusko Kontseilu Nagusiaren egoitzan egindako itxialdia izan zen, euskarak jasa ten zuen bazterketa salatzeko.
|
|
|
Belaunaldi berriek, ordea, euskara euskal nazioaren erdigunean kokatu zuten eta hizkuntzan finkatu zuten naziotasuna. Ideia horrek oihartzun zabala izan zuen 1964tik aurrera bezpizten edota
|
sortzen
ari ziren elkarte euskaltzaleetan. XIX
|
|
|
Alergia mota hori immunitate sistemaren desbideratze bat da, eta “etsai” gisa onartzen ditu zenbait elikagai, hala nola arrautzak, esnea, arraina edo fruitu lehorrak. “Haren garapena indartsuagoa da haurtzaroan, orduan
|
sortzen
ari baita immunitate sistema”, dio Jaume Miquel pediatrak, elkartearekin elkarlanean ari denak.
|
|
|
“Teknologian eta informatikan izan diren aldaketa handiak izan dira erauzketako puntu periferiko horien sorreraren lehen eragileak, ehunka lagin bildu eta gero aurrerapen horiekin guztiekin prozesatzen direnak”, adierazi du Fernando Ruiz Falcó doktoreak, AEBMko lehendakariak. Kostuak murriztea “Medikuntza publikoa PPORE asko
|
sortzen
ari da, eta, aldi berean, anbulatorioetako laborategiak kentzen ari da –gaineratu du– Helburua da kostuak murriztea eta gaixoari zerbitzua errazago ematea, baina kontrako ondorioak ditu. Izan ere, unitate analitikoa merkeagoa da, baina gaizki egindako analisiak ez du ezertarako balio, errepikatu egin behar da”.
|
|
|
Espezialitate horrek garapen handia izan du Estatu Batuetan, eta, azkenean, sakon sartu da Europan. Terapia “antiaging” serioek narriadura fisikoa neurtu, konpondu eta prebenitzen dute, batez ere bizi ohiturak aldatzen dituzten neurrien bidez. Baina tratamendu zorrotzekin batera terapia pseudozientifikoak
|
sortzen
ari dira, promesa faltsuak dituzten pazienteen osasuna arriskuan jartzen dutenak. Ibilbide arriskutsu hori geldiarazteko, AEBetako 50 biogerontologok kanpaina bati ekin diote Estatu Batuetako hainbat komunikabideren bidez, “adinaren aurkako” botiken aurka.
|