|
2000
|
|
|
dekoratu
|
nahi genuen
aberri berria?
|
|
|
|
nahi
ez badugu,
|
|
|
Eguraldiari buruz egin dezakegu berba, hala
|
nahi baduzu
, umearen eskola-txostenaz eta pediatraren gomendioez, erosketez, bankuko agiriez, bizimoduaren mekanika aldarazi digun telebista hondatu berriaz, auzokoen hurrengo bileraz, tabakoaren prezioaren gainean, irakurtzen ari zaren artikuluaz, udako oporrei buruz, zure lankide apo horretaz eta gainerako lankide ondraduez ere, zure depresio antzeko infekzioaz. Eta berba egin ahala, ikusi nola doakidan askatzen ariman nekarren kremailera.
|
|
|
Amoniako-zaporea dastatu
|
nahi
ez eta
|
|
|
Bestelako kodea aldarrikatu
|
nahi dut
:
|
|
|
Buruzagitza, eraketa, ahalmena eta dena gainditu zituen gizarteak. Jakina da ikasle mugimendua sindikatu eta alderdi politikoekin elkartu zela, edo alderantziz
|
nahi baduzu
, gainera zetorkien eta uholde ikaragarriaren moduan jaikitzen ari zen indar erraldoi hura gerarazteko ziur aski, gerarazi edo kontrolatzeko beste ezertarako baino gehiago. Egunak igaro ahala masa indar erraldoia bilakatu zen.
|
|
|
Atxiloketa, hilketa eta ahal zuen guztiarekin erantzuten zuen Poliziak. Guk lanean jarraitzen genuen artean, baina mobilizazio haietara joaten nintzen, hurbiletik bizi
|
nahi nuen
.
|
|
|
Beldur naiz edozein egunetan ez ote duten norabait eramango. Antxonen historia amaitu
|
nahi nuke
lehenbailehen, hemen dagoen bitartean. Bera ere beldur baita eramango ote duten.
|
|
|
Petrolioa zen estatuaren aberastasuna. Nahiz eta nekazari produkzioa zeharo geratu, atzerritik ekar zezaketen
|
nahi
edo behar beste. Hara!:
|
|
|
Rantxitoetan eta kalean ezer gabe bizi zirenek nola edo hala bizimodua atera behar zutenez, zeure autoa zaintzea eskaintzen zizuten. Zainduko bazizuten, ordaindu beharra zeneukan; eta haiek zaintzerik edo haiei ordaintzerik
|
nahi
ez bazenuen, akabo zure autoa; txasisik ere ez zenuen aurkituko itzulitakoan.
|
|
|
– Jeremias, kutixia horren gozoak dastatu
|
nahi ditiat
–eskatu nion behin batean.
|
|
|
1976ko ekainean bueltatu nintzen Euskal Herrira. Neure konturako bidaia bat egin
|
nahi nuen
lehen-lehenik: Olotera.
|
|
|
Gerratean izan arren, oso zoriontsu izan nintzen han. Haurtzaroko egunetara eta geografiara itzuli
|
nahi nuen
, dena berrikusi.
|
|
|
Ez neukan presaka ibiltzeko asmorik; bidaian hilabete egin edo hiru, berdin-berdin zitzaidan.
|
Nahi nuen
lekuan jan, gogoa ematen zidan tokian lo. Errekastoan amuarrainek zelan jauzi egiten duten ikusi, zelan murgiltzen den martin arrantzalea...
|
|
|
Eta oportunismoaren garaia. Zintzo zebilen askok ere pentsatuko zuen, une horretan amaitzen zela aurreko erregimenaren zama, eta bide demokratikoetatik, hauteskunde formal batzuen bitartez, aldaketa orokorra etorriko zela, demokrazia eta
|
nahi
beste iritsiko zirela. Eta horrela, konpintxeo lotsagarrian, ezkerra eskuinarekin tratuetan hasi zen, mahai-inguru lotsamangarrietan konponketak egiten.
|
|
|
Euskadi Ta Askatasunaren ondoan jarraitu nuen, lehen baino aktiboago
|
nahi baduzu
. Ikastaroa egin nuen beste batzuekin batera, hainbatek egina izango duten moduan Erakundearen historian.
|
|
|
Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan. Txakur batzuek ospitalera atera
|
nahi ninduten
, baina arduradunak ezetz, berak konponduko zidala hura, eta ez ninduten inora atera.
|
|
|
Lehenengoan oker ibili nintzen hariren batekin, eta ez zitzaidan nik uste nuen marrazkia atera. Bizkor zuzendu nuen, eta baita asmatu ere neuk
|
nahi nituen
marrazkiekiko gerrikoak egiten. Jendeak ikasi zuen poliki-poliki nola egiten nituen, eta Carabanchel gerrikoz josi zen.
|
|
|
Eskasak dira baldintzak eguneroko bizitzarako, ikasketak eta eskulanak eta horrelako ariketak egiteko. Egituraren kariaz dena da eskasa, txaboloan bakarrik zaude, eta
|
nahi duzuna
egin dezakezu, ohiko mugen barruan. Baina txabolotik kanpo, behean zaudenean, edo patioan egon behar duzu edo pasillo moduko barrunbe txiki batean...
|
|
|
" Zeukan izenik gogora ekarri ere
|
nahi
ez dudan Manchako basa-herri batean, orain denbora asko ez dela, aiton-seme bat bizi zen, arma-tokian lantza gordetzeko, eta ezkutu zaharra, zaldi argala eta galgo-zakur korrikalaria zeukaten horietatik bat". Horrelaxe hasten da On Kixote liburua.
|
|
|
Horrelaxe hasten da On Kixote liburua. Bada, Herrerako orduko erregimenak zeukan izenik ez dut gogora ekarri
|
nahi
; ezagutu egin behar zen hura zelakoa zen sinesteko. Militarra zela esan izan da, baina halako erregimen militarrik ez da inon izango.
|
|
|
Beste txabolo batera aldatu nintzen, beste marrazki bati ekiteko. Irudi landuagoa
|
nahi nuen
: baserri bat eta mendia, hemen meta bat, hor zuhaitza, teilatuaren hegala, detaile guztiak.
|
|
|
Kartzela aldaketak, sakabanaketak, txakurren zafraldiak kundetan... bakean ez uzte horren barruan ulertu behar ditugu. Begi-bistakoa da egonezina lortu
|
nahi dutela
presoarengan, antolatu ezina, ezertara jarri ezina. Inor eta inon bakean ez uztea da euren xedea, ez ikasketak egiteko, ez deuserako.
|
|
|
Herreran modulu osoa ginen kolektibokoa, eta Castellonen bost baino ez; gure inguruan preso sozialak, ordura arte ezagutzen ez genuen giroan. Argi zegoen preso sozialekin nahastu eta haiekin parekatu
|
nahi gintuztela
, haien artean urtu, nolabait esateko. Baina, aldi berean, gurekin harremanetan edo lagunartean ikusten zutena begitan hartuko zuten berehala; laster hasiko ziren kartzeleroak hari jarraipen berezia egiten.
|
|
|
Kartzelan ezin zaitezke bizi erredentzioei begira, erredentzioengatik erreguka; are gutxiago zergatik gauden kontuan hartuta. Ahal den guztia kendu behar zaio kartzelari; eta erredentzioak kenduz lehenago kaleratu ahal bazara, ederki, oso ondo; baina ezin zaitezke horri lotuta bizi, negarraren letanian eta labirintoan erori
|
nahi
ez baduzu.
|
|
|
Lehendik eskatua zuen Martutenera joatea, osasun arazoengatik, baina ez du ametsik egin
|
nahi
. Reizabalek adierazi dio, agian ez dela ustekabekoa izango Martutenera eramatea.
|
|
|
Osabaren etxera egiten zizkidan bisitetan konturatuko zen sendagilea, han ez nindutela oso gogoko, ez nindutela trapu zahar bat baino gehiago zaintzen. Inork inguruan
|
nahi
ez duen krakadunaren moduan nindukaten traste zaharrak gordetzen zituzten gela itsu batean, beste traste zahar bat gehiago, etxean edukitzeko baino jaurtitzeko hobea nintzena. Horretaz guztiaz ondo ohartu bide zen Don Emiliano sendagilea, eta Andazarrateko sanatoriora joan nahi al nuen galdetu zidan isilka.
|
|
|
Inork inguruan nahi ez duen krakadunaren moduan nindukaten traste zaharrak gordetzen zituzten gela itsu batean, beste traste zahar bat gehiago, etxean edukitzeko baino jaurtitzeko hobea nintzena. Horretaz guztiaz ondo ohartu bide zen Don Emiliano sendagilea, eta Andazarrateko sanatoriora joan
|
nahi
al nuen galdetu zidan isilka. Aia eta Asteasu bitartean zegoen Andazarrate sanatorioa.
|
|
|
Eusebio horrek, esate baterako, aldatzeko arroparik ere ez zeukan; neuk eman nizkion; oinetakorik ere ez, etxean egoteko zapatila pare bat besterik ez; baina labana handi bat bai ordea, bandoleroen tankerakoa, beti aldean erabiltzen zuena. Egun batez, lanera bidean, autobusera igo eta, ez dakit nola,
|
nahi
gabe inondik ere, oina zapaldu nion han zihoan arabiar bati. Nik ez nion jaramonik egin hala ere, eta esertzera joan nintzen.
|
|
|
Hara heldu ondorengo lehen asteburuan bazterrik bazter ibili nintzen. Dena ikusi
|
nahi nuen
, dena ezagutu, nola edo hala irentsi.
|
|
|
Urte ilunak baitziren, nahiz eta gerra aspaldi amaitua zen. Gaur egun edozein herritan badaukazu lekuren bat, biltoki edo tabernaren bat, bertara joan eta edozertaz mintzatzeko, politikaz, herriko kontuez edo
|
nahi duzunaz
. Baina garai hartan ez zen halakorik.
|
|
|
Deus ez. Usategiko ziegan aldizkari baten orria aurkitu nuen, eta, besterik ezean, orri huraxe irakurri
|
nahi
nik! Baina nire betaurrekoak ere Carabanchelen geratu ziren, eta ez nezakeen zipitzik irakurtzen ahal.
|
|
|
Usategian bazen preso sozial bat zazpi hilabete zeramatzana eta ekonomatoan erosketak egiten uzten ziotena. Hari ematen genion
|
nahi genituen
gauzen zerrenda eta dirua, eta tabakoa edo zena zelakoa erosten zigun. Patioan ezkutatuta uzten zuen tabakoa, teilatu ertzean, ahal zuen tokian, gu irtendakoan eskura genezan.
|
|
|
Herriko jaietan txirrindulari lasterketa izaten zen, txapel-okerrek zaindutako karrera. Espaloiak jendez beteta zeuden txirrindulariak ikusi nahian, eta neuk ere zerbait ikusi
|
nahi
. Jendearen atzetik edo artetik ezin nezakeen nahi beste gozatu.
|
|
|
Espaloiak jendez beteta zeuden txirrindulariak ikusi nahian, eta neuk ere zerbait ikusi nahi. Jendearen atzetik edo artetik ezin nezakeen
|
nahi
beste gozatu. Orduan, makurtu eta lau hankan, errepide ertzera heldu nintzen, baina justu txapel-okerraren ondora heldu; eta hala makurtuta ikusi ninduenean, egundoko kulatazoa eman zidan goitik behera bizkarrean.
|
|
|
Denari baietz esaten diote tailerretako arduradunak eta hezitzaileak. Dena da erraztasun itxura batera, baina ez da fio, ez du fidatu
|
nahi
, Castellonen ere ganorazko lanabesik edukitzen utzi ez ziotelako.
|
|
|
– Bizarra egiteko kutxillekin jardun behar, itsasontzirik egin
|
nahi banuen
.
|
|
|
Kafea hartzera hurbildu gara ekonomatora. Antxonek ez du
|
nahi
ez kaferik ez antzekorik. Botila bat ur eta garbiketarako gauzak erosi ditu.
|
|
|
Nik beste sufritzea
|
nahi dut
|
|
|
gure
|
nahi
guztiak
|
|
|
pentsa ezazu
|
nahi duzuna
,
|
|
|
Kafea. Nirekin hartu
|
nahi
al duzu bat?
|
|
|
ez dakidana ez baitut jakin
|
nahi
".
|
|
|
Sendatu
|
nahi dugu
geure larrimina
|
|
|
Bakarrik bizi
|
nahi dut
|
|
|
berandu heldu
|
nahi dugulako
,
|
|
|
|
nahi genituzke
erantzun konplexuak,
|
|
|
aldatu
|
nahi genukeen
|
|
|
lortu
|
nahi bagenuen
|
|
|
baina ez duzu
|
nahi
.
|
|
|
antiseptiko usaina barreiatzen dute
|
nahi
gabe.
|
|
|
Hatz puntek
|
nahi
gabe gozamena zedarritzen duten arren
|
|
|
azalpenak
|
nahi dituztelako
,
|
|
|
Aitortu
|
nahi
ez badut ere,
|
|
|
maite
|
nahi
ez duguna
|
|
|
ez dugulako sorterrira itzuli
|
nahi
.
|
|
|
|
nahi duela
,
|
|
|
arreta handiz ez baitut ibili
|
nahi
.
|
|
|
– Barkatu. Nafarroara joan
|
nahi dut
oinez eta ez dakit nondik den bidea.
|
|
|
– Nora egin
|
nahi duzu
ihes. Nafarroan ezin zaituzte ertzainek jazarri baina Guardia Zibila jakinaren gainean jarria izango dute.
|
|
|
Isilik jarraitu genuen berriro bidean aurrera, baina pixka bat aurreraxeago neskari galdetu nion ea nora jo
|
nahi zuen
zehazki, Nafarroako zein herritara.
|
|
|
Alkandorako sakelan sartu nituen berehala buzoitik ateratako paperak, irakurtzeko betarik hartu gabe, lore moreekin batera. Ez nuen neskak orri hura irakur zezan
|
nahi
. Lauaxetarekin bakarrik egon banintz, akaso ez nukeen arazorik izango hari gutuna erakusteko, Lauaxetarekin hartua bainuen konfiantza pixka bat.
|
|
|
– Egin ezazu
|
nahi duzuna
–moztu zidan, lehor, azalpena.
|
|
|
Ibiltzeari utzi gabe, sorbaldak altxatuz adierazi zion Goizederrek
|
nahi zuena
egiteko, ez zitzaiola axola.
|
|
|
Dakigun gauza bakarra duk ezin diogula bizion artera itzultzen lagundu, eta hemen geratzen bagara ez dugula gauza onik. Hik
|
nahi duana
egin, nik behintzat aurrera jarraituko diat.
|
|
|
Eta ez duk mendi bakar baten edo gutxi batzuen kontua. Leku askotan egin
|
nahi ditiztek
honelako parkeak, ez energia beharrari erantzuteko, negozioa egiteko baizik. Ez ditek planteatzen zenbat energia beharko genukeen ondo eta lasai bizi ahal izateko.
|
|
|
|
Nahi duzunean
etorri. Itsasoari begira egongo naiz, begiak ortzimugan galduta, eta kontatzeko zerbait izango dudala agintzen dizut.
|
|
|
– Sartu borda barrura
|
nahi baduzue
–eskaini zigun abegikor– Ez dago mendirako eguraldirik.
|
|
|
– Ardoa
|
nahi
al duzue? –eskaini zigun artzain zaharrak, bi litroko Kas Limón botila plastikozkoa hartuz apal batetik; litro erdirik ez zen falta botila amaitzeko– Tira, ez dago asko.
|
|
|
Nor ote zen? Zer
|
nahi
ote zuen benetan. Zer gertatuko ote zatekeen begien bistatik bidali beharrean haren proposamena astiro entzun eta baiezkoa eman banio?
|
|
|
Haurtzaroko eta nerabezaroko oroitzapenak etorri zitzaizkidan trumilka gogora ondorengo egunetan, aspaldiko partez, indartu eta biziberriturik. Margarenak batez ere, Margak Zeanurin, Gorbeiapeko sagasti hartan," Ikusi
|
nahi
al dizkidazu?" galdetu zidan lehen egun urrun hartakoak bereziki.
|
|
|
Egunkarietako erredakzioetan, baita indar ekonomiko eskasenekoetan ere, etengabe jasotzen dituzte kazetariek mundu osoko berriak eta irudiak, milaka eta milaka egunero. Horietako asko eta asko artxibatuta geratzen dira,
|
nahi denean
eskuragai. Horretaz gain, telefonoek, faxek eta Internetek milioika ate gehiago zabal diezazkiokete, erredakziotik irten beharrik ere gabe, kazetariaren jakinminari.
|
|
|
Nazka-nazka eginda nengoen omenka bizitzeaz. Neure oinekin ibili, lurra zapaldu eta lur gainean oinatza utzi
|
nahi nuen
; neure begiekin ikusi, neure belarriekin entzun, neure eskuekin ukitu, neure sudurrarekin usaindu, neure mihiarekin dastatu; eta ondorioz, ahal izanez gero, horixe izango baitzen inondik ere zailena, ezinezkoa seguru askorik ordurako, neure buruarekin pentsatu eta neure bihotzarekin sentitu.
|
|
|
Norabide jakinik gabe, noraino helduko edo noiz itzuliko nintzen jakin gabe, bidez bide, joan eta joan, euskal txara, zelai, baso, mendi eta herrietan barrena, aspaldiko partez bizitzarekin aurrez aurre topo egiteko esperantzan. Albiste ahalik eta garrantzitsuenen inguruan bizitzeari utzi eta bestelako albiste batzuen bila jo
|
nahi nuen
, albiste askoz txikiago baina batez ere askoz neureagoen bila.
|
|
|
Etxe haietatik urrun antzean zegoen sagasti eder bat izan genuen ohiko topagune Margak eta biok. Han maiz galdetu zidan Margak titiak ikusi
|
nahi
al nizkion, baita erakutsiko zizkidala agindu ere makina bat aldiz, baina sekula ez nuen Margaren titirik ikusterik izan.
|
|
|
Oroitu
|
nahi
al duzu zurea, gurea, gu biona. Etorriko al zara ni ikustera?
|
|
|
Hemen aurkituko nauzu. " Ikusi
|
nahi
al dizkidazu?", galdetu nahi dizut, orduan bezala. Ikusi nahi al dizkidazu, Julen?
|
|
|
Hemen aurkituko nauzu. " Ikusi nahi al dizkidazu?", galdetu
|
nahi dizut
, orduan bezala. Ikusi nahi al dizkidazu, Julen?
|
|
|
" Ikusi nahi al dizkidazu?", galdetu nahi dizut, orduan bezala. Ikusi
|
nahi
al dizkidazu, Julen?
|
|
|
Batez ere, hartu denbora eta itzulinguruak egin. Utzi eraman zaitzaten zuk hartu
|
nahi
ez zenituen bideei. Egin itzazu, nolabait esateko, oporrak.
|
|
|
– Ez, eskerrik asko. Ez dut dirurik
|
nahi
. Neureari eutsi nahi diot.
|
|
|
Ez dut dirurik nahi. Neureari eutsi
|
nahi diot
. Ni Zeanuriraino noa, bidez bide eta mendiz mendi, baina ez biderik zuzenenetik, biderik ederrenetik baizik, horixe baita beti, Joxean Artzek ederki dioen moduan, biderik laburrena.
|
|
|
– Horixe bera, oso ondo, bete-betean asmatu duzu, Lauaxeta jauna –berretsi nion, xehetasun gehiegizkoetan sartu gabe, Margak ni tentatze hutsarekin gozatzen zuela azaldu gabe, neuk ere ez bainuen alderdi horretaz oroitzeko gogo handirik– Aspaldi galdu nuen neska haren arrastoa baina orain hara itzuli
|
nahi dut
, Gorbeiapeko sagastira, Marga eta bion Gustiz Ederrara. Dena dela, ez dakit nondik zehar helduko naizen hara, eta ez dakit ziurtasun osoz nire helmuga Zeanuriko sagasti hori izango ote den ere benetan.
|
|
|
Horrexen zain nengoen. Horixe zen neuk
|
nahi nuena
, nahiz eta proposamena egiten ausartu ez.
|
|
|
Ados, Estepan, ados.
|
Nahi baduzu
, biok egingo dugu bidea elkarrekin. Ez dago arazorik.
|
|
|
– Ondo, ondo. Ni Tolosan bizi izana naiz eta lagun asko ditut hemen, baina ez nioke inori enbarazurik egin
|
nahi
. Beraz, zuri ondo iruditzen bazaizu...
|
|
|
Margaren gutuneko beste hitz batzuk ekarri nituen gogora. " Utzi eraman zaitzaten zuk hartu
|
nahi
ez zenituen bideei", zioen Margaren gutunak. Neure baitako oinaze zahar batekin lotutako bihotz-borroka bat iradoki zidaten hitz haiek.
|
|
|
Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat-batean. Ausartuko al nintzen, ordea, hartu
|
nahi
ez nuen bide hari eraman nintzan uzten?
|
|
|
– Ondo, ondo,
|
nahi duan bezala
. Goraintziak behiei, ardiei eta ahuntzei, neuk ez ditiat aspaldi ikusi-eta.
|
|
|
Gaur gure pisuan afaria dugu fakultateko lagunok eta afalostean literaturaz mintzatuko gara.
|
Nahi baduzue
... Gonbidatuta zaudete.
|
|
|
Jakinik nik itsasertzera jo
|
nahi nuela
berak" bidaia ganorabako" deitzen zuen hartan, eta jakinik Arantxa eta Jean Louis gau hartan autoan Urruñaraino joatekoak zirela, gure mendi ibilaldia bat-batean laburtzeko aukeraz jabetu eta, ni lozorro sakonean murgilduta nengoela baliatuta, Arantxari eta Jean Louisi gu Donostiaraino eramateko eskatu zien, han lagun bat bisitatzeko aukera izango genuela-eta. Arantxak eta Jean Louisek ez zuten ezetzik esan, nahiz eta gu autoan sartzeak ekarriko zuen ondorioetako bat aurretik susmatzeko modukoa izan:
|
|
|
P.D.: Ikusi
|
nahi
al dizkidazu, Julen?
|
|
|
– Ederki baliatu haiz nire mozkorraldiaz, ezta? –esan nion, errieta eginez bezala, baina arin, haserre handirik erakutsi gabe– Nork esan zian hiri nik Donostiara etorri
|
nahi nuela
–
|
|
|
Baina neuk ere neure herria baztertzea erabaki nuen gau hartan, Aizarnazabaldik ez pasatzea. Ez, trenak bezala, bidea arinago egin
|
nahi nuelako
, ezagunen bat ikusi eta hark, aitzitik, ni, ustez agerian izanagatik, ikusiko ez ninduen beldur nintzelako baizik. Neure buruari behin eta berriz esan arren hori gertatzea ezinezkoa zela, beldur irrazional hura uxatzea zen benetan ezinezko gertatzen zitzaidana.
|
|
|
|
Nahi bazuen
bizkar-zorroa han uzteko esan nion arren, neuk zainduko nuela, nahiago izan zuen berarekin eraman. Harri eta zur geratu nintzen, ezin erreakzionatuta, hiru gizonak Erniora igotzen ikusten nituen bitartean.
|
|
|
Harrituta nengoen neure buruarekin. Baina Lauaxeta
|
nahi nuen
ondoan inondik ere, ezin etsi nuen hura gabe. Ekaitz zakar batek harrapatu ninduen azkeneko metroetan nintzela, baina goraino heldu nintzen hala ere.
|
|
|
– Ikusi
|
nahi
al dizkidazu? –esan zidan irri samurrez, eskuak igeritakoaren atzealdean zituela.
|
|
|
– Bai, jakina! Besterik ez dut
|
nahi
. Horretaraxe etorri naiz urrutitik, bidez bide.
|
|
|
Barrez, begiak itxita eta zakila ukitu ere egin gabe, hazia isuri nuen, gogotik isuri ere, luzaz eta oparo, zeru urdin garbia neure hazitan blai utzi
|
nahi banu
bezala.
|
|
|
Ulertzeko denbora behar izan nuen, baina azkenean jabetu nintzen Lauaxetarekin banengoen Lauaxetarekin egon
|
nahi nuelako
zela, ez beste ezergatik. Ez zen egia, beraz, aukeran Lizardi Lauaxeta baino nahiago nuela.
|