|
2009
|
|
|
Beraz, ez duzue uste euskal arkitektook lana bilatzeko Parisera edo Madrilera
|
joateko
beharra duzuenik?
|
|
|
Ez, hori argi geneukan. Eskolako irakasle batek gomendatu egin zigun kanpora
|
joatea
. Hala ere, iruditzen zaigu hemen eskuratzen ditugun aukerak baliatuz arkitektura interesgarria egin daitekeela.
|
|
|
Hala ere, iruditzen zaigu hemen eskuratzen ditugun aukerak baliatuz arkitektura interesgarria egin daitekeela. Eta egitearekin esan nahi dugu arkitektura gauzatu beharra dagoela, paperetik harago
|
joan
beharra dagoela. Arkitektura ez da marrazkia, edo hasierako proiektuaren egitasmoa, azkenean egikaritzen dena baizik.
|
|
|
Martinen apaltasunak, nire arkitekturarekiko konexio hori eginaraztea zapuzten du. Dena den, bere hitzak entzuten ditudan heinean, bi prozesu sortzaileren arteko lotura gero eta gehiago sendotzen
|
doa
.
|
|
|
Mmm? grazia egiten dit,
|
joan
eta etorriko prozesu bat egin duzuela ematen du; hasiera batean oso azterketa sakona eta poliedrikoa egin duzue, gai antropologikoak, formalak eta prozesualak uztartuz. Horrek, denbora pasatu ahala, kartel baten itxura hartu zuen, ekoizpen material batera heldu zineten.
|
|
|
Horrek, denbora pasatu ahala, kartel baten itxura hartu zuen, ekoizpen material batera heldu zineten. Eta ostera atzera
|
joan
zineten, objektu batetik prozesu bat adierazten zuen errepresentaziora helduz.
|
|
|
dokumentazio lan ikaragarria egin genuen. Bidean, alde eskultorikoak gutxika garrantzia galtzen
|
joan
ziren, eta beste zenbait gauzak irabazi.
|
|
|
Proiektua oso plurala izan zen. Adibidez, Tabakaleran sutesimulazio bat egin genuen, ke makina batekin ibilbide bat betetzen
|
joan
zen, eta bitartean prozesu guztia bideo eta argazkietan dokumentatu genuen. Ideia hori Madrid Procesoseko proiektuan bururatu zitzaigun, Madrileko suhiltzaileekin egiteko.
|
|
|
Espainian, artean, lurraldea definituko zuten erkidegoak asmatu ziren, zentralismo basatitik deszentralizaziora iraganez. Arkitektura eskolak ugaritzen
|
joan
ziren (tradizionalki Bartzelona edo Madrileko eskolek hartzen zuten bere gain estatuko ikasle zama handiena). 1979ko data baino bi urte lehenago, Bartzelonara eskolak emateko asteroko joan etorria egiten zuen Luis Peña Gancheguik azkenengo kurtsoak Donostiara eramatea erabaki zuen, ETSABko lemapean bost urtez egongo zen Donostiako Arkitektura Eskolari hasiera emanez.
|
|
|
Arkitektura eskolak ugaritzen joan ziren (tradizionalki Bartzelona edo Madrileko eskolek hartzen zuten bere gain estatuko ikasle zama handiena). 1979ko data baino bi urte lehenago, Bartzelonara eskolak emateko asteroko
|
joan
etorria egiten zuen Luis Peña Gancheguik azkenengo kurtsoak Donostiara eramatea erabaki zuen, ETSABko lemapean bost urtez egongo zen Donostiako Arkitektura Eskolari hasiera emanez. Iruñeko eskolak 1954 urtetik ziharduen arkitekturaren irakaskuntzan, eta 1979 urtean Leopoldo Gil Nebotek arkitektura eskolaren zuzendari kargua onartu zuen.
|
|
|
Azken finean, esku artean daukazuna negozio bat da eta aurrera nolabait ere atera duzu (idiosinkrasiak ahaztu gabe). Bulegoa lokal komertzial batean kokatuta ere, auzotarra ez zaizu ate joka
|
joango
kilo bat proiektu erostera.
|
|
|
Autonomo, faltsuaren? arazoa larrituz
|
joan
da hainbat lan esparrutan, arkitekturaren mundua barne (abokatuak dira, arkitektoekin batera, deformazio hau pairatzen duten beste lizentziatuen kolektibo handia). 40 urtetik beherako profesionalek, maiz, ezegonkortasun egoera batean murgilduta ikusten dute beren burua.
|
|
|
40 urtetik beherako profesionalek, maiz, ezegonkortasun egoera batean murgilduta ikusten dute beren burua. Askoren aburuz, egoera hau proiektuen kalitatearen kontra
|
doa
, arkitektoen ogibideak historikoki izandako ospea eta duintasuna zapuztuz.
|
|
|
–Beste modu batean ulertzen ditut arkitekturitza horiek, ez zuk ulertzen dituzun moduan. Arkitektoa orkestrako zuzendaria da, eta agian orkestra osatzen duten 50 instrumentuetatik bi edo hiru jotzen badaki ere, ezin da harago
|
joan
. Beti aukeratu duzu, garapen edo kontzeptu arkitektoaren artean aukeratu?.
|
|
|
Gai horri jarraiki, esan beharra dago, 1970ean sorrera izaten hasi ziren Ingeniaritza eta Arkitektura taldeak (IDOM, LKS, eta beste) gaur egun tamaina handiko taldeak direla, eta bertan arkitekto ugarik topatzen duela bere lanpostua. Beste aukeretako bat, administrazioak eta berari atxikitako enpresak puzten eta ugaritzen
|
joan
diren heinean, eurentzako lan egitea da. Esan beharra dago hortaz, arkitekto batek lanerako dituen aukerak zabaldu egin direla, eta aukera ugaritasun horrek asko zabaltzen duela arkitektoaren izateko era.
|
|
|
Badirudi proiektu honekin musikaren munduaren eta arkitekturaren arteko, feedback? antzeko bat bilatu dela,
|
joan
eta etorriko prozesu bat. Musikatik jaso duzuen horren zati bat bueltatu diozue musikaren munduari.
|
|
|
Horrela, bilketa espazio guztia, sukaldea, etab. gordetzen zituen altzari longitudinal batek bitan, gau eta eguneko guneetan, banatzen zuen planta batekin lanean hasi ginen. Baina, diru falta zela eta, proiektua ez zen aurrera eramaten, beste obrak egiten
|
joan
ginen, baina urteak aurrera zihoazela, proiektu hau noizean behin gure mahaietatik agertzen zen. Azkenean, berriz hartu genuenean, luzerako altzari hori zatitan banatu eta gurpilak jartzea erabaki genuen.
|
|
|
Horrela, bilketa espazio guztia, sukaldea, etab. gordetzen zituen altzari longitudinal batek bitan, gau eta eguneko guneetan, banatzen zuen planta batekin lanean hasi ginen. Baina, diru falta zela eta, proiektua ez zen aurrera eramaten, beste obrak egiten joan ginen, baina urteak aurrera
|
zihoazela
, proiektu hau noizean behin gure mahaietatik agertzen zen. Azkenean, berriz hartu genuenean, luzerako altzari hori zatitan banatu eta gurpilak jartzea erabaki genuen.
|
|
2010
|
|
|
Ez dute arkitektura egin nahi izan duen sustatzailerik aurkitu, egon badaudela onartzen badute ere. Sustapen publikoko etxebizitza proiektuak egitean, lehiaketa prestatzean
|
doa
indarrik handiena. Behin irabazle suertatzean (sarritan gertatzen ez dena, eta are gutxiago gaur egun), bidea egina dago.
|
|
|
|
Joan
dira berrogeitik gora urte Bidebietako 12 apostoluak eraiki zirenetik; beti deigarri eta beti lirain, hori baita haien ezaugarrietan behinena, lerdentasuna. Are nabarmenagoa egiten da bertikaltasun hori errepide nagusitik, Elosegi alkatea hiribideko errepidea baino beheragotik altxatutako eraikinak baitira, etxeen beheko aldea bistan ez direlarik.
|
|
|
Horregatik hori lortzeko eraikuntza sistemak pentsatu eta erabili behar dira. Elementu zehatzak prefabrikatzerantz
|
joan
dira.
|
|
|
Espainiako baliokideak 60ko hamarkadako poligonoak izan ziren, 1956ko Lurzoruaren Legearen gerizpean eraikiak. Modu bateratuan diseinatu, kudeatu eta eraikitako auzo monoto
|
noak
ziren; lehengo hiriarekiko autistak, hein handi batean. Horietan, Frantziako grand ensemble etan baino zuzkidura publikoen gabezia handiagoa jasan zen, ganorazko eraikuntza eta urbanizazio lanen urritasunarekin batera.
|
|
|
ordainetan.
|
Joan
bedi banketxera eta lurrak hipotekatuz lortu EH] D ÀQDQW] LD] LRD. %DOLRD NDONXODW] HNR, HUDELO EH] D HJLWHNH GHQ eraikuntzaren balioa. Hots, behar baino lehenago kalkulatutako HWD HUDEDW LQÁD] LRQLVWD GHQ HUDLNXQW] DUHQ JH] XUUH] NR EDOLRDµ.
|
|
|
eta merkea gehitzen zaionean, etxebizitza librearen erosketari RQXUDJDUUL GHQ WUDWDPHQGX ÀVNDOD JHKLW] HD EHVWHULN H] GD IDOWD salmentak izugarri igotzeko. $LW] LWLN, NRQÀDQW] D H] D GHQHDQ, kreditua urritzen
|
doa
, zorrotz eta garesti bihurtuz. Horri NRQWUDNR WUDWDPHQGX ÀVNDOD JHKLW] HDQ, RQGRULRD HVNDHUDUHQ murriztapena da.
|
|
|
Xabier Unzurrunzaga Dubaitik etorri berria zen elkarrizketa egin genu en egunean. Hango esperientziatik ere ikaskuntzak jasotzeko asmoz
|
joan
da. EHUko irakasle izateari berriki utzi badio ere, Xabier bere ohiko pasioaz jardun zaigu urteetan jasotako bizipenak partekatu nahian.
|
|
|
2UDLQ DUWH, HW [HEL] LW] D SXEOLNRDUHQ SROLWLND HNRQRPLD DEDJX nearen eskutik
|
joan
da, berau suspertuz.
|
|
2012
|
|
|
Espainiako Arkitekto Elkargoetan jasotako datuen arabera, 2006an 113.041 bisatu erregistratu ziren eraikin berrien zuzendaritza lanak egiteko. Zifra hori 2007tik aurrera murrizten
|
joan
da eta 2011 urtean 24.285 bisatu zenbatu direlarik, jaitsiera horretan egungo krisi ekonomiko larriak izan du, bai, bere isla.
|
|
|
Tipologia honen inpaktu energetikoa handiagotzen
|
joango
dela aurreikusten da, azken hamarkadako kristalezko eraikin kontsumisten ugaritzearekin, non modernotasuna, teknologia eta gardentasuna fatxaden diseinuan islatzen diren (2).
|
|
|
Birgaitze energetikoa beharrezkoa delako kontzientziazioa gutxika subkontziente kolektiboan sartzen
|
doala
ematen du, batez ere erakunde publikoetan, eta azken horiek eraginkortasuna hobetzeko neurriak ekonomikoki bultzatzen badituzte, energiaren eskaera gutxitu egingo da eta, ondorioz, emisioak. Hemen jasangarritasunaren azken atala azaltzen da, soziala.
|
|
|
Maite edo gorroto, energia eta gizartea eskutik
|
joan
dira, suaren aurkikuntzaz geroztik. Egungo munduko botere banaketa ere, energiaren erabilera horren araberakoa da.
|
|
|
70eko hamarkadan jaio zen ingurumenaren zainketari buruzko kontzientzia gizartean. Lehenengo urteetan zehar, erregulazio neurri gehienak industria astunen emisioak murrizten saiatu ziren, baina denbora aurrera
|
joan
ahala, neurriak beste esparru batzuetara zabaltzen hasi ziren, eraikuntzaren industriara esaterako, neurrien eragina handiagoa izan zedin. Lehenengo urteetan, horrek materialen ustiatze lanetan eta eraikitze prozesuan emititzen ziren gas kaltegarriak eta energia kontsumoa murrizten saiatzea ekarri zuen, baina 80ko hamarkadaren bukaeran eraikinen bizitza erabilgarri guztiari erreparatu behar zitzaiolako kontzientzia zabaltzen hasi zen.
|
|
|
Beste era batera esanda, ez dakigu noiz arte jarraitu dugun orain arteko etengabeko hazkundea. Ingurumena gero eta gehiago zaintzeko eraikuntza teknika berriak erabili dira, eraikinen bizitzaren zikloa era egokiagoan ixteko eta zergatik ez, eragindako kalteak gutxinaka konpontzen
|
joateko
.
|
|
|
Lehen aldiz ekoizten denean beharrezko kontsumo energetiko eta gas emisioak dezente altuak diren arren, altzairua urtu eta beste forma bat emateak energia gutxiago eskatzen du, eta gas emisioak ere askoz txikiagoak izango dira. Gainera, altzairu birziklatuaren kalitatea eta lehen aldiz ekoizten denarena berdin berdina da, inolako alderik gabe, eta prezioak eta garraiatu beharreko distantziak behera egingo dute, ez baitago berriro lehengaia dagoen lekuraino
|
joan
beharrik.
|
|
|
Egoera larri horren aurrean, Europar Batasuna (EB) diagnostikoa eta estrategia doituz eta finduz
|
joan
da azken hamarkadan zehar. Europako Kontseiluak, 2011ren hasieran, EBren konpromisoa berretsi zuen berotegi efektuko gasen isurketak (BEG) 2050ean% 80 eta% 95 artean murrizteko, 1990eko mailarekin konparatuta (Europako Batzordea, 2011a); orain dela ez hainbeste, isurketak 2050ean murrizteko helburua% 50ean gutxienez jartzen zuen EBk.
|
|
|
Formaren aldetik ere, eraikina arestian aipatutako bi eremu haien zordun da. Bide estali batek atari ematen die arraunketa ez beste erabilera guztiei lehen solairuaren mailan, behe solairuko
|
joan
etorriekin gurutza ez dadin. Oinezko bide horrek, Lezo bideko aldapatik moilarainoko pasabide batekin, bolumen osoa iparretik hegora zeharkatzen duen talai berri bat osatuko du, parke eta portuaren behatoki izango dena.
|
|
|
Zenbaitzuek diote parkourraren jatorri eta esentziaren aurka
|
doala
parke horien eraikuntza, alegia, espazio irekian zehar doan mugimendu aske eta intuitiboa, gorputza dela medio. Desplazamendu mugagabea espazioko dimentsioei dagokienez, goraka nahiz beheraka dabiltza?, baita muga arautuei dagokienez ere; izan ere, maiz pribatuaren eta publikoaren arteko oztopo fisikoak gailentzeko gai baitira.
|
|
|
Posible da ibilera ez programatu eta helburu zehatzik gabeko honetan situazionisten eta psikogeografiaren oinarrietan dagoen deribaren moduko bat aurkitzea (Wikipedia, 2012). Praktika surrealista horretan bezalaxe, espazioren ezagutza alternatiboa da helburuetako bat, programatuak dauden ibilbideetako helmugak, ez
|
doaz
ez lanera ezta etxera bidean ere, ez dira hemen ageri.
|
|
|
Pilota negozio bihurtzen hasi zenean, pilotalekuak estalkiekin eta itxiturekin osatuz
|
joan
ziren eta jokoa gure herrietako kaleetatik desagertzen hasi zen.
|
|
|
Gizartea kirol erosoagoetan errazago moldatzen dela ikusita, pilota elkarteetan pilota jokalari gutxiagorekin dabiltzala ezaguna da. Modalitate batzuk desagertzera
|
doaz
.
|
|
|
Horrek ondorio bat du: geldoen
|
doanak
zehazten du barruko abiadura? 10 km/ h gutxi gorabehera?, eta horrek hiriak berezko dituen ekintzak ahalbidetzen ditu. Kale guztietan kotxea nagusi denean, oinezkoa garraio sistema soil bihurtzen da.
|
|
|
Gu haiek baino askoz sedentarioagoak gara, oso erraz aldatzen dira haiek bizitokiz. Are gehiago, euren estatusa sortzeko eskalan bizi kalitate hobea duten tokietara bizitzera
|
joatea
oso normala da. Hemen ez da halakorik gertatzen, herrialde txikia garelako, besteak beste.
|
|
|
Duela berrogei bat urte bizilagunek iturria baliogabetzeko eskaera egitean, garaiko alkateak baldintza bezala plazara ematen zuen kale hura tapatzea eskatu zuen, plaza edertzeko. Herritarrek elizara
|
joateko
erabiltzen zuten kalea itxi egin zen orduan eta erabilera falta horrek toki ilun eta zikin bilakatu du. Tradizioak berreskuratzeko, horma hori botatzea proposatu zen tailerrean.
|
|
|
Industrializazio ondorengo landa exodoa era gordinean nozitu zuen herriak hamar egunez beste itxura bat hartu zuen. Festibal honi uda sasoia batu zitzaion, non
|
joandakoen
ondorengo belaunaldiak herrira itzultzen ziren oporraldiak pasatzeko edota gertu ziren San Rokeak ospatzeko. Bizilagunak beren bizitokiarekin birkonektatu ziren, eta haurrak ere engaiatu ziren, beraien herria, ingurua eta bizitza ulertzeko erarekin etorriko baitira balizko aldaketak.
|
|
|
Azken batean, «bizitzeko hiri bat, lan egiteko beste bat eta aisialdirako beste bat» ereduaren aldeko apustua, automobila eta garraioa ezinbestekoa bihurtuz, bai beste auzoetara eta erdialdera
|
joateko
, baita auzoan bertan ere. Horrek derrigorrean mugikortasuna, irisgarritasuna eta jasangarritasuna kaltetzen ditu, alferrikako mugimenduak sortuz, eta isurketa kutsakorrak, zaborra, argia, ura, gasolina eta kontsumo beharrak handituz.
|
|
|
Azken urteetan hirigintzan hiri hazkuntza eta hiri diseinuan kezkaturik eraikuntzaren zoramenari jarraiki, etxebizitzak eraikitzeko lurzoruen sailkapena lehen mailako helburu bihurtu da, eta gainerako eskakizunak behar horren pean zehaztu izan dira. Paradoxikoki, ingurumenarekiko sentsibilitatea handituz
|
joan
da eta hirigintzara ere iritsi da. Adjektibazioaren jokoan sartu da hirigintzako diziplina, hirigintza iraunkorra, hirigintza ekologikoa edota berdea definitu dira.
|
|
2013
|
|
|
Egitasmoa artearen alorrean sartu behar bada ere altzariak ez dira, izatez, erabilgarriak, eta 10.500 dolarreko prezioa ez dago poltsiko ororen eskura, pixkanaka pixkanaka demokratizatuz
|
joango
den teknologiaren aplikazio posible bat iradokitzen du. Bai motion capture teknika bai inprimagailuen erabilera normala bihurtzen den momentuan, gero eta ohikoago bilakatuko da eguneroko hainbat objektu norberak diseinatu eta ekoitzi ahal izatea.
|
|
|
Lurreko modulu mota zabalduenak 60 x 60 x 90 cm-ko neurria izaten du. Eskegita
|
doazen
moduluak 60 x 40 x 70 cm-koak dira. Bistan da, modulu hauen zabalera malgua izan daitekeela egoera konkretu batera egokitu ahal izateko.
|
|
|
Sukalde altzarigintzak baditu arazo batzuk, ordea. Alde batetik, instalazioak enpotraturik
|
joaten
dira ia eraikitze testuinguru guztietan. Enpotratze hori arazo izaten da, erabateko malgutasuna bideratu nahi bada.
|
|
|
Enpotratze hori arazo izaten da, erabateko malgutasuna bideratu nahi bada. Sukaldeko elementuren bat tokiz aldatu nahi bada, altzariaz gain berari dagozkion instalazioak ere moldatu behar izaten dira, eta jakina da, instalazio horiek enpotratuta
|
badoaz
, bada, gremio andana luze batek parte hartu behar izaten du. Malgutasun egoera ideala bilatu nahi bada, bi aurrebaldintza aldatu lirateke.
|
|
|
Eredu hauek, ordea, aurkako noranzkoan egin dute aurrera, urrunegi beharbada; erabilerak kontzentratu dira, erabiltzaileak xede berdin eta bakar batekin hurbiltzen dira, eta, gainera, guztiak une berean bertaratzen dira. Tokian tokiko burujabetzaren bidetik datorren etorkizunaren baitan, horretarako helduleku ezberdinak izateak duen garrantzia ikusita, badirudi esnatzen
|
goazela
, bide berrietan barna abiatuz.
|
|
|
Lehen aipatu bezala, XIX. mendean zehar eta inbertsio ekonomiko handiei esker, bainuetxeak handitzen
|
joan
ziren, aisialdiarekin lotutako funtzio berriak bereganatu zituzten gerora ezagutu ditugun eta urtero milaka bisitari jasotzeko prest zeuden instalazio konplexuak bilakatuz.
|
|
|
Saiatuko naiz neure burua azaltzen: turismotzat hartzen dugu, oro har, nonbaitera
|
joan
eta bertako errekurtsoak baliatuta ondo pasatu edota erlaxatzea. Naturaz, berriz, normalean ulertu ohi dugu ukitu ezin daitekeen eta babestu beharra duen izaki bizidunen multzoa dela; biak nahastuz, nire ustez hezkuntzaz berbetan ari gara, jasangarritasunaren hezkuntzaz hain zuzen, zeren eta, arraroa badirudi ere, naturarekin bat ikasiz ere ondo pasa baitaiteke edota erlaxatu baikaitezke.
|
|
|
Beraz, turismo mota hori bat dator ekonomia suspertzearekin, hau da naturarekin bat eginez eta beraren joku arauak errespetatuz ekonomia ere suspertu daiteke. Horrela, aldatu dezakegu natura babestea ekonomia edo garapenaren kaltetan
|
doala
aldarrikatzen duen jarrera. Are gehiago, natura ezagutzeak, maitatzen ikasteak, berau arakatzeak?
|
|
|
Hasiera batean polinesiar uharte guztien aurkikuntza zorte kolpe bat besterik ez zela uste zen arren, adituen inbestigazio lanek espedizioak ongi pentsatuak eta antolatuak zeudela erakutsi dute. Polinesiar uharte guztiak mendebaldetik ekialdera deskubritzen
|
joan
ziren, haize nahiz korronteen aurka gezurra dirudien arren, hegaztien migrazioen norabideei jarraituz. Horrek argitzen du Pazko uhartean polinesiarren ohiko lanabesak edo abeltzaintzarako animaliak aurkitzea.
|
|
|
Can Ricart fabrikaren ezaugarririk adierazgarriena bolumen edo nabeek sortzen duten espazio sekuentzia da. «Hiri barnean eraikitako hiria» dela esan dezakegu non zenbait nabek hiri trama propio bat sortzen duten eta haien disposizioak espazialki oso aberatsak diren hutsuneak sortzen dituen (barnekaleak, plaza irekiak, etab.). «Bete hutsune» joko hau proiektu originalean agertzen da (1853) baina urteetan zehar egin diren zabaltze lanen bitartez ideia hori indartzen
|
joan
da.
|
|
|
Gaur egun Sant Marti barrutian eta bereziki Poblenou auzoan aurkitu dezakegun partzelazio konplexu eta irregularra aipatutako eta guztiz aurkakoak diren bi partzelazio sistemak aldi berean izatearen ondorioa da, alde batetik, nekazaritzapartzelazioa, eta, bestetik, Cerdàren lauki sarea. Zabalgunearen lauki sarea aurretik zeuden eraikin eta bideetara egokitzen
|
joan
da, eta, ondorioz, etxadi asko egokitu egin behar izan dira irtenbide berezi eta konplexuak bilatuz. Can Ricart fabrika egokitzapen prozesu horren adibide argi bat dugu.
|
|
|
500 ha-ko hedapena duen Bartzelonako auzo bat da Poblenou. Cerdá k diseinatutako lauki sarean 200 bat etxadi okupatzen ditu; Mataró-tik Bartzelonara
|
zihoan
bidearen inguruan sortu zenean, hiriaren kanpoaldean finkatutako baratzez okupatuta zegoen. XIX. mendean jada, eremuaren industrializazioa hasten da nekazaritza lurren banaketa kontuan hartuta.
|
|
|
Industria nagusi izan den hirietako periferietan, erdigunean bertan edota ur fronterik erabilgarri eta produktiboenetan Iraultza industrialaren garaitik ezartzen
|
joan
ziren egitura zaharren fabrika eta estruktura arkitektonikoak, euren funtzioak aldatuz mantentzeko eta zaharberritzeko joera erlatiboa, hiri postmodernoaren paradigman nahiko berria izan daitekeela adierazten digu François Choayk; «ondarearen berrasmatzea» hitzekin definitu duen terminora jotzen badugu. Ezen, kulturaren asimilazio sistemek, neurriz eta testuinguruz erabat kanpo daudenean, paradoxa moduan bada ere kontserbatu nahi duten esentzia historiko oro suntsitzen amaituko dute, interpretazio finko eta jakin batzuen menpean izozturik gelditu arte.
|
|
|
Izan ere, proiektu fasetik jada funtzio konkretuetarako pentsatuak, eraikin horietariko asko artelanak kontsidera daitezke bere zentzu arkitektonikoan; batik bat eraikitze prozesuan leudekeen artefaktoak (arkitektura eta ingeniaritza obrak), abiapuntuko arreta estetikoa nolabait ere eraldatuz funtzio praktikoak asebetetzen hasten direnean. Hala ere, bizitza ziklo horren osteko etapa berantiarretan, produkzioaren beherakada edo agortzearekin batera usteltzen
|
joango
dira aurri egoerara heldu arte. Hortik aurrera, zedarritze estetiko edota artistikoak berpiztu egiten dira hizki larriz idatziriko Artelan bilakatu arteraino, beti ere ezti gozoak jan eta gero etorkizunik gabeko denbora beltzean amildutako industria akituaren azken isla (presentzia ikonografikoa), sistema produktibo berrituek jadanik bide bazterreko zabor tokira kondenatu dituzten antzinako katedrale eroriak.
|
|
|
Izan ere, errotonden kasua urrutiago
|
joan gabe
adierazgarria izaten ari zaigu aspaldian, bertan kokatzen diren dekorazioko elementu, sinbolo eta kultura materialari dagozkion ikurrak aztertuko bagenitu bai hirietan, inguraldeetan edo landa eremuan bertan. Elementu kitch direlakoetatik hasi eta eskultura abstraktu klonikoetara heldu arte, hamaika harri bitxi ikusi daitezke hauetan, aurri arkeologikoak barne.
|
|
|
Horien korronteen moduak itsu itsuan jarraitzea alde batetik ezin gorpuztu zitezkeen utopietan amaitzeko parada izan bazen ere, bestetik norberak bere erara ulertzen zituenean posible zen hiriaren egitura eta formarekin topo egiten genuen. Autarkiatik garapenera
|
zihoan
XX. mende erdialdeko Espainiar estatuan ere, eta hortaz politikoki eta administratiboki Euskal Herrian, hasieran Bilbo Handiko komarka deitu zitzaion aglomerazio urbanoan hiri organikoaren ideiak marraztu zituzten, paper gainean bada ere. Alabaina, Bilboko metropoliaren forma azken finean industriaren beharrizanek irudikatzen zutenaren araberakoa zen.
|
|
|
Edonola ere, hiri orbana puzten eta puzten
|
zihoan
neurrian are eta argiagoa zen fabrikek okupatzen zuten zentraltasuna ibaiko ardatzaren bi erriberetan (ezkerraldean eskuinean baino askoz ugariago). Urteen poderioz libre utzitako espazio horiexek izan dira gerora zentraltasun berriko guneak, balio erantsiak hamaika eta bat erakarri dituztenak.
|
|
|
XXI. mendeko lehen hamabostaldian sartzera
|
goazenean
, badirudi hiri antolaketa egiteko sistema aldatzetik urrun gaudela, are konplexuago bihurtu baita. Sei hilabete eta urtebete bitartekoak izaten dira erabakiak hartu eta onartzeko prozedurak.
|
|
|
jarri nahi zuen. Eta, aldi berean, heriotza (falta den hori,
|
joan
den hori) atzera itzultzen zen metamorfosia egin ondoren, pistaren hutsune handiari konsistentzia emanez, izatea eratzen duen ezerezaren moduan.
|
|
|
Lehenago aipatu dugun S. Pérezek portu franko eta librea eraiki nahi izan zuen Abandoko lautadan, ordutik aurrera batez ere komertziorako gune pribilegiatua bilakatuz (Kontsulatua, Unibertsitatea, biltegiak, Aduana eta merkataritzako espazioak gailendu zituen, etxebizitzaren edota eraikin erlijiosoen aldean), bere hitzetan ur fronteetara urreratzen
|
zihoan
«itsas geografian». Garaiko korronteen lekuko, arkitekturaren funtzionaltasun nolabait «utopikoa» aldarrikatzen zuen Laugier en eta Erromako pentsiodunen ildoan, nahiz eta monumentaltasuna ere nonahi ageri.
|
|
|
Urteen
|
joan
etorrian, 1980ko eta 1990eko industriaren ondorengo hirian balio erantsiak sor zitzakeen espazio antzu legez gelditu zen Zorrotzaurreko lurmuturra, etorkizunerako hamaika aukerarekin inoiz ere Bilboko hiri berreskurapenean bere momentua aurkitu ezinik. Aipatu egoerak ez zituen oztopatu ur bazterreko espazio horretarako paper gainean marraztu ziren hainbat aurreproiektu, gehienak nazioarteko master eta workshop etan landutako ideiak (Nafarroako Unibertsitateko, Euskal Herriko Unibertsitateko eta Harvard-eko Unibertsitateko arkitektura eskolak tartean).
|
|
|
Eraikitako hiriaren forma planoak ematen du eta sedimentazioz kristaltzen
|
doa
gizarte eta kultur fenomenoekin gertatzen den moduan. Estilo arkitektonikoak eta gorpuzkera sozialak denbora biribilduz baitoaz; elkarrekin ez bada ere, bata bestearen ondoan.
|
|
|
Eraikitako hiriaren forma planoak ematen du eta sedimentazioz kristaltzen doa gizarte eta kultur fenomenoekin gertatzen den moduan. Estilo arkitektonikoak eta gorpuzkera sozialak denbora biribilduz
|
baitoaz
; elkarrekin ez bada ere, bata bestearen ondoan. Proiektuaren zirrimarratze fasean, hain justu ere indar figuratibo erabakigarriena duenean, laga behar izan zuten bertan behera.
|
|
|
Kapitalismo berriaren eta gaur egungo mugitzeko erraztasunaren eta malgutasunaren laguntzarekin sortzen diren lan egiteko modu berriak kritikatuko ditu lehenik, gizartearengan dituzten ondorioengatik, gero arkitekturari eta bereziki hiri eta gizarteari dakarzkieten aldaketak zorrotz kritikatzeko. Berak kapitalismo berria (New Capitalism) orain arteko lan sistemaren paradigmaren aurka
|
doala
(hau da, ikasi/ praktiketan hasi/ pixkanaka igotzen joan/ erretiroa hartu sekuentzia) eta langileen mugimendu konstantea laguntzen duela argudiatuko du, lan zehatz eta denbora zehatz baterako kontratuak sortuz, alegia. Horren adibidetzat ematen du Silicon Valley ko kontratuen batez besteko iraupena 8 hilabetekoa izatea.
|
|
|
Kapitalismo berriaren eta gaur egungo mugitzeko erraztasunaren eta malgutasunaren laguntzarekin sortzen diren lan egiteko modu berriak kritikatuko ditu lehenik, gizartearengan dituzten ondorioengatik, gero arkitekturari eta bereziki hiri eta gizarteari dakarzkieten aldaketak zorrotz kritikatzeko. Berak kapitalismo berria (New Capitalism) orain arteko lan sistemaren paradigmaren aurka doala (hau da, ikasi/ praktiketan hasi/ pixkanaka igotzen
|
joan
/ erretiroa hartu sekuentzia) eta langileen mugimendu konstantea laguntzen duela argudiatuko du, lan zehatz eta denbora zehatz baterako kontratuak sortuz, alegia. Horren adibidetzat ematen du Silicon Valley ko kontratuen batez besteko iraupena 8 hilabetekoa izatea.
|
|
|
Beste adibide esanguratsu bat Centralia herri estatubatuarra da. Ikatzezko faila baten gainean kokaturik, honek su hartu zuen 1968an, eta ordutik, zigarro bat balitz bezala gutxika kontsumitzen
|
doa
, lurrazalean hainbat eta hainbat arrakala ireki eta bertatik lurrun toxikoak jariatzen dituen bitartean. Giza bizitza posible ez den leku horretan ere, naturak bere egin du behin gizakiarena izandakoa.
|
|
2014
|
|
|
Edozein diseinu ekintzatan diseinatzailea etengabe aurrera eta atzera
|
doa
, modeloaren atal zehatz batzuk edo antolaketa orokorra behin eta berriro berrantolatzen, eta hori da, Javier Monederok salatzen duen moduan, (Monedero, 2009) orain arte genituen modelizazio tresnen muga nagusia, behin sortu den modeloa interaktiboki aldatzeko ezintasuna. Gaur egun ez ditugu edonolako geometria modelatu eta grafikoki kontrolatzeko tresnak soilik, arkitektura prozesuan gertatzen diren aldaketen kontrola ere eduki dezakegu, sistema interaktibo baten bitartez eta denbora errealean.
|
|
|
Hain izan da indartsua arkitektoaren eta marrazkiaren arteko lotura, ezen hainbat kasutan arkitektura eta irudia nahastu egin baitira, eta «eraiki gabeko arkitekturak» onartzera ere heldu gara. Izatez, arkitektoaren jardueraren garrantzizko zati bat eraiki gabe
|
joaten
da, arkitektura lehiaketen kasu, eta hortaz determinismo gremialari aurre egiteko irudia eta eraikia maila berean jartzeko joera mantendu da zenbait alditan. Zentzu horretan, paragrafo honen lehenengo esaldian egindako baieztapena (non marrazkia eta arkitektura ezberdindu diren, bata bestearen tresnatzat hartuz) krisian jarriko da zenbait egileren ekarpenak direla-eta.
|
|
|
«Arkitektura marrazkilariaren zientzia da, era guztietako eraikinak egikaritzeko asmoz», geroago aipatzen duelarik «marrazkilaria bere ideiak, edo beste batenak, marrazkiaren bitartez adierazten dituena da». Kasu honetan, ideiatik haratago
|
joango
ginateke eta Frantziako XVIII. mendean burututako proiektu handien harian, industria indartsu batek behar zuen definizio bati helduko genioke, non marrazkia eta arkitekturaren egilea («beste baten ideiak») agertzen diren.
|
|
|
Modernitatearen puri purian, arkitektura, marrazkigintza, egilea eta egilearen nortasuna modu berezituan agertzen dira, gerora gauzatuko diren «markazko» arkitekturen aurrekari bat balitz bezala. Nabarmentzekoa da nola, Modernitatearen etorreratik, arkitekturako maisuen marrazkiak gero eta estilo pertsonalagoz janzten
|
joan
ziren.
|
|
|
Florentziako garrantzizko obra askok, Santo Spirito eliza kasu, planta eta maketa baten erabilera hutsarekin burutu ziren. Ohitura hori gutxinaka apurtzen
|
joan
zen, eta jada
|
|
|
Hortaz, historio labur honetan azaldu dugun bidea
|
joan
eta etorrikoa dela eman dezake; esan bezala, greziarrek zein gotiko aroko harginek eraikinaren «ideia», eta ez «proiektua», zuten buruan. Nolabait, marrazten zena marrazten zenean ez zen eraikina, eraikina sortzeko prozedura edo algoritmoa baizik.
|
|
|
Diagramak izateko jaio ziren arkitektura marrazkiak, hau da, modu argi eta laburtuan agertzeko irudizko moduak. Marrazki horiek garatuz
|
joan
ziren, berezko gorpuzkera izatera heldu arte; are gehiago, egikaritzarik gabeko proiektuak sortu egin ziren, ideien espresabide hutsalen tankeran. Teknologia berriek, «hodei» digitalean sortzen direnek, mendeetan zehar guztiz estandarizatuta zegoen proiektu formal hori iraultzeko aukera ematen dute, interpretazioa jokoz kanpo utzita.
|
|
|
gisako angelua osatzen baitute ilara perpendikularrak egoki jasotzeko. Artesonatua eta dobela saila, nolanahi ere, ez datoz bat, Errenazimentuko hargintzan, gotikoan ez bezala, bereizita
|
baitoaz
eraikuntza eta apainketa. Gotikoan, silarrizko nerbioa bera bilakatzen da apaingarri, plementeria laua alboetan duelarik; arkitektura errenazentistan, ordea, apaingarria erabat dago dobelen piezaketatik aske; marrazki bilakatzen da apaindura, gangaren azalaren gainean zizelkaturiko jolas geometrikoa.
|
|
|
Komunitatean sortzen den autoeraikuntzak norbanakoaren, taldearen eta espazioaren eraldaketa hirukoitza dakar: haren irismenak espazioaren sorkuntza bera gainditzen du, prozesuaren gaitasun hezitzaile eta sortzailearen sakontasunaren arabera, pertsonak, gizabanako gisa eta talde gisa, euren burua eraikitzen
|
doaz
, euren patu amankomuna espazioaren eraikuntzarekin batera, modu paraleloan, sortzen dutelarik. Horrek, horrela ulertuta, autogestio estatusa ematen dio espazioaren sorkuntzari, eta halabeharrez espazioa lortzetik haratago joatea dakar (Wiesenfeld, 2001:
|
|
|
haren irismenak espazioaren sorkuntza bera gainditzen du, prozesuaren gaitasun hezitzaile eta sortzailearen sakontasunaren arabera, pertsonak, gizabanako gisa eta talde gisa, euren burua eraikitzen doaz, euren patu amankomuna espazioaren eraikuntzarekin batera, modu paraleloan, sortzen dutelarik. Horrek, horrela ulertuta, autogestio estatusa ematen dio espazioaren sorkuntzari, eta halabeharrez espazioa lortzetik haratago
|
joatea
dakar (Wiesenfeld, 2001: 195).
|
|
|
– zubiak duen abiadura handitzen
|
doala
, eta, ondorioz, oszilazioen anplitudea ere handitu egiten da eta zubiaren apurketa eragiten du (Lazer eta Mckenna, 1990).
|
|
|
90eko hamarkadan garatu zen CLT sistema Austrian eta Alemanian, eta gutxika Europako zein AEBko merkatura irekitzen
|
joan
da. Jatorrian, Austriako industria eta unibertsitateen arteko elkarlanetik sortutako produktua da eta 2000 urtetik aurrera jaso zuen CLTak berebiziko bultzada, nolabait green joera zela-eta, eta homologaziorako eta hedapenerako jaso zituen laguntzak zirela-eta.
|
|
|
Gaur egun, langile aktiboen populazioa jaisten ari da, gizartea gero eta zahartzen
|
doan bitartean
. Uste duzu eraikuntzaren automatizazioa eta robotika soluzio bat izan daitezkeela?
|
|
|
Pertsona helduak bere buruaren kontrola duen bitartean, nolabaiteko tresnen bitartez bere eguneroko zereginak egiteko erraztasunak izan ditzan saiatzen gara. Nolabait, hegazkinetako pilotu automatikoak bezalakoa da, hegazkina bakarrik
|
joan
daiteke, betiere pilotuak gertatzendenaren kontrola du, baina ezbeharren bat gertatuz gero, automatikoki neurriak hartzen dira bai hegazkinetik beretik, bai kanpoko laguntzaren bitartez.
|
|
|
Hark aurkeztu zidan Prof. Utida eta 1984an Tokiora bizitzera
|
joan
nintzen, bertan tesia garatzeko asmoarekin. Japonian nengoela, Toyotaren TPS aztertzeaz gain, Sekisui Heim, Sekisui House, Daiwa Homes, Misawa Homes, Pana Homes eta beste hainbat aztertu nituen.
|
|
|
Burututako azterketak okerdura bikoitzeko geometriekin lan egitea behartzen zuenez, bigarren aukerara jotzea derrigorrezkoa izan zen. Ganga osoa egin ordez, piezaren bat edo, haratago
|
joanez
, pieza zati bat egin nahiko bagenu, prozedura ez litzateke desberdina izango: datuak hartzeko garaian eskanerra erabili litzateke zehatzagoak diren neurriak lortu nahiko bagenitu (makina bat gehiago eskua ordezkatzen:
|
|
|
Beharrezkoa suertatzen da, gutxienez, esperientzia duen norbaiten kontseilua eta gainbegiratzea. Esan gabe
|
doa
arkitektoaren eta teknikariaren artean ulermena lortu behar dela. Beharrezkoa izan daiteke azaltzea prozesu guztiaren nondik norakoak, zer lortu nahi dugun (pieza) eta zertarako (tokian jartzeko, adibidez); eta bion arteko ulermena lortzean lana ondo irten daiteke.
|
|
|
Garai batean penintsulako portu garrantzitsua izan zena, gaur abandonaturik aurkitzen da, norabide zehatzik gabe, proiekturik gabe alegia. Handiegi direlako ez da barku handirik sartzen orain Pasaian (Bilbora
|
doaz
gehienak) eta burokraziak ezarritako kuotengatik askorik ere ez da gelditzen badian. Inguruan eraiki ziren industri eremuetan pabiloi eta fabrikak hutsik ari dira geratzen.
|
|
|
Victoriok ederki bete baitzituen bailarako zirrikitu guztiak. Baina Victorio
|
joan
da eta tokia egin du.
|
|
|
Autoeraikitako eta ekologikoa zen etxe baten proiektuak
|
joan
etorri asko izan zituen hasi aurretik. Ikerrek jada urte batzuk zeramatzan bizi aukera ezberdinak baloratzen (non, noiz, etab.) eta proiektu hau hasi aurretik autoeraikuntza eta bioeraikuntzari buruzko ikastaro batzuk egin zituen, lagun batzuei beraien etxea egiten lagundu zien eta bidaiatuz munduko leku ezberdinetako tradiziozko eraikuntzak ikusi zituen.
|
|
|
Etxea neurrira egin genezake eta gauza pertsonalak, artistikoak edo esperimentalak egin ditzakegu, eta hori eraikuntza normal batean egitea ezinezkoa edo oso zaila da. Horregatik, hasierako ideia aldatuz
|
joan
da, gehiago gustatzen zitzaizkigun gauzak ikusten gindoazen bitartean. Jende askoren laguntza izan dugu, bakoitzak ahal zuen mailan, eta horrek eragin handia izan du.
|
|
|
Etxea neurrira egin genezake eta gauza pertsonalak, artistikoak edo esperimentalak egin ditzakegu, eta hori eraikuntza normal batean egitea ezinezkoa edo oso zaila da. Horregatik, hasierako ideia aldatuz joan da, gehiago gustatzen zitzaizkigun gauzak ikusten
|
gindoazen bitartean
. Jende askoren laguntza izan dugu, bakoitzak ahal zuen mailan, eta horrek eragin handia izan du.
|
|
|
Etxea egiten
|
gindoazen
heinean, konturatu ginen gauza asko idealizatu, eta gehiegi edo gutxiegi estimatu genituela:
|
|
|
Mundu guztiak bere ahotsa eta papera izatea nahi genuen. Konfiantza, gogo eta sen onarekin, arazo guztiak konpontzen
|
joan
dira.
|
|
|
Espazio fisiko edo/ eta onirikoaren eraikuntza bestearekin partekatzen dugunean, komunitatearen eraikuntzaz ari garela esan genezake. Azken hori, komunitatearen eraikuntza, modernismoaren garapenarekin neurri batean baztertzen
|
joan
den eragiketa dela hautematen da, gehiegizko industrializazioa jasan duen merkatu batean guztiz bukatutako eta bere baitan itxiak diren objektuak kontsumitzen ditugun heinean. Ez dago esku sartzerik objektu horietan, nahiz eta esanahi jakin batekin eraikitako/ ekoitzitako objektuak izan.
|
|
|
Merkatuak agindutakoaren gainetik gauzak egiteko norgehiagoka jarrera batetik abiatzen da DIY mugimendua, autogestioa osagai oso garrantzitsua delarik. Hau guztia 70eko hamarkadaren hasieran
|
doa
forma hartzen eta Situazionismoa bezalako mugimenduekin erlaziona dezakegu, zein Guy Debord edo Vaneignen intelektualek bultzatu zuten eta joera nagusien kulturaren kontroletik at jardun eta egoerak sortzean oinarritzen zen.
|
|
|
Arkitekturan autoeraikuntzaz ari garenean ezinbestekoa zaigu brikolajea aipatzea, hiru lau oholekin egindako etxerako apalategi batetik auzolanean lastozko hormadun etxebizitza baten eraikuntzara
|
doana
. Arestian aipatu ditugun subkulturak langile klaseei dagozkie orokorrean eta kultura kontsumistak dira (subkultura talde batzuek kontsumo mota batzuk baztertzen dituztenean ere, punk en kasuan bezala) estiloak definitutako kontsumoaren erritual bereizgarriekin azaleratuz taldearen ezkutuko nortasuna eta esanahi debekatuak.
|
|
|
Azkenean, eta bide luze baten ostean, 2010 urtean Bilboko Udalak Masustegi auzoko lurrak erosi egin zizkien Miguel de la Viaren oinordekoei, aldameneko Arraiz mendiko lur eremu batekin batera, 1,75 milioi euroren truke. Horrela, eta behingoz, auzoa udal planeamenduko ordenazioan sartu zen, eta gutxinaka gutxinaka, etxe guztien egoera legeztatzen
|
joan
da, biztanle bakoitzak udalari 500, ko diru kopurua ordaindu eta gero, lurraren jabe egitearren. Guztiek kopuru berdina, orube edo etxearen tamaina ezberdina izanda ere, modu sinbolikoan.
|
|
|
Auzokoekin hitz egitea baino ez dago, auzoak duen identitateaz jabetzeko.
|
Joan
ziren auzoaren oparotasun garaiak, 15 taberna eta dendatik gora zeuden garaiko bizitasuna galdu egin da.Auzo zaharkitua da Masustegi. Baina Masustegikoak harro daude beren" errepublikaz", bertako auzokoak izateaz.
|