|
2000
|
|
|
Bada beste merkatu bat," spot" izenez ezagutzen dena. Horren bidez, baten karga eros daiteke behin baino gehiagotan, baita Ekialde Hurbileko portu batetik Europako edo Ipar Ameriketako porturen batera
|
doan bitartean
ere.
|
|
|
Berean, euskaraz eta frantsesez, gure jokamoldearen arrazoiak agertu ditugu. Berean
|
doa
ere bai bozka egunean erabili beharreko boletina edo boto orria. Bestalde, 200.000 trakta eta afitxa ere zabaldu ditugu.
|
|
|
Zuberotarrak eurak ere nahiko bereziak dira; Iparraldean beste" arraza" batekoak direla esan ohi dute. Eta gaur egungo baterakotasunaren aurka
|
joateak
ere meritu galanta du. Beren historia propioa dute, beste inon antolatzen ez diren pastoral eta maskaradak bezalako ikuskizunak, kantatu edo dantzatzeko era berezia...
|
|
|
Mendirantz egiten zuten alde, eta uste genuen eurak zirela zuhurrenak eta jakintsuenak, inori ezer esan gabe bazekitelako orain bidera, orain mendira joaten. Eta igual hirira
|
joaten
ere jakingo zutelako. Baina batez ere, eta hau zen garrantzitsuena, herriko zulotik ateratzen zekitelako.
|
|
|
Baina ez uste hire hitzak konbentzitu nauenik, ezta hire begietako suak ere, zeren eta sua ez baita izan ohi zaharren ezaugarria, eta ni zaharra nauk eta zahar sentitzen nauk... Baina zulo batean nagok, bertzalde, eta zulo batean dagoenak ez dik zer galdurik baldin bertze zulo baterat badoa, ezta munduko uzki zulorat
|
badoa
ere, zeina, hire aburuz, den Urbiain. Eta, baldin aitari obedientzia zor banion, amari ere zor zioat... eta amak harat joaitea nahi badu...
|
|
|
Izan ere, ongi dakizu, jaun André, zein zen sasoin hartako handikien eta odol garbiko jende noblearen iritzia —iritzi aski orokorra, bertzalde, urte luzeetako erroak zituena—, komertzioari eta antzeko betebeharrei buruzko zilegitasunaz eta bidezkotasunaz denaz bezainbatean... eta mesprezatzen eta arbuiatzen ere zituztela eginkizun haiek, erdeinatzen eta gutiesten, iritzi haren arabera, zeren haiek guztiak ez baitziren —nehoiz ere izan ez ziren— ohorezko gizonendako lan ohoragarriak, halako suertez, non, lan haiek eta egiteko haiek, egin orduko lohitzen eta zikintzen baitzituzten egiten zituztenak: aita, halarik ere, aldiei eta aldien zaldiei aitzinatzen zitzaiela, ohartu zen ezen mundua aldatzen ari zela eta, urrunerat
|
joan gabe
ere, bertan zituztela mudantzak, ondasunen ata aberastasunen inportantzia gero eta handiagoa iragartzen zutenak... eta, are gehiago, zeren uste baitzuen, halaber, ezen, jatorrizko eta etorkiko odol garbitasunik ezean, nola baitzen bere kasua, arbasoak Nafarroako gerla haietan galtzaileetarik izan zirelako, dirua egin eta diruz eros zezakeela faltan zuena, noblezi tituluak ere diruaren esku egon z... Zeren nobletasun agiria bereganatu ondoren egin baitzezakeen amets, orduan baizik ez, nobleen bi zimoduarekin, zergak eta tributuak ordaintzeari utziz eta lana ere alde baterat utziz.
|
|
|
Ordea, denborak eta denborak zaudek, eta haiek denbora hartan egin zutena guk denbora honetan egin nahi izaitea denboraren kontra joaitea izanen lukek... Eta galdua dagoena galdua zagok eta denboraren kontra
|
doana
ere galdua zagok...
|
|
|
Eta ezetz erraiteko gogoa etorri zitzaidan, baina ez nintzen ausartu. Eta nik ez dakit bera ere oso pozik ote zegoen, zeren, eskaileretan goiti
|
gindoazela
ere, bere burua zuritu bertzerik ez baitzuen egin: " Zer uste du saindujale horrek, ni hain inozoa eta hain inozenta naizela?
|
|
|
Hala, bada, jakizu, alde batetik, ezen Potosi goiti beheiti doala eta gaurkoa ez dela atzokoa, zeren egun bateko zilarra biharamuneko hauts bihurtu baitzen —Sibiliatik atera zenetik bere galeoiko hainbat kideren ezpainetarik aditua zuen iritzia aditu zion Joxek aita Zacaríasi ere—, eta zeren, harat joaitea, ondorez, nekea eta gaitza ez ezik, erokeria hutsa ere izan baitaiteke, baita munduko ezpataririk handienarentzat ere, zure entseiuaren fruituak idorrak, agorrak eta hautsaren parekoak izan litezkeelako, finean. Eta jakizu, bertzetik, ezen, Potosirat
|
joan gabe
ere, badirela Santo Tomáseko asentamenduaren ondoan etxaldeak edo haziendak, batik bat behi aziendaren hazkuntzari emanak eta zureak bezalako beso indartsuen beharrean daudenak, beren ondasunen begiratzeko eta ordenaren ezartzeko, eta nagusi haietarik bati eskain diezazkiokezula zeure zerbitzuak eta endrezuak... Izan ere, nagusien arteko harremanak ez dira beti onak izaiten, eta hala nahi izaiten ditu bakoitzak bere alde eta fabore, beren arteko ahakarren eta liskarren orduan, armarik onenak, zeren giristinoen arteko gudurik handienak eta gogorrenak ez baitira kastitatearen guduak, nola batzuek sinestarazi nahi baitigute, baina poltsikoarenak eta diruaren ingurukoak, eta gudu haietan armarik onenak dituenarena izan ohi baita garaitia —eta, pausa labur baten ondotik, gaineratu zuen—:
|
|
|
...sionerat joaiteko asmotan... eta gomendiozko karta bat ere bageneramala, eta gure nahia eta gure desira ez zela nehor hiltzea, baina indiarren alde lan egitea, eta kontu hura guztia ahanztea; eta erakutsi zion gomendiozko karta, aita Zacaríasek skribatua, baina Avilako zalduna ez zen beratu ez bigundu, eta ihardetsi zion ezen ulertzen zuela guk geure koaitak eta ondikoak kontatu nahi izaitea, eta
|
joan
ere joanen ginela misionerat, baina hil edo biziko bertze froga hura —bere nagusiaren alaba sendatzekoa— gainditu ondoren.
|
|
|
Eta nola sentitzen nuen arrazoin zuela! Zeren, urrunagorat
|
joan gabe
ere, indiarren oihanean nengoela amets egin bainuen nik, nehoiz ez bezala, bai irakurriak nituen liburuekin eta bai irakurri gabeak nituenekin ere, bizitzaren bertze hats hura falta balitzait bezala... nahiz eta Piarres Oihartzabal kapitainaren bertze kontseilu hura, bertze zentzu batean, zentzuzko ere izan zitekeen.
|
|
|
—Beharbada, ez zenuten mapa horrekin itsutu behar, zeren, harat
|
joan gabe
ere, hemen berean aurki baitezakezue bilatzen duzuena. Izan ere, arestian erran dizuedan bezala, indiar batzuk bisitatzetik etorri berria naiz, eta zer erranen dizuet nik, bada...?
|
|
|
Ziztu bizian
|
joanda
ere, bederatzi eta erdiak baino beranduago ziren herrira ginenean, eta Anak eta biok gaueko hamarrak eta laurdenetan genuen zita Zabalguneko ostatu batean. Hortaz, gure amari seme gizabidetsuari dagozkion konplimenduak egin ondotik, motz eta latz azaldu nion Unairi amatxirekin eta izeba Gloriarekin bakarrik gelditu behar zuela.
|
|
|
Ez nuen nahi, aitaren faltaren faltaz, egun batean hamabigarren etxebizitza batera igotzerik, tiroka ekitearren karrikako oinezko baketsuei. Aterabide bakarra aziendak bezala larreratzea zen —noranahi
|
joanda
ere aldapa baizik ez—, herri inguruan goiti eta beheiti. Bi egunez basatasunera itzuli ondotik, nire gorputz hiritar usadio gabea porru eginda egoten zen igande iluntzean zibilizaziora bueltatzean.
|
|
|
Nola esango nuke, Dabidek egia azaldu zidanetik harritua, noragabetua, jausia nago. Hala sentitzen nintzen Gasteizen, halaxe sentitzen naiz New Yorken, eta halaxe sentituko nintzen noranahi
|
joanda
ere...
|
|
|
Politikaria, ordea, guztiz gogogabetua zegoen (herria ttikiegia zitzaion, nonbait) eta, kosta ahala kosta, ekitaldi hura beste norbaiten esku uzten saiatu zen. Herrixkarantza
|
zihoazela
ere, sakelako telefonoz azken ahaleginak egin zituen, baina ez zuen ordezkorik lortzerik izan. Guztiarekin, inaugurazio hitzak esan zituenean, inortxok ere ez zion erreparatu haren gogo gabeziari:
|
|
|
Beste zazpi urte iraungo zukeen lanak guztira. Nire gogoa, ordea, Euskal Herrira itzultzea zen, baita hara
|
joan aurretik
ere. Ez nion eskaintza onartu.
|
|
|
Beti utzi izan zidan neure kasa ibiltzen. Mezatara eta
|
joatera
ere ez ninduen egundo behartu. Batzuetan jakingo zuen nondik nora nenbilen eta beste batzuetan ez, baina inoiz ez zidan egiten nire ibilerekiko galdeketarik eta errietarik.
|
|
|
Maitagarria zen jendea. Goizeko lauetan astoekin lanera
|
zihoazenean
ere kantari joaten ziren. Kilo bat mahats eskatu, saltzaileak bost pezeta zela esan, zuk hogei durokoa eman, eta hark:
|
|
|
Hauxe, hain zuzen ere: estazio ondoan akaziak zeuden, akazia inausiak, parketan eta egon ohi diren platano horien tankera samarrekoak; etxean untxiak edukitzen genituen, eta haiek gobernatzea aitonaren zeregina edo nirea izango zen seguru asko; behin batean bururatu zitzaidan, estazio ondoko akazia haien hostoez egingo niela untxiei egun bateko gobernua, eta baita
|
joan
ere, zakua hartuta; akazia buruxketara igo eta soildu nizkien neguan inausi ondoren uda bitartean botatako kimu edo adaska guztiak, zotzak bertan tente utzirik, batere hostorik gabe, nire zakua ongi beteta; nola edo hala, Patxi Handik jakin zuen nork egin zuen egiteko modu hura, eta Inspekziora eraman ninduen.
|
|
|
Errepidearen ondoko taberna batean afaldu eta herriko beste pare bat tabernatan baxoerdi batzuk hartu genituen. Pentsatu nuen gaztetxera
|
joatea
ere, batez ere Lauaxeta harritu eta asaldatua ikusteko beste aukera eder bat izan zitekeela pentsatuta, baina itxita zegoen. Izan ginen taberna guztietan telebistako kate bera zegoen piztuta, ETB, euskarazkoa, futbol partida bat ematen ari.
|
|
2001
|
|
|
Eta ezkerreko pertsonei dagokienez, beste adibide batzuk: kontsumismo eroan erortzea, edo egungo neurri neoliberalak direla medio, bere zerbitzuan dauden gazteak zapaltzea; edo ordu extrak sartzea; edo grebara deitu eta lana uzterakoan ordu sindikalez baliatzea; kaka egitera
|
joateko
ere kotxea hartzea; edo, kanpoan uso eta etxean otso, etxeko lanetan eta seme alaben heziketan kolperik ez jotzea eta abar luzea.
|
|
|
Arraunzaleen festa egun nagusia bigarrena izaten da nolanahi ere. Jendea goizeko lehen orduetatik ibiltzen da Donostiako Alde Zaharreko kaleetan; probintziatik eta Bizkaitik joaten dira gehienak, eta oro har, Euskal Herriko txoko guztietatik, baita Kantabria, Asturias eta Galiziatik
|
joan
ere. Tabernak 10:00ak aldera irekitzen dituzte eta nork bere arraun taldearen elastikoa jantzirik, goizeko lehen orduetatik hasten da txikiteoa.
|
|
|
Denborak esango du hoberako diren ala ez; ikusiko baita emaitzak zeintzuk diren. Orain arte, denen gusturako esperientziak ikusi dira, baina klasera
|
joanda
ere, asko dira lizentziaturak bertan behera uzten dituztenak
|
|
|
Haurren aitzakian guraso asko geratzen da zure saioak ikusten, kafetegira
|
joateaz
ere ahaztuta...
|
|
|
Baina ez al zarete bikote liberala? (Pausa) Bost axola Tomasi, zu alboko burusoilarekin
|
joanda
ere!
|
|
|
Beraien balantza korronteak orekatuak izanen balira, herrialdeek ez lukete ezagutuko inolako aurrezki transferrik, ez gainerako mundutik datorrenik, ezta gainerako mundura
|
doanik
ere.
|
|
|
Arkupera sartzean taberna jendez gainezka dago. Uda dirudiela komentatu dute, herria kanpotarrez betetzen baita orduan eta edonora
|
joanda
ere leporaino egoten da dena.
|
|
|
Eta zure mentura Ulisesena baino ederragoa izango da, edonora
|
joanda
ere, egundo egon ez zaren lekura itzuliko zarelako.
|
|
|
Familia batzuk hiritik kanpoko izotz muinoetan sakabanatuko dira, pinguino baserritarrak. Eta han bakar bakarrik
|
doanari
ere izena ipiniko diozu, pinguino bakartia. Eta pinguino ero bat ere topatuko duzu, han familia baserritar hartan, bihurrika eta txilioka beti; beste pinguinoek gupidaz begiratuko diote gaixoari.
|
|
|
Zu re ikasle ibilbidea, ordea, ez zen Xabierren amaitu. Noranahi
|
joanda
ere nola edo hala moldatzen zinen, beraz, bertsoak biltzen segitzeko.
|
|
|
Gainera bere eginbeharra bete zuen: bere irribarre hark argi asko jakinarazi baitzidan edonora
|
nindoala
ere, ez nuela ihesbiderik.
|
|
2002
|
|
|
Poesia ziztrin bat egiteko zentsura edo politika baten errepresioa sentitzen zenuen zure gainean. Mendira
|
joateko
ere, sekulako arazoak zeuden Pirinio inguruan ibiltzeko. Zer esanik ez sindikalismoaren aldarrikapenetan.
|
|
|
ipuinak irakurri, idatzi eta itzuli" ikastaroa, Antropologia sailaren" Baserria, mito eta errealitate artean" ikastaroa eta abar luze bat. Ikastaroetaz gain, saio osagarriak ere antolatu dira 30 ikastaldi honetarako eta hauek irekiak dira noski, baita
|
doanekoak
ere.
|
|
|
Saio batzuetarako deitu zidaten, eta nik lotsatuta, ez nuen joan nahi izaten. Agirrerekin eta kantatu behar nuen batean gezurra esanda
|
joan gabe
ere geratu nintzen. Ez nuen sinesten bertsolaria nintzenik.
|
|
|
Donostian, EAJk ere bere zerrenda prestatzen dihardu, oraindik EArekin elkarrekin joango den argitu barik eta
|
joatekotan
ere bere hautagaia atera nahian (1999an EAko Enrique Arana izan zen). Bilbon argiago bide dira gauzak eta Azkunaren bidea amaitua dirudi.
|
|
|
Esate baterako, Ramon Saizarbitoriaren «Gorde nazazu lurpean» 2001eko Sari Nazionalean finalista izan zen, baina ez zuen irabazi. Nik «SPrako Tranbia» joan den urtean publikatu izan banu, nire liburua ez zen
|
joan
ere egingo Sari Nazionalera, seguru dakit. Saizarbitoriarena joango zen, ez nirea.
|
|
|
Urteak
|
joanda
ere, urak beuren bidean...
|
|
|
Beste linea aipagarri batzuk Bilbo Miranda Tutera eta Gasteiz Altsasu IruñaCastejon ibilbideak dira, Ebroko haranarekin eta Mediterraneorako burdinbidearekin eta Madrila
|
doanarekin
ere lotzen direnak. Hego Euskal Herria estatuarengainerakoarekin lotzea izango lukete helburu, baina praktikan horien garrantzia ezda oso handia, hain zuzen ere, beste arrazoi batzuen artean, trenbide konbentzionalak beste garraiobideekiko izan dezakeen lehiakortasuna handitzeko inbertsio politikarik ezaren eta kudeaketa arduratsu baten faltaren ondorioz.
|
|
|
Euskaldunok, unibertsitateetan, nahikoa bular edoskita gaude, nahikoaeskoletara
|
joanda
ere bai... Euskal Unibertsitatean sinesten dugunok geure ibilbidepropioa garatu behar dugu.
|
|
|
Gaitasun komunikatiboa zer den eta nolako ezagutzak dituen atxikirik argitzen
|
goazelarik
ere, ez dago hain garbi oraindik zein diren horren guztiaren ondorioak hizkuntzen i (ra) kaskuntzaren metodologiaren esparruan. Izan ere, gaur egunhainbat eta hainbat dira geure artean ere eztabaidagai dauden auziak.
|
|
|
8 Hutsik edo elikagaiekin zetorren atzerriko, frantziar edo espainiar ontzirikez zen harrapatuko, pasaporterik gabe baldin
|
bazihoan
ere, kaietatik 4legoako esparruan.
|
|
|
Poliki poliki, dialean izandako lekua berreskuratuz
|
doazenak
ere badaude. Adibidez, Bergarako Txapa Irratia, urtebetez uhinetatik urrun egon eta gero, dialera itzuli da.
|
|
|
hipermerkatua erosketak egiteko baino zerbait gehiagorako den espazioa da. Jende guztia ez da abiatzen hipermerkatuetara erosketa soil batzuk egitearren, eta hara
|
joanda
ere ez dute berdin erosten. Sistema horretan ere, jendearen portaera desberdinak direla eta, arestiko balorazio sistema aurkitzen dugu:
|
|
|
Ezetz esan nionean espediente bat ireki zidaten eta hiru egun bidali zizkidaten etxera. Batzordearen bileretara
|
joatea
ere eragotzi didate, eta txandaz aldatzen saiatu dira. Atzetik ibili naiz.
|
|
|
Batzuetan, inoiz probatu ez diren elikagaiak kontsumitu behar izaten dira, edo zapore, espezia eta ongailu berriak, urdaila berotzea eragin dezaketenak. Edozein tokitara
|
doazela
ere, gertu gertutik bada ere, bidaiaria harritzeko moduko gastronomia berezia izango du. Kanpineko oporrak Kanpina ostatu hartzeko modu berezia da, naturaz eta hondartzaz zuzenean gozatzeko aukera ematen duena.
|
|
|
–Itxoin ezak, hi! Ez nauk
|
joan
ere egin eta hi ja hurrengoarekin ari haiz.
|
|
|
Etxea du bizitoki eta janleku. Zakurrak nagusiari jarraituko dio, edonora
|
doala
ere.
|
|
|
–Ba al dakin mojak zaplaztekoa eman zidanean zapuztu zitzaidala moja izateko gogoa, baita Txinako misioetara
|
joatekoa
ere...? –eta, irri maltzurra egiten zuela, akabatzen zuen–:
|
|
|
hemen ia dena da zilegi. Jokoa baimendua ez eze, agintariek bultzatua ere da, egunero hogeita lau orduz zabalik daude kasinoak, eta edozein ordutan
|
zoazelarik
ere, beti jokalariz gonburu aurkituko dituzu. Alkoholdun edariak ere edozein ordutan eskura daitezke:
|
|
|
• Euskararen kale erabileraren hazkundea moteltzen ari da orokorrean. Gipuzkoan eta Bizkaian pixkanaka gora
|
badoa
ere, Araban, Nafarroan eta Iparraldean geldirik dago edo beheranzko joera du.
|
|
2003
|
|
|
659 lagun bizi dira Aulestin, baina itxura batean gehiago direla dirudi. Izan ere, edonoiz
|
zoazela
ere, herri gunean jendearen aurrera atzerak aurkitzea da ohikoa.
|
|
|
Irratiari eskaintzen omen dio bizitzaren erdia. Kotxean
|
doala
ere, ahoskatzeko ariketak egiten joaten da lanera, haizeari hizketan eta keinu arraroak eginez. Eta denbora librean isilik egoten ahalegintzen da.
|
|
|
Komunitate txikira jota ere, hantxe ikusiko duzu armeniar eliza... XVII, XVIII, XIX. mendeetan, berriz, diaspora globalik ez zen garaian ere, noranahi
|
joanda
ere eliza jasotzen zuten armeniarrek, eta huraxe zuten babes eta bilgune. Bertara jotzen zuten armeniarrek.
|
|
|
Ez genuen inoiz dirurik ikusi, eta dena nire poltsikotik ordaindu behar izaten nuen. Baita Munduko Txapelketetara
|
joatea
ere! Nire kontura parte hartu behar izaten nuen, Venezuelan ez baitzegoen inor nire gastuak ordainduko zituenik.
|
|
|
Etorri eta berriz joan. Parisera entrenatzera
|
joatean
ere familiari bisita egitera inguratzen nintzen. Baina bizitzera aurten itzuli naiz, Venezuelan egoera oso txarra delako.
|
|
|
Bertsoak irakurtzea asko gustatu zait beti, bertso saioetara
|
joatea
ere bai, eta baita bertsoak jartzea ere. Hor ibilia naiz pixka bat, eta sari batzuek ere irabazita dauzkat.
|
|
|
Bazkalostean, jokatu zituan musean partida batzuk lagunekin kafean, bai ta frontoira eta gero Victoria karrikako ardantegietara
|
joan
ere, baina ezin zuan kendu burutik Iziartxu eta bere amaren misterioa.
|
|
|
artikuluak dioenez, zirkulazio egintzak dira motordun ibilgailuen ibilerak sortarazten dituen arriskuaren ondoriozkoak, bai garaje eta aparkalekuetan daudenean, bai hiri barnean edo batetik bestera zirkulatzeko modukoak diren bide publiko edo pribatuetan dabiltzanean, baita, gaitasun hori agertzen ez badute ere, erabilera komunekoak diren bide edo lursailetan
|
doazenean
ere.
|
|
|
Beraz, egoera honetan, elikadura tresna estrategiko bat da, politikoki munduko biztanleria kontrolatzeko eta horrek ematen dizkien mozkinak eskuratzeko; hori guztia multinazionalek kontrolatzen dute. Horregatik guk daukagun borrokagogorra ez da bakarrik MMEaren kontra edo Cancunen hartu ahal diren erabakienkontra, gure borroka multinazionalen jokabide monopolistikoen kontra
|
doa
ere bai.
|
|
|
Bistan da meteorologiak, igogailuetan ez ezik, albistegietan ere bere lekua aspaldi egina duela. Bide beretik
|
doa
ere urari buruzkoinformazioa.
|
|
|
Seme alaba haziei begira umerik gabe geratu dela jabetzen den gurasoa bezala egon nintzaion, aurkikuntzaz harriturik, noiz esnatuko zain. Ohetik jaiki eta bere ibilera nagiekin biluzik apaingelara
|
zihoanean
ere desberdina iruditu zitzaidan, helduagoa, eginagoa. Pitin bat hazi egingo zela pentsatu nuen hasieran, ez baitakit emakumeek noiz arte jarraitzen duten luzatzen, edo milimetro erdiren bat lodituko zitzaizkiola, erabaki nuen, hain meharra zuen gerria edo hain lerdenak zituen bularrak.
|
|
|
Ez, hura ez zen egunik egokiena, ez futbolean aritzeko, ezta mendira
|
joateko
ere, hain zen zapalgarria giroa, eguzkiaren berunak edo ehundua. Bazkalondoa zen, gainera...
|
|
|
Agian, besterik gabe, iazko apunteak lortu ditik, beste askok bezala, eta ez dik klasean zertan ezer idatzirik. Horrela egiten dutenek  laster klasera
|
joateari
ere uzten ziotek, fonetikarekin asper asper eginda âedo berori jasan ezinik, irakasle jaunaâ. " Ziurrenera", pentsatu duk," amak zerbait kontatu ziok".
|
|
|
mutilentzat" kaza, peska, palanka, Bola, parrete ta onelako jokuen afizinoe edo eraspenak, iños pelotakua aaztu baga euskal errijetan"; neskentzat, berriz," erraz zaletuten diran kartara, Dama joko, alkarregaz  ko pasio eta beste dibersinoe garbijetara; ta nosbait, bakarrian edo eureen artian, egin daike dantza aldi bat, honestidadia galdu baga" (J.J. Mogel, 1816: 119); gizonak âbere  neurrianâ tabernara
|
joatea
ere onirizten du Zabalak: " tabernara gura badozue, eta edanean igaroten ezpadozue, zoace zuen cuartilluchua adisquideacaz ezarten; gau erortean barriz zuec beré echera; anche erloju lauren tercioan doctrina puscachu bat itandu(...) ta guero baque baquean oira" (J: 56).
|
|
|
XVII XVIII. mendeetan joan ziren orokortzen bataioa, sendotza, nahitaezko jaunartzea eta ostia gurtzea. Igandero mezetara
|
joatea
ere, hasieran ohitura elizkoia besterik ez bazen ere, pixkanaka pixkanaka nahitaezko bihurtzen joan zen.
|
|
|
Zamaltzainikuskizunak, aldiz, oinarri gisa 1930ekourte haietan Aragoi aldetik Zuberoara zetozen langileen inguruko giroa du, garai hartan espartinak biziarazi baititu Mauleko eta inguruetako familia gehienak, orain, zorigaitzez, ogibide hori desagertzera baldin
|
badoa
ere. Hiru rogeibat kantari, dantzari eta antzerkilari, horien guzien zuzendari, Pier Pol Berzaitz, Xiberoko idazle, ereslari eta kantaripa regabea.
|
|
|
Hemen ere hango arrazonamendu beragatik izaera hilkorrak ahal den heinean betiko eta hilezkor izatea bilatzen du. d Eta horrela izan daiteke bakarrik, ume sorketaren bidez, beti uzten duelako beste berri bat zaharraren ordez, baita ere izakietako bakoitza bizi dela eta bera dela esaten den denboran, mutikotatik agure bihurtu arte bera dela esaten den bezala. Baina izaki hori, nahiz eta inoiz ez eduki gauza berak beregan, hala ere bera dela esaten da, beti berri bihurtuz ala zenbait gauza galduz
|
badoa
ere, ile, haragi, hezur, odol eta gorputz osoan. e
|
|
2004
|
|
|
Azkarraga jaunak behin eta berriz esan digu plangintza txikiak dituztela, baina azkeneko bileran esan zigun porrot egin dutela, ez dutela aurrera egingo. Oso azkar
|
goazela
ere esaten digute, egun batetik bestera egin nahi dugula. Guk 25 urte pasa direla esaten diegu.
|
|
|
Igande arrastia da hau idazten ari naizela, bozketa eguna Espainian. Mendebaldeko gizalegearen festa, beraz, eta Hego Euskal Herrian ere hor doa jendea hautesbarrutietara bidean, saldoka
|
joan
ere. Herenegun, berriz, alternatiba autogestio zaleaz eztabaidatzeko mahai ingurua bertan behera geratu zen Bilboko Likiniano topagunean, lirikarako garairik onenak bizi ez ditugun seinale (eta, hala ere, esperientzia benetan interesgarriak ari dira ernetzen ildo horretan).
|
|
|
Emigranteek, bederen, batera eta bestera daramate identitatea, maletaren barruan. Noranahi
|
joanda
ere, aldean daramate beti.
|
|
|
Saltoka ta barre algaraka doa, arin
|
joan
ere. Olazaharrera ote doa?
|
|
|
Noizbehinka, elurrezko pinpilinpauxa dantzariz betetzen da argia. Beherantz goaz orain, itsasorantz, arin
|
joan
ere. Hegazkina beherantz eta gu gorantz goazela dirudi; nire gorputzak gorantz egin nahi du, behintzat.
|
|
|
Bere seme bat balitz ere ez luke maiteago izango. Bere ondoan erabiltzen du beti, autoan
|
doanean
ere bai. Txifa txakurretan apartekoa omen da Jopu:
|
|
|
|
Joan
ere berandu samar doa gaur zazpi t" erdietako trena, zortzirak jo baititu oraintxe puntuan elizako erlojuak.
|
|
|
Alfonbrek zorutiko beroa galtzea gutxitzen dute, berokuntzaren instalazioa bertatik
|
badoa
ere.
|
|
|
Pazientea adinean aurrera
|
joatean
ere kanporatze hodiak hondatu egiten dira eta, horren eraginez, presioa handitu egiten da; horrek ez dakar beti glaukoma edo antzekorik baina, dena den, azterketa oftalmologiko sakona egiteak garrantzi handia du.
|
|
|
Zu ikusi hutsarekin zentzu guztiak galtzen ditut. Baina
|
Joana
ere maite dudala uste dut.
|
|
|
–Bai, ulertzen dizut.
|
Joana
ere maite duzu. Ongi.
|
|
|
–
|
Joana
ere birjina. Harritzen naiz.
|
|
|
Ni ez naiz horietakoa, nire barruak ez du horrelakorik onartzen. Eta
|
Joanarenak
ere ez dut uste. Beraz, zer esaten didazu?
|
|
|
Ez zen Joana telefonoan, Beñat zen.
|
Joana
ere hor dago, bai, hor jarraitzen du, baina zure aldeko apustua egitera noa. Momentuko senari egin behar diot kasu, eta zuri ere bai.
|
|
|
Egia esan, urruti samar joan gara gure kideen bila, munduan barrena
|
joan
ere. Baina nortasun auziari dagokionez, milaka herri egoera bertsuan gaude, kokapen geografikoak eta ekonomikoak oso bestelako egiten bagaituzte ere.
|
|
|
Bizi ditugun edo bizi gaituzten zentzumenen mirabe garenez, erlatiboa da halakoaren egoerari buruz egiten dugun hausnarketa. Baina, zernahi delarik ere, kritikaren premian gaude, kritikaren tankeran eta tonuan beti bat ez
|
bagoaz
ere. Hauxe da, hain zuzen, beste gauza batzuen artean, Juan Ignacio Pérez Iglesiasek Atxagari egozten dion hutsegitea.
|
|
|
Bai. Bota esprai hau zeuk nahi duzun gauza baten gainera, eta edonora
|
doala
ere,
|
|
|
Noranahi
|
joanda
ere, diozue ihes egin biharko azterketari!
|
|
|
Honen ustez, as paldikoak dira euskarak mendez mende atzera egitearen zergatikoak, idazleak euskaraz idazten hasi aurretikoak (226) eta ez, inola ere, Euskal Pizkundeko belaunaldiari dagozkionak. Euskara Araba eta Nafarroan urte bitar tean joan zen desagertzen, inoiz baino bizkorrago
|
joan
ere, noiz eta, idazle
|
|
|
Horrela, 1931ko uztailaren 26an, Elizondon Santiago Jaiak izaki, euskal Estatutua eztabaidatzen ari zirela, ezezagun talde bat Amaiurko gazteluaren monumentura igo eta monumentuari zenbait kartutxo dinami ta eta 18 metrotako metxa jarri zizkioten. Eztanda oso gogorra izan zen Amaiur herri osoa esnarazi baitzuen; eta harriak mendian behera
|
zihoazela
ere ikusi zuten. Monumentua eraso zutenek Iruñeranzko bidetik ihes egin zuten.
|
|
|
Gainera, dirua aurrezteko aukera ematen du, langileak ez baititu hilero ordaindu behar joan etorrietako gastu onartuak. Lantokira zuzenean ez
|
joateak
ere denbora aurrezten laguntzen du. Gehienetan, etxeko lanak eragindako gastuak ere ordaintzen ditu enpresak, hau da, Interneteko konexioa edo posta bidezko bidalketen prezioa.
|
|
|
Une batez
|
joatekotan
ere egon da, nahikoa egin duelakoan zinemara sartzearekin, nahikoa txorakeria. Baina sei lagunen buruei atzetik begiratu die, eta banan banan gogoratu da eurekin, Lucaren pelikula txarrekin, Aggioren gereziekin, Oscarren itsasoekin, Ginoren bizikletako gurpilekin, Ciccilloren sotoarekin, eta Livia noski, bere iraultzarekin.
|
|
|
Livia, gurasoak eta beste mutiko bi, Liviaren neba txikienak. Liviak galdetu zuen asko falta da, baina ez zioten erantzun, nora
|
zihoazen
ere ez zekitelako. Urrun, beste barik urrun.
|
|
|
Ezinezkoa zen. Edonora
|
joanda
ere, hantxe korapilo berriak. Ezinezkoa zen.
|
|
|
Zinera ez
|
badoaz
ere, kalera zerbait hartzera edo afaltzera atera daitezkeela pentsatu du Leirek. Hiru lau zurito hartzera besterik ez bada ere.
|
|
|
–Je je je! –irri egin zuen aitak– Urrutira
|
joan gabe
ere, ongitxo ezagutzen ditugu sasidemokrataz jositako demokraziak! Eta zuk aldarrikatzen duzun demokrazia ere...
|
|
|
" Perpausak soilik du zentzurik (Sinn); perpausaren testuinguruan (Zusammenhang) soilik du izen batek esanahirik (Bedeutung)" (3.3). Wittgensteinen hitzok berebiziko garrantzia dute, perpausen eta izenen arteko diferentziari dagokionez ez ezik irudikapen teoriari
|
dihoakionez
ere. Dakuskigun gauzak gertuagotik.
|
|
|
Desiraren dimentsio unibertsala azpimarratu badugu, etikarekin zerikusi zuzena duelako da, batetik, eta balioen unibertsoarekin ere harreman estua duelako, bestetik. Gizakiak bere balio eta desiren arabera jokatu ohi du, bere balioak eta desirak beti norabide beretik ez
|
badoaz
ere. Alta, bada balio goren bat gizakiaren desirarik sakonenarekin bat egiten duena eta gizakiaren jokabidea gidatzen duena, oharkabean izan arren:
|
|
|
balantzategiarra izango nintzen, hantxe pasako nuen nire bizitzaren aurreneko aldia, aldirik garrantzitsuena; bertan geldituko zitzaidan bihotza itsatsita. Nahiz zaharra izan, nahiz etxe hartatik urruti hil behar gaur edo bihar, nire bihotzak Balantzategi maiterako bidea bilatzen du beti, eta auskalo, agian
|
joan
ere joaten da haraino ni lo gelditzen naizen bakoitzean. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Ez daki zergatik baina ama bat gogoratzen du auto kapota arrosa batekin. Beti harritu zuen Londresko parkeetan nola nahasten ziren yard gutxitako tartean likitsa eta aingeruzkoa, edo, Ikek zuzentzen zion bezala, normaltasuna eta normaltasunak ezkutatzen duena, normaltasunaz baliatzen baitziren zeratzera
|
zihoazenak
ere.
|
|
|
Armairu gainetik hartu, koadro arrekara haiei hautsak astindu, gider hedagarria eta gurpil beltzak oihal busti batekin garbituko zituen. Eta gero ohantze gaineko arropa lisatuak, egun baterako
|
bazihoan
ere atorra, galtzak, galtzerdiak, galtzontzilo pare bat, banan banan maleta barnean atondu, Manexi noizean behin kukuxumuxu egiten zion bitartean.
|
|
|
Eta hala ere azeleratu eta atzean utzi zuen Citroen Visa gorria. Isilik
|
bazihoazen
ere, Jexus Mari Harakinen" Non egin duk zuloa?" galderaren espera zegoen. Dorraoko gurutzea iragana zuten.
|