|
2000
|
|
|
Hala suertatu zait, gaztelera portugaldar azenturik gabe ondo hitz egiteko heldu nintzen Iruñeara. Aurretik,
|
nire
aitaren lana zela eta, 12 urterekin Angolara joan ginen bizitzera, baita han ia hiru urte pasa ere. Gerra zibila hasi baino lehen, jendea orain baino askoz hobe bizi zenean.
|
|
|
Euskaldunak euskaraz ez dakien euskaldunak egin lezakeen moduan idatzi digu liburua. Ez da debaldekoa liburuaren izenburutarako Gabriel Arestiren"
|
Nire
aitaren etxea" erabili nahi izatea, eta Iratzederren poemak ere ingelesera itzultzen jardutea, nahiz azkenean bestelako izenburua erabaki.
|
|
|
Uste dut gu hasi arte ez zuela arrakasta handiegirik gazteen artean. Orduko gazteena
|
nire
aita izango zen, gu baino belaunaldi bat goragokoa; beraz tarte dezentea zegoen urteei dagokienez bi multzoen artean. Aitaren adin horretan bertsozaletasuna bizirik zegoen, baina gazteen artean oraindik sartzeko zegoen.
|
|
|
Hendaiako bertso eskolan hasi nintzen,
|
nire
aitak ematen zituen kurtsoetan, hamaika urte arte. Gero koloka une bat etorri zen, eta Oiartzungo eskolara joan nintzen.
|
|
|
Herriko familia abertzaleek altxa zituzten. Garai hartan gainera,
|
nire
aita zen herriko alkate.
|
|
|
Gelako ateraino joan, atzean inor ez zegoela ziurtatu, berriz itxi, bere armairurajoan eta paper tolestatu bat atera zuen karpeta askoren azpitik,
|
nire
aitaren aurreanparatu zuena sekretu handiarekin. Lehenbiziko aldia zuen aitak ETA hitza aditzenzuela.
|
|
|
|
Nik
Aita Atezaina espero nuen atean, baina ez zegoen horrelakorik. Txirrina joondoren ireki zidana liburuzaina zen.
|
|
|
Patxi hura
|
nire
aitaren adin modutsukoa izan zitekeen, gazteagoa seguru asko, etahartarako hizpidea eman zidanez, galdetu egin nion:
|
|
|
Oroit hadi bai, xoria, herri berriez:
|
nere
aitaz, nere amaz, nigarrez nik han utziez, mintza hakit haurridez eta mintza lagun on hekiez, mintza nihor ahantzi gabe, maite nituen guziez.
|
|
|
Eta kolerak
|
ene baitarik
aitaren baitarat egiten zuela, eta honen lehenagoko irriak beltzurirat, besotik atxiki, eta besoa herstu eta estutu zidan, min egin arteraino. Eta erran zidan:
|
|
|
Izan ere, kontatuaren arabera, pentsa dezakezu ezen hatsarretik gorrotatu nuela
|
nik
aita Bartolome, baina ez da egia; edo, beharbada, egia da, baina, hala izan bazen ere, apezari nion beldurrak eta gehiegizko begiruneak estaltzen zuten gorroto hura. Eta bertze galdera hura nuelako buruan sartua:
|
|
|
Eta
|
nik
aitari behatu, eta ohartu nintzen ezen are zabalagoa egin zitzaiola irria, zorioneko berriaren jakiteko desiros; amak, aldiz, fidakaitz zirudien, zorion ustezkotik zorigaitzik handiena igurikiko balu bezala.
|
|
|
Baina, mea culpa, jaun André. Izan ere, nor naiz
|
ni
aitaren gaitzesteko emaztekiak atsegin izan zituelako. Zeren ni ere ez bainaiz gutiago izan neure bizitzaren mementu batzuetan, nahiz eta ez naizen nehoiz ibili bertzeen bizitza arautzen, nola ibiltzen baitzen aita jauregian, hipokrisia handiz, eta nahiz eta ni ez naizen bertze emazteki batzuekin ibili haietarik bati loturik egon izan naizenean.
|
|
|
Zeren ni ere ez bainaiz gutiago izan neure bizitzaren mementu batzuetan, nahiz eta ez naizen nehoiz ibili bertzeen bizitza arautzen, nola ibiltzen baitzen aita jauregian, hipokrisia handiz, eta nahiz eta ni ez naizen bertze emazteki batzuekin ibili haietarik bati loturik egon izan naizenean. Eta nor naiz
|
ni
aitaren jujatzeko eta kondenatzeko, bertzalde, bere mundu hartan eta handikien mundu hartan salbuespena ez zenean. Erran nahi baita ezen anitz zirela handikiak —eta egun ere dira— kanporat beha iduri bat emaiten zutenak eta barrendik bertze molde batekoak zirenak, haien araua, emaztekiekin jokatu beharreko jokabideaz denaz bezainbatean, arauen haustea balitz bezala.
|
|
|
Izan ere, nik uste nuen ezen, etxeko tigrearekin gertatuaren ondotik, ez zeudela etxekoak ezta Urbiaingo herritarrak ere ipuin berrietarako, baina ez, zeren baitzirudien ezen Lutheroren baitan piztu zela piztitzarra, aita Bartolomeren aburuz bai bederen. Eta, baldin zalantzaren bat banuen, ongi bai ongi aditu nion
|
nik
aita jesuitari hurrengo igandeetako sermoietan, erraiten eta errepikatzen zuelarik behin eta berriro ezen mastin zuri handi haren baitan inkarnatu eta mozorrotu zela Eislebengo heresea, zeina deabruen printze izendatu baitzuten han infernuan, Pagabasoko leizean, alegia, eta kalte eta gaitz izugarriak ekarri zizkiela urbiaindarrei, izurri hura lekuko, eta are gehiago ekarriko zizkiela, baldin neur... Eta gauza haiek guztiak Urbiaingo parrokiako pulpitutik erraiten zituen igande oroz, Urbiango elizako erretore don Laureano, gizon ezin koldarragoa zena, haren erranetarat zegoenez gero.
|
|
|
Eskolako pasarte ahantzi batez luzatu zen puska batean.
|
Nik
Aita Zia delakoari noizbait egin barrabaskeria bat edo. Moztekotan egon nintzen.
|
|
|
Ondoan jarri nintzaion, ohe gainean, baina
|
nire
aita su sasikoak makinatxoa nire eskuetara ekartzea baizik ez zuen lortu. Hitz bakar bat ere ez.
|
|
|
Barka, baina suak hartzen nau. Eta
|
nire
aitaren etxea egurrezkoa da, eta defendatuko dut otsoetatik, sikateetatik, Jehovaren lekukoetatik (kosta lain kosta), baina sute batetik nuke. Sua Jainkoaren haserrea da.
|
|
|
Baina gurasoek ez ziguten gerraz hitz egiten. Gogoratzen dudana,
|
nire
aitak gerra garaiko bere argazkiak gordetzen zituen kutxatxoa da. Ez dut harrezkero kutxa hura ikusi.
|
|
|
Txapela ezkerreratu zuen, eta
|
nire
aitak abesten zuen bertso hura gogoratu nuen:
|
|
|
|
Nire
aitak matsondoz apain zun leioa: makur adar iarioz dan txermenondoa.
|
|
|
" Aberria ala hil!" esaten da, baina hil eta gero ere hezur hozten ez den maitasuna da abertzaleak aberriari diona, Lauaxetaren eta bion kasuek erakusten dutenez. Fernando Pessoak ez zion horretaz ezer aipatu Ricardo Reisi, edota ez zuen behintzat halakorik jaso José Saramagok O ano da morte de Ricardo Reis nobelan, baina abertzale bat hiltzen denean hildako abertzale bat bilakatzen da, abertzaletasun horren izenean –"
|
nire
aitaren etxea" defenditzeko Arestik zioen bezala, edo" gure amaren etxea" bestela, guk hogeitaka urte geroago modu politikoki zuzenagoan genioen moduan– zer egin lezakeen jakin ez arren. Tira, azken batean, egia esanda, nik neuk behintzat bizi nintzelarik ere ez nuen sekula oso ondo asmatu zer egin nezakeen ezeren alde.
|
|
2001
|
|
|
Eta ez futbolari begiratuz bakarrik.
|
Ni
aitaren ispilu naiz, bere karakterra dut. Neure bizitzan gehienbat estimatu dudan gizona nere aita da.
|
|
|
Ni aitaren ispilu naiz, bere karakterra dut. Neure bizitzan gehienbat estimatu dudan gizona
|
nere
aita da. Eta orain, nere bizitzako hutsunerik haundiena, aitarik eza da" (Argia,)
|
|
|
Arestiren poesian lorratz nabaria utzi zuen Melirekiko maitasunak: " Guraso biak jaio jatzuzan/ Leongo erreñu zarrean"," Melitxu Basurtuko(...) Espainiako andrea/
|
nire
aitaren etxearen habea" edota" Meli piku melatua" hitz eztitsuak lekuko. Gaur egun, Meli Esteban eta Andere Bihotz alaba Gabriel beraren Bilboko jaiotetxean bizi dira.
|
|
|
' Bizkaitarra' n aipatzen duen emakumea ez du geroztik zuzenki aipatzen, baina zeharka edo, baietz uste dut. Esaterako,'
|
Nire
aitaren etxea' poeman aipatzen dituen aberastasunak (Gabrielek ez zuen halakorik, jakina), emakume horrenak izan zitezkeen. Nire interpretazioa da baina".
|
|
|
Gabriel Aresti hil osteantxe eratu ziren diktaduraren ondoko euskal instituzioak. Carlos Garaikoetxea lehendakariak Arestiren"
|
Nire
aitaren etxea" poema, herri honen ikur eta ezaugarri gisara aurkeztu zuen Katalunian: " EAJko agintariek Aresti bere egin dute, eta ez dute egin herriak eskatua, baizik berek halaxe nahi izan dutelako.
|
|
|
Bereziki, erakusketa mugikorra oso esperientzia interesgarria izan da. Erakusketaren bidez, jende askok"
|
Nire
aitaren etxea" ren egilea ezagutu ez ezik, idazle konprometitua, euskara batuaren eraikitzailea, intelektual aurrerakoia, eta pertsona bera ezagutu ahal izan du. Maskarada antzerki taldeak eginiko saioa ere oso baliogarria izan da zentzu berean.
|
|
|
Eta
|
nire
aita... pizza bat eskatu eta leihotik bota zidan bera. Ahaztu egin al duzu, ama?
|
|
|
Hik daukak suertea, hik! Nire amak segituan esango liokek
|
nire
aitari!
|
|
|
–haserretu da– Aurkituko diat lanen bat nonbaiten.
|
Nire
aitak bazeukak ezagunen bat hortik eta ea...
|
|
|
‘Eta
|
nire
aita bada, zergatik ez dut bere abizena? ’
|
|
|
‘Datorren astean
|
nire
aita ezagutuko dut, ’ esan zidan Goiok.
|
|
|
‘Alderantziz, ’ jarraitu du, ‘edozein arrisku baldin bada abisatu egingo digu. Ezin duzue etengabe alde batetik bestera ihesean ibili, Maribel, michelin edo touring gidaliburuetan ez da leizerik ez osinik ikusten, baina bidaian doanak era guztietako zulo beltzak topatuko ditu, eta Goiok behintzat lasaitasuna behar du aldi batez behintzat,
|
nire
aitaren etxean edo berdin da Tirofijoren txabolan... ’
|
|
|
‘Ba,
|
nire
aitak kamioia dauka.’
|
|
|
Hastear ziren etsaminen estutasunetik libratuko ginen. Baina aita imajinatzen nuen, ikusi ere egiten nuen
|
nire
aita egun batzuk barru, itsuak bere aita aurrez aurre ikusten duen moduan. Ikastetxetik bota egin naute entzutean egingo zuen keinua imajinatzen nuen, eskuaz gorbata laxatuko zuen urkatuak soka laxatuko lukeen moduan.
|
|
|
Oinordekotasunez iritsi zitzaidan:
|
nik
aitaren eskutik jaso nuen, nire aitak bere aitarengandik, hark bere aitarengandik...
|
|
|
Oinordekotasunez iritsi zitzaidan: nik aitaren eskutik jaso nuen,
|
nire
aitak bere aitarengandik, hark bere aitarengandik...
|
|
|
Larramendik ongi ikasia zuen, iparraldetik hegoaldera zetozen Akademien garaian bizi zelarik, euskarak ere, hizkuntza landuen sailean sar  tzeko, neurri, lege eta erregela jakinak behar zituela, idazle eta hizlarien artean (predikarien artean, gurean) onarturik zabalduko zirenak. Honelaxe neurtuko nuke
|
nik
Aita Manuelen ekarria lanbide honetan:
|
|
|
" Hau ikusita, bistan da Jaungoikoa". Pozik esango nuke
|
nire
aita mistikoa zela. Baina benetako kristau ona zen, besterik ez.
|
|
2002
|
|
|
|
NIRE
AITA ERREGE
|
|
|
Oso barregarria iruditu zitzaidan, ez baitzen horrela inola ere izan. Nire etxea bertan nuen, eta arrazoi asko medio'
|
Nire
aitaren etxea defendituko dut' delakoarekin gogoratzen naiz. Nik, berriz, nire seme alaben etxea defendituko dut.
|
|
|
Baña zuec, lenengo ta ogueigarrengo Soldadu taldeac, artu ezquero ambeste mesede Tiberioren escuetatic; batorrec Banderac, ta besteac bere lagun izatea ambeste gudatan, ta ain saristatuac, esquer ederrac ematen dizquiotzute Tiberioren odoleco gaizquiric iñoiz eguin ez dizuenari. ¡ Cein berri onac emango dizquiot
|
nere
Aitari beste lecu ascotatic onac baño obeac artzen dituen orduan! Jaquinerazo bearco zayo, nola bere Soldadu zaar ta berriac aspertzen ez diraden, asetzen ere ez, ez diruac artuaz, ez beren echeetara joateco auquera emanaz:
|
|
|
Ez, ez, iñoren bearric ez degu. Zu Augusto, lurrecoa baño Cerucoa gueyago cerana, Druso,
|
nere
Aita, zuen irudiac ichatsiric daude oraindican Soldadu oen biotzetan. Beste gabe, lotsa ta damuac biureracico dituenaquin, diot, deseguinbear degula lotsaari au:
|
|
|
Medea. ?
|
Nire
aita errege izan zen.
|
|
|
Izain zaitean esquertzú, escatzen dizut izan zaiteala Erromarren adisquidea. Baderitzazu naizala ni guizon zucen, on, ta prestua, (nolacotzat egon ciran lengo egunetan, ta erri oyetan
|
nere
Aita ta Osaba) jaquinzazute, badirala ugari Erromaco Urian gure irudicoac: ta ezdagoala lurraren gañean beldurgarriago bat etsayentzat, ta maitagarriagoric adisquideentzat.
|
|
|
Bizkarrean zaztadak ere ez dira falta izaten noiz edo noiz.
|
Nire
aita zenari gertatu zitzaiona neuri gertatuko ez ote zaidan ikaraz nago. Oraindik gaztea naiz...
|
|
|
Geure haserrealdiekin, zergatik ez! Bakoitza bere paperean,
|
ni
aitarenean, eta Leire alabarenean.
|
|
|
Arrantza debekatua zegoen urte sasoiko egun batez,
|
nire
aita amuarrainetara joan zen bere koadrilakoekin. Oso erreka zulo ezkutua aukeratu zuten, seguru zeuden han, kasik bertaraino joan behar baitzen hura ikusi ahal izateko.
|
|
|
" Â ¡ Alto a la guardia civil!".
|
Nire
aita eta lasterka zoroan hasi ziren inguruko harkaizpeetan eta sasiartean ezkutatzera. Eta berriro, trokaren gainetik:
|
|
|
Adinari zegokionez,
|
nire
aitaren jirako  tzat hartu nuen hildakoa. Aita baino sasoi eskasagokoa izango zen, apika, baina dena zuen zain eta gihar, dena zen gordin.
|
|
|
|
Nire
aitaren etxea defenditzeko
|
|
|
Euskara halabeharrez ikasi behar dut, nire ikasgaien erdiak euskaraz daude. Gero galiziera ere hor daukat,
|
nire
aita hangoa delako. Batekin eta bestearekin... gaur ongi pasatzera etorri naiz".
|
|
2003
|
|
|
jakintza handiena gure zaharrek dutena da, eurek bizi izan dutelako bizitza bat guk oraindik bizitzeko duguna, eta beraz, eurengandik ikastea dagokigu.
|
Nire
aita amek 80 urte dituzte, gurean bizi dira eta Jaunak babes ditzala urte askorako.
|
|
|
Bertan sartu ginen, baina arratseko zazpietan polizia etorri eta preso eraman gintuzten. Ni,
|
nire
aita, eta sei apaiz. Handik aurrera gorriak ikusi genituen, eta libre utzi gintuztenean Santander aldera jo genuen.
|
|
|
Ni han joan nintzen barkuan. Eta barku ingelesak egin zuen hurrengo bidaian
|
nire
aita ere etorri zen Donibane Lohizunera. Donibanen beste bizitza bat aurkitu genuen.
|
|
|
Arbasoez ahalik eta informaziorik gehien bildu dut Araba, Bizkaia eta Nafarroako artxibategi historikoetan.
|
Nire
aita bi aldiz ezkondu zen, eta bere bi emazteak ahizpak ziren. Hargatik, ama ezberdina badugu ere, abizen berak ditugu 8 anai arrebok.
|
|
|
· Norbaitek maite banau,
|
nire
Aitak be dau hori, eta berorregana etorriko gara, eta berorregan iminiko dogu geure egonlekua".
|
|
|
" hakutsu" (zuka) eta" hakuk/ hakun" (hika), esate baterako. Hamaikatxu bider entzun neutsan
|
nire
aita zanari honako esaera hau: " Hakuk hori, hakuk hori".
|
|
|
" Zelan dinostazu Aita erakusteko? Felipe, Ni ikusten nauanak, Aita ikusten dau; ala ez ete dozu sinisten
|
Ni
Aitagan eta Aita Nigan gagozala?"
|
|
|
"...
|
Nik
Aitaren etxean (gauzetan) egon behar dot".
|
|
|
Iduriz, Gobernuarengandik diru kopuru handi bat errezebitzen zuten beren herritar itzultzen ziren guztiek. Hala ere, ez nuen uste
|
nire
aitak kontratu hori izenpetuko zuenik. Ez ahal du guregan pentsatzen?
|
|
|
Aukeratutako liburuei dagokionez, adinen arabera daude banatuta eta emakume eta gizonezkoen arteko berdintasuna daukate ardatz nagusi. Besteak beste, 3 eta 7 urte bitarteko haurrentzako den' Hori aurpegia','
|
Nire
aita etxekoandrea da, eta zer?' (8 urte) eta' Hi bai matxista zikina' (12) liburuak aurkitu ahal izango dira.
|
|
|
...ai, ni ere finkatuko naiz noizbait, lurpera nazatenean besterik ez bada ere, baina zertarako burua hautsi, hobe baita Karmeleren ile beltzaz hitz egitea, Amaiaren misterioaz, izenaren berri jakin gabe maitatu nuèn neska haren urduritasun zoragarriaz, edo Rosaren begietako urmael urdin bareaz, erromantiko bat naiz, norbaitek XVI. mendeko tipo bat naizela esan dit, beste batek XXII. mendekoa, baina
|
niri
aita santu Juan XXIII.a gustatzen zitzaidan, eta zer egingo diogu, bada!
|
|
|
Seigarrenean berak egin zuen alde, senargaiak.
|
Ni
aitaren besotik zintzilik geratu nintzen. Bihotzetik behera mina zintzilik.
|
|
|
Ordu arte, errepidean kamioi bat geldiarazten genuenean, giltzak udaltzainen inspekzioaren atarian uzten genituen, eta kamioizaleari ordu bete baten buruan haien bila joateko esan. Baina azken aldian, batzuk giltzak errekara botatzen hasi ziren (parentesi artean, tartean Kepa), eta hori ez nuen gogoko (parentesi artean, are gutxiago
|
nire
aita kamioizalea delako). Ez dakit.
|
|
|
|
Nire
aita etxekoandrea da, eta zer?. (b/ i).
|
|
|
Esan diezaiotela egia hori Katalinari, ondo zahartuta gero ere lan makurra egiten segituko duenari. Edo nire amari,
|
nire
aitari, bizirik irauteak ematen duen lana besterik ezagutzen ez duten guztiei. Leihotik begira jarri, eta ezer ikusi gabe bizirik jarraitzea beste ezelako xederik ez dutenei.
|
|
2004
|
|
|
Aurreneko beharra, dokumentuok kutxetan biltzea eta Areetara eramatea. Lan nekeza benetan,"
|
Nire
aita, 300 metro koadroko etxean bizi zen eta hala ere, leporaino zuen. Bakarrik bizi zen eta lekurik ez!!
|
|
|
Orain zuberotar bat mintzatzen ahal da lapurtar batekin, gipuzkoar batekin, eta hori lehen ez zen sekula gertatzen. Adibide bat jartzeko,
|
nire
aita zena mintzatzen zen biziki ongi euskaraz, joan zen behin Azkoitira eta hasi zen mintzatzen euskaldun batekin. Baina ez zuten elkar batere ulertzen.
|
|
|
Eskerrak, zeren eta gure aitak bere denfentsarako prestatuak zituen paperak atera izan balira, afusilatuko zituzten denak. Zeren eta
|
nire
aitaren defentsa ikuspegitik traidorea Franco baitzen.
|
|
|
Hori bai, isilean.
|
Nire
aita Navaleko langilea izan zen. Erretiro aurreratu garaian hil zen.
|
|
|
|
Nire
aita zenak sarri esaten zidan hiru gauza egin behar nituela iratxo jator bat izateko: landare bat landatu, liburu bat idatzi ta seme bat izan.
|
|
|
Dena dela, bananduta bizi izan ziren beti, ongi konpontzen ez zirelako edo; bueno, beti ez; ongi ere konpondu ziren noizbait, zazpi seme alaba izan zituzten eta. Ostiraletan, arratseko ordu bietan joaten omen zitzaion nire amari
|
nire
aita izan zena (Maju, Sugaar edo Sugoi, hiru izen horiek baitzituen), eta, orduan, izugarrizko ekaitz eta erasoak izaten omen ziren.
|
|
|
Ez bedi bedeinkatua amak egin ninduen eguna! Madarikatua bedi" seme bat jaio zaizu" esanez
|
nire
aitari poz haundi bat eman ziona! Izan bedi halakoa Jaunak damurik gabe abarrikatu dituen hirien antzekoa!
|
|
|
Fumalari amorratua naiz,
|
nire
aita izan zenaren antzera, eta idazteari utzi ta zigarro bat, basamahats aihen bat, erre dut atseden pixka bat hartzeko ta erne egoteko. Izan ere, ordu askotan itzarrik egon beharra dut gaur.
|
|
|
Orduan jakin nuen haren gurasoak juduak zirena. Orduan azaldu nion nik ere,
|
nire
aita amak palestinarrak zirena.
|
|
|
Zeuk jarri ordua. Aizu, beste gauza bat; ba al dakizu
|
nire
aitak Golf berria erosi duela. Zoragarria da.
|
|
|
Arrazoirik bada, argitan jarri ditzala. Neroni 70 urte betea eta lan apur bat egina, aspertuta nagoela
|
nire
aitaz gero geure bizitza guztian,, rojo, separatista, exiliado, peligroso..., hainbeste urtetan jasan eta gero orain, bigarren Eusko Jaurlaritzaren ahotik beste hainbeste irain entzuteaz, ez dudala beste, susmo eta mamu?
|
|
|
Ixo! Madarikatu hori ez da
|
nire
aita.
|
|
|
Beti izango da
|
nire
aita.
|
|
|
Eta gainera
|
nire
aita, Japoniako aire konpainia handi bateko pilotua da.
|
|
|
Etxeko txokorik ezkutuenean gorderik zituen traste guztiak nire eskuetara iritsi zirenean. Berandu da azalpenak eskatzeko eta gorroto xume batez begiratu diot
|
nire
aita zenaren argazkiari. Egia esan, haren antz handia dut.
|
|
|
Hala ere, familiako beste argazki batean nire osaba, aitona amona, birraitona amonak eta izebak ageri diren horretan, ez dakit nor den
|
nire
aita, bi baitaude berdin berdinak direnak. Ez dakit nor den nor, eta atzeko aldean ez du ez egunik, ez urterik, ezta izenik jartzen ere.
|
|
|
Jaioterria, nire nortasuna, aitarena, amarena... begien aurrean izateak sortuko didanaz pentsatzen jardun dut. Ikara, zirrara, poza... zer eta nola sentitzeak sorturiko hutsunean murgildu naiz eta irakurketarekin jarraitzea hobe izango dela erabaki ondoren, hartu dut eskuetan
|
nire
aita zenaren liburuxka. Aita hitza erabiltzeak ere sortarazten didanaz jarduteko gogoa ere sartu zait, baina beste une baterako uztea erabaki dut.
|
|
|
Goizean presaka jaiki behar izan dugu, pauso hots kezkagarri batzuk entzun ditu
|
nire
aitak, eta azkar asko ihes egin dugu. Ezkutaturik geundela tiro hotsa entzun da geunden tokitik gertu, eta isiltasun luze bat ondoren.
|
|
|
Gizon talde bat etorri da bere armekin eta aurrean jartzen zaien hura, tiro batez akabatzen dute. Nire begiekin ikusi dut hau, eta
|
nire
aitarekin ziztu bizian alde egin dut. Izugarrizko zortea izan dugu, inork harrapatu ez gaituelako, baina herritarrak bai, han hemenka daude pertsona pila bat.
|
|
|
Ez!! Ezinezkoa da gerran egotea,
|
nire
aita eta herriko gizonak eraman nahi dituzte eta horregatik basoan ezkutaturik gaude. Baina nire ama etxean aurkitzen zelarik lehergailu bat bota dute eta bertan geratu da.
|
|
|
Mmm,
|
nire
aitak utzi zautan hil baino lehen.
|
|
|
Ez, ontsa naiz, bakarrik... galdera bat badut kezkatzen nauena:
|
nire
aita eta ama hilak dira, baina niri, hai.en semea, ez didate deus utzi. Nitaz futitzen ziren edo?
|
|
|
Ezin nion eutsi
|
nire
aita izan arren ezertaz ezagutzen ez nuen gizon haren begiradari. Begi haietan neurririk gabeko maitasuna, amaierarik gabeko bakardadea islatzen ziren.
|
|
|
Harrezkero ezinezkoa zitzaidakeen eginbeharrari muzin egitea. Planaren hutsune bakarra
|
nik
aitarekin bat egiteko arriskua zen. Baina, seguruenik, gerran zein alderditan borrokatu nintzen jakinik, eta batez ere Gernikakoan izan nintzela ezagututa, ez zuten beldur handirik izanen naziekin bat eginen ote nuen.
|
|
|
Isilunea jasanezina izateraino luzatu zen.
|
Nik
aitak zerbait erratea edo egitea nahi nuen, behar nuen, nirekin haserretzea, gorroto zidala oihukatzea, jaiki eta zaplaztekoz jostea... edozer. Baina berak isilik iraun zuen, begirada lurrari josita.
|
|
|
Izan ere, zer mirespena izan nion
|
nik
aitari, hamar hamasei urte bitartean!
|
|
|
Baita amonak
|
nire
aita ere, bere garaian.
|
|
|
Gerora jakin nuen anai Benito
|
nire
aitaren tutorea izan zela batxilerreko laugarren ikasturtean, amona alargundu eta krisi latz batean sartu zèn urte berean. Baina amona Sinforosak anai Benito izan zuen bolada hartan lagun, gauaren ilunean argi.
|
|
|
Baina igande arratsaldeak, hori bai, gure tabernan ematen zituen, hutsik egin gabe, mahai berean betiere: izkina batean zegoèn mahai bat zen,
|
nire
aita erreserbatzen hasi zitzaiona, bezero berriarekin konfiantza hartuz joan zen neurrian.
|
|
|
ni profesional bat nintzen, eta profesioan hobetzeko aukera guztiak aprobetxatu behar nituen, gainerako ofizioetako jendeak egiten zuen bezala. Edo,
|
nire
aitak erabiltzen zituèn argudioen ildotik, zergatik arkitekto euskaldun batek sal zitzakeen bere lanaren fruituak Barzelonan, eta ez nik neure golak?
|
|
|
Baina orduan
|
nire
aita mintzatu zen. Esan dut zein zen haren urrezko ametsa:
|
|
|
–Ez. Galdetu zuk, amona,
|
ni
aitarekin haserre nago eta –erantzun nion.
|