|
2009
|
|
|
|
Mundu
mailako hizkuntza azoka nagusian, Patxi Baztarrikak eta Joseba Erkizia HABEko zuzendariak Parisko Euskal Etxeko presidentea den Hervé Trinket ekin hitzarmena sinatu dute.
|
|
2010
|
|
|
Horren adibide dira honako ekimenak: 1) 2001ean Würm adituak argitaratutako Atlas of the World’s Languages in Danger of Disappearing, 2009an berriro argitaratua; 2) 2008 urtea
|
mundu
mailako hizkuntzen urtearen izendapena; 3) Hizkuntza aniztasunaren alde eta arriskupean dauden hizkuntzen biziraupenaren alde hartutako erabaki eta bideratutako ekimenak; 4) Euskal Herrian UNESCO Etxeak, IKUSPEGIk eta UPV/EHUko Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedrak burutu dituzten zenbait ikerketa eta argitarapen. Horien artean etorkinen hizkuntzen inguruan egindakoak azpimarra daitezke.
|
|
|
Haugen edo Crystal autoreek hizkuntzen ekologiaren alde egin dute. Gugandik gertuago, Txepetxek hololinguistikaren bitartez proposamen etiko bat egin zuen
|
mundu
mailan hizkuntza guztiek etorkizuna izan dezaten; bere proposamenari" paradigma antiglosikoa" deitzen dio (Un futuro para nuestro pasado, 365 or.). Proposamenak utopikoa diJakin 177 martxoa ekaina rudi baina polita da; munduko gizartea sare handi bat litzateke, bere partaideak eleanitzak izango lirateke. Sarearen partaideen arteko komunikazioa bermatua izango litzateke hizkuntza bat baino gehiagoren bitartez; alegia, ez litzateke egongo hizkuntza bat denon ulermenerako (ingelesa adibidez), baizik eta sarea konplexuagoa litzateke hizkuntza txikiei ere lekua egiteko.
|
|
|
Orain arte nagusitu den ikuspuntua, enpresa mailan, neoliberalen artean eta baita hainbat progresisten artean ere, elebitasun unilaterala da. Alegia,
|
mundu
mailan hizkuntza bat egotea, norberaren jatorrizko hizkuntzatik aparte, denon arteko komunikazioa ziurtatuko duena.
|
|
2011
|
|
|
–Txepetxek hololinguistikaren bitartez proposamen etiko bat egin zuen
|
mundu
mailan hizkuntza guztiek etorkizuna izan dezaten; bere proposamenari, paradigma antidiglosikoa, deitzen dio (Un futuro para nuestro pasado, 365 or.). Proposamenak utopikoa dirudi baina polita da; munduko gizartea sare handi bat litzateke, bere partaideak eleanitzak izango lirateke.
|
|
2012
|
|
|
ahozkotasunari garrantzia eman, euskararen estandarizatze berantiarraren berri eman, euskararen historia ezagutarazi...
|
Mundu
mailako hizkuntzen egoeraren pertzepzioa hartzeko balia daiteke baita hizkuntz ekologia korrontea ezagutzeko ere.
|
|
2015
|
|
|
Mende erdia joan da bere Language, maintenance and shift (1964) lan ezagun eta erabakigarria argitaratu zela, eta denbora tarte horretan euskararen biziberritze prozesuan bidelagun izan da lan horrekin batera, bere Reversing Language Shift (1991), besteak beste.
|
Mundu
mailako hizkuntza gutxiagotuen ordezte prozesuei itzulia emateko ahaleginetan, ekarpen horiek izan duten itzal eta eraginaren tamainako besterik aurkitzea ez da erraza izango. Ez da soilik zientzia lerro bat zabaldu eta egonkortu egin duela:
|
|
|
Fishmanen estadioak aintzat hartuz eta transmisioa, alfabetatzea eta estatusa aldagaiak erreferentzia moduan erabiliz, Lewis era Simmonsek EGIDS delakoa garatu zuten. EGIDS eskala
|
mundu
mailan hizkuntzen atlas erabiliena den Ethnologue ekimenak erabiltzen du.
|
|
2018
|
|
|
Gure kasuan, euskararen normalizazioari begira, hedabideek egiten duten lana funtsezkoa da. Beraz, erabaki dugu
|
mundu
mailako hizkuntza gutxituak erabiltzen duten hedabideak elkartu, eta, alde batetik, hemen momentu honetan zer egiten ari garen ikusi eta, bestetik, kanpoan ere hizkuntza horiekin eta beraien hedabideekin egiten ari direna ikusi. Esperientziak trukatzeko baliagarria izanen da.
|
|
2021
|
|
|
Kontraste handia duen kontinentea da Europa, egoera arrunt ezberdinean dauden hizkuntzen jatorria delako. Alde batetik, kolonizazioaz geroztik
|
mundu
mailako hizkuntza hedatzaile gehienak Europatik zabaldu ziren eta kolonizazioaz geroztik eta kontinenteak izan duen botere ekonomiko, politiko eta kulturala hizkuntzen esparruan islatu da. Horretaz gain, oraindik estatu nazio askotako hizkuntza ideologia zuzentzen duen" Nazio bat, Kultura bat, Hizkuntza bat" leloa hemen sortu zen eta munduko zirrikitu gehienetara zabaldu da ordutik hona.
|
|
2022
|
|
|
Hauxe izan liteke
|
mundu
mailako hizkuntza galeraren gertakari masiboaren argazki robota. Eskaini ote dezakete jatorrizko hizkuntzek beste zerbait?
|